Geçmişten Günümüze Balıkesir’in Kültürel Mirası, 2022
Balıkesir’in bugünkü merkezinin ilk kez Karesi Bey’in fetihleriyle birlikte kurulduğu tahmin edil... more Balıkesir’in bugünkü merkezinin ilk kez Karesi Bey’in fetihleriyle birlikte kurulduğu tahmin edilmektedir. Ancak bazı kaynaklar yakınlarında Akiros adında bir Doğu Roma kenti olduğunu aktarmaktadır. Bizans İmparatoru Hadrianus’un bu bölgede bir kale yaptırdığı da rivayetler arasındadır. Bölgedeki arkeolojik bulgular da yakın coğrafyada Müslüman olmayan toplulukların varlığını doğrular mahiyettedir. Ancak civarda İslam öncesi yapılara rastlansa da Balıkesir merkezinde buna benzer bir bulguya rastlanmaz. Her ne olursa olsun Karesi Beyliği’nin merkezinin ilk kuruluşunda olmasa da kısa bir süre sonra yerleşik bir Hıristiyan cemaate sahip olması yadırganmayacaktır. Bununla birlikte Osmanlı kayıtları, şehirde on altı/on yedinci yüzyılda Yahudi ve Rum cemaatinin yanında bir Ermeni cemaatinin de var olduğunu doğrulamaktadır. Ne yazık ki günümüzde varlıklarına dair herhangi bir iz kalmasa da mümbit Osmanlı arşivleri Rum ve Ermeni Kiliseleri ile ilgili net bilgiler vermektedir. Şer’iyye Sicilleri, söz konusu gayr-ı müslim tebaanın farklı mahalleler oluşturmadığını aksine Müslümanlarla yan yana evlerde yaşadığını göstermektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında halen bölgede ikamet eden Hıristiyan ahalinin kendi dinlerine uygun bir yaşantıları ve ibadetlerini yerine getirmek amacıyla kiliseleri ve dini yapıları mevcuttu. Bu çalışmamız Balıkesir’in söz konusu mukim Hıristiyan cemaatini, dini yapılarını ve içtimaı yaşantılarını elimizdeki kaynaklar el verdiğince araştırma amacı gütmektedir. Diğer taraftan civar kasaba ve köylerde ikamet eden Hıristiyanlara dair bilgiler de araştırmamız dahilindedir.
İran'ın kadim dini Zerdüştîlik, sanılanın aksine Zerdüşt'ten çok daha öncelere uzanmaktadır. Bund... more İran'ın kadim dini Zerdüştîlik, sanılanın aksine Zerdüşt'ten çok daha öncelere uzanmaktadır. Bunda Zerdüşt'ün hem peygamber hem de din adamı olmasının önemli bir payı bulunmakla birlikte asıl etken eski Aryanlara dayanan inançların Zerdüşt sonrasında da din adamlarınca devam ettirilmiş olmasıdır. Zerdüşt'ün ortaya çıkışıyla ilgili farklı tarihlendirmeler olmakla birlikte Mary Boyce, Albert de Jong ve Frantz Grenet gibi günümüz araştırmacıları Gatalar'ın etimolojisinden referansla MÖ yirminci yüzyıl ile MÖ onuncu yüzyıllar arasında mutabık kalmaktadırlar. Zerdüşt'ün zuhuru sonrasında İranlı din adamlarının bölgesel olarak ritüel farklılıklar gösterdikleri ve farklı isimlerle anıldıkları bilinmektedir. Ancak zamanla ve özellikle Sâsâni Devletinin ortaya çıkmasından hemen önce muğ adı altında birleştikleri tahmin edilmektedir. Çalışmamız muğların İran'a ve Zerdüştîliğe etkisinin yanı sıra dini ve etnik kökenleri, ritüelleri, dini ve seküler faaliyetleri ve İran dışındaki etkililikleri üzerine odaklanmaktadır. Bununla birlikte Sâsâni sonrası İran'da din adamlığı kurumsal bir hüviyet kazandığı ve muğ adı altında farklı dallara ayrıldığı için bu çalışmamız içine alınmamıştır. Aynı zamanda bu çalışmanın söz konusu din adamlarının Sâsâni ve İslam dönemi İran'ındaki faaliyetlerinin arka planına bir nevi ışık tutacağını düşünmekteyiz.
