Pamban Swamigal Fourth-Book

²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
m¤âah¢áuk R¤jh¤Jitj
itâf irtá¤jhªj PhdghD
FkhuRthÄ ba‹D«
gh«g‹ $k¤ - FkuFUjhr RthÄfŸ
mUË¢brŒj
áWü‰¿u£L.
eh‹fhtJ k©ly«
2 áWü‰¿u£L
.
3
bghUsl¡f«
1. áWü‰¿u£L
2. FkuntŸ gâ‰W¥g¤jªjhâ
3. nrªj‹ brªjÄœ
4. g¤J¥ãugªj«
5. Fkhu°jt«
6. br¡f®ntŸ br«kh¥ò + br¡f®ntŸ ïWkh¥ò +

fdtâfhu«
7. ÓtahjdhÉahr«
8. f£lisfÈ¤JiwfŸ
4 áWü‰¿u£L
,
5
c
átka«.
X« FkhuFU¥nah ek :
âU¢á‰w«gy«.
r©Kf ftr«.
---------------
mWÓ®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«.
m©lkh atÅ ah» a¿bahzh¥ bghUs jh»¤

bjh©l®fŸ FUî kh»¤ JfsW bjŒt kh»
v©oir ngh‰w Ã‹w bt‹dU çr dhd
â©ow‰ rut z¤jh‹ ¿dKbk‹ áuir¡ fh¡f. 1
Mâah§ fÆiy¢ bršt dÂbe‰¿ j‹id¡ fh¡f

jhjÉœ fl¥gª jhuh‹ whÅU Ejiy¡ fh¡f
nrhâahª jÂif pr‹ WÇáyh ÉÊia¡ fh¡f
ehjdh§ fh®¤â nfa dháia eaªJ fh¡f. 2
ïUbrÉ fisíŠ br›nt Ëašòl‹ fh¡f thia

KUfntŸ fh¡f eh¥g‹ KGJe‰ Fku‹ fh¡f
JÇrW fJ¥ig ahid¤ J©ldh® Jizt‹ fh¡f
âUîl‹ ãlÇ j‹id¢ átR¥u kÂa‹ fh¡f. 3
<rdh« thF nya bddJfª ju¤ij¡ fh¡f

njRW njhŸÉ yhîª âUkf© kUf‹ fh¡f
Máyh kh®ig puh whíj‹ fh¡f bt‹w‹
Váyh KH§if j‹id baÊ‰F¿Š á¡nfh‹ fh¡f. 4
cWâahŒ K‹if j‹id íikÆs kjiy fh¡f

jWfnz ¿lnt ba‹if¤ jy¤ijkh KUf‹ fh¡f
òw§ifia aÆnyh‹ fh¡f bgh¿¡fu ÉušfŸ g¤J«
ãw§Fkh‹ kUf‹ fh¡f ã‹KJ if¢nrŒ fh¡f. 5
6 áWü‰¿u£L
CÂiw tÆ‰iw kŠiP ô®ânah‹ fh¡f t«ò¤

njhÂÄ® Rnur Dªâ¢ RÊÆid¡ fh¡f FŒa
ehÂid a§» bfsÇ eªjd‹ fh¡f Õ#
MÂia¡ fªj‹ fh¡f tWKf‹ Fj¤ij¡ fh¡f. 6
vŠálh âL¥ig ntY¡ »iwtdh® fh¡f fh¡f

mŠrf dbkhÇ u©L ku‹kf‹ fh¡f fh¡f
ÉŠáL bghU£fh§ nfa‹ Ésuo¤ bjhilia¡ fh¡f
brŠru nzr thrh‹ ¿ÄUK‹ bwhilia¡ fh¡f. 7
Vuf¤ njt bd‹wh ËUKH§ fhY§ fh¡f

ÓUil¡ fiz¡fh w‹id¢ Óuiy thŒ¤nj fh¡f
neUil¥ guo u©L Ãfœgu§ »Ça‹ fh¡f
ÓÇa Fâ¡fh w‹id¤ âU¢nrhiy kiya‹ fh¡f. 8
IíW kiya‹ ghj¤ jk®g¤J ÉuY§ fh¡f

igíW gHÃ ehj gudf§ fhiy¡ fh¡f
bkŒíl‹ KGJ khâ Ékyr© Kft‹ fh¡f
bjŒteh afÉ rhf‹ ¿dKbk‹ bdŠir¡ fh¡f. 9
xÈbaH îu¤j r¤j¤ bjhLtU ój¥ nuj«

gÈbfhË uh¡f j¥ngŒ gyfz¤ bjitah dhY§
»Èbfhs btidntš fh¡f bfLgu® brŒíŠ N‹a«
tÈís kª¤u jª¤u« tU¤âlh jÆšntš fh¡f. 10
X§»a Ó‰w nkbfh© LtÂÉš ntšN y§fŸ

jh§»a j©l bk~fª jogu Ó£o ahâ
gh§Fil ahí j§fŸ giftbu‹ nkny nah¢á‹
Ô§FbrŒ ahk by‹id¤ âU¡ifntš fh¡f fh¡f. 11
xsÉa Ks% D©ngh url®ng au¡f® òšy®

bj›t®f bstuh dhYª âlKl bdidk‰ f£l¤
j›Éna tUth uhÆ‰ ruhru bkyh«ò u¡F§
f›îil¢ Nu r©l‹ ifaÆš fh¡f fh¡f. 12
r©Kf ftr«. 7
fLÉl¥ ghªjŸ á§f§ fuoehŒ òÈkh ahid

bfhoanfh zhŒF u§F nfhykh®¢ rhyŠ r«ò
eilíil bajdh nyD ehÅl®¥ g£o lhk‰
roâÆš tontš fh¡f rhdÉ Kisntš fh¡f. 13
‡funk ngh‰w æï Phdntš fh¡f t‹òŸ

áfÇnj z©L¡ fhÈ brŒand why¥ gšÈ
efKil nahªâ óuh dËt©L òÈÆ‹ ó¢á
cfÄir Æitah by‰nfh %¿yh ijntš fh¡f. 14
ry¤âYŒ t‹Û ndW j©Lil¤ âU¡if k‰W«

Ãy¤âYŠ ry¤â Yªjh bdLªJa® ju‰nf íŸs
Fy¤âdh dh‹t U¤j§ bfh©olh j›t› ntis
gy¤Jl ÅUªJ fh¡f ght» T®ntš fh¡f. 15
PkÈa« gÇa‹ ifnt dt¡»u f¡nfhŸ fh¡f

RkÉÊ nehŒf lªj Niyah¡ »uhz nuhf«
âÄ®fHš thjŠ nrhif áuko f®z nuhf«
vikaQ fhk nyg‹ ÅUòa‹ rantš fh¡f. 16
lkUf¤ jongh id¡Fª jiyÆo f©l khiy

FKWÉ¥ òUâ F‹k§ FlštÈ piH fhr«
ÃÄbuhzh âU¤J« bt£il Ú®¥ãu nkf bkšyh«
vikail ahk nyF‹ bw¿ªjt‹ ifntš fh¡f. 17
ïz¡fÄš yhj ã¤j btÇîkh Ru§fŸ iffhš

Kz¡fnt Fiw¡F§ FZl _ybt© KisÔ kªj«
rz¤âny bfhšYŠ r‹Å rhybk‹ wiwí Äªj¥
ãÂ¡Fy bkidah shk‰ bgUŠr¤â tontš fh¡f. 18
jtdkh nuhf« thjŠ rÆ¤âa knuhr f«bkŒ

Rtwnt brŒí _y¢ Nois¥ òl‰W É¡fš
mtâbrŒ ngâ Óœneh a©lth j§fŸ Niy
vitíbk‹ Ål¤bjŒ jhk by«ãuh‹ ¿Ântš fh¡f. 19
8 áWü‰¿u£L
eik¥òW »uªâ å¡f eQ»L gh©L nrhg«

mk®¤âL fUik bt©ik ahFg~ bwhGnehŒ f¡fš
ïik¡FK‹ DWt È¥ngh blGòil¥ gfªj uhâ
ïik¥bghG njD bk‹id baŒjhk yUŸntš fh¡f. 20
gšyJ fo¤J Ûir glgbl‹ nwJ o¡f¡

fšÈD« tÈa beŠr§ fh£ona íU£o neh¡»
všÈD§ fÇa nkÅ bakgl® tÇD bk‹id
xšiyÆ‰ whu fhÇ X«I« ß«ntš fh¡f. 21
k©ÂY ku¤â‹ ÛJ kiyÆY beU¥ã‹ ÛJ«

j©Âiw #y¤â‹ ÛJŠ rhÇbrŒ ô®â ÛJ«
É©ÂY« ãy¤â DŸS« ntbwªj Él¤J bk‹id
e©Âtª jUsh® rZo ehj‹ntš fh¡f fh¡f. 22
afunk ngh‰N nyªJ eW«òa‹ nt‹K‹ fh¡f

mfunk Kjyh Ûuh w«gf‹ ntšã‹ fh¡f
rfunkh lhW khndh‹ w‹ifnt dLÉ‰ fh¡f
áfuÄ‹ nwt nkhÈ âfiHntš Ñœnkš fh¡f. 23
uŠáj bkhÊnj thid ehaf‹ tŸË g§f‹

brŠra ntš» H¡»‰ ¿wKl‹ fh¡f t§»
ÉŠáL âirÆ‹ Phd åu‹ntš fh¡f bj‰»š
vŠálh¡ fâ®fh k¤njh ÅfYil¡ funtš fh¡f. 24
yfunk ngh‰fh Ë§f dšYl bdËa Ã‹W

jfuk®¤ jdnk brŒj r§fÇ kUf‹ ifntš
ÃfbHid ÃUâ â¡» Åiybgw¡ fh¡f nk‰»š
ïfyÆš fh¡f thí ÉÅ‰Ff‹ fâ®ntš fh¡f. 25
tlâir j‹Å är‹ kfdU£ oUntš fh¡f

Éilíil pr‹ ¿¡»š ntjngh jf‹ntš fh¡f
el¡ifÆ ÈU¡F Ph‹W eÉšifÆ ÅÄ®if Æ‰Ñœ¡
»l¡ifÆ‰ ù§F Ph‹W »ÇJis¤ Jsntš fh¡f. 26
r©Kf ftr«. 9
ïHªJngh fhj thœit píK¤ ijadh® ifntš

tH§Feš ÿQ© nghJ khšÉis ah£o‹ nghJ«
gHŠRu® ngh‰W« ghj« gÂªJbeŠ rl¡F« nghJ«
brG§Fz¤ njhnl fh¡f âlKl‹ kÆY§ fh¡f. 27
ïsikÆš thÈ g¤â ny¿L tnahâ f¤âš
tsuW Kf¢á t‹wh‹ tªbjid¡ fh¡f fh¡f
xËbaG fhiy K‹bd nyhŠát rhÄ fh¡f
bjËeL ã‰g f‰fhš átFU ehj‹ fh¡f. 28
ïwFil¡ nfhÊ¤ njhif¡ »iwKÅ uhÉ‰ fh¡f
âwYil¢ N®¥g if¤nj âfœãÅ uhÉ‰ fh¡f
ewînr® jh£á y«g dLÃá j‹Å‰ fh¡f
kiwbjhG FHf bd§nfh‹ khwhJ fh¡f fh¡f. 29
ïdbkd¤ bjh©l nuhL Äz¡»LŠ br£o fh¡f
jÅikÆ‰ T£lª j‹Å‰ rutz gtdh® fh¡f
eÅaD óâ brh‹d ehj®nfh‹ fh¡f É¤ij¡
fÅbthL brh‹d jhr‹ flîlh‹ fh¡f tªnj. 30
(1891) fÈíf« 4993-M« M©oš Ãfœ futUl¤J¡ fh®¤âifkâ 8ªnjâ
Mâ¤j thu¤âny âUÉuhnk¢Ru¤âny gh«g‹ : $k¤ - FkuFUjhrRthÄfŸ
mfhuhâ dfhuªjª bjhl¡fkhŒ t%c« K¥gJ brŒísh»a
ï¢r©Kfftr¤ij¥ gho¤ jk¡F‰w XušyÈÅ‹W Ú§»d®. ïjid
th‰ršÈa ÉRthr¤Jl‹ ehbsh‹W¡ fhWKiw go¥gt®fŸ v¤jifa
J‹ãÅ‹W« ÉLjiyíWth®fŸ; KoÉ‹ K¤âíkilth®fŸ. ïuÉš
tÊel¡F« nghJ«, td¤â‰ bršY«nghJ«, nehah‹ tUªJ« nghJ«,
ahjhDbkhU ga§fukhd J‹g¤â yf¥g£L¡ bfh©lnghJ«, Ã¤âiu brŒa
Mu«ã¡F«nghJ«, kuzfhy¤âY« ï¡ftr« go¡f¥gLkhÆ‹ ahbjhU
J‹òÄšiyba‹f. go¤J¥ gydilªjhU« gybu‹f.
fÈíf« 5024-‰ rhÈthfd rfh¥j« 1845-š
JªJã tUõ« itfhá khj« 12-« njâ. br‹id, 25-5-1922.
ftr¢ brŒíŸfS£ áyt‰iw É£L¢ áyt‰iw¡ TwY«, ïilÆ
bytnuhnlD« ngrY§ TlhJ; K‹ ã‹ kh¿¥ go¤jYkhfhJ; kªâu
khWghLnghy ÉgßjkhkhfÈ‹, MTHizah¥ nghTœ, mwªjGthkw«,
mG¡fhW, g¡âpdbk‹gd îilah®¡F ï¡ftr§ »il¤jY«, mD£o¤jY«,
cÇa gy‹ bgwY« v©ikahnkh?
fÈíf« 5027-‰ rhÈthfd rfh¥j« 1848-‰ Fnuhjd tUõ« kh®fÊ

khj« 23-« njâ. br‹id, 6-1-1926.
Fku FUgu‹ âUto thœf.

---------------
10 áWü‰¿u£L
âU¢á‰w«gy«.
gÇó#d gŠrhÄ®j t©z«.
------------------------------
1. ghš
jdªj jªjd jdªjdh
jdªj jªjd jdªjdh
jdªj jªjd jdªjdh
jdªj jªjd jdªjdh
jªjª jªjd jªjhdh
jhªj jªjddh jd jhªj jªjddh
jhªj jªjddh jd jhªj jªjddh
jdªj jªjd jdªj jªjd
jdªj jªjd jdªjdh
jdªj jªjd jdªjdh - jdjdjdjhdh.
ïy§F e‹fiy ÉÇŠrndh

ldªj DŠrj kf‹rjh
Éa‹bfh l«ãa® fS«bghdh
Liwªj ò§ft® fS§bflh
bj‹W§ bfh‹iwa Âªnjhdh®
jªj© o‹¿u SŠnrah
bk‹w‹ brhªjÄ DªÔnj
bj‹w§ f§fÂ f©nlhah
njªJ t‹gilntš tÈ nr®ªj â©òank
naŒªj f©lf®fh bwhil _Šá fªjunkh
blY«ò Wªjiy fSªJ Âªâl
tl®ªj r©ilf blhl®ªJng
baD§F Q§Ff Âz§f S©lu‹
kf‹ò wŠra bkDŠbrhny
- fsÄirbaGkhnw, (1/4)
gÇó#d gŠrhÄ®j t©z«. 11
J y§FkŠáiw ay§fnt
És§f tªjbth® áf©ona
JÂªâ UªJa® fu§f©kh
tu§f© ÄŠáa ÉU«òT®
J‹Wª j©lbkh l«Õ®thŸ
bfh©l© l§fË Å‹ùnl
R©L« ò§fk Êªnjyh
jŠR« g©lR u‹Nnj
Nœªbj G«bghGnj fu« th§» bah©oÂnt
ù©o Ã‹wtnd »is nah§f Ã‹Wskh
JtªJ t«gl t»®ªJ bt‹wâ
gy«bgh Uªâa ÃuŠrdh
Rf§bfh Sªjt® tz§F Ä§»j
Kfªj Rªju ty§¡Ujh
- mÇãukUnknah, (1/2)
miyªJ rªjj k¿ªâlh

bjGªj brªjH Yl«ãdh
ul§» a§fK ÄiwŠána
òfœªj t‹WbkŒ bkhÊªjth
m§»§ bf‹gj Wªnjth
ba§Fª J‹¿Ã iwªnjhnd
a©Lª bjh©l®t Uªjhnk
Æ‹gª jªjU Sªjhsh
M«ã jªâLkh kÂ ó©l tªjisah
th©l t‹Fkuh btid ah©l brŠruzh
my®ªj ÉªJs ty§f Y§fo
br¿ªj rªjd Rfªjnk
aÂªJ F‹wt® ey«bgh Uªâl
ts®ªj gªjid baD«bgzhŸ
- jidaizkzthsh, (3/4)
12 áWü‰¿u£L
FY§» u©LK ifí§fsh

ÇU©l bfhªjs bthG§F«ntš
Fu§F k«gf kJŠbrth
aJŠr ikªJs klªijkh®
bfhŠR« ò‹bwhÊ Y§fhnyh

UŠr© l‹bra YŠNnl
bfh©l§ f«gl UŠÓœneh
a©lª jªj«É G«ghœnehŒ
T‹br í«ãÂfhš fu« å§f G§fY«thŒ

T«g z§FfnzhŒ Ja® rh®ªj ò‹fQnk
FÆ‹bfh S§flš tisªj É§bfid

ailªâ L«go ÆDŠbrnaš
FÉªJ beŠrK sizªJ Ã‹gj
ÃidªJ í«go kdŠbrna
- âUtU©KUnfhnd. (1)
2. jÆ®
jd¤jd jªjd jd¤jd jªjd
jd¤jd jªjd jd¤jd jªjd
jh jddh jddh jddh

jh jddh jddh jddh - jdjdjdjhdh.
fo¤Jz buh‹¿a K»‰FH Y§FË®

fiy¥ãiw ba‹¿L Ej‰¿y fªâfœ
fh Rikah Ëskh kfnd
fs§f ÉªJit KÅªJ e‹fJ
flªJ ÉŠáa KfŠá wªbjhË
fh yÆyh® ÉÊkh kUfh
- Éiubr¿aÂkh®gh, (1/8)
fd¤Ja® F‹iwí Äiz¤Js F«gf

yr¤ijí« ÉŠáa jd¤âir k§ifbfhŸ
fh jydh‹ Kfdh lKnj
fkœªj F§Fk euªj KªâÄ®

fU«bg DŠbrhiy Æa«ò FŠrÇ
fh tynd Ffnd gund
- mku®fblhGghjh, (1/4)
cL¡»il Æ‹gÂ aL¡Fil í§fd

íiu¥òa® kŠRW gj¡fbkh l«gj
nth Éaü òunkh âunk
Ua®ªj j©blhil fS§f u§fË

YW«g Rªbjho fS§F a§fË
ÿ buÊšth buhLeh áÆny
- ÄDkÂeifnahnl, (3/8)
cy¥g¿ y«gf ÄD¡»a brªâU

îU¥gÂ í«gy jÇ¤jl® igªâid
nah tÈyh tunz bríkh
bwhG§F W«òd ÄUªJ kŠRy

Kiwªj »ŠRf eWŠbrh by‹¿l
nth yknj ÆLfh dt®kh
- kfbsDbkhUkhdh«, (1/2)
kl¡bfho K‹wiy ÉU¥òl‹ tªjâ

td¤Jiw F‹wt UW¥bghL Ã‹¿s
kh ÅÅna fÅna ÆÅÚ
tUªJ bk‹wid aizªJ rªjj
kd§F Ë®ªâl Éz§» tªjU
shŒ kÆny FÆny baÊny
- kltdÃdnjuh®, (5/8)
14 áWü‰¿u£L
ko¡bfhU tªjd ko¡bfhU tªjd«

tis¡bfhU tªjd« ÉÊ¡bfhU tªjd«
th btDnkh® bkhÊna brhYÚ
kz§» s®ªje Yl«ã y§»L
kj§» Æ‹Ws k»œªâ L«go
kh‹ kfns baidah Ââna
- vDbkhÊgyünw, (3/4)
go¤jt l‹iffŸ ão¤JK dŠbrhd

go¡Fk zªjU sË¤jt dªj»®
gh fund tund aund
gl®ªj brªjÄœ âdŠbrh È‹bghL
gj§F u§Fe Usªbj ËªjUŸ
gh t»na á»ô Çiwna
- âUkÈrk%uh, (7/8)
gt¡fl by‹gJ fl¡fî Ã‹Wiz

gÈ¤âl î«ãiH brW¤âl î§fÉ
gh lîÚ elkh lînk
gl®ªJ j©lia ÃjŠbr í«go
gÂªj bt‹wid ÃidªJ tªjUŸ
gh ydnd baidahŸ átnd
- tsuÆ‹KUnfhnd. (1)
3. beŒ.
jªjªjh jªjªjh jªjª jªjd jªjªjh
jªjªjh jªjªjh jªjª jªjd jªjªjh
jhª jdh jdh jdh jdh
jd jd j¤j¤ jdjd j¤j¤
jdjd j¤j¤ jdjd j¤j¤jh
jdjd j¤j¤ jd¤jdh
jd jd j¤j¤ jd¤jdh
jdjd j¤j¤ jd¤jdh
jdjd j¤j¤ jd¤jdh
jddh jddh jddh jddh

jddh jddh jddh jddh
jdjd jdjd jdjd jdjd
jdjd jdjd jdjd jddh - jªjd jdjhdh
tŠrŠN bjh‹W«ng® J‹gŠ r§fl k©L«ng®
k§F«ngŒ e«ò«ng® JŠR« ò‹brhšt H§F«ng®
kh‹ fzh® bgzh® jkh Èdh‹
kâaJ bf£L¤ âÇgt® â¤â¥
bgdkJ JŒ¤J¢ RHšgt Ç¢á¤nj
kdKÆ U£f¢ áij¤Jnk
Ef®âd J¡f¡ Fz¤ândh®
tiríW J£l¢ ád¤ândh®
kobrhy bk¤j¢ RW¡Fnsh®
tÈna ¿aT uKnsh Ujth®
eLnt JÄyh ÇÊth® fsnth®
kzky uoÆiz ÉLgt® jikÆD
eQ»l btidÉL tJrÇ Æiyna
- bjh©l®fŸgânruhŒ, (1/4)
ÉŠR§fh® eŠrªjh D©Lª â§fs ÂªJ§fhš

bt«ò«ngh bjh©brªjhŸ bfh©lŠ rŠrî ijªJ«ó
Û‹ gjh ifnah‹ bkŒå íkh
ÉÊiaÉ Ê¤J¡ fLfbt Ç¤J¡
fÇiaí Ç¤J¤ jDÄir R‰¿¡nfhŸ
ÉiHtW R¤j¢ áw¥ãdh®
ãizkG r¤â¡ fu¤âdh®
É#aî L¡if¥ ão¤Jsh®
òukbj Ç¡f¢ áÇ¤Jsh®
Éâkh jtdh u¿ah tonth
buhUgh âbgzh bahË®nth® RáÚŸ
ÉiljÅ Èt®gt® gzgz kÂgt®
fidfH byhÈju elÄL gt®nrŒ
- v‹WsFUehjh (1/2)
16 áWü‰¿u£L
jŠrŠnr® brhªjŠrh yŠbr« g§fa kŠR§fh

wªjªjh jªjªjh jªjª jªjd jªjªjh
jhª jÔ jÔ jÔ jÔ
jâÄâ j¤â¤ jÇ»l j¤j¤
âÇ»l j¤j¤ bjbade o¡f¢Nœ
jÅel d¡U¤ âa¤âdh©
k»lid bt£o¢ áij¤JshŸ
jlÄF K¡f£ fa¤âdhŸ
RujD t¡f¥ gF¤JshŸ
rÄT Ésnkh lWfh uÂth
bshUnfh Lilnah didahŒ tUthŸ
rJkiw fS«tÊ glts® gt©kiy
kfbsd bthUbga UilatŸ Rjnd
- m©l®fblhGnjth, (3/4)
ãŠrŠNœ kŠbrh©nr íŠrª j§bfhŸg j§f§T®

ã«g«ngh y§fŠrh U§f© f©fË y§FŠÓ
nuh§ fnt íyh îfhš Énzh®
ãukbdh bl£L¡ Fy»Ç â¡F¡
fÇbahL J¤â¥ gltu î£f¥gh®
ãËw el¤â¡ fË¤jth
»Çbfl bt¡»¤ Jis¤jth
ãÇaf bk¤j¤ jÇ¤jth
jÄaid e¢á¢ RË¤jth
ãzkh Kdnk aUŸth aUŸthŒ
JÅah itíÚ foahŒ foahŒ
ãábahL gyãiH bghWbghW bghWbghW
rjjK kiwtW âUto juth
- v‹fËKUnfhnd. (1)
4. rU¡fiu.
jhd jªjd jhd jªjd
jhd jªjd jhd jªjd
jhd jªjd jhd jªjd
jhd jªjd jhd jªjd
j¤jd jdjd jd¤jdh

jdªj j¤jd jd¤jdh
j¤jd jdjd jd¤jdh
jdªj j¤jd jd¤jdh - jdjdjdjhdh.
khj Kªâd« thu Kªââ

nahf K«gy ehŸf S«gl®
khâ uªâÇ nfhŸf S§fHš
ngQ k‹g®fŸ ghd yªju
t‰ry kJbrí kU£Fzh
áwªj É‰gd uf¡fzh
k‰òa tRuiu bahÊ¤jth
tdªj á¤JU btL¤jth
khy a‹Ru® nfhD K«gbu
yhU« tªjd nkò ÇªâL
thd t‹Rl® nty t‹FU
Phd fªjã uhbd D«go
k¤jf ÄirKo jÇ¤jth
FË®ªj f¤âif gÇ¤jth
k£lW ÄfyÆš ão¤jth
átªj t¡»Å Ej‰fzh
- átFUbtDehjh, (1/4)
ehj É§»j ntj K«gšò

uhz K§fiy ahf k§fS
ehj D‹wÅ thÆš tªjd
ntba DªJÂ nga ¿ªjã
18 áWü‰¿u£L
d¢Rt âtbzJ fÂ¤ijnah

br¿ªj õ£gif bfL¤Jnk
d£òil aUsÄœ JÂ‰rjh
áwªj J¤âia aË¡Fnk
ehS Ä‹òa® njÅ DŠRit
pí« É©ly nkt UŠRu®
eho í©oL ngh# dªjÅ
nyí« ÉŠáL nkf U«bghL
e£lÄ‹ K¥gH Kt®¡Fnk
Éisªj r®¡fiu fr¡Fnk
e‰Rá K‰¿a ga¤bjhnl
fyªj ò¤jK âÅ¡Fnkh
- mijÆÅaUshnah, (1/2)
ój yªjÅ nyí e‹Fil

Ûj yªjÅ nyí« t©lW
ók y®ªjî dhj t«gj
nea bk‹gJ ntâ dªâfœ
bgh‰òW kHfJ bfhL¡Fnk
ía®ªj bkŒ¥bga® òz®¤Jnk
bghŒ¤âl Éidfis aW¡Fnk
ÄFªj á¤âfŸ bgU¡Fnk
óu zªjU nkÃ u«bgÊ
yhj dªjU nka ÂªâL
ól zªjU nkÆ fªjÅš
thœt JªjU nkí l«bghL
bgh¡fW òfÊid aË¡Fnk
ãwªJ br¤âl bwhiy¡Fnk
ò¤âÆ y¿Éid És¡Fnk
Ãiwªj K¤âí Äir¡Fnk
- ïijÃjKjthnah, (3/4)
Ój sŠbrhÇ nfhâš g§fa

nkk y®ªâL thÉ j§»a
Óu l®ªjÉ uhÉ d‹Fo
nau f«gu ój uŠát
á¤jU KÅtU« tá¤jnrh
iyíªâ iu¡fl yo¡F«thŒ
br‰fz KyÉL bghU¥bgyh
ÄUªj Ë¤jU sÆ‰ifah
njD iwªâL fhd fªjÅ‹
khÅ sŠRij ahÈ UŠriu
nrU l«òj shl tªjr‹
ahr Rªju %g t«gu
á‰gu btËjÅ do¡Fkh
tf©l j¤Jt gu¤Jth
br¥gU« ufáa Ãiy¡Fns
És§F j‰gu âÇ¤Jth
- âUts®KUnfhnd. (1)
5. nj‹.
jhdjd jhdhd jhdjd jhdjd
jdjhd jdjhd jdjhd jdjhd - jdjd jdjhdh
Nyju dhuhl nthâkf shleÅ

bjhGój fzkhl tÇahl tandhL
öafiy khjhl kheËÅ ahlîa®
RunuhL Runyhf gâahl btÈnaW
NifKf dhuhl _ÇKf dhlbthU
bjhl®PhË ÄirôU kHthl tRåu
NÈgâ jhdhl Úyek dhlÃiw
Ráehu Éiwahl tÈrhÅ Uâahl
- mÇfukfndhnl, (1/4)
20 áWü‰¿u£L
fhÈÈí nkahl thœÃâa dhlÄF

fdPhy kfshl tuntÂ ránjÉ
fhkkj ntshl khikuâ ahltÉ®
fâuhl kâahl kÂehf tunrhif
fhQKÅ nthuhl khzwÄ dhlÉU
fHyhl tHfha jisahl kÂkháš
fhdkÆ whdhl PhdtÆ yhlbthË®
fuths kJthl bt¿Ny kGthl
- tÆukbyWnHhnl, (1/2)
nfhytiu Phzhl ü‹kUk khlÉiu

bfhSÚg tÂahl îilahl tlÜL
nfhÊaa uhjhl thFtÂ ahlÄË®
FiHahl tisahl îgahW funkáš
nfhfej khuhbwh lhWÉÊ ahlky®
FHfha ÉjHhl bthËuhW áunkhL
TWfiy ehthl _ubyhË ahlty®
FtnlW òakhl Älwhl koahl
- mf‹KJFunkhnl, (3/4)
ehYkiw naahl nkDjšf shlÉa

dÈahj btÊyhl tÊahj Fzkhl
ehfÇf nknkî ntl®kf shltU
zathid kfshl KRthd Kfdhl
ehujk fhdhl nthirKÅ ahlÉw
dtåu® òjuhl bthUfht oadhl
Phdto ahuhl khzt®f shlÉij
eÉwhr Dldhl ÉJntis baÂthbfhŸ
- mU©kÈKUnfhnd. (1)
gŠrhÄ®jt©z« K‰¿‰W.
gŠrhÄ®jt©z«
ïªüyháÇauhd $k¤ - FkuFUjhr RthÄfS« âUtdªjòu«

e. R¥ãukÂa ãŸis baD« bgaÇa átner¢ brštbuhUtU« gh«gbdD«
gâ¡f£ rªâ¤âUªj nth®gfÈš, RthÄfis¡ fhztªjt®fS bshUt®
jk¡F¥ ghlkhÆUªj á‰¿‹g t©zbkh‹wid ÆÅikahf¥ ghod®.
mjid¡ nf£oUªj nk‰go ãŸis, e§flîsh»a FkhuRthÄÆ‹ ngÇš
RthÄfS« t©z« ghl nt©Lbk‹w â›Éant©Lnfhis a§ÑfÇ¤J,
RthÄfŸ fÈíf« 4993-M« M©oš Ãfœ futUl¤J¡ fh®¤âif kâ 24-«njâ
(1891) nrŒthu¤âš ï¥ gŠrhÄ®j t©z¤ij¥ gho Ko¤jd®. ïjid¥
g¤ânahL« xUKiw gho Ko¥ngh®¡F, Fkhu¡ flî£F¥ gŠrhÄ®j¤jhš
IªjãnlfŠ brŒj gy‹ »il¡Fbk‹gJ ruj«. m§‡d«, gyKiwahÆ‰
gyD« m¤Jiznaah«.
rªjd rÆybk‹Dª âU¢brªö® ÞjhÅfUbshUtuhŒ Vw¡Fiwa 45-

taJilauhŒ <. mdªjR¥iga bu‹D« bgaÇduh ÆuhÃ‹w ntâadh® br‹w
fhy í¤â (1918) tUl¤J kh®fÊ khj¤âny jkJ ò¤jf¥ bg£oÆÈUªJ
ï¥gŠrhÄ®j t©z¥ ãuâbah‹wid¡ f©blL¤J¥ go¤J¥ gh®¤jd®. ïJ,
brhšyhD« bghUshD« gh£lhD« ïÅikah ÆU¡»‹wnj ba‹gJ EjÈ,
ïjid¥ ghuhazK« brŒant©Lbkd Ãidªjd®. ntÿiu¢ rh®ªj
th£bfhil¡ »uhk tháah ÆUªJ âU¢brªö® br‹¿Uªj 55-taJila
t.e. R¥ãukÂa Iabu‹D« bgaÇa ntâa®, m¥ ghuhaz¤âš ahDÄU¡f¡
flntbd‹wd®. fªj¡flîsJ brªneh‹wh£ g¤âÆäLgL bkŒíz®î
KjÈa nk‹Fz§fŸ thŒªj ï›ÉUtU« m¥gona brŒnthbk‹W m›ñ®¡
fî©l® k©lg¤â‰F khiy¥nghJ njhW« nghªJ it»¥ ghuhazK« brŒJ
tUjiy clÅUªJ brÉkL¤J tUgtU« jkJlš bghUŸ MÉbašyh«
KUf¥bgUkhD¡nf rk®¥ã¤J Ã‰gtU« 80-taâ‹ Ä¡f tU« K¤j«ik
ba‹D« bgaUilaUkh»a xU bgU« ò©ÂatâahUila f©f‹
fhQkhW br‹w á¤jh®¤â (1919) tUl¤J¢ á¤âiukhj¤bjhU FUthu¤âuî
6-foif¡Fnkš 20, 22-ãuha KilahuhŒ¡ fhá¢ áW br«bgh‹W
ifÆYilauhŒ xUt® tªjd®. ã‹iw, vd¡F« ï¥ghuhaz« brŒth®¡F«
ïilna br‹W á¿J kiwthf Ã‹W ï›t©z¤ij¡ nf£L Ã‰F« ït®
ahnuh òâauhÆU¡»‹wd®; ahtnuahÆD« ï§‡d e‹»UªJ nf£fyhnk;
m›thW brŒahj bj‹? v‹W m›t«ikah® áªâ¤J neh¡»aîl‹ mt®
kiwªjd®. ï›Étu¤ij¥ ghuhaz KoÉš m›ntâaÇUtU¡F«
m›t«ikah® T¿ É£L tH¡f«nghy m‹dhnuhL âU¡nfhÆš nghªJ
brªâyh©ltid¤ jÇá¤J Éilbg‰W¤ jkâU¡ifia ailªjd®.
kW ehsh»a R¡»uthu¤âuî 23-foif¡F nkny K¤j«ikah

ÇU¡ifÆid K‹ kiwªJ br‹w âUnkÅ¥gukuilªJ mtiu neh¡», “Ú
ne‰W v‹id¥ gh®¤J ït® ahnuh òâabu‹ bw©zY‰wida‹nwh; ah‹
ï›ñnu: v‹Dl‹ tUitnaš ïU¥ãl§ fh£Lnt” bd‹wd®.
m›t«ikahU« mJ fh©Ftbyd MtnyhblGªJ mtnuhL
åâÆidailªjd®. M©L Ã‰»‹w XÇs«gUt¥ bg©nzhL« m¥guk®
bršYjiy¡ f©Q‰w m›t«ikahU« ã‹bwhl®ªJ br‹W fÈahz
k©lg¤ij mL¤J Ã‰F« mt®fŸ g¡fÈ Å‹wd®. M©L¥guk® “»Hå!
fî©l® k©lg¤â‰ ghuhaz« brŒa¥gL»‹w gŠrhÄ®jt©z«
22 áWü‰¿u£L
ïa‹wtsÉš ï‹ndhirbaH¥ ghl¥glš nt©L«; Ú mt®f£F¢brhš,

m›t©z« vd¡F¥ ãßâahísJ; m~bj§nf ghuhaz« brŒa¥gLnkh m§nf
ah‹ tUntÅU¥ngdhfÈ‹ m«k©lg¤â‰F tªnj‹; v‹Dila ïU¡if,
ï¡fÈahz k©lgK« trªj k©lgK§ nfhÉYkhF” bk‹W
M§FŸstt‰iw¢ R£o¡ fh£o m›És«gUt¥ bg©nzhL«
kiwªjUËd®. K¤j«ikah®, “Mm! bgUkhnd! bgUkhnd!” ba‹W TÉ
m›Él¤âny gŠrh§f ek‰fhu« òÇªbjGªJ g‹Kiwí§ F«ã£L
ïU¥ãlkilªJ f©gil bfhshâUªJ Éoªj ã‹iwÆiwtid¤bjhGJ
nghªJ m›ntâaÇUtiuí§ f©Q‰W ïiwt‹ f£lisia btËÆ£ld®.
mJ brÉkL¤j g¤j ánuhkÂfsha m›ÉUtU« É«ÄjkilªJ,
t©zghuhaz ÃÄ¤jª â›Éa âUto¤ jhkiufŸ òGâaiza¥
ãuh£onahL óÄir elªJ tªjUËa bgU§fUiz¤ jl§flY¡F
mndftªjd kndftªjdbk‹W T¿ tz§»d®. mtUŸ mdªj R¥iga®,
ghuhaz t©z¥ãuâia¥ óirÆš it¤J¡bfh©L ntW ãuâbah‹W
ghuhaz¤â‰F¤ njo¡bfhŸthuhÆd®.
ï›Étu Kz®ªj ãuk$ - ãuhkz r‹ÅaháahbuhUt®, jkJ bksd

Ãiy bflhJ khdáfkhf m›t©z ghuhaz¤ij nkiy trªj
k©lg¡fÂUªJ á‹dh£fshf¢ brŒJtU§fhš Xuika«, áWãuha¤
âUîUîilahbdhUt‹ fhJfË‰ F©ly§fŸ ãufhá¡f vâÇÅ‰f¡ f©L
mtdJ kyiu ïÅJ tz§»d®. clnd mt‹ kiwªjUËd‹. ï›th‰whD«
ï›tKj t©z¤ij e‹F kâ¤J el¥gt®, br›nt£guk‹ âUîs¤â‰F¥
ãßâíilatuhtbu‹g j¿a¡ »l¡»‹wjhš.
- üyháa®
fÈíf« 5024-‰ rhÈthfd rfh¥j« 1845-š JªJã tUõ«
itfhá khj« 14-« njâ br‹id, 27-5-1922.
FkuFUgu‹ ¿Uto thœf.
-----------------
âU¤bjhilaš.
------------------------------
mWÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.
mdªjkiw í‹d¿thŒ És§fbtd thWKf tont fh£o¤
jdªjÅah tªját rutznd ãuztnd rhÛ í‹w‹
kd§fÅa ahbdhGF« tifiaíz®ª bjida¿a tuÛª bj‹id¡
fd«glî« it¥gJÃ‹ flndba‹ wDâdK§ fUjh Ã‹nw‹. 1
f«g‹Kj d‰fÉP®¡ fuábad ÉUªjKâ® fiykh bjsit
j«òyik¤ âld¿a¡ fhbuUik nkŒ¤âLnth‹ wid¥nghš tªJ
r«òÄir na¿eW§ fÅíâ®¤J¥ gÇfhrª jid¢brŒ br›ntŸ
v«bgUkh ÜahÆ D‹Ó®¤â ah‹òfšt bj›th w‹nw. 2
âU¤bjhilaš. 23
mÇgft Åªâu‹th dt®KÅt® á¤jUnk a¤jh bt‹W‹

âUtoia¥ guÉaUŠ Ó®¤âgil¤ jh®fbsd¤ âfœkh ntj
cUtid¤J kdªjKiw íiu¤Jiu¤J K‹bgUik bahÊnt Æ‹¿¥
bgUFbkÅ‰ FfndÆ§ fJá¿J nkba‹dh‰ ngr‰ gh‰nwh. 3
fawhî fkyÃiw ó«bghÊšbfhŸ fháef®¡ flî© K‹ò

gankJ Ä‹¿Kj‰ gukÇba‹ wr¤âank gf®ªnjh Ü£L
òaÄu©Lª j«gbkd Ã‹¿Lfh d‹dLÉ‰ òu¡f ntif¢
raîtÂ ah‰fu§bfhŒ eªâgu‹ ruzŠbrŒ jÅnt nyhnd. 4
thrkÈ eW§fl¥gª jh®òidíª jl§funt‹ k‹dh bkªjhŒ

fháef® kh‹Äa¤â‰ fHWt©z khbd¿Æ‰ fu§f ^¡»¥
ngáabth® ÉahjidÚ _lbdd¤ âU¥ãUªij¥ bgUkh‹ brhšÈ
<rbdk¡ bfhUtDs bd‹wbghU Ùaybjh‹ ¿iyna ah©L«.5
mf¤âad¡ ÑudÅ jt¤âDa® ehujdš yUns bg‰W

ÄF¤jâU¥ òfœòf‹w fU¤JsD nkidaî© bkŒnah bušyh«
kf¤JtK‰ WŒato aË¤ját ndbaÊšbfh© kÆÈ nyW«
gf¤jus nkídJ gj¥nghJ gÊ¢rtUŸ g©zh ba‰nf. 6
gukiybgh‰ brªâts« gâbaDe‰ rhÄtiu gl®óŠ nrhiy

