FILIPINO SA

PILING LARANG
(AKADEMIK)
lesson 1
Ang Kahalagahan ng
Pagsusulat at
Akademikong
Pagsulat
Pagsusulat
–Isa sa makrong kasanayang
dapat mahubog sa mga mag-
aaral
 Ayon kay Cecilia Austera, et.al
– Ang pagsusulat ay isang kasanayang naglulundo ng
kaisipan at damdaming nais ipahayag ng tao gamit
ang pinakaepektibong midyum sa paghahatid ng
mensahe ang WIKA.
 Ayon kay Edwin Mabilin, et.al
– Ang pagsusulat ay isang pambihirang gawaing
pisikal at mental dahil sa pamamagitan nito ay
naipahahayag ng tao ang nais niyang ipahayag sa
pamamagitan ng paglilipat ng kaalaman sa papel o
anumang kagamitang maaaring pagsulatan.
–Sa pamamagitan ng pagsusulat, naisasatitik
ang nilalaman ng isipan, damdamin,
paniniwala, at layunin ng tao sa tulong ng
paggamit ng mga salita, ayos ng pangungusap
sa mga talata hanggang sa mabuo ang isang
akda o sulatin.
Iba’t Ibang Dahilan sa
Pagsusulat
– Nagsisilbing libangan sapagkat sa pamamagitan nito ay
naibabahagi nila sa iba ang kanilang mga ideya at mga kaisipan
sa paraang kawili-wili o kasiya-siya para sa kanila.
– Sa mag-aaral, matugunan ang pangangailangan sa pag- aaral
bilang bahagi ng pagtatamo ng kasanayan.
– Sa propesyonal na manunulat (awtor, peryodista, sekretarya, guro at
iba pa) ginagawa bilang bahagi ng pagtugon sa bokasyon o
trabaho sa kanilang ginagampanan sa lipunan.
Anuman ang dahilan, nagdudulot ito ng
malaking tulong sa nagsusulat sa mga
taong nakababasa nito, maging sa lipunan
sa pangkalahatan sapagkat ang mga
sinulat ay magiging dokumento sa
nakalipas na pangyayari o panahon na
nagsisilbing utlay para sa kabatiran ng
susunod ng henerasyon.
 Ayon kay Mabilin (2012)
– Ang pagsusulat ay isang pagpapahayag ng kaaalamang
kailanman ay hindi maglalaho sa isipan ng mga bumasa at
babasa sapagkat ito ay maaaring magsalin-salin sa bawat
panahon.
(Maaaring mawala ang alaala ng sumulat ngunit ang kaalamang kanyang
ibinahagi ay mananatiling kaalaman.)
–Sa limang makrong kasanayan pangwika, ang
pagsusulat ay isa rin sa mga dapat pagtuonan
ng pansin na malinang at mahubog sa mga
mag-aaral sapagkat dito masusukat ang
kahandaan at kagalingan sa iba’t ibang
disiplina.
– Sa makrong kasanayan tulad ng PAKIKINIG, PAGBABASA AT
PANONOOD, ang isang indibidwal na gumagawa nito ay
kumukuha o nagdaragdag ng kaalaman sa kanyang isipan.
– Sa makrong kasanayan naman tulad ng PAGSASALITA AT
PAGSULAT, ang taong nagsasagawa nito ay nagbabahagi ng
kanyang mga kaisipan at nalalaman tungkol sa isang tiyak
na paksa sa pamamagitan ng kanyang sinabi at sinulat.
Layunin at Kahalagahan
ng Pagsulat
 Ayon kay Royo sa aklat ni Dr. Eriberto Astorga, Jr.
na Pagbasa, Pagsulat at Pananaliksik (2001)

– Malaki ang naitutulong ng pagsulat sa paghubog sa

damdamin at isipan ng tao.
(Naipapahayag niya ang kanyang damdamin, mithiin, pangarap,
agam-agam, bungang-isip at mga pagpaparamdam. Sa pagsulat,
nakikilala ng tao ang kanyang sarili, ang kanyang mga kahinaan at
kalakasan, ang lawak at tayog ng kanyang kaisipan at ang mga
naaabot ng kanyang mga kamalayan.)
 Pangunahing Layunin sa Pagsulat
–Mapabatid sa mga tao o lipunan ang
paniniwala, kaalaman, at mga karansan ng
taong sumulat.
– Napakahalaga na bukod sa mensaheng taglay ng susulatin,
kailangan ang katangiang mapanghikayat upang mapaniwala at
makuha ang atensiyon ng mga mambabasa.
Ayon kay Mabilin sa aklat na Transpormatibong
Komunikasyon sa Akademikong Filipino (2012)

–Ang layunin sa pagsasagawa ng pagsulat ay

maaaring mahati sa dalawang bahagi.

