PANGWAKAS NA MGA

ARALIN I: GAMIT NG WIKA ARALIN III: KAKAYAHANG LINGGUISTIKO

 Conative
 Informative
PAKSA:
 Bahagi ng Pananalita sa Makabagong Gramatika
 Labeling  Ortograpiya ng Wikang Filipino
 Phatic  Pagpapalit ng D to R
 Emotive  Paggamit ng “Ng” at “Nang”
 Expressive  Wastong Gamit ng Gitling

ARALIN II: TUNGKULIN NG WIKA ARALIN IV: KAKAYAHANG

 Instrumental SOSYOLINGGUWISTIKO
 Regulatoryo
 Heuristiko  Paglikha ng angkop na pahayag sa tiyak
 Interaksiyonal na sitwasyon
 Personal
 Imahinatibo
GA MIT N G
WI KA
INIHANDA NI:
GINOONG MICHAEL M. DABU
 LAYUNIN:

Matapos ang aralin, inaasahang maisasagawa ng mga

mag-aaral ang mga sumusunod:

• Nabibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong

Gamit ng Wika.
• Nailalahad ang pagkakaiba-iba ng mga Gamit ng Wika.
• Nakabubuo ng mga pangungusap na nagpapakita ng
Gamit ng Wika.
 Roman O. Jakobson

• Siya ay si ROMAN OSIPOVICH JAKOBSON.

• Siya ang nagtatag ng LINGUISTIC CIRCLE OF
NEW YORK.
• Ang kanyang bantog na FUNCTIONS OF
LANGUAGE ang kanyang naging ambag sa larangan
ng semiotics.
• Ang SEMIOTICS ay ang pag-aaral tungkol sa mga
palatandaan at simbolo at kung paano ito gamitin.
GAMIT NG WIKA
Conative
Informative
Labeling
Phatic
Emotive
Expressive
 Ang Conative, Informative, at
Labeling na Gamit ng Wika
 CONATIVE
 Ginagamit upang MAKAHIMOK AT
MAKAIMPLUWENSYA sa iba sa pamamagitan ng PAG-
UUTOS AT PAKIUSAP.

Halimbawa:
Kapag panahon ng eleksyon, palagi nating naririnig o nababasa ang
pahayag na ito.
“ HUWAG PO NINYONG KALIMUTANG ISULAT ANG
PANGALAN KO SA INYONG BALOTA! ”
Naririnig din natin sa mga komersyal sa telebisyon “ ANO PANG
HAHANAPIN MO? DITO NA! BILI NA! ”
Sa mga talumpati ng pangulo, “ MAGTULUNGAN PO TAYO PARA SA
 TUWING DARATING ANG ELEKSIYON
Isa ang panahon ng eleksiyon sa maituturing na mahalagang panahon sa ating bansa. Mahalaga ito sapagkat sa panahong ito

tayo pumipili ng mga taong gusto nating maglingkod sa atin. Huwag nating ipagkatiwala ang kinabukasan ng ating bayan mqa

kandidatong hindi karapat-dapat na maglingkod sa atin. Dapal na maging matalino tayo sa pagpili ng mga kandidatong iboboto

natin. Huwag tayong basta maniwala sa kanilang mga sinasabi at ipinapangako sa atin. Lagi nating isaisip ang tatlo hanggang

anim na taong pag-upo niia sa puwesto. Kapag nagkamali tayo sa pagpili sa kanila, hindi natin Sila kaagad mapapalitan.

Kung dati nang nanalo ang kandidato at tumatakbong muli, balikan natin ang kaniyang naging paglilingkod. Balikan natin

ang kaniyang mga nagawa. Alamin natin ang mga naitulong niya sa pagsulong ng bayan at saka tayo magdesisyon kung muli ba

natin siyang pagkakatiwalaan o hindi na. Kapag bagong tumatakbo ang kandidato, alamin natin ang mahahalagang impormasyon

tungkol sa kaniyang propesyon, pamilya, at pagkatao. Huwag tayong magpadala sa tamis ng pananalita ng isang kandidato.
Write Your Big Topic or Idea
Tuwing darating ang eleksiyon, gamitin natin at huwag balewalain ang isang mahalagang pamana sa atin ng demokrasya—

ang pagboto. Piliin natin ang mga kandidatong maglilingkod

Elaborate on what yousawant
atin. to
Nasa matalino nating pagpapasiya nakasalalay ang
discuss.
kinabukasan ng ating bayan.
 INFORMATIVE

