TİCARET HUKUKU ÖZETe
TİCARET HUKUKU ÖZETe
TİCARET HUKUKU ÖZETe
Ticaret Kanunu 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı kanundur. Bu kanun medeni
kanunun ayrılmaz bir parçasıdır.
TİCARİ İŞLETME
Esnaf faaliyeti sınırlarını aşan düzeyde gelir sağlamayı hedefleyen, faaliyetlerin devamlı ve bağımsız
bir şekilde yürütüldüğü işletmedir.
Not: Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır Cumhurbaşkanı kararı ile belirlenir.
TİCARİ İŞLETMEDE MERKEZ VE ŞUBE
Merkez: İşletmenin idari, hukuki, ticari faaliyetlerinin toplandığı yerdir. Her ticari işletmenin bir
merkezinin bulunması zorunludur.
Şube: Unsurları;
- Merkezle birlikte aynı gerçek ya da tüzel kişi tacire ait olmak
-İç ilişkide merkeze bağımlı
-Dış ilişkide merkezden bağımsız
-Şube ile merkez arasında fiziki mekan ayrımının zorunlu olmaması.
Şube Olmaya Bağlanan Sonuçlar:
-İşletmenin devri şubenin devrini de kapsar
-Merkezin unvanını şube olduğunu belirterek kullanır
-Ticari temsilcinin temsil yetkisi şubenin işleri ile sınırlandırılabilir
-Şubenin bulunduğu yer ifa yeri sayılır ve burada dava açılabilir
-İflas davası şubeye karşı açılamaz
-Bulundukları yerin ticaret siciline tescili gerekir
-Bulundukları yer ticaret ve sanayi odasına kaydolunur.
TİCARİ İŞLETMENİN DEVRİ
-İşletmeye ait tüm aktif ve pasiflerin devrini kapsayan bir işlemdir
-Devir sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması, ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekir
- Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa devire işletme adı ve ticaret unvanı da dahildir
-Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak tek başına devredilemez
-İşletmenin muaccel ve müeccel tüm borçları devralana geçer (İlan ve ihbar ile)
-Devreden, devralan ile birlikte eski borçlardan dolayı 2 yıl süre ile müteselsil olarak sorumludur. İki
yıllık sorumluluk süresi vadesi gelmiş borçlar için ilan ve ihbar tarihinden, vadesi gelmemiş borçlar için
vade tarihinden itibaren başlar.
TİCARİ İŞ
-TTK' nda düzenlenen işler,
-Bir ticari işletmeyi ilgilendiren işler veya işlemler,
-Ticari iş karinesi,
-Bir taraf için ticari iş olan sözleşmeler, diğer taraf için de ticari iştir.
Ticari iş karinesi: Bir tacirin tüm borçlarının ticari olması asıldır. Bu bir karinedir. Tüzel kişi tacir de
geçerlidir. Ancak gerçek kişi tacirde iki istisnası bulunur. Bu istisnalar; işin ticari sayılmasına durumun
elverişli olmaması ve tacirin yapılan işlemin ticari işletmeyle ilgili olmadığını açıkça beyan etmesi.
1
TİCARİ İŞLERDE FAİZ
Faiz bir miktar paradan belli bir süre yoksun kalınmasının kanun ve sözleşmeden doğan karşılığıdır.
Faiz Türleri:
Kapital (Anapara, Basit) Faiz: Para borcunun ödenmesine kadar geçecek süre için işleyen faizdir.
Temerrüt Faizi: Gecikme faizi.
Mürekkep ( Bileşik ) Faiz: Faizin anaparaya eklenmesi ile oluşan toplam tutara işleyen faizdir.
*Ticari işlerde taraflar arasında kararlaştırılmamış olsa bile faiz istenebilir. Taraflar faiz oranını
serbestçe belirleyebilir. Faizin taraflar arasında belirlenmediği hallerde mevzuat hükümleri uygulanır.
TİCARİ DAVALAR
Tüm ticari davalara bakmakla görevli mahkeme Asliye ticaret mahkemesidir. (Yoksa Asliye hukuk)
*Türk ticaret kanununda düzenlenen hususlardan doğan uyuşmazlıklar tarafların sıfatına bakmaksızın
ticari davadır. Her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili hususlardan doğan davalar ticari davadır.
TACİR
1.Gerçek kişi Tacir
Bir ticari işletmeyi kısmen bile olsa kendi adına işleten kişiye tacir denir.
*Bir ticari işletmeyi kurup açtığını, sirküler, gazete, radyo, televizyon ve diğer ilan araçlarıyla halka
bildirmiş veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek durumu ilan etmiş olan kimse, fiilen işletmeye
başlamamış olsa bile tacir sayılır.
*Kanundan doğan bir yasağa aykırı ya da resmi makam izni gerekirken izin almadan ticari işletme
işleten kişi de tacir sayılır.
*Küçük veya kısıtlıya ait ticari işletmelerde tacir sıfatı küçük ve kısıtlıya aittir. Ancak yasal temsilci ceza
hükümlerinin uygulanması yönünden tacir gibi sorumlu olur.