1. Personal o Ekspresibo
2. Panlipunan o Sosyal
 Personal o Ekspesibo
– Ang layunin ng pagsulat ay nakabatay sa pansariling
pananaw, karanasan, naiisip o nadarama ng
manunulat.
– Ang paraan ng pagsulat ay maaaring magdulot sa
bumabasa ng kasiyahan, kalungkutan, pagkatakot o
pagkainis depende sa layunin ng taong sumulat.
Panlipunan o Sosyal
– Ang layunin ng pagsulat ay makipag-ugnayan sa
ibang tao o sa lipunang ginagalawan.
– Transaksiyonal ang iba pang katawagan sa layuning
ito.
– Hal. Pagsulat ng liham, balita, korespondensiya,
pananaliksik, sulating panteknikal, tesis, disertasyon,
at iba pa.
–Maaaring magkasabay na maisagawa ang layuning
personal at panlipunan partikular sa mga akdang
pampanitikang naisulat bunga ng sariling pananaw ng
may-akda na maaaring magkaroon ng tiyak na
kaugnayan sa lipunan tulad halimbawa ng TALUMPATI
na karaniwang binibigas sa harap ng madla upang
maghatid ng mensahe at manghikayat sa mga
nakikinig.
Kahalagahan o Benepisyo
na Maaaring Makuha sa
Pagsusulat
1.Masasanay ang kakayahang mag-
organisa ng mga kaisipan at
maisulat ito sa pamamagitan ng
obhetibong paraan.
2. Malilinang ang kasanayan sa
pagsusuri ng mga datos na
kakailanganin sa isinasagawang
imbestigasyon o pananaliksik.
3. Mahuhubog ang isipan ng mga mag-aaral
sa mapanuring pagbasa sa pamamagitan
ng pagiging obhetibo sa paglalatag ng
mga kaisipang isusulat batay sa mga
nakalap na impormasyon.
4. Mahihikayat at mapauunlad ang kakayahan
sa matalinong paggamit ng aklatan sa
paghahanap ng mga materyales at
mahahalagang datos na kakailanganin sa
pagsulat.
5. Magdudulot ito ng kasiyahan sa
pagtuklas ng mga bagong kaalaman at
pagkakaroon ng pagkakataong
makapag-ambag ng kaalaman sa
lipunan.
6. Mahuhubog ang pagpapahalaga sa
paggalang at pagkilala sa mga gawa at
akda ng kanilang pag- aaral at
akademikong pagsisikap.
7. Malilinang ang kasanayan sa
pangangalap ng mga impormasyon mula
sa iba’t ibang batis ng kaalaman para sa
akademikongpagsusulat.
 Mga Gamit o
Pangangailangan sa
Pagsulat
Pagsusulat
–Sinasabing Isang TALENTO
–Hindi lahat ng tao ay may kakayahang
makapagsulat ng isang makabuluhang akda o
komposisyon.
–Hindi rin madali ang pagsusulat, maaaring ito
ay mahubog o malinang.
 Dapat Isaalang-alang sa pagsusulat
partikular sa Akademikong Pagsusulat
 WIKA
– Nagsisilbing behikulo upang maisatitik ang kaisipan, kaalaman,
damdamin, karanasan, impormasyon at iba pa ng isang taong
nais sumulat.
– Mahalagang tiyakin ang uri ng wikang gagamitin upang maiakma
sa uri ng taong babasa ang akda, komposisyon o pananaliksik
– Mahalagang magamit ang wika sa alinaw, masining, tiyak at
payak na paraan.
 PAKSA
– Mahalagang may isang tiyak na paksa o tema ng isusulat.
– Nagsisilbing pangkalahatang iikutan ng mga ideyang nakapaloob sa
akda.