ÉÇíkl‰ fkyÃiw fh©gHÃ naidaeš Éiuah® bt‰ò«
kUky®¢br« ghjbkD Ã‹fHiy¤ jh‹gubt‹ kdnk ba‹¿‹
dUÂyt¡ FoÆU¡f nt©LkÆš gÇ¤JsÉ© zk®nth nunw. 7
m©lKj yQ¡filahŒ¡ f©lruh ru§fbsyh kUsh K‹w‹

g©lbkd¤ bjÇjÈdh Yd¡»tzh Åir¡fbthU gÇR§ fhnz‹
bfh©ljÄ na‹tz¡fª jid¤âU¤â ahfÉ§nf bfhŸth ba‹dh
m©oÃ‹nw Å‹do¡nf bghy«bghÈªj tÆšáf©o¡ funr a‹nw.8
Ã‹do¤bjh© lhdâU khyhâ njtbušyh Ã‹f il¡f©

j‹dUis¡ bfh©lynth rUtet á¤âfSª jl¤j khf
ï‹dÄUª jh‰¿lî Äfšgil¤jh nuuÆ‰if prh î‹w‹
e‹da¥bgh‹ do¤Jizbfh bs‹nghšth® eybkbdd eÉšnt‹ k‹ndh.9
24 áWü‰¿u£L
m©lU¡F KÅtU¡F k»yÃiu gil¥gt‰F ikah® Óit

F©lD¡F« thœntj› tRuUÆ® ÚtªJ Foah É£lh‰
g©Lkiw eÅEt‹w gojiuÆ Y‹dUis¥ gilah® jhnt
bfh©LHšth® fâòFjh bu‰fUŸbrŒ aUSUt¡ Ffnd a‹nw.10
v§FbkhU fU¤jbdd ÉU¡FKid¡ Fy¡flî bs‹nw bfh©l

ò§ft®f bshUfhY« ntWbjŒt§ Fu§fh®fŸ òfbuh‹ ¿‹¿
k§fyK‰ WŒªâf¤â Ya®Ót‹ K¤âj‹id kUÉ Ã‹nw
J§fgu K¤âiaí nkbgWt ÇªJs¥óª bjhilkh® nghnd. 11
Ã‹ky¢brŠ nrhâto îilaîid adtuj Ãid¥ngh®¡ bf‹W«

bgh‹ka¢br« nkÅíl« ò©lhF eiuâiufŸ bghUªjh ò‹f©
j‹Du¤â dhYÆ®bfhŸ T‰WkQ fhbjâDŠ r¤jhŒ Ã‰FŠ
á‹ka¤â‹ bwU£ãH«ng ah‹bwhGnkh® nt‰rk®¤jh át¢Ó®¡ F‹nw. 12
ãukid¤jhŸ bfh©Lij¤jhŒ ãuzt¤â‹ bghUshdhŒ ãiwkh f§if

âUKo¡f© zÂíK¡f£ flîS¡F KgnjrŠ brŒjh Æª¤u‹
gUtuiy Ú¡»aUª Jw¡fkË¤ jhŒÉòj® gâna ah®¡F§
FUFfbd‹ wÂkiwfŸ FÆY«tz bkd¡FkUŸ FÆ‰bwh© zhnah.13
tF¤jKj‰ rÇiabahL »Çiaíe‹ whel¡F« tÊah íŸs

mf¤jw«t Hhâf¤âš ts®¡ftU£ r¤âjid aUnf it¤J
ÄF¤jâU¡ bfhYÉU¥ig nahfKl‹ PhdkJ« nk‹nk nyh§f¢
rf¤ijÆfœ JwtwK‰ nwjtá tobtL¥ig rant nyhnd. 14
Fwkfis¡* fÇkfis ÆUkU§F« tâatUŸ T®ªnj ba‹W«

kwbkhÊ¤j Ã‹doa®¡ fUŸbríkh wdªjKf kUth Ã‰F«
ïiwíd¡»§ fWKfbk‹ wu‰WkÅ ahakJ bk‹nd g‹D«
kiwfS¡F Koîiu¤j átFUbt‹ WŸshk‹ kU©nl a‹nw.15
âU¥bgWeh‹ Kf¡»Ht‹ ¿Uehj DtiztsŠ nr®ªnjh® k‰W«

cU¥gil¤j gR¡fS¡bfš yhŠRF®j tgafu Kjth Ã‹w
mU£gil¤j Ãd¡fdªj§ fu§fbsd î‹dhÔ uhW ifba‹
¿U¥òiu¥g jÉntf k‹nwhbt‹ ÅjaeL ÉUªâ£ nlhnd. 16
* fu¤ijíilaJ fÇ = Jâ¡ifiaíila ahid.
âU¤bjhilaš. 25
MWKf¥ gLKdÚ iaªJKf¤ JlÅyÉ aÊah üšfŸ

TWKiw¥ goaj‹ã‹ FiwÉšát r¤âbahL§ Fiwbth‹ ¿‹¿
<WKj byhUÉlÃ‹ WU¡fh£l dhâí‹id pr‹ nrba‹
ù¿šyh Jiu¤âLj Ygrhu kšyhšnt bwhG§F© nlhnt. 17
IªJtif¥ gLój Éašãid¡bfh© lsÉYy fh¡» th§f

IªJKf¤ Jl‹És§» iaªbjG¤â DUth» at‰nwh LŸs
gªjbkh‹W rhšFoiy aUtKf bk‹gijí« gÇ¤nj kŠiP
cªJkW Kfdhd thbwG¤J¡ »iwnaba‹ **DWt ÖuhŒ. 18
ãUâÉf« thítdš btËaU¡f‹ ÉJîÆuh¥ ãw§nfh bu£Lª

âUîUt khKd¡bf‹ wÇairt üDty bwËnt aªj¢
rutru Éj¥gid¤J Ã‹ddnt ahfÈd¢ rh®Ú¤ bjªj¥
gurka K«thHh j‹nwhbgh‰ á»ôU« ***gîŸR shnd. 19
rfskâ yadÇU¤ âu‹kna¢ RubdDe‰ wif¤nj th»

ÃfuWÃ£ fsrfs¤ njh§Frjh átdh» Ãiwth ba§Fª
âfHUt Ã£fs¤â ÅkyÉªJ ehjKik átkhŒ Ã‹nw
ïfgu¤J ÄUªjuR òÇFfÃ‹ dokj®É byid¢nr u‹nw. 20
x©fiy¥bg© bfhGeDnkh® bt©gu¥ã‰ WÆšgtD bkhË®Ô be‰¿¡

f©gil¤J ešyw¤â‹ bwŒtbkD« btŸÉilí£ fÅªö® njî«
g©gil¤j thuzŠbrhš t©zkU bsDªâÇ¤t gh¤â aªjh‹
É©gil¤j îd¡fšyhš ntWbrhšy ¿ÇghF ÄË®nt‹ k‹nd.21
Mlf¥bgh‹ ndgÂf shÆU¡F Kiwikia¥ngh yh‹kh btšyh«

ghLil¡nfh© khiaÆid¥ gyngj îlyhf¥ gÇ¤nj Ã‰F«
ÕoU¡F Ã‹tot Ã£fs¤â yh‹khthŒ¥ ã¿bjh‹ ¿‹¿¡
ToÃ‰w yhbyití Ã‹trnk ahkÆ‰if¡ Ffnd a‹nw. 22
** cWtš = J¡f«; ã§fy Ãf©L.
*** òZa : v‹D« tlbrhš MâÉU¤â rªâÆ‰ bgsZa; vdth«. ïJ,
“gîŸR” vd Éfhu¥g£lJ. ïJjhnd mUz»ÇehjdhuJ âU¥òfÊš
“kiwí« bghŒ¥ gînõh LHštJ” vDª bjhlÇny ‘gîõ&’ v‹W«,
jhíkhdhuJ ghlÈ‰ “gÉR©L jÉR©L” vDª bjhlÇny ‘gÉR’
v‹W« tUtjhÆ‰W. òZa ‘k§fs«’ vd Ãf©L É¢t¥ufhr«
És¡Fbe¿ahnd ïJ, r«g¤bjD« bghUSil¤J.
26 áWü‰¿u£L
Ã¤âa¤ij íilagR¡ fiskhia f‹kbkd Ãfœªnj g‰W

Ã¤âa¤ij íilaÉU© ky¥ghr kf‰¿Æ‹g Ú§fh K¤â
Ã¤âa¤J¡ »lkbjD Ã‹gj¤â by‹idit¡f Úth uhnah
Ã¤âa¢brhš byh‹iwtªJ brhy¥gâba‹ nwahd beLnt‹ k‹nd.23
cy¥òâ¥ã yhîdo ailjy‹¿¡ fâã¿bjh‹ W©nl ba‹W

gy¤JHšt njbgU¤j tŠPhd kŠPhd« gukh®¤ j¤ij¤
jy¤âYiw gR¡flu¤ jsthf tUsîU¤ jhnd fh£L
ey¡flî nsbadJ eitÔ®¡f bthfukâ doah a‹nw. 24
gu§flby‹ wj‹FÄÊ bahË®gRbt‹ wJjfu¥ gl®Ú buh‹whŒ¤

âu«glšngh‹ K¤âba‹W És«ãdt® fU¤ijeÅ bjËah bušyh«
òuªjud¢ Rj‹gÂí‹ gjŠnru‹ K¤âbad¥ bghUŸfh zhâ§
fU¤Jau kiljy‹¿¥ bgW«gabd‹ dW§fl«ig aÂkh njnt.25
bgÇâD¡bf yh«bgÇa átdoa UŸsl¡f« bgWth bd‹dh

mÇabtsit brh‹dgo Ã‹doa UŸsl¡f khth a‹ndh®
âUtoia aoikKo bghUªJbkÅ‰ ãukÈã áijth fhnjh
rutzr‹ kaJÇa tkyát ndfUiz jhuhŒ k‹ndh. 26
j©ÂU¡F« ó§fky Rkdrbkš yhKÅªJ jhbjŒ ba‹W

É©zo¡f k©zo¡f¡ »§»Âí üòuK nkny jh§»¡
f©ÂU¡F bkŒ¤jtr® K‹do¡F Ã‹rubz‹ fU¤jhŒ Ã‰f¥
g©Âabt‹ ndh‹ik ba‹bfhš F¡Fl¥g jhifíil¥ gund K‹nd. 27
ïÅ¤ jty® Ko¤jRu but®¡FkU£ FUbtdî‰ ¿Uªjh a‹¿

cd¡bfhUt ÇU¡fÉUª âiyahj yhYdo ísnk bfh©l
fd¤jto atUila fH‰fky KŸS»D§ fiwngh Û©L
brÅ¥gJî kÇ¥gJî bkhÊªâLnk Fw¡bfhoia¢ nr®ªâ£ nlhnd. 28
brhy‰fÇa ÉG¥bghUbs‹ wo¡fobrhš yhuz§f Lâna g©z

Ãiy¥òila FU¤JtK kU£flY khuKJ Ãidnth® beŠrŠ
ry¥glÉ lhâU¡if És¡f¿î khÆU¡Fª jÅnt ärh
Fy¡flî shbad¡f‹ wâ®¤jgo naaUŸbrŒ FzkhŒ tªnj. 29
fªjbuhÈayªjhâ 27
jkUf¤ij _Éiyia baÊ‰ãizia¥ ão¤jâU¢ rakh njt‹

mk®fÆiy¥ gâbak¡F¤ âU¡nfhÆ by‹ÅDbk« koah® beŠnr
vkâU¥bg‹ bwŠPh‹W ÄUªbj§F nkÃiwªj Éiwna Æªj¡
FkuFU jhrid¡if É£LÉlh k‰fh¤J¡ nfho a‹nw. 30
$Érhf¥ bgUkhS¡FÇa Éuj âd§fËY« k‰iw¤ âd§fËY«
ï¤âU¤bjhilaš ghL« nghœJ fÉ¡bfhU f®¥óu Ôgnk‰Wf.
».ã.1892š Ãfœ eªjd M©L 25-M« njâ fh®¤âif khj« FUthu«
âU¤bjhila‹ K‰¿‰W.
---------------
4. fªjbuhÈayªjhâ.
------------------------------
fh¥ò.
neÇir bt©gh.
cybfyh« ngh‰¿Uik nah§»iwah a‹g®¡
fybfyh Ú¤jf©Â£ lh£bfh© - oyF«
xUfªj nt©nk byhÈayª jhâ
gutehš tha‹fh¥ gh«.
üš.
gÇâ¡nf HhYíÄ¥ gh®¤ât¤â‰ fªj¥
gÇâbah‹ whk‹D« g©ngŒª - bjhUKjyhŒ¥
gháia¥ ghr¥ gÇit És¡FkÆš
<rÉ‹ ã£lh bsid. 1
vidÚ a¿É¡fh njdh d¿a¤

âidasnt Dªju§bfhš nrnahŒ - Eidna
mdhujK K‹d¤ jG¤âÃ‹ why«
kndhyaÉ‹ bgŒjhnjh tªJ. 2
tªâ¡F« g¤âikik¡ f©Q‹ tuî©bl‹

Wªâ¡ fLî©lh ndh®ghâ¡ - fªjeªâ
brh‰wbeho r¤âank brh‰wtz« g‰¿Lth®¡
f‰wÄ§nf‹ nrah tiw. 3
28 áWü‰¿u£L
miwnah¤â dªjuK khfk¤â ÜWª

JiwÚ¤j Ótgu¤ njhŒit - aiwjUnk
m‹Wfs khaiwah t¥ga¤ij Ã‹fUiz
m‹WwK‹ nd‹Fknu rh. 4
rhtad bk‹¿Uik rh‰W kwâÃid¥

nght tÈ¡Fe U‹idÆfª - njhîkd
t‹ikah byŒjî‹dš th®Úiy¤ njhŒ¥gbtGª
j‹ikngh yh«bgh¿¡fª jh. 5
jhÉ‹* KfÇik¢ rhfu«bgh‹ Ph§fÇwhŒ

khtš yf¤njf thŸÉU«ò - Ót®
cwœî¡ Fwœth ísÃ‹id¤ jh‹ÉLif
cwG k»l¤ Jis. 6
cŸS« òwD bkhUbjËth nah§FFf

tŸsh Yidaa®¤j khiHÆdh‹ - bPŸsš
ïfªjò‹ bdŠRilik ba‰»a‰if naD«
òfœªjga‹ ngh§bfhš òfš. 7
òfYbk‹ ngh‹KÆ®¡F¥ nghjkU shnyh®

**áfÈš ÉU¥ãašò á§fh - ÉfšntnyhŒ
c‹wif¡ ÑuÄaš ò©ikÆdh‰ nwh«bghW¤J‹
e‹wo¡Ñœ it¤jh zaªJ. 8
ea§bfG th¡f¤â d«ghbt‹ dhjh

ja§fh© liy¢r¤â¢ rhÛ - Ka§FkÂ¡
F‹wh® FaÄ‹dh® T®khš bghyhbj‹dh
e‹whba‹ f£f©nl dh‹. 9
ehÜah ahŠbr›É ehndJ ÚnaJ

ehÜ bad‰Fnkh® ehntJ - njÜ
Efuh tËEfu E‹dga k‰wh®
gf®th® gynt‰ guh. 10
* KfÇik = ngu¿î; ã§fy Ãf©L.
* áfš - áWfš; á§fš v‹gj‹ ÉfhubkÅDkh«.
fªjbuhÈayªjhâ. 29
neÇir aft‰gh.
guhru‹ kfh®¡F¥ gÇªJÚ nkdhŸ

Ãuhju ruj Ú¥gW Ãiyia¡
fUiz T®ªJ fu¡F¿ iaªjh‹
mUËa kh©ò âUtU s‹nwh
5 m¤j¤J t¡fiH Æ¤jif ik¤bjdh
Ã¤jYª JŒ¤jd u¤ângh dšyh®
ghœ¤j beŠánd‹ Nœ¢á ÉËªj
*_œ¤j FW§fJ¥ gh£il íwœªj¤
Ô§fiH Ú¤Jnk nyh§»iy í©Fò
10 å§Fwœ îilªJkh nyh«ãL ngh¡FÊ¤
âÇjuh Ã‹nw‹ FUguh bt‹W‹
gÇòuh y§»Uj gJk¤jh Ëiz¡nf
ru©òFª âŠPh‹ ¿iwŠbrid¤ jæï
Ku©glh¤ jU¡»id¥ òuªjUŸ òÇâ
15 N®kf St¥g¢ Rg¢Ó
ù®kf© kj®¥g îsnr atnd. 11
Ãiyk©oy tft‰gh.
mtÅ ghuf dhÆD bk‹bfhš

ctiz k‹dh íaÇD bk‹bfhš
MR kJu«É¤ jhuŠ á¤âu«
khrw¤ bjÇ¡F kh¡fÉ ahÆbd‹
5 X¤bjhU eh‹FŠ rh¤âu khW«
_¤j jªâu _nt nHG«
Vida btití§ bfGKnth dhÆbd‹
jhd Ä£o jtKs dhÆbd‹
nj®ªjbt© á¤â rh®ªJs dhÆbd‹
10 T®ªj åu¢ nrªj tUŸbf‹
* _œ¤jš = bkhŒ¤jš; nr. âthfu«.
30 áWü‰¿u£L
ùœ¤â thœ¤â bahL§nf¡ fG¤j

thœ¡if¥ ngW thŒ¤jh d‹¿
mšy f©l khKâ¥ òy¥ò¤
bjhšiy ÆW§bfh ùeiw au¤j¤
15 bjh§f‹ bkhŒ«ò Js§bfª jhíd
j§f£ fUiz aQ»YŒ Ftny. 12
neÇir aft‰gh.
Ftis íwœnfh¢ áitfu¡ »ŸshŒ

JÂaÉ Çk‹gh« gÂKj iya
v£L¤ âU£oa‰ F£oa ifa
ÃÄ®kÆ ¿ÇjU kku® Kjšt
5 brUe‰ br‰w bthUÉw¥ ãiwt
nrªj Fku fhªj btªjhŒ
Ãd¡nfh® njh‰w« ãD‰w òuhz«
Et‹w njDŠ át‹w dthªju
á£o¡F K‹»s® á¤j¤J Â‹W
10 tªj fjœî« thJs ÄH‰W«
Mjbwh£ lilkiw* ÔÉË ahK‹
ïa‰if nat Çir¡ftš yhbu›
îÆ®¡FG îs¤J bkhUát Ds¤J«
ÉGÄa bth‹wh KGKj bydÚ
15 Ã‹wjh y‹nwh bgh‹wh¡ Fftã
jhd K‰w jifÆid¡ f‰wh®
bjŸËâ‰ nw®ªJ‹ bPŸs yªjhŸ
nr®ªj tÊna nr®j WÂbg‹
Ö©L¢ á¿na‹ ó©l Éu¤â
20 fh©o fUiz¡ fopª
jh©lh© kßïa tÇ¥ò¡ fÄ¤nj. 13
* ÔÉË - fhŒ, ‘ÔaË’ v‹Dª âthfu«.
Ãiyk©oy tft‰gh.
*fÄir rÇ¤âL âÄykŠ br‹d

kh¿‹ w‹g® kh£lUŸ thnd
khiH¡ fUis¥ nghœÉ© kÂna
»uîŠr¥ gw«g‰ ÑbH~ »iwna
5 òuhz ÉU¡F¥ ãuhkz kâD«
nk¤âa îU¤âu N¤j kâD«
VUil aRÉ dhU z¤âD«
Muz¥ ãUf jhuÂ a¤âDŠ
rhk¢ rhªnjh¡ »ankh uh¿D«
10 bkŒah fk¤âDŠ irtòuh z¤âD«
k§fy Nj r§»ij aâD«
KfÇik a‹bwh© K¤âÆ‹ bw‹dh
tÈíW¤ âtÈ¤ âl‹kh kh©ò¢
rh‹nw aj‰nfh® rh‹whŒ Eªij¡
15 fâ®¤j jhuf t®¤jK Ksjhš
m›tj u‹Ö© bl›tj U«g‰
nwD‹ wfth ÅÅÆÅ jhÆ›
btËna‰ bfËtª â£nlŒª jUns. 14
ïiz¡Fw sft‰gh.
mU£bgUŠ nrhâ¥ bgU¡nf jU¡nf

fU¥ig¢ RU¡if baU¡Fò£ funk
ehÜ Jwªj eh¥g© liyna
thndh® Fu§bfhŸ ntdh afnk
5 jR«ã nahÅ¡ »irªj gâna
ÉR«ãg¢ áWÄia nt£blhU KUnf
v‹kdh Ç‹dh¢ r‹k KWtnuh
á‹ka¢ brU¡f Jwhnj
jÄna‹ KdK¤ jkŠrhš Éidòßï
10 ÃÄÇ› thf ne®ªj bjÅD«
* f« = Mfha«
32 áWü‰¿u£L
m›Éid rlnk baida~ jQf‰

bf›îwœ î«Äiy ajdh ÈfY‹
âUtU£ gÇnt kUÉl th‰Wò
òuªj âah©L Ãuªju bk‹dh
15 mÆ®¥gw nth®ªnj ida K‰W«
ka¡fW ea¥òÊ
ÃÖï kßï ÃfuW«
m¿P dh¡fY‹ bgh¿¡fÂ ahnk. 15
Ãiyk©oy tft‰gh.
Mka kzth thnkhj nthj«

goªâl‰ FŸF gR¡fhŸ nf©Ä‹
ájl‹ nfh‰Wiz aJbfhL âÇjuš
fL¥g¡ fUÉ aL¤Jí ÚÉ®
5 fUÉ¡ nfhšão¤ jUbshL elh¤J«
åu Ä‰bwd nthÇ dy§»s®
bkŒ¡f Âir¤J¥ bghŒ¡f© òij¤jUŸ
âUtU£ gft‹ gÇbthL »£oL«
vdnk jhÉa Çir¤jJ© ljhm‹
10 wh£árh ä¢Ru rh£rh‰ fhu
kjdhš åbl‹ wj®tz¤ J¢áí«
kªâu be¿í kiyÆy¡ fhf¡
TW Ät‰iw¡ T®¤jbeŠ áÈfŸ
f©Qwh jDgt¡ fh£ábah‹ w‰W
15 eh«ãu kbkD kf«ãuk ehth‰
gÆšbt‰ WiuÆ‹ gabd‹ kh£L«
cwîHš nt‹bfh Y‹fH‰ Wiz¡fh£
g£L Ä‡nd f£o‹ òwhJ
Ãky Ã¤j Fku FUgu
20 mky g¤j uKjth Çâna. 16
neÇir aft‰gh.
thÇâ tisïa kh¡T Kf¤Jª

jhÇy »nyf® jhd Kf¤J«
bghUtw Ã‹w gukr‰ Fut
KUFw Ã‹w rutz¡ Fku
5 Ã‹bkŒ aoa®¡ f«bkŒ Éâ®¥ò
ÃiukÆ®¥ òsfŠ br¿jU Éa®¥ò
fËbfG gh£g bkhÊeG Éa‰if
»sUs eL¡f« bghÊÆis fL¥g
cŸS£ Fs¿ íÆ®Ãiy ía§fš
10 cz®¤j¤ j‹wid í‹Å¤Ô ÉuKwš
vDbk© owD eÅtª bjGnghœ
Ôo‹ KJ¡Fiw Éir¤nj aUS‹
bgUªjf ÉidÆ¥ ngna‹
bghUªJth Ü©L¥ ngh‰Wkh bw‹nd. 17
Ãiyk©oy tft‰gh
v‹DÆ®¡ FÆuh k‹Åa njh‹whš

ï‹dÄœ âGij naŒ¥g btËna‰
fUËa nth®Ñ uj®kwª jG§bf‹
kUSs nkhå© LUfK Ky¥ò§
5 bfGÄL rfy nfty Ú¥ã‹
KGKj yhKd¡ fËô zh¤jid
M¡fk a¤JK‹ nah¡»a khf
neh¡»a Éla knah¡»a bk‹d¤
njh‹wÈ dh‰¿iu njh‹wh Ú®ikí«
10 C‹W *k›Éah© ^§»U Éid¢rk‹
cwyh dt‰iw bahŸtÆª jt¤âÅ‹
¿iwãnu Ç¤âilª bjhÊnyh oir¤Js
tÆªjt kyK« Ú§»L Ú®ikí§
FÆ‹wt› ÉidfË‹ ga‹wu yUbsdh¢
15 R£lw t›tU£ f£òijª j¥ga‹
* m›Éah©L = m¡fhy«. ah©L = fhy«; âthfu«
34 áWü‰¿u£L
R¤j tUsh‰ WŒ¤jÈ dhyh§

FÇa f‹k bkhUî Ú®ikí«
mÇat› ntiy ah«giu nahf¤
jh¡ifeh d‹bw‹ wf¿wª j‹dhš
20 X¡»a khia bahL§F Ú®ikí«
m¡f zhdª jhD óâ
Ä¡Fw¥ ò‹ik¤ j‰ngh jªJt‹
¿LjÈ dh‹Kd¤ bjGÉg ßjK«
tLîil ahzt kyKkhŒ Ú®ikí«
25 XU KP‰W KWng WWbkŠ
ÓuÆ Èiwt brŒjUŸ bfdhnj. 18
neÇir aft‰gh.
vdhJ ju¤ije‹ bf©Â ahŒfhš

jdhJŸ Éiuï¤ jisah zt¡fU£
f©Ä‹ ÄÅngh‰ fhzh Ã‹nw‹
v©ika« Ä‹ÄÅ¡ »uháa¤ bjhLÄdš
5 M*kw Åid¥ò khzt âÄuK«
ngh«tz PhdbtŒ nahbdG F¿¥ig
És¡Fth D‹W»‹ ÄË®nr thuz§
fË¥bghL Tt¡ f©lf§ foju
m§f«ó Ç¡f tD¡»uf« òÇânaš
10 ï§fl® fUÉ baDKw É_á
mÇ¡Feh§ THh ÆU¡F bkËna‹
fu¥ãfª J‹D£ fyªJí kh¡f
20 mágj nkh¡f kilFtš
fáîT®ª jUSâ fUiz¥ ãuhnd. 19
Ãiyk©oy tft‰gh.
ãuhnd Éòj® ãuhnd Kidt®
ãuhnd a¿P® ãuhnd ba‹W«
ïwhnd Æ‹d Ywhnd naá‹
*PwhbtD« ò©Û elhbt« khnd
5 ïUjiy¡ fhk bkhUjiy¡ fhk«
* kwš Ãid¥ò = ãz¡FW Ãid¥ò.
* Pwh btD« òŸ = Pwh btd mfî« kÆš.
vDKf s¤nj Kida nj‰w«

m~Jwh njD k~»a if¡»is
bt~fiy naD« nt£l‹ Kiwna
m‹dz« Élah dªj kf‰¿
10 k‹D brh%gh dªj KWth‹
x¤j R¤jh t¤ijÆ Å‰gh®
m¤ij¥ òzuh uhÆD kjid
ÉiHªJ g‰wš ÉaÃiy pnj
ÉG¥g Éu¤â ba‹kdh® Ä¡nfh®
15 ï¤ij naD bk©Qns‹ átzh
âÊªjÉ ntndh bkhÊªjJ« t¿njh
jŠrbk‹ gh®gh yŠRtu Úâ
jhD© Lbfhnyh j©zh® j©zË
ïŠPh‹ WWnk byŠPh‹W KŒnt‹
mŠPh‹ wâ®¤j tiwÃiw nt‰nw. 20
f£lis¡fÈ¤Jiw.
nt‰WU ehk¥g~ nwh‰wbkš yhkd« åî¿‰ã‹

njh‰W§bfh nyhÉªj¢ Nâid nah®ªât© brh‰¿LÄ«
kh‰w«bt‹ wh‰W kJif bait¡F kJifbaÅ‹
M‰wY sh®f£f‹ nwh»£L khuÆ yh©lifna. 21
M©O© bldhbj§F khaÉ® nfty k©QK‹dh‹

nt©LW khW òÉahâ ehj* ÄjKz®ªJ
jh©oL rh®tU khzt¤ njhLj‰ nghj¤ijí«
kh©ol th‰Wit na‹KU fhbt‹f© itFtnd. 22
itfÇ ahâa th¡»wª jh‰ngh jk‹DÃiy

iftu¡ fhQ«ã‹ f©lJ khÆ‰ fd¤jtU£
LŒa jÇrd khbkd¤ nj®ªj Jfs‰wt®
ifbjhG fªj ãuhnd baidí§ fUâ¡bfhns. 23
* Äj« = msî; tlbrhš.

36 áWü‰¿u£L
fUjªj ešyU£ fh£áíª Ô®ªj filK‹dnu

ciujªj nghjbk© zªju nkD KiybthÊªj
giuba‹w nahfk bj‹Wz® ntW« gîŸRilah®
FUbt‹W tªâ¡FŠ N®¥gif Phbtid¡ bfh©lUns.24
bfh©l giunah »idíª jzªjbth® bfhŸiftÆ‰

f©l Rf«giu nghf kjid¡ flªjfs‹
t©ošR fhâj åbld nth®ªj kâíyfª
j©l ÅL§Fk nurbt‰ nfh§Fu‹ wªjUns. 25
jªjN f¡f© fl¡fË‰ ¿‹fuª jªâuŠrhš

ïªâ Ényhrd« ngh‹WÆ® K¤jU bk‹kiwªj
mªânk ndh¡fh¡ fU«ãŸis ngh‰gu khdªjU«
eªjÖ®ª J‰w ÃiyÃ‹ wahtŸË ehafnk. 26
ehaf Úba‹W ehbd‹W Ú¤j eLÃiyah«

nPa¤â‰ nwa¤ JldGª jh‹wt® Ã‰FÃiy
*thant Ç¡fiu khâu nk¿ia khDkij¤
jhiaa dhKid a‹¿nah nt‰gby‹ r©Kfnd. 27
r©Kf kh»a¢ r©Kf¡ TWª jDsl¡»

m©iknr Æ‹wf© lhdªj khÃ‰F kh‰wiyeš
c©ikba‹ nwh¤jªj nkhâd ngU Kt®¥gwnt
v©ikÆ‹ W‹Åí« nghjŠ áfhikÆ bdŒâynu. 28
vŒahik Ñ¿ ÆUÄW kh¥ãid baŒJj‰F‹

bghŒah tU£ow« bg‰wJ Ä‹¿¥ òf‹wJnghš
bkŒahf K‰W« bgwhjJ Ä‹¿ btJ«bgQns‹
JŒnah® ey«bgw¢ NœKU nfhbdDª öatnd. 29
* ta«, ‘tha«’ vd Ú©lJ ta« = Ú®

Ff¥ãuktU£g¤J. 37
öabt§ nfhdd yhry¥ ng®tŸs nwh¤âu¤J

ehaf bt‰F¡ Fku FUjhr ehkbkh‹¿§
nfÆy F«tz« ghÈ¤j j©zË ba«bgUkh‹
Vbaid¢ NH¢ brahÆU ç®¡F« gÇâiana. 30
$k¤ - RthÄfŸ áj«gu kAhnB¤âu
btšiy¥gh£oYŸs Fat‹ng£ilÆš
tâªjPh‹ wUË¢brŒj
fªjbuhÈayªjhâ K‰¿‰W.
fÈíf« 4998-š Ãfœ I¥gá khj¤J¡ fªjrZo.
---------------
5. Ff¥ãuktU£g¤J.
------------------------------
g‹ÅUÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.
mobah‹w‰ if«g¤âu© l¡fu«.
fUÉs«, fUÉs«, fUÉs«, fUÉs«,
fUÉs«, fUÉs§fÅ.
jdhjd jdhjd jdhjd jdhjd
jdhjd jdhjdjdh.
brhyhYa® kfhkiw brhyhka ÄyhbthU

Rghya ÉóâÉkyh
bjhyhâg fthdU SjhuF kuhtâ
RnfRÇ fzhdKUfh
tyhÇk fsh®ty Fyh«Éã d®fhjÈ
kndhuj kzhs FHfh
tÓfu Jthjr Ényhrd FfhtÇ
*köfbkhŒ **fnuho Koah
* kJf« = mHF; ã§fy Ãf©L.
** fnuhoKo = áuá‰N£L kFl«; fnuho = áuá‹ mÞâ; Ãf©L -
mkuÌ«A« fh©f. MFbgauhŒ¢ áuá‰fhÆ‰W. ï§‡d« fnuhoia¤
jiyay§fhubkd¡ bfh©L mjid¤ jÇ¤JŸs br‹Å KUf‹
“fnuho Koah” vd ÉË¡f¥g£ld bd‹W TwYkh«.
38 áWü‰¿u£L
fyhãÄ irna¿É isahblÊ Yyhr#

fehjf Uzhyakdh
f#hee rnfhju tngjR Fzhfu
fzhsiz fnkhLa®Énzh®
vyhUk Ushst Æyhst Êahjf
ÆyhaF fndaUbsdh
vehSk oÛJK ojhœfjœ îshÆil
Æyhbjid ashÉaUns. 1
gzhKf tuhtÂ bghdhÇj ÊahuÂ

gyhfÉ iwahikÃzÛ‹
g%ÉÊ fnsgu« ÉlhzK okhÈif
gyhRW Jnuhzky®kh
fzhdk ÂÚwÂ íkhgâ Kndey
fzhŸfz tndhutÇjh§
fyhÃâ ajhkÇ anthÄbj dnthâa
fyhty rjhÇarjh
mzhkiy ízhKiy jdhJk jyhbaD
sdhuj Kyhîkkyh
mngjÃ iynru¿ îshbut Ukhtbyh
lzhtU szhtUbsdh¤
jzhuy® jkhyÄ Löto íshbahU
rkhdu »jhtÆ‹kdh
rlhdd Ffhbtid Élhjt PßJÇ
jnkhlî sshÉaUns. 2
ruhrubkyh«tid ãuhDd JnjrÉ®

jnduÆ bydhYsbjdh¤
jfhjk iwTwÉ ÅÚaf wuhjy
knjFâ badhtiwíkh
¿uhja dkhâbah U_tif íneÄÆ
ÈyhbjhÊ ant»atehŸ
ïwhîd jdhâa UnsÂYŒ ruhru
bkyhkk uthizòÇkh
guhgu fuhry îthîÇ juhtÂ

guhrd òuhÇFkuh
guhru‹ kfh®gÂ ãuhkz òuhjd
guhky KuhÇkUfh
ÃuhFy Ãuhka Ãuhju Ãuhrd
Ã%gbt idahŸFUguh
Ãrhru® Ãrhuz òuhzg Çóuz
ÃyhÉl tshÉaUns. 3
jlhKo bahuhÆu ÃyhtÇ Kfhâa®

rlhÇbgh oahftÇkh
rkhyk irnjhifF iljhyk Ânahilf
llhÇf bsyhÄÇant
flhKf glhKil kjhts kÜfbkŒ
fghyk flhfÄwnt
fjhíj« ÉyhÊr unkâba ¿ntwo
flhtá Flhukj®nghš
vlhtz« ÉehrK wntgÂ andfiu
Ælh»Å ãlhÇgyngŒ
ïuhfbkh LghlY ldhoí zthRu
ÉuhaD Ænuftidntš
flhÉa Ã^jd rlhdd ÉlhÉid
fnshlt oah®guîkh
flhÉil ÆnybaG âlhky Jthjr
fzhbtid ashÉaUns. 4
Ékhdt uuhka Äyhto flhdt®

*Énzh®gif Puhâkiwnah®
ÉnuhjÄ Èuhru wthÂf® flháa®
Éntfk JshbutUnk
mkhtU skhtU bsdhEt Yehîl
ddhuj« tHhJbjhGkh
mkhdÉ kahry FkhÇF kuhát
ddhât othdKUfh
* É©nzh® gifP® = ïuh¡fj®.

40 áWü‰¿u£L
FkhuF Ujhrid baehSk fyhjR

Fzhya ÉyhrbtËna
F%gr Éfhuk ynkJk zthjbt
Fnrhãj tÔjbthËna
rkhdk âyhkJ uthÇba dntÃiw
rjhát kjhdjÅna
jfhjbe ¿ehoí HyhJW ânr®gÇ
rjhbaD sshÉaUns. 5
jdªjd jdªjd jdªjd jdªjd

jdªjd jdªjdjdh.
fz«gy beU§»K HtªâÇ ifg«igg

lfªJo bgU«giwKHh
fu§FÂš bfhlªjbkh liwªâl tH‹RL
fs‹bgU el«òÇãuh‹
tz§»l Ãuªju îu‹brhÈ aò§ft
tu‹bwhÊš ft®ªjÉwnyhŒ
kw«gy ta®ªâo Dk‹giu ítªJs
ky§bfl És§FbgÇnahŒ
gz«gz bkD§bfho at‹ãÂ ailªjP®
gLªbjhÊ ÈDªbjhl®tndh
gj«gj bkD«bgU Äjªâd kilªjUŸ
gâªbjid a¿ªjÉ®tndh
mz§Fil klªijk adŠbrd Éfœªbjid
ailªJid ailªâLtndh
mz§FiH ía§»í HbdŠRs d¿ªây
dizªbjD Âu«ãaUns. 6
jd¤jd jd¤jd jd¤jd jd¤jd

jd¤jd jd¤jdjdh.
gU¥bghL òG¡fW itg¢ro bghÇ¡f¿

gH¡Fit íG¤Jtilghš
gu¥gil KW¡fâ ur¢Rit Æy£oo
gil¤bjQ tU¡FbkËjhŒ
ÉU¥òW tu¤ija Us‰òj tU£Ff

És®¤jf ky¤jÉáyh®
Éâ¥ãÇ iabgh‰¿U kl¡bfho rÉ¢rá
ÉG¥g*t yt®¡FWfnz
bgU¤âl tik¤bjâ Ça‰wu áiH¤âL
ãz¡Fs dÂ¡FGÉny
**ãw¥ãy yF¡Fy« ÉL¤âU fu¥ão
ão¤jiw bfhL¤Jâuth®¢
brU¡fs eL¡Fw îij¤Jt zk‰gbkhŒ
áit¡Fy Kt¥bghLQth‹
âl¡Fl® btL¡bfd ÉG¤âl tij¤jt®
âw¤jiy tbt‰FkUns. 7
jdhjd jd¤jd jdhjd jd¤jd

jdhjd jd¤jdjdh.
òjhbtU ifbah¤Js tfhjU kw¢braš

bghyhbjd tG¤âaynth
òuhlk âiH¥gu jdhÈf‹ kw¤jj®
òfhÃiy ikí¤jkbkdh¢
rjhtâ dl¥gt buyhUk US‰wd®
jfhjbr aY‰wjÄna‹
jzhuU ise¢áa bjdhJbr aiy¡ft®
rkhâÆ ÅW¤JkUsh®
ãjhîil aU£ow kjhbkd kâ¡fbth®
ãßâia bad¡FjÉndhŒ
ãuhkz buk¡fUŸ brahbad tG¤âL
ãuhbdd ÉU¡FKjšth
cjhut oa®¡bfk dnjhfâ ÆL¡fz
JwhjUŸ òu¡FKUfh
cnuhfÄš btW¡ifÆ idnaaU ËÃ¤jY
Kndhblid ÆU¡ftUns. 8
* tyt® - tšyg® v‹gj‹ Éfhu« ; = v©z¤â‰»Åat®.
** ãw¥ò = m¢r« ; ã - Ãf©L
42 áWü‰¿u£L
jdhjd jdªjd jdhjd jdªjd

jdhjd jdªjdjdh.
kahdá tr«òiw áthya« És§»l

tHhjir tÄŠábaHnt
kfhkU silªjr kzhŸÉid Fiyªâl
kndhya Kfªjtoah®
bghahbe¿ És«ãL âuhÉl tU§fiy
bghdhLò Éba§FÄfnt
bghwhikK idtŠrid bayhÄÇ atªjbth®
òÜjk Èr©igKÅna
*ÉahkÄš Ra«gu knj#R bghÈªbjhË®
Énahkbk dÃ‹wbghUns
Éyhrr itba‹wá t**Phdbt Ëk‹WË
Éndhje ld«òÇFfh
***»ahjÄ Ès«ão tahtw ey§»s®
»ahâbt ¿bfh©bldfnk
bfæït ÊÆ‹ãu jnkEf ut‹gU
»lhtU Ly§ftUns. 9
jdjd jdhjd jdjd jdhjd

jdjd jdhd jddh.
âUKiw brhyhjt‹ kiwbkhÊ fyhjt‹

átbd¿ Ãyhjájl‹
bryštu btzhjt‹ bfhiyÉid Élhjt‹
¿DKil kwhjòiyP‹
* ›ahk« v‹D« tlbrhš Éahk« vd Éfhu¥g£lJ. ›ahk« =

òif.
** ïªj PhdbtËÆD©ik, ïªüyháÇauUË¢ brŒj jfuhya
ufáa¤âY«, mjDiuÆY« ïÅJ És§F«.
*** »ahj« - ¡ahj bk‹D« tlbrhšÈ‹ Éfhu«; És¡f« v‹gJ
bghUŸ.
Phdth¡»a«. 43
FUto bjhHhjt‹ bgWbkhÊ bgwhjt‹

Fzey Åyhjt¿P‹
Ffek btdhjt‹ Wwtw Kwhjt‹
Fobt¿ awhjKUl‹
KUfD knarD bkhUbghU bsdhjt‹
KRkd ieahjÉuj‹
Koîil kfhgj« bgWtâ iyahfÈ‹
bkhÊfiw ezhkyUlª
jUSk Uzhryª jÅyj idehkbkh‹
wHbfhL ÃyhtÃdj‹
goky iunaís« gÂdt idah *tz§
fiuabt DshoaUns. 10
$k¤ - RthÄfŸ Fat‹ng£ilÆš

tâªjPh‹ wUË¢brŒj Ff¥ãuktU£g¤J K‰¿‰W.
fÈíf« 4998-š Ãfœ fh®¤âif khj¤J¡ fh®¤âif.

