ಬೆಳೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಸನ್ನಿವೇಶ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನಾ

ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅವಲೋಕನ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ

ಕೃಷಿ-ಪರಿಸರ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಬೆಳೆ
ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು
Overview of Agricultural Production
Systems
ii. Suitable cropping systems for the existing
Agro-ecological situation
 ಬೆಳೆಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣ crops classification
1 zÀ¼ÀUÀ¼À ಆಧರಿಸಿ
based on cotyledon
2 ಋತುವಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ based on season
3 ಆರ್ಥಿಕ ಬಳಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ based on Economic use
zÀ¼ÀUÀ¼À ಆಧರಿಸಿ based on
cotyledon
• KPÀ zÀ¼À
• ¢ézÀ¼À
 ಋತುವಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ based on season

• ªÀÄÄAUÁgÀÄ ¨É¼É
• »AUÁgÀÄ ¨É¼É
• ¨ÉùUÉ ¨É¼É
 ಆರ್ಥಿಕ ಬಳಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ based on Economic use

• ಧಾನ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು Cereals crops

• ¹jzsÁ£Àå ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ Millets crops
• ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯ ಬೆಳೆಗಳು Pulse crops
• ಎಣ್ಣೆPÁ¼ÀÄ ಬೆಳೆಗಳು Oil Seeds crops
• ಸಕ್ಕರೆ ಬೆಳೆಗಳು Sugar Crops
• £ÀÆ®Ä ಬೆಳೆಗಳು Fibre Crops
• ಮೇವು ಬೆಳೆಗಳು Fodder Crops
• ಮಸಾಲೆ ಬೆಳೆಗಳು Spices and condiments
• ಔಷಧೀಯ ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀÄUÀAzsÀ
ಸಸ್ಯಗಳು Medicinal and aromatic Plants
• ಪಾನೀಯ ಬೆಳೆಗಳು Beverages
 browu

Brown top PÉÆÃgÀ¯É

ಎಣ್ಣೆ ಕಾಳು ಬೆಳೆಗಳು
£É®UÀqÀ¯É
PÀĸÀĪÉÄ
ಸೋಯಾಅವರೆ
ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ
ºÀgÀ¼ÀÄ
ºÀÄZÉѼÀÄî
ಎಳ್ಳು
ಅಗಸೆ
 Production of Foodgrains for 2022-23
2022-23
Crop Season 2017-18 2018-19 2019-20 2020-21 2021-22
Target Estimates
Kharif 971.35 1020.40 1022.77 1052.08 1110.01 1120.00 1080.75
Rice Rabi 156.22 144.44 165.94 191.60 184.71 185.00 227.62
Total 1127.58 1164.84 1188.70 1243.68 1294.71 1305.00 1308.37
Wheat Rabi 998.70 1035.96 1078.61 1095.86 1077.42 1120.00 1121.82
Kharif 22.74 17.35 16.97 19.86 15.98 30.00 15.31
Jowar Rabi 25.30 17.40 30.75 28.26 25.52 30.00 25.44
Total 48.03 34.75 47.72 48.12 41.51 60.00 40.75
Bajra Kharif 92.09 86.64 103.63 108.63 97.81 113.00 97.85
Kharif 201.18 194.14 194.29 215.55 226.81 231.00 238.32
Maize Rabi 86.34 83.02 93.37 100.92 110.49 101.00 107.81
Total 287.53 277.15 287.66 316.47 337.30 332.00 346.13
Ragi Kharif 19.85 12.39 17.55 19.98 17.01 25.00 16.69
Small Millets Kharif 4.39 3.33 3.71 3.47 3.67 7.00 3.80
Barley Rabi 17.81 16.33 17.22 16.56 13.71 22.50 22.04
Nutri Cereals Kharif 139.07 119.71 141.85 151.95 134.47 175.00 133.66
Tur Kharif 42.90 33.15 38.92 43.16 42.20 45.50 36.66
Gram Rabi 113.79 99.38 110.78 119.11 135.44 135.00 136.32
Kharif 27.51 23.63 13.30 15.07 18.65 27.00 18.46
Urad Rabi 7.41 6.97 7.52 7.23 9.11 10.00 8.36
Total 34.92 30.60 20.81 22.30 27.76 37.00 26.82
Kharif 14.33 17.84 18.26 19.96 14.80 25.00 19.07
Moong Rabi 5.90 6.71 6.83 10.89 16.86 15.00 16.38
Total 20.23 24.55 25.09 30.85 31.66 40.00 35.45
Lentil Rabi 16.22 12.28 11.03 14.94 12.69 * 15.99
Kharif 93.06 80.91 79.21 86.18 82.35 105.50 81.57
Total Pulses Rabi 161.10 139.85 151.04 168.45 190.67 190.00 196.53
Total 254.16 220.76 230.25 254.63 273.02 295.50 278.10
Kharif 1404.66 1415.16 1438.12 1505.76 1553.64 1631.50 1534.30
Total Foodgrains Rabi 1445.47 1436.99 1536.92 1601.65 1602.52 1648.50 1701.24
Total 2850.14 2852.15 2975.04 3107.42 3156.16 3280.00 3235.54
(Lakh Tonnes)
 Production of Oilseeds and Commercial Crops for 2022-23
2022-23
Crop Season 2017-18 2018-19 2019-20 2020-21 2021-22 Target Estimates
Kharif 75.95 53.87 83.89 85.28 84.34 86.05 85.82
Groundnut Rabi 16.57 13.40 15.63 17.16 17.01 18.00 14.74
Total 92.53 67.27 99.52 102.44 101.35 104.05 100.56
Castorseed Kharif 15.68 11.97 18.42 16.47 16.19 22.70 18.82
Sesamum Kharif 7.55 6.89 6.58 8.17 7.89 10.00 7.49
Nigerseed Kharif 0.70 0.45 0.41 0.42 0.33 1.20 0.44
Soybean Kharif 109.33 132.68 112.26 126.10 129.87 147.65 139.75
Kharif 0.85 0.90 0.92 0.78 1.11 1.30 1.35
Sunflower Rabi 1.37 1.26 1.21 1.51 1.39 2.00 1.44
Total 2.22 2.16 2.13 2.28 2.50 3.30 2.79
Mustard Rabi 84.30 92.56 91.24 102.10 119.63 121.00 128.18
Linseed Rabi 1.74 0.99 1.21 1.11 1.26 2.70 1.40
Safflower Rabi 0.55 0.25 0.44 0.36 0.61 0.85 0.57
Kharif 210.06 206.76 222.47 237.23 239.72 268.90 253.68
Total Nine Oilseeds Rabi 104.53 108.46 109.72 122.24 139.91 144.55 146.33
Total 314.59 315.22 332.19 359.46 379.63 413.45 400.01
Sugarcane Total 3799.05 4054.16 3705.00 4053.99 4394.25 4150.00 4687.89
Cotton # Total 328.05 280.42 360.65 352.48 311.18 370.00 337.23
Jute # # Total 95.91 94.97 94.46 89.53 97.62 100.00 96.59
Mesta # # Total 4.42 3.23 4.31 4.02 3.87 5.00 3.89
Jute & Mesta # # Total 100.33 98.20 98.77 93.54 101.49 105.00 100.49