– Kung may sapat na kaalaman sa paksang isusulat, magiging
malaman, makabuluhan at wasto ang mga datos na ilalagay sa
akda o komposisyong susulatin
– Makatutulong ang pananaliksik at pagbabasa ng maraming aklat o artikulo
upang lumawak ang kaalaman sa paksang nais bigyang-pansin.
 LAYUNI
N
–Nagsisilbing giya sa paghabi ng mga datos o
nilalaman ng iyong isusulat upang tiyak na
matugunan ang motibo sa pagsulat o ang
iyong pakay sa katauhan ng mga mambabasa.
 PAMAMARAAN SA
PAGSULAT
–May limang pangunahing pamamaraan:
1.Gumamit ng paraang IMPORMATIBO kung saan
ang pangunahing layunin ay magbigay ng
impormasyon o kabatiran sa mga mambabasa.
 PAMAMARAAN SA
PAGSULAT
2. Gumamit ng paraang EKSPRESIBO kung saan ang
manunulat ay naglalayong magbahagi ng sariling
opinion, paniniwala, ideya, obserbasyon at kaalaman
hinggil sa isang tiyak na paksa batay sa sariling
karanasan o pag-aaral.
 PAMAMARAAN SA
PAGSULAT
3. Gumamit ng paraang NARATIBO kung saan ang
pangunahing layunin nito ay magkuwento o
magsalaysay ng mga pangyayari batay sa
magkakaugnay at tiyak na pagkakasunod-sunod.
 PAMAMARAAN SA
PAGSULAT
4. Gumamit ng paraang DESKRIPTIBO kung saan ang
pangunahing pakay ng pagsulat ay maglarawan ng
mga katangian, ano, hugis, ng mga bagay o
pangyayari batay sa nakita, narinig, natunghayan,
naranasan at nasaksihan.
 PAMAMARAAN SA
PAGSULAT
5. Gumamit ng paraang ARGUMENTATIBO kung saan
ang pagsulat ay naglalayong nanghikayat o
mangumbinsi sa mga mambabasa at kadalasan ay
naglalahad ng proposisyon at mga isyu ng argumentong
dapat pagtalunan o pag-usapan.
 KASANAYANG
PAMPAG-IISIP
– Dapat taglayin ng manunulat ang kakayahang mag-analisa o magsuri ng
mga datos na mahalaga o hindi gaanong mahalaga o maging ng mga
impormasyong dapat isama sa akdang isusulat.
– Kailangang maging lohikal din ang kanyang pag-iisip upang makabuo ng
malinaw at mabisang pagpapaliwanag o pangangatwiran.
– Higit sa lahat, kailangang maging obhetibo sa pagsusuri at
pagpapaliwanag ng mga impormasyon at kaisipang ilalahad sa
sulatin.
 KAALAMAN SA WASTONG PAMAMARAAN
NG PAGSULAT
– Dapat isaalang-alang ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman
sa wika at retorika partikular sa wastong paggamit ng malaki
at maliit na titik, wastong pagbaybay, paggamit ng bantas,
pagbuo ng makabuluhang pangungusap, pagbuo ng talata at
masining at obhetibong paghabi ng mga kaisipan upang
makabuo ng isang mahusay na sulatin.
 KASANAYAN SA PAGHABI NG
BUONG SULATIN
- Tumutukoy ito sa kakayahang mailatag ang
mga kaisipan at impormasyon sa isang maayos,
organisado, obhetibo at masining na
pamamaraan mula sa panimula ng akda o
komposisyon hanggang wakas.
GAWAIN: PAGSULAT AYON SA LAYUNIN: Basahin ang
panuto sa bawat bilang. Sundin ang bawat isa upang makasulat
ng mga halimbawang pamamaraan ng pagsulat ayon sa layunin.

