Conference Presentations by Vural Başaran
Dört Öğe, 2020
The main purpose of our study is to determine the importance of the text called Telgraf Risalesi,... more The main purpose of our study is to determine the importance of the text called Telgraf Risalesi, which was written by Mustapha Efendi and is the first work written about electrical telegraph as far as we could identify, in terms of our history of technology and culture. In addition to being the first
Özet Makalemizde, Osmanlılarda genelde fi zik ve özelde ise hareket kuramlarının gelişimine dair ... more Özet Makalemizde, Osmanlılarda genelde fi zik ve özelde ise hareket kuramlarının gelişimine dair yapılan çalışmalar değerlendirilecektir. Bu hususta, özellikle uzun yıllar boyu Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulan, Ebherî'nin Hidâye el-Hikme adlı kitabına yazılan şerhler ve hâşiyeler üzerine durulacaktır. Yine ben-zer dönemlerde başta Merton Okulu olmak üzere, Avrupa'da baş gösteren geliş-meler ele alınacak ve bir Avrupa-Osmanlı kıyaslaması üzerinden Osmanlılarda bilimsel gelişmenin seyri ortaya konmaya çalışılacaktır. Abstract In our article, studies in Ottomans about physics in general and the development of theories of motion in particular will be evaluated. In this regard, especially the comments and footnotes that are written in Ebheri's book called 'Hidaye el-Hikme', which was instructed in Ottoman medreses for long years, will be focused on. On the other hand, developments taking place in Europe around the same time * Araştırma Görevlisi, Ankara Üniversitesi DTCF, Felsefe Bölümü Bilim Tarihi ABD.
Papers by Vural Başaran
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2021
Bu çalışmada Orta Çağ'da hem Avrupa'da hem de İslam Uygarlığı'nda bilim tarihi için önemli sayıla... more Bu çalışmada Orta Çağ'da hem Avrupa'da hem de İslam Uygarlığı'nda bilim tarihi için önemli sayılabilecek gelişmeler verilmiştir. Orta Çağ'da doğa felsefesine dair yürütülen kuramsal ve pratik çabalar Bilimsel Devrim'de önemli bir rol oynamıştır. Bu dönemde hem Doğu hem de Batı uygarlıkları bilimin gelişmesine farklı zeminlerde katkı sunmuşlardır. İslam Uygarlığı'nın ortaya çıkışı ve fetihler yoluyla hem Avrupa'da hem de Asya'da hakimiyet kurması onların buradaki entelektüel faaliyeti de sahiplenmesine neden olmuştur. Daha sonra bilimsel-entelektüel hayat İslam Dünyası'ndan Hıristiyan dünyasına çeviriler yoluyla iletilmiştir. Bu bakımdan Orta Çağ bize, bilim tarihinin gelişimini anlayabilmemiz için üç temel ipucu vermektedir. Bunlardan birincisi bilimsel ve entelektüel ilerlemenin zaman zaman yavaşlasa da devam ettiği ve bütünüyle kesintiye uğratılamadığıdır. Diğeri çeviri faaliyetin bilimlerin gelişmesinde oynadığı rol ve son olarak da epistemik grupların kendi aralarında çatışmasının bilimin ilerlemesinde yaptığı etkidir. Orta Çağ diye anılan dönem bu bakımlardan günümüz bilim tarihçilerine verimli bir empirik araştırma sahası olmaya devam etmektedir.
