Kastila at Propaganda

NILALAMAN KASAYSAYAN NG WIKANG
PAMBANSA
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Nauunawaan ang mga konsepto,
elementong kultural, kasaysayan at gamit
ng wika sa lipunang Pilipino.
PAMANTAYAN SA PAGGANAP Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga
kaganapang pinagdaanan at
pinagdadaanan ng wikang Pambansa ng
Pilipinas.
KASANAYANG PAMPAGKATUTO 1. Natutukoy ang mga pinagdaanang
pangyayari / kaganapan tungo sa
pagkabuo at pag-unlad ng Wikang
Pambansa F11PS – Ig – 88
2. Nakasusulat ng sanaysay na
tumatalunton sa isang partikular na
yugto ng kasaysayan ng Wikang
Pambansa F11PU – Ig – 86
3. Natitiyak ang mga sanhi at bunga
ng mga pangyayaring may
kaugnayan sa pag-unlad ng
Wikang Pambansa F11WG – Ih –
86– If – 87
4. Nakapagbibigay ng opinyon o
pananaw kaugnay sa mga
napakinggang pagtalakay sa
wikang pambansa F11PN
DETALYADONG KASANAYANG 1. Matukoy ang mga pinagdaanang
PAMPAGKATUTO pangyayari / kaganapan tungo sa
pagkabuo at pag-unlad ng Wikang
Pambansa
2. Makasulat ng sanaysay na
tumatalunton sa isang particular na
yugto ng kasaysayan ng wikang
Pambansa
3. Matiyak ang mga sanhi at bunga
ng mga pangyayaring may
kaugnayan sa pag-unlad ng
Wikang Pambansa.
4. Makapagbigay ng opinion o
pananaw kaugnay sa mga
napakinggang pagtalakay sa
Wikang Pambansa.
Mga nakatakdang gawain sa pang- Unang araw- Basahin at unawain ang
araw-araw. mga pangyayari sa panahon bago
dumating ang mga kastila sa bansang
Pilipinas.
Panglawang araw- Ipagpatuloy ang
pagbasa at sagutin ang pagsasanay 1.
Pangatlong araw-
Pang-apat na araw-
KASAYSAYAN NG WIKANG
PAMBANSA
A. PANITIKAN SA PANAHON NG KASTILA(Krus
at Espada)
-Dumating sina Ferdinand Magellan at Miguel Lopez de Legazpi sa Pilipinas. Nalaman
nilang ito’y watak watak at maramingwika kaya binalak nilang sakupin. Hindi nila itinuro
ang kanilang wika sa Pilipino.Sa panahong ito naniniwala ang mga espanyol na mas
mabisa ang paggamit ng katutubong wika sa pagpapatahimik sa mamamayan.
Pinalaganap nila ang Kristyanismo, upang mas maging epektibo ito ay nag-aral ang
mga misyonerong Espanyol ng mga katutubong wika. Nasa kamay nila ang
pamamahala ng Simbahan at ng Edukasyon Dala ang mga akda na sumasalamin sa
kanilang pananampalataya. Maagang nagtatagtag ng mga paaralan ang simbahan.
Sinimulan ito ng mga misyonaryo sapagkat ang pangunahing layunin ng mga kastila ay
mapalaganap ang pananampalatayang Katolisismo ang edukasyong ibinigay sa mga
Pilipino ay balot ng mga araling panrelihiyon., Labing-apat ang katinig.
- Nang sinakop ng mga kastilang mananakop ang Pilipinas, Pilit na binago ng mga ito
ang kulturang pangkakatubo ng mga sinaunang Pilipino. Binura ng mga Espanyol ang
mga paganong pag-uugali ng mga katutubo, at pinakilala nila ang sariling bersyon nila
ng Alibata.
-Noong panahon ng Pre-kolonyal may labimpitong letra ng ating alibata, tatlo ang
patinig
MGA KANTAHING BAYAN

-Bago pa dumating ang mga kastila mayroon nang mga awiting bayan ang mga Pilipino
at ang mga ito’y isinalin nila sa mga sumusunod na salin lahi. Nang dumating ang mga
kastila’y lalo pang nadagdagan ang mga kantahing bayan ng mga Pilipino. Ang mga
kantahing bayan ay bunga ng kulturang silangan at kanluran narito ang ilang
halimbawa:
a. Kundiman-awit ng pag-ibig
b. Paghehele ng bata-Awit sa pagpapatulog
c. Balitaw- Awit sa paghaharana
d. Paghahanapbuhay- Awit sa pagtratrabaho
e. Colado-Awit ng mga taong hindi inaanyayahan sa kainan
f. Panunukso-Awit sa mga bata kung nagtutuksuhan
g. Pangangaluluwa- awit sa araw ng mga patay
h. Panunuligsa-Awit laban sa mga babaeng masasagwa
i. Pananapatan- Awit ng mga binate sa dalagang pinipintuho.
-Tinuruan din ang mga pIlipino ng Iba’t ibang dasal sa pmamagitan ng pagsusulat ng
mga aklat.
ANG MGA AWIT AT CORRIDO