1. Sa halip na sabihing masaya si Len dahil nakapasa siya sa board

exam ay gawin mong mas mabisang ang paglalarawan sa
damdamin. Bumuo ka ng diyalogo ni Len na nagsasaad ng
nararamdaman niya. Isulat ang diyalogo sa patlang.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_________________________________
GAWAIN: PAGSULAT AYON SA LAYUNIN: Basahin ang
panuto sa bawat bilang. Sundin ang bawat isa upang makasulat
ng mga halimbawang pamamaraan ng pagsulat ayon sa layunin.

2. Labis ang pagtatampo ni Ken sa kanyang ama dahil nakalimutan

nito ang kanyang kaarawan. Ilarawan mo ang damdamin ni Ken sa
pamamagitan ng kanyang ginawa na nagpapakita ng labis na
pagtatampo.
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
_____________________________
GAWAIN: PAGSULAT AYON SA LAYUNIN: Basahin ang
panuto sa bawat bilang. Sundin ang bawat isa upang makasulat
ng mga halimbawang pamamaraan ng pagsulat ayon sa layunin.

3. Walang patid ang pagluha ni Bea dahil sa pagkabigo ng kanyang

unang pag-ibig. May mahal palang iba ang taong pinakamamahal
niya. Gumamit ng tayutay o matatalinghagang pananalita sa
paglalarawan sa damdamin o emosyon ni
Bea.___________________________________________________
_______________________________________________________
_______________________________________________________
________________________________
GAWAIN: PAGKILALA SA PAMAMARAAN NG PAGSULAT;
Suriin ang pahayag at kilalanin ang pamamaraan ng pagsulat
ayon sa layunin. Isulat ang sagot sa sagutang papel. (5 puntos
bawat sagot.)

______________4. Ayon kay Giovanni Careri, isang manlalakbay na

Italyano na nakasapit sa ating bansa noong 1696, ang mga unang
Tagalog na naninirahan sa baybayin ng dagat at mga ilog ay
sumasamba sa mga puno ng Balite.Siya ay naglibot sa mga paligid sa
Lawa ng Bai na ngayon ay tinatawag na Lawa ng Laguna at mataman
niyang pinag-aralan ang mga naninirahan dito.
______________5. “Dumating ang may-ari ng litsunan, sa ayos
niya’y mukhang siya pa ang dapat tuhugin ng kawayan at ihawin
sa nagbabagang uling.Bilog na bilog ang kanyang katawan. Wala
na siyang leeg. Nakasaklay na ang kanyang balikat sa magkabilang
tainga. Makipot ang nagma-mantika niyang labi na ibinaon
naman ng pumuputok niyang pisngi. Biik lamang ang kanyang
tangkad.Kung maglakad siya’y parang nakawalang bulog.
Sumenyas siya.Pinapupunta kami sa loob ng kanyang kural, este
opisina.”
______________6.Paraan ng Pagluluto ng Bola-bola: Batihing mabuti ang
isang itlog at ihalo rito ang karneng dinurog.Timplahan ng asin, budburan
ng kaunting paminta at ihalo ang harina.Gumawa ng katamtamang laki ng
bola-bola at kapag nabilog na ay iprito sa mahina-hinang apoy hanggang
sa pumula ito.Ilagay sa mantika ang pinitpit na bawang at kapag mamula-
mula na ito ay igisa rin dito ang sibuyas at kamatis.Sabawan ng mga anim
na kutsarang tubig ang kawali hanggang sa maging parang sarsa ang
sabaw.Ihalo ang mga ginawang bola-bola at pabayaang kumulo.Pagkaraan
ng limang minuto, hanguin ang nilutong bola-bola at ihain ito nang mainit.
 Uri ng
Paglalarawan
Ang pagsulat ng paglalarawan ay maaaring
SUBHETIBO o OBHETIBO
 SUBHETIBO
– Subhetibo ang paglalarawan kung ang manunulat ay
maglalarawan ng napakalinaw at halos madama na ng
mambabasa subalit ang paglalarawan ay nakabatay
lamang sa kanyang mayamang imahinasyon at hindi
nakabatay sa isang katotohanan sa totoong buhay.
 OBHETIBO
– Obhetibo naman ang paglalarawan kung ito’y may
pinagbatayang katotohanan.
– Halimbawa, kung ang lugar na inilarawan ng isang manunulat ay isa
sa magagandang lugar sa bansa na kilala rin ng kanyang mga
mambabasa, gagamit parin siya ng sarili niyang mga salitang
maglalarawan sa lugar subalit hindi siya maaaring maglagay ng mga
detalyeng hindi taglay ng kanyang paksa.
GAWAIN: Panuto: Basahin ang mga tekstong nakalahad.
Suriin ang katangian at kalikasan ng mga ito at isulat kung
SUBHETIBO o OBHETIBO. Maglahad ng isang pangungusap na
magpapaliwanag sa iyong isinagot