2.Tüzel Kişi Tacir
a) Ticaret Şirketleri: Ticaret kanununda düzenlenen; kollektif, komandit, anonim, limited, sermayesi
paylara bölünmüş komandit ve kooperatif ticaret şirketi olarak adlandırılır. Bu şirketler tüzel kişiliğe
sahiptir ve tacirdirler. Tacir sıfatı, ticaret şirketinin, ticaret siciline tescil edilmesi anında tüzel kişilikle
birlikte kazanılır.
b) Ticari işletme işleten vakıf ve dernekler: Amacına varmak için ticari işletme işleten vakıf ve
dernekler tacirdir. Ancak kamu yararına çalışan dernek ile gelirinin yarısından fazlasını kamu görevi
niteliğindeki işlere harcayan vakıflar ticari işletme işletseler dahi tacir sayılmazlar.
c) Kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar: Ticari şekilde işletilmek üzere devlet, il
özel idaresi, belediye, köy ile diğer kamu tüzel kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar tacir
sayılır. Devlet, il özel idaresi, belediye, köy ve diğer kamu tüzel kişileri tacir değildir.
3.Donatma İştiraki: Tacire ilişkin hükümler donatma iştirakine de aynen uygulanır. Tüzel kişiliği yok.
TACİR OLMANIN SONUÇLARI
1.İflasa tabi olma: Tacir, her türlü borcu için iflasa tabidir. Ticareti terk eden ve bunu ticaret siciline
tescil ve ilan ettiren tacir, ilan tarihinden itibaren 1 yıl süreyle alacaklılar tarafından iflas yoluyla takip
edilmeye devam eder.
2. Ticaret unvanı seçme ve kullanma
3. Ticaret siciline tescil ve odalara kayıt
4. Ticari defter tutma
5. Basiretli iş adamı gibi davranma
6. Ücret ve cezanın indirilmesini isteyememe
7. Fatura ve teyit mektubu verme, isteme, itiraz: Bir faturayı alan taraf aldığı tarihten itibaren 8 gün
içerisinde, faturanın içeriği hakkında bir itirazda bulunmamışsa bu içeriği kabul etmiş sayılır.
2
Telefonla, telgrafla, herhangi bir iletişim veya bilişim aracıyla veya diğer bir teknik araçla ya da sözlü
olarak kurulan sözleşmelerle yapılan açıklamaların içeriğini doğrulayan bir yazıyı (teyit mektubu) alan
kişi, bunu aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde itirazda bulunmamışsa, söz konusu teyit mektubunun
yapılan sözleşmeye veya açıklamalara uygun olduğunu kabul etmiş sayılır.
8.İhtar veya ihbar yükümlülüğü: Tacirler arasında diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi
feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbar ve ihtarlar; noter aracılığıyla, telgrafla, taahhütlü
mektupla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır.
9.Tacir, taraflar arasında belirlenmemiş olsa dahi yapılan iş neticesinde ücret ve faiz isteme hakkına
sahiptir.
TİCARET ÜNVANI
Taciri diğer tacirlerden ayırt etmeye yarayan, kullanımı zorunlu bir ticari isimdir. Tacir, ticari
işletmesini kurduğu tarihten itibaren 15 gün içerisinde ticari işletmesini ve seçtiği ticaret unvanını
merkezinin bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil ve ilan ettirmek zorundadır. Ünvan, çekirdek ve ek
olmak üzere iki kısımdan oluşur. Çekirdek unvanın zorunlu kısmıdır, ek isteğe bağlıdır. Türk, Türkiye,
Cumhuriyet, Milli kelimeleri ticaret unvanına ancak cumhurbaşkanı kararı ile kullanılabilir.
Ticaret Unvanı Türleri:
Gerçek Kişi Tacir: Tacirin ad ve soyadı.
Kollektif Şirket: Ortaklardan en az birinin ad ve soyadı ile şirket türü.
Komandit Şirket: Komandite ortaklardan en az birinin ad ve soyadı ile şirket türü.
Anonim, Limited ve Kooperatif şirketler: Şirketin faaliyet konusu ile şirket türü. Bu şirketlerin
unvanında, gerçek bir kişinin adı-soyadı yer alırsa, şirket türünü gösteren ibareler kısaltılamaz.
Dernek ve Vakıf: Ticari işletme işleten dernek ve vakıfların unvanı, adlarından oluşur.
Kamu Tüzel Kişileri Tarafından İşletilen Müesseseler: Unvanları adlarının aynısıdır.
Donatma İştiraki: Donatanlardan birinin ad ve soyadı ile donatma iştiraki ibaresi ya da gemi adı ile
donatma iştiraki ibaresi.
İŞLETME ADI
İşletmeyi tanıtmak ve benzer işletmelerden ayırt etmek için kullanılır. Kullanılması zorunlu değil ancak
kullanılması halinde tescil edilmesi gerekir. Esnaf da işletme adı kullanabilir. Tek başına devredilebilir.
