Βικιπαίδεια

Η Κραυγή

πίνακας του Έντβαρτ Μουνκ

Η Κραυγή είναι το δημοφιλές όνομα που δίνεται σε μια σύνθεση που δημιούργησε ο Νορβηγός εξπρεσιονιστής καλλιτέχνης Έντβαρτ Μουνκ το 1893. Ο αρχικός γερμανικός τίτλος που έδωσε ο Μουνκ στο έργο του ήταν Der Schrei der Natur (Η Κραυγή της Φύσης) και ο νορβηγικός τίτλος είναι Skrik (Shriek). Το αγωνιώδες πρόσωπο του πίνακα έχει γίνει μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες της τέχνης, που θεωρείται ότι συμβολίζει το άγχος της ανθρώπινης κατάστασης.

Η Κραυγή
ΟνομασίαΗ Κραυγή
ΔημιουργόςQ41406
Πλάτος73.5
Χάρτης
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Η Κραυγή αυστηρά φυλαγμένη στο Μουσείο Μουνκ στο Όσλο, Σεπτέμβριος 2006

Ο Μουνκ θυμόταν ότι βγήκε για μια βόλτα στο ηλιοβασίλεμα όταν ξαφνικά το φως του ήλιου που έδυε έκανε τα σύννεφα "κόκκινα σαν το αίμα". Ένιωσε μια "άπειρη κραυγή που διαπερνούσε από τη φύση" Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει το σημείο σε ένα φιόρδ με θέα στο Όσλο [1] και έχουν προτείνει άλλες εξηγήσεις για τον αφύσικα πορτοκαλί ουρανό, που κυμαίνονται από τα αποτελέσματα μιας ηφαιστειακής έκρηξης έως μια ψυχολογική αντίδραση από τον Μουνκ στον εγκλεισμό της αδερφής του σε ένα κοντινό φρενοκομείο.

Ο Μουνκ δημιούργησε τέσσερις εκδοχές του πίνακα, οι δύο σε παστέλ, καθώς και μια λιθογραφία σε πέτρα, από την οποία σώζονται πολλές εκτυπώσεις. Η Κραυγή έχει υπάρξει στόχος πολλών διάσημων κλοπών. Το 1994 κλάπηκε η εκδοχή της Εθνικής Πινακοθήκης. Ανακτήθηκε αρκετούς μήνες μετά. Μία από τις παστέλ εκδοχές πέτυχε την τέταρτη υψηλότερη ονομαστική τιμή που έχει καταβληθεί για ένα έργο τέχνης σε δημόσια δημοπρασία.

Πηγές έμπνευσης

Επεξεργασία
 
Έντβαρτ Μουνκ, 1921

Σε μια σελίδα στο ημερολόγιό του με την επικεφαλίδα Νίκαια 22.01.1892 ο Μουνκ έγραψε:

Ένα βράδυ περπατούσα σε ένα μονοπάτι, η πόλη ήταν από τη μία πλευρά και το φιόρδ από κάτω. Ένιωσα κουρασμένος και άρρωστος. Σταμάτησα και κοίταξα πάνω από το φιόρδ - ο ήλιος έδυε και τα σύννεφα έγιναν κόκκινα σαν αίμα. Ένιωσα μια κραυγή που διαπερνούσε τη φύση. Μου φάνηκε ότι άκουσα την κραυγή. Ζωγράφισα αυτή την εικόνα, ζωγράφισα τα σύννεφα σαν πραγματικό αίμα. Το χρώμα στρίγγλισε. Αυτό έγινε «Η Κραυγή».[1]

Αργότερα περιέγραψε την έμπνευσή του για τον πίνακα:

Περπατούσα σ' ένα μονοπάτι με δυο φίλους - ο ήλιος έπεφτε - ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν αίμα - σταμάτησα, νιώθοντας εξαντλημένος, και στηρίχτηκα στο φράχτη - αίμα και γλώσσες φωτιάς πάνω από το μαύρο-μπλε φιόρδ και την πόλη - οι φίλοι μου προχώρησαν, κι εγώ έμεινα εκεί τρέμοντας από την αγωνία - κι ένιωσα ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό να διαπερνά τη φύση.[1][2]