Gaziantep University Journal of Social Sciences, 2019
Öz Pusula, tarihin en önemli teknolojik icatlarından birisidir. Gemilerin ahşap ve tahta yapılard... more Öz Pusula, tarihin en önemli teknolojik icatlarından birisidir. Gemilerin ahşap ve tahta yapılardan metal ağırlıklı yapılara dönmesi seyrüsefer konusunda denizcilere problem çıkarmaya başlamıştır. Çünkü demir aksamı çok olan gemiler pusulalarda ciddi sapmalar olmasına yol açmış ve bu gelişmeler sonucunda XIX. yüzyılda pusulalara donanımsal eklemeler yapılmıştır. Dönemin en önemli bilim insanı ve mucitlerinden birisi olan Lord Kelvin (1824-1907) gemicilikte kullanılan pusulalar üzerine araştırmalar yapmıştır. Kelvin yeni denizcilik pusulaları geliştirmiş ve bunların patentini almış; üretime sunduğu bu pusulaların içlerine de talimatnameler koymuştur. Binbaşı İsmail Rahmi bu talimatnameleri Osmanlıcaya çevirerek denizcilerin hizmetine sunmuştur. Bu talimatnamelerin yazılma sebebi pusulada meydana gelebilecek hataların çözülmesidir. Binbaşı İsmail Rahmi'nin yazdığı önsözler bu işe verdiği önemi göstermesi açısından metin içinde okura sunulmuştur.
Özet İmam Gazzali İslam Dünyasının en önemli filozofl arından biridir. Özellikle İbn Sînâ ve İbn ... more Özet İmam Gazzali İslam Dünyasının en önemli filozofl arından biridir. Özellikle İbn Sînâ ve İbn Rüşd İmam Gazzâlî tarafından eleştirilmiştir. İmam Gazzâlî filozofl arı üç meseleden dolayı suçlamıştır. Benzer şekilde, Stephen Tempier XIII. yüzyılın ikinci yarısı boyunca filozofl arı eleştirmiştir. Nihayet 1277'de filozofl arın 219 önermesini lanetlemiştir/yasaklamıştır. Makalemizde 1277 yasağı ve İmam Gazzâlî'nin tehafütü karşılaştırılmıştır. Abstract Imam Gazzali was one of the most important philosopher in the Islamic world. Particularly Ibn Sina and Ibn Rusd was criticized by Imam Gazzali. Imam Gazzali accused philosopher's three theorems. Similarly, in Europe, Stephen Tempier, criticized philosophers during the second half of XIII. century. In the end Tempier condemned philosopher's 219 prepositions in 1277. Our's article is comparing the condemnation of 1277 and Imam Gazzali's Tehafut.
Öz İsmail Çınarî Efendi XVIII. yüzyılda yaşamış olan önemli bir matematikçidir. Logaritmayı Türk ... more Öz İsmail Çınarî Efendi XVIII. yüzyılda yaşamış olan önemli bir matematikçidir. Logaritmayı Türk bilginlere tanıtması en önemli başarısı olarak gösterilebilir. Ayrıca yazdığı humbara risalesiyle topçuluğa dair önemli bilgiler vermektedir. Avrupalı kaynaklar yardımıyla yazdığı bu kitaba, onluk sistemde hazırlanmış sinüs tablosu koymuştur. Bu tablo Galileo ve Toriçelli'nin kitaplarında yer alan ve aynı çıkış hızına sahip cisimlerin yarı-parabollerinin genliğini veren tablolardır. İsmail Çınarî Efendi bu çalışmasında onluk sinüs cetvelini topçuluk metninde kullandığı için askeri tarih açısından önemli bir figürdür.