In the nineteenth and twentieth centuries, such prominent figures as Helena Blavatsky, MacGregor ... more In the nineteenth and twentieth centuries, such prominent figures as Helena Blavatsky, MacGregor Mathers, Aleister Crowley, Israel Regardie, and Dion Fortune shaped Western occultism and esotericism. Blavatsky's reshaping of the esoteric perspective of his predecessors by giving priority to oriental elements is accepted as the beginning of the modern period. After him, although they did not reject Blavatsky's teaching, they were applying their experiences to new fraternities by changing them to some degree. With her famous pseudonym, Dion Fortune has become a distinct personality among the people who steered the twentieth-century Western esoteric movements with her strong pen, unique style and new acceptances. Her work is related to many modern Western esoteric societies. She studied many modern Western esoteric societies, took lessons from influential occultists, and eventually established her community. These show her undeniable contributions to the field. This study focuses on Fortune's method and a new perspective while examining Blavatsky and later Western Esotericism in its general terms. It aims to convey and interpret the contribution in question from a comparative perspective.
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2021
Eski tarihçilerin İslamiyet öncesi İran tarihi hakkında Farsça veya Arapça nakilleri önemli bir k... more Eski tarihçilerin İslamiyet öncesi İran tarihi hakkında Farsça veya Arapça nakilleri önemli bir kaynağa, yani Sâsânîsaltanatının sonunda (muhtemelen III. Yezdicerd döneminde) Pehlevî dilinde kaleme alınmış yarı resmi bir metin olan Ħudâynâme’ye dayanır. Onun Arapça çevirileri arasında en bilineni İbnü’l-Mukaffa’nın tercümesidir.2 İbnü’l-Mukaffa ve Pehlevî Ħudâynâme’nin diğer yazarları, Sâsânî saltanat yıllıkları veya mezkûr yıllıklara dayanan başka kaynaklardan faydalanmışlardır. Ħudâynâme’de olayların gidişatı hükümdarların, soyluların ve Zerdüştî din adamlarının bakış açısıyla ifade edilmektedir. Bu bakış açısı Müslüman tarihçi ve yazarların metinlerine doğrudan yansımıştır.3 İslam tarihçileri sayılı birkaç örnek haricinde her ne kadar menşeini ve kaynaklarını belirtmemiş olsalar da yazdıklarını Ħudâynâme’nin Arapça çevirisinden alıntılamış oldukları açıktır
Öz: Günümüz bulguları açısından değerlendirildiğinde sistematik bir âhiret hayatı sunan en eski m... more Öz: Günümüz bulguları açısından değerlendirildiğinde sistematik bir âhiret hayatı sunan en eski materyaller Zerdüştîlik içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu âhiret hayatı insanın bu dünyada yaptıkları ile şekillenmekte ve dünya hayatı sonrası ödül ve ceza içermektedir. Uhrevi ödül, dönemin yaşayışına uygun olarak, en güzel yiyecekler ve zevkler ile bezenmiştir. Ceza ise bunun aksine türlü işkence ve eziyetlere maruz kalma olarak tasavvur edilmiştir. Zerdüştîliğin en eski kutsal metinlerindeki îmalara dayanarak daha sonraki dinî metinler içerisinde geliştirilen Zerdüştî düalizmi de âhiret inancına ve doktrinlerine yön vermektedir. Zerdüştî kutsal metinleri daha önceki inançlarda görülmeyen bir husus olarak cismanî bir haşir, cennet ve cehennem tahayyül etmiştir. Araştırmamızın amacı, milattan önce iki binli yıllara uzanan Zerdüştî âhiret inancının sistematik yapısını kendi materyallerini temel alarak gözler önüne sermektir. Burada, günümüze ulaşan en eski yazılı kaynakların yanı sıra kutsal olarak değerlendirilebilecek en son kaynaklar da dikkate alınmakta; bu kaynaklardaki âhiret inancına dayalı hususlar konu bazlı tasnif edilerek karşılaştırmalı bir şekilde aktarılmakta ve değerlendirilmektedir.