# Lakh bales of 170 kgs. each

# # Lakh bales of 180 kgs. each (Lakh Tonnes)
 Foodgrains: Area, Production and Yield during 2021-22 in major
Producing States
2021-22
% to Productio % to
State Area Yield
All-India n All-India
Uttar
19.55 14.98 56.11 17.77 2870
Pradesh
MadhyaPrades
16.17 12.39 39.05 12.37 2415
h
Punjab 6.67 5.11 28.21 8.94 4233
Rajasthan 14.71 11.27 21.05 6.67 1431
WestBengal 6.64 5.09 20.50 6.49 3088
Maharashtra 11.67 8.94 17.14 5.43 1469
Haryana 4.23 3.24 16.33 5.17 3864
Bihar 6.45 4.94 16.19 5.13 2511
Telengana 4.73 3.63 15.10 4.78 3189
Karnataka 7.99 6.12 13.81 4.37 1728
All India 130.53 100.00 315.72 100.00 2419
 Rice: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing
States
2021-22
State Area % Production % Yield
West Bengal 5.60 12.06 16.76 12.87 2996
UttarPradesh 5.70 12.29 15.27 11.72 2679
Punjab 2.97 6.40 12.89 9.89 4340
Telengana 3.65 7.88 12.30 9.44 3366
Odisha 3.94 8.50 9.14 7.01 2318
Tamilnadu 2.21 4.76 8.07 6.19 3658
Chhattisgarh 3.76 8.10 7.90 6.06 2101
AndhraPradesh 2.25 4.84 7.79 5.98 3470
Bihar 3.10 6.67 7.06 5.42 2282
Assam 2.36 5.08 5.27 4.04 2236
Others 10.86 23.41 27.84 21.37 2565
AllIndia 46.38 100.00 130.29 100.00 2809
Wheat: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing
States
2021-22
State Area % to Producti % to Yield
All- on All-India
India
Uttar 9.42 30.92 33.95 31.77 3604
Pradesh
MadhyaPrades 6.50 21.33 22.42 20.98 3449
h
Punjab 3.52 11.57 14.82 13.87 4206
Haryana 2.30 7.56 10.45 9.78 4533
Rajasthan 2.58 8.47 9.48 8.88 3676
Bihar 2.24 7.35 6.22 5.83 2780
Gujarat 1.04 3.41 3.33 3.12 3206
Maharashtra 1.17 3.83 2.47 2.32 2117
Others Area-MillionHectares
1.69 Production-MillionTonnes
5.56 3.69 3.46Yield 2180
- Kg./
AllIndia 30.47 100.00 106.84 100.00 Hectare
3507
Nutri/CoarseCereals: Area, Production and Yield during2020-21 in
major Producing States
% to % to
State Area Production Yield
All-India All-India
Karnataka 3.24 14.30 7.30 14.34 2253
Rajasthan 5.52 24.38 7.07 13.89 1280
Maharashtra 3.60 15.91 5.84 11.47 1621
MadhyaPradesh 1.98 8.72 5.79 11.37 2931
Uttar Pradesh 2.00 8.81 4.33 8.50 2169
Tamilnadu 0.95 4.22 3.51 6.89 3672
West Bengal 0.38 1.67 2.65 5.21 7028
Bihar 0.68 2.99 2.54 5.00 3750
AndhraPrades
0.49 2.18 2.39 4.69 4835
h
Telengana 0.48 2.14 2.24 4.40 4631
Others 3.33 14.70 7.25 14.24 2176
All India 22.65 100.00 50.90 100.00 2247
 Jowar: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing States