Μεταξύ των θεωριών που αναπτύχθηκαν για να εξηγήσουν τον κοκκινωπό ουρανό στο φόντο είναι η μνήμη του καλλιτέχνη των αποτελεσμάτων της ισχυρής ηφαιστειακής έκρηξης του Κρακατόα, που χρωμάτισε έντονα κόκκινα τους ουρανούς του ηλιοβασιλέματος σε τμήματα του δυτικού ημισφαιρίου επί μήνες το 1883 και το 1884, περίπου μια δεκαετία πριν ο Μουνκ ζωγραφίσει την Κραυγή. [3] Αυτή η εξήγηση αμφισβητήθηκε από μελετητές, που σημειώνουν ότι ο Μουνκ ήταν εκφραστικός ζωγράφος και δεν ενδιαφερόταν πρωτίστως για την κατά γράμμα απόδοση όσων έβλεπε. Μια άλλη εξήγηση για τον κόκκινο ουρανό είναι ότι οφείλεται στην εμφάνιση σύννεφων που εμφανίζονται στο γεωγραφικό πλάτος της Νορβηγίας και που μοιάζουν εξαιρετικά με τον ουρανό που απεικονίζεται στην Κραυγή. [4][5] Εναλλακτικά έχει υποστηριχθεί ότι η γειτνίαση τόσο ενός σφαγείου όσο και ενός φρενοκομείου με την τοποθεσία που απεικονίζεται στον πίνακα μπορεί να του έδωσε κάποια έμπνευση. [6] Το σκηνικό έχει αναγνωριστεί ως η θέα από ένα δρόμο με θέα στο Όσλο, δίπλα στο Οσλοφιορδ και στο νησί Χοβέντεγια, από το λόφο του Έκεμπεργκ. [7] Όταν ζωγράφισε το έργο, η μανιοκαταθλιπτική αδερφή του Μουνκ, Λάουρα Κατερίνε, ήταν ασθενής στο φρενοκομείο στους πρόποδες του Έκεμπεργκ.

 
Περουβιανή μούμια στο Λα Σπέκολα της Φλωρεντίας.

Το 1978 ο μελετητής του Μουνκ Ρόμπερτ Ρόζενμπλουμ υποστήριξε ότι το παράξενο, άφυλο πλάσμα στο προσκήνιο του πίνακα το εμπνεύστηκε από μια περουβιανή μούμια, που ο Μουνκ μπορεί να είχε δει στην Παγκόσμια Έκθεση του 1889 στο Παρίσι. Αυτή η μούμια, που ήταν θαμμένη σε εμβρυϊκή στάση με τα χέρια της παράλληλα με το πρόσωπό της, κέντρισε επίσης τη φαντασία του φίλου του Μουνκ Πωλ Γκωγκέν: αποτέλεσε πρότυπο για μορφές σε περισσότερους από είκοσι πίνακες του Γκωγκέν, μεταξύ αυτών της κεντρικής μορφής στον πίνακα του Ανθρώπινη δυστυχία (Τρύγος σταφυλιών στην Αρλ) και για την ηλικιωμένη γυναίκα στα αριστερά στον πίνακά του Από πού ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πάμε;. [8] Το 2004 ένας Ιταλός ανθρωπολόγος ισχυρίστηκε ότι ο Μουνκ ίσως είχε δει μια μούμια στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Φλωρεντίας, που έχει ακόμη πιο εντυπωσιακή ομοιότητα με τον πίνακα. [9] Ωστόσο μεταγενέστερες μελέτες αμφισβήτησαν την ιταλική θεωρία, καθώς ο Μουνκ δεν επισκέφτηκε τη Φλωρεντία, παρά μόνο μετά τη ζωγραφική της Κραυγής. [10]

Οι εικόνες της Κραυγής έχουν συγκριθεί με εκείνες που βιώνει ένα άτομο που πάσχει από διαταραχή αποπροσωποποίησης, ένα αίσθημα παραμόρφωσης του περιβάλλοντος και του εαυτού του. [11]

Ο Αρθουρ Λιούμποβ περιέγραψε την Κραυγή ως «εικόνα της σύγχρονης τέχνης, μια Μόνα Λίζα της εποχής μας». [12] Έχει ερμηνευθεί ευρέως ως αντιπροσωπευτική του παγκόσμιου άγχους της σύγχρονης ανθρωπότητας. [13]