TOPLUM-BİREY İKİLEMİNDE ORTAK DEĞERLER VE FARKLILIKLAR, 2019
Hristiyanlık orijin itibariyle, dünya tarihinin son zamanlarında Yahudi şeriatını ıslah etmek ama... more Hristiyanlık orijin itibariyle, dünya tarihinin son zamanlarında Yahudi şeriatını ıslah etmek amacıyla ortaya çıkmış ve doğru yolu temsil etme iddiasında bulunan İsa’yı Mesih olarak benimseyen bazı Yahudi havarilerden müteşekkil dini bir hareketti. İlk dönem Hristiyanlık, Sadukiler, Zealotlar, Esseniler ve Ferisiler gibi birçok Yahudi gruptan biriydi fakat sadece İsa’nın Yahudi havarileri (Hristiyanlar) ve Ferisilerin soyundan gelen Yahudiler (rabbiler) M.S. 70 yılında tapınağın Romalılar tarafından tahrip edilmesinden sağ kurtuldular. Havari Pavlus’un misyon çalışmaları Hıristiyan hareketinin farklı coğrafyalarda taraftar bulmasını sağlarken Romalıların Kudüs’ü tahrip etmesi ve Hristiyan topluluklarına yapılan periyodik zulüm, İncillerin İsa’nın vefatında Pilatus’un rolünü küçümsemesine katkı sağladı. Kilise yavaş yavaş Yahudileri Tanrı’nın ilk ve gözden düşmüş halkı olarak görmeye başladı, onların yerini eklesia’nın (kilise) yeni ahitleşmiş halkı aldı. Bu görüş, ikinci yüzyıldan itibaren İncil’deki Yahudi karşıtı pasajların Hristiyan idrakini derinden etkiledi ve ayrışmaya doğru yönelim ciddi anlamda kendini göstermeye başladı. Hristiyanlık ve Yahudilik arasındaki ayrışma, belki de İsa’nın Yahudi havarilerinin çok sayıda Gentile’nin ilgisini çekmeye başlamasıyla ortaya çıkan bir dizi ‘yol ayrımı’ndan oluşuyordu. Sünnet ve Kaşrut (yiyecek kuralları) gibi Yahudi geleneklerinin kaldırılması konusundaki hassasiyetler çoğu Yahudi tarafından Hıristiyanlığın reddedilmesine yol açmıştır. Teoloji üzerine ana tartışma, İsa’nın tanrılığı ile ilgili Hristiyan iddialarını içermekteydi. Yahudilerin (aynı zamanda Gentilelerin) İsa’nın önemi üzerine çektikleri acılar, ilk dönem Hristiyan yazıtlarında görülebilir ve benzer bir tema rabbinik edebiyatta da fark edilebilir. Yahudi-Hıristiyan ilişkileri incelenmeye başlandığında ilk önce AntiSemitizm konusu dikkatlerimizi çekse de, Yahudi-Hıristiyan ilişkilerinin şekillenmesinde geçmiş 2000 yıllık bir tarih söz konusudur ve bu ilişkilerin düzeyinin belirlenmesinde teolojik ihtilaflar kadar sosyal, siyasal ve hatta ekonomik faktörler de etkili olmuştur. Yirminci yüzyılın başından itibaren Yahudilik ve Hristiyanlık arasındaki ilişki çarpıcı biçimde değişmiştir ve bu durum söz konusu dinler arasındaki bugün gelinen nokta açısından her iki kesim adına da cesaret verici olarak nitelenebilir. Yüzyılın ilk yarısında ilişkilerin samimileşmesi ve yeni bir düşünce biçiminin gelişmesine az sayıda bilim insanı ve dini lider tarafından öncülük edilmişti. Bununla birlikte, Holokost sonrası Hristiyan dimağındaki köklü değişimin etkisi, İsrail devletinin kuruluşu, ekümenik hareketin gelişimi ve toplanan İkinci Vatikan Konsili’nin (1962–5) çalışmaları bu değişimin daha da gelişmesini sağlamıştır. Sonuç olarak, uzun zamandır Yahudilere yönelik şiddetin kışkırtıcısı olan Hristiyanlık, bugün Yahudiliğe saygı duymakta ve onu takdir etmektedir. Bir zamanlar uzak bir hatıra olan yakınlık bugün büyük ölçüde restore edilmiştir. Yahudilerin, Hristiyanlığın bir düşman olduğuna dair geleneksel bakış açıları, Hristiyanlıkla bir ortaklığın olası olduğu fikri ile yer değiştirmiştir. Bu tebliğde çok köklü bir tarihsel geçmişe sahip olan Yahudi-Hıristiyan ilişkilerinin günümüze değin geçirdiği evreler kronolojik sıralamaya da dikkat edilerek ele alınacak ve konu ile ilgili genel bir çerçeve sunulmaya çalışılacaktır. Yahudi-Hıristiyan ilişkileri “birlikte yaşama tecrübesi” bağlamında ele alınırken gerek teolojik gerekse sosyo-ekonomik etkileşimler üzerinde hususiyetle durulacak ve söz konusu iki grup arasındaki ilişkilerin geçmişten günümüze hangi yöne evrildiği analiz edilecektir. Anahtar Kelimeler: Yahudilik, Hıristiyanlık, Birlikte Yaşama, YahudiHıristiyan İlişkileri.
Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018
Uzun ve görkemli bir yoldan geçerek günümüze uzanan Zerdüştî inanışı kendine has bir düalizme sah... more Uzun ve görkemli bir yoldan geçerek günümüze uzanan Zerdüştî inanışı kendine has bir düalizme sahiptir. Öyle ki gnostik düalizmin aksine maddeye tamamen kötülük yüklememektedir. Bunun yerine kötü yaratıcı güç tarafından yaratılan/kirletilen varlıkları kötü ve habis olarak sınıflandırmaktadır. Bu sınıflandırma temizlik/kirlilik algısının Zerdüştîlerin bütün yaşamlarını olduğu gibi cenaze geleneklerini de derinden etkilemesine neden olmaktadır. Bu çalışmada Zerdüştilerin cenaze geleneklerinin tarihi gelişimi, günümüzdeki uygulamaları ve bu geleneklere Zerdüştî düalizminin katkısı incelenmiştir. Zerdüştilerin meşhur sessizlik kuleleri ve ölülerini kuşlara yedirme geleneklerindeki düalizmin etkisi ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: düalizm, dakhma, astodan, cenaze, ölüm, kirlenme
The Zoroastrian faith, which has passed through a long and resplendent road to our day, has its own dualism. Unlike gnostic dualism, it does not think of matter as completely bad. Instead, it classifies the assets created/polluted by bad creative power as bad and malignant. This classification causes the perception of pureness/pollution to deeply affects the funeral traditions as well as the whole life of Zoroastrians. In this study, the historical development of the Zoroastrian funerals, the current practices and the contribution of Zoroastrian dualism to these traditions are examined. The influence of dualism in the traditions of the Zoroastrians' famous towers of silence and the feeding of their dead to the birds was discussed. Keywords: dualism, dakhma, ossuary, funerary, death, contamination
İran gerek kendine has tarihi gerekse edebi yönü ile birçok araştırmacıyı cezbetmeyi başarmış old... more İran gerek kendine has tarihi gerekse edebi yönü ile birçok araştırmacıyı cezbetmeyi başarmış oldukça farklı bir coğrafyadır. Zerdüştilik, Zurvânizm, Anâhitâ kültü, Mithraizm, Maniheizm ve Mazdekiye gibi İran'da doğan, gelişen ve günümüze bilgileri ulaşan diğer önemli inanışları, İran dinleri olarak ele alabiliriz. Şüphesiz, bu inanışların büyümesinde ve etrafını domine etmesinde ya da sönüp gitmesinde en önemli paye bu dinlerin rahiplerine aittir. Rahiplerin bazıları haşmetli Şâhları tayin etme ve tahtından edebilme gücüne sahipken, bazıları azığını dilenerek çıkartmayı kendine düstur edinmişti. Bazıları atadan öğrendiği kuralları korumakla meşgulken, bazıları dini ıslah etmenin veya yeni bir din oluşturmanın derdindeydi. Bu çalışmada yer yer karşılaştırmalar yapılarak spesifik ve derinlemesine bilgiler verilmeye ve rahiplerin dini, siyasi, ekonomik, toplumsal, kültürel yaşamları objektif bir bakış açısıyla detaylı bir şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Amacımız İran rahiplerini bütün yönleriyle aktarmak ve bundan sonraki çalışmalara bir nevi ışık tutmaktır.
Geçmişten Günümüze Balıkesir’in Kültürel Mirası, 2022
Balıkesir’in bugünkü merkezinin ilk kez Karesi Bey’in fetihleriyle birlikte kurulduğu tahmin edil... more Balıkesir’in bugünkü merkezinin ilk kez Karesi Bey’in fetihleriyle birlikte kurulduğu tahmin edilmektedir. Ancak bazı kaynaklar yakınlarında Akiros adında bir Doğu Roma kenti olduğunu aktarmaktadır. Bizans İmparatoru Hadrianus’un bu bölgede bir kale yaptırdığı da rivayetler arasındadır. Bölgedeki arkeolojik bulgular da yakın coğrafyada Müslüman olmayan toplulukların varlığını doğrular mahiyettedir. Ancak civarda İslam öncesi yapılara rastlansa da Balıkesir merkezinde buna benzer bir bulguya rastlanmaz. Her ne olursa olsun Karesi Beyliği’nin merkezinin ilk kuruluşunda olmasa da kısa bir süre sonra yerleşik bir Hıristiyan cemaate sahip olması yadırganmayacaktır. Bununla birlikte Osmanlı kayıtları, şehirde on altı/on yedinci yüzyılda Yahudi ve Rum cemaatinin yanında bir Ermeni cemaatinin de var olduğunu doğrulamaktadır. Ne yazık ki günümüzde varlıklarına dair herhangi bir iz kalmasa da mümbit Osmanlı arşivleri Rum ve Ermeni Kiliseleri ile ilgili net bilgiler vermektedir. Şer’iyye Sicilleri, söz konusu gayr-ı müslim tebaanın farklı mahalleler oluşturmadığını aksine Müslümanlarla yan yana evlerde yaşadığını göstermektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında halen bölgede ikamet eden Hıristiyan ahalinin kendi dinlerine uygun bir yaşantıları ve ibadetlerini yerine getirmek amacıyla kiliseleri ve dini yapıları mevcuttu. Bu çalışmamız Balıkesir’in söz konusu mukim Hıristiyan cemaatini, dini yapılarını ve içtimaı yaşantılarını elimizdeki kaynaklar el verdiğince araştırma amacı gütmektedir. Diğer taraftan civar kasaba ve köylerde ikamet eden Hıristiyanlara dair bilgiler de araştırmamız dahilindedir.