2021-22
% to % to
State Area Production Yield
All- India All- India
Maharashtra 1.65 43.30 1.71 40.49 1038
Karnataka 0.62 16.36 0.75 17.75 1204
Rajasthan 0.62 16.28 0.54 12.67 864
Tamilnadu 0.40 10.42 0.29 6.90 735
UttarPradesh 0.17 4.49 0.27 6.38 1578
Andhra Pradesh 0.08 2.02 0.24 5.77 3166
Madhya Pradesh 0.12 3.26 0.24 5.69 1941
Telengana 0.07 1.76 0.10 2.44 1537
Gujarat 0.04 1.12 0.06 1.36 1346
Haryana 0.02 0.61 0.01 0.29 527
Others 0.01 0.37 0.01 0.25 755
AllIndia 3.81 100.00 4.23 100.00 1110
 Bajra: Area, Production and Yield during and2021-22 in major Producing States

2021-22
% to % to
State Area Production Yield
All- India All- India
Rajasthan 3.74 55.74 3.75 38.98 1004
Uttar Pradesh 0.90 13.49 1.95 20.25 2156
Haryana 0.48 7.21 1.12 11.64 2318
Gujarat 0.45 6.65 1.06 10.97 2368
MadhyaPrade
0.34 5.12 0.87 9.03 2533
sh
Maharashtra 0.53 7.85 0.48 4.94 903
Karnataka 0.15 2.19 0.17 1.77 1161
Others 0.12 1.75 0.23 2.42 1989
All India 6.70 100.00 9.62 100.00 1436
 Maize: Area, Production and Yield during 2021-22 in major
Producing States
2021-22
% to % to
State Area Production Yield
All - India All - India
Karnataka 1.59 15.87 5.22 15.53 3279
MadhyaPradesh 1.40 13.98 4.57 13.59 3256
Maharashtra 1.29 12.90 3.53 10.51 2730
Tamilnadu 0.40 3.99 2.81 8.36 7008
West Bengal 0.37 3.68 2.64 7.86 7158
Bihar 0.66 6.60 2.52 7.51 3809
Telengana 0.41 4.11 2.13 6.35 5178
Andhra Pradesh 0.34 3.41 2.05 6.09 5990
Rajasthan 0.95 9.48 2.04 6.08 2149
Others 2.61 25.99 6.09 18.12 2335
All India 10.04 100.00 33.62 100.00 3349
Total Pulses: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing States

2021-22
% to % to
State Area Production Yield
All- India All- India
MadhyaPrades
5.59 18.01 6.03 21.78 1080
h
Maharashtra 5.22 16.81 5.19 18.75 995
Rajasthan 6.41 20.65 4.02 14.51 627
Gujarat 1.76 5.68 2.69 9.71 1526
UttarPradesh 2.43 7.84 2.56 9.25 1053
Karnataka 3.19 10.27 1.97 7.11 617
AndhraPradesh 1.23 3.95 1.09 3.93 887
Jharkhand 0.86 2.76 0.90 3.24 1050
Others 4.35 14.02 3.24 11.71 745
All India 31.03 100.00 27.69 100.00 892
Tur (Arhar) : Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing States
2021-22
State Area % to Production % to Yield
All- India All- India
Maharashtra 1.34 26.44 1.37 31.49 1023
Karnataka 1.72 34.05 1.14 26.39 666
UttarPradesh 0.29 5.74 0.35 8.00 1196
MadhyaPradesh 0.37 7.33 0.35 7.99 936
Gujarat 0.25 4.97 0.29 6.71 1160
Jharkhand 0.25 5.02 0.29 6.60 1129
Telengana 0.31 6.22 0.24 5.49 758
Odisha 0.13 2.50 0.13 3.01 1036
Others 0.39 7.72 0.19 4.33 482
All-India 5.05 100.00 4.34 100.00 859
Nine Oilseeds: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing State

