Izak Krüger
Ds. Izak David Krüger (24 Augustus 1882 – Stellenbosch, Kaapland, 6 Augustus 1965) was tussen 1911 en 1954 predikant in vyf gemeentes van die Gereformeerde Kerk (GKSA).
| Izak David Krüger | |
| |
| Naam | Izak David Krüger |
|---|---|
| Geboorte | 24 Augustus 1882 |
| Sterfte | 6 Augustus 1965 (op 82) Stellenbosch, Suid-Afrika |
| Kerkverband | Gereformeerd |
| Gemeente(s) | Aliwal-Noord 1911–1916 Bloemfontein 1916–1923 Potchefstroom 1923–1930 Bloemfontein 1930–1945 Venterstad 1945–1949 Oos-Londen 1949–1954 |
| Jare aktief | 1911–1954 |
| Kweekskool | Burgersdorp, Potchefstroom |
Herkoms en opleiding
wysig
Izak Krüger, 'n kleinseun van die stigters van die Gereformeerde kerk Colesberg I.D. en Hester du Plessis, het op Burgersdorp skoolgegaan en sy teologiese opleiding geniet aan die Teologiese Skool Burgersdorp. Hy en ds. P.W. Bingle was die laaste twee studente wat hul teologiese studie onder prof. Jan Lion Cachet voltooi het voor die ou professor se aftrede op 1 Mei 1911. Krüger het dus einde 1904 saam met die Teologiese Skool van Burgersdorp na Potchefstroom verhuis ná ’n Sinodebesluit van 1904. Oor dié verhuising sou hy 40 jaar later skryf: "Die teenstelling tussen die twee dorpe was vir óns, Kaaplanders, baie groot: die Karoo-dorp en die Mooirivier-dorp, oud-hoofstad van Transvaal. Die één lê weggesteek in ‘n hol diepte aan die voet van ‘n bergreeks, die ander oop en bloot, onder skoot van die eerste sonstrale; die één is geleë in ‘n droë streek, die ander langs die some van die Mooirivier met sy byna onafsienbare rye treurwilgers; die één met dig bymekaar geboude huise, die ander met groot erwe, dun uitgerek, al langs die Mooirivier af; die één met stowwerige strate, die ander met grasbegroeide of –omsoomde strate. Maar … hoe groot die teenstelling in die guns van laasgenoemde ook al was, tóg was daar heimwee na die ou tuiste in die hart, en het meer as een student destyds gesug: Oos, Wes, Tuis Bes!"[1]
Nadat hy sy studie op Potchefstroom voltooi het, het hy na Amsterdam gegaan waar hy sy doktorale eksamen afgelê het. Weens omstandighede kon hy egter nooit sy proefskrif voltooi nie, maar in die Almanak van die GKSA word die graad Teol.Drs. wel aangedui.
Vertaling van die Formuliere
wysig
Ds. Krüger is in 1920 op 'n vergadering van die gesamentlike kommissies vir die vertaling van die Bybel in Afrikaans as sameroeper aangewys van die vertalers wat die Formuliere vir die drie Afrikaans-Hollandse kerke moes vertaal. Die aanvanklike momentum van die vertaling van die Belydenisskrifte en Formuliere het mettertyd gestuit op besinning en heroorweging. Teen 1925 was daar konsensus dat die vertaling van die Belydenisskrifte en Formuliere by die Bybelvertalers tuishoort en dat die vertaling van die Bybel eers afgehandel moes word voor die Belydenis en Formuliere aangepak kon word. In hierdie verband het ’n derde oorweging na vore gekom, naamlik om die vertaling te benut vir ’n redaksionele vereenvoudiging van veral die Formuliere. Hierdie oorweging het sy oorsprong gehad by ’n Kommissie wat GKSA-Sinode van 1924 benoem het met die oog op die hersiening van die Belydenisskrifte, die Formuliere en die gronde vir egskeiding. Op die 1927-Sinode (op Reddersburg) rapporteer die skriba van hierdie kommissie, ds. Krüger. Die Kommissie beveel onder meer aan dat die vertaling van die Formuliere in Afrikaans ’n redaksionele vereenvoudiging sal insluit en "dat met beide ander Holl. Kerke van ons land" in hierdie verband gekorrespondeer is.