Εκδοχές

Επεξεργασία

Ο Μουνκ δημιούργησε τέσσερις εκδοχές, δύο με χρώμα και δύο με παστέλ. Η πρώτη ήταν με χρώμα το 1893. Ανήκει στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης της Νορβηγίας στο Όσλο. Αυτή είναι η εκδοχή που έχει μόλις διακρινόμενη επιγραφή με μολύβι "θα μπορούσε να είχε ζωγραφιστεί μόνο από έναν τρελό". Μία παστέλ εκδοχή της ίδιας χρονιάς, που ίσως να ήταν μια προκαταρκτική σπουδή, βρίσκεται στη συλλογή του Μουσείου Μουνκ. Η δεύτερη παστέλ εκδοχή του 1895 πουλήθηκε 119.922.600 $ στη δημοπρασία του Sotheby's Ιμπρεσιονιστικής και Μοντέρνας Τέχνης στις 2 Μαΐου 2012 στον επενδυτή Λέον Μπλακ. [14][15]Η δεύτερη εκδοχή με χρώμα χρονολογείται από το 1910, σε μια περίοδο που ο Μουνκ επανεξέτασε μερικές από τις προηγούμενες συνθέσεις του [16]και βρίσκεται επίσης στη συλλογή του Μουσείου Μουνκ. Αυτές οι εκδοχές σπάνια έχουν ταξιδέψει, όπως το παστέλ του 1895, που εκτέθηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης από τον Οκτώβριο του 2012 ως τον Απρίλιο του 2013[17][18] και το παστέλ του 1893, που εκτέθηκε στο Μουσείο Βαν Γκογκ στο Άμστερνταμ το 2015.[19]

Επί πλέον ο Μουνκ δημιούργησε μια λιθογραφική πλάκα της σύνθεσης το 1895, από την οποία σώζονται αρκετές εκτυπώσεις που παρήχθησαν από το Μουνκ.[20] Μόνο περίπου 50 εκτυπώσεις έγιναν, προτού η αρχική πλάκα υποστεί επανεπεξεργασία από τον τυπογράφο, απουσία του Μουνκ.[21]

Η σύνθεση του υλικού της ζωγραφισμένης εκδοχής του 1893 εξετάστηκε το 2010. Η χρωματική ανάλυση αποκάλυψε τη χρήση του κίτρινου του κάδμιου, κόκκινου του κινναβαρίτη, βαθύ γαλάζιου και βιριδιανού, μεταξύ άλλων χρωμάτων εν χρήσει το 19ο αιώνα.[22]

Επιγραφή με μολύβι

Επεξεργασία
 
Η επιγραφή με μολύβι στην Κραυγή της Εθνικής Πινακοθήκης της Νορβηγίας

Ο πίνακας που βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας έχει μια επιγραφή με μολύβι με πεζά γράμματα στην άνω αριστερή γωνία, που αναφέρει "θα μπορούσε να έχει ζωγραφιστεί μόνο από έναν τρελό". Μπορεί να διακριθεί μόνο με εγγύτατη εξέταση του πίνακα. Θεωρήθηκε ότι ήταν σχόλιο κριτικού ή επισκέπτη σε μια έκθεση. Παρατηρήθηκε για πρώτη φορά όταν ο πίνακας εκτέθηκε στην Κοπεγχάγη το 1904, έντεκα χρόνια μετά τη δημιουργία του. Με τη χρήση της υπέρυθρης φωτογραφίας η μελέτη του γραφικού χαρακτήρα δείχνει σήμερα ότι το σχόλιο προστέθηκε από το Μουνκ. Εχει υποστηριχθεί ότι ο Μουνκ πρόσθεσε την επιγραφή μετά τα επικριτικά σχόλια που έγιναν όταν ο πίνακας εκτέθηκε για πρώτη φορά στη Νορβηγία τον Οκτώβριο του 1895. Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ο Μουνκ πληγώθηκε πολύ από αυτές τις επικρίσεις, όντας ευαίσθητος για την ψυχική ασθένεια που επικρατούσε στην οικογένειά του.[23]

Κλοπές

Επεξεργασία

Η Κραυγή έγινε στόχος μερικών κλοπών και αποπειρών κλοπής, έχοντας υποστεί σε αυτές ορισμένες ζημιές.