__________ 1. Ang perpektong kono ng Bulkang Mayon ay isang tanawing

binabalik-balikan ng mga turistang nagmumula pa sa iba’t ibang panig ng bansa
at ng mundo. Itinuturing itong pinaka-aktibong bulkan sa bansa dahil sa humigit
kumulang limampung beses na pagsabog nito sa nagdaang apat na raang taon.
Mapanira at kasindak-sindak ang mga naging pagsabog nito subalit sa mga
panahong panatag ang bulkan ay isang balani ang kagandahan nitong
nakatunghay sa Kabikulan.
Paliwanag:___________________________________________________
______ 2. Ang bawat pagkaway niya ay tinutumbasan ng
nakabibinging pagtili ngkanyang mga tagahanga. Walang hindi
naakit sa malalim niyang biloy naagad lumilitaw kapag ang kanyang
maamong mukha ay binubukalan ngmatatamis na ngiti. Sinasabi
ng mga nakakikilala sa kanyang hindi lang siya basta gwapo
sapagkat mabuti rin daw ang kanyang kalooban opagkatao. Siya si
Alden Richards, ay isang personalidad ng sikat na sikatna parehang
binansagang “Aldub” na kumukompleto sa pananghalian ng
marami.

Paliwanag:_____________________________________________
__
______ 3.Naiwan sa balikat ni Andres ang responsibilidad sa mga nakakabatang
kapatid na sina Ciriaco, Procopio, Espiridiona, Troadio, at Maxima. Nagtinda siya
ng bastong yari sa yantok gayundin ng makukulay na abanikong papel na siya
mismo ang gumawa. Dahil sa maganda niyang sulat kamay at likas na
pagkamalikhain, gumawa rin siya ng mga poster para sa mga bahay-kalakal sa
kanyang nalalabing oras. Hindi nagtagal at siya’y nagtarabaho bilang bilang
mensahero ng Fleming and Company. Dito’y nagpakita siya ng kasipagan, karapatan, at
dedikasyon sa gawain hanggang sa siya’y ma-promote bilang ahente ng kompanya. Ang
mahirap na buhay na pinagdaanan niya ang pumanday sa kanya upang maging masikap,
matatg, at matapang. Mga katangiang nakatulong nakatulong sa pagtatag niya sa KKK..
Paliwanag:_______________________________________________
Mga Uri ng
Pagsulat
 MALIKHAING PAGSULAT
(CREATIVE WRITING)
– Pangunahing layunin ay maghatid ng aliw, makapukaw ng
damdamin at makaantig sa imahinasyon at isipan ng mga
mambabasa.
– Karaniwang bunga ng imahinasyon o kathang-isip o kaya’y batay
sa tunay na pangyayari
– Hal. Maikling kuwento, dula, tula, malikhaing sanaysay, komiks,
iskrip ng teleserye, kalyeserye, musika, pelikula atbp.
 TEKNIKAL NA PAGSULAT
(TECHNICAL WRITING)
–Ginagawa sa layuning pag-aralan ang isang
proyekto o kaya naman ay bumuo ng isang pag-
aaral na kailangan para lutasin ang isang problema
o suliranin.
–Hal. Feasibility Study, Malakihang Proyekto
 PROPESYONAL NA PAGSULAT
(PROFESSIONAL WRITING)