Sy brief is aan die Federale Raad van NG Kerke en aan die Moderator van NHK, ds. L.E. Brandt, gerig. "By nader oorweging," skryf hy op 8 Mei 1926, het die Kommissie gevoel "dat ’n bloot letterlike vertaling sonder meer nie doeltreffend sal wees nie". Hulle beveel ’n "redaksionele vereenvoudiging" aan omdat daarmee reg sal geskied "(1) aan die suiwere Afrikaanse taaleië, (2) aan ’n juiste inhoudsweergawe van genoemde stukke en (3) sal die geskrifte vir ons kerklike publiek weer lewe’. Wat hom betref is hierdie "simbole die gemeenskaplike eiendom ... van die 3 Hollandse Kerke in ons land"; daarom word die onderskeie Kerke versoek tot samewerking. Hierbenewens word hulle gevoel hieromtrent graag verneem. Daar word ook gevra vir voorstelle met betrekking tot ’n moontlike modus operandi. Hierdie brief sou onderskeidelik dien by die vergadering van die Federale Raad van NG Kerke in Maart 1927 en die Algemene Kerkvergadering van die NHK in Augustus 1928. En, dit het ’n bepalende invloed uitgeoefen ten opsigte van die verdere verloop van die vertaling van die Belydenisskrifte en Formuliere in Afrikaans. Daarmee het ’n eerste fase in die vertaling van die Belydennisskrifte en Formuliere tot ’n einde gekom. In die opvolgende fase is die werk van vertaling finaal aan die Bybelvertalers toevertrou.[2]
Voortrekkermonument: Bloemfontein oorweeg
wysig
Ds. Krüger was in die middel 1930’s voorsitter van die Vrouemonumentkommissie, wat saam met ander probeer het om die Voortrekkermonument in Bloemfontein te laat oprig. Dié berig het in Die Volksblad verskyn, maar die datum is onduidelik. Dit het onder meer gelui: “Bloemfontein se aanspraak op die Voortrekkermonument sal vanmiddag sterk onder die aandag gebring word van die onderkomitee van die Sentrale Volksmonumentekommissie wat tans geskikte plekke in verskillende dele van die land besoek. Die komitee bestaande uit adv. E.G. Jansen, voorsitter, sen. F.S. Malan, mnr. I.M. Lombard, mnr. C.M. Booysen, inspekteur van skole, mnre. Gerard Moerdyk, boumeester, B.H.J. van Rensburg, direkteur van die Oorlogsmuseurn, en J.J. Seheepers, sekretaris, het vanoggend van Thabantsjoe hier aangekom. Hulle is dadelik na die Vrouemonument en die Oorlogsmuseum, waar ds. I. D. Krüger, voorsitter van die Vrouemonumentkommissie, en mnr. Van Rensburg, direkteur van die Oorlogsmuseum, hulle rondgeneem het. Vanmiddag sal verteenwoordigers van die stadsraad bestaande uit mnre. L.W. Deane, J.B. Dersley, die stadsklerk, mnr. S. Fawcett-Peek, en die stadsingenieur, mnr. Usher, en ’n afvaardiging van die stadsrade van die suidelike Vrystaat wat Bethulie, Fauresmith, Jagersfontein, Koffiefontein, Philippolis, Reddersburg, Smithfield en Trompsburg verteenwoordig, die komitee die geskikte plekke in Bloemfontein aanwys en Bloemfontein se aanbevelenswaardige hoedanighede vir die monument onder die aandag bring.
“Die Bloemfontelnse stadsraad is gewillig om Seinheuwel af te staan vir die monument en ook geriewe beskikbaar te stel as moontlik besluit word om die monument op die terrein van die Vrouemonument op te rig. Die stadsraad is blykbaar nie gewillig om 'n terrein op Naval Hill af te staan nie. 'n Groot monument op Naval Hill van die vorm en aard wat met die Voortrekkermonument beoog word, sal 'n uitsaaistasie daar onmoontlik maak en die stadsraad meen dat Bloemfontein se aanspraak om die groot sentrale uitsaaistasie van Suid-Afrika te kry, besonder sterk is. Lede van die kommissie met wie ons gesprekke gehad het, het hulle besonder ingenome verklaar met die plekke wat hulle tot dusver te sien gekry het. ‘Elke plek het sy eiesoortige aanspraak op die monument en Bloemfontein sal seker aandag geniet vanweë sy sentrale ligging,’ het een van die lede aan ons verklaar.”[3]
Gemeentebediening
wysig
Terug in Suid-Afrika is ds. Krüger in 1911 in sy eerste gemeente, Aliwal-Noord, bevestig waar hy die opvolger was van ds. W.J. de Klerk, die leraar van 1907 tot 1911. Op Aliwal-Noord het ds. Krüger tot 1916 gebly, want in daardie jaar aanvaar hy ’n beroep na Bloemfontein, waar hy in Augustus bevestig is. In Bloemfontein was hy ook die opvolger van ’n groot gees in die Gereformeerde Kerkverband, ds. Willem Postma, ’n seun van die grondlegger van die Kerk, ds. Dirk Postma. Bloemfontein se eerste Dopperkerk het vroeg in die 1920's afgebrand, moontlik in ds. Krüger se tyd, want sy eerste dienstyd in die Rosestad het tot 1923 geduur, toe sy ’n beroep aanneem na Potchefstroom. Hy is opgevolg deur dr. Casparus de Wet, later ’n hoogleraar op Potchefstroom, wat net tot 1925 in Bloemfontein gebly het. Ook op Potchefstroom was ds. Krüger ds. De Klerk se opvolger, want hy het daarheen gegaan van Aliwal-Noord af en die bediening tydelik in 1923 verlaat om voltyds registrateur van die PUK vir CHO te word, hoewel hy nog van tyd tot in die plaaslike Dopperkerk gepreek het.