2021-22
Area % to Production % to Yield
State All- India All- India

Rajasthan 5.76 19.75 8.39 22.25 1456

Madhya Pradesh 7.50 25.70 7.92 21.02 1057
Gujarat 3.32 11.40 6.90 18.30 2075
Maharashtra 5.09 17.47 5.90 15.64 1158
Haryana 0.74 2.54 1.40 3.71 1890
UttarPradesh 1.21 4.14 1.24 3.29 1026
WestBengal 0.96 3.28 1.19 3.16 1247
Karnataka 1.25 4.27 1.17 3.11 942
Tamilnadu 0.43 1.47 0.98 2.60 2290
Others 2.92 10.00 2.61 6.91 894
All India 29.17 100.00 37.70 100.00 1292
Groundnut : Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing States

2021-22
State Area % to % to
All- India Production All- India Yield

Gujarat 1.99 34.59 4.49 44.48 2262

Rajasthan 0.80 13.89 1.70 16.83 2131

Tamilnadu 0.37 6.45 0.95 9.36 2553
MadhyaPradesh 0.39 6.81 0.67 6.66 1722
Karnataka 0.63 11.02 0.55 5.41 863
AndhraPradesh 0.82 14.32 0.52 5.13 630
Maharashtra 0.30 5.14 0.38 3.72 1273
Others 0.45 7.78 0.85 8.41 1902
AllIndia 5.75 100.00 10.11 100.00 1759
Sunflower: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing States
2021-22#
State Area % to % to
All- India Production All- India Yield

Karnataka 0.16 58.41 0.14 54.35 842

Telangana 0.02 6.45 0.02 8.32 1167

Odisha 0.02 5.50 0.02 7.56 1245

Haryana 0.01 3.01 0.02 6.40 1926

Maharashtra 0.03 9.53 0.01 5.59 531

AndhraPradesh 0.02 7.17 0.01 4.77 602

Others 0.03 9.94 0.03 13.01 1184

AllIndia 0.28 100.00 0.25 100.00 905
Sugarcane: Area, Production and Yield during 2021-22 in major Producing States
2021-22
Area %India
All- to Production %India
All- to Yield
State
Uttar Pradesh 2.18 42.29 177.43 41.09 81500
Maharashtra 1.23 23.94 110.54 25.60 89700
Karnataka 0.64 12.37 61.15 14.16 96000
Gujarat 0.22 4.33 17.46 4.04 78307
Tamilnadu 0.15 2.84 15.46 3.58 105860
Bihar 0.21 4.10 12.06 2.79 57131
Haryana 0.11 2.09 8.75 2.03 81231
Punjab 0.09 1.69 7.15 1.66 82051
MadhyaPradesh 0.09 1.81 5.38 1.25 57840
AndhraPradesh 0.05 0.91 3.65 0.85 77748
Uttarakhand 0.04 0.85 3.52 0.82 80000
Others 0.14 2.76 9.27 2.15 65123
AllIndia 5.15 100.00 431.81 100.00 83887
Tobacco: Area, Production and Yield during 2020-21 in major Producing States
2020-21
State %India
to %India
to
Area All- Production All- Yield

Gujarat 170.45 47.72 396.19 52.46 2324

Andhra Pradesh 61.00 17.08 145.55 19.27 2386

Uttar Pradesh 25.00 7.00 109.03 14.44 4361

Karnataka 71.00 19.88 58.86 7.79 829

West Bengal 14.41 4.03 19.74 2.61 1370

Bihar 10.33 2.89 18.12 2.40 1754

Others 4.97 1.39 7.76 1.03 1561

All India 357.16 100.00 755.25 100.00 2115
PÀ ¨É¼É ಪ್ರದೇಶ ಉತ್ಪಾದ £É ಉತ್ಪಾದಕತೆ
æª area production productivity
ÀÄ
¸À
A.
1 ಒಟ್ಟು ಆಹಾರ ಧಾನ್ಯಗಳು
Foodgrains Uttar Pradesh Uttar Pradesh Punjab