Κλοπή του 1994

Επεξεργασία

Στις 12 Φεβρουαρίου 1994, την ίδια μέρα της έναρξης των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων στο Λίλλεχαμερ δύο άνδρες εισέβαλαν στην Εθνική Πινακοθήκη του Οσλο και έκλεψαν τον πίνακα που ήταν εκεί, αφήνοντας ένα σημείωμα που έλεγε "Ευχαριστούμε για την ανεπαρκή ασφάλεια". [24][25]Ο πίνακας είχε μετακινηθεί σε μια πινακοθήκη του δευτέρου ορόφου,[26] στο πλαίσιο των Ολυμπιακών εκδηλώσεων.[27] Όταν η πινακοθήκη αρνήθηκε να πληρώσει τα λύτρα ενός εκατομμυρίου $ που ζητήθηκαν το Μάρτιο του 1994, η Νορβηγική αστυνομία έστησε μια επιχείρηση παγίδευσης με τη βοήθεια της Βρετανικής αστυνομίας και του Μουσείου Γκέτι και ο πίνακας ανακτήθηκε άθικτος στις 7 Μαΐου 1994. Τον Ιανουάριο του 1996 καταδικάστηκαν τέσσερις άνδρες για την κλοπή, μεταξύ αυτών ο Πολ Ενγκερ, που είχε καταδικαστεί για την κλοπή του πίνακα Βσμπίρ του Μουνκ το 1988, [28]αλλά αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από έφεση για δικονομικούς λόγους, επειδή οι Βρετανοί πράκτορες που συμμετείχαν στην επιχείρηση παγίδευσης είχαν μπει στη Νορβηγία με πλαστές ταυτότητες.[29]

Κλοπή του 2004

Επεξεργασία

Ο πίνακας Η Κραυγή του 1910 εκλάπη στις 22 Αυγούστου 2004, μέρα μεσημέρι, όταν μασκοφόροι ένοπλοι μπήκαν στο Μουσείο Μουνκ του Όσλο και έκλεψαν αυτόν και τη Μαντόνα του Μουνκ. [30] Ένας παρευρισκόμενος φωτογράφησε τους ληστές καθώς διέφυγαν στο αυτοκίνητό τους με τα έργα τέχνης. Στις 8 Απριλίου 2005 η Νορβηγική αστυνομία συνέλαβε έναν ύποπτο σε σχέση με την κλοπή, αλλά οι πίνακες δεν βρέθηκαν και φημολογήθηκε ότι είχαν καεί από τους κλέφτες για να καταστρέψουν τις μαρτυρίες. [31][32] Την 1η Ιουνίου 2005 με τέσσερις υπόπτους ήδη υπό κράτηση σε σχέση με την κλοπή, η δημοτική αρχή του Όσλο προσέφερε αμοιβή 2 εκατομμυρίων νορβηγικών κορωνών (231.200 ευρώ) για πληροφορίες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον εντοπισμό των έργων. [33] Παρόλο που οι πίνακες δεν είχαν ακόμη βρεθεί, έξι άνδρες δικάστηκαν στις αρχές του 2006, με διάφορες κατηγορίες είτε για βοήθεια στη σχεδίαση είτε για συμμετοχή στη ληστεία. Τρεις από αυτούς κρίθηκαν ένοχοι και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση τεσσάρων ως οκτώ ετών το Μάιο του 2006 και δύο από τους καταδικασθέντες, οι Μπγερν Χόεν και Πέτερ Θάραλντσεν, κλήθηκαν επίσης να καταβάλουν αποζημίωση 750 εκατομμυρίων κορωνών (περίπου 86,7 εκατομμύρια ευρώ) στην Πόλη του Όσλο. [34] Το Μουσείο Μουνκ έκλεισε για δέκα μήνες για επισκευές ασφαλείας. [35]