---------------
Phdth¡»a«.
------------------------------
fh¥ò.
FwŸbt©brªJiw.
Phd th¡»a ehj‹ Fkhu‹

fhdË d§fŸ fUâ¤ bjhGth«.
Phdth¡»a«.
üš.
m¿î¡ f¿nt Æiwr‰ brh%g«. 1
Mdª j¥bghU lhdª j¥gu‹. 2
ïw¥bghL ãw¥gW áw¥òs dtnd. 3
* mz§fiua = bjŒt§fS¡furnd !
44 áWü‰¿u£L
<‹nwh butiuí Û‹nwh Åiwna. 4

câ¥gd jªjË¤ bjhL¡Ft âiwaUŸ. 5
CwW K¤bjhÊ‹ khWÆ® bghU£nl. 6
vGtif¤ njh‰wK kÊjÅ¢ rank. 7
VWf‹ k§fns fhwW ãwÉ. 8
I«òy Ef®¢áÆ‰ g«òk¡ f‹k«. 9
x£oU Éid¢rk§ f£lÉœ gUt«. 10
XjY Kz®jY« ntjhf khªj«. 11
xslj á¤â Étr be¿¡»š. 12
m~f Èyhjh® j®¡f Älhnu. 13
f US« gfY kUÂiy Æšiy. 14
‡fu« nghšth® òfÇš Fut®. 15
rlÃHš nghšth Çl®jò Ól®. 16
P©L¢ Nšngh byh©blho ÉiHî. 17
ïl«bghU nst‰ ¿l«gu ÃiyÆš 18
ïz¡»¡ bfh©lh‰ ãz¡bfh‹ WÄiy. 19
jyKª Ô®¤jK kykL Ãiyna. 20
e‰fh yªjh‹ bkŒ¤nj ÃidÃiy. 21
g¤âik a®¡F« K¤â »il¡F«. 22
kªâu bkªâu kªju be¿¡»š. 23
*aÄbe¿ nt£ngh® ÃÄ®ãiH p£lh®. 24
ïu¥gU ÂiyÆ‹ Ku£gt bkhÊí«. 25
ïy«gh L¿D§ fy§fh® Éntf®. 26
ta§fU SŸsh Ça§FÆ® bfhšyh®. 27
mHfÂ ÉU¥g ÄÊÉwª jh®¡»š. 28
ïsik Ént»ã‹ ws®tW« nah»na. 29
mw§f Ëu©Lª âw«gh jh®¡nf. 30
* aÄbe¿ = KÅt® kh®¡f«; aÄ = KÅt‹.
Phdth¡»a«. 45
mdªjš Fiwªjh‹ kdŠbrY nkny. 31

f©l¥ bghUs¿ f©L¥ ãynj. 32
fhzh¥ bghUis¡ fh©f© bkŒ¡f©. 33
» ÇiaíŠ rÇiaíª âÇjuš bfLK‹. 34
ÑœikÆ‹ Phdª jhœÉ yUns. 35
FUtU Ë‹¿ aUŸtu È‹nw. 36
T£l Ú§fš th£lÄ bd¿na. 37
bfLâ ahtJ tLîil Æ¢ir. 38
nfty be¿na ght Äyhbe¿. 39
ifaU k¿Æ‹ bkŒªÃiy naŒt®. 40
bfhšYt® tšyh® Fnuhjh âfis. 41
nfh£il ahtJ kh£áik nkhd«. 42
rfnk kiwí kfKf kGªâ‹. 43
rhâng j¤jis khJwî¡»iy. 44
á¤â ÉU«gh® K¤â tu«ngh®. 45
Ót Dlšngh‰ nwtD KÆU«. 46
RftÊ ghL g»®Kf k‹W. 47
N ¡f¤ âDkâ N¡f k¿î. 48
bra‰if jzªnjh Ça‰if a¿th®. 49
nrŒbg©L R‰w khŒ»‹w k£L«. 50
irbad Éfœth® bkŒa Uyif. 51
brh¥gd« nghyh Ä¥òÉ ah¡f«. 52
nrh®î glhjU sh®át th¡f«. 53
*Pytš nghY kyîÆ® Ú®ik. 54
PhÆW nghšth® nehaW k¿P®. 55
ÁÄbuhÈ aªjŠ rkÃiy Æ‹nw. 56
bP»œj‹ ka§f yfy Kašf. 57
* Pytš = Ä‹ÄÅ¥ó¢á.
46 áWü‰¿u£L
nPa¤ jf¥gL khŒt‰w ò¤njŸ. 58

bPhŸfš btUsÈ‹ WŸFf eLnt. 59
j‹id a¿j wt¤â‰ wtnk. 60
jhuf d¿jš NuW Rfnk. 61
âÇòo Æfªnjh ÇUâw« ãÇah®. 62
Ôuh tH¡nf ghuh jsî«. 63
Jwî eilí§ fiwah« bghŒÆš. 64
ö §» baHšngh‰ WŠrY Kâ¥ò«. 65
bjŒt Éntf bkŒa¿ th®f©. 66
njlh®¡ »šiy thlh¤ bjŒt«. 67
ijtf® k¤â bdŒâÊ Éšiy. 68
bjh©l® gÂaU« É©ly« thœth®. 69
njhH‹ kf‹nghš thœjY eynd. 70
eŠbrd¥ gLtJ tŠrf beŠr«. 71
ehj® jÇrd« ghjf ehr«. 72
Ãiwt¿ thtJ kiwtw¡ fh©lš. 73
Ú¡f« òfyh® N¡f Kz®ªnjh®. 74
Ef®td f©L Ef®f gá¤jhš. 75
ü‹Kiw a¿ah¥ gh‹ik ÆG¡fh«. 76
beU¥ig¥ nghy¡ fU¤jid Ãidf. 77
nea tªjdª öa táa«. 78
iejY k»œjY« ita Éfhu«. 79
behátW thœ¡if fáîil ah®¡nf. 80
neh¡f Ãiy¡»‰ ó¡bfhŒ Éidna‹. 81
gUtª bjÇªJ gf®ãw U¡nf. 82
gho¥ gÊ¢rš nfl‰ wt‹ng. 83
ãiHÆy® ešF fÊî kKjh«. 84
Õil jUnk _l Uwî. 85
Phdth¡»a«. 47
òašngh‹ kiw¡»D« btÆyt‹ nghÅš. 86

ó uz kh«tiu jhuiz Ú§nfš. 87
bg UŠRit ôÂ‹ wUªJf áWf. 88
ngrh eh£fŸ ãwth eh£fŸ. 89
ig«bgh‹ Dyfh k«gu kUsh«. 90
bgh‹k© zhir k©k© zhF«. 91
ngh¡F« tuî« nkh¡f¤ âÈy. 92
k âtÈ ãw§»‹ ÉâtÈ al§F«. 93
khS K‹Did ahŸbghU s¿â. 94
Äonah uhth uogÂ ahjh®. 95
Û £á fhÂ‰ fh£á awKaš. 96
K ‹Éid bahÊÉ‰ w‹Åiy bjÇí«. 97
_yK« ÉU¤âí Phyk© Fl«nghš. 98
bkŒ¥bghU nza§ if¡fÅ ahF«. 99
nkyh« åL fhyh Ôj«. 100
ikÆUŸ nghy¢ brŒfiw j‹DŸ. 101
bkh£ilíŠ rilí§ f£lh aÄiy. 102
nkh¡f bk‹g jh¡if aWjš 103
t iuaiw Ú¥ng òiuaW khjd«. 104
thd« nghy¤ âahdŠ brŒna. 105
ÉidbaJ òÇÆD kdfid kwntš. 106
*åiu aw¥òf HhÇa‹ nghÅš. 107
btšYf btËÆ‰ bršY kd¤ij. 108
nt£ifí« btW¥ò Ú¡Fjš R¤j«. 109
itt¢ Rj‹bwhÊ‹ bkŒao ah®¡»š. 110
[]ºk ÞöyuÏj Fzt®zuÏj mthke mÔ®¡f m#ee mÉehr

[¢ájheªj tÞJthíŸs FA¥uàk¤âdJ âUtU£ ^©Ljyhnd gh«g‹:
* åiu = Ja® ; ã§fy Ãf©L.

48 áWü‰¿u£L
$k¤ - FkuFUjhr RthÄfŸ mâÆsik¥ gUt¤â‰whnd FnArid eh«

gho¤ Jâ¡f nt©Lbkd Ãid¤jtsÉny j«ika¿ahk‰ wkJ th¡»š,
‘f§ifia¢ rilÆ‰ gÇ¤J’ vd btGªj k§fy bkhÊ¤ bjhliu¤ bjhl¡fkhf¡
bfh©LsJ«, FkuFUjhr RthÄfŸ ghlÈš bjŒt tz¡f¤â‰F¥ ã‹d®
it¡f¥g£lJkhd “mku®nfh” v‹Dª âU¥gâf« ghoaUËaã‹ m¿î
be¿¡FÇa gy rh¤âu§fisí« njh¤âu rh¤âu§fisí« cnyhnfhgfhukhf
ÉÇÉyUË¢ brŒj RthÄfŸ m§‡d«, bgÇJŠ RU§»Ã‹W bgU«bghU
lUkhW bghJ ikÆyUË¢ brŒj:-
Phdth¡»a K‰¿‰W.
---------------
$fhŠá¥gâia¢rh®ªj Ia‹ng£il¡
fªjnfh£l K«kÂ¡nfhit.
---------------
neÇir aft‰gh.
âUto pbad¥ bgÇaÃ‹ dong©

xUão íilah UP‰W »Çia
K‰W¥ bgWth‹ K‹dt‰ gÂí«
e‰bwhÊ w‹idí k‰wÄ Y‰nf
5 brY¤âL óâa® br‹bd¿ ba‰F«
Ãy¤J Ç¤bjdh Ã‹fH ny¤Jò
Fu§»L bjhG«g® bfh‹do Fu§Fò
ju§bfG njhda« bghUzaŠ r‰W«
ïyhÉÊ T‰Wns bd‹ÅD e‹d®
10 cyhÃ‹ fil¡f£ fUiz íjÉí‰
wâ®¥gbj‹ bd‹Å‹ kâ¤jt® tâí«
gâ¡bfyh bPŸsyh kâ¡Fkh fÉ‹»s®
j©lf bk‹Dª bjh©il eh£oš
m©l® ãuh‹ik¡ f©l‹ kß ïa
15 f¢á_ öiu¥ g¢ák¤ Jil¤jhŒ
k¢rkh® ntf tâbaD« ah‰iw¤
j¡»z¤ Jil¤jhŒ¤ jiyash« ghÂ
fªjnfh£l K«kÂ¡nfhit. 49
v¡fQ§ fkG bkÊ‰óŠ nrhiy

RU«giw kiuÉÇ öÚ® thÉ
20 mu«igf zhS kU§fÅ íF¡F«
ts«gy îil¤jhŒ* kiwat® k‹dt®
fs«òfh tÂf® filtU z¤jt®
VtU eÅíŒª âU«ng wilth‹
njt® ÃiyÆDŠ Ó®Ä¡ Fil¤jhŒ¥
25 bghŒa‹ ãšyh bkŒa‹ òŸsh®
cŒÆ‹ ngh§F ika‹ ng£ilÆš
vªjeh£ ltUnk tªJjÇ á¤Jiw
fªjnfh£ lbkDeh kªjÇ¤ JsâU¥
30 gâak uWKf¥ gukî‰ bfidíeh‹
fâbgw nt£L¡ ifail brŒJns‹
bfh‹nd jsuh tz§bfhsš
Ã‹ndh ßu Ãiwî¡ »iang. 1
neÇir bt©gh.
ïiaªjt‰ ãšyh®¡F‹ ndây‰ò Äšfhš

gaªjò khWÄšiy g£lh§ - Fa®ªjt‰ò‹
brhªjå£ il¥gF¡Fª öŒkâia ešFKJ
fªjnfh£ l¤JiwJ§ fh. 2
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
fhfh btdthí bsšiyí Ã‹id¡ fU¤âU¤â¢

rhfh ÃiyafŠ rhfhJ br¤J¤ jÅÆU¡F«
nahfh fu¥ng Wilah® ÉU«gh ît®¤jYiH¥
nghfh bjid¥òuª jhŸfªj nfh£l¤J¥ ò©Âand. 3
Ãiyk©oy tft‰gh.
ò©Âa¡ nfst® e©ÂL fªj
nfh£l¡ Fku nt£ò‰ wt®ghš
* kiwat® Kj Èa tUz§fŸ bjhÊyh‰ bfhŸs¥gLtd.
50 áWü‰¿u£L
njÅD ÄÅ¤J¤ *bjî©kj®¤ njnd

thÅD« ÉÇªJ ky®bgU thnd
5 xËbayh K©nlh§ bfhUgu bthËna
fháÅ òu¡»D kháÅ òu¡»D«
mŠPhd %g tdhâ ky¥òÇ
xÊah®¡ nfh®Rf K©Lbfh Y©Lbfhš
v‹Wz® tÈÆyh¥ ò‹bwË tjk®jh«
10 ahL khL åL Jlit
Mil ay§fš ólzª nj«ig
fiza _âa« giza _®â
ÉUJ áyj UÇae£ ghs®
mWRit í©o eWkz§ fyÉ
15 kf¥ng wfÈl kâ¡F Äl«g«
Kjy ahî kthÉ K‹ÅD«
m‹dz kUŸit aiwªj tid¤J«
ÉU«gh jtaÉ åœªj ã‹d®
t‹dk‹ w©l« tuhJ fh¤â
20 vdtÊ ghla® k¤âk bu©zK«
MŒªj‹ dzK kUSit ahJ«
ÉiHah JGt‹ Û¡bfh© bl‹W«
beŠrh Yiuah bd£il ílyhš
tÊgL K¤jk ÇÊî fisªJ
25 brhšYt brhšYò ešFt ešFò
Ú¡fÄ ÅiyÆ ÅÖï aUŸit
MfÈ bddhJŸ s¤JÂ ghŒªJ
njhfÄ yUsh‰ WidÉ äâna. 4
neÇir bt©gh.
<jY« nfhlYK‹ ndzU£ nfíÇ¤bj‹

nwjW üšf ËÅâa«g¥ - nghjÄyh¡
nfh£lkd dhbd‹W T¤jhl by‹fªj
nfh£lKiw baªjhŒ FÆš. 5
* bjîsš = bgUfš; âthfu«. bjÉsš vdî« tH§f¥gL»wJ.
f£lis¡fÈ¤Jiw.
FÆy‹d njhY kÆy‹d rhaY§ T®klth®

btÆÈ‹d bj‹w¿ ahJŒí khkÂ nkilfË‹
mÆšk‹D khfªj nfh£l¤ jk®ªjth whdd¤njhŒ
JÆYk©nzh¡FªJÄ¤jUŸthŒbjhGª bjh©lU¡nf. 6
ïiz¡Fw sft‰gh.
bjh©la®ª jhnu a©l®f shÆdh®

bjh©la®ª jhnu Rl®Ã£l uhÆdh®
bjh©la®ª jhnu bjhšá¤j uhÆdh®
bjh©la®ª jhnu njhŒK¤j uhÆdh®
5 ghlY« bjh©nl gÊ¢rYª bjh©nl
MlY« bjh©nl aUeW« g©l«
<jYª bjh©nl ÆiwŠrYª bjh©nl
v‹w¿ª J‹idí Äizao ašyhš
x‹iwí« ÉiHah î‹»z fiuí«
10 neo¥ òÇí beLbjh© o‰bwdh
eho¤ njwh Phy¥ ngijfŸ
cWga bdtnd íWf© f©oo‰
bgWga bdtnd ngijik jz¥gh‹
brŒÉid batnd ba‹w¿ bjËî
15 bkŒ«ikí Kilí‹ bkŒao ah®fhš
E©Âa óÊba‹ br‹Å
x©Qnk‰ fiwbayh bkhßï
kj®Û¡ bfhŸS« thdUŸ bfhŸS«
mjdh y‹dt uit¡fQ bk‹id
20 it¤JÚ ah©kd‹ tH§fš nt©Lkh
eªjth£ lhLe® ehL kj‹nr®
fªjnfh£ l¤jÉ® fªjh FHfh
âUÃÄ® tšÈ bjŒt ahid
ïUtU Kt¥g ÉilÆUª jUS«
52 áWü‰¿u£L
25 jiyt î«g® jiyt

jiyt bt‹w‹ wifik
mŸËiynt y¤j« gÇ¤J¥
òŸËš tUnkh® òÅj¥ bghUns. 7
neÇir bt©gh.
bghUbshU _‹W« bghUbsdnt bfhŸSª

bjUSsh® nghjª bjîs¡ - fUËÇ¡F§
fªjnfh£ l¤jÉbu§ f©kÂna ba‹kjÚ
jªjeh£ l¤âilna jh‹. 8
f£lis¡fÈ¤Jiw.
jhdª jt§f bsyhÃid¢ Ó¤bjt® jhŠbrÆD«

Cdª jUkyh‹ *khdª juhbtd nthâl‰bf©
khdªjilÆ‹W j¡f ndrh‹bw‹D«thŒikbfh©L‹
ghbdŠR brŒbaid¡ fhfªj nfh£l¤J¥ g©ztnd.9
neÇir aft‰gh.
g©zt® ftY« É©zt® ftY«

k©zt® ftY kh‰W gh¡F¢
r©Kf¤ âUîU t©Âid aJjh‹
mfhu Kfhu kfhu k®¤j
5 kh¤âiu ehj khQW ãªJ
fshfsh Ôj§ fÇrW rhªâ
rhªâah Ôjª jifrh Y‹kÅ
kndh‹kÅ òß jÔ ts®jD k¤akh
nk«gL gÔ guh th«gâ dhW
10 kh¤âuh %g Éuh£ãu ztK«
XbkD« ãuk¥ ãuzt bkh‹W«
MfÃ‹ wÉU kf©lr¤ âbadh
Muz khfk« òuhnz âfhr«
mid¤J kâ®¡F k¥bgU kh©ò¤
* khd« = bgUik; dfubtJif

15 âUto ÉU¡f¤ bjŒt Phd

r¤â toth¢ rh‰wU kh‰wš
bg‰Ws Ph§f®¥ bgU«gil bah‹W«
mâÉwš bghW¤j gândh UU¤âu
cUthŒ ÃÄU bk¿tš iyaªJ#§
20 f¤â FÈr§ f§f g¤âu«
m§Fr§ fky§ f©ilnfh j©l«
<£o gubr‹ ¿a«òg‹ bdh‹W«
g‹ÅU fu¤J Ä‹Å ÆU¡f
moat bu‹DŠ áwh®gá¤* ju‰¿‰
25 fL»¥ nghªj¡ ftwî nguU£
*lŸisa uhf¢ rh‰WN®¢ Rijí§
F‹wt® Rijí§ F‹wh âU¡f
ÛË ãw§F åu ghF
Kjdt åu® KoÉ‹ ¿U¡f
30 v¤âif f©ÂD k¤âif Ã‹id
behoÆ‰ bfhLtªJ juty khik¡
fyhã ÆU¡f¡ fy¡bf‹ nghšth®¡
»šiy baÅD Äa‰if ky¤jh‹
kw¥ò Ãid¥ò kh¿ kh¿
35 tuyh d§‡d kh¿ kh¿
Úí« ÉGk nPa« bgU¡Fò
ftnyš ftnyš fh¤jUŸ òÇth«
v‹W nj‰w Äa«ãlš nt©L§
fhk® ó¡F§ fªjnfh£l¤âš
40 thG« guk kynehŒ
nghG kUªJ ó¡F§ F‹nw. 10
* mu‰wš = mGjš; ã§fy Ãf©L

* jŸis = jhŒ. ïJ, F£leh£lh® tH§FŠbrhš.
54 áWü‰¿u£L
neÇir bt©gh.
F‹w« gfnt by¿ªnjhŒ FoiyKf‹

x‹Wª âUîUnth nahKUfh - bt‹W
Fu§Fe®¡ bfhŸfªj nfh£l¥ ãuhbd‹
Wu§bfhŸS th®¡»‹ Wâ¥ò. 11
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
câ¥ò Ky¥òbk§ nfÃ‰Fbk‹nwh Uz®îbrŒÆ‰

Fâ¥ò kw¥òbk§ F©nlht§ bf‹nw F¿¤âlyh«
mâ®¥ò Kâ®¥ò Knsdit ba›th wl§fÃ‰ng‹
kâ¥ò bkâ®¥ò Äyh¡fªj nfh£l¤J thdtnd. 12
Ãiyk©oy tft‰gh.
thdt® ehaf khjt® ehaf

khdt® ehaf k‹dt® ehaf
nkhÅf zhaf K‹De® ehaf
PhÅf zhaf eŸSe® ehaf
5 jªâu ehaf kªâu ehaf
vªâu ehaf Rªju ehaf
r¤âf zhaf á¤âf zhaf
K¤âf zhaf É¤ijf zhaf
j¤Jt ehaf r‰Fz ehaf
10 ò¤jf ehaf ò©Âa ehaf
jhuf ehaf r©Kf ehaf
Vuf ehaf bt§FU ehaf
M£l ehaf thrW fªj
nfh£l ehaf T®¤j nghj«
15 ïšyh¡ FQ§F bghšyh¡ FQ§F
fšyh¡ FQ§F fUjh¡ FQ§F
ghlh¡ FQ§F goah¡ FQ§F
njlh¡ FQ§F bjÇah¡ FQ§F
tG¤â« kDit kâ¤J dUË‰
20 brY¤â ba‹id¡ fy¤j Å‹kh

âldh® âldh® bjŒt tU£nfh®
flnd flnd flnd flnd. 13
neÇir bt©gh.
fld¿ah *th£oauš fh¡fªj nfh£l¤

âiltâí bkªjhí‹ ndzh - uoaynu
ViHna‹ áªij baDkhW fhY©L
khiHbahL å§F« tÆ‹. 14
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
tÆdnj a‹Rik¡ fhkhY kŠrbthŸ ita¤jD§

FÆndW ngh»íŠ Nœfªj khfªj nfh£l¤ Jiw
kÆnyW bk«Kjh Å‹bwh©l bu‹¿ªj *khâu¤â‰
bganu¿ dhut« nghÆdh bu‹dnth® ng¢RÄ‹nw. 15
neÇir aft‰gh.
ï‹W beUeš ã‹iw badhÃiy

ão¤J Ã‹w ãunkª âu‰F
Ã¤jif tšÈa Ú£o aUËid
Ã¤âa ehj bdDÃU g‰F
5 Ã‹ky nahf Ãiye‹ fË¤jid
brh‹dF¤ j‰F ktÅ‰ WizÉ
v‹D knfir ba‹gh S¡FŠ
Rjdhtªbjâ® njh‹¿id ajh‹W
eirïa tu§fS e‹F eš»id
10 tRkª j‰F ky®fâ tH§»id
ïL«g bd‹gh ÅfÈÇ¤ jUËid
nru® nfh‰F¢ átfÆ yha
fâ¡fUŸ òÇªjid âU¥gu§ F‹¿‰
* M£oa® = bršt®; ‘M£a:’ v‹D« tlbrhšÈ‹ Éfhu«
* khâu« = óÄ; jfubtJif.
56 áWü‰¿u£L
fudW¥ò ò©l bthUkl tu‰f¡

15 fu‹ts® gh¡F¡ fUizgh È¤jid
RfÉU o¡Fª öŒehš thŒ¡F«
nt©Ld tUËid ÉilKf t‰F¥
gâbahŸ s¿it¥ gF¤jUŸ brŒjid
thR» ba‹D khRz kj‰fh®
20 ah¡if ahFy Ú¡» aUËid
raÑa r›Éa rhÄkh zh¡f‰
if«gh jfªÔ®¤ jUËid a‰gh‰
fâ®fhk ntyh btd¡fj bwhUt‰
òu¥gh‹ fÇia¡ nfhwš òÇªjid
25 fâ®fh k¤â‰ fËwh¤ bjhGth‹
xUt‹ rhg bkhÊ¤jUŸ brŒjid
fhág Ç£o¡ TW fh£L
kya‹ khu ÅUt® khŒ¤jid
thrt‹ ùá kd¡ft Ö®¤jid
30 rªj¤ bjhl®ò rhy¥ bghÊªj
vªij aUz »Ç¡fU Ëir¤jid
ãuk‰ F£Lò bgU«òÉ gil¤jid
guk‰ nfhUg njr« g©Âid
MW Kidtiu ah£bfh© lUËid
35 KRKf‰ fUËid KJky a¤J¢
áWKÅ¡ fUËid ÓÇa ò¤nj£
nrhH‰ fUËid ahH‰ fUËid
thk‰ fUËid Æuhk‰ fUËid
Ñu‰ fha »UigbrŒ jUËid
40 ï‹D bk©Ây®¥ òwªjid ajdhš
v‹idí bk‹nghš thiuí Ä‹nd
M©L nfhl‰ fUsš
nt©L§ fªj nfh£l ntns. 16
neÇir bt©gh.
ntbs‹ kj‹brŒnth® bt¥ã‰ »tÅÅÆ§

fhs‹ bwdîŒ¡F kh‰wYnshŒ - nfhsWÓ®¡
fªjnfh£ l¡Fku fhbt‹ ¿Äœ¤jãD«
gªj«ah¡ F§bfhš gf®. 17
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
gfu‰ fÇa guhgu _®¤âÆ‹ ghšÉÊ¡f£

òfw‰ »ÅaÚ tªjjh y‹nwh bghUòyt®
RfK‰ wduªj thWÚ ba‹fQª njh‹¿d‹¿¡
Ffd£ã YŒt‹ bfhnyhfªj nfh£l¡ FUkÂna.18
ïiz¡Fw sft‰gh.
kÂÄ¡ Filkh kÂf© l‰F¥

bghUsh Ã‰F« ãuk¥ bghUns
ehÉ‹ kf£nfh® ehkf sh»¥
óÉ‹ kf£nfh® ókf sh»
5 v©Âš nfho a©l å£lª
jªâL fU¥g¤ jhŒÉª JÉ‰Fª
jhahŒ k‹D rh«g É¡F¥
»Šr îwœî§ »Šr¤ bjhÊY
10 Ksgš nfho íwÉ f£F£
jËk¡ fªj nfh£l¤ jËí£
v‹Kf Újh bdæï tuhna‰
15 rh®jiH kŠPhŒ jUbf‹ ng‹bfhš
igbkŒ¤ j¤jhŒ giwba‹ ng‹bfhš
mŠáiw ehuh aiHba‹ ng‹bfhš
bk‹dil a‹d« És«bg‹ ng‹bfhš
ï‹Åir¡ FÆÜ Æirba‹ ng‹bfhš
58 áWü‰¿u£L
20 Ófu¡ FÆÜ bršbf‹ ng‹bfhš

bghŸbsd ÄÁnw nghbf‹ ng‹bfhš
FâbfhS kdnd bfhLbt‹ ng‹bfhš
ntbw‹ Éis¥gndh
CWns Dznu Dznu‹
25 v‰Fiy É‹¿eš äu« bgU¡fh
væï tÇÜ baªjh baªjhŒ
v‹wo jhœªJ‹ Å‹kj®¥ bgst«
goªjh dªj gujŠ brŒF
khrW bjh©O® t«Ä bd‹ng‹
30 kWblW k‹Õ® tUâ bu‹ng‹
nahf ntªÔ UWÄt bz‹ng‹
rh‹Ö® rh‹Ö® E§fŸ rh®ã‰
rh®ªnj‹ rh®ªnj‹ wisf LÄ¤nj‹
v‹ng bd‹W Äwhm
35 Ã‹gh Å‹W ÚLŒ ntnd. 19
neÇir bt©gh.
cŒí Kiwfh©g îŒíÆU¡ fhkUis¢

brŒí Ãiyfh©g nrŒikbahL - igíŸ
ïyh_¥ò khîŸs nt®¡fªj nfh£l¤
JyhŒÃ‰F K‹dËí nsh®. 20
f£lis¡fÈ¤Jiw.
csJ ÄyJ bkdÃ‰F Äªj cyf¤JiH

*ÉsÇÆ nyna »il¤jid ba‰f› Éa‹fUâ‹
tsUK‹ thifba‹ nwahF Ä‹dK« thÊba‹dh¡
fsÉÅ‹ bdŠá‰ gl®fªj nfh£l¤J¡ fh§bfand. 21
* ÉsÇ = ïsik, sfu btJif.

neÇir aft‰gh.
fh§nfa bk‹d nth§bfhË bkŒnahŒ

kha« ó¤j kw¤jh ufD«
tŠr« ó¤j »busŠr tiuaDŠ
brŒâÇ òu¤ij¢ áÇ¤bj Ç¤njhŒ
5 m›t‰ »busŠr‹ wUng uhÊia
m§if asfkh î©l ÉwnyhŒ
bga®¤J k‹dt®¤ joth‹ bgUntš
X¢ándhŒ Ä¡fîutÇ KfÅ‹
fuáu Kisah tzK§ fhÇ¤
10 jl¡» å£nlh uh©ik íilnahŒ
kJifrhš Nu gJk dhizÆ‰
g»u© l§fË Å‹W ghŒªJ
tUbk© zWkî z¥gil kh©L
jiyashŒ Ã‹w tH‹kiy gyî§
f£gh® itÆdh‰ fd‰W tÈnahŒ
v©Âš áu§f bs©Âš fu§fŸ
v©Âš gilíil ba©Âš gilfis
XU§ fhu¤ njhL¡ »ukh
neh¡» Úwh Ú‰bwW GilnahŒ
20 åukh nfªâu ñÇ‰ Fæ ïa
brWe® FHh¤ij¢ áWeif ba‹D«
ghÊ¤ Ôah‰ óÊ brŒnjhŒ
MÆu¤ bj£l© lhâ gâahŒ
MÆu¤ bj£lÇ aadh© k‹dhŒ
25 ü‰bw£ Lfü whj ñ§F¤
âUîil ahdh¤ bjî©kh ahÉah
csN u‹brŒ íubdyh kh‰Wò
tšÈ¡ bfhoa‰ bghœªJ tUbf‹
brhšÈ ndh®gil ö©L bgÇnahŒ
30 Ph£ãš ÉËªj ój Ph£ig
XUiu asÉ YÆ®¤bjH ta®ªnjhŒ
60 áWü‰¿u£L
mªjz® guî§ fªjnfh£ l¤â‰

rªjj Ãyîª jÅtu tŸshš
v‹ky tÈth ÇÇ¤jUŸ gh¡F‹
35 cŸs¤ JËd~ J©L bfhšnyh
IaÚ ÆŠPh‹ whsUŸ
brŒa nt©Lª âUîs Ktªnj. 22
neÇir bt©gh.
ct¥ò Kt®¥òÄyh nthuUbs‰ Ña¢

át¥bghGâª ehËiybfhš br¥òŠ - át¥bghGJ‹
ghby‹W fhªj« giwíiu¡bf‹ brhšYitbkŒ
rhšfªj nfh£l¤bjª jhŒ. 23
f£lis¡fÈ¤Jiw.
jhíŠ rdfD« gªjK§ nfSÚ jhbd‹gt®¡

nfhí« òÅW« òuhzK kha îWfbzšyh«
Víª âUtUŸ ntf tâbfh¥ òsbkG¥ã¥
ghí« bgh¿bfG khfªj nfh£l guhgund. 24
Ãiyk©oytft‰gh.
guj bdšiy ahÄ¥ ghÇÆš

euuh íŸsh® ahnjh® eilÆ‰
fhy« ngh¡fš flnd ahÆDŠ
Óy¥ gDtÈ‰ ÓÇa® ngh¡Ft®
5 _®¡f bu‹gh® nt£l ÄiH¤jš
Ô®¡f khf¤ âthî w§fš
brU¡F‰ ¿U¤jš áWÄf blhWÉš
ÉU¥ò‰ ¿U¤jš btŠN jhlš
Mlš gh®¤j ygth j«gdš
10 ghlš nf£lš g~bwhÅ bfhS¤jš
thsh rÇ¤j yhf tG¤J§
nfhsh WfË‰ Tlh¥ ngh¡Ft®

ï‹ndh® nfbs‰ nfí§ bfhšnyh
k‹dh® fªj nfh£l kßï
15 moah®¥ òu¡F kU£bgUŠ nrhÔ
mona nd¤J kâur¤ njnd. 25
neÇir bt©gh.
nj‹gh ÆGJf©L â¤â¡F k¡fhu«

M‹gh byyhbkŸS khdªj¤ - nj‹ghF©
L«gÇ‹ ÛÆU¥gh buh©fªj nfh£lkk®
j«ãuh Å‹d‹g® jh«. 26
f£lis¡fÈ¤Jiw.
jhÉš Éntf Ksh®bfh©l r‹kŠ rgy«bgw‰

*TtÆ D¡»iu njLt njhoiw ahKidí§
TîÊ¤ njoíŒ thut® Ú®tiu T¿lbt‹
ehty njhbtid ahŸfªj nfh£le‹dhafnd. 27
ïiz¡Fw sft‰gh.
ehaf‹ wªj ehšnt j¤JŸ

ïU¡F kiwÆ bdÊiyj nua«
vRÉ‹ iw¤âÇa« Ûrh tháa«
ãUfjh uÂa« ngœ¡fl tšÈ
5 Ñj¢ rhªnjh¡ »ae‰ nfe«
mj®t¥ ãu¢áe kÂkh© ^¡»a«
K©lf bk‹dh bkhÊbahU göc«
ïu©lh nkh¤â nd®¡if tšÈa«
öŒik g‹D Rntjh Rtju«
10 »Hik¡ fhyh¡ »ÅU¤ âueWŠ
br‹Å nah¤â‹ áuR áifbaD«
gŠr U¤âu tŠRg ÃlK«
* CtÆ‹ = C‹ tÆW
62 áWü‰¿u£L
Vida îgÃl khfk bkšyh«

bkhÊªJ bkhÊªJ Koî gL¤j‰
15 fikah¥ bghUsh aWFz t¤JthŒ
v‹W KŸs bjJnth tJnt
Úba‹ nwh®th® beŠáil íiwnthŒ
njuz* îH¥ò thuz¤ J»nyhŒ
bghy§bfh Ùg ty§f‹ bkhŒ«nghŒ
20 rl¡fu ehk rf¢áu ehk
F‹wh¡ fªj nfh£l¤ bj«kh‹
vdhbj© ik¤Jiz Æ‰bwd nth®ªjhŸ
m‰ã yonaid
všY§ fh¤â ašY§ fh¤â
25 mªâ fh¤â rªâ fh¤â
K‹D§ fh¤â ã‹D§ fh¤â
ïilÆ‰ fh¤â ah©L§ fh¤â
neh¡»l bd§F Eidna
neh¡f‰ fha neh¡F kËna. 28
neÇir bt©gh.
mËah‹ kDl®nr ahbkhUt d«ã

ÉËah Éa‹bgwÈ§ F©nl‰ - fËfÊah
X®flî£ nrŒe«ã ah®bfLth nuhŒÉyUŸ
T®fªj nfh£l Ffh. 29
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
fhts® khfªj nfh£l¤bjª ehS§ fobgU¡»¤

jhtw ntÉs§ Ñbuh‹ gJÉÊ¢ r©KfÃ‹
ötU z¢ro naÅÅ¤ j§Fª JfËÈl«
njt®f© khdt® ahtU nk¤J‹ ¿Utona. 30
t©z¡fsŠáa«, fhŠá ehfÈ§f KjÈah®
nt©LnfhË‹go mUË¢brŒa¥g£l fªjnfh£l
K«kÂ¡nfhit K‰¿‰W
---------------
* cH¥ò = tÈik; sfu btJif.
tlâUKšiythÆ‰ Ffgu®t©z«. 63
tlâUKšiythÆ‰
Ffgu®t©z«.
---------------
ïuhf« - ò‹dhftuhË.
ija¤ jdd j¤jª jªj¤j jhdd

ija¤ jdd j¤jª jªj¤j jhdd
jddjªj jªjjhd jddjªj jªjjhd
jddjªj jªjjhd jddjªj jªjjhd
jhd jhdd jhd jhdd
jddh jdjd ija jhddh
- jdjd j‹dhd jddh.
brhšÈ‰ bgÇa R¤j§ bfh©l¢r *ü¿a

bkŒa®¡ »Åa f¤j‹ áªâ¡bfh zhKjš
bgÇat©l u©l«ahî« tidgu‹brŒ »‹wthW
ÃWÉaªj KŠbrpr DÆÇUªâ a§Fnrhâ
ehj ehaf‹ ntj ehaf‹
câah ÃUky idÉ yhjnfh,
bkŒa‰ òjbdh U¤j‹ g©ò‰w njtU«
ita¤ jtU Ã¤jŠ áªâ¡F Û¿È
msÉwªj t©lnfho fËÅiwªj ÉŠirpr‹
miwflªj r«òkhá‹ kâky®ªj òªâahs‹
Xif naís Üif naís®
csÛ JsDa® tŸs Üânr®,
bjhŒa‰ ¿Uî s¤j‹ rªj¤J khiybfhŸ
cŸs¤ âUÃ U¤j‹ g©l¤j Übad
ciubra‹g® e©g®Phd Kidt®tªj dŠbrahâ
fiu jÉ®ªj bt©Fnzr® bghiwÄFªj J§fnuj«
nehÆ yhtU nza nghjf®
mÊah jtuK ešF nkijah®
- ÃfuW É©zhf Ãiwnth®; 1/8
* üWjš = bghoah¡fš; mÊ¤j byD« bghUË‰ ãunah»¡f¥ gLtJ.
64 áWü‰¿u£L
bjhšÉ¤ jft s¥gª j§bfh¥ãš N®fSŸ

*ešy¡ fašÉ Ê¥g© f©l¤â nfhidí«
mÂÆy§f dªijkhD lUSu§bfh© k§ifehLŒ
kidík‹¿ bah‹¿‹ÛJ fÉbrhš»‹w â‹Wehbk‹
Ú®ik naís Ñu dhdt‹
eitÔ® gukiy bašiy nah®tsh®,
**bghŒif¡ fU» U¡Fª â©blh¤j ghiwÆš
Ia‰ bwhGâ U¡FŠ rªj®¥g ÚŸtÈ
cilat§f« ÉŠRój fzÉu©L j©låu®
fisÃidªJ f©LÚÉ® jÄœeyªbj ÇªjÑu‹
nky njh®ãiH rhu ntgÂ
kiynr® FifeÅ jŸË nkhâO®,
JŸË¤ JoJ o¤jŠ rŠr‰bf dhbthU
tšY¤ jut Ë¤j‹ w‹ò¡F shdt®
ãd®bkhÊªj j©låu® kuÄUªj br«gyhr
kijaÇªJ j©llhf tUbf¿ªJ Ã‹wnghJ
ÛD« åík jh» naíW«
mPnu awbtd tŸS ÑÇdhš
- t»®fÉ t‹ndhÉ‹ Äfnt; 1/4
bjhšiy¥ glu Ë¡FŠ r§f£l khuit

bkŒÉ£ lîl d¤j§ bfh©o¢br ntŸgâ
jÅ‹ kwŠbrŒ »‹wghÉ badÉu©L j©låu®
fS«btF©L l«giwªJ áiwòÇªJ tªjfhiy
<J jh‹KU nfhd njbad
ÃidÓ ÇadÉ WŒa ghlyh®,
òŸË¥ bgh¿Æ U¡Fª bjh§f‰á fhts
ita¤ bjhblhË f¡Fª j§f¤â© khdK«
* ey¡faš ‘ešy¡faš’ vd ÉÇ¤jš Éfhu¥g£lJ.