MARKA
Bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden
ayırt edilmesini sağlaması koşuluyla; sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların
veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaret.
Tescil tarihinden itibaren 5 yıl içinde haklı bir sebep olmadan ciddi bir biçimde kullanılmayan ya da
kullanımına 5 yıl kesintisiz ara verilen markanın iptaline karar verilir.
Tescilli markanın koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 10 yıldır.
TİCARET SİCİLİ
-Ticaret bakanlığı tarafından il merkezindeki ticaret ve sanayi odaları ile ticaret odalarında faaliyet
gösterecek şekilde ticaret sicil müdürlükleri kurulur.
-Ticaret sicili, ticaret sicili müdürü tarafından yönetilir.
-Ticaret sicili işlemleri: Tescil (kayıt), tadil (değişiklik), terkin (silme).
-Tescil talep üzerine bir dilekçe ile yapılır. Kanunda aksine bir hüküm yoksa tescil talep süresi 15
gündür. Sicil müdürlüğünün yetki çevresi dışında ikamet edenler için bu süre 1 aydır.
-Sicil müdürlüğü tescil için yapılan başvuruyu reddederse, ret kararına karşı, kararın tebliğinden
itibaren 8 gün içinde asliye ticaret mahkemesine dilekçe ile itiraz edilebilir.
- Çözümü bir mahkeme kararına bağlı bulunan veya sicil müdürü tarafından kesin olarak tescilinde
3
duraksanan hususlar, ilgililerin talebi ile geçici olarak tescil olunur. İlgililer 3 ay içinde mahkemeye
başvurduklarını veya aralarında anlaştıklarını ispatlamazlarsa geçici tescil resen (kendiliğinden) silinir.
-Ticaret sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumludur.
-Herkes ticaret sicilinin içeriğini ve müdürlükte saklanan tüm senet ve belgeleri inceleyebileceği gibi
bunlarının onaylı suretini de alabilir.(Aleniyet ilkesi)
HAKSIZ REKABET
Rakipler arasında ya da tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya
dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız ve hukuka aykırıdır.
Haksız Rekabet Sonucu Açılabilecek Davalar:
-Tespit davası
-Men (Önleme) davası
-Düzeltme (Ref'i, Eski halin iadesi) davası
-Tazminat davası (Maddi tazminat, Manevi tazminat)
Davacılar:
1. Zarar gören veya zarar görme tehlikesi ile karşı karşıya kalan rakipler: Tespit, Men, Eski halin
iadesi, Tazminat davalarını açabilirler.
2. Müşteriler: Tespit, Men, Eski halin iadesi, Tazminat davalarını açabilirler. Ancak araçların ve
malların imhasını isteyemezler.
3. Mesleki ve Ekonomik Birlikler: Tespit, Men, Eski halin iadesi davalarını açabilirler. Ancak Tazminat
davası açamazlar.
Haksız Rekabet Zamanaşımı:
Haksız rekabet davaları öğrenildiği andan itibaren 1 yıl doğumundan itibaren 3 yıl geçmekle
zamanaşımına uğrar. Önleme davaları zamanaşımına uğramaz.
TİCARİ DEFTERLER
Her tacir; yevmiye, defteri kebir ve envanter defterini tutmakla yükümlüdür.
*Her tacir ticari defterleri ve belgeleri 10 yıl saklamakla yükümlüdür.
*Defterlerin zıyaa uğraması halinde tacir, zıyaı öğrendiği tarihten itibaren 30 gün içinde bulunduğu
yer yetkili mahkemesinden zayi belgesi isteyebilir.
Defterlerde Onay:
*Fiziki ortamda tutulan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya
başlanmadan önce noter tarafından yapılır.
*Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen
faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir.
*Yevmiye defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim
kurulu karar defterinin kapanış onayı ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere
yaptırılır.
*Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak
zorundadır. Ancak anonim ve limited şirketlerin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılış
onayları ticaret sicili müdürlükleri tarafından yapılır.
*Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri
ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter veya ticaret sicili müdürlüğü onayı aranmaz.
*Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin
muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.
Not: Pay defteri, genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yönetim kurulu karar defteri; şirketler
tarafından şirket türüne göre tutulan defterlerdir.
4
CARİ HESAP
İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker istemekten karşılıklı
olarak vazgeçip, bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra
çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşmedir.
-Yazılı şekle tabidir.
-Sözleşme süresi ve hesap devresi süresi olarak iki süre bulunur.
-Tacir olmayanlar arasında da yapılabilir.
-Cari hesabın alacak kısmına yazılan tutarlara, kaydolundukları tarihten itibaren faiz işler.
-Saptanan artan tutarı gösteren cetveli alan taraf aldığı tarihten itibaren 1 ay içinde itirazda
bulunmazsa, bakiyeyi kabul etmiş sayılır.
-Her iki tarafın tacir olduğu cari hesap sözleşmelerinde hesap devreleri 3 aydan fazla ise bileşik faiz
uygulanabilir.