Στις 31 Αυγούστου 2006 η Νορβηγική αστυνομία ανακοίνωσε ότι με μια αστυνομική επιχείρηση είχε ανακτήσει τόσο την Κραυγή όσο και τη Μαντόνα, αλλά δεν αποκάλυψε τις λεπτομερείς συνθήκες της ανάκτησης. Οι πίνακες λέγεται ότι ήταν σε κατάσταση καλύτερη της αναμενόμενης. "Είμαστε 100 τοις εκατό βέβαιοι ότι είναι τα πρωτότυπα", δήλωσε ο αρχηγός της αστυνομίας Ιβερ Στένσρουντ σε συνέντευξη τύπου. «Η ζημιά ήταν πολύ λιγότερο από ό, τι φοβόμασταν.» [36][37] Ο διευθυντής του Μουσείου Μουνκ Ινγκεμπγέργκ Υντστιε επιβεβαίωσε την κατάσταση των έργων, λέγοντας ότι ήταν πολύ καλύτερη της αναμενόμενης και ότι οι ζημιές θα μπορούσαν να αποκατασταθούν. [38] Η Κραυγή είχε βλάβη από υγρασία στην κάτω αριστερή γωνία, ενώ η Μαντόνα είχε μερικά σχισίματα στη δεξιά πλευρά του πίνακα καθώς και δύο τρύπες στο μπράτσο της Μαντόνας. [39] Πριν ξεκινήσουν οι επισκευές και η αποκατάσταση οι πίνακες εκτέθηκαν σε δημόσια προβολή από το Μουσείο Μουνκ στις 27 Σεπτεμβρίου 2006. Κατά την πενταήμερη έκθεση 5.500 άτομα είδαν τους πληγωμένους πίνακες. Τα συντηρημένα έργα ξαναεκτέθηκαν στις 23 Μαΐου 2008, στην έκθεση "Κραυγή και Μαντόνα - Ξαναεπισκεπτόμαστε" του Μουσείου Μουνκ στο Όσλο. [40] Κάποια ζημιά στην Κραυγή μπορεί να αποδειχθεί αδύνατο να επισκευαστεί, αλλά η συνολική ακεραιότητα του έργου δεν έχει τεθεί σε κίνδυνο. [41][42]

Το 2008 η Indemitsu Petroleum Norge AS δεσμεύτηκε για χρηματοδότηση 4 εκατομμυρίων νορβηγικών κορωνών για τη συντήρηση, τη μελέτη και την παρουσίαση της Κραυγής και της Μαντόνας. [43]

Ρεκόρ πώλησης σε δημοπρασία

Επεξεργασία

Το έργο με παστέλ του 1895, που ανήκε στο Νορβηγό επιχειρηματία Πέτερ Ολσον, πουλήθηκε στο Sotheby's στο Λονδίνο σε τιμή ρεκόρ περίπου 120 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ σε δημοπρασία στις 2 Μαΐου 2012. [44][45] Η προσφορά ξεκίνησε στα 40 εκατομμύρια δολάρια και διήρκεσε πάνω από 12 λεπτά όταν ο Αμερικανός επιχειρηματίας Λέον Μπλακ τηλεφωνικά έδωσε την τελική προσφορά 119.922.500 $ ΗΠΑ. Το Sotheby's ανακοίνωσε ότι το έργο ήταν ο πιο έντονα χρωματισμένος και ζωντανός από τους τέσσερις πίνακες που ζωγράφισε ο Μουνκ και ο μόνος, που το πλαίσιό του ζωγραφίστηκε στο χέρι από τον καλλιτέχνη για να συμπεριλάβει το ποίημά του, που περιγράφει λεπτομερώς την έμπνευση του έργου. Μετά την πώληση ο πλειστηριαστής του Sotheby's, Τόμπιας Μάγιερ, δήλωσε ότι το έργο "αξίζει κάθε πένα", προσθέτοντας: "Είναι μία από τις σπουδαίες εικόνες της τέχνης στον κόσμο και όποιον την αγοράσει αξίζει συγχαρητήρια." [46]

Το προηγούμενο ρεκόρ για το πιο ακριβό έργο τέχνης που πωλήθηκε σε πλειστηριασμό κατείχε το Γυμνό, Πράσινα Φύλλα και Μπούστο του Πικάσο, 106,5 εκατομμύρια δολάρια στον Christie's δύο χρόνια πριν στις 4 Μαΐου 2010. [47] Από το 2018 το παστέλ διατηρεί την τέταρτη υψηλότερη ονομαστική τιμή που πληρώθηκε για έναν πίνακα σε δημοπρασία.[48]

Στη λαϊκή κουλτούρα

Επεξεργασία
 
Η μάσκα από την ταινία Scream (1996) εμπνευσμένη από τον πίνακα.
 
Οι «Silence» από τον «Doctor Who», έχουν εμφάνιση που, εν μέρει, βασίζεται στον πίνακα.

