Alam mo ba na…

Ang sanaysay ay isang uri ng akda na nasa anyong tuluyan? Makikita sa salitang “sanaysay” ang mga
salitang “sanay” at “salaysay.” Kung pagdurugtungin ang dalawa, puwedeng sabihin ang “sanaysay”
ay “salaysay” o masasabi ng isang “sanay” o eksperto sa isang paksa. (Alejandro G. Abadilla)

Karaniwang ang paksa ng mga sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay-bagay na maaaring
kapulutan ng mga impormasyon na makatutulong sa pagbuo ng sariling pananaw.

Nagtataglay ang sanaysay ng tatlong mahahalagang bahagi o balangkas:

1. SIMULA – Sa bahaging ito inilalahad ang pangunahing kaisipan o pananaw ng may akda at kung
bakit mahalaga ang paksang tinatalakay.

2. GITNA o KATAWAN – Inilalahad sa bahaging ito ang iba pang karagdagang kaisipan o pananaw
kaugnay ng tinalakay na paksa upang patunayan, o suportahan ang inilahad na pangunahing
kaisipan.

3. WAKAS – Nakapaloob sa bahaging ito ang kabuuan ng sanaysay, ang pangkalahatang palagay o
pasya tungkol sa paksa batay sa mga katibayan, at katuwirang inisa-isa sa bahaging gitna.

Ang Pangunahin Paksa at mga Pantulong na Detalye

1. Pangunahing Paksa – tumutukoy ito sa sentro o pangunahing tema sa talata. Kadalasan ay

makikita sa unang pangungusap (simula) at/o huling pangungusap (konklusyon/wakas).

Hamilbawa: Kaming mag-asawa ay nagkakaroon ng mga problema. Ang aking asawa ay mahilig
gumasta ng pera, samantalang ako ay matipid. Mahilig din siyang lumabas ng gabi kung kailan
naman tulog na ako. Gusto rin niya ng mga isport pero ayaw ko naman ng mga iyon.

2. Mga Pantulong na Detalye – mga mahahalagang kaisipan o mga susing pangungusap na may
kaugnayan sa paksang pangungusap.

Halimbawa: Kaming mag-asawa ay nagkakaroon ng mga problema. Ang aking asawa ay mahilig
gumasta ng pera, samantalang ako ay matipid. Mahilig din siyang lumabas ng gabi kung kailan
naman tulog na ako. Gusto rin niya ng mga isport pero ayaw ko naman ng mga iyon.

MGA ELEMENTO NG SANAYSAY

A. Tema – Madalas na may iisang tema ang sanaysay. Ang Tema ay ang sinasabi ng isang akda
tungkol sa isang paksa. Bawat bahagi ng akda ay nagpapalinaw ng temang ito.

Halimbawa: Dito sa Pilipinas ang asawang babae ang siyang naghahawak ng susi. Ang lahat ng
kinikita ng asawa ay ibinibigay sa kanya upang ingatan at gugulin sa wastong paraan.
B. Anyo at Estruktura – Ang anyo at estruktura ng sanaysay ay isang mahalagang sangkap sapagkat
nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga mambabasa, ang maayos na pagkakasunod-sunod ng ideya
o pangyayari ay makatutulong sa mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay.

Halimbawa:

Panimula

Sadyang isang hamon ang buhay ngayon. Kailangang harapin ito nang buong tatag.

Katawan

Ngayong bata ka pa dapat ay mulat ka sa nagaganap sa kapaligiran mo. Masdan ang ilang pamilyang
nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng
kamay, naglilimos sa mga nagdaraan. Pero may magagawa ka pa upang hindi sila maging pabigat sa
lipunan. Ang isang mungkahi ay ang pagbibigay ng kaalaman sa kanila kung paano tutuklasin ang
kanilang natatagong galing na maaaring maging puhunan nila ng pagkakaroon ng munting negosyo.

Wakas

“Ang bawat tao ay may natatagong kakayahan na dapat paunlarin.”

C. Kaisipan – Mga ideyang nabanggit na kaugnay o nagpapalinaw sa tema.

Halimbawa: Dapat mulat ka sa nagaganap sa iyong kapaligiran.

D. Wika at Estilo – Ang uri at antas ng wika at estilo ng pagkakagamit nito ay nakaaapekto rin sa pag-
unawa ng mambabasa, higit na mabuting gumamit ng simple, natural, at matapat na mga pahayag.