 Sa mga sitwasyong MAY GUSTO TAYONG IPAALAM SA

ISANG TAO, NAGBIBIGAY NG MGA DATOS AT

KAALAMAN, at NAGBABAHAGI SA IBA NG MGA

IMPORMASYONG nakuha o narinig natin.

 INFORMATIVE ang Gamit natin ng Wika.

 BAGONG BAYANI

Sa kabila ng hindi magandang mga balita tungkol sa mga OFW, patuloy pa rin ang maraming Pilipino
sa pangingibayang-bayan upang magtrabaho. Bakit nga ba napipilitang umalis ang mga Pilipino sa
Pilipinas? Ano ang nagtutulak sa kanila para lisanin ang sariling bayan at magpasyang sa ibang lupain
na lamang magtrabaho at mag-alay ng kanyang lakas, galing, at talino? Sa tanong na ito, marami kaagad
ang mga susulpot na kasagutan. Pinakakaraniwan nang maririnig ang sagot na para maghanap ng mas
magandang kapalaran. Marami ang nagsasabi na para kumita ng dolyar, mapag-aral ang mga anak,
makapagpatayo ng sariling bahay, makabili ng sasakyan, makaipon ng perang pangnegosyo, at iba pa.

Write Your Big Topic or Idea

Kung susumahin ang mga pahayag na ito, halos lahat ay patungo sa iisang dahilan lamang - ang
paghahanap ng mas mabuting oportunidad sa trabaho upang mabigyan ng magandang buhay ang
Elaborate on what you want to discuss.
pamilya. Kahirapan ang pinakakaraniwang dahilan ng aksiyon ng mga Pilipino, lalo na ng kababaihan,
na lisanin ang Pilipinas at iwan ang pamilya para maghanapbuhay sa ibang bansa.
 King of comedy pasaway bagong bayani

terror

Jejemon fallen 44 pambansang kamao walking

calculator

Fashionista Queen of Media jologs Asia’s

Song Bird

Jack of all Trades Pnoy Iskolar ng Bayan

 Pamilyar kaba sa mga Salitang nabasa mo? Ano ang mga Salitang ito?

Lasalista
 LABELING
 Madalas, Nagbibigay tayo ng bagong pangalan, tawag, o bansag sa mga
tao, batay sa pagkakakila o pagsusuri natin sa kanila. Sinusuri natin ang
mga taong nakakasalamuha natin. Ang kanilang ugali, pisikal na anyo,
trabaho, hilig, gawi at iba pa.
 Ang pagsusuri natin sa kanila ang Nagbibigay-daan para bansagan o
bigyan natin sila ng label o katawagan.
 LABELING ang gamit ng wika kapag nagbibigay tayo ng bagong tawag
o pangalan sa isang tao o bagay.
 TANDAAN!
 Maging magalang tayo sa gamit na CONATIVE kung nag-uutos tao.
 Tiyakin nating tama o totoo ang gamit natin ng INFORMATIVE kung
Nagbibigay tayo ng mga kaalaman at impormasyon.
 Higit sa lahat, iwasan natin ang pagbibigay ng negatibong bansag o
LABEL sa ating kapuwa na maaaring makasakit ng damdamin.
 Ang Phatic, Emotive at Expressive
na Gamit ng Wika
DIYALOGO 1
Thelma: Uy, napansin mo ba?
Bea: ang ano?
Thelma: Si Sol. Kanina pa siya tahimik. Parang malungkot siya.
Bea: Napansin ko rin nga. Baka may sakit siya o kaya baka may problema. Halika,
lapitan natin siya.
Thelma: Sol, kamusta ka? Masama ba ang pakiramdam mo?
Bea: May problema ka ba? Baka makatulong kami.
Sol: Naku, wala! Wala akong sakit at wala rin akong problema. Napuyat lang ako kagabi
sa Pagsulat ng term paper natin.
Thelma: Hay…pare-pareho pala tayo. Kami rin ni bea napuyat sa pagtapos ng term
paper.
 PHATIC