Στα τέλη του εικοστού αιώνα Η Κραυγή έγινε αντικείμενο μίμησης, παρωδίας και (μετά τη λήξη των πνευματικών δικαιωμάτων) πλήρους αντιγραφής, γεγονός που την έκανε να αποκτήσει μια εμβληματική θέση στη λαϊκή κουλτούρα. Χρησιμοποιήθηκε στο εξώφυλλο ορισμένων εκδόσεων του βιβλίου Η Πρωτογενής Κραυγή του 1970 του Αρθουρ Γιάνοφ. [49]

Το 1983–1984 ο ποπ καλλιτέχνης Άντι Γουόρχολ έφτιαξε μια σειρά μεταξοτυπιών αντιγράφων έργων του Μουνκ, συμπεριλαμβανομένης της Κραυγής. Η δηλωμένη πρόθεσή του ήταν να αποαγιοποιήσει τον πίνακα, καθιστώντας τον μαζικά αναπαραγώγιμο αντικείμενο. Ο Μουνκ είχε ήδη όμως ξεκινήσει αυτή τη διαδικασία, κάνοντας μια λιθογραφία του έργου για αναπαραγωγή. Η ειρωνική και ασεβής μεταχείριση από τον Ερρό του αριστουργήματος του Μουνκ στους ακρυλικούς του πίνακες Η Δεύτερη Κραυγή (1967) και Ντινγκ Ντονγκ (1979) θεωρείται χαρακτηριστική της μεταμοντέρνας τέχνης. [50] Η έκφραση του Κέβιν ΜακΚάλιστερ (Μακόλεϊ Κάλκιν) στην αφίσα για την ταινία Μόνος στο Σπίτι είναι εμπνευσμένη από την Κραυγή.

Η μάσκα Ghostface που φορούσαν οι πρωταγωνιστές της σειράς ταινιών τρόμου Scream βασίζεται στον πίνακα και δημιουργήθηκε από την Μπρίτζιτ Σλέιερτιν, υπάλληλο του Fun World, ως κοστούμι του Χαλοουίν, πριν ανακαλυφθεί από τη Μάριαν Μανταλένα και τον Γουές Κρέιβεν για την ταινία.[51] Οι κυριότεροι εξωγήινοι πρωταγωνιστές που εμφανίζονται στη σειρά του BBC Doctor Who του 2011, που ονομάζονται "The Silence", έχουν μια εμφάνιση εν μέρει βασισμένη στην Κραυγή.[52]

Το 2013 Η Κραυγή ήταν ένας από τους τέσσερις πίνακες που επέλεξε η Νορβηγική ταχυδρομική υπηρεσία για μια σειρά γραμματοσήμων για την 150η επέτειο από τη γέννηση του Εντβαρτ Μουνκ. [53] Το 2018 το Νορβηγικό κωμικό ντουέτο Ylvis έκανε ένα μιούζικαλ με βάση την κλοπή του πίνακα με πρωταγωνιστή τον Πολ Ενγκερ που τον έκλεψε το 1994.[54]

Μια ομάδα βοήθειας ασθενών νευραλγίας τριδύμου (που έχει περιγραφεί ως η πιο επώδυνη κατάσταση πόνου που υπάρχει) έχει επίσης υιοθετήσει τον πίνακα ως σύμβολο της πάθησης. [55]