– Sulating may kinalaman sa isang tiyak na larangang natutuhan

sa akademya o paaralan.
– Hal. GURO, mahalagang matutuhan ang wastong pagsulat lesson plan, paggawa at pagsusuri ng
kurikulum, pagsulat ng mga pagsusulit o assessment; MEDISINA, sapat na kaalaman sa paggawa
ng medical report, narrative tungkol sa physical examination ng isang pasyente.
– Ginagawa ito upang maging handa sa trabaho o propesyong
papasukan.
 DYORNALISTIK NA PAGSULAT
(JOURNALISTIC WRITING)
– May kinalaman sa mga sulating pamamahayag
– Pagsulat ng Balita, Editoryal, Lathalain, Artikulo atbp.
– Sinusulat ng mga journalist, mamamahayag, reporter, upang mas lalo
pang maging bihasa sa pangangalap ng mga totoo, obhetibo at
makabuluhang mga balita at isyung nagaganap sa lipunan na
nakalimbag sa pahayagan, magasin o iniuulat sa radio at telebisyon.
 REFERENSYAL NA PAGSULAT
(REFERENTIAL WRITING)
– May kinalaman sa mga sulating pamamahayag
– Pagsulat ng Balita, Editoryal, Lathalain, Artikulo atbp.
– Sinusulat ng mga journalist, mamamahayag, reporter, upang mas lalo
pang maging bihasa sa pangangalap ng mga totoo, obhetibo at
makabuluhang mga balita at isyung nagaganap sa lipunan na
nakalimbag sa pahayagan, magasin o iniuulat sa radio at telebisyon.
 AKADEMIKONG PAGSULAT
(ACADEMIC WRITING)
– Isang intelektwal na pagsulat
– Nakatutulong sa pagpapataas ng kaalaman ng isang
indibidwal sa iba’t ibang larangan.
– Layuning maipakita ang resulta ng pagsisiyasat o ng
gawaing pananaliksik.
AKADEMIKONG
PAGSULAT
 Bakit mahalagang matutuhan
ang akademikong pagsulat?
– Nakaaangat sa iba dala ng mahigpit na kompetisyon sa larangan ng
edukasyon at pagtatrabaho.
– Sa pag-aaral, mahalagang masagot ang pagsusulit na
nangangailangan ng masusing pagpapaliwanag, makabuo ng
organisadong ulat, makapagtala ng mga resulta ng pagsusuri at
eksperimentasyon at makalikha ng papel pananaliksik.
 Bakit mahalagang matutuhan
ang akademikong pagsulat?
– Sa mundo ng empleyo, kailangang marunong sumulat ng
liham aplikasyon, may kakayahang gumawa ng project
proposal, gumawa ng anunsyo, umapela sa paglikom ng
pondo, sumagot sa mga pakiusap at tanong ng mga kliyente,
makapagpasa ng makabuluhang ulat na pinapagawa ng
manager atbp.
 MAHALAGANG IDEYA!

SA PAARALAN AT UNIBERSIDAD, SINASANAY

ANG BAWAT MAG-AARAL NA MATUTUHAN
AT MAGKAROON NG SAPAT NA KASANAYAN
SA AKADEMIKONG PAGSULAT.
 AKADEMYA
– Tumumutukoy sa institusyong pang-eduaksyon na
maituturing na haligi sa pagkamit ng mataas na kasanayan at
karunungan.
– Elementong bumubuo rito ay mga mag-aaral, guro,
administrador, gusali, kurikulum ATBP.
– Gamit ang WIKA bilang instrument naisasakatuparan ang
anumang adhikain, mithiin at misyon
 AKADEMYA
– Mula sa salitang Pranses na académié, sa Latin na
academia, at sa Griyego na academeia.
– Itinuturing na isang institusyon ng kinikilala at respetadong mga
iskolar, artista at siyentista na ang layunin ay isulong, paunlarin,
palalimin at palawakin ang kaalaman at kasanayang pangkaisipan
upang mapanatili ang mataas na pamantayan ng partikular na
larangan.
– Isang komunidad ng mga iskolar.
 AKADEMYA
– Nalilinang ang mga kasanayan at natutuhan ang mga kaalamang
kaugnay ng larangang pinili: kasanayan sa pagbasa, pakikinig,
pagsasalita, panonood at pagsulat na napauunlad sa pagsasagawa ng
mga gawain sa larangan.
– ANALISIS, PANUNURING KRITIKAL, PANANALIKSIK at
EKSPREIMENTASYON
– Gabay ang etika, pagpapahalaga, katotohanan, ebiensya at
balanseng pagsusuri.
 AKADEMIKONG FILIPINO
–Ginagamit sa paraang pasalita o pasulat
bilang wika ng intelektwalisasyon
–Paggamit ng Wikang FILIPINO: upang
mapagbuti ang hangaring magiging epektibo
ang pagkatuto ng mag-aaral
 AKADEMIKONG PAGSULAT
– Sanayin ang mag-aaral sa paggamit ng wikang Filipino sa
pamamagitan ng mga sumusunod na pagsasanay:
*paggawa ng sanaysay
*pagsulat at pagsuri ng akdang pampanitikan
*pagsulat ng pamanahong papel
*pagsulat ng artikulo
*pagsulat ng posisyong papel
*case study
*pananaliksik
 MAPANURING PAG-IISIP
Mahalagang – Paggamit ng kaalaman, kakayahan,
Ideya!!!! pagpapahalaga at talino upang
epektibong harapin ang mga sitwasyon
at hamon sa buhay-akademiko at
maging sa mga gawaing di-akademiko.
 Katangian ng Akademiko at Di-Akademiko