1. CORRIDO-Ang mga paksa ay galing sa Europe na dinala sa Filipinas ng mga
kastila, Karamihan ay walang nakasulat na may-akda. Ito ay may 8 na pantig sa
bawat taludtod.
Halimbawa: Ibong Adarna- Francisco Balagtas
2. AWIT- Magkatulad ang paksa sa Corrido, ang pagkakaiba lamang ay ang awit ay
binubuo ng 12 pantig.
Hal: Florante at Laura
DULANG PATULA
-Hindi totoong ang pagpasok ng relihiyong Katoliko sa Pilipinas ay napawi dahil ang
mga ritwal at seremonya sa pagkamatay ay isang tao ay patuloy pa rin.
1. Ang Karagatan- ay nangaling sa isang alamat tungkol sa isang dalagang
nawalan ng singsing. Ang binatang maghahanap ng singsing ang dapat sasagot ng
patula kapag nahanap ay matutuloy ang kasal kasalan kapag hindi malulunod ang
binate.
2. Duplo- Isang madulang pagtatalong patula karaniwang ginaganap sa
maluluwang ang bakuran.
3. Ang Tibag- Pagsasadula ng paghahanap ng Krus na pinagpasukan kay Kristo
nina Reyna Elena at Principe Constancio. Ito ay ginaganap sa buwan ng Mayo.
4. Ang Panunuluyan- Isang Posisyong ginaganap kung bispreas ng Pasko.
Isinasadula rito ang paghahanap ng bahay na matutuluyan ni Maria para sa nalalapit
niyang panganganak.
5. Ang Panubong- Isang mahabang tulang paawit bilang handog at pagpaparangal
sa isang dalagang may kaarawan.
6. Ang Karilyo- Isang Dulang ang mga nagsisiganap ay mga tautauhang karton.
7. Ang Cenakulo- Isang dulang naglalarawan ng buong buhay sa muling
pagkabuhay ng ating Panginoon. Ito rin ang PASYON.
Dalawang URI
a. Hablada-Hindi Inaawit kung hindi patula
b. Cantada- Ito ang Inaawit Katulad ng Pasyon
8. Ang Moro-Moro- Dula-dulaang ang usapan ay patula at karaniwang matataas
ang tono ng nagsasalita. Ito ay nagmula sa Europa. Hal: Amedato at Antone,
Rodolfo at rosamunda.
*Lumaganap ito at sinamantala nila ang pagkahilig nila sa teatro at sila’y nagpatayo:
Teatro Cornico, Tondo, Primitivo Teatro.
Pagsasanay:
C. PANAHON NG PROPAGANDA ( Pag-akit na

bumuo ng isang Kilusan)
- Sa biglang tingin ay tahimik at takot ang bauan sa ibayong higpit at pagnananta
ng mga kastila ngunit sa katotohanan ay dito nagsimula ang pagpapahayag ng
kanilang mapanlabang damdamin. Nagkaroon ng bagong kilusan sa pulitika at
sa panitikan.
- Nabatid ni Rizal na ang wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang mga
kababayan nila.
- Ang ibang mamamayan ay nagpunta sa ibang bansa upang
- Ang dating diwang makarelihiyon ay naging makabayan. Ang kilusang
propaganda ay naglalayon ng pagbabago.
1. Panumbalikin ang pagkakaroon ng kinatawang Pilipino sa Kortes ng
espanya.
2. Pagkakapantay-pantay ng mga Pilipino at Kastila sa ilalim ng Batas.
3. Gawing lalawigan ng Espanya ang Pilipinas.
4. Sekularisasyon ng mga parokya sa kapuluan.
5. Kalayaan ng mga mamamayang Pilipino sa pamamahayag, pannalita at
Pagtitipon. Upang lumaganap ang kanilang simulain at maipaabot ang
kanilang mithiin para sa bayan, ay gumawa sila ng mga hakbang gaya ng
pagsanib sa masonaria, mga asosasyon laban sa pamamalakad ng
prayle.
1. JOSE RIZAL- Laong laan/ Dimasalang
a. Noli Me Tangere at El Filibusterismo- And dalawang nobelang ito ay
tuwirang naglalahad ng sakit ng liounan, maling pamamalakad ng
pamahalaan at simbahan, depekto sa edukasyong sa kapuluan, paniniil
ng mga Mapagsamantala at pagnanasang pakinggan ng mga may
kapangyarihan ang hinaing ng bayan.
b. Sa Mga Kababaihang Taga- Malolos- Isang sulat na bumabati sa mga
Kababaihang taga- malolos dahil sa kanilang paninindigan at pagnanais
matuto.
c. Hingil sa Katamaran ng mga Pilipino- Sanaysay na napalathala sa La
Solidaridad ang Pahayagan ng Kilusang Propaganda.
d. Pilipino sa Loob ng Sandaang Taon- Isa pa ring sanaysay na nailathala sa
Sol. Ito’y isang pagpapauna sa harapin ng Pilipinas.
e. Brindis- Isang talumpati at alay sa dalawang nanalong Pintor na Pilipino
sa Madrid.
f. Awit ni Maria Clara- Buhat sa isang kabanata sa NOLI, Pagsisiswalat ng
damdamin tungkol sa sariling bayan.
g. MI Ultimo Adios- Kahulihulihang Tula ni Rizal
2. MARCELO H. DEL PILAR- Plaridel/ Dolores Manapat