** bghŒif = rutz¥ bghŒif
** ït®fŸ bga® c¡»u _®¤â m©lh tuz‹ vd¤âU¥gu§»Ç¥
òuhzŠ br¥ò«.
mÂgâªj jªjahd ksÉwªj á§fahd«

vÂYa®ªj bjh§fšÕÈ bfhofz«g dªjnfho
Vt yhsU Ûo yhtlš
kÈkh gFâí KŸs ÓUsh®,
brhšy‰ fÇa bgh‰òŠ r«g¤J Úoa
btŸË¡ »Çe L¡f© l§»¢r jhto
at®ÉU«ò »‹wthW òÇáwªj r«¥ujha
mUSk‹ò Ä‹òkh» Ãytf©l r«òthd
khá yhkÂ pr® fhjy®
mUŸrhš bfhoÆil* iaia ghydh®
- KotW K‹ndhÅ styh®; 3/8
JŒa®¡ Fjî á¤j« bgh§f¢R jhtÇ

òŸS¡ »iwR k¡FŠ r«g¤J shŒâU
mizitF©l É©Lthá WstÂªj kŠRkh®g
btdtz§F »‹wng®fŸ flîbs‹¿ a«òkhÈ‹
**Mz khkU khbd dhtU
bgÇah ustW fšÉ ehjdh®,
bjŒt¤ âUÉ U¡Fª J‹g‰w nkÅÆš
ešt¢ áuÄ iH¤j§ bf«ã£l nrfu«
EjÈy«g fŠáfhj brÉÉs§F bjh§fnwR
jUFj«ig f©lthu Äilta§f dªjnfhit
ghl fhâba yhK nkîw
tUnkh® fÇkfŸ bfhŸs thÉdh®
bjhšÉ£ fUK »‰F§ f§F‰F nkbyd
kšf‰ FHY k£Lª j©blh¤j njhŸfS«
*rFÈeŠr k«ignkhJ ÉÊfS§f j«gehW«
ïUgw«ò« t«òóR fujy§f SŠRyhî«
ÚÇ yh®RÊ nebuh® ehãí
ky®ngh yoíil tŸË nfŸtdh®
- òfœKÅ brh‹dhL brÉah®; 1/2
* Iia = cik; ã§fyÃf©L.
** Mz« = m‹ò; zfu btJif.
rFÈ = Û‹; tlbrhš
66 áWü‰¿u£L
tšiy¥ bghUK iy¥bg© g©ò¥ò nyhkir

ika‰ »ÅJ f¡F§ f©bg‰w thrt‹
cukl§f tªjNu‹ Éwyl§f bt‹wndf
fzbkGªJ g«igngÇ KuRâ©o bkhªijthÇ
jhiu fhfs« ahk khKH
KUlh FËJo ešy ehjnk,
brŒa¥ bgÇa f£f« ò‹r¤â nguÆ‹
KŸS¥ gur o¡Fª j©l¤j _Éiy
v¿ÆU«ò Fªj«åR rts«t‹fš ã©oghy«
Kryk«ò áªJthu« tisfŸF©L kª¤ughr«
ÚL nfhlÇ pU« thbsG
FÈrh íjÄf îŸs nfoyh,
kŸs‰ gilfŸ g¡fŠ rªâ¡f ntbgU
ita¤ jyÄ â¤j§ f§F‰w thRu®
fistisªJ k©ilntW bjhilãsªj rªJntW
ÉÊt»®ªj J©l«ntW fs«t»®ªj K©l«ntW
fhšfŸ ntWif ntW ntbwd
Éiunt ÆW«tif brŒJ Úâna
- cWRu® k‹dhbkh® kÆ‹nkš; 5/8
ika‰ wÉd‹ bk¢RŠ br§if¤J üòu«

všÈ‰ Rl®bfh Ê¡F« bgh‹f£L nkhâu«
mÉ®rj§if j©ilrhy bthË®gj«bgh Uªjnt¿
miwáf©o j‹fyhg KGtJ«g l®ªJNH
Ús åÇiw åR årÈ‹
beLkh kiyKo JŸs ntFne®,
fŸs¢ rk®bfh L¡F§ F‹bwh¤j Nud
JŸs¤ âwî‹ k¤j§ f©blh¥ã yhtâ
ïfš»s®ªj j§ifntÈ Åidt¿ªbj GªJÚÆ
tRu‹ bkhŒ«ò l«òÕw tidâba‹w iwªjntiy
njR yhkJ nfhu khbkhË
gynfh obgUf btŒbj dhÉzh«,
ika¤ jyK k‰W§ f©l¢r nkbfhs

tŸS‰ Wabu G¥gª jªj¢R jhâa®
Fkur«ò fªjnjt btdÉs«g tŠrNu‹
clšt»®ªJ f§if_œ» fukk®ªj bt‹¿ntÈ‹
<r dh®Ru nyhf khbsd
kfth‹ k»Giu brhšÈ naáyh
- muRkU lªneÇ yUnsh®; 3/4
tšy¤ juÂ K¤JŠ brªJ¥ò _Çí«

ešF¥ òilí L¤J§ f§f‰w óÄÆš
vÊšÉs§F bjh©ilehL eÅÉs§f tªjñUŸ
miyjJ«ò »‹wghÈ klitbf©il J«ãthis
jhÉ aháÅ thiH ÓtÅ
òËkh jÄœjU RŸË th®gyh,
fŸË‰ Rita Ë¡F§ bfh«bgh£L njdiu
btšy¤ âDÄ Å¡FŠ r«ò¥g yháf©
ÄirÉGªâ Êªjntis íâ®gHŠá tªjnjD«
vUikF©il J«ãnfH dilÆidªbj G«òTiH
thÇ naÆL ghd nygy
csÚŸ tsbkhL brŒÆ nybeyh«,
tŸS¡ fâu o¤j§ f§»£l üÊšfŸ
btŸis¤* jusK¤â W«bgh¤J åbrhË
mU»Å‹w dªjngj Fuitjªâ a§FfhÂ
cHt® bg©fsªjfhu îUitbt©bgh bd‹Wfhz
ntbrŒ nghœjt® ner thlt®
ïtuh® òâabu ida nkbfhsh
- ÃrKz u‹bdh®t ÆDnk; 7/8
tŸis¢ brÉ» l¡Fª J§f¥bgh ndhiyfŸ

vŸs¢ ráia K¤jŠ áªj¥ò‹ _uÈ‹
kz«ÉiHªj beŠrnkhL gyklªij Ã‹Wyhî
jlkÈªj kª¤unkil fSkf‹w k‹wnkhJ
* jus« = cU£á; ufubtJif

68 áWü‰¿u£L
rhiy khkl« thÇ ahtz«

mwnk òÇÆl ika® nr®înk,
mšÈ¤ jËÇ‹ k¢rŠ br‹bw£L nkhilí«
beŒij¡ fok z¡FŠ br«ò£g thÉí«
eitailªj ikªj®_œ» dy«tH§F »‹wkhd
rKlÅª¤u k§»thí ÃUâr©l kª¤Çehu«
<r« thUz nkáš NÇa«
kâÚ buDey bghŒif nahLnk
kšÈ¢ broa u¤jª j©ã¢á khjÉ
Kšiy¡ bfhoJ U¡f« ig«g¢ir TÉs«
k»œbrUªâ bfh‹iwnfhil jkdÄ©il rªjehS«
tsUeªj d§f©nka bgÇaÉŠá bfh©lnfhÉ
nyhL« thdt® NœbjŒ åfK«
csnth® tlâU Kšiy thÆšthœ
- Ffgu bu‹dh®t Ksnu. 1
t©z¢rªj tsbkyh« cz®ªjtU« br‹idÆš tá¤j

jÄœ¥ g©ojUkhd f.t. âUnt§fl ehíLbtD« bgÇahuJ
nt©LnfhË‹go mUËa tlâUKšiythÆ‰
Ffgu®t©z K‰¿‰W.
---------------
etåu®
etu¤âd¡fÈÉU¤j«.
----------------------------
åuthFnjt® - khÂ¡f«.
Óu whKUf ntSiw brGik
Mu whÃya thÇÆ yknu©
ehu whîGt ny¿L eÈÉš
åu thFbtD« åuid ÉiHth«. 1
etåu® etu¤âd¡fÈÉU¤j«. 69
åunfrÇnjt® - jus«.
v ‹id ahËiw ahíy bf§fQ«
k‹D fªjã uh‹kªâ u¤âil
Ä‹D thœ¡ifa whåu nfrÇ
j‹id íŸs‹ã‰ whœt®¡»‹ ùHny. 2
åuknfªâunjt® - ò£guhf«.
XjU« åuk nfªâu bdhUt‹
ghjK nsgl® khªju guÛ
Mju« åak jhªju§ fUJŠ
Njk fhku Û®ªjnjh kuntŸ. 3
åuknfrnjt® - nfhnkjf«.
muz¤ âiwnah idadh ujnk‹
fuz¤ bjQth® ft} ¿Lth‹
KuÂ‰ bghUN ubdhnl Kidnth‹
ruz¢ Rfå uknf rdnuh. 4
åuòuªjunjt® - it^Ça«.
âifbayh Ú¡fÄ yhJ br¿ªjbgUª
jifbayh nk‰wÉ® rhÄ gj«guth¥
gifbayh Ú¡bfhU ghL ãwªJSth®
Äifbayh« å£oL« åu òuªjund. 5
åuuh¡fjnjt® - tÆu«.
åtad Äyhnkš å£Lbe¿ia neL«
Mtywt® thœth dh£LKUf ntË‹
jhÉyUŸbfhŸ åu uh¡fjdo jhœth®
njtUk¿ ahnth® Ó®¤âÆYa® thuhš. 6
70 áWü‰¿u£L
åukh®¤jh©lnjt® - kufj«.
jhkj bk‰¿L kháš rh®¢nrªj‹
nrkt o¡fË ahbkh® Ó®¢rh®ªnjh®
khÄl‹ Ä¡Fil åu kh®¤jh©l‹
ókd e¢Re® nghj« nghŒ¡fh©gh®. 7
åuhªjfnjt® - gts«.
kŸsny nw©á» ÆtU kŠrid
cŸSnth nuh§ft Dz®î rªjj§
bfhŸSå uhªjf Åidî bfh©oo‹
jŸSth® fh©fz¤ *jWf© ahití«. 8
åuÔunjt® - Úy«.
Mbu¥go KÅD«kJ nghy¤âU tUŸT®
ehu¥bgU khdhaH dhf¥bga uhdhŸ
jhu¥bghUŸ nty‰gÂ jifik¡Fz åu
Ôu¥bga nuhid¥òfœ bjUs®¡»iy áWnf. 9
fªjrZo KjÈa khÉuj tÊghLfËš tG¤JkhW gh«g‹:

$k¤ - FkuFUjhr RthÄf sUË¢ brŒj -
RthÄf
etåu® etu¤âd¡fÈÉU¤j K‰¿‰W.

fÉ¡bfhU f®¥óu Ôgnk‰Wf.
---------------
* jWf© = fLf¡ bfhšYjš; áWghzh‰W¥gil fh©f.

m£lh£lÉ¡»ufäiy. 71
m£lh£lÉ¡»ufäiy.
------------------------------
eh‰g¤bj©Ó®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«.
rªâunrfuk®¤jehß RuŠ
r¡fu¥ãujhd«
jøz_®¤ jÄÈ§f« È§nfh‰gtª
jBa¡»ag§f«
rªâÆÅ®¤jdŠrªjjÃ®¤jdŠ
r©nlrhE¡uf«
ryªjutjkbfhuhÞâunkfg
j«kRth%l«
r¤ar jhát«Ä¡frjhátª
jFyFnsRtu«
rf#Rfhrd§T®kr§fhuk¢
rhÇtuhAhÇ
r‰FU_®¤jKnkrKkhgâ
#aò#§f¤uhr«
rh®¤öyAÇigut§fÈahzRª
ju«tLf§»uhj«
RªjuÉUõgñ® âÉõhgA
uzŠRtuhg¡e«
JfsWnB¤âughyfªbjhšfU
lhªâf«KfÈ§f«
J§ff§fh ju§f§fhÉ[®#eŠ
RgnrhkhÞfªj«
NuÌ«AhÇ *fkhÇakhªjfŠ
Rá **khztght«
* fhkhÇ ‘fkhÇ’ vd¡FW »‰W.

** khztght« = áZaght«.
72 áWü‰¿u£L
Rgfuãuh® ¤jid_®¤jeWªâÇ
òuhªjfŠRu®guR«
RKff§fhsÄu¡jãiB¥ãu
jhdÄUŠRlnu
Rl®fîß tu¥ãuj«kAhgh
Rgjbrh%gkÂ
njh‹Wò#§fyËj«Çõghªâfª
njhkWf#í¤j«
ÉªijÉs«òf#hªâf«åiz
ja§Fjøz_®¤j«
nkjfnahfÉndhjkjhf
És§Fjøz_®¤j«
ÉkyãBhld§ftiyí¤ jhuz«
ntjfz«òfG«
Éâáuf©ld§fîÇÈyhrkª
ÉjbkÊyÇa®¤j«
åug¤âuªâÇ_® ¤âK¥ghjk
AhntjhËel«
btUtWnkfgj¤âÇíUthŒ
És«gWgJeh‹F«
ÉyhrtË¥òÃÄ¤jbkL¤jbth®
bkŒ¥bghUbsJtJnt
É©zt®k©zt®f©zt®ahtU«
ålUshbadnt
tªjidòÇaÉUªJsÜbad
t©lÄHh‹kdrh‹
thœ¤âtz§bfidahsbtÅUja
kyÇbyGªjUshŒ
m£lh£lÉ¡»ufäiy. 73
kªâuehafjªâuehaf
k§fsehafnth«
kajtß RugukFnARu
trdkdhÔj
tuj¡UghfuFkuguhgu
tiutWõh£F©a
tÞJbtd‰òjr¤âaÉ¤jf
kuzbkhladÄyh
thdtPhdenghkÂnaâU
khyad¿ahnth®
khkiyÆ‹ bgauh‹ FUehjbt‹
kUblWkhKÅna.
fÈíf M©L 5000-š Ãfœ És«ã tUl¤âš, gh«g‹ : $k¤ - FkuFUjhr

RthÄfshš ï~jUË¢ brŒa¥g£lJ. ï›ÉU¤j¤âid íŸSU¡f¤njhL
K¥nghJ« ghoahLf. MlhÉoD« ghLf. m§‡dŠ brŒnth®¡F cnuhfehr«,
ghgehr«, r¤JUehr«, MíŸ ÉU¤â, ijÇaÉU¤â, åÇa ÉU¤â, ò¤âu ÉU¤â,
ò©ÂaÉU¤â í©lhjnyhL r®th®¤j á¤âí«, K¤âí« thŒ¡F bk‹gJ
thŒik.
eh‹fhtJ k©ly¤ij¢ rh®ªj
áWü‰¿u£L K‰¿‰W.
FkuFUgu‹ âUtothœf.
âU¢á‰w«gy«.
---------------
74 áWü‰¿u£L
F¿¥òfŸ
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
FkuntŸ
gâ‰W¥g¤jªjhâ.
eh‹fhtJ k©ly«
átka«
X« FA¥uàknzek :
$k¤ - FkuFUjhrRthÄfŸ mUË¢brŒj
FkuntŸ.
gâ‰W¥g¤jªjhâ.
------------------------------
K‰W« g¤J tifaháÇa ÉU¤j«.
1 MtJ v© Ó®¡fÊ beoyoaháÇaÉU¤j«.
cyf¤nj tUãw¥ò ÄU¥òŠ rhî

bkhÊahj J‹gbkd¥ bgÇah bušyh«
myf‰nw ÆyFKd jona nr®ªjh
u›tona bgW«ngbw‹ wona Dªjh‹
fyf¤jh YHYkdª jidÃ Öï¡
fUJ‰nw ÅdJfH yjid É£L
Éyf¤jh ÅÅba‹kd Ãidí nkhbt‹
Éidbfh‹whŸ FUkÂna Fku ntns. 1
FkuntŸ FkuFU thfh bt‹nw

FÆ‹WFÆ‹ nwg‹dh Â‹nw‹ kh‰wh®
rkunt Sida‹¿ ntnwh® bjŒtª
jÄna‰»‹ bwdÉ‹W fhW KŸns
mkunt© kiwnahâ ahsh bs‹nw
au‰¿nd‹ Éu¤âbe¿ ò¡nf‹ nkhf¥
ãkuntŸ ta¥g£lh® nghY© bzhªnj‹
ãuhÅdJ »UigeÅ bg‰nw dšny‹. 2
bg‰wh®Ú ãwªjh®Ú ngQ th®Ú

ngrÇa t‹òs®Ú ãÇÉš yh®Ú
c‰wh®Ú íÇah®Ú ba‹nw Ã‰gh
UWbe¿na ehDÃ‰f îid¤bjh l®ªnj‹
78 FkuntŸ gâ‰W¥g¤jªjhâ
f‰wh®ngh‰ fÉijgy gho í‹w‹

fidfHiy¤ Jâ¤njÅ‹ fUiz ah¡f«
m‰wh®ngh yiy»‹nw ÅÅah bu‹id
ahjÇ¥gh® brhšÈaU sÆšntiyah. 3
IaÄyh Ã‹DyF nt©o Æ§nf

aUky®Ú® bfhLóir òÇth® nghy¤
bjŒtbkyh nk¤JFf ehD« ahnjh®
á‰WUÉš tÊgl‰F¥ gyÉ fhu
itaÄyh Phd eÉ }šf nshbu‹
kdÄirah jUŸRuªJ ÚK‹ brh‹d
JŒaÉyh r¢brhYnk Æl§bfh lhJ
JÇaÃiy nkÅ‹nw NHš rhY«. 4
NnHndh âUtUis¢ NœªJ NœªJ

JÇaka khŒÃ‹W nrhâ å£oš
thnHndh thdªj khd f©Ù®
tonandh gonandh kJf u«nghš
ånHndh Éu©l‰w e¿jh nfndh
Ékyájh fhreL És§F K‹id¤
jhnHndh btidahS§ fUiz¡ f©nz
jªij¡F KgnjrŠ brŒj rhÛ. 5
brŒjtbkh‹ ¿šyhj ntiH naid¤

â©òÉÆ‹ khDldh¤ bjÇ¤j‹ khwh¡
ifjtbk‹ bw©ÂÆÊ ehŒng ba‹d¡
fH¿lbt‹ whYk¿ ths® gšnyh®
cŒjtÄš ngŒehba‹ nwj« ik¤jh
Kiu¤jikah yitbghUªjh _l® jhK«
itjtyŠ N£Ljo¡ fGij ba‹nw
tH§fÈia òil¤Jitntš gÇ¤j k‹nd. 6
FkuntŸ gâ‰W¥g¤jªjhâ 79
k‹dt®f blhGk‹nd kÆÿ® k‹nd

kWÉ‹kÂ kiynaba‹ kd¤â DŸns
ï‹dKjhŒ¡ f‰f©lhŒ¢ ÓÅ njdh
ÆizaWK¥ gH¢Ritah ÆÅ¡f ntiH
v‹djt ÄÅ¢brŒnt‹ wt¤â‰ nf‰w
ÉfYl«ò bgwh¥ghÉ¡ »›th nw§»¥
g‹dkD th¥ãwªj gÇnr ašyh‰
ghœ¤jÉid üWgÇ áiynah brhšyhŒ. 7
brhšyhj brhšbyh‹iw¢ brhšyh k‰wh‹

brhšFUÉ‹ brhÈÅ‰FŠ RF®j® brŒif
fšyhj Éu©Lfh‹ khlh ba‹ngh‰
fháÅÆ Å‰FeU K©nlh ah©L«
bghšyhj gt¡fat® FUthŒ _l«
bghÈkDl¥ gjoahŒ¥ òG¤j ehahŒ
všyhj gªbjÇah¢ ájl dh»
ÆU¡F bkd¡ fÆnyhí‹ fË¥bg§ bfŒJ«. 8
vŒjÇa gu¤JtK‹ doah®¡ Ñí

ÄU§fUiz ÆªehŒ¡F Äu§F khÆ‹
btŒâÇa ÃiyÃ‹W nknyh dhnt‹
ntbwh‹W nkšnt©nl dUsš yhnk
cŒâbgw tÊÆšiy badšbghŒ ah¡f£
Liua‹nwh bt¥goí Ktif a‹ò
brŒjUs tUâaU£ flny Æ‹g¤
âunsbr› ntnsbrŠ Rlnu njnt. 9
njntbr« kÂ¢Rlnu ájhfh r¢brŠ

brGŠRlnu Æjaájh fhr nkî
ónta¥ óÉyk® Ffnd í‹f©
bgh‰bghblid neh¡fhnjh òÅj eh¤jh‹
thntba‹ wiHahnjh ky®¤jhŸ br‹Å
k‹dhnjh Ä‹dhnjh kwªJ Nœkh
nehntÆš òy¤âbdid ÆU¤â lhnjh
E©Qz®É yhbtËna DŒí khnw. 10
2 MtJ mWÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«

És« kh njkh És« kh njkh
cŒaU© kh®¡f nkJ Kz®»yh¥ ngij na‰F

bkŒaUŸ fh£L Újh‹ És¡»a ÃiyÉ£ Od¡
ifaU bshUt dh»¡ ftiykh flÈš åbH‹
bghŒaU© kh®¡f kh‰¿¥ òu¥gt ÇÅah® ntnyhŒ. 11
ntyth Ékyh t‹g® ÄoJÄ¤ jUŸtŸ shÈŠ

Phyth jidbr‰ whS e¥guh gund J‹gŠ
Nyth btdnt f¤â¤ Ja®¡fÙ® toah bt‹id¥
ghyth btdnt Tî« gÇirí KWnkh î‹dh. 12
c‹da tUis pp ía®gj Ûp ba‹W

brh‹dbrh yid¤J« nghÈ bjhGjJ« nghÈ a‹gh«
m‹idia eho eho aGjJ« nghÈ ba‹nw
g‹DÄ¥ ghÉ baŒJ« gabdnjh gf®nt dhjh. 13
ehjeh jhªj Phd ehaf‹ KUf bd‹W‹

ghjeh Åidªj J©L gukî d‹ig neo
Vjeh tyw k©il ÆÇabt~ fo¤nj dšny‹
thjeh îl«ng K‰W kš»l Ã‹nw dªnjh. 14
mªjK khâ íªjh ÅšbghU sh» åL«

gªjK ÄÈah ba‹D£ gukdh a¿thŒ ehSŠ
brhªjK kh» Ã‰FŠ R¥ãu kÂa nkba‹
kªjK« Éidí nkht tukdŠ brŒÆ‹ thœnt‹. 15
thœÉny ÅDnkh® fhY‹ thŒky® kh‰w§ nf£»‹

jhœÉny dhnt dhSŠ rutz K¤nj Úy«
nghœÉny ÆL¡f nzrhš òiuíl‰ RikÆ Ü¡f
åœÉny baid¤jh‹ it¤J nktÚ Ãid¤jš nt©L«. 16
Ãid¥gt® Ãid¥ã Å‹W Ãid¥gJ Ko¡F bkªjhŒ

cid¥gu bkd¡bfhŸ shjh buh‹dy ut®f nza«
vid¥gu khQ ntD bkŒbjhzh thW fh¤â
Éid¥gÇ rW¤jhŸ nrªjh åLng‰ wU©kh É©nz. 17
É©zt® gšnyh® e«ò« btW¡ifÆ d¿jh K‹w‹

j©zy® neh‹wh bs‹DŠ ruje‹ Fz®ªnj‹ thsh
k©zt® eileh‹ bfhŸs tÊÆiy ÆÅí£ nfhÉš
c©zl ÄiH¤â ahâ bahUtnd KUf ntns. 18
KUFW fsgª njhí K»œKiy¡ bfho¢á baªjhŒ

cUFW gl¥igª ehf îÇòiu íiló© å¡»
mUFW bjŒt¤ jªâ afk»œ jiyth î‹w‹
FWFW bfhY¡f© lhY§ bfhoand‹ FiwÃš yhnj. 19
njtnd átnd ntÈ‹ bwŒtnk tu«ãš yhj

nehtnd ahnd‹ Phd neh¡fk j¿na Üjh‹
jhtnd aŠnr by‹ndh® j©Qiu aË¤jh È‹g‹
Mtnd aUË ndh¡f k¿»ny‹ Äoa ndnd. 20
3-tJ mWÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.

fhŒ fhŒ fhŒ fhŒ kh njkh.
ÄoÆšyh Ãdjoa® bgUthœî

bgWkhW Éòiy njh‹¿
moÆšyh kl¥ngbah¤ jtÅÄir
íU©lGkh wky î‹w‹
broÆšyh tUSŸs kîdkJ‰
¿U¥gbj‹bfhš át¥ng WŸsh®
FoÆšyh efnuhÃ‹ ÅU¡ifaU£
nfhÆšts® Fku ehjh. 21
FkuFU jhrÅt‹ FzÄšyh

d¿Éšyh‹ nfhnj íŸsh‹
mkuUy »DKŒa twÄšyh
bddkDl uiwt j‰nfh
jkuÇa jhŒkidk‰ bwšyh«É£

o§‡dnk jÅa dhnd‹
rkutÆš ão¤jjiy thãiH¡F
khw¿na‹ rH¡f ndnd. 22
rH¡fWK do¡fky« thahik

ah‰ftiy jhnd Phd¥
gH¡fKW bkidíÆnuh L«ãL§»¤
â‹D»‹w gUªjh Æ‰whš
tH¡fwÄ yh®fUbjh zh¥guk
thuKj kHnt í‹id
ïH¡ft¿ ahkâbah‹ whYÆ®bg‰
¿U¡»‹nw Å‹W fhW«. 23
ï‹¿UªJ ehisbahÊ bghŒthœÉ

ÈDÄU¡f btdJ beŠr¡
F‹¿UªJ ÄË®Fku FUntÆª
beŠrÃid ahJ nfhJ
bfh‹¿UªJ Ãidaila ÃidªJŸs
j›thW FÆ‰whŒ nfhiz
k‹¿UªJ eleÉ‰W bkhUtdU©
kjyhba‹ kâna k‹nd. 24
k‹Dkiw Kjnyba‹ Kjnyf©

kÂnabr« kÂna öÉ
J‹Dku fjkÆÈ‰ bgh‹kÆÈš
bt©kÆÈ‰ Wtuh nkU
v‹dtU Jiunaba‹ Fiwa¿it
Ãiwa¿t jh¡» ba‹W«
bgh‹doÆ ÅU¡fî«bgh‰ òsnjhbrhš
ÿ®âÇÆ¥ òG¤j ehŒ¡nf. 25
òG¤jiyí ehŒ¡F«Él¡ F©bghGnjh®

rªnjhl« bghUªJ Äªj
tG¤jiyik íilehŒ¡»§ bfJbghUªJª
Ja®bghUªJ kwÈ nkY§
fG¤jiyÆ ÈU¤âÄâ¤ jhYKid
ÃidªjGtš fHby© zhik
bfhG¤jiyí KÆ®¡»ida gyd‹¿
ntWsnjh Ffkh njnt. 26
njteil bghŒah» íyfeil

bkŒah»¢ Óy« bghŒahŒ¥
ghteil bkŒah»¥ got®tu
tÇjh»¥ gjf® Ä¡nf
Mtdil bgÇjh» ísÉªj¡
fÈfhy¤ jUzh oªj¢
Ótdil K‹wtÄ yhjFiw
ntahFª âÂnt‰ fhshŒ 27
âÂ»Uig Æu§fÉiy ba‹Wjiy

ao¤jGJ âÇªnj Åšiy
mÂ»Uig bahLKf¤â yiwªjGnj
ÅšiyÉGª jGnj Åšiy
gÂ»Uig ílÅy¤â‰ flfbld¥
òu©lGJ gij¤nj Åšiy
fÂ»Uig íilaÉs« bgUkÉ›th
¿a«ò‰nw‹ f‹bdŠ nrnd. 28
f‹bdŠnrh nl‹ãwªnj‹ filatÇ‰

filabdd¡ flªnjh® Tw¥
ò‹bdŠnrh nl‹ãwªnj‹ ò©Âabkh‹
¿šyhj bghšny D¡F«
e‹bdŠnrh lkUÃ£il ešFitnah
t§fbzŒâ eËd ghj«
v‹bdŠnrh oU¡ftUŸ brŒthnah
brhšÈfšnt Èiwna a‹nw. 29
ïiwatbd« kh‹Fku bdd¥òfœªj

tUz»Ç prh fªjh
kiwatD‹ ó§fHiy e«ãaeh‹
fUÉfË‹ ta¥g£ nlhî§
fiwatbd‹ whfhbj‹ Dl‰Rikia
ÆÅâw¡»¡ fh¤J Phd¤
Jiwatid bahšiyÆÅ ÈÅnt©nl
bdhUá¿J Kyif¤ jhnd. 30
4-tJ vGÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.
jhdt® FGit¢ rt£oÉ© zt®jª

jlÉR« òyft®¡ fË¤J
thdt® Kjšt dhbahË uhW
ky®Kf KJgâ naÃ‹
fhdt kÂa§ fHdl§ fhz¡
f©bgW gh¡»a ÄšngŒ
khdt bddÉ§ »U¡Fbk‹ gDt‹
kâ¤Jtª jUŸòÇ thnah. 31
mUbz¿ ah®¡»‹ dUlU khâ

a‰òj tU£át¡ bfhGªnj
kUbz¿ naid khzU© kUth
tWikia ao¡fo Ãidªnj
ïUbz¿ íHY« ngbad¢ brŒj
bt‹Éâ ÆD«tÈ jhÆ‹
bjUbz¿ ão¤J thœªâL ntndh
bjŒtnk brŒtbjh‹ w¿na‹. 32
m¿Éid a¿ªjh® be¿ÆÅš yhnk

aU©bkhÊ jid¥ão ahnk
br¿Éid aW¡F kD¢brã ahnk
âÇkd¡ fhšfis ahnk
bgh¿Éid bfL¤jh® ngh‰gy thah‰

òy«gî§ fy§fî khnd‹
bt¿Éid KU¡F kÆyu nrí‹
bkŒaU£ bray¿ nand. 33
VÅ‡‹ Äfî« tUªJ»‹ width

bt‹DiH badîd jUzh¤
jhÅ‡ Diu¡» dJbtD sKjhŒ¤
jJ«ãba‹ f«giy brW¤J¤
njÅD kJu t£oDŠ RitbrŒ
Ô§fU« ãDÄÅ âÅ¤J
thÅD Ka®ng wË¡Fk‹ nwhbr«
kHKÅ naaU shnah. 34
XŒtU ãwÉ¤ Ja®kd edÉ

nyhík£ Lsbjd yUüš
MŒtW kDl u¿t®bfhš nyht‹
dt®fS bshUtbd‹ ¿lÉª
ehŒtu ÉU¥ã D§fU¤ jG§fh
ey¤âid naDK‰ bwhÊíŠ
nrŒtu ÉÅy~ njhíbk‹ whÆ¢
brÅ¥ãD¡ bfªey Ksnj. 35
cs¡Fif jÅby‹ kd¤âid ÃWÉ

í‹wid ÃidªâUª njÆ›
ts¡fiu kiwa¡ fhÂl¤ â‹gh
afŠá¿ âU¥gî nkny
fs¡fiw kdJ Kis¡fî khbk‹
fâiae‹ nfh®ªJbrª üW
js¡fH bydJ jiyÄir¢ N£l¤
jaîbrŒ nt‰bgUª jifna. 36
bgUªjif ahK‹ dh£lbk‹ d¿J«

ngjÉ« nkâÅ íz®thŒ
tUªjif nehí K‰¿t QHY
klbdid eyŠbra btdî‹
mUªjif aUbs© ÂobdhU fz¤nj
aKJU thÆL nt‹ntš
ïUªjif aunr aoat® kdkh
ÆUªjUŸ fUiza§ flny. 37
flÈD ÄUªjhŒ kiyÆD ÄUªjhŒ

fâ®kâ íLÉD ÄUªjhŒ
bflyW ÉR«ò tËÆD ÄUªjhŒ
bfGîÆ®¤ âublhW ÄUªjhŒ
mlyÆ‹ Kjšth îŸËl¤ Jide‹
filabt‹ wDâd§ fYœªnj
clYÆ® tUªjh¡ foabeŠ nrÅ§
FÆUl ÅU¥gJ eynkh. 38
eyÄiH¤ jt®¡F§ bfhLÉid ÆiH¤nj‹

Phdü yhsiu¥ gÊ¤nj‹
kybkhÊ¡ fat®¡ »Åad brŒnj‹
tsUÆ bu©Ây tij¤nj‹
fyÄiH¤ âLbghŒ íiugy îiu¤nj‹
futl¤ bjhÊšfSŠ brŒnj‹
rykÊ¤ jUŸbr› ntbsD Äiwna
jhLiz badÉ‡‹ nghªnj‹. 39
nghªJa® jd¡F kŠR»‹ nwÅ¥

òyhYl ndhŒ¡FkŠ ád‹nkš
MªJa® jd¡F kŠR»‹ nwÅ›
tUªJa uh«bgU§ fliy
ÚªJa® gâÆ Å£ilÆ Üjh
ÅW¤âDŒ nt‹Rl® »s®ntš
VªJa® guk FUkÂ naba‹
Åjag§ fa«ts buhËna. 40

kh kh fhŒ kh kh fhŒ.
xËna bahË¡F Kj‰bghUns

ía®kh Â¡f¥ bgUtiuna
jËna ÆU¡Fª bjŒtbkyhª
jhGŠ ruz¡ Fknurh
fËna jUK‹ ¿Utoba‹
fâah ba‹W ÄÅbjŒj
vËna Åa‰WŠ brašg‰wh
njndh É›th WHš»‹nw‹. 41
cHY kde‹ nfhŒªâLkh

Wdbjh© ghj tUisÃidª
jHY KWnkh âUto¥ng
wÂ¤njh nrŒ¤njhbtdnt§»
ÉHY KWnkh ÉÅba‹nw
É«Ä¢ rh«bg‹ òªâíW
jHY klK bkhÊatU
lªjhš thœnt‹ rl¡fund. 42
rlbkŒ Æiyba‹ wrlKz®ª

jikngh y¿it¢ rhnundh
âlbkŒ ís®Ó® Ãšnyndh
Ót Kisia¡ bfhšnyndh
klbkŒ baití§ fonandh
khzh uKj§ Fonandh
jlbkŒ aHfh® kÆÈštU
jÅeh afnd jtWilna‹. 43
cilahŒ fj«g¤ bjhilahŒeh

D‰wh® bg‰wh®¡ F«Kjth
eilah bddÉ§ fhndD‹
d£ò¡ faY khnd‹nt‰
gilah dona ghLfbk‹

gÇnt ís®ngh‰ gyFHbw‹
filah ÇÅjh k‹òbrí§
fUiz¡ FUth Ftu‹nw. 44
m‹W ka§nf Å‰fUŸnt

kŠnr byDe‰ bghUŸgLkh
W‹w dWŠbr› thŒky®jh
Diu¤j îiubghŒ ahbjdeh‹
ï‹W tiue« ò‰nw‹nk
byËna‹ bghšyh ÉâahjhŒ
Ã‹W bfLâ brínkhnt
Åkyh á¿J k¿nand. 45
áWik jzªj thŒPhdŠ

br¥ã pnth Çlnk‰f¡
FWik jzªj ifísdhŒ¡
bfhL¡f t¡if naÆydhŒ
kWik ea§bfh‹ _njÉ
kšf ÉUªj btd¡fÆnyhŒ
bghWik aUsh dhtKj«
bghÊí§ bfhšnyh áWtiuí«. 46
tiuna Kiyf Ëilbfhona

kâna tjd§ flšÉÊna
Éiuna asf§ fh®K»ny
ÄËU§ bfh›it ajubkd¥
òiunaŒ klth® kaÅ‹w
òfnu‰ ifah® ntnyhŒfhš
kiuna Ãidªâ› thwHnth®
kdK© lhd jârank. 47
rank ísnt Èiwatnd

jÄna ÅiH¤j jtbw©Â¥
gank ísbt‹ áªijey«
g‰wh k»G khÆdJ
tank aizah bthUkyo

kf¥ng W‰w bjh¡FkUŸ
kank badJ Kf«gh®¤J
thuh nahbt‹ fisf©nz. 48
f©nz awt® fË¥ngba‹

ftiy fhJ kUkUªnj
É©nz fdf¤ âUtiuna
Éwšrhš nfhÊ¡ bfhoaunr
g©nz ÅdJ gÇR¤j
ghj ky®¡fh« óridÆ«
k©nz ÆD«tª JHy‰nf
klbeŠ RsJ bfhšnyhbrhš. 49
brhšyh® RUâ¥ ãuztÚ

Ja®rh YÆ®f£ fUËiwÚ
ïšyh® Fiwf© OÆiwÚ
baËna D©nzh ÆWkhW
tšyh uUis¤ jhuhnah
ita kjÅ by‹ngh‹w
fšyh® bghšyh bušyh®¡F§
fâjª jUS§ Ffnjnt. 50
kh kh kh kh kh fhŒ.
Ffnd átdh® FUnt ba‹D£

FâbfhŸ brabyšyh«
mfnd rtU£ braby‹ bwhUfh
yona‹ kdkhd
ïfnd Uwnt R«kh ÉU¥g
Éitba‹ Éidba‹bw‹
mfnd tUªâ aGkh bwhUfh
ya®»‹ wt®ahnuh. 51
ahuh dyD© lhbk‹ bw©Â

ahiu¢ Nœ»‹nw‹
Muh tKnj aÆšnt yunr
a¿ah nahá¿J«
thuh aoa®¡ »ÅnahŒ bgÇnahŒ
kUbs‹ Kfth£lª
Ôuh ídâ‹ br«kh¥ gËahŒ
nruhŒ nrtona. 52
mona‹ gyò© ÂaÚ® _œ»

ahdh _®¤âfsh«
tont Úba‹ nwjhœª nj}®
tá¤nj bddbj©z«
Kont íwÈš yhnk tUªbj‹
Kfth£ lªjÉuhŒ
fona wKj¡ fHyhŒ K¡f£
f¤j‹ ¿UkjyhŒ. 53
âUth buªj¤ jyK‰ whYª

bjŒtª bjhGjhY«
bgUth Çgoª jhYª bjŒt¥
bga®fŸ brh‰whY«
kUth uËe¡ fl«gh® kh®gh
k§fh bthËahK‹
cUth dâny goah Éobd‹
DŸs« goahnj. 54
cŸS« òwK« gÇó uzkh

bahËah ísî‹id¤
JŸS§ fiwbeŠ Rilna‹ nwLª
bjhÊ‹kh kiyÃ‹W
jŸS« gtd¤ jiy¥ò© blhš»¢
rÆy« nghÆ‰bw‹
WŸSŠ ájl‹ brabyh¡ Fknuh
bthËnt‰ gilahnd. 55
gil¥ghŒ fh¥gh aÊ¥ghŒ kiw¥ghŒ

gªj¤ JÂ¤jhŸthŒ
mil¥gh a¿P®¡ »Å¥gh kUªnj
aÆnu aUªnj«gh
»il¥gh ÆGnj gyÉ‹ Risna
naid¤ Ô§fÅna
Jil¥gh badJ£ Labuš yhe‰
nwhif¥ gÇahnd. 56
gÇó uznt Èiwna baËna‹

g‹kª âubk©nz‹
ÉÇó Éiyah âfsh ndhŒbtš
Éidí« ãona‹khš
mÇó ridÆ‹ kha¢ á¤â
a¿na‹ F¿brhšÈ¤
âÇó Éidíª bjÇna ÅtQŒ
âwnk njhbrhšyhŒ. 57
brhšyh® RUâ¥ bghUns nt‰if¤

Jiuna br«bgšyh«
Éšyh® bgh‹dh¡ »Lnt‹ fha«
åœ¤jh iu¤jUnt‹
fšyh® kdK§ fiua¢ brŒnt‹
flî£ fh£Ltby‹
wšyh® ÉidbrŒ âlî« bghUªnj
doá‰ bf‹brŒnt‹. 58
v‹dh afnt Èiwna íyf¤

bj¢á¤ âíÄšyh
v‹dh daÄ‹ bw‹nw af‹wh
bu‹id¤ bjÇªjhU«
x‹dh® òiueh D©Q¥ ãšyh
îznt aË¥ghU«
ïªeh QQF‰ wd®fh br‹if
ÆoD§ bfhŸntndh. 59
bfhŸs¢ rÆyh fŸË¥ gHK§

bfh©nl‹ gá¤njh®ehŸ
vŸs¤ jidí k‹ã‰ ãÇah
Éašò« g¤âínkh§
FŸs¡ Fkuh dªj¥ bga®kh
Jzå ahÉobd‹
bghŸs‰ rlÃš yhnj br‹id¥
òfH« khij¡fh. 60
7-tJ vGÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«

kh TÉs« kh TÉs« kh TÉs« És«.
fhbt d¡fU bj‹id ahŸát

fªj ndíid nabgUª
njbt d¡fU JŸbsh l‹ò
áwªj ÓyK nkh§fnt
Xbt id¡fU njh®ã u¥igÆ
Yila ehaf Û©LW
jhÉ id¡fis aUŸò ÇªJa®
jaÉš it¤âÅ jhŸitna. 61
MS Ã‹do NG e®¡fU
sÆy k‰Wbk d¡»L
nfS a®ªbjid e«ò k‹ò
»s®ªj t®¡FÄ iaªjÓ®
ehS ešFâ ehba id¤jË
dhY bk‹wid e«ãí‹
jhS fªjt iu¥g uhgu
jŸË lhjo eš»ahŸ. 62
ešy bgh‹kÆ ÿU bk‹bdhU

ehj ndÆÅ thjüš
tšy bd‹W kâ¡F khWiu
kšF r§f«É U«ãny‹
ïšy nkaá wªj khdt

bu‹g® neaK e«ãny‹
mšy Ö®kl khy a§f
sik¤J thHî bk©Âny‹. 63
v©Q thuf e©Â natU

bk«ã uhÅd â‹gkh«
É©Q yhÃid thÆ UªJ
ÉiuªJ R‰bwhU g«gu«
k©Q nsair t‰W åœtJ
khd ehdÆ ärÃ‹
j©Q yhko åH bt©Âa
ruj K‹Ds k¿ínk. 64
m¿a dhâba bdŠá wªâL

ktj uŠrf kabkD«
bgh¿a ndfÉ fhu kh»a
òtd« ahîbk d¡Fns
á¿a fhdÈ Übu d¤bjÇ
bjËÉ y§»l tUoahš
e¿a khkiw eha fhtU
zha fhtÆ dhafh. 65
eha ndDid ba©Â ba©Âba

dht u©ol ty¿ny‹
nea ndaU bs‹W åâf
Â‹W f¤ât Uªâny‹
öa ndaU bs‹W åâ
bjhW§» lªJò u©ony‹
nra ndFU uha ndaUŸ
brŒit naheÅ íŒant. 66
ntj PhdÉ G¥g ntyî‹

bkŒ¥ gjªJâ ahjbt‹
Vj ehite W¡» nyD
ËU¤â nafU jhjkh
ghj f§bfl beŠá yhÂ
gâ¤J e‹Fã sªâny‹
Mj u¤Jl ndbjh HhtL
t§f« bt£oba ¿ªâny‹. 67
v¿g il¡Ff î‹ò fœ¢Rit

na¿ lhÉU fhâY§
F¿by dhjr yhif bfh©L
FilªJ F¤âa W¤âny‹
bt¿Æ Y‹bdÊš f©o lhjbt‹
ÉÊf is¡fâ® bfh©oiw
br¿ò whÉd K£il ba‹d
btL¤J e‹Fá ij¤âny‹. 68
áijî whtÈ í‰W bt©ik

âfœªj bt‹dJ g‰fŸåœ
Éijf bs‹dÉ Gªbjh Êªjik
nghy bt‹ky« ahînk
áija ÚÉiu tUS ehbsJ
bjÇ» nyDa u¿ Ény‹
fijf lhtR u®¡f isªj
fd¤j bt~fÉ u¤jnd. 69
m¤j ndaU s¥g ndbad

jhâ nabgU Úâna
Ã¤j ndÃU thz ndÃid
nea ndkiw thand
ã¤j ndd¿ ahJ brŒj
bgU«ã iH¤bjhif k‹Åba‹
á¤j khdJ j©bz d¥òÇ
njw Y§bfhL nrand. 70
8-tJ vGÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.

kh njkh njkh njkh njkh njkh TÉs«.
bfhLik naÆ yhj ešy bfhŸif ah®K dhSns

gLik j‹id Ú©l ehËš bt‹w ilªj gh¡»a§
fLik beŠbr d¡F bkŒJ fhy k‰g khFnkh
beLik ntšg Ç¤j ntf Ã¤j bt§fŸ f¤jnd. 71
f¤j ndÃ U¤j ndf Åªj beŠr® fhQkh