Een van die eerste twee take wat ds. Krüger op Potchefstroom met sukses aangepak het, was die delging van die skuld op die nuwe pastorie. Ook is groot herstelwerk aan die kerkgebou gedoen waarvan pres. Paul Kruger die inwydingsrede op 23 Januarie 1897 gelewer het. Onder mev. Krüger se bekwame leiding het die susters van die gemeente ’n besonderse aandeel in die kerklike lewe gehad. Hulle is georganiseer in ’n Dorkasvereniging. Vier jaar nadat ds. Krüger bevestig is, het Ventersdorp en Klerksdorp van Potchefstroom afgestig. Dit was net ’n jaar nadat die pastoriegesin in rou gedompel is nadat ’n seuntjie van die leraarspaar tydens ’n katkisasiepiekniek deur ’n ossewa doodgetrap is.
Ds. Krüger het vriendelike en broederlike betrekkinge met die predikante van die susterkerke op Potchefstroom gehandhaaf. Met die viering van die gemeente se 125-jarige bestaan in 1988 het ’n bejaarde lidmaat ds. Krüger nog goed onthou. Hy kon onthou hoe bang die lidmate was vir die "streng dominee met die mooi dogters". Hy was ook lief vir lank preek, wat daartoe gelei het dat die kinders in die kerk lastig kon raak, maar op die keper beskou was hy ’n geliefde predikant; vandaar ook dat die gemeente hom ná sewe jaar weer beroep het, hoewel sonder welslae. By sy afskeid in 1930 het leraars van die NG gemeentes (daar was destyds twee) hom ’n adres aangebied as blyk van waardering. Ds. Krüger was in sy lang loopbaan meermale voorsitter van die nasionale sinode en voorsitter van die kuratorium van die GKSA. Langer as 40 jaar het hy gedien as lid van die raad van die PU vir CHO.
In 1930 het ds. Krüger teruggekeer na Bloemfontein en tot aan die einde van die Tweede Wêreldoorlog in 1945 in die Vrystaatse hoofstad gebly. In sy afwesigheid uit die gemeente is ’n nuwe kerkgebou, ontwerp deur Wynand Louw en Gerard Moerdyk, in die Bloemfonteinse middestad voltooi. Ná ’n 15-jarige bediening het hy ’n beroep na Venterstad aangeneem, maar net tot 1949 daar gebly, toe hy ’n beroep aanneem na Oos-Londen, sy laaste gemeente, waar hy sy emeritaat in 1954 aanvaar het. In sy tyd (1950) het die toe 25 jaar oue gemeente die Moth-saal op die hoek van St. Peter- en Recreationweg gekoop, wat destyds sentraal geleë was. Dit was nadat die eerste sowel as tweede kerkgeboutjie gesloop is. Ds. Krüger is 11 jaar ná sy aftrede oorlede nadat hy en sy vrou hulle op Stellenbosch gevestig het.
Gesinslewe
wysigDs. Krüger was 54 jaar lank getroud met Hester (née Coetsee, 24 Desember 1884 – 21 Januarie 1984). Hul dogter Monica was getroud met die appèlregter F. Rumpff, seun van ds. Derk en mev. Femke Rumpff, en Rita met prof. Pieter Verhoef (25 April 1914 – 18 Januarie 2013), hoogleraar aan die Stellenbosse Kweekskool, van 1975 tot 1979 dekaan van die Universiteit Stellenbosch se teologiese fakulteit[4] en lid van die redaksie van die 1983-vertaling van die Afrikaanse Bybel. Uit Verhoef se pen het in 1998 verskyn Ds. I.D. Krüger: Die mens en sy Preke.[5] Nog ’n dogter, Christine Louw, was vroueredaktrise van Die Oosterlig. Daar was ook ’n seun wat sy pa se name gekry het.
