Λέων Α΄
| Λέων Α΄ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Λέων A′ (Ελληνικά) και Flavius Valerius Leo (Λατινικά) |
| Γέννηση | 401 (περίπου) Θράκη |
| Θάνατος | 19 Ιανουαρίου 474 Κωνσταντινούπολη |
| Αιτία θανάτου | δυσεντερία |
| Συνθήκες θανάτου | φυσικά αίτια |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Χριστιανισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | μεσαιωνική ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Βερίνα |
| Τέκνα | Αριάδνη Λεοντία Πορφυρογέννητη |
| Οικογένεια | Δυναστεία του Λέοντος |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Ρωμαίος συγκλητικός Βυζαντινός Αυτοκράτορας (457–474) |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Λέων Α΄ (401 - 18 Ιανουαρίου 474) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 457 έως το 474. Γεννημένος στην Αυρηλιανή Δακία κοντά στην ιστορική Θράκη[1] ήταν γνωστός και ως Λέων Α΄ ο Θραξ/Βέσσος (αρχαία ελληνικά: Λέων ὁ Θρᾷξ). Ο Λέων Α΄ ονομάστηκε "Λέων ο Μέγας" για να διακριθεί από τον ανήλικο εγγονό του "Λέων Β΄" που ονομάστηκε "Λέων ο μικρός". Κυβερνώντας τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία για σχεδόν 20 χρόνια, ο Λέων Α' αποδείχθηκε ικανός κυβερνήτης. Επέβλεψε πολλά φιλόδοξα πολιτικά και στρατιωτικά σχέδια, που προορίζονταν κυρίως για τη βοήθεια της παραπαίουσας Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την ανάκτηση των πρώην εδαφών της. Ο Λέων Α΄ ήταν ο πρώτος ανατολικός αυτοκράτορας που προτιμούσε να νομοθετεί στην Ελληνιστική Κοινή από την Λατινική γλώσσα.[2] Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακύρηξε Άγιο, η μνήμη του εορτάζεται στις 20 Ιανουαρίου.[3][4]
Η ενθρόνιση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Λέων Α΄ γεννήθηκε στην Δακία Αυρηλιανή από οικογένεια με καταγωγή από την Θράκη.[5] Ο Κάντιδος Ίσαυρος αναφέρει ότι καταγόταν από τους Δάκες, ο Ιωάννης Μαλάλας αντίστοιχα καταγράφει ότι καταγόταν από τους Βήσσους.[6][7][7][8][9][10] Μετά τον θάνατο του Μαρκιανού ο θρόνος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έμεινε κενός, διότι ο αποθανών αυτοκράτορας δεν είχε ορίσει διάδοχό του. Ο παντοδύναμος αρχηγός του Ανατολικού Ρωμαϊκού μισθοφορικού στρατού, ο Αλανός Άσπαρ, μη μπορώντας ο ίδιος να γίνει αυτοκράτορας επειδή ήταν «βάρβαρος» και είχε ασπασθεί τον Αρειανισμό, ανέβασε στον θρόνο τον Λέοντα, ο οποίος ήταν έμπιστος Χιλίαρχος του, καταγόταν από τη Θράκη και ήταν Ορθόδοξος πιστός στην Αγία Τριάδα. Έλπιζε έτσι, ότι έχοντας τον υποχείριο θα κυβερνούσε στην ουσία ο ίδιος. Η στέψη του Λέοντα Α΄ έγινε από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ανατόλιο το 457. Ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας που δέχθηκε το στέμμα από το χέρι του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.