K¤j ndf l«g Âªj bkhŒ«g ndÆ U«òfš
x¤j beŠá ndd s¥ã Y¤â nahf« nt©lY‹
k¤j® bfhŸifahF K‹d‹ k¡f SŠá Ç¥gnu. 72
k¡f Ë‰á wªJ nsh®t H§» íŸs brh‰fbs‹

bjh¡f üY zhd ¿ªâ lht zªbjh l®ªjnuh
ò¡f thW Ôa bt‹ò y¤â Y‹w Å‹dUŸ
j¡f thW ò¡F whJ bfhšr l¡f nurnd. 73
rlbk d¢brhš bghŒÆ U¡F ehD d‹g® rh¤âu

gl«É Ç¥g J«gš ghlš gho it¥g J«bghyh
clÈ U¡F« ntá j‹D l«g y§f Ç¤jiy
Élî a®¢á ahF nkhÉ ndhj nahf ntynd. 74
ntšã o¤j if«K jhšÉ ntf Ã£ilba«ãuh‹

khšã o¤j bt‹kd¤â‹ k‹D nkhÉ© Ä‹Dnkh
fhšã o¤j t®¡f njh®f z¤â bdŒJ bk©Âyh
üšã o¤J shU nkE iHªJ fhz tšynuh. 75
tšÈ L«ig jªJ nkhf kht d¤â nyrjh¢

bršY beŠbr D§F u§F njí khW brŒbjhÊš
všiy baªj k£L kªj k£L Ä‹g nkbad¡
fšY wœªj ehD e‹F f©l d‹á »¥guh. 76
guk uh# uh# nahf ghr ehr ghtÑ

ãuk khd î‹id í«ã j‰W bk‹id íŠruh
ruk »¡f© ntW ntW jŸË it¤J Ã‰gj›
îuk d¤j njba dhî z®ªJ nsD z®ªJns‹. 77
czU bk‹w bdŠr khd JŸs f¤bjh L§Ffhš

fzî nyhf Äšiy ntW f©l ehD Äšiyö
mzî thd bkh‹¿ Uªj j‰¿ ahJ iu¤jUŸ
kzkwhj ghj ehj kšF bgh‰á y«gnd. 78
áy«g UŠr j§if j©il nr®g j¢R nuRuh

ey«ã w§f f©l nahf Phd khbt GªjUŸ
cy«bg d§f nehŒf nshl bth‰f nkhl åÂny
òy«g nyhl bthšf nybgh UªJ ò‹ik nahlnt. 79
Xl È‰R f§bf L¤j îŸis neht ndhÉÊ

ehl by©Â neht ndhe a¥ãš fhij nehtndh
Cl by©Â neht ndhî zhit neht ndhkzª
njl by©Â neht ndhá tªj nkÅ ahÆÅ. 80
9-MtJ vGÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.
òËkh§fhŒ njkh òËkh§fhŒ njkh

òËkh§fhŒ njkh òËkh
jdjªj jªj jdjªj jªj

jdjªj jªj jddh.
ïÅba‹w d‹ò jide‹F z®ªJ

Ëja§F Ë®ªbj‹ kfnd
JÅba‹w J‹g Äiyba‹w iwªJ
Ritbt‹w É‹g kUshŒ
KÅba‹w F«g dJtªj d§bfh©
KUf©L fŠr toahŒ
gÅba‹w f§bfhš gt®jŠr bk‹W
guîŠá y«ò woahŒ. 81
moaªj bkh‹W Äybj§F Ã‹w

jfs§f k‹g uUns
goaªj beŠá YWe©ò fªj
gubk‹g U‹w dUnsh®
Éoaªj bk‹w DsÃ‹W tªJ

Éut‹g bt‹W òf‹nkš
eoaªj É‹ò kUŸÉŠR f§if
eâj§» tªj ewnt. 82
jdj¤j j¤j jdj¤j j¤j

jdj¤j j¤j jddh
ewî‰¿ U¡F bkhÈa‰f G¤â

eld¥bgh â¡f zk®nth®
cwî‰¿ U¡F ÄiwÉ¡» Å¡F
KUit¤j Ç¤j kjyhŒ
Fwî¢á j¥bg Qse¢R R¤j
Fzt‰ò j¥bgh dÆyhŒ
Jwî¢br U¡» dÅit¤j s¥ãš
RfÃ£il K‰w tUns. 83
mUis¤J â¤J doia¤J â¤J

doa®¤J â¤J kykh«
ïUis¤J w¤J« tÈí‰w t®¡F
bsGá‰R f¤ij aËahŒ
kUis¤J â¤J tÊg£l ã¤j®
kdá‰ã Â¡f tÇnahŒ
fUis¤J u¤J ksf¡bfh o¢á
fÉid¡f Â¡F ÄisnahŒ. 84
jdjªj j¤j jdjªj j¤j

jdjªj j¤j jddh.
fÂj«g o¤j bttU§f Â¡f

tÇJ‹f d¤j fHnyh
lÂj©il K¤j bkde‹F iu¥g
uof©l á¤j uÊah
kÂj§F bgh‰ò kFlªJ s¡»
kÆYªbj d¥g t¿th®
JÂjªJ bdh£g toba‹w R¤j
RfÉ‹ã U¤â aUns. 85
mUbt‹W iu¡f îUbt‹W iu¡f

tybj‹W iu¡f tikah
bjhUÉ‹g Ã¤j t¿bt‹w u‰W
Kidaªj bth£g kiweh‹
btUbt‹W Ã‰F Ãiye‹f Ë¤J
ÄËbuh©g j¤â ÈÅjhŒ
ïUbt‹¿ U¤â aUs‹g u‰ã
ÅiltªJ â¡F KUfh. 86
jdj¤j jªj jdj¤j jªj

jdj¤j jªj jddh.
KU»£l kŠr sÉ®bgh‰ò l«ò

Kfblh¤j bfh§if íilah®
fUbjh£g« ÉŠR bkhUR¤j FŠr
ÇÆÅ£l fªj ÉÅeh‹
xU f£l K«g Ljy‰W a®ªj
îuD‰¿ a§f tUnsh®
FUf£l bt‹¿ aÆy¤j t©l®
Foia¥ò uªj bgÇnahŒ. 87
bgÇa¤j î«g® gÂa¤j bjh©l®

ãÇa¤j k®ªj jiyth
fÇia¤j oªj bgÇa®¡» jŠbrŒ
fËia¡bfh z®ªj KUfh
JÇa¤â UªJ fjit¤â wªJ
RlÇ‰á wªj RluhŒ
ÉÇa¤â lŠbrŒ jUz‰f l«ò
Äiybt‰ã‹ ÉŠR òand. 88
jdjhd j¤j jdjhd j¤j

jdjhd j¤j jddh.
òand®bfh il¡if Æd®Új e£g®

òynthu f¤â Yiwnah®
Éandâ U¢á‹ kandK o¡F«
ÉkyhK o¤j îyÑ
manda Ë¡F kdfhbt d¡F

s¿thÆ U¡F kÆyhŒ
eandbfh L¤bj‹ Éidntu W¡F
elnke o¡f Ãidna. 89
ÃidnaÃ id¡F bkËna‹k l¤â

ÅyÛâ iH¤j gtkh
Éidnaf Â¤J eLntbah Ë¡F«
ÉidjhD d¡F Çanjh
jidnaÃ f®¤j janthŒj t¤j®
jtkhF Ä¡f bgÇnahŒ
fidnaw s¥ãš fHnybfh L¤â
fâ®fhy Æ‰if aunr. 90
10-MtJ mWÓ®¡fÊ beoyoaháÇa ÉU¤j«.
munr aKnj aUsh khjh uguh ruz«

gunr atnd ruz« gJkh rdnd ruz«
Runr fund ruzª JfŸnghœ Fkuh átr§
funr jdnd baidahŸ fUzh fund ruz«. 91
rueh afnd kuzŠ rdd§ fhzhŒ ruz«

tueh afnd bghŸsh kÂna ruzŠ brUnt‰
fueh afnd ght¡ fGth a¿ah btidahŸ
gueh afnd ruz« giHah® gâna ruz«. 92
gâna ruz« tÆu¥ gilahŒ ruz§ fUzh

Ãâna ruzŠ Rl®rh bdLnt Èiwna ÉidNš
kâna kâah jt®gh‹ kUth kHnt ruz«
fâna JÄyh btidahŸ fiyeh afnd ruz«. 93
fiynt jKz®ª jUns fUJ« bgÇah uilkh

Ãiynt jKz®ª âlnt Ãidba‹ gund ruz«
áiynt YiltŠ rfÇ‹ ¿wšah itíü ¿Lkh®
ïiynt Yilah aÊah ÉUth dilahŒ ruz«. 94
94. eil = bršt«; lfu btJif.
thdh u¿nt ruz« thlh kynu kznk

Mdh tHnf akuh jÉ®Ô gfnk aKnj
Cdh Uju« òFjh îa®it¡ fUbj‹ FUnt
njdh kUlª bjidahŸ á»ô® njnt ruz«. 95
njnt gândœ tUlŠ brYbk‹ ¿j‹K‹ bghUehŸ

ehnt airah bthÈah eÉšf£ LiuehŸ áynt
ónt fÊí« fhW« òyth Uliy¥ ãÇah
nahnt Èiwna baidah SÆ®eh afnd ruz«. 96
cÆnu jbkyh kÊkh Wgnj rtuª jUnthŒ

brÆnu JÄyh tund átnd ruzª jtbk‹
gÆnu tsU« gona ghí« òdny Ritrhš
mÆnu baidah sJyh tÆyh kÆyh ruz«. 97
kÆbyh¤ jkl¢ N®kh kfS¡ »Ånah baidahŸ

btÆbyh¤ jbthË¥ gyó© Ä‹D« gog‹ dld«
gÆbyh¥ ãÈna baÈô® gudh® Jizth gâüš
FÆbyh£ gkfh KÅna Ffnd ruzŠ ruz«. 98
Ffnd Ffnd badnt FÆdh îiwnth aWkh

Kfnd ruz§ FiHó© KUfh ruzŠ áitÆ‹
kfnd ruzª âUkh‹ kUfh ruzŠ ruz«
Rfnd ruzª bjhGbk‹ WiuahŒ tUthŒ ruz«. 99
tUth a¿ah btËna‹ kUO uonfŸ ruz«

âUth® òfœbrh‹ dãuh‹ bršt¢ átnk ruz«
bgUth bddnt ehS« ã‹wh tUsh byidahŸ
xUth dtnd í‹Ó UWe®¡ Fyf« gunk. 100
FkuntŸ gâ‰W¥g¤jªjhâ K‰¿‰W.

---------------
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
mikâ ia«gbj‹DŠ
nrªj‹ brªjÄœ.
eh‹fhtJ k©ly«
c
nrªj‹ Jiz
mikâ ia«gbj‹DŠ
nrªj‹ brªjÄœ.
neÇir bt©gh.
KUfntis tz§Fnth® bgW« ga‹.

â§fŸnr nu®¡»ila‹ nrahŒ¥ bgÇnahdh
ba§fŸgh nlh®ªjUS nkªjyh - a§fË‰W¡
ifa‰ »isnahdh§ f£lÆšnt shíŸs
bkŒa‰ bwhÊDWbkhŸ åL. 1
ïiwt‹ j‹ik.
njh‰w kÊîkUŸ N®nehŒ tiu¥ãyjh
ah‰w y¿î©ik ahŒ¤öŒjhŒ¥ - ngh‰W
kst Us¤jsth ah‹wtw§ nfhlh
JsJ *Élh¥bghUsh F«. 2
mofshth Çtbudš.
Élh¥bghU nsflî© nktÇa t~ij¡
bflh¥òÇ thDz®ªJ Ñœik - glh¥gDt
yhŒtÈí bk›îÆ®¡F kšyš bfhlh tUlh
ndŒeyK KŸnsh Åiw. 3
ïiwtnd mofbsdš.
ïiwna jikah sofbsd bt©zh®
fiwna bahÊah® fËbfh‹ - ÄiwnabrŒ
â‹d wUksnw baŒJòg‹ dhSHšt
bu‹D kiwbghŒ Æiy. 4
* Élh¥bghUŸ = “m¤itj tÞJ”
104 nrªj‹ brªjÄœ
mofŸ K‹d® m‹òŸs ikªj‹ eiljUkhW.
Vªjš áw¥bghUjh ns‰¿ÆU¤ jšáÇ¤jš

nghªbjânu Ã‰wš bgh¿khœf - yhªJÆd‰
ghÆ£ oU¤jš gL¤j ÈiwK‹d
uha‰ ònsh‹brakh£ lh‹. 5
v©bzÆlš tšÿ®â nawyil¡ fhŒbkšy

bw©bzhoia nakW¤jš Ó‰wKw - w©zËÆ‰
bgh‰ãiwK‹ whns òfœªJ bjhHh nkÃ‰w
y‰òWikª j‹brakh£ lh‹. 6
*Ia bdÊbdHY k‹ndh Åuhbad¢brh‹

bkŒíiu nj®ªJáiw nkîjYª - bjhŒabyhL
nghbt‹Å‰ nghjY«th bt‹Å‹ tuYÄÊ
ntht‹ òsh‹f© Qs. 7
KUfnd flîS« mofSkht‹.

brh‰w Élh¥bghUSª öŒJ‰w itaD«ntš
g‰W ky®¡ifa‹ igŠRU«g® - R‰Wª
bjhilKUf bd‹nw bjhGth® Ãid¥òª
jilíWnkh K‰whk‰ wh‹. 8
br›ntŸ bgaiu¢ brhšnth UWga‹.

jzth tP®jz¡Fª j©zËÄ¡ nfh§F
kzth eydzî k‹nwh - kzntÇ
nka ty§fyÂ nk‹bkhŒ«ò¢ nrªjbdhU
öa bgaiu¢ brhÈ‹. 9
* ïªj “Ia‹” tlbkhÊa‹W. Iabd‹gJ mHFilah bdd¥

bghUsh«. m›tHF - <©L mofsJ m¿î Kâ®¢ánk Å‹wJ.
nrªj‹ brªjÄœ 105
mÆnyhid¥ òfœnthuiltd.
bjUsh¡F Ä¡fhÇ‹ bw£gkJ© lh¡F
kUsh¡F kh®åL© lh¡F - ÄUç®¡F
bkhŸbshËna *nahybkd nthÈLth® brh‹kL¡F«
tŸsÆnyh id¥òfœbr« kh¥ò. 10
m‹ng mUS¡F mobadš.

mŸËiynt y©zhth th©kHth bt‹wu‰¿
íŸSiyÉ‹ w§fh‰ngh JŸs‹ng - kŸs‰
WÅkš yW¡FÄl‰ ùa tUshª
jÅtŸ ËU¡Fª jlW. 11
ïiwtd‹g®¡F ï‹dhbth‹nw aÇbjdš.

bgh‹doÆ‰ ã‹wh¥ òÇîila®¡ »ªeh£o
by‹dÇjh Ä‹dhbth‹ nwaÇjh§ - bfh‹dÆnyh
ba‹idaJ jhDWkh bw‹flî ÙbrŒa
É‹DÃid ahÚ but‹. 12
Kjštid ålË¡f thuhbad ÉË¤jš.

nrYyh§ f£bfho¢á njlHf nratÃ‹
thYyh§ fh‰Ñœ tâªJŒth‹ - khYyh«
ghlf‰¿ í‹òfnH g‹dona‰ f¥bghUÉš
ålË¡f thuhŒ ÉiuªJ. 13
ïiwtdUis¥ bg‰whnu bgÇabudš.

ifay®f© bkh£o¤J‹ fhyy®f nzh¡FkU©
bkŒaiuÄ¡ fhbuDkh‹ bkŒ¥gDtš -bghŒÆ
YÊjUeh d«Ä¡fh buh©brh‰fh© ng‹bfhš
bfhÊjÄbH~ f©zhš FÆš. 14
* ïJ fUiz¡»H§F, <ubkD« bghUŸfis¤ j%c«. “Xy«” vD«

tlbrhšy‹W.
12. Ú® = g©ò.
kiwbghUs¿a¡ FiwÆuªJ nt©lš.
_btÆY k£lt‰F K‹bdhUeh Ùbrh‰w

njbtËw® ehblh©zh É‹òWå - nlhtÈy~
â›btËw D¡FWnkh bt‹wG§F bk‹fGk
by›tÊa~ FŠnr Æa«ò. 15
nrªjid tUf bt‹wiH¤jš.
neh¡» ÉÊfË¥g E©brÉnf£ L¡fË¥g

eh¡»Hik brh‰W eÅfË¥g - Ú¡f
ÃidªbjbdŠ r§fË¥g ÚkŠiP tªJ£
fÅªjiHbjŸ Ë‹g¡ flhš. 16
ïiwtdUis¥bgw beŠrªJizÃ‰f
nt©Lbkdš.
v©zh ys¡f¥ glhdÆnyh bd‹WfÇ

r©zh kiwT¿‰ whÆDÄ« - k©zh®
bghUns ÉiHahj ò¤bj©z nkÃ‹
dUsh yG§f yL«. 17
ïiwt‹ mofis ah£bfh©l Kiwik Twš.

e‹wš ã¿njNœ beŠRsdhŒ ehzhS
Ã‹w btid¤jL¤J‹ bdŒijaU - bsh‹w¡
fUJbe¿ íŒ¤j fUªj© zË¢nrŒ
tUâba‹W§ TwhŒ k»œªJ. 18
cl«òŸsnghnj cWga‹ bgwnt©L bkdš.

cl«g¿É‹ whÆDk~ JŸsbghG njbkŒ
Æl«bgWj‹ nkšå bld¤ö - îl«gUiu
íŸsJbkŒ a‹nwhnt nyh¢áiwt bt‹Dl«ig¤
jŸssî§ fh¤jh lf. 19
clY¡F bkŒba‹D« bga® tªj tuyhW.
kiwªjîÆ iu¤jdJ t©ikÆdh‰ fh£o¥

ãw§FjÈ‹ bkŒba‹ bga®jh‹ - ãwªjîlš
bg‰wâJ e‹FŸs Ph‹nw bgw‰Fdo
a‰wÄšnt nyhba‰ fUŸ. 20
òšbyâ®¥ò whKJnth® bghŒíl«ig bkŒba‹w

*dštH¡bf‹ nwáyt® eh£LeL - tštH¡fhŒ
Ã‰F§bfh nyhah Åfœ¤J©ik nghbyidahŸ
bgh‰ F‹WŒ nrªjh òfš. 21
mofis M©lUŸ ïiwt‹ nrªjbddš.
caÉšbt© F‹¿iwt‰ nfh®FHÉ ahŒkh‹

kaÈÇa neh¡fÆ‹k‹ dhŒÃ‹ - bgaÇa
bt‰fUŸbrŒ nthdh» ba§FÃiw thdh»
Ã‰gbjJ nrªjbdD Ú. 22
nrªj‹ bga®fŸ ãÂ¡F kUªbjdš.
khz‹Ä¡ nfh§Ffl î£ãonfŸ t‹khj®

thziu¤ â§fSW t‹»ilah - ndzÆšnt
ny‰w‹ ¿W«bg¿nt ns®kŠiP na¿baD
kh‰w« ãÂ¡F kUªJ. 23
ïiwtid¤ bjhHhjh® Ãiyik ahbjdš.
njÅU¡F Ã‹dªjh£ br«kyiu¢ br‹ÅKo¤

njÃu¥ã yhtHF‰ nwíŒah - öÅU¥ngh
bu‹ng¿§ bfŒJt®k‰ bw‹ngw§ bfŒJtbu‹
d‹ngw‹ ghuÆy© zhš. 24
* ïjid k§fy tH¡bf‹g. e‹ik¥ bghUËštU k§fy«. -
tlbrhšyhfÈ‹, m¢brh‹ DiHahÉ¢ brªjÄÊš mJ eštH¡
bfd¥g£lJ.
K‰ãwÉÆš ïiwtid tÊglhJH‹wtnu

ï¥nghJ« cHš»‹wh budš.
nrh®îª JaUª JWÄa îŸs¤njh
lh®Kª JH‹wtnuh t‹dh®jh - kh®É‹¿
ÆŠPh‹ WHšth Çiwíidí K‹Åyh
buŠPh‹W nkŒbr›nt ns. 25
m¿P®, bjŸËa üYz®¢áiaí§

flîsUshnyna bgWtbudš.
x©û Yz®ªJÊí nkhifa®brh‰ nf£LÊíª
bj©û Yz®î©lh nkáy®¡f¤ - bj©û
Yz®î©lh khnrªj bdh©lhns ehl
Yz®îila® brŒifbaD nkh¤J. 26
J‹g¤ij¥ ngh¡»aUs nt©lš.

nfhlY Ú¤jYK‰ nfhŸÉidk£ nlba‹g
ÚlY k~fYÄ‹ Üutbu‹ - ndlYz®
fhshŒ fÉ‹FiHnr® fhjh fisfzÆ
yhsh btdjP® br‰whŸ. 27
c©ik ãw§F«go ïiwtid tUf

bt‹wiH¤jš.
fh‰ó© fyfbyd¡ if¥ó© gsgbsd
ü‰ó© ÄfÄËu neh‹br‹Å - nk‰ó©
KoâfH bt‹K‹ KUfÚ thuhŒ
goW gowh« go. 28
mofŸ KUfid K‰¿Y« e«ãÆU¥gjšyhš

ntbwh‹W« m¿nabddš.
XŒªJ»l¡ F«g© òsjhnyh Ã‹fbz‹w‹
ngŒªjtiu¡ bfh©Ù baidÉdÉ‰ - nwŒªJsehŒ
ngh‰»lªJ‹ whz«ò ehbd‹ òfšnfd‹
gh‰òy«ã åœt jyhš. 29
KUfid åLngwUSkhW nt©lš.

f©zhs® ngh‰Wbk© f©zh‰F khY¡F
k©zh kiy¥bgauh s‰fªeh - bl©zh®
bgU¡» aUŸòÇªj bgŒfH‰nr ÆªehŸ
btU¡bfh bsd¡FkUŸ åL. 30
ngÇ‹g¤ij¥ bgw nt©lš.

njndhL« t‹gh‰ áWÄJiz thnrªjh
thndhU nkndhU« thHKu - zhndhiu
a£lh aWt®¡»‹ ÕªjhŒ eÅbgÇbjh‹
¿£lh Æiyna bad¡F. 31
mofŸ j«ik¤ jL¤jh£ bfhŸSkhW

ïiwtid¡ nf£lš.
mfYŸ ÉuyhÆ dh®¡»iwt ah©LŠ
áfÈš áw¥òWe¢ nrªjh - ÉfÈbyhU
K‰wilah nkòiuÆ‹ _¡»‹nw‹ _¡»‹nw
d‰wilbah‹ ¿‹nwhÉª ehŸ. 32
flîŸ tÊghošyhjh® brŒifÆJbtdš.

tHh¤JiwÆ Å‹bw‹W« thY‰w Ã‹wh
lHh¢brŒif ba‰bw‹W rh‰¿ - dHh¡f©
zHåœ fyhtH‰¿ dhœjny ba‹wh«
kHth‹ wf%® kdh. 33
ï‹g J‹g§f£FÇa be¿fËitbadš.

J‹g¡ FÇatÊ Ã‹id¤ bjhHhikaU
Ë‹g¡ FÇatÊ naáÅ‹wh - s‹g®¡nf
Æ‹nrh¿£ nl¤j byDK‹ KiwÆJjh
D‹nr®î‰ wh®¡FW«nt nyhŒ. 34
ïiwt‹ tÊghoa‰¿ndhnu všyh

ey‹fSŠ áw¡fîsh budš.
T®¤j t¿bthG¡f§ bfh‹dh£L¡ fšÉí« bghŒ
Ô®¤jfl î£fšÉ íŠáw¡f - nt®¤âizÆ‰
nwh‹¿ ÃiwÆ‹òª JŒ¡Fe®K‹ nrªjidíŸ
q‹¿ ÉiHªjtu‹ nwh. 35
ïiwÆ‹g¤ij¥ bgw ï«ikÆ‹g¤ij

btW¤jš nt©Lbkdš.
k©Âšah njhÇ‹ig kh‰Wòe¢ nrªjtid
ba©Qe®¡ nfaj‹nk È‹òWbk‹ - bw©QòbkŒ
thl tÊgLe® thdtU bk¢Rey§
Tl YWâaUŸ bfh©L. 36
Jwtw¤âÅ‹W« tGînth® fil¥g£lt budš.

giHnah® òfœJwî g‰¿aj‹ ã‰bg©
òiHåœ ÉiH¢rth« ò‹ik - fiHp§
»iyba‹ ¿ÊÚ Çu©lidí« ngh‰Ñ
Êiyba‹g nrÆ‹ ãd®. 37
moat® tÊghnl Äf¢ áwªjbjdš.

xGbfhËnr® nkÅaÆ nyh‰»Lth® f£F§
bfGjifa‹ ndhdona nfsh® - KGeybd‹
bw©Â¤ Jwªjh®f£ ÑFe®f© Ä¡ftbu‹
bwh©Q£g üšfSiu¡ F«. 38
ãw® bk¢r¢ brŒtd ga‹ glhbjdš.

ãw®f©L bk¢r¥ bgÇâiH¥ ngh®gš
ywbdh‹W Ä‹¿ aÊkh - wwštªj
nrªjbdŠ r§fË¡f¤ bj«kidÉ£ nle‹F
nghªJŸF thuG¡F« ngh«. 39
áwªj moat®fŸ flîis É£L Ú§fhbudš.

á‰bwW«ò beŒÆU¡FŠ nr®t¿ªJ nrwšngh
d‰bwhG«g UŸËl¤jh dhe¿a - bgh‰áy«ò¢
nrªjidna nr®ªJgHª â£fyw e‰Ritia
khªJtuh by‹W k»œªJ. 40
flîŸ tÊghošyhj bg©fË‹ brU¡F

mt®j« ïsik fÊík£Lnkbadš.
fhªjs§ ifT¥ã¡ f£fhÉ rhahJ
nrªjid neh¡»Ã‰FŠ brªj‹ik - naŒªjÉs
e§ifÛ® E§fow e©zhÄ‹ dh®brU¡F¡
bfh§ifey§ F‹wsî nk. 41
cÆ®fË‹ á‰w¿Édhš cŸs¤âUis¡

bfL¡f Koahbjdš.
f©_o¡ f£filÆ‰ ifÉuÈ dhyG¤â
Y©nk bthËbaGk~ jšbyhÊ¤jš - g©zhj›
thnwbr› ntbshËÆ dhšÉs§F‹ á‰w¿î
üwhJŸ s‹D©Â nahŒ. 42
PhÆ‰bwhËahÈUS«, ïiwtdUshy¿
ahikí« nghbkdš.
f©bzhËÆ‹ PhÆ‰ bwhËTo‰ f£gh®it
e©Qjšngh Å‹d¿É d¢nrªj‹ - w©bzhËe‹
fhÇ d¿ahik ašbyhÊí« ngu¿thŠ
NÇ bd¿Ã‹W Nœ. 43
cÆ®fË‹ ïa‰if¡ F‰w¤ij bahÊ¥nghnu

jiya‹òshbudš.
ïUns Éidna baÊYlny ba‹nwh
bjhU_ tG¡F bkhÊ¥ngh® - kUO®
jiya‹ òshut®Ú® rh®ntndh rh‰bw‹
diya‹ g¿nty© zh. 44
F‰w¤ij¥ ngh¡f¢ nrªjid tUfbtdš.
monf sG¡Ñ£l kh®njŒ¤ jUŸnth®

tontš gÇ¤jkH k‹nd - fonanw
nuh§»abtš nfhÊ ÃÄ®¤â ít¥bghblhÈ
na§FfH‰ fh£l‰ bfHhŒ. 45
Kothd Ãiyia aUSkhW KUfid¡ nf£lš.
Ku©lbth‹ dhiu KU¡»aÃ‹ ghÊ

Æu©blh‹ ¿yhî©ik ba‹dh¤ - âu©l bjh‹}š
TWtij ba‰F¡ bfhlhJbfhnyh nrªj bt‹ndhŒ
ghWbghG J©lh« go. 46
ïiwt‹ jhÆD«Äf ešybddš.
<‰W kÊahbtŸ ns‰¿iwt‹ TWiwthŸ

gh‰¿u s«k¤j© ghY©nlhŒ - rh‰Wtšnf
ç‹wh ËDÚ Äfešiy ba‹wilªnj‹
th‹wh sË¤â k»œªJ. 47
flîis¡ fh©gh® ftiy fhzhk‰ nghbkdš.
kh©gh® kiyahç t©fGÚ® kh®bgªjhŒ

fh©gh® ftyif¤jhŸ fhshŒeh - nd©ghwh
nehÆ dykªJ E‹id ÉË¤j¡fh
yhÆilba‹ brŒth aiw. 48
KUfid ailªnjh® åWghL br¥g‰ fÇbjdš.
_th¥ gf£L KiyahÇ‹ g«gobw‹

nwhth¥ òfG‹wh SŸbfidÚ - thth
btdÉË¤J¢ nrªjto pFitna by‹å‰
¿idÉs¡f tšyh but®. 49
ïw¡FK‹ M£bfhŸSkhW
ïiwtid nt©lš.
ehah® eÇadh® eh£obdhU br«kÈyh¥

ngah® gwitòG¥ bg£lš bfh© - nzhah
UW¥ãWK‹ tªjh bshÈKLF ghnth‹
fW¥gwK‰ fhQKU fh. 50
mikâ ia«gbj‹DŠ nrªj‹ brªjÄœ K‰¿‰W.
nrªj‹ nrto thœf !

F¿¥òfŸ
,
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
g¤J¥ ãugªj«.
eh‹fhtJ k©ly«
116 g¤J¥ ãugªj«
,
rÞâu gªj«. 117
c
átka«
FkhuFU¥nah ek :
ntYkÆYª Jiz
rÞâu gªj«.
gh£L 55 - vG¤J. á¤âu« 30 - vG¤J.

neÇir bt©gh
thynt jhªjgh thr«ngh f¤j‹gh

khiyó nzkâw khšty®nj - rhyt
khghr« nghf kânjrh® khój«
thghjª jhnty th.
kôu gªj«.
gh£L 100 - vG¤J. á¤âu« 64 - vG¤J.

F‰bwG¤J¢ brŒíŸ.
mWÓ®¡fÊbeoyoaháÇa ÉU¤j«.
jdjd jdjd jdjd jdjd jdjd jddjd.
tuje âgef uRKf bthUFf t¿Jj òÉÇÉâ

kufj tÇgu kJfË yryÉ kykH btdÈÇa
kuòW FWKÅ tUâk ayru kâÉÇ ÉòjFU
Rugâ etur gujâ efuk JfkH KÅtUâ.
fkygªj«. 119
mªjhâ¤bjhil¡
fkygªj« (gyg§».)
gh£L 56 - vG¤J. á¤âu« 25 - vG¤J.

fÈÉU¤j«.
jdjd jdd jdjd jdd.
tuÉâ âUt tUâbgh dut

tudJ fUt tUfiz Fut
tuFf kUt tUkiw gut
tugj kUt tUkâ Éut.
tUâbgh dut tudJ fUt

tUfiz Fut tuFf kUt
tUkiw gut tugj kUt
tUkâ Éut tuÉâ âUt.
âUt tUâbgh dut tudJ

fUt tUfiz Fut tuFf
kUt tUkiw gut tugj
kUt tUkâ Éut tuÉâ.
mut tudJ fUt tUfiz

Fut tuFf kUt tUkiw
gut tugj kUt tUkâ
Éut tuÉâ âUt tUâbgh‹.
ïit - j«Ä‰ ã¿JgLgh£L¡fsh«. ït‰W£ ã‹DŸs ïu©L
fÈÉU¤jK«, nkhideaKŸs tŠáÉU¤jKkh«. tUkhW:-
( âUttU âbghdut tudJ

fUttU fizFut tuFf
kUttU kiwgut tugj
kUttU kâÉut tuÉâ.
muttu dJfUt tUfiz

Futtu FfkUt tUkiw
guttu gjkUt tUkâ
Éuttu ÉââUt tUâbgh‹. )
tŠá ÉU¤j«.
tuÉâ âUt tUâbgh‹

mudJ fUt tUfiz
tuFf kUt tUkiw
tugj kUt tUkâ.
fkygªj«. 121
tUâbgh dut tudJ

tUfiz Fut tuFf
tUkiw gut tugj
tUkâ Éut tuÉâ.
âUt tUâbgh dut

fUt tUfiz Fut
kUt tUkiw gut
kUt tUkâ Éut.
mut tudJ fUt

Fut tuFf kUt
gut tugj kUt
Éut tuÉâ âUt.
ït‰W£ ã‹DŸs ïu©L ÉU¤jK«, nkhideaKŸs
tŠá¤Jiwíkh«. tUkhW:-
( âUttU âbghdut
fUttU fizFut
kUttU kiwgut
kUttU kâÉut.
muttu dJfUt
Futtu FfkUt
guttu gjkUt
Éuttu ÉââUt. )
tŠá¤Jiw.
tuÉâ âUt âUt tUâbgh‹

tudJ fUt fUt tUfiz
tuFf kUt kUt tUkiw
tugj kUt. kUt tUkâ.
tUâbgh dut mut tudJ

tUfiz Fut Fut tuFf
tUkiw gut gut tugj
tUkâ Éut. Éut tuÉâ.
khiy kh‰W.
âUt tUâ
fUt tUf
kUt tUk
kUt tUk.
Vfghjkhiykh‰W.
tŠá¤Jiw.
kUt tUk
kUt tUk
kUt tUk
kUt tUk
nfh_¤âÇ.
ï¡fky gªj¤â‹ jiy¢ brŒíŸ KjyoÆ‹ 2-MtJ tfu¤ijí«,

ïu©lh« _‹whkofË‹ 2-MtJ 4-MtJ tfu§fisí«, eh‹fhkoÆ‹ 2-
MtJ tfu¤ijí« mL¤JtU Ó®fS¡F Mâahf¡ bfh©L eh‹fofisí«
go¤jhš eLÉbyhU tfuK«, N£o‹nkš eh‹F tfuKŠ rªâahŒ Ã‹W
K‰W¥bgW eh‹fhiu¢ r¡fugªjkh«. moÆ‰ fh©f.
fkygªj«. 123
nkiya jiy¢ brŒíË‹ Kjyo p‰bwG¤J¤ bjhl§»

k‰iw _‹wofËY«, KjyoÆYKŸs btG¤J¡fËš x›nth
buG¤J ïilÆ£L thá¡f, xU fhijfu¥ò¢ brŒíŸ tU«. mJ tUkhW:-
fhijfu¥ò.
tŠá¤Jiw. (akf«)
tuJU tfF
tufU tkg
tujU tkÉ
tuâU tâd.
ï¡ fhijfu¥ò¢ brŒíŸ k‰nwhbuJifahdl¡FbkhU ã¿JgL
gh£Lkh«. MÆD« vJif nkhidÆšyhjJ á¤âu fÉ ahfhbj‹wš
ïªüyháÇa® nfh£ghlhfÈ‹, _‹wofË‹ nkhidbaG¤âšyhj

ï~j§ÑfÇ¡f¥ glÉšiy. mJtUkhW :-
JUt fFtu
fUt kgtu
jUt kÉtu
âUt âdtu.
(mªjhâ¤bjhil¡ fkygªj« óuz«.)
_______
ã¿JgL JÉjg§».
______________
neÇir bt©gh.
f£l§fh bt‹WâbfhŸ fhjhif¤ j©lhkh

k£l§fhš rhjky® t©lhsh - t£l«ó©
khJikah© ikªjhit thuÆyh É£lªjh
ntJJÄ naf©lh O.
f©lhO f£l§fh bt‹WâbfhŸ fhjhif¤

j©lhkh k£l§fhš rhjky® - t©lhsh
t£l«ó© khJikah© ikªjhit thuÆyh
É£lªjh ntJJÄ na.
_______
ã¿JgL âÇg§».
______________
neÇir bt©gh.
g¤J¥gh nkyhnkh® ghnth‹ tujhgš

É¤J¥gh® khyh« Éu»yU‹ - k¤j¤jh
ntyh kuhKoah btŒakyh g¤ij¤Ô®
Óyh guhguÓ® brŒ.
ã¿JgLgh£L¥ ãugªj«. 125
guÓ®brŒ g¤J¥gh nkyhnkh® ghnth‹

tujhgš É¤J¥gh® khyh« - Éu»yU‹
k¤j¤jh ntyh kuhKoah btŒakyh
g¤ij¤Ô® Óyh guh.
nkyhnkh® ghnth‹ tujhgš É¤J¥gh®

khyh« Éu»yU‹ k¤j¤jh - ntyh
kuhKoah btŒakyh g¤ij¤Ô® Óyh
guhguÓ® brŒg¤J¥ gh.
_______
ã¿JgLgh£L¥ ãugªj«.
______________
f£lis¡fÈ¤Jiw.
1. Xka ntyt ndhŒtW Ó®¤âa ndhkîd

Óka î¤jk® ehj‹ kÆ‹Äir¢ bršÈisP‹
nfhka Ä‹Åa ånlW Ä£l® Futbdd
jhka å¿W khwd fhdªj kh®ft‹nw.
neÇiraháÇa¥gh.
Xka ntyt ndhŒtW Ó®¤âa

ndhkî dÓka î¤jk® ehj‹
kÆ‹Äir¢ bršÈis P‹nfh kaÄ‹
Åaå nlW Ä£l® Fut
bddjh kaå ¿Wkh
wdfh dªj kh®f t‹nw.
_______
f£lis¡fÈ¤Jiw.
2. thsÉ® j©Kf tŸË kzhs‹Éš thSila

nfhsÉ® tŠriu¤ njŒ¤j bghUe‹ FU»štU
jhsÉ® njKU nfh‹nty‹ K¤j‹ rujÃiw
nfsÉ® fhÅj K§Fiw ah¡bfh‹d® nf£FÄ‹ng.
neÇiraháÇa¥gh.
thsÉ® j©Kf tŸË kzhs‹Éš

thSila nfhsÉ® tŠriu¤ njŒ¤j
bghUe‹ FU»š tUjh sÉ®nj
KUnfh‹ nty‹ K¤j‹ ruj
Ãiwnf sÉ®fh ÅjK§
Fiwah¡ bfh‹d® nf£F Ä‹ng.
_______
neÇirbt©gh.
3. kh©lh§F« ntyh ky®Ftis kh®ghth©

lh©Lnjh W§Fiw ahjt¤j« - nt©lh‹w
bfh‹ng© Éòj FUntnehŒ jh©lh©ik
Æ‹ng jutUâ Æ‹W.
fÈÉU¤j«.
fhŒ kh fhŒ kh.
kh©lh§F« ntyh ky®Ftis kh®gh

th©lh©L njhW§ Fiwahj t¤j«
nt©lh‹w bfh‹ng© ÉòjFU ntnehŒ
jh©lh©ik Æ‹ng jutUâ Æ‹W.
_______
neÇirbt©gh.
4. gh£lh¤j nrªjh gRbtití Újhdh£

lh£lkU bs‹w¿ ah®îbfhŸbs‹ - T£lh¡if
nehŒjh‹ Fiya EÅahJ Õ£lh¡f
thŒjh‹ bgUftUŸ tªJ.
fÈÉU¤j«.
fhŒ kh fhŒ kh.
gh£lh¤j nrªjh gRbtití Újh

dh£lh£l kUbs‹ w¿ah®î bfhŸbs‹
T£lh¡if nehŒjh‹ FiyaEÅ ahJ
Õ£lh¡f thŒjh‹ bgUftUŸ tªJ.
_______
fÈÉU¤j«.
5. khLilkh otbuhUt‹ khtonth Lynth®

ÕLilah dÆyt‹k© nzh®bgUkh‹ kdkh«
åLilÉ© ztÅky‹ åudo¡ fËbrŒ
ghLilah® âUÉDŒt® ghjK‰WŒ Ftnu.
neÇiraháÇa¥gh.
khLil khot buhUt‹ khto

nthLy nth®Õ Lilah dÆyt‹
k©nzh® bgUkh‹ kdkh« åLil
É©zt Åky‹ åu do¡fË
brŒgh Lilah® âUÉ
DŒt® ghj K‰WŒ Ftnu.
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
khLil kho tbuhUt‹ khto nthLynth®

ÕLil ahd Æyt‹k© nzh®bgU kh‹kdkh«
åLil É©z tÅky‹ åu do¡fËbrŒ
ghLil ah®â UÉDŒt® ghjK‰ WŒFtnu.
_______
fÈÉU¤j«.
6. khyizkh‹ kUfDa® khjt®ü yt®nj

thyiznt QtyUbkŒ ahsÅwh kHt‹
ntyizif aHfdiw åro¡f‹ òs®t‹
Üyizah kâÆd‹d® ÚLe‹FŒ Ftnu.
neÇiraháÇa¥gh.
khyiz kh‹k UfDa® khjt®

üyt® njth yiznt QtyU
bkŒah sÅwh kHt‹ ntyiz
ifaH fdiw åro¡ f‹òs®
t‹Ü yizah kâÆ
d‹d® ÚLe‹FŒ Ftnu.
f£lis¡fÈ¤Jiw.
khyiz kh‹k UfDa® khjt® üyt®nj

thyiz ntQ tyUbkŒ ahs ÅwhkHt‹
ntyiz ifa Hfdiw åro¡ f‹òs®t‹
Üyiz ahk âÆd‹d® ÚLe‹ FŒFtnu.
_______
fÈÃiy¤Jiw * .
jhddª jhdªj jhdjdh jªj jhdjdh.
7. ntÇaŠ nrÇ©il ntŒRund bjh§f‹ ÛJWnkh®

