Ёсеф Чапек

Ёсеф Чапек
чэшск.: Josef Čapek
Дата нараджэння	23 сакавіка 1887(1887-03-23)[…]
Месца нараджэння	Гронаў, раён Нахад[d], Чэхія
Дата смерці	не раней за 4 красавіка 1945
Месца смерці	Берген-Бельзен, Раён Цэле, Адміністрацыйная акруга Люнебург[d], Правінцыя Гановер, Вольная дзяржава Прусія, Германскі рэйх
Месца пахавання	невядома Вышаградскія могілкі
Грамадзянства	Чэхаславакія  Аўстра-Венгрыя
Бацька	Антанін Чапек[d]
Жонка	Jarmila Čapková[d]
Дзеці	Alena Dostálová[d]
Род дзейнасці	перакладчык, мастак, фатограф, драматург, журналіст, пісьменнік, ілюстратар, мастацкі крытык, тэарэтык мастацтва, сцэнограф, графік
Вучоба	Вышэйшая школа прыкладнога мастацтва ў Празе Акадэмія Каларосі[d]
Мастацкі кірунак	экспрэсіянізм і кубізм
Член у	Brothers Čapek[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ёсеф Ча́пек (чэшск.: Josef Čapek, 23 сакавіка 1887, Гронаў, Кралавеградзецкі край, — паміж 13 і 15 красавіка 1945 года, канцлагер Берген-Бельзен) — чэшскі мастак, графік, фатограф, кніжны ілюстратар, эсэіст.

Біяграфія

Браты Ёсеф і Карал Чапекі

Нарадзіўся 23 сакавіка 1887 года ў горным чэшскім горадзе Гронаве. Старэйшы брат пісьменніка Карала Чапека. Вучыўся пачатковай і сярэдняй школе, затым два гады вучыўся ў Германіі ў школе ткачоў. Пасля яе заканчэння ў 1903 на працягу года ён працаваў на заводзе Úpická FM Оберлендэр.

Увосень 1904 года Ёсеф пераехаў у Прагу, дзе вучыўся ў Мастацка-прамысловай школе. Друкаваўся з 1907 разам з братам К. Чапекам. У 1910—1920-я гг. супрацоўнічаў з газетамі і часопісамі. У 1912 годзе ў Празе адбылася яго першая выстаўка. Разам з братам Каралам правёў некалькі гадоў у Парыжы.

У 1930-я гг. Чапек стварыў шэраг твораў сацыяльна-палітычнай скіраванасці, пратэстуючы супраць вайны і фашызму. Адразу пасля пачатку Другой сусветнай вайны Ёсефа арыштавалі нацысты. Пасля некалькіх гадоў, праведзеных у розных канцлагерах, мастак памёр ад тыфу паміж 13 і 15 красавіка 1945 года ў канцлагеры Берген-Бельзен.

Імёны братоў Чапекаў цяпер носяць вуліцы ў Празе і многіх іншых гарадах.

Творчасць

У выяўленчым мастацтве звяртаўся да прыёмаў кубізму, фавізму і прымітывізму. Аўтар жывапісных работ («Чалавек з мяшком», 1926; цыклы «Агонь», «Мара», абодва 1938—1939), ілюстрацый да твораў чэшскіх пісьменнікаў, у т.л. да раманаў К. Чапека «Фабрыка Абсалюту» (1922), «Кракаціт» (1924) і уласных твораў («Аповесць пра сабачку і кошачку», 1929), антыфашысцкіх карыкатур і інш.

Публікацыі

• Lelio, 1917
• Аповесць пра сабачку і кошачку, 1929
• Stín kapradiny, 1930, раман
• Kulhavý poutník, эсэ, 1936
• Land of Many Names
• Básně z koncentračního tabora, апублікавана ў 1946
• Adam Stvořitel (Adam the Creator) — з Каралам Чапекам
• Dášeňka, čili život štěněte — з Каралам Чапекам, ілюстрацыі Ёсефа
• Ze života hmyzu 1921 — з Каралам Чапекам

Літаратура

• Чапек Іосеф. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0279-2 (т. 17).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Ёсеф Чапек
• Пра сабачку і котачку. Урыўкі