Islam Karimof

Islam Karimof in Junie 2016.

Islam Karimof (Oesbekies: Islom Abdugʻaniyevich Karimov, Russies: Ислам Абдуганиевич Каримов; Abdoeganievitsj Islam Karimov; Samarkand, 30 Januarie 1938 - Tasjkent, 2 September 2016) was van 1991 tot 2016 president van Oesbekistan.

Biografie

Karimof is gebore in 'n familie van staatsamptenare. Hy studeer aan die Sentraal-Asiatiese Politegniese Instituut en later aan die Instituut vir Nasionale Ekonomie in Tasjkent. Hy behaal daar 'n graad in die ekonomie en ook 'n ingenieursdiploma.

In 1960 sluit Karimof by die Kommunistiese Party van Oesbekistan (KPU) aan en werk van 1960 tot 1966 as ingenieur, onderskeidelik in Tashselmash en by die lughawe van Tasjkent. Na 1966 werk hy by die staatsbeplanningskommissie van die Oezbekistanse Sosialistiese Sowjetrepubliek en was later die visevoorsitter van die staatsbeplanningskommissie.

Karimof word in 1983 ondervoorsitter van die Raad van Ministers van die Oesbekistanse SSR. Van 1986 tot 1989 was hy sekretaris van die Sentraal Komitee van die provinsiale party-afdeling van die KPU van Kashkadarya.

Op 29 Junie 1989 word Karimof eerste sekretaris van die KPU, en daarmee die magtigste persoon in die Oesbekistanse SSR. Op 24 Maart 1990 word Karimof tot president van die Oesbekistanse SSR gekies en op 31 Augustus 1991 roep hy die onafhanklikheid uit van die Republiek Oesbekistan (Özbekiston Respublikasy). In Desember 1991 erken die USSR die onafhanklikheid van Oesbekistan. Met die algemene presidentsverkiesing van 29 Desember 1991 word Karimof regstreeks tot president verkies. Die kommunistiese party word ontbind en in die plek daarvan word die Demokratiese Volksparty (CDP), wat 'n pro-Karimof-party is, gestig.

Net soos sy Turkmeense kollega Saparmurat Niazof, was Karimof bekommerd oor die moontlike opkoms van Islamfundamentalisme. Islamitiese partye asook sekulêre partye word vervolg. Sensuur word ook in Oesbekistan ingestel. Slegs opposisiepartye wat lojaal aan die president was, mag gestig word, terwyl ware opposisie verbied is. Deur middel van 'n referendum word sy ampstermyn as president tot 2000 verleng.

In 2000 word Karimof as president herkies. Naas die CDP, wat lojaal is aan Karimof, stig die president nou ook sy eie party, Fidokorlor ('Selfopoffering'). Sy oudste dogter Gulnara Karimova, bekend onder haar verhoognaam GooGoosha en wat onder andere saam met Julio Iglesias en Gérard Depardieu optree, is in 2014 onder huisarres geplaas. Die presiese rede hiervoor is onbekend. 'n Aantal jare vroeër het Karimof 'n neef van hom in 'n psigiatriese inrigting laat opneem.

Tydens die regeringstydperk van Karimof word menseregte ernstig geskend. Tussen 2002 en 2004 spreek die Britse ambassadeur Craig Murray hewige kritiek teen Karimof uit, en op die feit dat die Verenigde State en die Verenigde Koninkryk hom steun. Murray is afgedank nadat hy onthul het dat die Britse intelligensie MI6 inligting gebruik wat deur die Oesbekiese regering verkry is deur mense te martel.

In Mei 2005 het betogings teen Karimov se regering uitgebreek. Hy het die weermag ontplooi en etlike honderde mense het gesterf.

Hy is weer in 2015 met meer as 90% van die stemme herkies. Hy is internasionaal gekritiseer met betrekking tot persvryheid en respek vir menseregte. Weens sy taai benadering het radikale Islamitiese groepe min kans gehad om te organiseer in Oesbekistan.

In Augustus 2016 is aangekondig dat hy met breinbloeding in 'n hospitaal opgeneem is. Sy siekte het vrae oor sy opvolging laat ontstaan. Volgens die grondwet sal die president van die Senaat in só 'n geval tydelik die bewind oorneem, maar geen opvolger was gereed nie. Op 2 September is aangekondig dat hy oorlede is. ’n Dag later is hy op sy tuisdorp Samarkand begrawe. Hy is as staatshoof opgevolg deur Shavkat Mirzijoyev.