NÇa‹ nghšbt‹¿ ntyunr J‹ò NyUç
ahÇaª jhÉŠR Ó®gunk ba‹WŸ fh®btHkh
ghÇa© lhJªj thÉuthŒ t©oš ghtynd.
* ï¡fÈ Ãiy¤Jiw - mWÓ®¡fÊbeoyo aháÇa ÉU¤jkhjiy

neh¡f¥ ã¿JgL gh£lhfî«, f£lis¡ fÈ¤Jiw ahjiy neh¡f¥
gFgLgh£lhfî ÄU¡»‹wJ. ï›Éj ngj« K‹tªj 5-6M«
ÉU¤j§fËY« ã‹tU« bt©fÈ¥ gh¡fËY KŸsthW fh©f.
jddh jªj jhdjdh jhd jªjh jªjdh.
Rund bjh§f‹ ÛJWnkh® NÇ a‹nghš bt‹¿nt

yunr J‹ò NyUç ahÇ aªjh ÉŠRÓ®
gunk ba‹WŸ fh®btHkh ghÇ a©lh Jªjth
ÉuthŒ t©oš ghtynd ntÇ aŠnr Ç©ilntŒ.
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
ntÇaŠ nrÇ©il ntŒRu ndbjh§f‹ ÛJWnkh®

NÇa‹ nghšbt‹¿ ntyu nrJ‹ò NyUç
ahÇaª jhÉŠR Ó®gu nkba‹WŸ fh®btHkh
ghÇa© lhJªj thÉu thŒt©oš ghtynd.
_______
neÇiraháÇa¥gh.
(ïjœFÉ¡F KÆbuG¤J bkŒbaG¤Jª
Ô©lhk‰ghL«) Ãnuh£lf«.**
8. ehÇiz beŠád® ehaf bd~»d
dhÇaÇ ÓÇiz j§ifba dšyh
ldâsŠ nrŒbr¿ j©lh Çizbr§
fdyh jhu f©l‹ rfy
fiyna Çizfh Åidah
uyny baŒj yhiz a‹nw.
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
ehÇiz beŠád® ehaf bd~»d dhÇaÇ

ÓÇiz j§ifba dšyh ldâsŠ nrŒbr¿j©
lhÇiz br§fd yhjhu f©l‹ rfyfiy
naÇiz fhÅid ahuy nybaŒj yhiza‹nw.
_______
* Ãnuh£lf« - Ã® + XZlf«; XZlf« - X£lf« = cjL. cjLfŸ nruh
tifÆš xÈ¥gj‰FÇa brh‰fis k£L« bfh©Ls gh£L.
neÇiraháÇa¥gh.
(nk‰go) Ãnuh£lf«
9. MwÂ brŠril aªjz dªjd

dh¿l¤ jÜwÂ ah¡ifa® nea‹
áf©oa Å¤âa‹ brŠnr wÂe¢
rfªnj®ª Ôba dhâ âw¤j©
zËna wÂrh® jifah®
fËnaŒ beŠr¡ fªj bdŠnr.
f£lis¡ fÈ¤Jiw.
MwÂ brŠril aªjz dªjd dh¿l¤j

ÜwÂ ah¡ifa® nea‹ áf©oa Å¤âa‹brŠ
nrwÂ e¢rfª nj®ªÔba dhâ âw¤j©zË
nawÂ rh®jif ah®fË naŒbeŠr¡ fªjbdŠnr.
_______
bt©fÈ¥gh.
(nk‰go) Ãnuh£lf«.
10. jdÃiw bjÇawÇ jifabz¿ auáfd

dÅÃfœ eadÅr e¿afâ fÂidbad
âÅaÇ fbdoyÆ ÈiwaoÆ djjuiz
eduË brÆÅiaj da‹.
fÈÃiy¤Jiw.
jdjd jdd jdjd jdd jdd.
jdÃiw bjÇa wÇjif abz¿ auá

fddÅ Ãfœe adÅr e¿a fâf
Âidbad âÅa Çfbdo yÆÈ iwao
Ædjj uize duËbr ÆÅia jda‹.
fÈÉU¤j«.
jddjdd jdd jddjd jdd.
jdÃiwbjÇ awÇ jifabz¿ auá

fddÅÃfœ ead Åre¿a fâf
ÂidbadâÅ aÇf bdoyÆÈ iwao
Ædjjuiz edu ËbrÆÅia jda‹.
_______
bt©fÈ¥gh.
11. eaKs òJewî fkHoÆ ditÆwa

Éašbgid íwbtQf ÉÅikjU fbtÆdf
uadÇ btUtbtG »ÇaJbg audof
SauÇ RijãÇa Ks‹.
fÈÃiy¤Jiw.
jdjd jdd jdjd jdd jdd.
eaKs òJe wîfk HoÆ ditÆ
waÉaš bgidí wbtQf ÉÅik jUf
btÆdf uad ÇbtUt btG» ÇaJ
bgaud ofS auÇR ijãÇ aKs‹.
fÈÉU¤j«.
jddjdd jdd jddjd jdd.
eaKsòJ ewî fkHoÆ ditÆ
waÉašbgid íwbt QfÉÅik jUf
btÆdfua dÇbt UtbtG» ÇaJ
bgaudof Sau ÇRijãÇ aKs‹.
ïj‹f©nzíŸs f£lis¡fÈ¤JiwfŸ, g© - e£l uhf¤âD« ghl
Éiaí«.
_______
ã¿JgLgh£L¥ ãugªj« K‰¿‰W.
IªjªjhâbaD«
gFgLgŠrf«.
_______
1
f£lis¡fÈ¤Jiw.
átfªj‹ Ó®kÆ‹ nk‰¿fœ brŒíª âdkbjh‹¿

dtf©lŠ NÊd‹ whdÄ‹ ÉŠbrh© zifÆbj‹bd‹
ftbyh‹W§ fhyt‰ F£fâ bu‹K¡ fÂiwbaŠnr
atd§f§ fhzbj‹ whdÇ tªâ¤ jdbdGªnj.
òËkh§fhŒ njkh njkh òËkh§fhŒ òËkh njkh.
átfªj‹ Ó®k Æ‹nk‰ ¿fœbrŒíª âdk bjh‹¿

dtf©lŠ NÊ d‹wh dÄ‹ÉŠbrh© zifÆ bj‹bd‹
ftbyh‹W§ fhy t‰F£ fâbu‹K¡ fÂiw baŠnr
atd§f§ fhz bj‹wh dÇtªâ¤ jdbd Gªnj.
òËkh njkh òËkh. òËkh TÉs§fhŒ njkh.
átfª j‹Ó® kÆ‹nk‰ ¿fœbrŒ íªâdk bjh‹¿

dtf© lŠN Êd‹wh dÄ‹ÉŠ brh©zifÆ bj‹bd‹
ftbyh‹ W§fh yt‰F£ fâbu‹ K¡fÂiw baŠnr
atd§ f§fh zbj‹wh dÇtª â¤jdbd Gªnj.
juîbfh¢rf¡fÈ¥gh.
òËkh§fhŒ TÉs§fhŒ òËkh§fhŒ fUÉs§fhŒ.
átfªj‹ Ó®kÆ‹nk‰ ¿fœbrŒíª âdkbjh‹¿

dtf©lŠ NÊd‹wh dÄ‹ÉŠbrh© zifÆbj‹bd‹
ftbyh‹W§ fhyt‰F£ fâbu‹K¡ fÂiwbaŠnr
atd§f§ fhzbj‹wh dÇtªâ¤ jdbdGªnj.
gFgLgŠrf«. 133
fÈÃiy¤Jiw. g© - e£luhf«.
òËkh§fhŒ TÉs§fhŒ òËkh§fhŒ òËkh njkh.
átfªj‹ Ó®kÆ‹nk‰ ¿fœbrŒíª âdk bjh‹¿

dtf©lŠ NÊd‹wh dÄ‹ÉŠbrh© zifÆ bj‹bd‹
ftbyh‹W§ fhyt‰F£ fâbu‹K¡ fÂiw baŠnr
atd§f§ fhzbj‹wh dÇtªâ¤ jdbd Gªnj.
2
f£lis¡fÈ¤Jiw.
njdh® Rk‹KU nfh‹kÆ nyw¢ á»âfœj‹

thdh® FušbfhL _ol ntÅ› tzbkdntŸ
fhdh® btÆ‹kU thtz bk‹d¡ fâuÆnyh
dhdh® gu‹kâ ba‹Wij Æ£lh dÅbrynt.
fÈÉU¤j«.
njkh§fÅ òËkh§fÅ njkh§fÅ òËkh.
njdh®Rk‹ KUnfh‹kÆ nyw¢á» âfœj‹

thdh®Fuš bfhL_ol ntÅ›tz bkdntŸ
fhdh®btÆ‹ kUthtz bk‹d¡fâ uÆnyh
dhdh®gu‹ kâba‹Wij Æ£lhdÅ brynt.
njkh§fhŒ TÉs§fhŒ òËkh§fhŒ fUÉs§fhŒ.
njdh®R k‹KUnfh‹ kÆnyw¢ á»âfœj‹

thdh®F ušbfhL_ olntÅ› tzbkdntŸ
fhdh®bt Æ‹kUth tzbk‹d¡ fâuÆnyh
dhdh®g u‹kâba‹ WijÆ£lh dÅbrynt.
fÈÃiy¤Jiw, g© - e£luhf«.
njkh fUÉs« TÉs§fhŒ TÉs« òËkh.
njdh® Rk‹KU nfh‹kÆny w¢á» âfœj‹

thdh® FušbfhL _olnt Å›tz bkdntŸ
fhdh® btÆ‹kU thtzbk‹ d¡fâ uÆnyh
dhdh® gu‹kâ ba‹WijÆ£ lhdÅ brynt.
3
f£lis¡fÈ¤Jiw.
bryîâ¥ ãšfªj t©zš áy«gUŠ bršt¤jnuŒ

eyto¡ f©k‹D bk§f zy§bfhbd‹ WŸÉ«Kkh
Èyfiu¡ f©k‹d bdŒij baD§bfhy§ f©kšFó
zyUu¤ â‹k¤j f¤Js îŠbrhY« k›t©znk.
vGÓ®¡fÊbeoyoaháÇa ÉU¤j«.
òËkh njkh njkh njkh òËkh njkh TÉs«.
bryî â¥ãš fªj t©zš áy«g UŠbrš t¤jnuŒ

eyt o¡f© k‹D bk§f zy§bfh bd‹WŸ É«Kkh
Èyf iu¡f© k‹d bdŒij baD§bfh y§f© kšFó
zyU u¤â‹ k¤j f¤J sîŠbrh Y«k› t©znk.
fUÉs§fhŒ TÉs§fhŒ fUÉs§fhŒ TÉs«.
bryîâ¥ãš fªjt©zš áy«gUŠbrš t¤jnuŒ

eyto¡f© k‹Dbk§f zy§bfhbd‹WŸ É«Kkh
Èyfiu¡f© k‹dbdŒij baD§bfhy§f© kšFó
zyUu¤â‹ k¤jf¤J sîŠbrhY«k› t©znk.
gFgLgŠrf«. 135
fUÉs« njkh§fhŒ njkh fUÉs« njkh§fÅ.
bryîâ¥ ãšfªj t©zš áy«gUŠ bršt¤jnuŒ

eyto¡ f©k‹D bk§f zy§bfhbd‹ WŸÉ«Kkh
Èyfiu¡ f©k‹d bdŒij baD§bfhy§ f©kšFó
zyUu¤ â‹k¤j f¤J sîŠbrhY« k›t©znk.
4
f£lis¡fÈ¤Jiw.
t©zª âfGª âUkhšt© nghja‹ thœÉidah

o©z§ bfGá§ fidah‹¿‹ nwbdDŠ nrbahË®if
a©z« bgWt¢ áu«nty‹ ndhdu rhUÆiu
í©bz‹ ¿we‹ bwDkhbyh© nltU K£Fwnt.
njkh òËkh òËkh njkh òËkh òËkh.
t©zª âfGª âUkhš t©ngh ja‹thœ Éidah

o©z§ bfGá§ fidah‹ ¿‹nw bdDŠnr bahË®if
a©z« bgWt¢ áu«nt y‹ndh durh UÆiu
í©bz‹ ¿we‹ bwDkh byh©nl tUK£ Fwnt.
fÈÉU¤j«.
njkh§fÅ TÉs§fhŒ njkh§fÅ TÉs§fhŒ.
t©zªâf GªâUkhš t©nghja‹ thœÉidah

o©z§bfG á§fidah‹ ¿‹nwbdDŠ nrbahË®if
a©z«bgW t¢áu«nt y‹ndhdu rhUÆiu
í©bz‹¿w e‹bwDkh byh©nltU K£Fwnt.
fÈÃiy¤Jiw
fÈÃiy¤Jiw.. g© - e£luhf«.
njkh òËkh§fÅ njkh TÉs« TÉs§fhŒ.
t©zª âfGªâU khšt© nghja‹ thœÉidah

o©z§ bfGá§fid ah‹¿‹ nwbdDŠ nrbahË®if
a©z« bgWt¢áu« nty‹ ndhdu rhUÆiu
í©bz‹ ¿we‹bwD khbyh© nltU K£Fwnt.
5
f£lis¡fÈ¤Jiw.
Fwkf l‹dfŠ nr®ªjbfh‹ ndW FfdÆnyh‹

ÉwyU z‹fu¥ óŠbr©l« kh®ò ÉiuaÂgh®¤
jwtis g‹df« ngh‹wbj‹ bd‹d tJbtÈngh‰
áWFw by‹bdd¥ ngh»yh®¥ ò‰w átÂant.
fUÉs« TÉs« njkh njkh òËkh òËkh.
Fwkf l‹dfŠ nr®ªj bfh‹nd WFf dÆnyh‹

ÉwyU z‹fu¥ óŠbr© l«kh® òÉiu aÂgh®¤
jwtis g‹df« ngh‹w bj‹bd‹ dtJ btÈngh‰
áWFw by‹bdd¥ ngh» yh®¥ò‰ wát Âant.
fUÉs§fhŒ òËkh§fhŒ njkh§fhŒ fUÉs§fhŒ.
Fwkfl‹ dfŠnr®ªj bfh‹ndW FfdÆnyh‹

ÉwyUz‹ fu¥óŠbr© l«kh®ò ÉiuaÂgh®¤
jwtisg‹ df«ngh‹w bj‹bd‹d tJbtÈngh‰
áWFwby‹ bdd¥ngh» yh®¥ò‰w átÂant.
rZotF¥ò. 137
fUÉs« njkh njkh§fhŒ njkh§fhŒ fUÉs§fhŒ.
Fwkf l‹d fŠnr®ªj bfh‹ndW FfdÆnyh‹

ÉwyU z‹f u¥óŠbr© l«kh®ò ÉiuaÂgh®¤
jwtis g‹d f«ngh‹w bj‹bd‹d tJbtÈngh‰
áWFw by‹bd d¥ngh» yh®¥ò‰w átÂant.
Iªjªjhâ baD« gFgLgŠrf K‰¿‰W..
_______
rZotF¥ò.
_______
FÊ¥ò. (rªjngj« - 32)
jªjd jdjd jhdd jhdd
jªjd jdjd jhdd jhdd
jdjd jdjd jhddh - jd -
jdjd jdjd jhddh
j¤j¤ jdjd j¤j¤ jdjd

j¤j¤ jdjd j¤j¤ jdjd
jªj jdjd jhddh - jd -
jªj jdjd jhddh
jd¤j jdjd jd¤j jdjd

jd¤j jdjd jd¤j jdjd
jhd jhdd jhddh - jd -
jhd jhdd jhddh
jhdd jhdd jhdd jhdd

jhdd jhdd jhdd jhdd
j¤j jd¤jd jhddh - jd -
j¤j jd¤jd jhddh
jdjd jdd jdªj jhdd

jdjd jdd jdªj jhdd
jdªj jhdd jhddh - jd -
jdªj jhdd jhddh
jhdjd jªjdd j¤jhd jhdjd

jhdjd jªjdd j¤jhd jhdjd
jdjd jdjd j¤jdh - jd -
jdjd jdjd j¤jdh
jddjd jdj¤j jddª jd¤jh

jddjd jdj¤j jddª jd¤jh
jddjdh jhdj¤j jhddh - jd -
jddjdh jhdj¤j jhddh
jddjd j¤jd jddjd jh¤jd

jddjd j¤jd jddjd jh¤jd
jhªjd jdjd jhªjdh - jd -
jhªjd jdjd jhªjdh
jdd jd¤jd jhªjd jªjd

jdd jd¤jd jhªjd jªjd
jdd jdjd jªjdh - jd -
jdd jdjd jªjdh
jhd jªjd jhdd jhdd

jhd jªjd jhdd jhdd
jd¤j jdjd jhddh - jd -
jd¤j jdjd jhddh
jhªj jªjd jhªj jªjd

jhªj jªjd jhªj jªjd
jdjd jdjd jªjdh - jd -
jdjd jdjd jªjdh
jªjª jªjd jªjª jdjd

jªjª jªjd jªjª jdjd
jdªj jhd jdhjdh - jd -
jdªj jhd jdhjdh
jdd jdjd jdd jdjd

jdd jdjd jdd jdjd
j¤jh j¤jh jhdjdh - jd -
j¤jh j¤jh jhdjdh
rZotF¥ò. 139
j¤jjd jªjjd j¤jjd jªjjd

j¤jjd jªjjd j¤jjd jªjjd
jdjd j¤jd jhªjdh - jd -
jdjd j¤jd jhªjdh
j‹dd j¤jd j‹dd j¤jd

j‹dd j¤jd j‹dd j¤jd
jhdd¤ jhdd ijadh - jd -
jhdd¤ jhdd ijadh
jdjd jd¤jjd jdjd jd¤jjd

jdjd jd¤jjd jdjd jd¤jjd
jhdd jdd jhdjdh - jd -
jhdd jdd jhdjdh.
1. mªju® KÅtu® ehf®f lhdt

u§bfG kEl®f zhblhU thœîs
tuDjš ÉÊtU öand - íik
at©Kiy aKJQ« thand
2. a¤â¤ âUKf Ã¤j‰ »isat

t¥ò¢ Rueâ e¢r‰ òjRj
t©l® gâgÂ ghjnd - Fz -
rª¤u bddtU Újnd
3. au¤j kyÇD ea¤j J»ÇD

kG¡» yHÈD ÄF¤j JtbuhË
uhf PhdÉ ndhjnd - át -
nghf nghjf ehjnd
4. aháÅ ahuW Û‹kj yhŒjf

uh»a thfd nk¿a thdt
t£l Fz¥gu nkrnd - át -
á¤j® fz¡»U ngrnd
5. aËgy Filí ky§f nyhblÊ

yÉœkz Kila fl«ò nkòid
af‹w kh®òil ahâna - fË -
ÃiwªJ nshuil nrhâna
6. ahlfe W«gÂk Â¥óbz yhÄËu

thrWe l«òÇÆ iw¢Óu whkÆÈ
dDâd kkUK‹ k¤jnd - au -
bdhLeÉš ãuzt f¤jnd
7. alyîz FyK‰W kÊí« go¡nf

aRugâ tiubah¤j îUt§ »Ê¤nj
aÉuÆyh® ÚoU¡if åund - bad -
jËafyh öoU¡F Úund
8. aÂkJif í‰wgš gwitau rh¤âÇ

aâíuK il¡fY HidKÅbr kh¥òa
uh©liy aizbfho ah©lth-Fil-
njh‹¿l tirbahU jh©lth
9. t»y« tG¤jU shŠRu FŠrÇ

aÇa bfho¢áa th«go tªâf
HHf KUfu Éªjnd - FË® -
ead tWKf fªjnd
10. ahÊ r§fÃ yhîif khaD

khj uŠbr¿ ghuâ neaD
kU¡f bdhËad nkÅna - ís -
îU¤â uDÃid PhÅna
11. ah«g u«gu nthŠá j«gu

th‹w J§fk dh«ò aªjÅ
yk®Ff rutz r«ònt - Rg -
kiHjU kUbsD k«ònt
12. aŠrŠ R«go íªJ« bgÇat

u©LŠ brªâU Ã‹¿‹ òjÉL
kdªj ntj Éyhrnd - eÅ -
áwªj nahf îyhrnd
rZotF¥ò. 141
13. aKj« ÉiHey Kila FWKÅ

aâf k»œîw tKj îiueÉ
y¤jh K¥ngh ö¿Èna - ía® -
r¤jh á¤jh å¿Èna
14. a‰wkW fªj»Ç ia¡fUJ áªijau

f¤JÅj oªjija Ë¤jUs t‹òbrí
kfÂj t‰òj rhªjnd - gu -
átÃiy ia¤jU nrªjnd
15. a‹idí k¥gD k©Qf Å£lD

k©zD k‰òW br«kY k¤jD
khbwG¤ jhbdd îŸËna - gy -
übwG¤ jh®fÉ brhšÈna
16. aiyíbk Åid¥ãYs FUgu jÄœ¡fiyP

uitÆil kÂ¤jÉáš tâbahU âU¥òyt
th®bthL bghUe® Nœgund - Jo -
ehlf kJbrŒ khRund,
17. *Rªju KWFw nzÇir fhrW

áªâaš gybjhil ehyo Ñuiz
bjhfyW rtiyf nsbflh - Kj -
YWfÉ aftÈ nd®iknr®
18. R¤j¤ bjhl®òÄ u£il¡ FwËir

J‰w¤ bjFŸfÉ a‰w‰ wiktJ
J©L gLfÈ ehÈny - Æia -
rªj KsfÈ üÈny
* “Rªju«” v‹w‰ bwhl¡f¤J ï›Éu©lhko-ghití«

ghÉd¤ijí« gf®»‹w ah¥ãy¡fzkh aikªJsJ. ïy¡»a« -
âUty§f‰ ¿u£o‹ 2-M« f©l¤âD« ï¥ãugªj¤âD§ fh©f.
19. bjhL¡f tUju îbfh¢r fkofŸ

RU¡f kwtU Äa‰w uÉizá *
nybah® jhÊir njhšfsh® - gy -
ntbah® jhÊir Û¿na
20. nrh®îK nwh®fÈ neÇir nr®fÈ

öaR ntjk jh®fÈ Ówo
J¥g iybah¤JW ghtnuh - ey -
f£l isbg‰wbth® ghtnuh
21. bjhÅkÈ Fws otŠá Ó®ÄF

bjhilao ísbth UtŠá nakU
blhl®ªj ghÉU ghjnk - ís -
Fiwªj jhÊir ehjnk
22. öîlÅ a§FbkhU K¤jhs jhÊirf

çuobfhŸ brªJiwf© K¥ghj kh®Jiwf
LÇá¿ ÇgjÉ U¤jnk - rJ -
uoíil abtËÉ U¤jnk
23. JWkft ysbth¤J ÃfGŠ rJ®¢Ó®

átÂÆL bkhUK¥g jKWŠ áw¥gh®
bjhilíilnah® jhÊir¢brh nyWgh - tf -
tyâÊah ÚLiw¢brh yh®tnj
24. bjhilbahÈ ÄF¤bjG beoyoÆ‹ nk‰gL

kftÈ‹ ÉU¤jK ÄUgjk wh¤jis
njh‹bwhU âÇgj eh‹Fkh - Ko -
th«gj ÄFfÈ nr®ªjÓ®
25. Jijí ÄÊ¥ãir eh‹fo iaªJá

Uila Ãiy¤Jiw nk‹fÂ j«bgW
Jiwf ssto e‹Fnk - îiu -
gyî KWfÈ aªjnk
* áš VŒ X® jhÊir - á~whÊir¡ bfh¢rf¡ fÈ¥gh.
rZotF¥ò. 143
26. njh‹K H§»U Óuo ehÈnd

_É j§»s nuh®bghU© Ûând®
Ru¡F Äašòil naáyh - e¿ -
at¢á ÆirÆU ÓÇnd
27. njh§f s§fÄ dh‹f U«gj

nkh§F tŠáia naŒªâ LªJiw
JfsW JHÅbfhŸ áªJnr® - rJ -
uoíil ÆWâí Ä‹brhny
28. J‹WŠ rªjbe LŠbr§ fÉrJ

u§f« bgh§f» gªjª â»ÇfŸ
RU§F ghey ntfgh - jK -
ÄFªj ghbtG TWÓ®
29. Ryî RÊFs Kuá ujfÉ

RlU kÆyÆš Édtš Éilã¿
J¥gh e‰fh‹ khWjny - fu -
î¥gh bth‰nw whjJkh
30. brh‰RitbfhŸ g§»fŸr J®¤jbkh®j u«gLÉ

f‰geil g§faÄ d¢bríŸfŸ bfh«ãyJ
RfÉj H‰wJ T«ògh - Ku -
QWgR K¤âu neh‹bghnl
31. brh‹dt®bk¢ál Ä‹Dâ U¥òfœ

g‹Åa t‰fU Ë‹dK j¡fl
nwh‹kiu¥ óîiw brštkh - kU -
fhÉU¥ ghbyd JŸSns
32. bjhl®btU tw¥bgÇa tUŸòÇ Ãid¥bghL

kwâí«É is¡FÄU kykj kw¡fis
N®jò ÃdJ nrzUns - íw -
th»l tUŸbr ahÆÅna,
33. kªâu ÉâtÊ ghwÆ® ÚLf

U«ãil tUbjË rh¿s Ú®eW
kzKs îjfbk yhbkhnu - kd -
bjhLey âUtã nlfnk
34. k¤J¥ ãurK Ä£l¡ fÅfS

bkh£g¢ Rugâ á£o¥ gtdÇ
tŠr kWát dhbuyh - kÂ -
bah©bgh obadã nlfnk
35. tG¡f swÄf ÉiH¤J Çaîil

íL¤J eitaw KW¡» afdf
kh®ò üÈl nybrah - Éiu -
ehW njŒitf nsÆlh
36. khyâ TÉs Úgk nrhFf

yhu *Ä uhát khâe whky®
it¤j òJ¤bjhil naÆlh - tÇ -
a£r ijÆ‰áy öÉna
37. kUkÈ òiff bsG«g ntgÂ

baÇRl® gyî Äy§f ntgÂ
ts®ªj thiH gyhÉsh - îâ® -
FsŠá khJis nfhËna
38. khÉÅa KªâÇò Ë¥ngÆ yhtjÇ

aháÅf Ë‹fÅF É¤njba nshLbghÇ
tilaâ urÄo a¥gnkh - jf -
kfÈiy ailatš ã£Lkh
39. kJuurkUî‰w òdÈ‹ wÆ®¡Tœ

fliygy gaW¥bgh lWe‹ Rit¢Ó®
kÈaÃyh ntÃf®¤j ghfny - ía -
bu»dbkä nghÈU¡F nkhirna
* ïuhÓt« = jhkiu¥ó - ïuhátbkd kßïÆ‰W. tlüy®

“uhét«”v‹g®.
rZotF¥ò. 145
40. tÇatiu f¤jÇ Jtiuòlš ó¢Riz

bfhobtsÇ f¡fÇ ÆitfsJ fhŒ¤âuŸ
th‹gl® KidtU« nt©Lnkh® - Rit -
nj§»a gyKy« th§»na
41. kyueW¡Fò _©blÇ a§»Æ

YÇa Fz¥gj« å§ft a®ªâiw
tâÆ byGáW br«òeh - Èiy -
ísJ grisbgh bdh‹Wnkh®
42. thl dªâa ÑiubfhŒ Ñiuáš

Ñiu j©LW ÑiufŸ ahití«
tj¡» eaDw _ona - Æiy -
ÆU¤â eWta ÿÇny
43. thŒªj j©òdš ghŒªj ig«gÆ

ß‹w É‹Rit ah®ªj brŠáW
kÂÄs »Éiyí a®ªjÓ - uf -
tÇáa oášgÂ a‹ãyh
44. t©l‹ r©lÅ l«g‹ bfhiyÆd‹

t«g‹ W‹ãd bd§Fª âÇgt‹
kw§bfh çd®fŸ fhbzhzh - tz« -
tisªj Óiuí nsbayh«
45. tÇir ÃuÅiw Æirí kHfJ

bgU» ak®îw tLÉš Ráíl‹
it¤nj e£gh nk‹kdnjh - Lg -
il¤nj e‰gh nfÆiyna
46. t£lifÆ d‹fika it¤jky fªjky

u®¢ridò ÇªJãu á¤ját bfh‹wiyÆš
tFsK o¤jR nuªâuh - to -
at®fŸg Ê¢Rò uhªjfh
47. t‹Åí k¤jK« bt©ika U¡fK

k‹Dò a¢át d©Qbkh U¤âif
khkÂ¤ Ôgf« tšÈna - ÉÊ -
ahÆu¡ nfhgâ bršÉna
48. tJitbr aU£Fku kiwòfœ gu¥ãuk

btdeÅ Jâ¤bjÄl ÇwtU bsd¥gÂí
khjt® jiyt ndeand - gl® -
ghËj kÂa dhkand,
49. ïªâu dyua‹ khjt dhjt

dªjf dwÈiw prÅ rhgâ
baÇÆiw asifa‹ thíå - Ls -
ÃUâa ¿twt® ójnu
50. Æ£l¡ fUl®fŸ á¤J¥ òUl®fŸ

br¢ir¡ »duu U¤j¥ gÂÄiy
ÆŠir íilaã rhr®nt - Âa® -
ÉŠir ÆdÇir ghLnth
51. Ça¡fÇt®gy® Éâ¤j gÂbra

îL¡if âÄiyfŸ bgU¤j gjiyf
nsâ yhFË ngÇkh - Ku -
nrhL öÇa khKHh
52. ntQil ahdf« thÅo nghÈiu

naju ñJgš nfhLfŸ fhfs
Ä¡F kÂ¡FH nyGnfh - Ys -
bgh‰f ybk‰»Â nfhona
53. ÆÄbuhÈ Æirf ldªj jhdd

jdjd jdd jdªj dhbtD
Äa«g nyju thdsh - KU -
Éy§» ahidfŸ nfhona
rZotF¥ò. 147
54. narWbg U§»Çf is¤jhî öáKJ

fhdJt isªâut z¥ngU yhÄUf
bkGrj bkGju Ä¡fÔ - ãif -
KGkâ Ãf®Fil ã¢rnk
55. ÆizáÉ¿ ÉÇt£l bkQbeŠ riu¤jh‹

tUfbtd tirbgh‰if òiuí§ bfho¤nj
ÇÇjÈyh th®fiH¡f nzWÚŸ - bfho -
RHyUfh ntÊy¡f khfnt
56. ÆUòwe l¡fbth® bgÇaJr eh£oa

ÉujÄir bah¥gW gtskiy ngh‰gil
naªJò tUbgU ntªjnd - »Ç -
rhŒªâl tÆby¿ fhªjnd
57. ÆfYe U¡bfk dhªjÅ kªâu

ÉÅat U¡»Å jh§Fz gŠru
Éika® fËbfhs bt‹Wns - baÂ -
at®fŸ òÇjU k§fsh
58. ntk gªjd ólz nrknd

ehf® áªijÆ nyís åknd
ÆL¡f zWjt uh#nd - kiw -
Ko¡F Ssgu nj#nd
59. na§bf bdŠáid ahŒªâ Lªjia

rh‹w r«¥uk óŠr j§iff
Ëy»L gjgu k©lyh - gf -
yidaf dkfu F©lyh
60. bt§Fª j§FÉ R«òŠ á¿bjd

ÄŠbrh© g©bghL Ã‹bw§ FÃfG
Äu©o nyft dhâna - fiw -
Æwªj rhjk dhâna
61. ÆlÇš fyKÅ íÇa RfKÅ

aiua KRKf d¿a gRKf
Å¥gh® bk¢nrh® ÑuDnk - dir -
í‰nwhŒ t‰nw NœFuth
62. bt£Lkiy íªjfu bt‰¿ky u§iffË

y£lfÇgªbjd btL¤j Éwš g«ãisP
ÉuÂa bt‰bgD kh©òrhš - bghiw -
ajida ir¤jâ nyŒªjnfh
63. bl‹DK f£oid É©ÂÈ iw¤jif

k‹dt it¥gá k‹ÅL r£oÆ
nyòá¥ gh®âU îŸsnk - baid -
ahjÇ¤ jhsUŸ btŸsnk
64. baitík ¿á¤JUt kFlK oí‰wt®f

blhGril Ko¤âUt® òuty Fz¤âua
ntjÄš bga®f shÆunk - ís -
ght» JÇag uhgunk.
rZo tF¥ò K‰¿‰W.
fÈíf« 5005-¡F neuhd nrhg»UgJ tUl« (».ã.1903) I¥gá khj« 10-
M« ehŸ fªj rZoa‹W br‹idÆyUË¢ brŒa¥g£lJ.
j§f Mdªj¡ fË¥ò. 149
j§f Mdªj¡ fË¥ò.

_______
*Rakhd j§fÄ¤ j§f« - át

R¥ãukÂabkDª bjŒt¤ j§f«
1. mªju® nt©blhU j§f« - <¿

yWáf u¡»Ç Ã‹bwG j§f«
Rªju khŒ¢Rl® j§f« - cik
J§f ky®¡fuª j§bfhU j§f« (Rakhd)
2. ntj¤ânyíŸs j§f« - R¤j

É¤ijbrhš yhfk Ã¤âa¤ j§f«
ehj¤â‹ nkYŸs j§f« - mªj
ehj§ flªjã‹ dhkil j§f« (Rakhd)
3. gh®¥gt®¡ »‹òbrŒ j§f« - át

gh¡»a bkšyh« gF¡»‹w j§f«
Ó®¥gu j¤Jt¤ j§f« - Ãiw
á‰gu njn#h kahdªj¤ j§f« (Rakhd)
4. Ãid¥gt®¡ »‹òbrŒ j§f« - bjh©l®

beŠbrD« ngiHÆ nyÃiw j§f«
Éid¥gt« btšgRª j§f« - Phd
Éist‰w óÄÆ‰ òijg£l j§f« (Rakhd)
5. thâf£ bf£lhj j§f« - m‹ò

tw©liy nthu¿ ahtUª j§f«
Ôâf‰ NŸfis j§f« - jt¢
bršt®¡F¢ brštk jhªâU¤ j§f« (Rakhd)
6. mŠrd¤ bj£lhj j§f« - g¤â

aŠrd¤ njba£L k‰òj¤ j§f«
brŠra¤ ij¤jU j§f« - át
á¤j®fŸ nah»f© bk¢áL j§f« (Rakhd)
* Þta« v‹g® tlüy®.
7. kh‰¿ Ya®ªbjhË® j§f« - všyh«

k§F« go¡fUŸ brŒjÅ¤ j§f«
M‰wÈ‹ nk«gL j§f« - g»
u©lbkš yh«Éiy bfh©La® j§f« (Rakhd)
8. msit¡ fl§fhj j§f« - âd

kdÈ£ LU¡»D KUfhj j§f«
fsî¡ »z§fhj j§f« - j‹id¡
fhKW th®Äo Ô®¡»‹w j§f« (Rakhd)
9. ahjid ia¤bjW j§f« - bjŒt

ahid ÉÊ¡»j khaÉ® j§f«
Vjiz aheWª j§f« - vÊ
nydÈ ndh®bfho jh‹gl® j§f« (Rakhd)
10. PhdÉ© zh»‹w j§f« - ey

ešFª âU¥òf nHh‹f©l j§f«
thdt® khKo¤ j§f« - e«ik
thœÉ¡f tªj guhgu¤ j§f«. (Rakhd)
j§f Mdªj¡fË¥ò K‰¿‰W.

_______
mdtujghuhazhZlf«. 151
*mdtujghuhazhZlf«.
______________
fÈÉU¤j«. g© - Kâ®F¿Šá
k‹bwD« gâíiw kHÉg KftD
e‹bwD« ãuzt ttÅis PDkiw
bjh‹bwD« bghUbsd¢ Rl®át DKikí
bkh‹bwD« bgÇat Ua®gj« gÂnt‹. 1
mŸSiy ah¥gil aWKf tDkdª

JŸSiy nth£Lj© RluÂ gukD«
tŸSiy ah¡»Ç kfSik§ fuDbk
DŸSiy ah¥bghU bsh‹bwd¤ bjhGnj‹. 2
Mâ¤j‹ kâad yhFKª eaddŠ

nrhâ¤j© Kfîik njhÄiy§ fu‹Ku©
fhâ¤j‹ fËjU fl«gbdh‹ bwDÃr
nkhâ¤j© zËÄf îWJa® fisnt‹. 3
kašfis áitiaí kjfÇ Kfidí

kašfis aÆyu ridíbkh‹ dy®fl«
Äašfis átidí bkhUbghU bsÅÅl®¥
òašfis aUSW bkdeÅ òfœnt‹. 4
khbyhL Éâa¿ ahjbr« kiuky®¡

fhbyhL eÉuK khÇiw fËíik
ntbyhL tUFf ntŸfs gKf‹bkŒ
thbyhL ÄËu¿ ÉÅbjd k»œnt‹. 5
âUtUŸ òÇíik§ »äªâÇ òiugiu

FUtUŸ òÇbrs§ »ßŠáit FfÅl
buhUtUŸ òÇgj Éehaf Da®át
dUtUŸ òÇgâ ahbaid¡ fh¡f. 6
* v¥bghGJ« ghuhaz« brŒa¤j¡f v£L¥ ghlšfŸ.

thQj‹ kl¥ão kiy¥òd khdy«

ngQjš ÉÊ¢ru tzgt¥ bgUªjif
khQj dadf§ fzgâ tsudš
fhQj yuDik aUbsid¡ fh¡f. 7
ghkf© kiwòf nHh§fz gâbaÊ‰

Ókf zÅòf nHhek¢ áthait
ókfŸ òfGik ó«òfœ¡ fÉÆiw
nakf fdtUŸ fh¤jUŸ bfidna. 8
mdtuj ghuhazhZlf« ty« R‰¿¥ gh®¡»D« ïl« R‰¿¥ gh®¡»D«
xU go¤jhfnt Ãfœ MwiwahF«.
Mwiw Étu«.
át‹ KUf‹ át‹
cik Éehaf‹ cik
........... ï›Éj gªj« xU kDl® kdKa‰áÆÅ‹ bwH¤j¡fJjhndh?

