1.

Nêu cấu tạo máy biến áp

Máy biến áp gồm 2 bộ phận chính là : lõi thép và dây quấn
Lõi thép : là thành phần mạch từ của máy biến áp có công dụng dẫn từ thông trong máy,
nó được ghép từ các lá thép kỹ thuật ( độ dày 0.35 đến 0.5mm ; là hợp kim của sắc và
silic ; hình dạng U E I ), phần lõi để quấn dây gọi là trụ, phần lõi khép kính mạch từ giữa
các trụ gọi là gông .( các lá thép được sơn cách điện với nhau )
Dây quấn : gồm cuộn dây quấn sơ cấp và cuộn dây quấn thứ cấp
• Cuộn sơ cấp : là cuộn dây nhận năng lượng vào ( u1, i1, N1, r1, X1, P1 )
• Cuộn thứ cấp : là cuộn dây đưa năng lượng ra ( u2, i2 N2, X2, P2 )
( Số vòng dây của 2 cuộn dây khác nhau tùy thuộc vào mục đích sử dụng )
2. Công thức hệ số tải MBA, Công thức hệ số MBA
Công thức hệ số tải : Kt = I2 / I2dm = I1 / I1dm = S2 / S2dm
• Kt < 1 : MBA non tải
• Kt > 1 : MBA quá tải
• Kt = 1 : MBA đầy tải
• Kt = 0.5 : MBA mang nửa tải
• Kt = 0.365 : MBA mang 36.5% tải
Công thức hệ số máy biến áp : K = U1/ U2 = E1/ E2 = N1/ N2
• U2 > U1 ; N2> N1 => máy tăng áp
• U2 < U1 ; N2< N1 => máy hạ áp
3. Các thông số định mức của máy biến áp
Điện áp định mức :
• U1dm : điện áp sơ cấp định mức ( là điện áp quy định cho dây quấn sơ cấp )
• U2dm : điện áp thứ cấp định mức ( là điện áp giữa các cực của dây quấn thứ cấp )
❖ MBA 1 pha thì điện áp định mức là điện áp pha
❖ MBA 3 pha thì điện áp định mức là điện áp dây
Dòng điện định mức :
• I1dm : dòng điện định mức sơ cấp
• I2dm : dòng điện định mức thứ cấp , là dòng điện quy định bởi nhà sản xuất cho phép qua
các dây quấn để biến áp vận hành đạt suất định mức ứng với điện áp định mức