İran'ın kadim dini Zerdüştîlik, sanılanın aksine Zerdüşt'ten çok daha öncelere uzanmaktadır. Bund... more İran'ın kadim dini Zerdüştîlik, sanılanın aksine Zerdüşt'ten çok daha öncelere uzanmaktadır. Bunda Zerdüşt'ün hem peygamber hem de din adamı olmasının önemli bir payı bulunmakla birlikte asıl etken eski Aryanlara dayanan inançların Zerdüşt sonrasında da din adamlarınca devam ettirilmiş olmasıdır. Zerdüşt'ün ortaya çıkışıyla ilgili farklı tarihlendirmeler olmakla birlikte Mary Boyce, Albert de Jong ve Frantz Grenet gibi günümüz araştırmacıları Gatalar'ın etimolojisinden referansla MÖ yirminci yüzyıl ile MÖ onuncu yüzyıllar arasında mutabık kalmaktadırlar. Zerdüşt'ün zuhuru sonrasında İranlı din adamlarının bölgesel olarak ritüel farklılıklar gösterdikleri ve farklı isimlerle anıldıkları bilinmektedir. Ancak zamanla ve özellikle Sâsâni Devletinin ortaya çıkmasından hemen önce muğ adı altında birleştikleri tahmin edilmektedir. Çalışmamız muğların İran'a ve Zerdüştîliğe etkisinin yanı sıra dini ve etnik kökenleri, ritüelleri, dini ve seküler faaliyetleri ve İran dışındaki etkililikleri üzerine odaklanmaktadır. Bununla birlikte Sâsâni sonrası İran'da din adamlığı kurumsal bir hüviyet kazandığı ve muğ adı altında farklı dallara ayrıldığı için bu çalışmamız içine alınmamıştır. Aynı zamanda bu çalışmanın söz konusu din adamlarının Sâsâni ve İslam dönemi İran'ındaki faaliyetlerinin arka planına bir nevi ışık tutacağını düşünmekteyiz.
In the nineteenth and twentieth centuries, such prominent figures as Helena Blavatsky, MacGregor ... more In the nineteenth and twentieth centuries, such prominent figures as Helena Blavatsky, MacGregor Mathers, Aleister Crowley, Israel Regardie, and Dion Fortune shaped Western occultism and esotericism. Blavatsky's reshaping of the esoteric perspective of his predecessors by giving priority to oriental elements is accepted as the beginning of the modern period. After him, although they did not reject Blavatsky's teaching, they were applying their experiences to new fraternities by changing them to some degree. With her famous pseudonym, Dion Fortune has become a distinct personality among the people who steered the twentieth-century Western esoteric movements with her strong pen, unique style and new acceptances. Her work is related to many modern Western esoteric societies. She studied many modern Western esoteric societies, took lessons from influential occultists, and eventually established her community. These show her undeniable contributions to the field. This study focuses on Fortune's method and a new perspective while examining Blavatsky and later Western Esotericism in its general terms. It aims to convey and interpret the contribution in question from a comparative perspective.
Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2021
Eski tarihçilerin İslamiyet öncesi İran tarihi hakkında Farsça veya Arapça nakilleri önemli bir k... more Eski tarihçilerin İslamiyet öncesi İran tarihi hakkında Farsça veya Arapça nakilleri önemli bir kaynağa, yani Sâsânîsaltanatının sonunda (muhtemelen III. Yezdicerd döneminde) Pehlevî dilinde kaleme alınmış yarı resmi bir metin olan Ħudâynâme’ye dayanır. Onun Arapça çevirileri arasında en bilineni İbnü’l-Mukaffa’nın tercümesidir.2 İbnü’l-Mukaffa ve Pehlevî Ħudâynâme’nin diğer yazarları, Sâsânî saltanat yıllıkları veya mezkûr yıllıklara dayanan başka kaynaklardan faydalanmışlardır. Ħudâynâme’de olayların gidişatı hükümdarların, soyluların ve Zerdüştî din adamlarının bakış açısıyla ifade edilmektedir. Bu bakış açısı Müslüman tarihçi ve yazarların metinlerine doğrudan yansımıştır.3 İslam tarihçileri sayılı birkaç örnek haricinde her ne kadar menşeini ve kaynaklarını belirtmemiş olsalar da yazdıklarını Ħudâynâme’nin Arapça çevirisinden alıntılamış oldukları açıktır
Öz: Günümüz bulguları açısından değerlendirildiğinde sistematik bir âhiret hayatı sunan en eski m... more Öz: Günümüz bulguları açısından değerlendirildiğinde sistematik bir âhiret hayatı sunan en eski materyaller Zerdüştîlik içerisinde bulunmaktadır. Söz konusu âhiret hayatı insanın bu dünyada yaptıkları ile şekillenmekte ve dünya hayatı sonrası ödül ve ceza içermektedir. Uhrevi ödül, dönemin yaşayışına uygun olarak, en güzel yiyecekler ve zevkler ile bezenmiştir. Ceza ise bunun aksine türlü işkence ve eziyetlere maruz kalma olarak tasavvur edilmiştir. Zerdüştîliğin en eski kutsal metinlerindeki îmalara dayanarak daha sonraki dinî metinler içerisinde geliştirilen Zerdüştî düalizmi de âhiret inancına ve doktrinlerine yön vermektedir. Zerdüştî kutsal metinleri daha önceki inançlarda görülmeyen bir husus olarak cismanî bir haşir, cennet ve cehennem tahayyül etmiştir. Araştırmamızın amacı, milattan önce iki binli yıllara uzanan Zerdüştî âhiret inancının sistematik yapısını kendi materyallerini temel alarak gözler önüne sermektir. Burada, günümüze ulaşan en eski yazılı kaynakların yanı sıra kutsal olarak değerlendirilebilecek en son kaynaklar da dikkate alınmakta; bu kaynaklardaki âhiret inancına dayalı hususlar konu bazlı tasnif edilerek karşılaştırmalı bir şekilde aktarılmakta ve değerlendirilmektedir.
TOPLUM-BİREY İKİLEMİNDE ORTAK DEĞERLER VE FARKLILIKLAR, 2019
Hristiyanlık orijin itibariyle, dünya tarihinin son zamanlarında Yahudi şeriatını ıslah etmek ama... more Hristiyanlık orijin itibariyle, dünya tarihinin son zamanlarında Yahudi şeriatını ıslah etmek amacıyla ortaya çıkmış ve doğru yolu temsil etme iddiasında bulunan İsa’yı Mesih olarak benimseyen bazı Yahudi havarilerden müteşekkil dini bir hareketti. İlk dönem Hristiyanlık, Sadukiler, Zealotlar, Esseniler ve Ferisiler gibi birçok Yahudi gruptan biriydi fakat sadece İsa’nın Yahudi havarileri (Hristiyanlar) ve Ferisilerin soyundan gelen Yahudiler (rabbiler) M.S. 70 yılında tapınağın Romalılar tarafından tahrip edilmesinden sağ kurtuldular. Havari Pavlus’un misyon çalışmaları Hıristiyan hareketinin farklı coğrafyalarda taraftar bulmasını sağlarken Romalıların Kudüs’ü tahrip etmesi ve Hristiyan topluluklarına yapılan periyodik zulüm, İncillerin İsa’nın vefatında Pilatus’un rolünü küçümsemesine katkı sağladı. Kilise yavaş yavaş Yahudileri Tanrı’nın ilk ve gözden düşmüş halkı olarak görmeye başladı, onların yerini eklesia’nın (kilise) yeni ahitleşmiş halkı aldı. Bu görüş, ikinci yüzyıldan itibaren İncil’deki Yahudi karşıtı pasajların Hristiyan idrakini derinden etkiledi ve ayrışmaya doğru yönelim ciddi anlamda kendini göstermeye başladı. Hristiyanlık ve Yahudilik arasındaki ayrışma, belki de İsa’nın Yahudi havarilerinin çok sayıda Gentile’nin ilgisini çekmeye başlamasıyla ortaya çıkan bir dizi ‘yol ayrımı’ndan oluşuyordu. Sünnet ve Kaşrut (yiyecek kuralları) gibi Yahudi geleneklerinin kaldırılması konusundaki hassasiyetler çoğu Yahudi tarafından Hıristiyanlığın reddedilmesine yol açmıştır. Teoloji üzerine ana tartışma, İsa’nın tanrılığı ile ilgili Hristiyan iddialarını içermekteydi. Yahudilerin (aynı zamanda Gentilelerin) İsa’nın önemi üzerine çektikleri acılar, ilk dönem Hristiyan yazıtlarında görülebilir ve benzer bir tema rabbinik edebiyatta da fark edilebilir. Yahudi-Hıristiyan ilişkileri incelenmeye başlandığında ilk önce AntiSemitizm konusu dikkatlerimizi çekse de, Yahudi-Hıristiyan ilişkilerinin şekillenmesinde geçmiş 2000 yıllık bir tarih söz konusudur ve bu ilişkilerin düzeyinin belirlenmesinde teolojik ihtilaflar kadar sosyal, siyasal ve hatta ekonomik faktörler