 Ang mga pahayag na NAGBUBUKAS NG USAPAN gaya ng, “

kumain ka na?” mga pahayag na NAGPAPATIBAY NG ATING

RELASYON sa ating kapuwa gaya ng, “Natutuwa talaga ako sa’yo!”

at mga EKPRESYON NG PAGBATI gaya ng, “Magandang

umaga!”, PAGPAPAALAM gaya ng, “diyan na muna kayo, uuwi na

‘ko”. PHATIC NA GAMIT NG WIKA.

 Kariwang maiikli ang mga usapang phatic. Sa ingles, tinatawag itong

 Ang Phatic, Emotive at Expressive
na Gamit ng Wika
DIYALOGO 2
Myrna: Hindi pa rin natatapos ang giyera sa Mindanao.
Lito: Sinabi mo pa. Nalulungkot talaga ako sa nangyaring ‘yan.
Natatakot ako na baka lumala pa ang giyera. Sana huwag naman.
Maraming masasayang na kabuhayan. Tiyak na lalaganap ang kaahirapan
sa Mindanao.
Myrna: Hindi lang ‘yan! Ako nga awang-awa sa mga namamatayan ng
mahal sa buhay. Lalo na ‘yung mga batang nawawalan ng magulang.
Kawawa talaga sila.
Lito: Sana magawan ng paraan ng pamahalaan na mahinto na ang giyera
 EMOTIVE

 Mababasa sa diyalogong ito ang mga Salitang nagpapahayag ng

damdamin o emosyon gaya ng LUNGKOT, TAKOT at AWA.

 Madalas nating masabi ang MASAYA AKO, GALIT AKO,

NAHIHIYA AKO, KINAKABAHAN AKO, at iba pa. sa mga

sitwasyong sinasabi natin ang ating nararamdaman, EMOTIVE ANG

GAMIT NATIN NG WIKA.

 Ang Phatic, Emotive at Expressive
na Gamit ng Wika
DIYALOGO 3

Doris: Sayang talaga1 hindi ako nakapanood ng concert ng one direction. Sobrang

mahal naman kasi ng tiket. PABORITONG-PABORITO KO pa naman sila.

Ester: Ako naman, kahit may pera akong pambili, hindi pa rin ako manonood ng

concert na ‘yan.

Doris: bakit naman?

Ester: HINDI AKO MAHILIG SA foreign artists natin. Sila ang mas pinanonood

ko.
 EXPRESSIVE
 Hindi maiiwasan sa pakikipag-usap na nababanggit natin ang ilang bagay
tungkol sa ating sariling paniniwala, pangarap, mathiin, panuntunan sa buhay,
kagustuhan, mga bagay na katanggap-tanggap sa atin, at marami pang iba.
 Sa ilang usapin, personal man o panlipunan, nababanggit natin ang ating mga
saloobin o kabatiran, ideya, at opinion. Sa mga usapang ito, EXPRESSIVE
ANG GAMIT NATING WIKA.
 Ang expressive na gamit ng wika ay makakatulong sa atin upang mas Makilala
at maunawaan tayo ng ibang tao.
 PAGSASANAY! CONATIVE,
INFORMATIVE , at LABELING.
1. Mahusay magturo ang mga guro sa 6. Ako ang prinsesa ng selfie.
aming paaralan.
7. Huwag tayong magkopyahan ng sagot.
2. Umalis ka ngayon din!
8. Adik ka!
3. Paborito ng kapatid ko ang kathniel
9. tulungan mo naman akong gumawa ng
4. Pilipino ako. report ko.
5. May bagong pelikula sina Kathryn 10. Hindi ko pa alam kung saan ako mag-
Bernardo at Daniel Padilla. aaral ng kolehiyo.
TUN G K U L IN
N G W IK A
INIHANDA NI:
GINOONG MICHAEL M. DABU
 Michael Alexander Krikwood
Halliday
 Siya ay isang linggwistang Briton na ipinanganak sa

Inglatera.