Galery
wysig-
1903: Professore en studente van die Gereformeerde Kerk se Teologiese Skool. Voor: H.J.J. van der Walt (eerste hoof van die driedelige onderwysinrigting op Steynsburg), I.D. Krüger, J.C. van der Walt, H.D. Lessing, H.J. van der Walt, F.J. Jooste, C. Riekert, J.J.A. Coetsee. Middel: H.J.R. du Plessis, T.N. Venter, N.H. van der Walt, prof. Jacobus du Plessis, prof. J. Lion Cachet, prof. P.C. Snyman, D. Postma, A.P.C. Duvenage, H.P.J. Pasch. Agter: J. Kruger, J. Duvenage, D. Kruger, B.R. Grobler, J. Coetzee, P. du Plooy, A. Coetzee, P.W. Bingle. -
1913: Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerk in sitting op Steynsburg. Ds. Krüger sit 11de van links in die tweede ry. -
Die Algemene Vergadering van die Kaapprovinsie te Venterstad, omstreeks 1913. Die agterste twee rye is blykbaar die Gereformeerde kerk Venterstad se kerkraad. Voor sit van links: Di. Taetse Hamersma, G.H.J. Kruger, I.D. Krüger, P.W. Bingle, Dirk Postma, J.G.H. van der Walt, P.C. Snyman en Derk Rumpff. -
1917: Ds. Krüger en die Bloemfonteinse kerkraad. -
1922: Die kuratore van die Teologiese Skool Potchefstroom, onder andere Dirk Postma (links agter), ds. I.D. Krüger (derde van links agter), prof. J.D. du Toit (tweede van regs agter), prof. Jacobus du Plessis (regs agter) en ds. W.J. de Klerk (tweede van regs voor). -
Die Algemene Sinode van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika op Rustenburg, 4 April 1924, onder die seringboom waaronder die Kerk in 1859 gestig is en met prof. H.H. Kuyper as deputaat van die Geref. Kerke in Nederland. Eerste ry: A.S.E. Yssel, C.W.M. du Toit, J.V. Coetzee, J.G.H. van der Walt, J.H. Boneschans, J.C. van der Walt. Tweede ry: D.P. du Plessis, D. Rumpff, T. Hamersma, D. Postma, M. Postma, prof. H.H. Kuyper, L.P Vorster, proff. J.D. du Toit, J.A. du Plessis, I.D. Krüger. Derde ry: D.N. Kotzé, N.H. van der Walt, A. Duvenage, J.A. van Rooy, C.J.H. de Wet, B.J. de Klerk, W.J. de Klerk, G.H.J. Kruger, D.G. Venter, H.P.J. Pasch. Vierde ry: F.P.J. Snyman, H.J. Venter, P.J.S. de Klerk, H.S. van Jaarsveld, H.J.R. du Plessis, J.H. Kruger. -
1927: Die Algemene Sinode van die GKSA op Reddersburg. Ds. Krüger staan tweede van regs in die tweede ry. Eerste ry: D. Rumpff, N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, prof. J.A. du Plessis, prof. C.J.H. de Wet, T. Hamersma, L.P Vorster, J.A. van Rooy, H.P.J. Pasch. Tweede ry: H.S. van Jaarsveld, H. Venter, F.P.J. Snyman, J.C. van der Walt, D.G Venter, C.W.M. du Toit, I.D Krüger, H.J.R. du Plessis. Derde ry: J.V. Coetzee, G.H.J. Kruger, E.L.J. Venter, D. Postma, D.P. du Plessis, A.S.E Yssel, D.N. Kotze. Vierde ry: J.H. Boneschans, T.T. Spoelstra, W.J. Postma, W.J. Snyman, A. Duvenage, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk. -