[11] Ήταν άνθρωπος συνετός και δραστήριος και για τον λόγο αυτό δεν μπόρεσε να ανεχθεί την επιβολή των απόψεων του Άσπαρος, αντίθετα συγκρούστηκε μαζί του με τελικό αποτέλεσμα την δολοφονία του.[12] Η στέψη του Λέοντα από τον πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης (7 Φεβρουαρίου 457) τελέστηκε για πρώτη φορά σύμφωνα με τις χριστιανικές πρακτικές, με τον τρόπο αυτό μετασχηματίστηκαν οι Ρωμαϊκές παραδόσεις σε χριστιανικές και Μεσαιωνικές.[13][14] Την χριστιανική στέψη του Λέων αντέγραψαν στην μετέπειτα αρχαιότητα οι περισσότερες βασιλικές αυλές της Ευρώπης ιδιαίτερα οι δυτικές.[15]
Η συγκρότηση του στρατού και ο πόλεμος με τους Βάνδαλους
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Θέλοντας να εξασφαλιστεί απέναντι στην παντοδυναμία των μισθοφόρων, αποφάσισε να οργανώσει στρατό από αυτόχθονες δυνάμεις. Έτσι ο Λέων στράφηκε προς τους Ίσαυρους, φυλή που ζούσε στην ορεινή περιοχή του Ταύρου της Μικράς Ασίας, οι οποίοι ήταν φιλοπόλεμοι και σκληροτράχηλοι. Προσέλαβε τον Τρασκαλισαίο, που μετονόμασε σε Ζήνωνα και του ανέθεσε τη συγκρότηση στρατιωτικής μοίρας από ομογενείς του, τιμώντας τον με το αξίωμα του πατρικίου και δίνοντάς του για σύζυγο τη θυγατέρα του Αριάδνη το 459.[12] Η πρώτη αυτή απόπειρα δημιουργίας ιθαγενούς στρατεύματος, με την πάροδο του χρόνου οδήγησε στη δημιουργία αξιόλογου εθνικού στρατού και συνετέλεσε στο να μην καταλυθεί το ανατολικό κράτος, όπως συνέβη στο δυτικό, από τις βαρβαρικές φυλές που είχαν διεισδύσει και τελικά επικρατήσει μέσα σε αυτό. Ο Άσπαρ επιχείρησε να δολοφονήσει τον Λέων και παρά λίγο να τα καταφέρει (469).[16] Ο Άσπαρ και ο γιος του Αρδαβούρ κατηγορήθηκαν για συνομωσία με στόχο την ανατροπή του αυτοκράτορα και εκτελέστηκαν ταυτόχρονα με εντολή του Λέων (471).[17]
Εν τω μεταξύ οι Βάνδαλοι, ορμώμενοι από τη Βόρεια Αφρική, έκαμαν επιδρομές στα παράλια της Ιταλίας και της Ελλάδας υπό την αρχηγία του βασιλιά τους Γιζέριχου, με αποκορύφωμα την επιδρομή τους κατά της Ζακύνθου, όπου συνέλαβαν πεντακόσιους από τους κατοίκους της, τους οποίους κατάσφαξαν και στη συνέχεια πέταξαν τα σώματά τους στην Αδριατική. Έτσι το 463 ο Λέων εξαπέστειλε εναντίον τους στρατό που κατέλαβε την Τρίπολη και άλλες Αφρικανικές πόλεις, εξαναγκάζοντας τον Γιζέριχο να υπογράψει ειρήνη. Επειδή όμως οι Βάνδαλοι επανέλαβαν τις επιδρομές τους, ο Λέων αποφάσισε να διαλύσει το κράτος τους, στέλνοντας το 468 εκατό χιλιάδες στρατιώτες με στόλο από 1.113 πλοία υπό την αρχηγία του Βασιλίσκου, αδελφού της αυτοκράτειρας Βηρίνας και με σύμβουλό του τον Άσπαρ. Η εκστρατεία αυτή απέτυχε οικτρά λόγω της ατολμίας του Βασιλίσκου και της ύποπτης στάσης του Άσπαρος, η οποία οδήγησε στη θανάτωσή του από τον αυτοκράτορα το 471.