Akademiko Di-Akademiko

Layunin: Layunin:
Magbigay ng ideya at Magbigay ng sariling
impormasyon opinyon
 Katangian ng Akademiko at Di-Akademiko

Akademiko Di-Akademiko

Paraan o batayan ng Paraan o batayan ng

datos: datos:
Obserbasyon, Sariling karanasan,
pananaliksik at pamilya at komunidad
pagbabasa
 Katangian ng Akademiko at Di-Akademiko

Akademiko Di-Akademiko

Audience: Audience:
Iskolar, mag-aaral, Iba’t ibang publiko
guro (akademikong
komunidad)
 Katangian ng Akademiko at Di-Akademiko

Akademiko Di-Akademiko
Organisasyon ng ideya: Organisasyon ng ideya:
• Planado ang ideya • Hindi malinaw ang
• May pagkakasunod- sunod estruktura
ang estruktura ng mga • Hindi kailangang
pahayag
magkakaugnay ang mga
• Magkakaugnay-ugnay ang ideya
mga ideya
 Katangian ng Akademiko at Di-Akademiko

Akademiko Di-Akademiko
Pananaw: Pananaw:
• Obhetibo • Subhetibo
• Hindi direktang tumutukoy sa tao at • Sariling opinyon, pamilya,
damdamin kundi sa mga bagay, komunidad ang pagtukoy
ideya, facts
• Tao at damdamin ang
• Hindi direktang tumutukoy sa tao at
damdamin, at hindi gumagamit ng tinutukoy
pangalawang panauhan • Nasa una at pangalawang panauhan
ang pagkakasulat
 Akademiko Di-Akademiko
Halimbawang gawain: Halimbawang gawain:
• Panonood ng pelikula o video upang
• Pagbasa ng ginagamit na teksto sa klase maaliw o magpalipas-oras
• Pakikinig ng lektyur • Pakikipag-usap sa sinuman ukol sa
• Panonood ng video o paksang di-akademiko
dokumentaryo • Pagsulat sa isang kaibigan
• Pagsasalita at pakikipagdiskurso sa loob • Pakikinig sa radio
ng klase o isang simposyum
• Pagbasa ng komiks, magasin o
• Pagsulat ng sulatin o pananaliksik
diyaryo
 Cummins (1979)

Akademiko Di-Akademiko

Pang-eskuwelahan, Ordinaryo, pang- araw-

pang-kolehiyo araw
Cognitive Academic Basic Interpersonal
Language Proficiency Communication Skills
Pormal at Batay sa usapan, praktikal,
personal at impormal na
intelektuwal
gawain
Mga Katangiang Dapat
Taglayin ng
Akademikong Pagsulat
 OBHETIBO
batay sa pag-aaral at pananaliksik ang mga datos na
gagamitin
Iwasan ang pagiging subhetibo o personal na
opinyon o paniniwala sa paksang tatalakayin
hal. Batay sa aking pananaw / ayon sa aming haka-
haka o opinyon
 PORMAL
Iwasan ang paggamit ng mga salitang balbal o
kolokyal
salitang pormal na madaling maunawaan ng
mambabasa at ang paglalahad ng mga kaisipan
impormasyon ay malinaw.
 MALIWANAG AT ORGANISADO
Talata: pilimpili ang pag-uugnay ng mga parirala;
kakikitaan ng maayos na pagkakasunod-sunod at
pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap
ang punong kaisipan o main topic ay dapat
mapalutang o mabigyang-diin
 MAY PANININDIGAN

 hindi dapat pabago-bago ang paksa

Layuning mapanindigan ang paksang isusulat
Maging matiyaga sa pagsasagawa ng pananaliksik
at pagsisiyasat ng mga datos sa napiling paksa
 MAY PANANAGUTAN
bigyan ng nararapat na pagkilala ang ginamit na
sanggunian ng mga nakalap na datos o impormasyon
(isa itong paraan ng pagpapakita ng paggalang sa mga
taong nakatulong sa iyo bilang bahagi ng etika ng
akademikong pagsulat upang higit na mapagtibay ang
kahusayan at katumpakan sa pagsusulat
 Iba’t Ibang Uri ng
Akademikong Sulatin
Abstrak Katitikan ng Pulong
Sintesis/Buod Posisyong Papel
Bionote Replektibong Sanaysay
Panukalang Proyekto Pictorial Essay/Photo Essay
Talumpati Lakbay-Sanaysay
Agenda