de etkili olmuştur. Yirminci yüzyılın başından itibaren Yahudilik ve Hristiyanlık arasındaki ilişki çarpıcı biçimde değişmiştir ve bu durum söz konusu dinler arasındaki bugün gelinen nokta açısından her iki kesim adına da cesaret verici olarak nitelenebilir. Yüzyılın ilk yarısında ilişkilerin samimileşmesi ve yeni bir düşünce biçiminin gelişmesine az sayıda bilim insanı ve dini lider tarafından öncülük edilmişti. Bununla birlikte, Holokost sonrası Hristiyan dimağındaki köklü değişimin etkisi, İsrail devletinin kuruluşu, ekümenik hareketin gelişimi ve toplanan İkinci Vatikan Konsili’nin (1962–5) çalışmaları bu değişimin daha da gelişmesini sağlamıştır. Sonuç olarak, uzun zamandır Yahudilere yönelik şiddetin kışkırtıcısı olan Hristiyanlık, bugün Yahudiliğe saygı duymakta ve onu takdir etmektedir. Bir zamanlar uzak bir hatıra olan yakınlık bugün büyük ölçüde restore edilmiştir. Yahudilerin, Hristiyanlığın bir düşman olduğuna dair geleneksel bakış açıları, Hristiyanlıkla bir ortaklığın olası olduğu fikri ile yer değiştirmiştir. Bu tebliğde çok köklü bir tarihsel geçmişe sahip olan Yahudi-Hıristiyan ilişkilerinin günümüze değin geçirdiği evreler kronolojik sıralamaya da dikkat edilerek ele alınacak ve konu ile ilgili genel bir çerçeve sunulmaya çalışılacaktır. Yahudi-Hıristiyan ilişkileri “birlikte yaşama tecrübesi” bağlamında ele alınırken gerek teolojik gerekse sosyo-ekonomik etkileşimler üzerinde hususiyetle durulacak ve söz konusu iki grup arasındaki ilişkilerin geçmişten günümüze hangi yöne evrildiği analiz edilecektir. Anahtar Kelimeler: Yahudilik, Hıristiyanlık, Birlikte Yaşama, YahudiHıristiyan İlişkileri.
Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2018
Uzun ve görkemli bir yoldan geçerek günümüze uzanan Zerdüştî inanışı kendine has bir düalizme sah... more Uzun ve görkemli bir yoldan geçerek günümüze uzanan Zerdüştî inanışı kendine has bir düalizme sahiptir. Öyle ki gnostik düalizmin aksine maddeye tamamen kötülük yüklememektedir. Bunun yerine kötü yaratıcı güç tarafından yaratılan/kirletilen varlıkları kötü ve habis olarak sınıflandırmaktadır. Bu sınıflandırma temizlik/kirlilik algısının Zerdüştîlerin bütün yaşamlarını olduğu gibi cenaze geleneklerini de derinden etkilemesine neden olmaktadır. Bu çalışmada Zerdüştilerin cenaze geleneklerinin tarihi gelişimi, günümüzdeki uygulamaları ve bu geleneklere Zerdüştî düalizminin katkısı incelenmiştir. Zerdüştilerin meşhur sessizlik kuleleri ve ölülerini kuşlara yedirme geleneklerindeki düalizmin etkisi ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler: düalizm, dakhma, astodan, cenaze, ölüm, kirlenme
The Zoroastrian faith, which has passed through a long and resplendent road to our day, has its own dualism. Unlike gnostic dualism, it does not think of matter as completely bad. Instead, it classifies the assets created/polluted by bad creative power as bad and malignant. This classification causes the perception of pureness/pollution to deeply affects the funeral traditions as well as the whole life of Zoroastrians. In this study, the historical development of the Zoroastrian funerals, the current practices and the contribution of Zoroastrian dualism to these traditions are examined. The influence of dualism in the traditions of the Zoroastrians' famous towers of silence and the feeding of their dead to the birds was discussed. Keywords: dualism, dakhma, ossuary, funerary, death, contamination
İran gerek kendine has tarihi gerekse edebi yönü ile birçok araştırmacıyı cezbetmeyi başarmış old... more İran gerek kendine has tarihi gerekse edebi yönü ile birçok araştırmacıyı cezbetmeyi başarmış oldukça farklı bir coğrafyadır. Zerdüştilik, Zurvânizm, Anâhitâ kültü, Mithraizm, Maniheizm ve Mazdekiye gibi İran'da doğan, gelişen ve günümüze bilgileri ulaşan diğer önemli inanışları, İran dinleri olarak ele alabiliriz. Şüphesiz, bu inanışların büyümesinde ve etrafını domine etmesinde ya da sönüp gitmesinde en önemli paye bu dinlerin rahiplerine aittir. Rahiplerin bazıları haşmetli Şâhları tayin etme ve tahtından edebilme gücüne sahipken, bazıları azığını dilenerek çıkartmayı kendine düstur edinmişti. Bazıları atadan öğrendiği kuralları korumakla meşgulken, bazıları dini ıslah etmenin veya yeni bir din oluşturmanın derdindeydi. Bu çalışmada yer yer karşılaştırmalar yapılarak spesifik ve derinlemesine bilgiler verilmeye ve rahiplerin dini, siyasi, ekonomik, toplumsal, kültürel yaşamları objektif bir bakış açısıyla detaylı bir şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Amacımız İran rahiplerini bütün yönleriyle aktarmak ve bundan sonraki çalışmalara bir nevi ışık tutmaktır.