ïjid ba¢brabyd¡ Twyh bk‹w‰ nf‰òil Éil Ént»fŸ ehÉÅ‹nw
ãw¡f nt©L«. tlbkhÊÆnyD« bj‹ bkhÊÆnyD« jifik thŒªj
ï¥g¤J¥ ãugªj« ngh‹wbthU ò¤jf¤ij¡ f©Q‰whiuí§ fh©l‰F¡ fhjš
Tunt©L bk‹göc« ÄifahfhJ. - ($k¤ RthÄfŸ rÇ¤âu¤âYŸsJ.)
mdtujghuhazhZlf« K‰¿‰W.
g¤J¥ãugªj« [«óuz«.
FkuFUgu‹ âUto thœf.
153
FkhuÞjt«
1. X« õ©Kf gjna enkh ek : 23.X« mÞ¤u gjna enkh ek :

2. X« õ©kj gjna enkh ek : 24.X« rÞ¤u gjna enkh ek :
3. X« õ£¡ßt gjna enkh ek : 25.X« õZO gjna enkh ek :
4. X« õ£¡ßl gjna enkh ek : 26.X« ïZo gjna enkh ek :
5. X« õ£nfhzgjna enkh ek : 27.X« mngj gjna enkh ek :
6. X« õ£nfhr gjna enkh ek : 28.X« [&nghj gjna enkh ek :
7. X« etÃâ gjna enkh ek : 29.X«(›) ÉôA gjna enkh ek :
8. X« RgÃâ gjna enkh ek : 30.X« kôu gjna enkh ek :
9. X« eugâ gjna enkh ek : 31.X« ój gjna enkh ek :
10.X« [&ugâ gjna enkh ek : 32.X« ntj gjna enkh ek :
11.X« el¢át gjna enkh ek : 33.X« òuhz gjna enkh ek :
12.X« õlBu gjna enkh ek : 34.X« (¥)ãuhz gjna enkh ek :
13.X« fÉuh# gjna enkh ek : 35.X« g¡j gjna enkh ek :
14.X« jguh# gjna enkh ek : 36.X« K¡j gjna enkh ek :
15.X« ïAgu gjna enkh ek : 37.X« mfhu gjna enkh ek :
16.X« òfœKÃ gjna enkh ek : 38.X« cfhu gjna enkh ek :
17.X« #a#a gjna enkh ek : 39.X« kfhu gjna enkh ek :
18.X« eaea gjna enkh ek : 40.X« Éfhr gjna enkh ek :
19.X« kŠRs gjna enkh ek : 41.X« Mâ gjna enkh ek :
20.X« FŠrß gjna enkh ek : 42.X« óâ gjna enkh ek :
21.X« tšä gjna enkh ek : 43.X« mkhu gjna enkh ek :
22.X« kšy gjna enkh ek : 44.X« Fkhu gjna enkh ek :
F¿¥òfŸ
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
br¡f®ntŸ br«kh¥ò.
Kj‰ fh©l«
eh‹fhtJ k©ly«
,
X«
FkhuFU¥nahek :
vGthíiu.
___________
br¡f®ntŸ br«kh¥bg‹D« bgaÇa ïªüš, itâf irt
rkaÃiyia Iaª âÇgw ïÅbjL¤J¡ T¿ c©ikia ÃWîkhW
br›nt£guk‹ ¿UtUbsh‹widna K‹Å£L v«kh‰ ghl¥g£lJ.
ïjDŸ, KGKjÈy¡fztâfhuK«, br¡f®ntËWkh¥ãDŸ
åLng‰wâfhuK« vkJ Kothd á¤jhªj khF«. (1101) MÆu¤J
ü‰bwhU âU¥gh£L¡fsh Åu«ãíŸs âU¥gh bt‹D« vkJ üÈDŸ
43- âU¥gh£L¡f£F nk‰nfhŸfnshL ntj¤jÄHh Yiuahf tiua¥g£l
â£g¤âny (3« g¤â‹ 8-‹ ciuÆny) “ï¤Ô®itna vkJ Kothd
á¤jhªj«” vdîª Ô£l¥g£likÆ‹ mªüY£ guªJ »l¡F« bghUS«,
RU§»Ã‰F« bghUS« ï¢á¤jhªj nkah«. ï‹D« v«Kila g¤âa f¤âa
%gkhíŸs g‹}šfË‹ Koò« ïj‹f© nzna ml§F«. vk¡F taJ
70-¡F mâfnkba‹dyh«. Jwî ÃiyÆid ailªJ 29- tUl§fS¡F
mâfkh«. ïs«ãuhaKj È‹WfhW« (bj‹bkhÊ tlbkhÊ) üyhŒÉ
nd‰g£l üysit, fh£áasit, fUjysit ba‹D _‹whD«
ï¢á¤jhªj¤âD nkyjhfbth‹ w¿ªnj kšny«.
âU¥gh bt‹D« bgaÇa üš, fÈíf« 4998-M« M©bl‹gj‰F
neuha rhÈthfd rfh¤j« 1819-ny J®K» tUl¤J khákhj¤â‹ (».ã.1897)
vŒâa g‹ÅU kfhkf btšiyÆ‰ nghªj ò©Âa fhy¤ij
btËÆ£L¡bfh©L ãw§F»‹wjhfÈ‹ m~jh¡f¥g£l ã‹iw ïªüš
bjhl§f¥g£lbj‹gJ 60-Mª âUÉU¤j¤â‹f© -
“nkY«, XÉyh Ãaha bkšyh Kiu¡Fnk âU¥gh bt‹}š” vdtU
bjhluh ÅÅj¿a¡ »l¡»‹wJ. nkš, 61-Kj‹ KoÉWthŒ¡»lªj k‰iwa
âUÉU¤j§fSŸ ïu©lh§ fh©l¤J¡ fdtâfhu«, ».ã. 1913-ny
M¡f¥g£ljhF«. Vida btšyh«, ÃfGŠ rhÈthfd rfh¤j« 1846-š (».ã.
1923) Uânuh‰fhÇ tUl¤J¢ á¤âiu¤ â§fS¡F¥ã‹ ghl¥g£ldth«.
[&¥uàk©nah«.
ï§‡d« :
òJ¥gh¡fbk‹D§ FkuFUjhrRthÄfŸ,
Fkhuòu«, br‹id.
23-6-1923. } _______
gh«g‹.
c
átka«.
X« FA¥uàknzek :
âU¢á‰w«gy«.
br¡f®ntŸ br«kh¥ò.
___________
Kjyh§fh©l«.
KGKjÈy¡fztâfhu«.
___________
ghÆu«.
bgh‹Da UyF k‰iw¥ òtdK« ngh‰¿ ir¥g¤

j‹Da® tha öa jÅ¥bgU§ fUiz thdhŒ¡
bfh‹Da u¿th íŸs FUgu‹ wid¥g Ê¢á
k‹Da® br¡f® ntŸbr« kh¥igí« tG¤J ntnd. 1
f‰wt® fšyh® ahU§ fU¤âil baËnjh®ª J©ik

c‰¿l¡ foa brh‰f nsh§Fwh t©z K‰nw
bg‰¿L fhW Äªj ÉU¤jnk ão¤j« kh¥ig¢
brh‰¿L ntnd Úâ¤ JÂãd Ut¡F khnw. 2
______
üš.
brh%g r«gªjthu«.
br¡fbu‹ gJá t¥ghŠ átÂa ntŸÉ U¥ghª
j¡fÉ¥ bganuh‹ w¡fh® ÉU«òbrŠ nrhâ aht‹
k¡»d¡ fUntŸ Õ£il khŒ¤jUŸ tšyh dht‹
bgh¡fÄ Èiwt dht bddeÅ òfšth® f‰nwh®. 3
3. bgh¡f« = bghŒik; ã§fyÃf©L.

br¡f®ntŸ br«kh¥ò 159
óânr UÆ®f SŸs¡ FifbjhW« bghUªJ kh‰wh‰

nrhâahŠ br¡f® nt£F¤ JfsW Ffbd‹ nwh®ng®
Mâü yiwí k~nj aªjÇ ahÄ ba‹dh
XânaŒ thŒik ia¤jh Dz®¤Jbk‹ w¿th® ešnyh®. 4
brY¤Jj by‹DŠ brhšny flîj byd¢brª üšfŸ

gy¤Jl Diu¡F kh‰wh‰ gR¡fË Ds¤nj Ã‹W
brY¤Js kh§F f‰F¡ flîbs‹ ¿U¥ng buh‹bw¤
jy¤jU ÄW«ó bjŒj¤ jÄÊÅ nyŒªj jhnk. 5
ïªje‰ flî£ ng®k‰ bwtUS« bghUªjh jªj¢

brªâU¡ Ffid¤ jhnd nrUbk‹ nwh®th® ahU«
gªjbkhŒ flªj th‰wh‰ guk‰F¡ flî£ ng®jh‹
tªjbj‹ bwGâ dh®j« tiujiy tGbt‹ dhnuh. 6
ïÊtW gu§F‹ nwhnl Æiajšnghš tlbrhš nyhL

bfhÊjÄœ bkhÊí nenu Toa bjd¡bfhŸ sh‰whš
vÊYW fl¤â DŸns ÆU¡Fnkh Us¤â D¡nf
mÊtW flî£ ng®jh dhFbk‹ gJî bkh›î«. 7
flbtD« Éid¤bjh if¢brh‰ filíW KŸbs‹ ng®jh‹

RlbuhË¢ br¡f® ntshŒ¤ Jy§fÈ dt‰nf ba‹W§
bflyW fUk brhªj§ »s®jÈ‰ fU¤j bd‹ng®
ïluw¢ nrU nkndh®¡ »a«òjš áwth j‹nw. 8
mid¤JKŸ sl¡F« t¤J thfÈ‰ gubd‹ wht‹

Ãid¤jJ Ko¡F kh‰wh Åiwr¤â khbd‹ wht‹
ïid¤bjd‰ fikah¢ nrhâ ahfÈ‰ gunj tht‹
Éid¤jis Æšyh¢ br¡f® ntbsD bkhUt‹ whnd. 9
e‹ikahŒ eyŠbrŒ nthdhŒ eitjg tÓf Ç¡Fª

j‹ikah‰ átbd‹ ngUª jisky Äšyh dhnkh®
bjh‹ikah yky¥ ngUª bjhlUÆ®¤ jiyt dha
t‹ikah‰ gRg â¥ng U§Ff‹ kUî khnjh. 10
160 br¡f®ntŸ br«kh¥ò
jFRfª jidí© lh¡»¢ r«òbt‹ bgaiu¡ bfhŸt‹

ÄFkÆ¢ RÇa nfhthŒ ÄË®ªjU çr dht‹
bjhfyW jt¤jh är uhÆdh bušyhŠ NH¤
âfœjÈ‹ knfr dht‹ br¡f®nt bshUt‹ whnd. 11
_JÆ® jd¡F l«ng _®¤jk jhd thnwŒ

Mju îÆ®eh j‰F k›îÆ® _®¤j khFª
Ôâyª ehj dha br¡f®ntŸ Rfnk ešF
Úâah Åuªj uŠrhš r§fu bddî Ã‰g‹. 12
ãukbk‹ tlbrhš ä©L¥ bgÇbjd thF kªj¥

ãukk jhŒÃ yhªnj ãukÂ a¥ng®¡ bf‹W«
cÇat dht d¥ng Uil¢Ru® fS¡Fª jhnd
bgÇat bd‹d ntR¥ ãukÂ a¥ng® rh®t‹. 13
Ótid _®¤j khf¡ bfh©Ls Ffbd‹ nwt‹

ghtid¡ bf£lh bj§F kiwgu kh‹kh tht‹
óÉid Ô®R thD óâÆš tÇd‹ ndhid
khÉid fhJ R¥ã ukÂa bkdY khnk. 14
ï¥go¢ RthD óâ Æ‹btË¥ gLj yhnd

x¥gW ãuk¥ ãŸis ahtd› bthUt dªj
bkŒ¥bghU Ëid¡fh zhJ nk‹fâ ailí kh®¡f«
v¥go ÆDÄ‹ bw‹w nyzjhª bjÇí nkh®¡nf. 15
r¤bjD K©ik ahny r¤Jkh a¿nt ba‹DŠ

á¤âid íilik ahny á¤Jkh Æ‹ã D¡nfh®
É¤bjd ÉU¤j yhyh dªjK khŒÉ s§F«
t¤Jbth® br¡f® nt£ng® kßïa Ffnj thF«. 16
gÇâthŒ¡ »uz« nghy¥ gur¤ij Ú§fh JŸs

cÇikna á¤jh Äªj î©ikÆ‰ FÂr¤ jhF«
ÉÇíÚ® á¤jh bk‹nw És¡FÄª Ãaha¤ njbrhš
yÇath dªj É‹ò kt‰¿bdh ldhâ ahnk. 17
17. Ú® = Fz«
FzFÂ RghtŠ brhšÈ¡ bfh©lã dhdª jªjh‹

mzîw¡ Tw by§‡ dikíbk‹ why« khf
kÂÆÅ byhËna a‹¿¢ Nblh‹W kšF khnghš
ïizaW Ä‹ò Ú§fh âU¡Fbk‹ w¿a yhkhš. 18
ïšyJ thuh bj‹W KŸsJ nghfh bj‹WŠ

brhšYiu ÆÅJ òšy¢ RthDó âÆnyŒ ešyh®¡
fšyÈ yhdª jªjh dDgt khj yhD«
tšÈiw¡ fhf kªjh‹ tu«ãÈ‹ ãa«g yhD«. 19
MdªjŠ r¤jhŠ á¤jh kdhâia Ú§» lhnk

thdªj k©zª jªjh‹ kUîÆ uid¤J _L«
khdªj ÉU«ò r¢á jhdªj kf¤nj ahbk‹
ùdªj ÉUªâ nahf KP‰¿ndh® Ô®¥g® khnjh. 20
Ã®¡Fz¥ ãuk bk‹W Ãfke‹ nfhj É§nf

á‰Fz§ flî£ nfhj by‹bdÅ‰ brfkh khia
K¡Fz Ä‹ik naaª Ã®¡Fz Kogh Ûnj
á‰Fz kJjh bd£lhŒ¤ âfGbk‹ nwhJ bkŒªüš. 21
nguU sdªj r¤â ngu¿ tsÉ È‹gŠ

NuW ÉR¤j njfŠ Rjªâu« ghr Ú¡f
jhuf kdhâ K¤j¤ j‹ikna a›nth bu£LŠ
Óuiz ÆitÆš t¤J¤ bjŒtkh Æyfh bj‹W«. 22
ahbjhU FzÄš yhnk ahbjhU bghUË uhjhš

ahbjhU bghUËš yhnk ahbjhU FzÄ uhjhš
MjÈ‰ »sªj bt£L k¥gu« bghU£F© bl‹dh
XJiu íWâ ahnk í©ikjh‹ bwÇí nkh®¡nf. 23
VUw nkny brh‰w bt©Fz§ fËny p¿š

nguU lÅšÉ R¤j¥ ngUl« ãidí khâ¡
Ñuiz aht dhâ K¤jK£ ghr¡ nflh«
Úiuí kl¡»¡ T¿ ÅfœFz khW khnk. 24
18. khfkÂ = É©kÂ = NÇa‹
btÆyt‹ Éla bkšyh« És¡FÊ¡ fâuhŒ¤ j‹id¡

faîw És¡F Ph‹W fâut dhŒÃ‹ wh‰ngh‰
brÆuW guD« ntW neh¡FÊ¢ á¤jhŠ r¤â¥
bga®bfhŸt ndh¡fh Ph‹w¥ bgUŠr¤â khdhŒ Ã‰g‹. 25
cyFbrŒ ãuk id¤jh D©LbrŒ nthdhŒ¡ fh¡Fª

jiytid¡ fh¥ngh dh»¢ rfbkyh kÊ¥ngh D¡Fª
jiyikÆ Å‰gh dhdª j«ãu k§fh bz‹nw
mywU kiw¡nf a¤j khbkhU âU¢br› ntns. 26
ahití kÊ¥ngh‹ whnd ahitíª jUnth bd‹D«

åtW Ô®it ahny ÉÇŠr‹kh ÈUt® nknyh‹
Mtid íU¤â u¥ng uh®ªjt dtD§ T«òª
njtÉ rhy¤ JŸnsh‹ br¡f®nt bshUt ndahš. 27
cyfl yÊ¡F nknyh D©LbrŒ ãuk‹ khby‹

¿y»U tUns ahU ÄU¡bfhzh njhbt‹ why¥
gytÊ ÉD¡fh be‰¿¡ f©fd‰ got khâ
ÃyÉl nt©L nkaª beoakhš ãuk D¡F«. 28
m‹dz Äyhik ahD kid¤ijíª j»¡Fª jhd§

bfh‹Dil kahd bk‹nw FÆÈl elK Ú¥ò«
m‹dt®¡ »yhik ahD kÊ¥òU¤ âu‰bf‹ nwh¤J¥
g‹Dj yhD« Õjh« guda dÊ¥ngh dhfh®. 29
j¤Jt ehrª jhnd rhí¢r khj yhD«

v¤âw îyF ehr Äa‰WU¤ âuD§ T«ò«
t¤Jbt‹ átkhŒ¢ br¡f® ntzÅ ta§f yhD«
K¤âia ÉU«bgš yh®¡F Kjštd› ntns k‹ndh. 30
ï¤âw KoÉ YŸs Éiwtid ba©zh® ahUª

j¤Jt ehr K¤â jidíwh® _t nuhL
á¤âbfh sku bušyhŠ Ótnu aht® nkny
f®¤jbd‹ wtid¤ jhnd flîbs‹ w¿th® f‰nwh®. 31
clÈil íÆiu¥ nghy îybfD« ÉRtª j‹Åš

ïluw Ãiwªj Úuh‹ É¢Rt dht bd§F«
gl®btË nghyh« g©ã‹ É¢Rth Ôj dht‹
bjhlUK¡ fhyª njh‰Wª bjhl¡FÄ yht› ntns. 32
mzîl ÈU¡F khÉ a›îl yht â‹w›

tzîl yJî khÉ ahtâ‹ ¿›th w‰g
cz®îil íÆÇ by‹W Kl§»iaª âU¡Fª njt›
îz®îil íÆU khfh JÆUk¤ njth fhnj. 33
gÇîÆ® nkh¡f¤ njD« guhgu khfh njhbt‹

WÇat® ÉdÉ dªj îÆuth Kl«ò bfh©L
òÇÉid kdÄ wªj óuz ÃiyÆ È‹ng
bjÇaD gt¤nj aªj¤ njtr khd khkhš. 34
MfÈ DyF© lh¡F khâtš ytdh a~öc«

Mft§ »lÅ‹ bwhbu£ l‰òj á¤â nahU«
khff« khs‹ nghy t‰gnk tidt bu©Âš
ghft© lŠbrŒ ahu¥ gjÉí§ Ñœik¤ jhkhš. 35
m¥go¢ brŒíŠ á¤â ailªjt® ãukh© l¤ij

ï¥go¢ brŒth bu‹W fh£lnth u©l Ä‹whš
J¥go¢ bršt uhf¤ Jy§»bkŒ a¿î TW«
v¥go¥ òsUŠ brŒj ÉÈ»jbkh‹ nwD Ä‹whš. 36
v©zW k©l nfho Æid¢brŒnj bth‹bw dhnk

k©ÂY« É©Â Yªjh‹ tidgt® gybu‹ w¡fhš
j©Âa tndf njt thjkhŒ¤ jiH¡F« gšnfhŸ
e©ÂL bk‹g ah©L eLÃiy íz®ªj ešyh®. 37
bt¿Æbyh‹ whd bjŒt« Éahgf¥ bghUsh§ fh£l

m¿íÆ® Éah¤â ahF kj‹ky« Éah¥ã a¥ng®
cWKa® bjŒtª jh‹ng Uz®îs JÆ®jh d‰g
m¿îs jj‹k yªjh d¿Éyh¥ bghUs jhkhš. 38
c¥gwš tât j‰fh îWbtË Ælnk bah¡F«

x¥òW Éahg fªjh Diwíkª Únu bah¡FŠ
br¥ãa Éah¤â aªÚ® nrUK¥ gjid bah¡Fª
J¥gW Éah¥ã aªjh‹ bwhšfl Åaha _‹W«. 39
ÚUt ÇU¥ã« _‹W§ flbyd Ã‹wh§ nfhJ

ngUz® thâ _‹W« ãukbk‹ ¿lnt Ã‰FŠ
ÓUs btÅDª j‹ik¤ âw¤jit ntW ntwh§
fhUW jisí« åL KÆ®¡fyh‰ flî£ »šiy. 40
mšYt uJî ÚU kizíkh whz t¥ng®

òšÈU sJîŠ Ót nghjK§ To Ã‰wš
btšyâ ÉU¤â üd ÉU¤âba Åu©L Äšyh¤
JšÈa Éah¤â ba‹W brhšYt® fiynj® tšyh®. 41
mâfbk‹ ÉU¤â jh‹É ahgf khF üd«

gâbahU ÉU¤â jh‹É ah¥ãa¥ gDtš rhU«
mâfK üd Kªjh Åšrkª JšÈ a¥ng®
gâbahU Éah¤â ahü d§Fiw ghlh k‹nw. 42
»sªjJš ÈaÉ ah¤â nfty Ãiyah kh‹k

csªjid ÉG§F khz t§Fiwª Jz®î r‰nw
És§Fjš rfy bk‹D« ÉÊ¥òW Ãiyah ÛJ
ts®ªjÉ® kâÆ‹ nwR ky®ÉÊ neh¡F bkh¡F«. 43
nrhâahŠ br¡f® ntlh bd§fQŠ RlU khÆ‰

rhâah UÆ®¡fŠ PhdŠ rhUkh bwt‹bfh by‹Å‰
nfhâyh¥ gÇâ a§nfœ FUlD¡ »yhik nghby‹
nwhârhš ÉÊjh DŸsh Uiu¤âL th®f© k‹ndh. 44
m¡FU lJjh‹ thd¤ jhjt bdhËK‹ ndh¡fh

É¡»d Kil¤jh ašÈš ÉÊ¥òW Tif¡ f©iz
x¡Fk‹ gâbkŒŠ Phd KwhJá‰ w¿thŒ Ã‰F«
ï¡FU blhÊnt ghr ÄyhÉL jiy¥ng whkhš. 45
41. mšYt® = ÚÇ‰F¡ Fzkšyhj ct®.
42. rk« = x¤jÉahgf«; x¥ò¥ bghUËš tUtJ.
rfÄyh¢ áthD óâ rh®gu K¤j® khrh«

mfÄyh¢ átr f§f s¿âw¢ Ót‹ K¤j®
RfÄyh¢ rf§fh© bg¤j bud¢brhÈ« _t ušÈ‹
KfÃyh¥ òwî óid K‰brhd Tif bah¥gh®. 46
RLjiy ahz t¤â‰ WÂa¿ ÉHªJ f£L¥

gLjiy íila th‹kh¥ gRtQ thÄ¥ ghrª
bjhLjiy nka khªj® Ru®ãw îÆ®f bsšyh«
ÉLjiy brŒjhŸ br¡f® ntËD¡ foik ahkhš. 47
bghÈfl ÜÇ‰ w£g« nghYÆ® j‹Å‹ Phd«

kÈrk tha kšyh‹ tªJW irnah fªjh‹
ïiyfl ÜÇ D¡F¥ ãašgyh¡ F‰w khkh
wiyíÆ®¡ fG¡F§ F‰w khFnk adhâ ba‹d. 48
m¢rk thaª jhjh‹ Äabkd thF k¤ij

c¢áj rjj r«gª jbkdî Kiu¤jš rhY«
Ä¢irÆš irnah fªjh bdh‹Wk‰ bwh‹¿‹ nkî
Ã¢ra khÄ j‰nfh® Ã¤jÄš fhy K©nl. 49
gfyt bdhËah ndh¡F« g©òil ÉÊia¥ nghy¢

Rfát‹ Phd¤ jhnd Jy§f¿ îÆ®¡bfŠ Ph‹WŠ
rfÉÊ nghy¥ nghj RjªâuŠ rhU kh‰whš
mfkd ÉU¤â¡ bfšyh kjidí£ gL¤Jª bjŒt«. 50
m«kd ÉU¤â e‹Wª ÔJkh kHfh® brh®¡f«

bt«ikbrŒ euf Ûí« Ékydh© ltÅ ahSŠ
br«kiy khd Úâ brY¤Jnth dh» Ã‰g‹
j«kd ÉU¤â Ú¤njh® rujkh åL rh®th®. 51
46. òwî = ïuÉ‰ãuntrŠbrŒah¥ òwh.

47. JÂ = xË; ã§fy Ãf©L.
49. rjj« = Ã¤âa«. ïJ, tlbrhš.
brŠRl buhËia¥ nghyhŠ át¢bra byhËah ndh¡f«

ÉŠRf© nghyhŠ Ót¢ braÈnj kdÉ U¤â
rŠáj ãuhu¤ j§f shjY ÄJnt rh®ãš
mŠát¢ brawh‹ brh‰w tilÉnd® Ãiwnt ahF«. 52
Mjt dhšÉ Ê¥ò© lh»a ÉUt® jhnkh®

ghijÆ‰ ngh§fh yhil g¡fÈ‰ fisnah® bg©iz
khjÇ bdhUt ndh¡f k‰wt ndh¡fh dhf
Mjt‹ brŒah‹ brŒt jt®kd ÉU¤â naah«. 53
ï‹dzŠ braÈ u©L Äfyw¤ nju tšyh®

m‹dt dh£l thL knrjd khŠr l¤â‰
F‹ÅL kdÉ U¤â Æ‹ikah Yga f‹k«
v‹dir ÆiyahŸ nth‰F Äiyeir íÆ®¡fh bk‹gh®. 54
cÆ®¢bra yl§» beŠr K©ikÆ Å‰gh‹ ahî«

cÆ®¡FÆ uhd bjŒt¢ brabyd îsŠbrŒ bf‹nw
mÆ®¥gw nthJ üšf s›îiu ah¡if nka
brÆ®¥gR¢ braÈ‹ bw‹Dª âw¥bghU lhuh bj‹W«. 55
cÆ®¡FÆ bu‹Dª njî KÆUnk naŒªJ Ã‰wš

ta¢rk tha k‹W k‰wJ öy N¡f¥
bga®¤jD tyhj _y¤ jDîkh‹ khî« ã‹D«
Éa¥ãÅ yiwnah® irnah f¢brhiy nkî khnyh. 56
ï‹Dk¢ irnah fªjh nduuh¡ f©Â‰ fhJ«

bgh‹DW ÉÊí« ahid¥ òiH¡ifÆ‹ _¡F§ ifí«
g‹Åfœ tht‹ bkŒÆ‰ gwití« Éy§F khf
k‹ÅU toit bah¡F KÆUk« kyK bkh¡F«. 57
ngŒão¤ jh‹f£ ngí« ãog£l îÆU bkh¡FŠ

nrŒão¤ Jsnth® ntyh‰ brŒjt¤ âwÈ Hªnj
ntŒãs¥ ò©lh by‹d¥ ãs¥òQ nkÅ ah‹f©
VŒãiz a‰nwh£ Nu‹ gJkbd‹ ÅUt buh¡F«. 58
56. ã‹D« Éa¥ò = fyªJÃ‰F nkhuâra«.
ï«Ko gyhJ j®¡f Äa«ão‰ Óth‹ khÉ‹

br«ky Çjaª j‹Å‰ átgu kh‹kh î©bl‹
w«kiw aiwbrh‰ bfšyh« Énuhjkh kf©l njth«
m«Kj YÆ®¡f Âšyh j‹Åa¥ bghUS khnkh. 59
Mtnj byh‹¿ nybah‹ ¿‹ikah k‹Å nah‹ah

ghtne bu‹nd ba‹Å‰ guÅ‰Ö Éidí kªj¤
öÉyh ÉidÆ‰ nwî Äuhbtd¢ brh‰W nkY«
XÉyh Ãaha bkšyh Kiu¡Fnk âU¥gh bt‹}š. 60
bg¤jnf ty¤nj beŠR ÄUSnk ãizî‰ wh‰nghš

K¤ânf ty¤nj Æ‹g _LÆ u¿î kš»¢
R¤jÚ s¿É‰ Tl WšÈa Éah¤â pJ
Ã¤jkhŒ Éut È‹nk ÅfGbk‹ ghU z®ªnjh®. 61
ï¥go íÆ®j‹ f©o¥ ãfªJa u¿É‰ Tlš

K¥òo Æyhj it¡f kyhÈU KjY Ú®Ú®
x¥gbth‹ whF bk‹ngh UiubghUª jhJ bjŒt«
v¥bghG Jªjh dh‹kh ÉidÉlh ÃiwÉ‰ w‹nwh. 62
brhšÈa irnah fŠir nahfkš yhj bjh‹ik

òšYj yhšÉ a¥ghŒ¥ òfYk¤ JÉj khk¢
brhšYiu ngá ndfª JÉjk‹ bwdth k~JŠ
bršyj® _‹W TwhŒ¤ bjÇ¤âl‰ fÆ®¥ã‹ w‹nw. 63
MâÆ ydhâ ah«bg¤ jh¤JÉ jŠnr t©zš

ghjk Jghá¥ gh‹bfhŸ ghtdh¤ JÉjª njit¡
fhjÈ‰ fh©l‰ nfŒR¤ jh¤JÉ j§fh bz‹nw
XjÈ« _‹W nknk Yiu¤jK¡ Twh k‹nw. 64
ïUªjâ ah©L¥ nghÆ‰ ¿U¡Fnk ajdh yh‹kh

mUªjis Ú¥ã Dªjh Dsbjd byGkh‰ whD«
tUªjd jDó â¡f bzhUikna ta§f yhD«
bghUªJj Èu©nlh bth‹nwh òš»a Ãiynah t‹nw. 65
61. “Éah¤â” v‹D« ïJ, Éahgf¥ bghUË‹ Éahã¤J
m¥bghUnsbad¥glhkš mjidbah¤j nghÈahŒ Ã‰FnkhÇašò.
muDa® fšyh‰ ÑH¤ JÉjbk‹ wiwªjh dšy‹

cuDW JÉj nkf Kiu¤ây Diu¡f l§fh¤
âuDW nkhd khK¤ âiuÆJ fh©o bu‹w
ÃudÅ nj®th® nkhd ÃiyÆny Kobg‹ dhnuh. 66
nkhd¤ij Ú¤jhš thj Kis¤âL Kisah t©z«

Phd¤ij¤ âahd nahfh yilâbu‹ ¿WthŒ PhÅ
khd¤bjh Lz®¤â dh‹bfhŸ sh®bjU© bksd nkhuh®
thd¤j bdGthŒ ÚU« tF¡bfhzh bksd¤ njí«. 67
jhÉyh¢ átnk fh©ngh‹ wd¡FK‰ nghªjh®¡ fhzh‹

MÉjh Dl«ã yhk ÈU¤jÈ‹ wJngh dhS«
nehÉyh¢ át«nt whf Etynt jÅ¤J Ãšyh
njhÉyh âitnah® thU Kiu¥gL¤ Jiu¥gh® bfhšnyh. 68
x‹bwd Èu©nl ba‹w YgaK« Éuha jhF«

v‹¿lš ão¤jh UŸns bat®jk Phd¤ jhny
ï‹¿it el¡F ehis ÆitÃfœª âLÄ¥ gh®nkš
v‹bwG âaü byh‹W Ä‹wt Uiurh y‰F«. 69
ï¤âw btËik j‹Å dh«gu¥ ãuk bk‹D«

ò¤âfŸ bgÇJ ehz nt©Lnk bghUÉš yhj
t¤Jit¤ jÇá¤ jh®¡F« itaÚ Âfœ¢á TWŠ
á¤âÆ‹ Wiu¤jš fhÂ‰ áyáW gy‰FŸ shkhš. 70
ky®òÉ¡ »jkh« í¤â thjkhŒ¢ N¤â uh®¤j«

gykiw¡ fU¤j« ntW« gaªjt ut‰iw ahí§
fiyPU¡ fÆ®¥gh uhJ fhyPh d§f nl§f¢
brhYÃt¥ ãyuh dhbu‹ brh‹Åiy ngwh j‰nf. 71
69. ÉuhaJ = fyªjJ.

70. itaÚ Âfœ¢á TWŠ á¤âÆ‹W = ónyhf KGâY« ónyhf
KoîfhW el¡f¤j¡f murh£á KjÈa tU§fhy gyhgy‹fis¢
brhšY« tÈikÆšiy. (tÈikÆUªjJ Äšiy).
71. Ãt¥ò = ca®¢á; <©L¢ áw¥bgD« bghU£L.
bgÇâYŠ á¿â Yªjh‹ bgÇJkhŒ¢ á¿J kh»

mÇâY kÇjh ô®ng uizãw¥ ãw¥ò nt£if
âÇíU tUth© bg©bz‹ ¿wÃw ÄyjhŒ¤ öŒjhŒ¥
òÇÉd®¡ »‹ghŒ Ã‰F« bghUtw Ãiwa¤ bjŒt«. 72
m¤bjŒtª jhnd K‹d uiwªjth wDó â¡f©

v¤bjŒt Kªbjh æï na¤jbkŒŠ Phd É‹g
t¤Jbt‹ ¿yF nkh®R¥ ãukÂ a§fh© kh©gh®
K¤âbkŒ« kh®¡f Ä«nk‹ KjÈHª JHšth®¡ »‹nw. 73
És«ãJ fhWŠ br¡f® ntËd jÔj î©ik

ts«gl uUË nd‹w k£Lnk íiu¤nj‹ ahU«
msªj¿ tÇa t›nt SUÃiy aijí bk‹w‹
cs«gl uUË‹ k¡f SzUkh ¿Å¢brhš ntnd. 74
jl¤jr«gªjthu«.
brh‰wî© ikÆid naf brh%gbk‹ Wiu¥gh® nkÅ
bg‰wJ ã¿J rh®ªJ ãw§fÈ‰ wl¤j bk‹gh®
F‰wÄš fiyP® ntwhŒ¡ FÆÈl¤ jJbt d®¤j«
g‰¿Lª jl¤j Ä~nj gyîU¥ bghJth bk‹gh®. 75
á¤jiw ntjŠ rhí¢ áa¤bjhL rhnyh fhâ

K¤âw bkL¤J¡ TW Kiwikí SUî bkh‹nw
ï¤âw kW¤jš bghŒah ÆÊíÄ~ bjj‰nfh btªj¤
j¤Jt kjK khrh‹ w‹DU Ú¤j â‹nw. 76
KJkiw òfG khW KfbthË k©l y§fŸ

gJke‹ kyÇ u©L ghjÚ nlhŸf çuh
¿juÄ Dj‰f© nzhnl baÊšÉÊ gâbd£ lhf
kjDW br¡f® ntË‹ totk âa§F k‹ndh. 77
75. ïl¤jJ = ïl¤âÈU¥gJ.

ï›îU tjÅ y©l« ahînk ÆU¡F kh‰iw¢

br›Éâ d¿ªjh‹ Nu gJkbdh© nlt bušyh«
m›îU KH§fhš fhW k¿ªjd uUsh by‹Å‹
v›Éj« És¡»¡ Tw ÉaYk~ bj‹nghš th®¡nf. 78
öyN¡ Fk§f shf¢ brhšYU tid¤â D¡F«

_ykhŒ¥ bgÇjhŒ¤ jh§F Kj‹ikahŒ KUf bd‹D§
nfhykhŒ¤ âahÅ¥ gh®¡F¡ FHFil¡ FHÉ ahŒ¡if
ntydhŒ¤ âfG kh‰wh‹ nkÅnah khnk k‹ndh. 79
kšFng UUnt ghu nk¢Ru toî kh‰wh®¡

bfhšFnuh jªj ahs§ nfhlšÓ WUÉ u©L«
gšFng uHfh® ehf gl«ÉÇ jiyí k~nj
mšFne Çidí bkh¡F khjÈ DÇik ahnk. 80
É¤âil ÉU¡f« ngh‹W És§FÓ WUÉ byšyh

t¤Jî ÄU¤j yhny Æijtz§ »lšng u©l«
v¤jid ísbfh byšyh ÄiwŠRkh óir ahÄ¢
á¤JU tdªj %gª âfœju it¥ghŒ Ã‰F«. 81
Xu¿ Éšyh É©iz bahËjU És¡if ašnyh‹

ngu¿ É‹Ph Æ‰iw¥ ãwbghUŸ fis¡if T¥gš
Mu¿ îil¢nrŒ óir ahKG¥ óir ahfh
nju¿ îil¢br« kh¥ò nkŒtâ‹ nwŒt â‹whš. 82
br§ifnt Èiwba© zhJ brŒãw njt® óir

m§ifah® nj‹f Éœ¤J¥ òw§ife¡ Fjšngh yhk¤
â§fŸth dhâ kh£LŠ br¡f®nt SU¥gh É¤jš
k§fs bkÅD nenu tz§fÈ¥ ãw¥ã‹ K‰W«. 83
nt©blhU ãw¥ã‰ whnd ÉLjiy brŒjh s‰f›

th©lt‹ bfh©l _®¤j kU©KU nfhnd a‹ndh‹
Ô©lÈ ndh¡» dhYª âUbkhÊ eo¥ã dhY«
nt©Le® ÉiHj äth‹ nt©ly® btŸF khnw. 84
80. mšfš = RU§fš.
82. mšnyh‹ = rªâu‹.
brÆÇD¡ Ff¥gh® áªij brGey« òÇah j›th

WÆÇD¡ FWâ ngzh îs§Ff njit¤ njlh
JaÇid¡ fl¡F§ f‰ò¤ njhifngh‰ br›nt£ ngh‰W«
mÆÇD¡ FŸsh thnu a›ÉL jiyia ah®nth®. 85
K‹bdL¤ Jiu¤j thW Kf§fS bsh‹Ö rhd«

k‹Dj‰ òUl bkh‹W kšfnfh uªjh bdh‹W
bj‹DW¤ bjh‹W thk njtnk r¤nah rhj«
v‹Dk‰ bwh‹W ntbwh‹ nwQW Foiy ahnk. 86
mlyÉ® r¤â nahrh jhânah iuªJ§ bfh‹iw¥

gliybfhŸ át‹K f§nfœ guhîá‰ giubah‹ bw‹nw
bflyW Kjšt }šfŸ »s¤bjhU âw¤â dhny
Foiyia Phd khf¢ r¤âahŒ¡ Twš rhY«. 87
r¤ânah rhj bkšyh¢ rf¤ijí« gil¡F« thk«

m¤juh jy§fŸ fh¡F knfhunk aÊ¡F bk‹f
á¤âah® òUlª ânuhjŠ brŒíÛ rhd k‹ghš
K¤âå lUS ikªâ‹ _ykhŒ¡ Foiy Ã‰F«. 88
gubkDŠ r¤â ia¤jh‹ gil¡fy¤ jurh naªJ§

futW Kfnt nsid¡ fu§fË‰ nwhk u§nfhš
guRã uhr§ f©il gJk«Éš T®th nlh£o
cuDW FÈrª njhif bad¥gâ bdhUt U‰wh®. 89
r¤âthŸ gfÊ bkhŒ«ò¢ rjKid guR njhif

m¤jÜŸ ty¤njh lh§f t§Fr« gJk§ f©il
R¤jÚ ËfšÉš t‹ik¤ njhku« bgU«ã uhr«
m¤jÜ Ël¤njh lh§f tkUbk‹ wiwa yhkhš. 90
85. mÆ® = fU«ã‹ Ô§f£o; ï‹g¤â‹ gh‰W.
89. njhku« = v¿p£o; tlbrhš. tšiya« v‹gJÄJnt.
nfhš = m«ò. guR v‹gij kGthfntD§ nfhlÇahfntD§
bfhŸsyh«. ãuhr« = <£o; njhku¤â‰F ntwhfîŸsJ.
FÈr« = t¢áuhíj«. njhif = bfho.
gâbdhUt® = VfhjrU¤âu®.
gil¡fy« gyth whf¥ gÂ¥gnu áyÇ§ nfhJ«

gil¡fy Étu§ fhªj« gf®ªjth Wiu¤nj dhbd‹
cil¡fy f§f O®¤jh bshUtD¡ »fšbtš yh‰wš
cil¡fy bkšyhŠ brhªj khFnk íŒ¤J neh¡»‹. 91
ï¢irbrš »Çia Phd bk‹D_ tifahŠ r¤â

e¢ru tÂªnjh‹ ifÆ d¿a_ ÉiyahŒ Ã‰F«
m¢rÄ yitf© K¡T whŒ¥ãs¥ ò©zh njf
Ã¢ra r¤â naahŒ ÃfœjÈ‹ tÈJ ntny. 92
tif¥glh âU¡F« itntš tÈajh Æy§F khW

gif¥glh itªJ bkh‹W« gFglh bjhU§F To¤
jif¢rlh dddhŒ Ã‰wš rujó uzbd‹ nwh®th®
bjhif¥glh khnj nrhk© ly¤juhŒ¢ RlU Úuh®. 93
nfGW Foiy prŠ r¤ânah rhj§ nfoš

khiHbfhŸ thk njt« tsunfh uªâ nuhj§
ÑbHD kjnk‹ nk‰F¡ bfGtl¡ fthá ó®t¤
öGW Kfneh¡ fhÄ› î©ikí« ó®¤â fh£L«. 94
jhîwh¢ Ót‹ K¤â jirÆÅ y¿P®¥ ngh‰¿

nehîwh¤ jGtš brŒJ üdÄ y¿thŒ Ã‰F«
åîwh¡ »Çia Æ¢ir Éntfbk‹ gt‰¿‰ Ñr‹
Xîwh¡ »Çia Æ¢ir íz®¢áah jhu khnk. 95
ïªjth jhu r¤â Æiwfu nk¿‰ bw‹whš

mªjntš tÈik ahnu as¥gu› th‰wh d‹nwh
vªijna îjiy nahu ntÉa thnw brŒa
tªjN® gilÉ G§f khŒ¡ft‹ ¿y»‰ whnyh. 96
92. _Éiy = _Éiy¢Ny«.