ಒಟ್ಟು ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು Madhya

2 Total Pulses Rajasthan Gujarat
Pradesh
ನ್ಯೂಟ್ರಿ / ಒರಟಾದ ಧಾನ್ಯಗಳು Andhra
3 Nutri/Coarse Cereals Karnataka Rajasthan
Pradesh

ಒಂಬತ್ತು ಎಣ್ಣೆಕಾಳುಗಳು Madhya Rajasthan Tamilnadu

4 Nine Oilseeds Pradesh
5 ಅಕ್ಕಿ Rice Uttar Pradesh West Bengal Punjab
6 ಗೋಧಿ Wheat Uttar Pradesh Uttar Pradesh Haryana
Jowar Andhra
7 Maharashtra Maharashtra
Pradesh
8 Bajra Rajasthan Rajasthan MadhyaPradesh

9 ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ Maize Karnataka Karnataka West Bengal

10 vÉÆÃUÀj Karnataka Maharashtra Uttar Pradesh
11 ನೆಲಗಡಲೆ Gujarat Gujarat Tamilnadu
ಕನಿಷ್ಠ ಬೆಂಬಲ ಬೆಲೆ minimum support
price
Government announces minimum support
prices (MSPs) for 22 mandated crops and fair
and remunerative price (FRP) for sugarcane.
The mandated crops are 14 crops of the kharif
season, 6 rabi crops and two other commercial
crops. In addition, the MSPs of toria and de-
husked coconut are fixed on the basis of the
MSPs of mustard and copra, respectively. The
list of crops are as follows.
Cereals (7) - paddy, wheat, barley, jowar, bajra,
maize and ragi
Pulses (5) - gram, arhar/tur, moong, urad and
lentil
Oilseeds (8) - groundnut, rapeseed/mustard,
toria, soyabean, sunflower seed, sesamum,
safflower seed and nigerseed
Raw cotton
Raw jute
Copra
De-husked coconut
Sugarcane (Fair and remunerative price)
• ಸರ್ಕಾರವು 22 ಕಡ್ಡಾಯ ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ
ಬೆಂಬಲ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು (MSPs) ಮತ್ತು
ಕಬ್ಬಿಗೆ ನ್ಯಾಯಯುತ ಮತ್ತು ಲಾಭದಾಯಕ
ಬೆಲೆಯನ್ನು (FRP) (Fair and remunerative price)
ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ.
• ಕಡ್ಡಾಯ ಬೆಳೆಗಳು ಖಾರಿಫ್ ಋತುವಿನ 14
ಬೆಳೆಗಳು,
• 7 ರಬಿ ಬೆಳೆಗಳು ಮತ್ತು 2 ವಾಣಿಜ್ಯ
ಬೆಳೆಗಳು.
• ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಟೋರಿಯಾ ಮತ್ತು ಸಿಪ್ಪೆ
ಸುಲಿದ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯ MSP ಗಳನ್ನು
ಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಾಸಿವೆ ಮತ್ತು PÉƧâj MSP ಗಳ
ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಧಾನ್ಯಗಳು (7) - ¨sÀvÀÛ, UÉÆâü, vÉÆPÉÌ UÉÆÃ
¢ü (ಬಾರ್ಲಿ), ©½ eÉÆüÀ, ¸ÀeÉÓ, ªÀÄĸÀÄQ£À
eÉÆüÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁV
• ಬೇಳೆಕಾಳುಗಳು (5) - ಕಡಲೆ, vÉÆÃUÀj, ºÉ¸ÀgÀÄ,
GzÀÄÝ, ಮತ್ತು ZÉ£ÀßAV (ಮಸೂರ)
• ಎಣ್ಣೆಬೀಜಗಳು (8) - ನೆಲಗಡಲೆ, ಸಾಸಿವೆ, ಟೋರಿಯಾ,
ಸೋಯಾಬೀನ್, ಸೂರ್ಯಕಾಂತಿ, ಎಳ್ಳು, ಕುಸುಬೆ ಮತ್ತು
ºÀÄZÉѼÀÄî
• ಕಚ್ಚಾ ಹತ್ತಿ (Raw cotton)
• ಕಚ್ಚಾ ಸೆಣಬು (Raw jute)
• PÉƧâj (Copra)
• ಸಿಪ್ಪೆ ಸುಲಿದ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ (De-husked coconut)

• ಕಬ್ಬು (ನ್ಯಾಯಯುತ ಮತ್ತು ಲಾಭದಾಯಕ ಬೆಲೆ)

 ಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು
ಏಕ ಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿ
ಮಿಶ್ರ ಬೆಳೆ
ಪದ್ಧತಿ
ಅಂತರ ಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿ
ದ್ವಿಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿ
ತ್ರಿಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿ
ಬಹುಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿ
ಮಳೆ ಹಾಗೂ ಮಣ್ಣಿನ ಗುಣಗಳಿಗನಿಗುಣವಾಗಿ
ಸೂಕ್ತ ಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು

ಬೆಳವಣಿ ಸೂಕ್ತ
ಮಳೆ
ಮಣ್ಣಿನ ವಿಧ ಗೆ ಅವಧಿ ಬೆಳೆ
(ಮಿ.ಮೀ)
(ವಾರ) ಪದ್ಧತಿ
ಕೆಂಪು, ಮರಳು
ಮಿಶ್ರಿತ, ಕಡಿಮೆ 15 ಏಕಬೆಳೆ
ಆಳದ ಕಪ್ಪು
350-650
ಆಳದ ಮರಳು ಮಿಶ್ರಿತ
20 ಏಕಬೆಳೆ
ಜೇಡಿ
ಆಳದ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು 20 ಏಕ ಬೆಳೆ
650-800 ಕೆಂಪು, ಆಳದ ಕಪ್ಪು, 20-30 ಅಂತರ ಬೆಳೆ
ಆಳದ ಕಪ್ಪು / ಕೆಂಪು,
850-1000 30 ದ್ವಿಬೆಳೆ
ಗೋಡು
ಆಳದ ಕೆಂಪು /
>1100 30+ ದ್ವಿಬೆಳೆ
ಜೆಂಬಿಟ್ಟಿಗೆ
Major Cropping Systems in India

Rice – wheat (10.5 m ha)

Rice – rice (5.89 m ha)

Cotton – wheat (1.09 m ha)

Soybean – wheat (2.23 m ha)

Maize – wheat (1.86 m ha)

P. millet - wheat (2.26 m ha)

 ಮೊದಲ ಬೆಳೆ ಎರಡನೆ ಬೆಳೆ
ಅಲಸಂದೆ (ಏಪ್ರಿಲ್ - ಮೇ) ರಾಗಿ (ಆಗಸ್ಟ್)
ಎಳ್ಳು (ಏಪ್ರಿಲ್) ನಾಟಿ ರಾಗಿ ಅಥವಾ ಹುರಳಿ (ಆಗಸ್ಟ್)
ನೆಲಗಡಲೆ (ಮೇ) ನಾಟಿ ರಾಗಿ (ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್)
ಜೋಳ (ಏಪ್ರಿಲ್) ನಾಟಿ ರಾಗಿ ಅಥವಾ ಹುರಳಿ (ಆಗಸ್ಟ್)
JgÀqÀÄ ಬೆ¼É ¥ÀzÀÝwUÀ¼ÀÄ
D¼ÀªÁzÀ ªÀÄtÚ£ÀÄß ºÉÆA¢zÀÄÝ 5-
6 wAUÀ¼ÀÄzÀÝPÀÄÌ ªÀļÉ
¸ÀªÀĪÁV ©Ã¼ÀĪÀ
¥ÀƪÀð ªÀÄÄAUÁgÀÄ : ºÀÄgÀĽ (60-65
¥ÀæzÉÃಶUÀ¼Àಲ್ಲಿ JgÀqÀÄ ಬೆ¼É
¢ªÀ¸ÀUÀ¼À°è ºÀ¹gÉ¯É UÉƧâgÀ)
¥ÀzÀÝw ¸ÁzsÀå.
ªÀÄÄAUÁgÀÄ : gÁV
ºÉÊ£ÀÄUÁjPÉ GvÉÛÃd£ÀPÉÌ
ªÉÄë£À ¸ÀeÉÓ : ªÉÄÃ-dÆ£ï
PÀmÁªÁzÀ £ÀAvÀgÀ : ªÁtÂdå
¨É¼ÉAiÀiÁV ªÉÄt¹£ÀPÁ¬Ä (¸ÀªÀÄÈ¢Ý)
PÀȶºÉÆAqÀ C£ÀĸÀj¹, ªÉÄt¹£ÀPÁ¬ÄUÉ 2-
3 ¨Áj gÀPÀëuÁvÀäPÀ ¤ÃgÁªÀj
¥ÀƪÀð ªÀÄÄAUÁgÀÄ (ªÉÄÃ-
dÆ£ï)
C®¸ÀAzÉ (Ln 38956-1,
PÉ©¹-1, Pɨɹ-2)
JgÀqÀ£É ¨É¼É (DUÀ¸ïÖ-
¸É¥ÉÖA§gï)
gÁV (f¦AiÀÄÄ-28, f¦AiÀÄÄ-
48)
CªÀgÉ C®¸ÀAz
É