1930: Die Algemene Sinode van die GKSA in sitting op Burgersdorp. Eerste ry: S. van der Walt, Jacs van Rooy. Tweede ry: Dr. E. Venter, J.C. van der Walt, H.J. Venter, J.G.H. van der Walt, G.H.J. Kruger, W.J. Postma, W.J. Snyman, Dirk Postma, D.N. Kotzé, J.H. Boneschans, A. Duvenage. Derde ry: H.P.J. Pasch, N.H. van der Walt, W.J. de Klerk, T. Hamersma, J.A. van Rooy, J.V. Coetzee, D.P. du Plessis, H.S. van Jaarsveld en D.G. Venter. Vierde ry: H. du Plessis, A.S.E. Yssel, J.P. Jooste, A. Postma, I.D. Krüger, W.F. Venter, T.T. Spoelstra, F.P.J. Snyman, dr. P.J.S. de Klerk, prof. Jacobus du Plessis, H.J.R. du Plessis, Derk Rumpff. -
Die Algemene Sinode van die GKSA 1933 in sitting Pretoria, afgeneem op die trap van die Uniegebou. Eerste ry: A. Postma, P.G.W. Snyman, Derk Rumpff, J.G.H. van der Walt, I.D. Krüger, prof. J.C. Coetzee, T.T. Spoelstra, A.S.E. Yssel, D.N. Kotzé, W.J. Postma, J.P. van den Berg, I.J. van der Walt. Tweede ry: H.F.V. Kruger, J.H. Boneschans, J.M. de Wet. Tweede ry: W.J. de Klerk, P.J.S. de Klerk, B.J. de Klerk, B. de Klerk, S.J. van der Walt, L.S. van der Walt, J.A. Schutte, N.H. van der Walt, E.I.J Venter, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.G Venter, J.V. Coetzee. Vierde ry: J. van Rooy, A. Aucamp, H.P.J. Pasch. Vyfde ry: J.A. van Rooy, J.H. Kruger, G.H.J. Kruger, W.F. Venter, I.J. Lessing, J.B. du Plessis, S.P. van der Walt, J.P. Jooste, J.L. de Bruin, S. du Toit, D.P. du Plessis, F.P.J. Snyman. -
Die Nasionale Sinode van die GKSA van 1939 voor die Vrouemonument in Bloemfontein. Eerste ry: H.S. van Jaarsveld, F.N. Lion Cachet, W.J. Postma, B. de Klerk, H.J. Venter, J. van Rooy, P.W. van der Walt, P.G.W. Snyman. Tweede ry: N.H. van der Walt, J.G.H. van der Walt, D. Postma, dr. J.D. Du Toit, J.A. van Rooy, dr. C.J.H de Wet, dr. S.O. Los, dr. J.P. Jooste, J.V. Coetzee, I.D Krüger, J.C. van der Walt. Derde ry: J.P. van der Berg, G.H.J. Kruger, A.L Aucamp, M. Postma, J.M. de Wet, I.J. Lessing. Vierde ry: Jacs van Rooy, J.L. de Bruin, J.A. Schutte, A. Postma, E.L.J. Venter, D.G. Venter, J.L. Vorster, T.T. Spoelstra, Derk Rumpff, H. du Plessis. Vyfde ry: dr. B.J. de Klerk, P.J. de Klerk, J.J. Venter, J.H. Boneschans, L.S. van der Walt, S. du Toit, J.F. du Plooy, A.S.E. Yssel. Sesde ry: H.F.V. Kruger, P.J.S. de Klerk, D.N. Kotze, W.J. Snyman, W.F. Venter, S.P. van der Walt, J.W.J. van Ryssen, N.J. Snyman, B.R. Krüger, D.J. van der Walt. -
1941: Ds. Krüger en die Bloemfonteinse kerkraad.
Bronne
wysig- (af) Coetzee, dr. C.F.C. 1989. Gereformeerde Kerk Potchefstroom 1863–1988. Potchefstroom: Gereformeerde Kerk Potchefstroom.
- (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
- (af) Vogel, Willem (red.). 2014. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2015. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
Verwysings
wysig- ↑ (af) Sages en gebeure. URL besoek op 10 November 2016.
- ↑ (af) Die eerste vertalings van die Heidelbergse Kategismus in Afrikaans. URL besoek op 18 Julie 2016.
- ↑ (af) Voortrekkermonument, Bloemfontein se aanspraak. URL besoek op 18 Julie 2016.
- ↑ (af) Geskiedenis herhaal hom met kerktwis ná belydenis, Die Burger, 4 Desember 1990. URL besoek op 23 Augustus 2015.
- ↑ (en) P.A. Verhoef op Stellenbosch Writers. URL besoek op 18 Julie 2016.
Eksterne skakels
wysig- (af) (en) Ds. Krüger en sy vrou se grafsteen. URL besoek op 17 Julie 2016.