-Cari hesap sözleşmesi sona ermesinden itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
TACİR YARDIMCILARI
A) Bağımlı Tacir Yardımcıları
1.Ticari Temsilci (Mümessil):
-En geniş yetkilerle donatılmış bağımlı tacir yardımcısıdır.
-İşletme sahibi adına kambiyo taahhüdünde bulunmaya ve onun adına işletmenin amacına giren her
türlü işlemi yapmaya yetkilidir.
-Sadece ticari işletmeler için atanabilir ve tescili zorunludur. Temsil yetkisi sona ererse, yetkinin sona
erdiği de ticaret siciline tescil edilmek zorundadır.
-Açık yetki verilmedikçe, taşınmazları devredemez veya bir hak ile sınırlandıramaz.
-Temsil yetkisi; şube işleri ile veya birlikte imza kuralı ile sınırlandırılabilir.
*İşletme sahibinin fiil ehliyetini kaybetmesi veya ölümü, ticari temsilcilerin, ticari vekillerin ve diğer
tacir yardımcılarının yetkisini sona erdirmez.
2.Ticari Vekil:
- İşletmenin olağan nitelikteki işlerini yapan tacir yardımcısıdır.
-Sadece ticari işletmeler için atanabilir.
-Tescil ve ilanı zorunlu değildir.
-Özel olarak yetkilendirilmeden; tacir adına borç alamaz, kambiyo taahhüdünde bulunamaz,
mahkemede müvekkilini temsil edemez.
3.Pazarlamacı:
İşletme dışında ticari işletme sahibi hesabına işlem yapmayı veya yazılı olarak yetkilendirilmişse
hukuki işlemler yapmayı üstlenen kişidir.
B) Bağımsız Tacir Yardımcıları
1.Simsar:
-Sözleşme kurmak isteyen fakat çeşitli sebeplerle bir araya gelemeyen kişileri bir araya getirerek bu
kişiler arasında sözleşme kurulmasını sağlayan bir aracılık türüdür.
-Simsarlık sözleşmesi kural olarak şekle tabi değildir. Ancak taşınmazları konu alan simsarlık
sözleşmesinin yazılı yapılması gerekir.
-Sözleşme kurulmaması halinde simsar ücrete hak kazanmaz.
-Simsarlık ilişkisinden doğan talep hakları 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
2. Acente:
-Bir sözleşmeye dayanarak belli bir yer veya bölge içinde sürekli olarak ticari işletme sözleşmelerine
aracılık etmeyi veya bunları o tacir adına yapmayı meslek edinen kimseye acente denir.
5
-Gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir.
-Acentelik sözleşmesinden doğan talepler 5 yılda zamanaşımına uğrar.
3.Komisyoncu:
-İşlemi kendi adına yapar, daha sonra işlemden doğan hak ve borçları müvekkiline devreder.
-Alım veya satım komisyonculuğu, ücret karşılığında kendi adına ve vekalet verenin hesabına kıymetli
evrak ve taşınırların alım veya satımını yapan kişiye denir.
- 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
ŞİRKETLER HUKUKU
Birden fazla kişinin ortak bir ekonomik amaca ulaşmak için emek ve diğer sermayeleri ile birlikte
faaliyette bulunmalarına ilişkin bir sözleşme ile meydana getirdikleri ekonomik birlikteliklerdir.
ŞİRKETLERİN SINIFLANDIRILMASI
1. Şahıs Şirketleri
-Adi şirket
-Kollektif şirket
-Komandit şirket (Adi komandit)
2.Sermaye Şirketleri
-Anonim şirket
-Limited şirket
-Sermayesi Paylara bölünmüş komandit şirket
Not: Kooperatif şahıs şirketi sermaye şirketi ayrımının dışında tutulmuştur.
ADİ ŞİRKET
-Borçlar kanununda düzenlenmiştir.
-Adi şirket tüzel kişiliğe sahip değildir. Şirket olarak tacir sıfatı bulunmaz.
-Ticaret siciline tescili zorunlu değildir. Şirket sözleşmesi şekle tabi değildir.
-Gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulabilirler.
-Kişisel emek, ticari itibar sermaye olarak getirilebilir.
-Şirket borçlarından dolayı tüm ortaklar birinci dereceden, sınırsız ve müteselsil sorumludur.
-Adi şirket bir ticari işletme işletiyorsa ORTAKLAR tacir sıfatına sahip olur.
-Adi şirkette ortakların kendi aralarında açacakları davalar 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
TİCARET ŞİRKETLERİ
Ticaret kanununda düzenlenen şirketlerdir. Kollektif, Komandit, Anonim, Limited, Sermayesi paylara
bölünmüş komandit ve Kooperatif ticaret şirketleridir. Ticaret şirketleri ticaret siciline tescil ile tüzel
kişilik aynı anda tacir sıfatını kazanırlar. Ticaret şirketlerinde iç ilişkide ortaklar arasında veya şirketle
ortaklar arasındaki davalar 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
6
Şahıs şirketleri: Şahıs şirketleri, devreden olmak kaydıyla sermaye şirketleri, devreden olmak kaydıyla
kooperatif ile.