vÀgÀPÁj gÁV
¸ÀeÉ £ÀªÀuÉ ºÁgÀP
Ó À

¸ÁªÉ §gÀUÀÄ GzÀ®Ä

Ä
 CAvÀgÀ ಬೆ¼É: JgÀqÀÄ CxÀªÁ ºÉZÀÄÑ
ಬೆ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß MAzÉà ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ CzÉÃ
¸ÀªÀÄAiÀÄ
1.ºÀªÁªÀiÁ£À ªÉÊ¥ÀjvÀå¢AzÀÄAmÁUÀĪÀ
ªÀÄvÀÄÛ gÉÆÃUÀ / QÃlUÀ½AzÀÄAmÁUÀĪÀ
¸ÀA¥ÀÇtð £ÀµÀÖªÀ£ÀÄß vÀVθÀ®Ä
ªÀļÉAiÀiÁ²ævÀ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ
2.MmÁÖgÉ GvÁàzÀPÀvÉAiÀÄ£ÀÄß ºÉaѸÀ®Ä
3.zÉÆgÉAiÀÄĪÀ ¸ÀA¥À£ÀÆä®UÀ¼ÁzÀ
D¼ÀÄPÁ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ EvÀgÉ ¥ÀjPÀgÀUÀ¼À
¸ÀzÀâ¼ÀPÉ
vÉÆUÀjAiÀÄ 1. gÁV + vÉÆUÀj – 6 : 1 / 8 : 2 /
1:2
°è 2. £É®UÀqÀ¯É + vÉÆUÀj – 4 : 1 /
CAvÀgÀ 8:2
¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ 3. ªÀÄĸÀÄQ£ÀeÉÆüÀ +
vÉÆUÀj – 4 : 1
4. D®ÆUÀqÉØ + vÉÆUÀj – 6 : 1
5. £ÀªÀuÉ + vÉÆUÀj 4-5 : 1
6. ¸ÀeÉÓ + vÉÆUÀj 2 : 1
7. ©½ eÉÆüÀ + vÉÆUÀj 2 :
1
8. ºÉ¸ÀgÀÄ + vÉÆUÀj – 4 : 1
9. GzÀÄÝ + vÉÆUÀj – 4 : 1
10. CªÀgÉ + vÉÆUÀj – 4 : 1
11.¸ÉÆÃAiÀiÁCªÀgÉ + vÉÆUÀj
–
ºÉ¸ÀgÀÄ - 65-70 ºÀgÀ¼ÀÄ - 90-
100
ºÀÄZÉѼÀÄî - C®¸ÀAzÉ - 75-
70-80 95
¸ÀeÉÓ - 85-90 ¸ÀÆAiÀÄðPÁAw
- 85-100
£ÀªÀuÉ - 85-90 ºÀÄgÀĽ - 90-
100
GzÀÄÝ - 85-90
J¼ÀÄî - 85-90
CªÀgÉ - 90-100
£É®UÀqÀ¯É - 95-
120
¸ÉÆÃAiÀiÁCªÀgÉ
- 95-100
gÁV + gÁV + ªÉÄPÉÌeÉÆü
vÉÆUÀj (8:2) CªÀgÉ (8:1) À+vÉÆUÀj(1:
1)
 vÉÆUÀj + vÉÆUÀj +
CªÀgÉ (1:1) C®¸ÀAzÉ
(1:1)

vÉÆUÀj + ºÀwÛ+ eÉÆüÀ +

• vÉÆÃUÀjAiÀÄ°è CAvÀgÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
• gÁV + vÉÆUÀj – 6 : 1 / 8 : 2 / 1 : 2
• £É®UÀqÀ¯É + vÉÆUÀj – 4 : 1 / 8 : 2
• ªÀÄĸÀÄQ£ÀeÉÆüÀ + vÉÆUÀj – 4 : 1
• D®ÆUÀqÉØ + vÉÆUÀj – 6 : 1

• ªÀÄÄRåªÁzÀ PÀrªÉÄ Rað£À ¨ÉøÁAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

• ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrzÀ vÀ½UÀ¼À£Éßà §¼À¹
• ªÉÄÃ-dÆ£ï wAUÀ½£À°è ©vÀÛ£É ªÀiÁrzÀ°è ºÉZÀÄÑ E¼ÀĪÀj
¤jÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ
• ¨É¼ÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ºÀAvÀzÀ°è PÀ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÆtðªÁV £Á±À ªÀiÁr
• ªÉÄà wAUÀ¼À ªÉÆzÀ®Ä ©vÀÄÛªÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß 3-4 Cr
CAvÀgÀzÀ ¸Á®ÄUÀ¼À°è ©vÀÄÛªÀÅzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®
• ¸ÉÆgÀUÀÄ gÉÆÃUÀ ºÁUÀÆ §AeÉ gÉÆÃUÀ ¦ÃrvÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è DAiÀiÁ gÉÆÃUÀ ¤gÉÆÃzsÀPÀ
vÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
• vÉÆÃUÀjAiÀÄ°è CAvÀgÀ ¨É¼ÉUÀ¼ÀÄ
• gÁV + vÉÆUÀj – 6 : 1 / 8 : 2 / 1 : 2
• £É®UÀqÀ¯É + vÉÆUÀj – 4 : 1 / 8 : 2
• ªÀÄĸÀÄQ£ÀeÉÆüÀ + vÉÆUÀj – 4 : 1
• D®ÆUÀqÉØ + vÉÆUÀj – 6 : 1