- Isang Mananangol at mamahayag na nagpatanyag sa bansag na Plaridel.
Itinatag ang Pinamatnugutang ang diaryong Tagalog.
a. Caiigat Cayo- Librong Ikinalat ni Del Pilar na nagtatanggol sa noli ni Rizal.
b. Dasalan at Tuksuhan- Isang parodying gumagagad sa nilalaman ng aklat-
dasalan
c. Dupluhan- Mga sinulat na patula. Naglalarawan ng Kalagayan ng bayan.
d. La Soberania Monacal En Filipinas- Sanaysay na tumuligsa sa mga prayle
at nagpapalayas sa mga ito upang mawala ang mga hadlang sa
kaunlaran at kaligayahan ng Pilipinas.
e. Sagot ng Espanya sa Hibik nang Pilipinas- ito’y naglalayong humingi ng
pagbabago ngunit ipinahayag na di makapagkakaloob ng anumang tulong
ang espanya.
f. Ang kalayaan- Bahagi ng Kabanata ng aklat na nais niyang sulatin upang
maging hiling habilin, ngunit di niya natapos pagkat binawian na siya ng
buhay.
3. Graciano Lopez Jaena- Isa sa pangunahiong repormista;

-Hinangad niya ang pagbabago sa pamamalakad ng pamahalaan at
simbahan sa ating bayan. Siya ang nagging unang patnugot ng La
Solidaridad.
a. Fray Botod- Isang Paglalarawang Tumutuligsa sa Kahalayan,
Kamangmangan at pagmamalabis ng mga prayle
b. Mga kahirapan sa Pilpinas- Tumutuligsa sa maling pamamalakad at
edukasyon sa kanilang bayan.
4. MARIANO PONCE-Ang tagapamahalang Patnugot, Mananalambuhay at
mananaliksik ng Kilusang propaganda ay nagkubli sa mga sagisag na
tikbalang, kalipulako at naming.
a. Mga Alamat ng Bulkan- Katipunan ng mga Alamat at Kwentong bayan ng
kaniyang lalawigang sinilangan.
b. Pagpugot kay Longino- Isang dulang tagalog na itinanghal sa liwasan ng
Malolos
, Bulacan
5. Antonio Luna- Sa ilalim ng sagisag na Taga-ilog, Isang parmasyotikong
dinakip at ipinatapon sa espanya ay sumanib sa kilusang propaganda at nag-
ambag ng kaniyang mga isinulat sa Sol.
a. Noche Buena- Isang akdang Naglalarawan ng actual na buhay Pilipino
b. La Tertulia Pilipino- Nagsasaad ng Kahigtan at Kabutihan ng Kaugaliang
Pilipino Kaysa Kastila.
6. PEDRO PATERNO- Isang iskolar, Mananaliksik dramaturgo at nobelista ng
pangkat ay sumapi rin sa kapatiran ng mga mason at sa Asociacion Hispano-
Pilipino upang Itaguyod ang Layunin ng mga repormista
a. Ninay- Kauna-unahang nobelang panlipunan sa wikang kastila na sinulat
ng isang Pilipino.
b. A Mi Madre- Nagpapahayag ng kalungkutan kung wala ang ina.
7. JOSE MARIA PANGANIBAN- Tagapag-ambag ng mga sanaysay at
lathalain sa pahayagan ng mga propagandista, sa ilalim ng sagisag na
JOMAPA. Kilala sa pagkakaroon ng” Memoria Fotografica”.
8. ISABELO DELOS REYES- Isang mananaggol, mamahayag, manunulat at
lider ng mga manggagawa. Nagtatag ng” Iiglesia Filipina Independente
PAGSASANAY

Kastila at Propaganda

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kastila at Propaganda

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kastila at Propaganda

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NILALAMAN KASAYSAYAN NG WIKANG

MGA KANTAHING BAYAN

ANG MGA AWIT AT CORRIDO

C. PANAHON NG PROPAGANDA ( Pag-akit na

2. MARCELO H. DEL PILAR- Plaridel/ Dolores Manapat

3. Graciano Lopez Jaena- Isa sa pangunahiong repormista;

You might also like