❖ MBA 1 pha thì dòng điện định mức là dòng điện pha
❖ MBA 3 pha thì dòng điện định mức là dòng điện dây
Công suất định mức : là công suất biểu kiến ở chế độ làm việc định mức ( Sdm )
• MBA 1 pha : Sdm = U2dm.I2dm = U1dm.I1dm ( VA )
• MBA 3 pha : Sdm = căn3xU2dm.I2dm = căn3x U1dm.I1dm ( VA )
4. Trình bày cấu tạo và nguyên lí làm việc của máy biến áp cách ly một pha hai cuộn
dây.
Cấu tạo : gồm lõi thép và cuộn dây quấn
• Lõi thép là những lá thép kỹ thuật ghép lại với nhau thành khung và sơn cách điện với
nhau ( để giảm hao phí do dòng fuco ) là mạch từ của máy biến áp, có công dụng dẫn
từ,…
• Dây quấn : 1 cuộn sơ cấp và 1 cuộn thứ cấp , tương ứng để nhận năng lượng vào và đưa
năng lượng ra
Nguyên lý làm việc : đặt điện áp xoay chiều vào 2 đầu cuộn sơ cấp lúc này sẽ xuất hiện
dòng điện chạy trong cuộn dây và nó sẽ làm sinh từ trường, từ trường do dòng điện này
sinh ra là từ trường biến thiên, các đường sức từ trong lồng ống dây được khép kính trong
lõi thép tạo thành mạch từ => ta gọi là từ thông chính , từ thông chính sẽ xuyên qua các
vòng dây của cuộn thứ cấp do nó là từ trường biến thiên nên 2 đầu cuộn thứ cấp sẽ xuất
hiện suất điện động cảm ứng nếu ta khép kính 2 đầu cuộn thứ cấp với một tải thì trong
cuộn dây thứ cấp sẽ có dòng điện => dòng điện này cũng là dòng điện xoay chiều.
5. Trình bày cấu tạo và nguyên lí hoạt động của máy biến áp tự ngẫu một pha
Cấu tạo : gồm lõi thép, dây quấn. Tuy nhiên, cuộn sơ cấp và thứ cấp đề chung một cuộn
dây cụ thể là cuộn thứ cấp là một phần của cuộn sơ cấp.
Nguyên lý hoạt động : dựa trên nguyên lý từ trường biến thiên, khi cấp điện áp vào cuộn
sơ cấp trong cuộn dây có dòng điện đi qua làm xuất hiện từ trường biến thiên nằm giữa
lõi dây. Từ trường này tạo ra một xuất điện động làm biến thiên hiệu điện thế ở cuộn sơ
cấp thành hiệu điện thế ở cuộn thứ cấp tùy thuộc vào việc điều chỉnh tiếp điểm trược để
thay đổi N2 giúp thay đổi U2.
6. Trình bày cấu tạo và nguyên lí hoạt động của máy biến áp hàn.
Cấu tạo : gồm lõi từ di động, cuộn sơ cấp nối với nguồn điện, cuộn thứ cấp một đầu nối
với que hàn, đầu còn lại nối với tấm kim loại cần hàn.
Nguyên lý hoạt động : khi dí que hàn vào tấm kim loại sẽ có dòng điện rất lớn chạy qua
làm nóng chỗ tiếp xúc, khi ta nhấc que hàn lên một khoảng cách nhỏ sẽ phát sinh hồ
quang do dòng điện lớn nên cường độ dòng điện tạo ra rất lớn, ion hóa chất khí và tỏa ra
nhiệt lượng lớn làm nóng chảy kim loại tại nơi cần hàn.
7. Trình bày cấu tạo và nguyên lí hoạt động của máy biến điện áp.
Cấu tạo : gồm lõi thép và cuộn dây quấn ( sơ cấp, thứ cấp ) ở đây cuộn thứ cấp có số
vòng quấn nhỏ hơn nhiều so với cuộn sơ cấp để phù hợp với chức năng biến điện áp về
điện áp thấp để phù hợp với thiết bị đo lường ( 100V hay 110V )
Nguyên lý hoạt động : khi cấp vào 2 đầu cuộn sơ cấp một điện áp xoay chiều thì trong
cuộn sơ cấp có dòng điện đi qua làm sinh ra từ trường biến thiên, các đường sức từ trong
lòng ống dây được khép kính trong lõi thép tạo thành mạch từ gọi là từ thông chính . Từ
thông chính xuyên qua vòng dây của cuộn thứ cấp do từ trường này là từ trường biến
thiên nên giữa 2 đầu cuộn thứ cấp sẽ suất hiện suất điện động cảm ứng, nếu ta khép kính
2 đầu cuộn thứ cấp với một tải thì sẽ có dòng điện => dòng điện xoay chiều ( giống như
máy biến áp cách ly )
 8. Giãn đồ phân bố năng lượng, các tổn hao trong MBA và hiệu suất của MBA

Các tổn hao trong MBA : do từ thông tản, tổn hao đồng, tổn hao thép
Hiệu xuất máy biến áp : bằng công có ích / công toàn phần
9. Công thức tính hiệu xuất máy biến áp :

10. Cho biết các loại tổn hao của MBA. Tổn hao chủ yếu của MBA ở chế độ không tải,
chế độ ngắn mạch
có các loại tổn hao : tổn hao do từ thông tản, tổn hao đồng ( sơ cấp và thứ cấp ), tổn hao
thép .
Tổn hao chủ yếu của MBA ở chế độ không tải là tổn hao thép ( lõi )
Tổn hao chủ yếu của MBA ở chế độ ngắn mạch là tổn hao đồng ( dây dẫn ) ( do dòng
điện rất lớn )
11. Một máy biến áp lí tưởng có số vòng dây cuộn sơ cấp và thứ cấp lần lượt là 1500
vòng và 750 vòng. Điện áp hiệu dụng sơ cấp là U1 = 220V; tần số f = 50Hz. Xác định
điện áp hiệu dụng ở cuộn thứ cấp và tần sô của điện áp thứ cấp. Máy biến áp trên là
máy tăng áp hay hạ áp?
12. Một máy biến áp lí tưởng có số vòng dây cuộn sơ cấp và thứ cấp lần lượt là 1000
vòng và 600 vòng. Dòng điện hiệu dụng sơ cấp là I1 = 5A. Xác định dòng điện hiệu
dụng ở cuộn thứ cấp. Máy biến áp trên là máy tăng áp hay hạ áp?
13. Máy biến áp 1 pha 700VA; 220/25V
+ Cho biết ý nghĩa của các thông số trên;
+ Tính dòng điện định mức sơ cấp và thứ cấp của máy biến áp trên.
14. Máy biến áp ba pha 900kVA; 35/0,4kV
+ Cho biết ý nghĩa của các thông số trên;
+ Tính dòng điện định mức sơ cấp và thứ cấp của máy biến áp trên
15. Máy biến áp 1 pha có Sđm = 560kVA, U1đm = 35KV, U2đm = 0,4KV, P0 = 490W, P
n = 1000W.
a) Tính dòng điện định mức trong dây quấn sơ cấp và thứ cấp.
b) Tính hệ số tải khi hiệu suất cực đại. Tính hiệu suất cực đại đó biết cos = 0,8.