• ªÀÄÄRåªÁzÀ PÀrªÉÄ Rað£À ¨ÉøÁAiÀÄ PÀæªÀÄUÀ¼ÀÄ

• ²¥sÁgÀ¸ÀÄì ªÀiÁrzÀ vÀ½UÀ¼À£Éßà §¼À¹
• ªÉÄÃ-dÆ£ï wAUÀ½£À°è ©vÀÛ£É ªÀiÁrzÀ°è ºÉZÀÄÑ E¼ÀĪÀj
¤jÃQë¸À§ºÀÄzÀÄ
• ¨É¼ÉAiÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉAiÀÄ ºÀAvÀzÀ°è PÀ¼ÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀÆtðªÁV £Á±À ªÀiÁr
• ªÉÄà wAUÀ¼À ªÉÆzÀ®Ä ©vÀÄÛªÀ ¨É¼ÉAiÀÄ£ÀÄß 3-4 Cr
CAvÀgÀzÀ ¸Á®ÄUÀ¼À°è ©vÀÄÛªÀÅzÀÄ C£ÀÄPÀÆ®
• ¸ÉÆgÀUÀÄ gÉÆÃUÀ ºÁUÀÆ §AeÉ gÉÆÃUÀ ¦ÃrvÀ
¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è DAiÀiÁ gÉÆÃUÀ ¤gÉÆÃzsÀPÀ
vÀ½UÀ¼À£ÀÄß ¨É¼ÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
gÁV ¨É¼ÉAiÀÄ°è «Ä±Àæ ¨É¼É
¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ
PÀ «Ä±Àæ C£ÀÄ ©vÀÛ£É
æ.¸ ¨É¼É ¥ÁvÀ ©ÃdzÀ
ÀA. ¥ÀzÀÞwU ¥ÀæªÀiÁt
À¼ÀÄ PÉ.f./J.
1 gÁV + 8:2 5:2
vÉÆUÀj
2 gÁV + 8:1 5:2
CªÀgÉ
 ರಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲ್ಲಿ ಮಿಶ್ರ ಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು

ಮಿಶ್ರಬೆಳೆ ಪದ್ಧತಿಗಳು ಅನುಪಾತ ಬಿತ್ತನೆ ಬೀಜದ ಪ್ರಮಾಣ

ರಾಗಿ+ತೊಗರಿ 8: 2 5: 2
ರಾಗಿ+ಸೋಯಾಅವರೆ 4: 2 5: 6
ರಾಗಿ+ಅವರೆ 8: 1 5: 2
ರಾಗಿ+ನವಧಾನ್ಯಗಳು
8: 1 -
(ರೈತರ ಪದ್ಧತಿ)

ಖುಷ್ಕಿ ರಾಗಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಫಾರಸ್ಸು ಮಾಡಿರುವ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು

ಸಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನುಕರಣೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ:
ಧಾನ್ಯ ಕ್ವಿ.
ಅವಧಿ (ದಿನಗಳು) ಹುಲ್ಲು ಟನ್/ಎ.
/ಎ.
ದೀರ್ಘಾವಧಿ ತಳಿಗಳು
9 - 12 2-3
(125 - 130)
ಮಧ್ಯಮಾವಧಿ (110 - 115) 8 - 10 1.5 - 2.5
• ಈ ಬೆಳೆಯಲ್ಲಿ ತೊಗರಿ, ಎಳ್ಳು ಹಾಗೂ ಸಾಸಿವೆ ಬೆಳೆಗಳನ್ನು 4:2 ಪ್ರರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಿಶ್ರ ಬೆಳೆಯಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದು ಲಾಭದಾಯಕವೆಂದು ಕಂಡು ಬಂದಿದೆ
ಅಲ್ಪಾವಧಿ (100 - 110) 7-8 1.5 - 2
• ಇಳುವರಿ (ಪ್ರತಿ JPÀgÉUÉ)
• ಕಾಳು – 12 - 14 ಕ್ವಿಂ.
• ಮೇವು – 1.2 - 1.6 ಟನ್