Halimbawa: Sadyang mahirap ang buhay ngayon.

- Paggamit ng mga simple o payak na salita sa sanaysay na impormal o di maanyo samantalang sa

pormal o maanyo ay ang paggamit ng piling mga salita.

E. Larawan ng Buhay – Nailalarawan ang buhay sa isang makatotohanang salaysay, masining na

paglalahad na gumagamit ng sariling himig ang may-akda.

Halimbawa: Masdan ang ilang pamilyang nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento
na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng kamay, naglilimos sa mga nagdaraan.

F. Damdamin – Naipapahayag ng isang magaling na may-akda ang kaniyang damdamin nang may
kaangkupan at kawastuhan sa paraang may kalawakan at kaganapan.

Halimbawa : Sa una, kung ang isa sa kanila ay mapapalaya at biglang tumayo, lumingon, lumakad at
tumingin patungo sa liwanag. Magdurusa sa sobrang sakit. Ito mismo ang magpapalungkot sa
kaniya.

G. Himig – Nagpapahiwatig ng kulay o kalikasan ng damdamin. Maaaring masaya, malungkot,

mapanudyo at iba pa.

Halimbawa: Sila’y naroroon mula pagkabata at ang kanilang mga binti at leeg ay nakakadena kung
kaya’t hindi sila makagalaw, hadlang ito sa pagkilos pati ng kanilang mga ulo.
Alam mo ba na… B. Anyo at Estruktura – Ang anyo at estruktura ng sanaysay ay isang mahalagang sangkap sapagkat
nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga mambabasa, ang maayos na pagkakasunod-sunod ng ideya
Ang sanaysay ay isang uri ng akda na nasa anyong tuluyan? Makikita sa salitang “sanaysay” ang mga o pangyayari ay makatutulong sa mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay.
salitang “sanay” at “salaysay.” Kung pagdurugtungin ang dalawa, puwedeng sabihin ang “sanaysay”
ay “salaysay” o masasabi ng isang “sanay” o eksperto sa isang paksa. (Alejandro G. Abadilla) Halimbawa:

Karaniwang ang paksa ng mga sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay-bagay na maaaring Panimula
kapulutan ng mga impormasyon na makatutulong sa pagbuo ng sariling pananaw. Sadyang isang hamon ang buhay ngayon. Kailangang harapin ito nang buong tatag.

Katawan
Nagtataglay ang sanaysay ng tatlong mahahalagang bahagi o balangkas: Ngayong bata ka pa dapat ay mulat ka sa nagaganap sa kapaligiran mo. Masdan ang ilang pamilyang
1. SIMULA – Sa bahaging ito inilalahad ang pangunahing kaisipan o pananaw ng may akda at kung nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng
bakit mahalaga ang paksang tinatalakay. kamay, naglilimos sa mga nagdaraan. Pero may magagawa ka pa upang hindi sila maging pabigat sa
lipunan. Ang isang mungkahi ay ang pagbibigay ng kaalaman sa kanila kung paano tutuklasin ang
2. GITNA o KATAWAN – Inilalahad sa bahaging ito ang iba pang karagdagang kaisipan o pananaw kanilang natatagong galing na maaaring maging puhunan nila ng pagkakaroon ng munting negosyo.
kaugnay ng tinalakay na paksa upang patunayan, o suportahan ang inilahad na pangunahing
kaisipan. Wakas

3. WAKAS – Nakapaloob sa bahaging ito ang kabuuan ng sanaysay, ang pangkalahatang palagay o “Ang bawat tao ay may natatagong kakayahan na dapat paunlarin.”
pasya tungkol sa paksa batay sa mga katibayan, at katuwirang inisa-isa sa bahaging gitna. C. Kaisipan – Mga ideyang nabanggit na kaugnay o nagpapalinaw sa tema.

Halimbawa: Dapat mulat ka sa nagaganap sa iyong kapaligiran.