• Ibinahagi niya sa nakakarami ang kanayang pananaw na

ang WIKA AY ISANG PANLIPUNANG

PHENOMENON.

• Siya ang nagpanukala ng “SYSTEMIC

FUNCTIONAL”, isang sikat na modelo ng gramatika

 Tungkulin ng Wika

Sa obserbasyon ni Halliday, nabuo niya ang ang mga Tungkulin ng

wika batay sa iba’t ibang yugto ng pagkakagamit ng isang bata.

Napansin niya na ang isang bata ay may hakbang-hakbang na yugto

ng kakayahan sa paggamit ng wika samantalang ang nakakatanda

ay may kakayahan nang ilapat ang maraming Tungkulin na ito.

 Tungkulin ng Wika

Naniniwala si Halliday na may gampanin ang wika sa pagbubuo

ng panlipunang realidad at Mahalaga ang panlipunang gamit

nito sa pagbibibgay-interpretasyon sa wika bilang isang Sistema.

TUNGKULIN NG WIKA
Instrumental
Rugulatori
Heuristiko
Interaksiyonal
Personal
Imahinatibo
 INSTRUMENTAL
 Tumutugon sa mga pangangailangan ng tagapagsalita.
• Pakikiusap, Pag-uutos, at
 Ginagamit ang wika para tukuyin ang mga Pagpapasiya.
PREPERENSIYA, KAGUSTUHAN, at
PAGPAPASIYA NG TAGAPAGSALITA.
HALIMBAWA: alin sa dalawang pahayag ang • Liham-Pangangalakal
naglilinaw ng mensahe ng ninanais na
pakikipaghiwalay?
A. Sa palagay ko, kailangan na nating magpahinga • Sa akin, gusto ko munang
muna. makipaghiwalay.

B. Sa akin, gusto ko munang makipaghiwalay.

 RUGULATORI

• Pagbibigay ng direksyon, paalala

o babala.
 May regulatori na Tungkulin ang wika na

may kakayahang
• Panuto
MAKAIMPLUWENSIYA at

MAGKONTROL SA PAG-UUGALI NG
• Bawal dumaan dito
IBA. nakakamatay..
 HEURISTIKO
 Kapag Ginagamit ang wika sa pag-aaral at • Pagtatanong
pagtuklas upang makapagtamo ng kaalaman • Pakikipanayam

ukol sa kapaligiran, nagiging Heuristiko ang

tungkulinng wika. • Sarbey
• Pananaliksik
 Sumusulpot ang ganitong heuristikong
Tungkulin ng wika sa mga pagkakataong
• “Ano’ng nangyari?” “Para
nagtatanong, sumasagot, o dumadaloy ang saan?” “bakit mo ginawa iyon?”
“sabihin mo sa akin kung bakit?”
isang pamumuno bilang pagkilos ng isang
bata o indibidwal.
 INTERAKSIYONAL
• Pakikisalamuha sa iba,
 Nagbubukas usapan. Pangungumusta, Pagpapalitan
ng biro/usap.
 Nakapagtatag ng relasyon sosyal.

• Liham-Pangkaibigan

• “Emma, komusta kana?

• Mabuti naman.
 PERSONAL

 Nakapagpapahayag ng sariling damdamin o • Pormal at di-pormal na

talakayan
opinyon.
 Ginagamit ng isang tao ang wikang
• Liham na Patnugot
personal upang ipahayag ang kaniyang mga
personal na preperensiya, saloobin, at
pagkakakilanlan.
• Pagsulat sa journal.
 IMAHINATIBO

 Nakapagpapahayag ng imahinasyon sa • Pagsasalaysay, Paglalarawan, at

Masining na pahayag.
malikhaing paraan.

• Akdang Pampanitikan.

• “Password kaba? ‘Di kasi kita

makalimutan”.
 Thank you!

Makapangyarihan ang wika at may

angking natatanging kapangyarihan ang
estudyanteng nakaaalam kung paano
gamitin ang wika upang matamo ang
kaniyang layuning pangkomunikasyon.