Sayılar by Vural Başaran
Sayı 47 Dosya: Bilim Tarihi, 2019
ISSN 1300-2864
Kudret EMİROĞLU: Sunuş
Dosya: Bilim Tarihi 1
Remzi DEMİR ve İnan KALAYCIO... more ISSN 1300-2864
Kudret EMİROĞLU: Sunuş
Dosya: Bilim Tarihi 1
Remzi DEMİR ve İnan KALAYCIOĞULLARI: Türkçe Bilim Tarihi Literatürüne Genel Bir Bakış - I Temel ve Uygulamalı Bilimler
Hasan ÇOLAK: Bilim, İlahiyat ve Siyasetin Merkezinde Bir Osmanlı Münevveri: Kudüs Patriği Chrysanthos Notaras
Haydar AKIN: Sapientia ile Scientia Arasında: Bingenli Hildegard’ın Hayvanlar Kitabı
Remzi DEMİR: Ahmed Midhat Efendi ve Din-Bilim İlişkileri
Nazan KARAKAŞ-ÖZÜR: Coğrafya Penceresinden Ahmed Midhat Efendi’nin “Kâinat” Adlı Eseri Üzerine
Safiye YILMAZ ERTEN: İstanbul Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası’nda Wroński Üzerine Yazışmalar
Müjdat TAKICAK: Türkiye’de Görelilik Düşüncesinin Tarihi
Semiha Betül TAKICAK: Osmanlılar’da Analitik Geometri
Melek DOSAY GÖKDOĞAN ve Özlem COŞKUN: Değirmenler ve İshak Hoca’nın Mecmua-i Ulum-i Riyâziyye’sinde Değirmenler Bahsi
Yavuz UNAT: Bilim Tarihi ve Türkiye’de Astronomi Tarihi Çalışmaları
Ayşe KÖKCÜ: Merzifon’da Bir Kadın Astronom: Charlotte Richards Willard
Fatih ARTVİNLİ: Osmanlı Devleti’nde Adli Psikiyatri: Dr. Luigi Mongeri’nin Raporları, Tespitleri ve Bir Vaka Örneği
Cem Hakan BAŞARAN: Osmanlı Seririyat Mecmuası / Revue Médicale Ottomane (1910-1914)
Vural BAŞARAN: Goltz Paşa’nın İlim ve Askerlik Adlı Eseri ve Osmanlı Askeriyesi Açısından Önemi
Stefo BENLİSOY: Karamanlıca Terakki Dergisi: “Anatolluları dalmış oldukları uykudan uyandırmak”
Gökhan DEMİRKOL: Osmanlı Basınında Garip Bir “Namus Davası”
Mehmet KAYADELEN: Mersin’in Kuruluş Dönemine İlişkin Mevcut Tezlerin İrdelenmesi
Eski Sol Üzerine Yeni Notlar:
Bülent VARLIK: Değirmen - I (İstanbul / 1942-1944)
Anma:
Oktay ÖZEL: Norman Stone (1941-2019)
Uploads
Conference Presentations by Vural Başaran
Papers by Vural Başaran
Sayılar by Vural Başaran
Kudret EMİROĞLU: Sunuş
Dosya: Bilim Tarihi 1
Remzi DEMİR ve İnan KALAYCIOĞULLARI: Türkçe Bilim Tarihi Literatürüne Genel Bir Bakış - I Temel ve Uygulamalı Bilimler
Hasan ÇOLAK: Bilim, İlahiyat ve Siyasetin Merkezinde Bir Osmanlı Münevveri: Kudüs Patriği Chrysanthos Notaras
Haydar AKIN: Sapientia ile Scientia Arasında: Bingenli Hildegard’ın Hayvanlar Kitabı
Remzi DEMİR: Ahmed Midhat Efendi ve Din-Bilim İlişkileri
Nazan KARAKAŞ-ÖZÜR: Coğrafya Penceresinden Ahmed Midhat Efendi’nin “Kâinat” Adlı Eseri Üzerine
Safiye YILMAZ ERTEN: İstanbul Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası’nda Wroński Üzerine Yazışmalar
Müjdat TAKICAK: Türkiye’de Görelilik Düşüncesinin Tarihi