Uploads
Papers by Nevfel Akyar
döneminde) Pehlevî dilinde kaleme alınmış yarı resmi bir metin olan Ħudâynâme’ye
dayanır. Onun Arapça çevirileri arasında en bilineni İbnü’l-Mukaffa’nın tercümesidir.2
İbnü’l-Mukaffa ve Pehlevî Ħudâynâme’nin diğer yazarları, Sâsânî saltanat yıllıkları veya mezkûr yıllıklara dayanan başka kaynaklardan faydalanmışlardır.
Ħudâynâme’de olayların gidişatı hükümdarların, soyluların ve Zerdüştî din adamlarının bakış açısıyla ifade edilmektedir. Bu bakış açısı Müslüman tarihçi ve yazarların
metinlerine doğrudan yansımıştır.3
İslam tarihçileri sayılı birkaç örnek haricinde her
ne kadar menşeini ve kaynaklarını belirtmemiş olsalar da yazdıklarını
Ħudâynâme’nin Arapça çevirisinden alıntılamış oldukları açıktır
Anahtar Kelimeler: Yahudilik, Hıristiyanlık, Birlikte Yaşama, YahudiHıristiyan İlişkileri.
Anahtar Kelimeler: düalizm, dakhma, astodan, cenaze, ölüm, kirlenme
The Zoroastrian faith, which has passed through a long and resplendent road to our day, has its own dualism. Unlike gnostic dualism, it does not think of matter as completely bad. Instead, it classifies the assets created/polluted by bad creative power as bad and malignant. This classification causes the perception of pureness/pollution to deeply affects the funeral traditions as well as the whole life of Zoroastrians. In this study, the historical development of the Zoroastrian funerals, the current practices and the contribution of Zoroastrian dualism to these traditions are examined. The influence of dualism in the traditions of the Zoroastrians' famous towers of silence and the feeding of their dead to the birds was discussed.
Keywords: dualism, dakhma, ossuary, funerary, death, contamination
Books by Nevfel Akyar
döneminde) Pehlevî dilinde kaleme alınmış yarı resmi bir metin olan Ħudâynâme’ye
dayanır. Onun Arapça çevirileri arasında en bilineni İbnü’l-Mukaffa’nın tercümesidir.2
İbnü’l-Mukaffa ve Pehlevî Ħudâynâme’nin diğer yazarları, Sâsânî saltanat yıllıkları veya mezkûr yıllıklara dayanan başka kaynaklardan faydalanmışlardır.
Ħudâynâme’de olayların gidişatı hükümdarların, soyluların ve Zerdüştî din adamlarının bakış açısıyla ifade edilmektedir. Bu bakış açısı Müslüman tarihçi ve yazarların
metinlerine doğrudan yansımıştır.3
İslam tarihçileri sayılı birkaç örnek haricinde her
ne kadar menşeini ve kaynaklarını belirtmemiş olsalar da yazdıklarını
Ħudâynâme’nin Arapça çevirisinden alıntılamış oldukları açıktır
Anahtar Kelimeler: Yahudilik, Hıristiyanlık, Birlikte Yaşama, YahudiHıristiyan İlişkileri.
Anahtar Kelimeler: düalizm, dakhma, astodan, cenaze, ölüm, kirlenme
The Zoroastrian faith, which has passed through a long and resplendent road to our day, has its own dualism. Unlike gnostic dualism, it does not think of matter as completely bad. Instead, it classifies the assets created/polluted by bad creative power as bad and malignant. This classification causes the perception of pureness/pollution to deeply affects the funeral traditions as well as the whole life of Zoroastrians. In this study, the historical development of the Zoroastrian funerals, the current practices and the contribution of Zoroastrian dualism to these traditions are examined. The influence of dualism in the traditions of the Zoroastrians' famous towers of silence and the feeding of their dead to the birds was discussed.
Keywords: dualism, dakhma, ossuary, funerary, death, contamination