 
Η Κραυγή του Υπουργείου Ενέργειας των ΗΠΑ

Μια απλοποιημένη εκδοχή του θέματος της ζωγραφικής είναι ένα από τα εικονογράμματα που θεωρήθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας των Η.Π.Α. ως μη-γλωσσικό σύμβολο κινδύνου για να προειδοποιήσει τους μελλοντικούς ανθρώπινους πολιτισμούς για την παρουσία ραδιενεργών αποβλήτων. [56]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 Stanska, Zuzanna (12 Δεκεμβρίου 2016). «The Mysterious Road From Edvard Munch's The Scream». Daily Art Magazine. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2019. 
  2. ↑ Peter Aspden (21 Απριλίου 2012). «So, what does 'The Scream' mean?». Financial Times. 
  3. ↑ Olson, Donald W.; Russell L. Doescher; Marilynn S. Olson (Μάιος 2005). «The Blood-Red Sky of the Scream». APS News (American Physical Society) 13 (5). http://www.aps.org/publications/apsnews/200405/backpage.cfm. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  4. ↑ Svein Fikke (2017). «Screaming Clouds». Weather 72 (5): 115–121. doi:10.1002/wea.2786. 
  5. ↑ The Sky in Edvard Munch's The Scream
  6. ↑ «Existential Superstar: Another look at Edvard Munch's The Scream». Slate.com. Slate. 22 Νοεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2008. 
  7. ↑ Egan, Bob. «"The Scream" (various media 1893–1910) – Edvard Munch – Painting Location: Oslo, Norway». PopSpots. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2014. 
  8. ↑ «La momia de un sarcófago de la cultura Chachapoyas en la obra de Paul Gauguin». ResearchGate. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2016. 
  9. ↑ «Italian Mummy Source of 'Scream'?». Discovery Channel. 2004-09-07. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2004-10-11. https://web.archive.org/web/20041011032521/http://dsc.discovery.com/news/briefs/20040906/scream.html. Ανακτήθηκε στις 2006-12-12.  (waybacked mirror).
  10. ↑ «Edvard Munch y la Momia de un sarcófago de la Cultura Chachapoyas». ResearchGate. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2016. 
  11. ↑ Simeon, Daphne· Abugel, Jeffrey (2006). Feeling Unreal: Depersonalization Disorder and the Loss of the Self. New York: Oxford University Press. σελ. 127. ISBN 0-19-517022-9. 
  12. ↑ Arthur Lubow (Μάρτιος 2006). «Edvard Munch: Beyond The Scream». Smithsonian magazine. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013. 
  13. ↑ Eggum 1984, σελ. 10
  14. ↑ Vogel, Carol (2012-05-02). «'The Scream' Is Auctioned for a Record $119.9 Million». The New York Times. https://www.nytimes.com/2012/05/03/arts/design/the-scream-sells-for-nearly-120-million-at-sothebys-auction.html. Ανακτήθηκε στις 2012-05-03. 
  15. ↑ Crow, Kelly (2012-07-11). «Munch's "The Scream" Sold to Financier Leon Black». The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702304373804577521240470769420?KEYWORDS=the+scream. Ανακτήθηκε στις 2012-08-22. (απαιτείται συνδρομή)
  16. ↑ Ydstie, Ingebjørg (2008). «Introduction». The Scream. Munch Museum. σελ. 10. ISBN 978-82-419-0532-2. ...has since been generally dated 1893. This date has been intensely disputed since the 1970s, however, and based on the general consensus on the professional field, the Munch Museum has now decided to correct its official standpoint, and presumes that 1910 is a more probable date of origin. 
  17. ↑ Carol Vogel (2012-09-17). «'Scream' to Go on View at MoMA». The New York Times. https://www.nytimes.com/2012/09/18/arts/design/munchs-scream-to-hang-for-six-months-at-moma.html. Ανακτήθηκε στις 2012-09-18. 
  18. ↑ «Edvard Munch: The Scream». Museum of Modern Art. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2017. 
  19. ↑ Jonathan Jones (2015-09-23). «Side by side, Edvard Munch and Vincent van Gogh scream the birth of expressionism». The Guardian. https://www.theguardian.com/artanddesign/2015/sep/23/munch-van-gogh-review-amsterdam-edvard-munch-vincent-van-gogh-scream-birth-of-expressionism. Ανακτήθηκε στις 2018-04-14. 
  20. ↑ «The Scream». Becoming Edvard Munch – Influence, Anxiety, and Myth. Art Institute of Chicago. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2012. 
  21. ↑ Alan Parker (2 Μαΐου 2012). «Will The Real Scream Please Stand Up». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2012. 
  22. ↑ Edvard Munch, 'The Scream', ColourLex
  23. ↑ «Could only have been painted by a madman». National Museum of Norway. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2021. 
  24. ↑ «4 Norwegians Guilty In Theft of 'The Scream'». The New York Times. AP. 1996-01-18. https://www.nytimes.com/1996/01/18/world/world-news-briefs-4-norwegians-guilty-in-theft-of-the-scream.html. Ανακτήθηκε στις 2009-05-22. 
  25. ↑ Alex Bello (9 Μαΐου 2012). «From the archive, 9 May 1994: Edvard Munch's stolen Scream recovered in undercover sting». The Guardian. 
  26. ↑ Dolnick, Edward (Ιούνιος 2005). The Rescue Artist: A True Story of Art, Thieves, and the Hunt for a Missing Masterpiece . HarperCollins. ISBN 978-0-06-053117-1. 