Kooperatif: Sermaye şirketi, kooperatif, devralan olmak kaydı ile şahıs şirketleri ile birleşebilirler.
Birleşme Aşmaları
1.Birleşme sözleşmesi
2.Birleşme raporu
3.Bilanço çıkarılması ve alacaklılara çağrı yapılması
4.Birleşme kararı
5.Ticaret siciline tescil
6.İlan
TİCARET ŞİRKETLERİNİN BÖLÜNMESİ
Bölünme, sermaye şirketlerinin malvarlıklarını tamamen veya kısmen kendilerinden ayırarak başka
sermaye şirketlerine devretmeleridir. Bir şirket tam veya kısmi bölünebilir.
Tam Bölünme: Şirketin tüm malvarlığı bölümlere ayrılır ve diğer şirketlere devrolunur.
Kısmi Bölünme: Bir şirketin malvarlığının bir veya birden fazla bölümü diğer şirketlere devrolunur.
Geçerli Bölünmeler:
Sermaye şirketleri ve kooperatifler; sermaye şirketlerine ve kooperatiflere bölünebilirler.
Bölünme Aşmaları
1.Bölünme sözleşmesi ve Bölünme Planı
2.Bölünme raporu
3.Bilanço çıkarılması ve alacaklılara çağrı yapılması
4.Bölünme kararı
5.Ticaret siciline tescil
6.İlan
TİCARET ŞİRKETLERİNDE TÜR DEĞİŞTİRME
Bir şirketin hukuki şeklini değiştirmesi ile gerçekleşir.
Geçerli Tür Değiştirmeler:
Sermaye şirketi; başka türde bir sermaye şirketine, kooperatife dönüşebilir.
Kollektif şirket; bir sermaye şirketine, bir kooperatife, bir komandit şirkete dönüşebilir.
Komandit şirket; bir sermaye şirketine, bir kooperatife, bir kollektif şirkete dönüşebilir.
Kooperatif; sermaye şirketlerine dönüşebilir.
Tür Değiştirme Aşamaları:
1. Tür değiştirme planı
2.Tür değiştirme raporu
3.Bilanço çıkarılması ve alacaklılar çağrı yapılması
4.Tür değiştirme kararı
5.Tescil
6.İlan
KOLLEKTİF ŞİRKET
Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve
ortaklardan hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklılarına karşı sınırlandırılmamış olan şirkettir.
Özellikleri
-En az iki gerçek kişi tarafından kurulur. Tüzel kişiler ortak olamaz.
-Şirket borçlarından dolayı birinci dereceden şirketin kendisi sorumludur.
7
-Ortaklar ikinci dereceden, sınırsız ve müteselsil sorumludur.
-Emek ve ticari itibar sermaye olarak getirilebilir.
-Aksi düzenlenmemişse kar ve zarar eşit dağıtılır.
-Aksine düzenleme yoksa ortakların her biri idare hakkı ve yetkisine sahiptir.
-Şirket iflas etmeden ortakların iflası talep edilemez.
Kuruluşu
-Yazılı sözleşme hazırlanması
-Sözleşmedeki imzaların noterce onaylanması veya şirket sözleşmesinin ticaret sicil müdürü ya da
yardımcısı huzurunda imzalanması
-Noter onayı ya da imza tarihinden itibaren 15 gün içinde tescil
-İlan
KOMANDİT ŞİRKET
Adi komandit şirket ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olarak ikiye ayrılır. İki tür ortak
bulunur. Sorumluluğu sınırlandırılmış ortağa komanditer, sorumluluğu sınırlandırılmamış ortağa
komandite ortak denir.
Komandite Ortak:
-Gerçek kişilerden oluşur
-Ticaret unvanında sadece komandite ortağın adı bulunur
-Şirket borçlarından dolayı ikinci dereceden sınırsız ve müteselsil sorumludur
-İdare ve temsil yetkisi komandite ortaklara aittir
Komanditer Ortak:
-Hem gerçek hem tüzel kişi olabilir
-Taahhüt ettiği sermaye oranı kadar sorumludur
-İdare yetkisi yoktur. Ancak olağanüstü kararlarda oy hakkına sahiptir.
ANONİM ŞİRKET
Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş ve borçlarından dolayı yalnız malvarlığı
ile sorumlu olan şirkettir.
Anonim Şirketin Kuruluşu
-Esas sözleşmenin yazılı şekilde hazırlanması,
-Bütün kurucuların imzasının noterce onaylanması ya da esas sözleşmenin ticaret sicil müdürü ya da
yardımcısı huzurunda imzalanması.
-Gerekiyorsa ticaret bakanlığından izin alınması. (Banka, sigorta şirketleri, döviz büfesi, borsa v.b )
-Tescil ( İzin alınması gerekiyorsa izin alındıktan sonra, izin alınması zorunlu değilse noter tasdikini
takip eden 30 gün içinde şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline başvurulur.)
-İlan
Anonim şirketin Özellikleri:
-Sermayesi belirli ve paylara bölünmüş şirkettir.