Ang Pangunahin Paksa at mga Pantulong na Detalye D. Wika at Estilo – Ang uri at antas ng wika at estilo ng pagkakagamit nito ay nakaaapekto rin sa pag-
1. Pangunahing Paksa – tumutukoy ito sa sentro o pangunahing tema sa talata. Kadalasan ay unawa ng mambabasa, higit na mabuting gumamit ng simple, natural, at matapat na mga pahayag.
makikita sa unang pangungusap (simula) at/o huling pangungusap (konklusyon/wakas). Halimbawa: Sadyang mahirap ang buhay ngayon.
Hamilbawa: Kaming mag-asawa ay nagkakaroon ng mga problema. Ang aking asawa ay mahilig - Paggamit ng mga simple o payak na salita sa sanaysay na impormal o di maanyo samantalang sa
gumasta ng pera, samantalang ako ay matipid. Mahilig din siyang lumabas ng gabi kung kailan pormal o maanyo ay ang paggamit ng piling mga salita.
naman tulog na ako. Gusto rin niya ng mga isport pero ayaw ko naman ng mga iyon.
E. Larawan ng Buhay – Nailalarawan ang buhay sa isang makatotohanang salaysay, masining na
2. Mga Pantulong na Detalye – mga mahahalagang kaisipan o mga susing pangungusap na may paglalahad na gumagamit ng sariling himig ang may-akda.
kaugnayan sa paksang pangungusap.
Halimbawa: Masdan ang ilang pamilyang nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento
Halimbawa: Kaming mag-asawa ay nagkakaroon ng mga problema. Ang aking asawa ay mahilig na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng kamay, naglilimos sa mga nagdaraan.
gumasta ng pera, samantalang ako ay matipid. Mahilig din siyang lumabas ng gabi kung kailan
naman tulog na ako. Gusto rin niya ng mga isport pero ayaw ko naman ng mga iyon. F. Damdamin – Naipapahayag ng isang magaling na may-akda ang kaniyang damdamin nang may
kaangkupan at kawastuhan sa paraang may kalawakan at kaganapan.

Halimbawa : Sa una, kung ang isa sa kanila ay mapapalaya at biglang tumayo, lumingon, lumakad at
MGA ELEMENTO NG SANAYSAY tumingin patungo sa liwanag. Magdurusa sa sobrang sakit. Ito mismo ang magpapalungkot sa
A. Tema – Madalas na may iisang tema ang sanaysay. Ang Tema ay ang sinasabi ng isang akda kaniya.
tungkol sa isang paksa. Bawat bahagi ng akda ay nagpapalinaw ng temang ito. G. Himig – Nagpapahiwatig ng kulay o kalikasan ng damdamin. Maaaring masaya, malungkot,
Halimbawa: Dito sa Pilipinas ang asawang babae ang siyang naghahawak ng susi. Ang lahat ng mapanudyo at iba pa.
kinikita ng asawa ay ibinibigay sa kanya upang ingatan at gugulin sa wastong paraan. Halimbawa: Sila’y naroroon mula pagkabata at ang kanilang mga binti at leeg ay nakakadena kung
kaya’t hindi sila makagalaw, hadlang ito sa pagkilos pati ng kanilang mga ulo.
Alam mo ba na… B. Anyo at Estruktura – Ang anyo at estruktura ng sanaysay ay isang mahalagang sangkap sapagkat
nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga mambabasa, ang maayos na pagkakasunod-sunod ng ideya
Ang sanaysay ay isang uri ng akda na nasa anyong tuluyan? Makikita sa salitang “sanaysay” ang mga o pangyayari ay makatutulong sa mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay.
salitang “sanay” at “salaysay.” Kung pagdurugtungin ang dalawa, puwedeng sabihin ang “sanaysay”
ay “salaysay” o masasabi ng isang “sanay” o eksperto sa isang paksa. (Alejandro G. Abadilla) Halimbawa:

Karaniwang ang paksa ng mga sanaysay ay tungkol sa mga kaisipan at bagay-bagay na maaaring Panimula
kapulutan ng mga impormasyon na makatutulong sa pagbuo ng sariling pananaw. Sadyang isang hamon ang buhay ngayon. Kailangang harapin ito nang buong tatag.