  27. ↑ «On this day: Art thieves snatch Scream». BBC News Online. 1994-02-12. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/12/newsid_3591000/3591994.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-08-31. 
  28. ↑ «Master plan». The Guardian. 2005-06-13. http://arts.guardian.co.uk/arttheft/story/0,,1505351,00.html. Ανακτήθηκε στις 2007-12-21. 
  29. ↑ Matthew Hart, The Irish Game: A True Story of Crime and Art, Viking Canada, 2004, p. 184.
  30. ↑ «Scream stolen from Norway museum». BBC News. 2004-08-22. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/3588282.stm. Ανακτήθηκε στις 2006-09-03. 
  31. ↑ «Oslo police arrest Scream suspect». BBC News. 2005-04-08. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4426539.stm. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  32. ↑ «Famous Munch paintings destroyed?». Norway Post. 2005-04-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-10-09. https://web.archive.org/web/20161009151255/http://www.undeadlinks.com/s.php?link=http%3A%2F%2Fwww.norwaypost.no%2Fcgi-bin%2Fnorwaypost%2Fimaker%3Fid%3D16032&l=1. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  33. ↑ «Reward offered for Scream return». BBC News. 2005-06-01. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4599469.stm. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  34. ↑ «Three guilty of The Scream theft». BBC News. 2006-05-02. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4964872.stm. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  35. ↑ «Entertainment | Scream theft museum reopens doors». BBC News. 2005-06-18. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4098568.stm. Ανακτήθηκε στις 2012-05-05. 
  36. ↑ «Munch paintings recovered». Aftenposten. 2006-08-31. http://www.aftenposten.no/english/local/article1441444.ece. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  37. ↑ «Stolen Munch paintings found safe». BBC News. 2006-08-31. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/5303200.stm. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  38. ↑ «Munch paintings 'can be repaired'». BBC News. 2006-09-01. http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/5305538.stm. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  39. ↑ «Museum to exhibit damaged Munch paintings». Aftenposten. 2006-10-12. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-01-04. https://web.archive.org/web/20080104190134/http://www.aftenposten.no/english/local/article1455033.ece. Ανακτήθηκε στις 2007-12-22. 
  40. ↑ «Munch Museum». Munch.museum.no. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2012. 
  41. ↑ «About the conservation of The Scream and Madonna». Munch Museum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2007. 
  42. ↑ «'The Scream' to go back on display after 2004 heist». AFP. 2008-03-03. https://news.yahoo.com/s/afp/20080303/ts_afp/norwayartmunch. 
  43. ↑ Ødegaard, Torger (2008). «Foreword». The Scream. Munch Museum. ISBN 978-82-419-0532-2. 
  44. ↑ «'The Scream' Is Auctioned for a Record $119.9 Million». The New York Times. 3 Μαΐου 2012. 
  45. ↑ «Top 10 Most Expensive Painting Ever Sold». NewsFlashing.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2021. 
  46. ↑ «Edvard Munch's iconic artwork The Scream sold for $120m». BBC News. BBC. 2012-05-03. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-17926519. Ανακτήθηκε στις 2012-05-03. 
  47. ↑ Michaud, Chris (2012-05-03). «"The Scream" sells for record $120 million at auction». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-24. https://web.archive.org/web/20150924163757/http://www.reuters.com/article/2012/05/03/entertainment-us-thescream-auction-idUSBRE84200M20120503. Ανακτήθηκε στις 2012-05-03. 
  48. ↑ Carol Vogel (12 Νοεμβρίου 2013). «At $142.4 Million, Triptych Is the Most Expensive Artwork Ever Sold at an Auction». The New York Times. 
  49. ↑ Janov, Arthur (1977). The Primal Scream. New York: Abacus. ISBN 0-349-11834-5. 
  50. ↑ «Scream on the Surface». Munch-Museet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2005. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2005. 
  51. ↑ Kendzior, Sarah (Ιανουάριος 2000). «The Face of "Scream"». Fangoria (Starlog Group Inc.) (189): 29. 
  52. ↑ «Doctor Who boss says season start is 'darkest yet'». BBC. 2011-04-05. https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-12969897. Ανακτήθηκε στις 2011-04-07. 
  53. ↑ «Munchs «Skrik» blir frimerke» (στα Νορβηγικά). Norsk Telegrambyrå (NTB). 13 Φεβρουαρίου 2013. 
  54. ↑ Lea, Mathilde (2 Απριλίου 2018). «Kunsttyv Pål Enger om "Skrik"-tyveriet i ny musikalsk sketsj: - Det var ikke politi i Oslo». Dagbladet. 
  55. ↑ «Facial Neuralgia Resources». Trigeminal Neuralgia Resources / Facial Neuralgia Resources. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2013. 
  56. ↑ «Permanent Markers Implementation Plan» (PDF). United States Department of Energy Waste Isolation Pilot Plant. 19 Αυγούστου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Η_Κραυγή&oldid=10727067"