Semiha Betül TAKICAK: Osmanlılar’da Analitik Geometri
Melek DOSAY GÖKDOĞAN ve Özlem COŞKUN: Değirmenler ve İshak Hoca’nın Mecmua-i Ulum-i Riyâziyye’sinde Değirmenler Bahsi
Yavuz UNAT: Bilim Tarihi ve Türkiye’de Astronomi Tarihi Çalışmaları
Ayşe KÖKCÜ: Merzifon’da Bir Kadın Astronom: Charlotte Richards Willard
Fatih ARTVİNLİ: Osmanlı Devleti’nde Adli Psikiyatri: Dr. Luigi Mongeri’nin Raporları, Tespitleri ve Bir Vaka Örneği
Cem Hakan BAŞARAN: Osmanlı Seririyat Mecmuası / Revue Médicale Ottomane (1910-1914)
Vural BAŞARAN: Goltz Paşa’nın İlim ve Askerlik Adlı Eseri ve Osmanlı Askeriyesi Açısından Önemi
Stefo BENLİSOY: Karamanlıca Terakki Dergisi: “Anatolluları dalmış oldukları uykudan uyandırmak”
Gökhan DEMİRKOL: Osmanlı Basınında Garip Bir “Namus Davası”
Mehmet KAYADELEN: Mersin’in Kuruluş Dönemine İlişkin Mevcut Tezlerin İrdelenmesi
Eski Sol Üzerine Yeni Notlar:
Bülent VARLIK: Değirmen - I (İstanbul / 1942-1944)
Anma:
Oktay ÖZEL: Norman Stone (1941-2019)
Kudret EMİROĞLU: Sunuş
Dosya: Bilim Tarihi 1
Remzi DEMİR ve İnan KALAYCIOĞULLARI: Türkçe Bilim Tarihi Literatürüne Genel Bir Bakış - I Temel ve Uygulamalı Bilimler
Hasan ÇOLAK: Bilim, İlahiyat ve Siyasetin Merkezinde Bir Osmanlı Münevveri: Kudüs Patriği Chrysanthos Notaras
Haydar AKIN: Sapientia ile Scientia Arasında: Bingenli Hildegard’ın Hayvanlar Kitabı
Remzi DEMİR: Ahmed Midhat Efendi ve Din-Bilim İlişkileri
Nazan KARAKAŞ-ÖZÜR: Coğrafya Penceresinden Ahmed Midhat Efendi’nin “Kâinat” Adlı Eseri Üzerine
Safiye YILMAZ ERTEN: İstanbul Darülfünun Fen Fakültesi Mecmuası’nda Wroński Üzerine Yazışmalar
Müjdat TAKICAK: Türkiye’de Görelilik Düşüncesinin Tarihi
Semiha Betül TAKICAK: Osmanlılar’da Analitik Geometri
Melek DOSAY GÖKDOĞAN ve Özlem COŞKUN: Değirmenler ve İshak Hoca’nın Mecmua-i Ulum-i Riyâziyye’sinde Değirmenler Bahsi
Yavuz UNAT: Bilim Tarihi ve Türkiye’de Astronomi Tarihi Çalışmaları
Ayşe KÖKCÜ: Merzifon’da Bir Kadın Astronom: Charlotte Richards Willard
Fatih ARTVİNLİ: Osmanlı Devleti’nde Adli Psikiyatri: Dr. Luigi Mongeri’nin Raporları, Tespitleri ve Bir Vaka Örneği
Cem Hakan BAŞARAN: Osmanlı Seririyat Mecmuası / Revue Médicale Ottomane (1910-1914)
Vural BAŞARAN: Goltz Paşa’nın İlim ve Askerlik Adlı Eseri ve Osmanlı Askeriyesi Açısından Önemi
Stefo BENLİSOY: Karamanlıca Terakki Dergisi: “Anatolluları dalmış oldukları uykudan uyandırmak”
Gökhan DEMİRKOL: Osmanlı Basınında Garip Bir “Namus Davası”
Mehmet KAYADELEN: Mersin’in Kuruluş Dönemine İlişkin Mevcut Tezlerin İrdelenmesi
Eski Sol Üzerine Yeni Notlar:
Bülent VARLIK: Değirmen - I (İstanbul / 1942-1944)
Anma:
Oktay ÖZEL: Norman Stone (1941-2019)