-Bir kişi ile kurulabilir.
-Gerçek ve tüzel kişiler ortak olabilir.
-Kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir.
-Esas sermaye 50.000 TL
-Kayıtlı sermaye 100.000 TL
-Nakden taahhüt edilen payların itibari değerinin %25 i tescilden önce, gerisi de şirketin tescilini
izleyen 24 ay içinde ödenir.
–Kişisel emek, ticari itibar, hizmet edimleri, vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak getirilemez.
8
-Ayni sermaye değerleri (taşınmaz mallar, tahvil, hisse senedi v.b) şirkete sermaye olarak getirilebilir.
-Ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp, taahhüt ettikleri sermaye oranında şirkete karşı
sorumludur.
-Zorunlu organlar; Genel kurul ve Yönetim kuruludur.
Genel Kurul
-Karar organıdır
-Pay sahiplerinden oluşur
-Yılda en az bir defa toplanır
-Olağan toplantı faaliyet döneminin sonundan itibaren 3 ay içinde yapılır.
Genel Kurulun Devredilmez Görevleri:
-Esas sözleşmenin değiştirilmesi,
-Yönetim kurulu üyelerinin seçimi, ibrası, azli
-Denetçi seçimi, azli
-Kar ve kazanç paylarının belirlenmesi, kullanılması ya da dağıtılması kararı,
-Şirketin feshi,
-Ciddi oranda şirket varlığının toptan satışı.
Genel Kurulu Toplantıya Çağırmaya Yetkili Olanlar:
-Yönetim kurulu
-Azınlık
-Tasfiye memurları
-Pay sahipleri
-İflas idaresi
-Kayyum.
Genel Kurul Kararlarının İptali:
Kanun veya esas sözleşme hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel kurul karaları
aleyhine, karar tarihinden itibaren 3 ay içinde şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret
mahkemesinde iptal davası açılabilir.
İptal Davası Açabilecek Olanlar:
-Yönetim kurulu.
-Kararların yerine getirilmesi kişisel sorumluluğuna yol açacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri.
-Toplantıda bulunup karara olumsuz oy veren ve bunu tutanağa geçirten pay sahipleri.
-Genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kişilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy
kullandıklarını öne süren pay sahipleri.
-Genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini öne süren pay sahipleri.
Yönetim Kurulu
-Yönetim ve temsil organıdır.
-Yönetim kurulu üyeleri en çok 3 yıl süreyle görev yapmak üzere seçilir. Esas sözleşmede aksine
hüküm yoksa, aynı kişi yeniden seçilebilir.
-Esas sözleşmede aksi öngörülmemiş veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisi çift
imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna aittir.
-Yönetim kurulu, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü
kişilere devredebilir. En az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır.
-Temsile veya yönetime yetkili olanların, görevlerini yaptıkları sırada işledikleri haksız fiillerden şirket
sorumludur. Şirketin rücû hakkı saklıdır.
-Yönetim kurulu, temsile yetkili kişileri ve bunların temsil şekillerini gösterir kararının noterce
9
onaylanmış suretini, tescil ve ilan edilmek üzere ticaret siciline verir.
Yönetim Kurulunun Devredilmez Görevleri:
-Yönetim teşkilatının belirlenmesi,
-Şirketin üst yönetimi,
-Şirket defterlerinin tutulması,
-Üst gözetim,
-Borca batıklık durumunun mahkemeye bildirilmesi,
-Yıllık faaliyet raporunun düzenlenmesi,
-Finansal tabloların hazırlanması.
LİMİTED ŞİRKET
Bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulan, esas sermayesi
belirli olup, bu sermaye, esas sermaye paylarının toplamından oluşan şirkettir.
Kuruluşu:
-Yazılı sözleşme hazırlanması
-Kurucuların, ticaret sicil müdürlüğünde yetkilendirilmiş personel huzurunda şirket sözleşmesini
imzalaması
-Tescil ( Yetkili personel huzurunda imza tarihini izleyen 30 gün içinde)
-İlan
Özellikleri:
-En az 1 en fazla 50 ortak ile kurulur.
-En az 10.000 TL sermaye ile kurulur.
-Kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir. Ancak bankacılık ve
sigortacılık yapamaz.
-Hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar, vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak getirilemez.
-Ayni sermaye değerleri (taşınmaz mallar, tahvil, hisse senedi v.b) şirkete sermaye olarak getirilebilir.
-Nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde yirmi beşinin tescilden önce
ödenmesi şartı Limited şirket bakımından uygulanmaz. Nakdi sermayenin tamamının şirketin tescilini
izleyen 24 ay içinde ödenmesi mümkündür.
-Ortaklar şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını
ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine
getirmekle yükümlüdürler.
- Ancak şirketin amme borçlarından (kamu borcu; vergi, resim, harç v.b) dolayı ortakların sorumluluğu
bulunmaktadır.
-Limited şirket halka arz olunamaz. Bu sebeple borçlanma aracı olarak tahvil de çıkaramaz.