Katawan
Nagtataglay ang sanaysay ng tatlong mahahalagang bahagi o balangkas: Ngayong bata ka pa dapat ay mulat ka sa nagaganap sa kapaligiran mo. Masdan ang ilang pamilyang
1. SIMULA – Sa bahaging ito inilalahad ang pangunahing kaisipan o pananaw ng may akda at kung nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng
bakit mahalaga ang paksang tinatalakay. kamay, naglilimos sa mga nagdaraan. Pero may magagawa ka pa upang hindi sila maging pabigat sa
lipunan. Ang isang mungkahi ay ang pagbibigay ng kaalaman sa kanila kung paano tutuklasin ang
2. GITNA o KATAWAN – Inilalahad sa bahaging ito ang iba pang karagdagang kaisipan o pananaw kanilang natatagong galing na maaaring maging puhunan nila ng pagkakaroon ng munting negosyo.
kaugnay ng tinalakay na paksa upang patunayan, o suportahan ang inilahad na pangunahing
kaisipan. Wakas

3. WAKAS – Nakapaloob sa bahaging ito ang kabuuan ng sanaysay, ang pangkalahatang palagay o “Ang bawat tao ay may natatagong kakayahan na dapat paunlarin.”
pasya tungkol sa paksa batay sa mga katibayan, at katuwirang inisa-isa sa bahaging gitna. C. Kaisipan – Mga ideyang nabanggit na kaugnay o nagpapalinaw sa tema.

Halimbawa: Dapat mulat ka sa nagaganap sa iyong kapaligiran.

Ang Pangunahin Paksa at mga Pantulong na Detalye D. Wika at Estilo – Ang uri at antas ng wika at estilo ng pagkakagamit nito ay nakaaapekto rin sa pag-
1. Pangunahing Paksa – tumutukoy ito sa sentro o pangunahing tema sa talata. Kadalasan ay unawa ng mambabasa, higit na mabuting gumamit ng simple, natural, at matapat na mga pahayag.
makikita sa unang pangungusap (simula) at/o huling pangungusap (konklusyon/wakas). Halimbawa: Sadyang mahirap ang buhay ngayon.
Hamilbawa: Kaming mag-asawa ay nagkakaroon ng mga problema. Ang aking asawa ay mahilig - Paggamit ng mga simple o payak na salita sa sanaysay na impormal o di maanyo samantalang sa
gumasta ng pera, samantalang ako ay matipid. Mahilig din siyang lumabas ng gabi kung kailan pormal o maanyo ay ang paggamit ng piling mga salita.
naman tulog na ako. Gusto rin niya ng mga isport pero ayaw ko naman ng mga iyon.
E. Larawan ng Buhay – Nailalarawan ang buhay sa isang makatotohanang salaysay, masining na
2. Mga Pantulong na Detalye – mga mahahalagang kaisipan o mga susing pangungusap na may paglalahad na gumagamit ng sariling himig ang may-akda.
kaugnayan sa paksang pangungusap.
Halimbawa: Masdan ang ilang pamilyang nakatira sa ilalim ng tulay o gilid ng mga gusali. Kontento
Halimbawa: Kaming mag-asawa ay nagkakaroon ng mga problema. Ang aking asawa ay mahilig na sila sa paghingi o pasahod-sahod ng kamay, naglilimos sa mga nagdaraan.
gumasta ng pera, samantalang ako ay matipid. Mahilig din siyang lumabas ng gabi kung kailan
naman tulog na ako. Gusto rin niya ng mga isport pero ayaw ko naman ng mga iyon. F. Damdamin – Naipapahayag ng isang magaling na may-akda ang kaniyang damdamin nang may
kaangkupan at kawastuhan sa paraang may kalawakan at kaganapan.

Halimbawa : Sa una, kung ang isa sa kanila ay mapapalaya at biglang tumayo, lumingon, lumakad at
MGA ELEMENTO NG SANAYSAY tumingin patungo sa liwanag. Magdurusa sa sobrang sakit. Ito mismo ang magpapalungkot sa
A. Tema – Madalas na may iisang tema ang sanaysay. Ang Tema ay ang sinasabi ng isang akda kaniya.
tungkol sa isang paksa. Bawat bahagi ng akda ay nagpapalinaw ng temang ito. G. Himig – Nagpapahiwatig ng kulay o kalikasan ng damdamin. Maaaring masaya, malungkot,
Halimbawa: Dito sa Pilipinas ang asawang babae ang siyang naghahawak ng susi. Ang lahat ng mapanudyo at iba pa.
kinikita ng asawa ay ibinibigay sa kanya upang ingatan at gugulin sa wastong paraan. Halimbawa: Sila’y naroroon mula pagkabata at ang kanilang mga binti at leeg ay nakakadena kung
kaya’t hindi sila makagalaw, hadlang ito sa pagkilos pati ng kanilang mga ulo.