Το τέλος και η διαδοχή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λέων πέθανε στις 18 Ιανουαρίου 474, από Δυσεντερία αφού προηγουμένως όρισε για διάδοχό του τον εγγονό του Λέοντα Β΄.[18][19][20]
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νυμφεύτηκε τη Βερίνα, αδελφή του Βασιλίσκου Αυτοκράτορα των Ρωμαίων στην Ανατολή και είχε τέκνα:
- Αριάδνη π.450-515, παντρεύτηκε τον Ζήνωνα Αυτοκράτορα των Ρωμαίων στην Ανατολή.
- Λέων Β΄ π.467-474, Αυτοκράτορας των Ρωμαίων στην Ανατολή.
- Λεοντία 457-479, παντρεύτηκε πρώτα τον Πατρίκιο καίσαρα και Αρειανιστή, γιο του Άσπαρος και μετά τον Μαρκιανό σφετεριστή, γιο του Ανθεμίου Αυτοκράτορα των Ρωμαίων στη Δύση.
- ένας γιος.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ John Bagnell Bury, History of the Later Roman Empire, τόμος 1, Dover Publications (1958) ISBN 978-0486203980
- ↑ Chris Wickham (2009). The Inheritance of Rome. Penguin, p. 90
- ↑ https://www.synaxarion.gr/gr/sid/1818/sxsaintinfo.aspx
- ↑ https://www.antiochian.org/home
- ↑ Friell 1998, σσ. 170, 261
- ↑ Friell 1998, σ. 170
- ↑ 7,0 7,1 Bury 1958, σ. 315
- ↑ Candidus, F.H.G. IV, σ. 135
- ↑ Ιωάννης Μαλάλας, XIV, σ. 369
- ↑ Ιωάννης Μαλάλας, 15, σ. 369
- ↑ Georg Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού κράτους, μτφρ.Ιωάννης Παναγόπουλος, εκδ.Στέφανος Βασιλόπουλος, Αθήνα,1978, τομ.1ος, σελ.123
- ↑ 12,0 12,1 Oxford Dictionary of Byzantium, σσ. 1206–1207
- ↑ Bury 1958
- ↑ Edward Gibbon (1952) [1789]. The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, Τομ. 1. Κεφ. 34. Chicago: Encyclopædia Britannica, Inc. σ. 582
- ↑ Herrin, Judith (2007). Byzantium: The Surprising Life of a Medieval Empire. Penguin. σσ. 53–54
- ↑ Norwich, John Julius (1989), Byzantium: The Early Centuries. σ. 167
- ↑ https://www.ccel.org/ccel/wace/biodict.html?term=Leo%20I.,%20emperor
- ↑ Auctarium Prosperi Havniense 474
- ↑ Ιωάννης Μαλάλας, Βιβλίο 14, 46
- ↑ Croke, Brian (2021). Roman Emperors in Context. Routledge. σσ. 150–151
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell.
- Bury, John Bagnell (1958). History of the Later Roman Empire: from the death of Theodosius I to the death of Justinian. Dover books. Vol. 1. Dover Publications.
- Friell, Gerard (1998). The Rome That Did Not Fall: The Survival of the East in the Fifth Century. Ancient history. London: Taylor & Francis.
- Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450–680 A.D. The Church in history. Vol. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press.
- Thomas F. Madden (Presenter) (2006). Empire of Gold: A History of the Byzantine Empire; Lecture 2: Justinian and the Reconquest of the West, 457–565 (Audio book). Prince Frederick: Recorded Books.
- Stephen Williams, Gerard Friell, The Rome that Did Not Fall The Survival of the East in the Fifth Century, Routledge Press, 1999.
- Rösch, Gerhard (1978). Onoma Basileias: Studien zum offiziellen Gebrauch der Kaisertitel in spätantiker und frühbyzantinischer Zeit. Byzantina et Neograeca Vindobonensia (in German). Verlag der österreichischen Akademie der Wissenschaften.