-Esas sermaye pay senetleri, ispat aracı şeklinde veya nama yazılı olarak düzenlenir.
-Zorunlu organları; Genel kurul ve Müdürler
Genel Kurul: Karar organıdır. Pay sahiplerinden oluşur. Olağan genel kurul toplantısı hesap
döneminin sona ermesinden itibaren 3 ay içinde yapılır.
10
e) Müdürlerin ücretlerinin belirlenmesi ve ibraları.
f) Esas sermaye paylarının devirlerinin onaylanması.
g) Şirketin feshi
Müdürler: Yönetim ve temsil organıdır.
KIYMETLİ EVRAK
POLİÇE
Keşideci, muhatap ve lehtar olmak üzere üç taraflı bir ilişkiye dayanır.
Poliçenin Unsurları:
1.Senet metninde 'poliçe' kelimesi, senet Türkçeden başka bir dilde yazılmışsa, o dilde poliçe karşılığı
olarak kullanılan kelime
2.Belirli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havale
3.Muhatabın adı (Ödeyecek olan kişi)
4.Vade ( Vadesi gösterilmeyen poliçenin görüldüğünde ödenmesi şart edilmiş sayılır.)
5.Ödeme yeri (Ayrıca belirtilmemişse muhatabın adı yanında gösterilen yer ödeme yeridir.)
6.Lehtar (Kime ya da kimin emrine ödenecekse onun adı)
7.Düzenlenme tarihini ve yerini (Düzenlenme yeri gösterilmeyen poliçe düzenleyenin adı yanında
yazılan yerde düzenlenmiş sayılır.)
8.Düzenleyenin imzası
Poliçede Vade:
Poliçede herhangi bir vade gösterilmemişse, poliçe bedelinin, poliçenin ibrazında ödenmesi gerekir.
11
Bir poliçe;
1. Görüldüğünde, (Görüldüğünde ödenmek üzere düzenlenen poliçe muhataba ibrazında ödenir.
İbraz süresi poliçenin düzenlenmesinden itibaren 1 yıldır.)
2. Görüldükten belli bir süre sonra, (Vade, kabul şerhinde yazılı tarihe veya protesto tarihine göre
belirlenir)
3. Düzenlenme gününden belli bir süre sonra,
4. Belirli bir günde, ödenmek üzere düzenlenebilir.
(Yukarıda yer alan hükümler bono için de geçerlidir.)
Poliçede Faiz:
-Görüldüğünde veya görüldüğünden belli bir süre sonra ödenmesi şart kılınan bir poliçeye,
düzenleyen tarafından faiz (kapital faiz) şartı konulabilir.
-Faiz oranının poliçede gösterilmesi gerekir; gösterilmemiş ise faiz şartı yazılmamış sayılır.
-Başka bir gün belirtilmemişse, faiz, poliçenin düzenlenme gününden itibaren işler.
(Yukarıda yer alan hükümler bono için de geçerlidir.)
Poliçede Bedel:
-Bedel hem yazı hem rakamla gösterilip de iki bedel arasında fark bulunursa, yazı ile gösterilen bedel
üstün tutulur. Poliçe bedeli yalnız yazı ile ya da yalnız rakamla birden çok gösterilmiş olup da bedeller
arasında fark bulunursa, en az olan bedel geçerli sayılır.
(Yukarıda yer alan hükümler bono ve çek için de geçerlidir.)
Poliçede İmza:
-Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını, sahte imzaları, hayali kişilerin
imzasını veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan
imzaları içerirse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez.
-Temsile yetkili olmadığı halde bir kişinin temsilcisi sıfatıyla bir poliçeye imzasını koyan kişi, o
poliçeden dolayı bizzat sorumludur, bu poliçeyi ödediği takdirde, temsil olunduğu kabul edilen kişinin
haiz olabileceği haklara sahip olur. Yetkisini aşan temsilci için de hüküm böyledir.
(Yukarıda yer alan hükümler bono ve çek için de geçerlidir.)
CİRO
- Ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile poliçeden doğan bütün haklar devrolunur.
- Ciro, poliçeyi kabul etmiş olsun veya olmasın muhataba, düzenleyene veya poliçeyle borç altına
girmiş olanlardan herhangi birine yapılabilir. Bu kimseler poliçeyi yeniden ciro edebilirler.
- Cironun kayıtsız ve şartsız olması gerekir. Cironun bağlı tutulduğu her şart yazılmamış sayılır.
- Kısmi ciro batıldır (geçersiz).
- Hamiline ciro beyaz ciro hükmündedir.
-Cironun poliçeye veya poliçeye bağlı olan ve 'alonj' denilen bir kağıt üzerine yazılması ve ciranta
tarafından imzalanması gerekir.
-Lehine ciro yapılan kişinin ciroda gösterilmesine gerek olmadığı gibi, ciro, cirantanın sadece
imzasından ibaret olabilir. Bu şekildeki cirolara beyaz ciro denir.
-Ciro edenle ciro edilenin belli olduğu ciroya tam ciro denir.
Ciro Çeşitleri:
Temlik Cirosu: Poliçeden doğan alacak hakkını devretmek için yapılır. Üç fonksiyonu vardır.
Temlik Fonksiyonu: Hakkı devreder.
Teşhis Fonksiyonu: Hak sahibini belirlemeye yarar.
Teminat Fonksiyonu: Senedi devreden, bedelin ödenmemesi halinde hamile karşı sorumludur.
Tahsil Cirosu: Ciro 'bedeli tahsil içindir', 'vekaleten' veya bedelin başkası adına kabul edileceğini
belirten bir şerhi ya da sadece vekil etmeyi ifade eden bir kaydı içerirse, hamil, poliçeden doğan
bütün hakları kullanabilir; fakat o poliçeyi ancak tahsil cirosu ile tekrar ciro edebilir.
12
Rehin Cirosu: Ciro, 'bedeli teminattır', 'bedeli rehindir' ibaresini veya rehnetmeyi belirten diğer
herhangi bir kaydı içerirse, hamil, poliçeden doğan tüm hakları kullanabilir; fakat kendisi tarafından
yapılan bir ciro ancak tahsil cirosu hükmündedir. Poliçeden yer alan hakkı bir kimseye rehin etmek
amacıyla yapılır.
(Poliçe üzerinden düzenlenen ciro hükümleri bono ve çek için de geçerlidir.)
AVAL
-Poliçede bedelin ödenmesi, aval suretiyle tamamen veya kısmen teminat altına alınabilir.
-Bu teminat üçüncü bir kişi veya poliçede imzası bulunan bir kişi tarafından da verilebilir.
-Aval şerhi poliçe veya alonj üzerine yazılır. 'Aval içindir' veya bununla eş anlamlı başka bir ibareyle
ifade edilir ve aval veren kişi tarafından imzalanır.
-Muhatabın veya düzenleyenin imzaları hariç olmak üzere, poliçenin ön yüzüne atılan her imza aval
şerhi sayılır.
-Kimin için verildiği belirtilmemişse aval düzenleyen için verilmiş sayılır.
-Aval veren kişi kimin için taahhüt altına girmişse aynen onun gibi sorumlu olur.
(Poliçe üzerinden düzenlenen avale ilişkin hükümler bono ve çek için de geçerlidir.)
ÇEK
Üç taraflı bir ilişkiye dayanır. Çek ancak bir baka üzerine çekilebilir. Bankadan başka bir kişi üzerine
çek çekilmez. Çekilirse hükümsüz değil havale hükmündedir.
Unsurları:
1.Senet metninde 'çek' kelimesini ve senet Türkçeden başka bir dilde yazılmışsa o dilde çek karşılığı
olarak kullanılan kelime.
2.Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havale.
3.Muhatabın (Ödeyecek kişi; banka) ticaret unvanı.
4.Ödeme yeri (Çekte açıklık yoksa muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yer ödeme yeridir.)
5.Düzenlenme tarihi ve yeri (Düzenlenme yeri gösterilmemiş olan çek, düzenleyenin adı yanında yazılı
olan yerde düzenlenmiş sayılır.)
6.Düzenleyenin imzası
7.Banka tarafından verilen seri numarasını
8.Karekod
Çekte Kabul Yasağı: Çek hakkında kabul işlemi yapılamaz. Bu nitelikte kayıtlar yazılmamış sayılır.
Çekte Faiz Şartı: Çekte öngörülen herhangi bir faiz şartı (kapital faiz) yazılmamış sayılır.
Çekte Vade: Çek görüldüğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış hükmündedir.
Çekte İbraz:
-Bir çek düzenlendiği yerde ödenecekse 10 gün
-Düzenlendiği yerden başka bir yerde ödenecekse (başka bir il) 1 ay
13
-Ödeneceği ülkeden başka bir ülkede düzenlenen çek, düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı kıtada ise 1
ay ve ayrı kıtalarda ise 3 ay içinde muhataba ibraz edilmelidir.
-Avrupa ve Akdeniz'e sahili bulunan ülkeler aynı kıta sayılır.
-İbraz süreleri çekte yazılı düzenleme tarihinin ertesi günü başlar.
Takas Odası: Çekin bir takas odasına ibrazı ödeme için ibraz yerine geçer.
Ciroların İncelenmesi: Muhatap, cirolar arasında düzenli bir teselsülün var olup olmadığını
incelemekle yükümlü ise de cirantaların imzalarının geçerliliğini araştırmak zorunda değildir.
Muhatap banka, çeki ödemeden önce; ciro zincirini, düzenleyenin imzasını, çekin zorunlu unsurları
taşıyıp taşımadığını, ibraz süresini, hesapta karşılık olup olmadığını kontrol eder.
Sahte veya Tahrif Edilmiş Çek: Sahte veya tahrif edilmiş bir çeki ödemiş olmasından doğan zarar
muhataba aittir.
Zamanaşımı: Hamilin, cirantalar ile düzenleyene, diğer borçlulara karşı başvuru hakkı; ibraz süresinin
bitiminden itibaren 3 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
14