94. ânuhj« = ânuhj¤bjhÊiyíila j‰òUl«; ânuhj« = kiwî.
97. ntšfŸ = Míj§fŸ.
ïybfÊš Éky‹ ntšf nsida njt® ifÆš

ïyFgš gilf£ bfšyh bkWHth kt‰W© nkyhŒ
ïyFjš ntny ahÄ~ njhLnt ¿ašò bk©Â‹
ïyfÆš ntnyh LŸs btÊYU¤ bjhHny nkyh«. 97
Míj bkšyh« bghšyh tRuiu aÊ¡f tha

nrabkŒ Æddh‹ k‰iw¢ Ót®f£ fitfh£ lh‰iw
Vae‹ »a«gš N¡F kh®¤jkh kt‰iw p§F
neabkh Liu¥gš ntwh‹ ÚËU sÊî z®¤J«. 98
njhkuª öa khia¤ njh‰wK© lhkh wh©L

khKu© ois¡f¢ bršnyh® t©ikia íz®¤J« thšthŸ
nehku zŠrh® njh‰w¡ bfhoÆ‹nt® beho¤jš fh£Lª
jhkiu ÉÇªnjh btšyhª jiytd btdY z®¤J«. 99
<£oí§ FÈr Kªjh Åt®gt ehr bt‰¿

fh£Lt® ãwuh‰ nfL fh©»y budY z®¤J§
nfh£LÉš fizah§ fhu¡ bfhLky ÉU¤â ehr
jh£of Kz®¤Jª njh£o jh‹FzŠ brY¤jš fh£L«. 100
guRj¤ Jt¤â‹ rh«gš g©bzhË¥ giuÆ› år®

cuÅÅ‰ gtns aht bs‹gij íz®¤Jª njhif
ãuzt¤ ö®¤j khia¥ ãuhÅt® kh£nl bt‹¿
kugid¤ J§fh© bf‹D« t©ikia íz®¤J khnyh.101
ï‹Dk¤ njhif Phy É‹ãid ÉiHbeŠ RŸç®

k‹Dá¤ âÅik nt£F kâíç uitnfh l‰»›
É‹dÈ yh‹ghš t«Ä bddtiH¥ gt®ngh‰ TÉ
v‹ÅD« ntwh _®â bat®¡FÄ‹ bwdnt zh£L«. 102
f©ilbah LL¡if ifÆ‰ fÂ¡»Å u©L§ fhÈ‹

k©oa áy«òª öa kªâu bkG¤â t‰iw
c©LbrŒ gueh j¤â bdhG§»ny gil¥ò kªj§
bfh©ltª ehjª jhis¡ nfhlY Kz®¤J khnyh. 103
101. cu‹ = cŸs¡»s®¢á

103. jhis¡nfhlš = âUtoia¤ jh§» (my§fÇ¤J) Ã‰wš.
mÂKo kjhÂ ahâ aÂíil ah¡fŠ nria¥

gÂjÈ D©lh bk‹w Yz®¤JÚ g¤jh® ntW§
fÂjÄ yhj öŒik fh£L«th fdnkh§ fhu¤
âÂgF âÆy njhgh fbkDnkh® âwD z®¤J«. 104
ky¤jl‹ khŒ¡F« nty‹ t‹gil naªjh JŸs
ty¤jg a¤njh sŠnrš tz§Fnth badY z®¤J«
ey¤jÉ l¤njh shF« tujÃ‰ bfdJ e‰whŸ
gy¤jbth® jŠr bk‹nw gÂ¤jiy íz®¤J khnyh. 105
ãuh‹¿U nkÅ öa ãuzt khj yhnd
ãuh‹giu r¤â ahâ ngjbk› tst› btšyh«
ãuh‹¿U nkÅ Æ‹f£ ãw§Fk« nkÅ ah‹kh
ãuh‹brhU gªjh‹ ntW ngRjš ãiHÆ‹ _¡F«. 106
cÆ®¢rk tha Phd Kl«bgd thfh nknt
WÆ®¢rl¡ fUÉ‹ nkÅ íWjiy íz®É ntf®
cÆ®¡FÆ uhªnj Phd bkhUrk tha ü¿
cÆ®¢rl gÇzh k¢rhš òwîiu ahbuŠ Ph‹W«. 107
FÂÆid Ú§F whj FzbkD Phd r¤â
kÂbahË ngh‰á t¤âš ta§fÈ dj‰F¥ gšT
wÂKiw Twh T¿ d¡FÂ nflh kh‹nwh®
fÂjg‹ kÂÆ nyh®ü byd¡fiy Ãyî bk‹gh®. 108
fdbthË¥ ãuz t¤â‹ fiyfË DUt§ bfhŸS«
mdfá‰ r¤â ahj yhdj‹ wl¤j nkÅ
kdîiu¡ fl§fh thj yh‰Ff‹ toÉ‰ nf©nr©
gdÉir¥ ã‹bw‹ dhnuh guhgu î©ik nah®ªjh®. 109
e©ÂL ÃÉ®¤â ahâ eh‰fiy íUt Ôj«
É©zU îUth« åwh® Foiyjh dUth Ä~nj
x©Qj YiknfŸ t‹gh Yw‹kiw thnk ahW«
m©Âa És¡f nkÅ audW Kfnd ahdh‹. 110
104. ntW« = fl«ò¡F ntwhíŸs bt©fhªjŸ, bt£á KjÈadî«.

gFâ - (¥u¡Uâ) ãu»Uâ v‹gj‹ Éfhu«.
110. ÃÉ®¤âahâ eh‰fiy = ÃÉ®¤â, ãuâ£il, É¤ij, rhªâ.
mÔj« = rhªâaÔjfiy. ïitfns gil¥ò KjÈa I«bgUª
bjhÊšfËY Ã‰gd.
K‹dÇ› th¿š yhJ ã‹Dw‹ K»œ¤j nkhd«

k‹Åiy nkÈ‹ gh®R thDó âKiw ahF«
v‹DbkŒ a¿ah® br«kh¥ ngŒtnuh ntah _l®
g‹ÅÊ ÉÊth§ bfhšnyh gRgâ¡ Fku‹ kh£nl. 111
<©liw RthD óâ ÆUâw kt‰W£ nlt®

fh©lif ísJ %g khkJ fhQ K‹N®¡
Ñ©olš ãw¡f Éšiy nfošnt bwh‹nw ndh®N®
kh©lw¢ brŒbrh %g khbkd tH§f yhnk. 112
mÄrnkh Kjnyh bt‹D ikaK Ä‡d nkhí«

mÄrkh fhnj Óth‹ khîk~ JlÈ‰ fhŠnrŒ¡
fÄrnk dÉ‹w th‰wh diwbahzh jiwªjh Yªjh‹
mÄrnk yhnk Ôg« gfšÉs¡ fU¤j¤ jhD«. 113
I«Kf¢ át‹kh rhšò kWKf¢ át‹kh rhšò«

bkŒ«ikÃ‹ WzU Úuh® nk‹bwhÊ iyªJ zhr«
ik«kd¡ fUk ght ko¤jny ah§nfh u¤jhš
I«ÄF¤ Jst« _®¤â aU©kw¤ bjhÊy~ bj‹gh®. 114
ï«kw¤ jUis¥ ò¤j Çfœtnu ytiu neh¡»

E«ku áÅ‰bfhš nthiu Eik¡bfhY« òÈia¥ ig§Tœ
R«ikf sÇ¡F« ó¢á¤ bjhiffis¥ gÇgh È¤nj
v«Äd« tU¤J ånuh btd¡flh« tÊah« Úâ. 115
J£l®jª bjhÊY¡ nf‰w j©lid Jau khf¢

á£l®jª bjhÊY¡ nf‰w ââía ÇÅik ahf
ï£lu áa‰w Üâ ba‹gij ízuh bušyh«
k£lW njt Úâ kUkKª bjÇth® bfhšnyh. 116
njtÚ âÆny brh®¡f euFf ois¡F bk‹Wª

njtuh fhj khªj® nrU«thŒ eunf ba‹Wª
njt% ÊÊã uhÂ nr®jÈ‹ w›th ba‹Wª
njtnuh® thnu ò¤j® bjÇ¤jÈ§ bf‹dh k‹ndh. 117
113. “gfš És¡F” - gfšt¤âbad¥gLtJ = (Ôt®¤â)
ï¥òl ÉÆny eh§fh Â‹gJ‹ g§f lhnk

br¥ãL euF brh®¡f« nt¿iy ba‹gh® T‰iw
m¥bgD Ú®e« thia a‹¿nt ¿‹bw‹ gh‹brh‰
bfh¥ãL thnu a©l bthG§»id íz®ªj Úuh®. 118
ãuzt nkÅ¢ br›nt£ ãuhbdhU bgÇa brh®¡f«

ãuzt öa khia ãw§FK‹ kidí nyhf¤
juzg nkyhŠ nrhk nyhfnk ahk ij¤jh‹
kuzr‹ k§f Ëšyh® tâát nyhf bk‹gh®. 119
fÆiykh fÆiy kªj uhry§ fdf nkU

btÆiyå rlYŠ nrL nkîr¡ futh s¥ng®¢
rÆynk‰ brhdî nyhfŠ rh®ªju rh£á brŒí«
mÆÈiw fÆiy rh®fª jhry kâY« itF«. 120
brh‰wbth® átnyh fªjh‹ ùyN¡ Fkbk‹ ng®fŸ

bg‰Ws gFâ f£F« bgÇbjd¥ gubk D«ng®
c‰wÉ® gFâ í¢á ísbjd‹ nk‰nfh nshL
brh‰Ws btdJ â£gª Jy¡fyh‹ kJif¤ jhnk. 121
m¥gu¥ gFâ j‹Å yÉUK‹ kid¡F nkny

br¥ãl¡ fiybah‹ ¿šiy ahfÈ‰ átnyh f¤â‰
bfh¥òÄ‹ Wa®î Ä‹bw‹ Wz®gt nuhK l«g‰
»¥bgU ÃiyÚ¤ njÑ Êir¥gJ rH¡bf‹ dhnuh. 122
btŠád tRu åu® btŒbjd¥ gšfhš år

ÉŠáa khah ghr« åugh fhâ nahiu
kŠbrhL gšfhš ah¤njh« kHtid ÉL¤j nja¢
brŠbra yhD k‹ndh‹ ¿izjiy badšrhš ghnk. 123
119. muzg« - mu©+eg« vd¥ ãÇ¡f; eg« = Mfha«.
121. â£g« = âU¥gh bt‹DüYŸ, 43-tJ âU¥gh£Lf£nf‰g£l
ngUiuÆ‹ bga®.
122. ÑÊir¥gJ = ãuâ£lh fiyÆYŸs m›Éa¤j _y¥ ãu»Uâ
ah»a öy¥ãu»UâÆny “bfskhu«” v‹bwhU òtd Kiu¥gJ ; Étu«
- jfuhyaufáa¤J 2M§ fh©l¤J 44-‹ ciuÆy¿f.
ï¤âw _®¤â j‹id ba‹bdhU bjŒt¤ njid

v¤âw kiw¡F bk£lh Éiwtid baidah s‹ig¢
br¤Jw byhÊ¡F Ä‹ig¤ ÔŠRit¡ fU«ig¡ f©il¡
F¤âu bkhÊfŸ Ñœik FÆwÈ§ bf‹nd ba‹nd. 124
v‹DÆ® eha f¤ij baid¡bfhË‹ dU£F Uªij

ï‹DÆ® thndh nundh ÇtwšT® kJu t£il
v‹Da uhir Ôu ÉÅJâ‹ ng‹f o¥ng‹
ò‹Dâ go¥gh® Ñœik òfwÈ§ bf‹nd ba‹nd. 125
ï¥bgUª njit baŒj bt©Âah Åir¤j btšyhŠ

br¥ãL« nghj¤ njt‹ bwÇªJtª njnf Å‰F¤
J¥òa Ç‹g Ûnt bdd¢brhy yË¤j th‰whš
m¥gu d¿É‹ kh©ò kh‰wY kUS nkh®ªnj‹. 126
Mfyh dt‹Ó® brh‹} ysitbah lÇa fh£á

MFnkh usit íªjh dh®ªjbj‹ kh®¡f khF«
Vfdh íst¤ njit naDbk‹ Diuia naD«
nkhfkhŒ¥ ão¥ngh UŒth® bkhÊªjÉ~ JWâ jhnd. 127
mtdU bsh‹nw nt£bl› tuªijtª J¿D Ã‰ngh®

vtQW gâÆ‰ nwh‹¿ ba§»Uª âoDŠ rhâ
vtbdd Édî th®K‹ ahJiu¤ âoD k‹ndh®
ftdÄ‹ khnj nrhk© ly¤juhŒ¡ fË¥gh® k‹ndh. 128
br¡f®bkŒ nt£» u©L njÉf Ssuh y‹ndh®

v¡fiy fS¡FŠ bršt bkj‰Fnk bjŒt kht®
m¡fU zhbrh %g ttiutš ÈauhŒ¡ Twš
j¡ft® bjh‹ik í©ik jifikf© Liu¤j jhF«. 129
125. ïtwš = ntzth, nt£if¥ bgU¡f«.

131. rÇia »Çia iaí«, nahf« m¿th»a Phd¤ijíŠ rh®ªJ
Ã‰Fbk‹f.
K‹dt£ fKj¥ ng®jh‹ bkhÊayh ktnl thid

v‹Dbkh® bgaU§ bfh©lh ËisaŸRª ju¥ng UŸshŸ
m‹dtŸ bga®jh‹ tŸË ahFkh ¿y§» dhûš
g‹Dy bfšyh Û‹w guhgiu Æt®f shdhŸ. 130
eyªâfœ rÇia ahâ eh‰¿w kh®¡f kh£á¥

gyªâfœ ky®f z‹F‰ gÉ¡F«tš ÈfshŒ¢ br›ntŸ
tyªâfœ î‰whŸ tŸË k‰wt Ëlnk í‰whŸ
ryªbjW rÇia nahf§ »Çiaia a¿it¢ rhU«. 131
Mjyh‰ nwt ahid aKjkhŒ nkÅ bgh‹ik

<jyh‰ nwt nyh» ÈUªjjh‹ Phd khtŸ
nfhâyh¢ RFz tŸË FH»ahŒ nkÅ igik
<jyh‰ ónyh f¤â ÈUªjjh‰ »Çia ahtŸ. 132
mKjth¡ »aªjh‹ K¤â a¿îK‹ dtË¡ TW§

FKjthŒ¤ jªâ ahis Phdbk‹ gâny T£LŠ
RKfeh£ lHbf D§Ñ® bjhÊÈis ahË¡ TW«
mKjñ‰ WiuÆ dhis¡ »ÇiaÆ yk®¤J khnyh. 133
ï«Kiw kh‰¿ ntwh Æir¡Fe® T‰bwh› thjhš

m«Kiw pr‹ th¡bf‹ wiwÆD k~jh fhjhš
v«Kiw ÆDÃ aha Äir¥gnj nfhl‰ gh‰whª
j«Kiw ía®¤J« thij¤ jiybaJ brhÈDŠ brhšf. 134
thdnk Phd bk‹W« itank »Çia ba‹W«

Mdth w¿nth® br›nt s»yÉ‹ ãisaš ghÅ‹
Ödnk thk ät ÅtsU ÂÄ¤j khf
Phdnj ÉÆ‹gh Å‹nw Phdå lË¥gh bd‹g. 135
v›îy »DÚ LŒth bd©Qe® bfhoÆ u©LŠ

br›Éâ‹ kÈªJ ó¤jš brŒâl ehzh Sªjh‹
â›Éa khf å¿¤ âis¤bjG guk g¤â¥
g›tÉ‹ òdiy th®¤J itugh ydKŠ brŒf. 136
my»dš td¥ò¡ bfšyh kâbjŒt kh» nkšÑœ

cyFfŸ ngh‰w nth§f› îgra¤ âf©kh bgh‰ngh®
ryÃâ Ãf®¡F k‰iw¤ ijayh® td¥bg yhk¢
ryÃâ Ædnjh® öt ysitíŠ rhuh t‹nw. 137
âUî¡Fª âUthŒ¡ f‰ã‹ bwŒtK khŒkš f‹ndh®

cUî¡F¤ bjhG«ò brŒí KGtdh Ça®f‰ nghJ§
FUî¡F§ FUthŒ¢ bršt® FyªbjhG bjŒt khnah®
fUî¡F£ òFnkh® gh‹ik fhÂDŠ áwªJŒ thnu. 138
rh‰wU kUsh Äªj¢ r¤âf© kh©ò Ä‹ndh®

V‰Ws jiyt dh» Æy§FkŸ Ëiynt‰ br›nt£
ngh‰Wjš br«kh¥ bg‹D« bghUÉšng Ç‹g¥ ÕL«
kh‰wÄ‹ Wz®ªnj rªj‹ tG¤âd‹ wÄHh‹ K‹nd. 139
jÄœtl bkhÊÆ‹ Phd rhfu« ãwªbj‹ fh£á

ïÄœâw ÅUªJ ituh¡ »a¤âil ts®ªJ ngÇ‹
òÄbHhU br¡f® ntŸbr« kh¥bgd îyhÄ~ njhJ«
mÄœj®f Sy»‹ nghlh uUÂiy aizªJ« thœth®. 140
KGKjÈy¡fz tâfhu KoªjJ.
Kjyh§fh©l K‰¿‰W.
âU¢á‰w«gy«.
F¿¥òfŸ
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
br¡f®nt ËWkh¥ò.
eh‹fhtJ k©ly«
,
²
átka«.
âU¢á‰w«gy«.
br¡f®nt ËWkh¥ò.
åLng‰wâfhu«.
___________
flîŸ tz¡f«.
f§ifba‹ Rjnd ba‹d¡ fh®¤âif kjyh ba‹d¢

r§fÇ kfnd ba‹d¢ r§fu‹ FUnt ba‹d
k§ifa ÇUnth Uª ö kz¤âU¤ jiyth bt‹d¥
ò§ft® gukh bt‹d¥ bghÈát dongh‰ Wtny. 1
üš.
clÈil íÆiu¥ nghy bthUát brh%g bkšyh
clYÆ® ãwt‰ WŸS Kl§»iaª jh®ªJ Ã‹W«
clYÆ® khR nghÆ‰ ¿iyaij bahÊ¥ngh‹ ùa
clÈd‹ kU¤J t‹ngh YaUg fhÇ ahna. 2
kÅjiu¥ ão¤j ngia tU¤Jgš tF¥ò nehia¤

JÅjU Él¤ij aªj¢ brh%gk njh£l Éšiy
gÅjU »Uig ahs® gÇªâÅ njh£L thu¤
jÅaU£ braY Ä‹nd jiH¤âl ÉU¡F k¤nj. 3
ï¡»u k¤nj brŒíª bjhÊyD¡ »uf Ä¤ij

m¡»u ÄU¡F Ûr id«bgUª bjhÊY bsh‹whŒ¢
br¡fu« nkÅ ah} bwÇ¡FÄ~ bjhÊ¤jh® kh‰w«
v¡»u kKnk ahj t¡»u kªjh ndí«. 4
184 br¡f®nt ËWkh¥ò 184
mUsD¡ »uf th£il aWKf Ürh d¥ng®

kUbthU Kf¤jh‰ brŒt‹ k‰bwhU toî bfh©L
FUbtd thF Ph‹W§ Fyty« Kfnk ahk¡
FUKj widna ehL§ Fry®gh ÈUªJŠ brŒt‹. 5
rdfnd Kjyh ehšt® j£ázh _®¤â fh£l¡

fdfkh bthËia¡ f©lh® fy¡fKª Ô®ªjh® å£il
mdfth wwt® br›nt sD¡»u f¤jh‰ f©lh®
ïidath wizah® Tw byªey« ga¡f tšY«. 6
m¢rd fhâ a®¡f‹ wUŸRuª jUŸgh È¤j

c¢áj átnd ntj nkhbkd¤ Jâ¡FŠ nrŒK‹
J¢rÄš Ól dh»¢ Ru®¡f¿ îW¤j kh©ã‹
Ã¢raª nj®ªjh® br›ntŸ FU¤Jt Ãiwbt‹ dhnuh. 7
khªjiu¡ FUthŒ¡ bfh©L kUËÇ¤ JŒt J©nlš

Xªjid íUthŒ¡ bfh©nl íÆ®ku z§nf ošyh¢
nrªjid¡ FUthŒ¡ nfhlš áwªâlh njhî nkht›
ntªbjD« gâp ngnw nk‹gâ Phd khF«. 8
gâaU© Phd e«gh¥ gH«gR bt§nf nghÆ‰

bwijailª Jsbj‹ nwhuh ÉÊkâ íŠrh ntÆ‹
tâÆl« ah©nlh bt«kh‹ kUky®¡ fHiy ehL«
mjuilª âU¥gh®¡ »ªj itabk£ Lizí Ä‹nw. 9
v ‹brŒnf bdJbrhš ntbd‹ ¿u§bfd JiuÉ iHªnj

bfh‹brŒnr aoa yhJ nfhlby‰ »iyba‹ ndh®¥ò
K‹brŒjh yJnt Ót‹ K¤âah KU¤â ahd«
ã‹brŒjh‰ guk K¤â¥ngWbkŒ âajh khnyh. 10
gygu« gÆ‹W Ã‰gh® ah®¡fnuh g¤j uht®

gygu îU¡fh© nghJ« gubdDŠ br›nt£ ghÉ¤
jyku byhÊ¡f yhKŸ sf¤jit Tlh bt‹D«
tyDil baid¥ã‹ g‰wš t¿Jwh njbaŠ Ph‹W«. 11
9. mj® = tÊ.
br¡f®nt ËWkh¥ò 185
fhakh îu¤J kha§ fâ¤jjh dt®fŸ åR«

khakh ghr bkšyh« tÈant yh‰W Â¤j
nrank Åand khia¤ âwyW¤ jUnl bt‹W
neankh Liu¡F bk‹brh‹ ÅiwÉd®¡ fKjh fhnjh. 12
KGKj‰ FUth íŸnsh‹ KUfbd‹ gjid nah®ªnj

cGty‰ ghny F«g îWtDŠ Ól dhdh‹
KGÉL jiyia ehL KÅfz bkšyhŠ nrªj‹
brGky®¡ fHby© zhJ brŒtJ ã¿bj‹ ndnah. 13
v«bgU kh‰f‹ ãšyh ÉÊkâ ahny a‹ndh‹

br«bghU shfh bd‹W át¤Jnuh f¡Ñ® fh£o
bt«ãL nth®¡fh« thŒ¥bg› Éj¤jnjh tadhŠ irt‹
F«ãl byhÊªJ kh‰w§ FÆ‹WJ‹ gilªjh d‹nw. 14
xUFU thŠbr› ntS¡ FlYÆ® bghUË« _‹Wª

bjUbshL bfhL¤j› ntis¤ âw«ãlh kd¤â‰ nr®¤J
kUsw Ãiy¤J Ã‰w‹ kh©Lw ttid íªjh‹
xUîj Wwbt‹ nwhJ KiubgU« gGnj aªnjh. 15
gudD¡ »uf Ä‰bw‹ w¿»yh¥ ght nyh®jhŠ

Ru®fS¡ fur dhd RthÄia¤ jt¤jhš nt£ngh®
tu®gif aRu bu‹W tlbrhÈš tiuªj T‰iw¥
ãuzt dUis nt©L« bgÇat nu‹W bfhŸsh®. 16
ghiyí« tiwíŠ á‰ù© gG¤jgš gHK§ TG§

fhiyí eLî khiy¡ fhiyí ÄilÆ il¢rh®
ntiyí ÄÅJ© zhir É«ÄÃ‹ nwhnu a¢brh‹
khiyí« tiuªjh bu‹nw tH§fî Ksj~ njahš. 17
ngKf§ fh£o ne®th® bghUŸãL§ FeU nk‰ã‰

rhKf§ fh£L gha¤ jiytU§ bfhiyP U§nfh£
fhKf‹ bwhl®ã dhU§ fHWj wªj« ngh¡fh«
XKf‹ ¿Ut U£ng Wiu¤âl YWt® ngh¡fh«. 18
14. Ñ® = brhš. 17. tiw = tiwa by‹D§ f¿.

18. ngKf« = m¢r¤ij í©L g©Q Kf«; ng« = m¢r«. cWt® =
KÅt®.
186 br¡f®nt ËWkh¥ò
jt¤âD Ka®ªj brštª jiuÉR« ãDÄ‹ bw‹nw

jt¤âid¤ jdkh¡ bfh©l jhgj® ntj üYª
jt¤âÅ‰ gifik bt‹w jiyt®f Siu¤j üYª
jt¤jiy tidíŸ fhj rf¤âd®¡ »iHü yhnk. 19
Itif¥ ój§ f£F kâbjŒt kha ntj‹

Itif¥ ghz‹ whij alYU¤ âu‹k nfr‹
bkŒtif¢ áw¥ã‹ nkyhŒ És§Fnth DSÄ Uªnj
cŒtif aUŸF nfr Dyfnk nkh¡f¤ jhd«. 20
kiwat dhâ iaªJ bgaUnk khŒth bu‹W

giwjÈ‹ thí üy¥ gÇád® bjhÊnyh iuªJ«
Ãiwîw ÉiH¥ngh‹ nt‰if Ãkynd badkh fhªj«
miwjÈ‹ nkny brh‰w jwhîW â¤nj ahkhš. 21
Kj‰bghU Syf khŒnk‹ bkhÊªJs nkh¡f¤ jhd«

kj®¥giw br¡f® ntŸbr« kh¥ãÅ‰ nrhk nyhbf‹
wâ®¤jbth® átnyh fªjh dJts dsit fh£l‰
Fâ¤jj‹ ws¥ãš Ónuh Lsbjd îiu¡f yhnk. 22
brhšyUŠ áw¥ò thŒªJ Rl®ªJs fÆyh a§fŸ

tšÈUŠ áfu å£l« ts§»s® fªj ntŸng®
òšyU§ »Çf shf¥ òfštd ñÊ Ph‹W«
ïšiyba‹ dhk‹ Û¥ngh ÆU¡Fbk‹ nwhJ nk}š. 23
ï¥bgUŠ brh®¡fŠ nr®ªj§ »U¤jny rhnyh fŠnrŒ

br¥gUª âUK‹ itfš áwªjrh ÛgŠ br›ntŸ
x¥òU¡ nfhlš rh%¥ ãabkd îiu¡f yhkh
J¥òWŠ brh%gh dªjª JŒ¤jšrh í¢a khnk. 24
24. “rhí¢a«” - [hí{a« v‹D« tlbrhšÈ‹ Éfhu«.

ïªjeh‰ fâia baŒâ ÆU¡Fehš tUŠbr› ntS¡

bfªjeh Sªjh Ü§fh toikna aUsš yhJ
brhªjkh ía®ªjh ušy uhjÈ‰ brhÈa neuhš
mªjehš tUªj« K£lh kâfuhŒ És§F thnu. 25
cWfâ eh‹F kªj îyfizª âa§f yhnd

ïWâbfhŸ ãwÉ naah btd¿l ÄU«ò© Ù®nghš
m¿îÆ uÊí bk‹w yhÉÃ¤ âabk‹ nwhJ
kiwbkhÊ gif¡F nkf thjkhŒ¡ fâí§ fhJ«. 26
mÊîW KÆ®¡F nkh¡f kiwjY kÊî¡ nfh®Ó®

bkhÊtJ ngh‰f â¥ng® bkhÊjY kâÉ ah¤â
ïÊîW§ fy¥ò¡ f©lh ÇyuJ brhyY bkh›th
bjhÊjiy¢ br«kh¥ ã‹f Qiu¤Jeh£ odnd nkhd«. 27
Kkykh UW¥ò kh¿ KoÉnyh« ãw§F fhªâ

mkykh aÉU khªj u¿bahzh tzÄ› th‰wh‹
Ãkyrh í¢a¥ ngW ÃyÉndh®¡ FŠr ßu«
Ékykh ísjh Ä¤ij Énjfå blDY khnk. 28
kh¿nt WwhJ öy k©Äir ÉHY k›nth«

<¿yh JwY K©bl‹ ¿a«ãl yhšÉ njf¥
ng¿jh bkdY§ TL« ngáit bašyh kªj
C¿yh bthUbr› ntË Ds¤jU ËUªj thwh«. 29
ï¤âw tKj å£il baŒândh Çiwt Üí«

v¤âiz jÅY Ã‰gh ÇtUs ÄUªj thnw
m¤âU tUS Ã‰F kf¤âa‹ tá£l dhâ
r¤jÉ Uof nsid¢ rujÉ‹ ãdUŠ rh‹nw. 30
25. mD¡»uf r¤âah»a ï›tUŸ, moik¥g£lhU£ gâí« msit
tÊna rhnyhfhâ eh‰¿w¡ fâfSkh bk‹f; moik¥glh® kh£L
ehbddbj‹DŠ brU¡F¤ jo¤âU¡»‹w jhfÈ‹.
27. br«kh¥ò = br¡f®ntŸ br«kh¥ò. mj‹f© ï§F¡TW Koî,
KGKjÈy¡fz tâfhu¤ JsJ.
28. X« = ãuzt«.
rh¤JÉ fKnkhŒ nghJ jiytÅ‹ Fzk~ jhjš

V¤bjhU átÈ§ f¤nj ia¡»a khkh Ör‹
Ó®¤je‹ nkÅ ò¡nf âis¤jby‹ gdî ešy
M¤j®f© ÄH‰w yhšå£ lilîgš tifí khnk. 31
nkh¡f¤â Yl«ã‹ bw‹ngh® _®¤âia ÆÊ¤J¡ TW

neh¡f¤j uhj yhny behátW¤ jUsh rhid¤
ö¡f¤J§ fhzh¡ nfL bjhl®ªbjhÊ gtuhŒ khªj®
rh¡f¤J whj bkŒa® jikÆf HfU kht®. 32
Ã¤âa îÆiu üw Ãid¤bjJ brÆD nkyh

J¤jk KUf ehj DÆ®¤Jiz¡ flî s‹ndh‹
g¤âik bahÊj yhy¥ gR¡FG ÉÊÉ‰ nrUª
j¤Jt brh%g¤ â‰nfh® r‹Åâ Æiya~ jhuh. 33
CDl ÈU¡F khÉ íl§»iaª Jsbrh %g

Phdbk‹ gjdh‰ bg‰w PhdK‰ w¿nth br¤J¥
nghdã dJth bk‹W òfYj Èyî fh¤J
thdfŠ bršå ah‰w‹ khDnkh® Ãiyí Ä‹nw. 34
MŸFf dâfh u¤bjh‹ wilªâU¥ gt®rh %g

ÚŸfâ Æd®rh í¢a Ãfœfâ Æduh fhuhš
khŸfâ jònt Üy kÆbyD _®â nra
ntŸts UUt nk‰w åuU bk©Âš ngnu. 35
m¥bgU åu® f£nf aQFkh nur bu‹ng®

x¥òW kgu R¥ã ukÂa buDbkh© zhkŠ
br¥ãL thnu nknyh® nrat dUË‹ thGª
J¥gU sndf® nkÅ nrhlr tajhŒ Ä‹D«. 36
32. mf® = ghÉfŸ; tlbrhš.

34. å ah‰wš = gwitÆ‹ brŒif.
37. bkŒabu‹W iu¤jJ, 32 - MŠ brŒí£f© “bkŒa®” vd tUtnj.
bkŒabu‹ Wiu¤nj d‹ndh® nk‹Fk nur Üªj

bkŒíU¢ rilK o¢Ó® És§Fkh KÅt u‹ndh®
brŒaeš ntl¤ jh‰rh %gKª âfœPh d¤jh‰
bghŒaW átrh í¢á aKeÅ bghUªâ íŸsh®. 37
ïªjkh ÉUo rh%¥ ãa¤Jkh® taÔ bu£nl

brhªjkhŒ Ãyî« ntWŠ brhšyyh ktu t®¡nf
tªjth wHfh® br›nt© kz¤âU¤ njÉ f©K‹
rªjkh® FHÉ nkÅ rh®ªJÃ‰ gtU K©nl. 38
m¤âU¡ FHÉ¡ bfšyh kU£oU¤ jhah ba«kh‰

»¤âU kfhiu Ú§fh É‹ãšit¤ jUŸf bt‹W
ò¤âu thŠir fh£o¥ òfšfis f©zhŒ kšf¢
r¤âf lŠÓ uhny rujf‹ Åauh dhuhš. 39
mD¡»u f¤jh‹ K¤j uidtU koik Úuh®

vd¥gL thbu‹ whY ÄiwbgUŠ bršt bkšyhª
jÅ¤jÅ aDg É¡Fª j‹ikÆ‹ kfhU kht®
fid¤âL kÂbfh l©il¡ fHyizª jh®¡T bw‹nd. 40
MÉf bsšyh khzh ÆuhJbg© zh¡if j‹id

nkÉí ÄU¤j yhy« nkÅa® öy Ú¥ãš
jhtW nkh¡f thœî j«ku gJt HhJ
nkîW khnw br›nt nlÉnk Åiyí K©nl. 41
m¤âU¤ njÉ kh®f Ëšiyna yÇit ah®ng

bw¤âw¤ jhD§ nflh bk‹gij¤ bjÇth® bjŒt¢
á¤jz§ fhd JŠrhš bg‹gnu bjÇah® òšFŠ
r¤âf bsÅd¡ T‰iw¢ rt£Lj wUk khnk. 42
39. kšf¢r¤âfŸ = kšF + m¢r¤âfŸ vd¥ãÇ¡f.

41. nkÅiy = K¤â¤jhd«.
cÆbuyh« òz®¢á brŒâ‹ òWjÈ‰ gšF khW

brÆÇyh jtis¥ òšfš brŒFt Ür bd‹W
gÆšglhª jid¥bghŒ nrhu« gÈ¡Fkh wt‰iw ah©L¥
gÆš»wh dtbd‹ nwf lh«tÊ¥ gh‰w nt©L«. 43
m¢át nyhf thœ¡if ailªjkh tKj U¡nf

ï¢rf® Éfhu nghf Äšiyba‹ w¿É ntf®
Ä¢irÆš gu‰f¥ nghf Éfhubk› th‰wh DŠbrhš
Ã¢ra Ksuh fhuª Ãiykj‹ á¿J brhšnt‹. 44
ãUâÉ ahâ iaªJ bgU«bghU£ rh®g§ »šiy

gÇâÆ‹ gfY bkšÈ¥ gl®¢áí Äšiy ehS«
ÉÇgu bthËí© lh§F ÄËUbk¥ bghUS§ Tw‰
fÇaÉ‹ dKj %g târa Éašã ndh§F«. 45
M§Fs tKj thí tÉUl‰ glY Ä‹ng

å§FW âU¤â í©lh« nt£lJ K‹nd Ã‰F«
M§fÉ® k»ik¥ Õl kid¤Jkh© KjyhŒ¢ nrhâ
jh§»a tÇkh¥ ÕlŠ rutz RthÄ¡ F©lhš. 46
g‰gy nfho rh% g¤âU¡ Fkhu®¡ bfšyh«

m‰òj rdf dhd tWKf‹ nkÅ khah¥
bgh‰ãd jhf yhy¥ ò©Âa Fkhu nu‰w
e‰go tKkh ahbjª ehSÃ‹ ¿yF khnyh. 47
fh©gt®¡fH» dhir fJîkh WUt nk‰wh®

kh©ã‡ ÅU¤j YŸ» khKU nfba‰ nfW«
M©ãÂ KfÛ ntä aÂKo pba‹ nwhâ‹
V©òF koik k§F ÄiwjÇ‰ bgwny gh§fh«. 48
43. gÆš glh« v‹wâš, gÆš = brhšY»‹w vD« bghU©ik¤J;

Éid¤bjhif. “ïilÆil gÆ‰¿¡ »Ÿis nah¥ãí«” v‹wh®
F¿Šá¥gh£o
F¿Šá¥gh£odU«. gÆ‰¿ba‹gJ brhšÈ baD« bghUŸ gaªJ
Ã‰wš fh©f.
ah©L = v›Él«? v‹D« Ia¢brhš.
48. ãÂKf« = kÆš.
v©zW k©l nfho ahitíª jdJ nkÅ¡

f©Qw ta§F nkf fU¤jdh Äs§nfh ahJ
g©ÂD bkijpª jhY« gÇbthL bgwny Æ‹g«
e©Qe® fl¥gh lhkª ehjÜ âtHh jhnyh. 49
nghdf khâ ešF ò©Âa® kÅj ah¡if

nkdir btW¥ã‹ thndh® nkÅbfhŸ thnu a«nk‹
nkÅí« btW¤J© zhL âahdnah »fns nty‹
thÅiw bahËfh‹ nkÅ kUtnah¡ »auh thuhš. 50
mÇabr« kÂbkŒ pr dhbwG¤ njhâ¢ br‹wh‰

rÇiaÆ‹ gadhŠ rhnyh f¤âid aila yhnk‹
»ÇiaÆ‹ gadhŠ rhÛ g¤âid¡ »su« nkÅ
gÇbthL jd¡F K‹ghÉ¤jyh yila yhkhš. 51
miwªjÉª Ãiyf Ë‰nw tD¡»u f¤jhš ah©LŠ

áwªjÉ¡ fâf nsŒj bwÇªJjh‹ nkdh sh‹nwh®
Ãiwªjg¤ âÆdhš åL neUbk‹ Wiu¤jh u¤ij
kwªJÆ®¢ brašfŸ fh£o tiuíiu be¿ah§ bfhšnyh. 52
ï‹gK© kdt l¡f bk‹gj‹ nwhbr› ntË‹

m‹gD¡ »uf¤ jhy~ jhbkd byt‹bfh by‹Å‹
J‹òH‹ kdÃ Öï¢ RthÄia Ãid¤j‹ nka
ã‹gD¡ »uf kh«nt ¿iyÆJ RUâ¥ ng¢nr. 53
m›tD¡ »uf kh®ªjh y‹¿p r‹¿ nuhj«

v›tif¤ jhD Ú§fh â‹gK khuh bj«kh‹
br›tU£ oUK d‹nwh âU¥òfœ¢ bršt‹ f©lh‹
ï›tÊ¢ bršt nur« gªjuh âabu‹ nghU«. 54
M©lt dU©bkŒŠ Phd kDgt Phd khÄ~

nj©lU gunkh¡ f¥ng nuŒbghG njid _‹W«
kh©lU gjnkh¡ f¥ng® kUîkh ÆDbk› thíª
jh©oa jifik j‹dh ybys»f bkdüš rh‰W«. 55
55. mbys»f« = cyf« mšyhjJ.
mdšÉlŠ Ój§ fh‰nw ahíj« gána jhf«

òdšãÂ KÅt whik òÅ‰Wu kUªnj thÅš
eÅbaG Äona bw‹W eÉY«nt jidp uhW«
ïÅÆy btdî yh¢brŒ nakÄ¡ ftuh§ FŸsh®. 56
Ú©lÉ¥ ng¿ ah©L ÃfuW Ä‹ng ahf¡

fh©lÈ ÅWkh¥ bg‹W fHwyh Äjid na‰gh®
ah©LÃ‹ ¿oD bk«kh‹ ahznu guhŒÃ‹ nwjª
jh©oL khnj nrhk© ly¤juhª jifik nahnu. 57
ntYyh ky®¡if pr‹ ÄËbuhË _®¤j¤ â‰F

nkYyh _®¤j Äšiy És§fH »Dnk‰ ¿šiy
thYyhª öŒâ‹ nkny tH§fnth® öŒâ‹ bw‹dh
üYyh ÄWkh¥ ngh®ªjh® Ez§»nah® k»H¢ brhšth®. 58
br¡f®nt© bkhŒ«ò nghy¢ áw¡FbkhŒ« ãah©L Äšiy

bfh¡ifp® gil¡F nkny FÆynth® gilí Äšiy
brh¡fwh ñ®â ngh‹W Rlunth %®â Æ‹bw‹
¿¡fwh ÉWkh¥ gh®ªjh ÇiH¥gnu Æ‹g¡ T¤J«. 59
bghyÄË buhÈa§ nfhÊ ngh‹wnth® Jtr Äšiy

kyuW KfÉ yhr tu‹FU¤ Jt¤â‹ nkyhŒ
ÃybthU FU¤J tªjh Åšiyna baDne uhD«
eybdD ÄWkh¥ ngh®ªjh® eifKf kyu yhnk. 60
ïs«gÇ óu z¤jh Ügâ a¿É‹ nkny

És«gbth® Phd Äšiy ÄFkt‹ bgauh khW
js«gâ baG¤â‹ Ä¡f jÅkD btJî Ä‹bw‹
WsŠbrí ÄWkh¥ ò‰wh nuhJü yt} y‹nwh. 61
ntÈiw íy»‹ nk‰whŒ És«gnth UyF Äšiy

ntÈiw aoah® kh©ig ÉŠro ahU Äšiy
ntÈiw aorh® rªj‹ És«gU ËDnk‰ ¿‹w›
ntÈiw bjhGnth bk‹D« ÉntfK ÄWkh¥ ghnk. 62
56. ïonaW = Mfha¤âÅ‹W åG« mrÅ. ntjid = cÆ®ntjid.

btŒaN ÇÇ¤njh‹ g¤â ba‹D«É£ lu¤âš it»¥

bghŒÆyh thœ¤jh Û£l« òilíw¢ brã¡F ehk¢
brŒanfh nyªâ¥ ghj âahde‹ nkhÈ jh§»
cŒínk Æªüš it¥gh nkhŠirt rkah dªj«. 63
fl«gÂ jlªnjhŸ thœf fkyr© Kf§fŸ thœf

jl§»Ç nghœntš thœf jf®kÆš nrtš thœf
tlªâfœ nkÅ ahid khÅí« thœf Éªüš
Él§fbkh nlhJ thU« ÉÇ¤Jiu¥ nghU« thœf. 64
rhÈthfd rfh¤j« 1846-š, Uânuh‰fhÇ tUl¤J itfhá¤ â§fŸ 32-š
(14-6-1923) VŒªj FUthu¤â‰ br‹id¥ òJ¥gh¡f¤â‰ gho KoªjJ.
åLng‰wâfhu KoªjJ.
br¡f®nt ËWkh¥ò K‰¿‰W.

______
F¿¥òfŸ
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
br¡f®ntŸ br«kh¥ã‹ ïu©lh§fh©l¤J¡
fdtâfhu«.
eh‹fhtJ k©ly«
196 fdtâfhu«
fdtâfhu« 197
fdtâfhu«.
---------------
K‹Diu.
---------------
(fdî Étu«.)
1. e‹W ÔbjD« gyD¡FÇa fdîfŸ. “njtjhÉ«g«” v‹w‰
bwhl¡f¤jJ Kjš “j‹kidjÅš” v‹w‰ bwhl¡f¤j
ÔwhfîŸs 35 brŒíŸfS«. 39-«, 40-«.
2. brh¥gd¤â‰ f©lgo rh¡»u¤â‰ gÈ¡F§ fdî.

brŒíŸ-36, 37.
3. rh¡»u¢ brŒifia íWâ¥ gL¤J§ fdî, brŒíŸ - 46.
4. âUtU£bra‰fdî. brŒíŸ - 36.

bgÇnah® fh©gd. brŒíŸ - 41.
5. Éid¥ng‰W¡fdî. brŒíŸ - 36.

gf‰fdî. brŒíŸ - 42.
c£oz¤jh YW§fdî. brŒíŸ-43. ï¡fdÉ‰wh‹

kuzfhy¤â y¿î ka§Fjšnghy îz®î ka§F«.
6. giHa thrid¡ fdî. brŒíŸ-49.
7. N¡Fknjf« Mfha¤â‰ gwªJbršYª j‹ik¤

bj‹gij¡ fdÉy¿jš. brŒíŸ - 50
8. ÉªJ btË¥gL« mDgt« N¡Fknjf¤J¡Fª

öynjf¤J¡F§ fdÉ‹ tÊahf bth‹whÆU¤jš.
brŒíŸ - 58.
9. bghŒ¥gL fdî, brŒíŸ - 37.

198 fdtâfhu«
10. cUbtË¤njh‰w«. brŒíŸ - 49, 51.
ï›Étu k¿ahnk fdbtšyh« bghŒba‹gh® nfh£ghL, -

57Š brŒí Siu¡FkhW brh¥gd¤â‰ rh¡»u îyF«,
rh¡»u¤â‰ brh¥gd îyF« kiwí«. mit bghŒahjš
ah§‡dbk‹gijí«; 56-MŠ brŒíSiu¡FkhW rh¡»u¥
ãugŠrª öynjf¥ òá¥ghfî«, brh¥gd¥ãugŠrŠ
N¡Fknjf¥ òá¥ghfî Ã‰F bk‹gijí«; brh¥gd¤J«,
rh¡»u¤J«, ciutÊÆY k¿ªjgo ahbjh‹iw m¢
brh¥gd rh¡»u§fËš kdnk brŒJ bfhŸS bk‹W
49-Š brŒíŸ TWkJ bfh©nl Mfha¤â‰ gwªJnrwY
khbkdš TlhJ: mJ N¡Fknjf¤â‰FŸs brayh
bk‹gJ - br¡f®ntS¡F MWKf§f Ssbt‹W
üYiutÊ a¿ªjgo fdî fh©ngh‰F« m¤âw Kf§f
S©lhkh ¿šiybad 50-MŠ brŒíSiu¡Fkh‰wh
ÅiyíWjiyí«; 38-MŠ brŒíSiu¡FkhW
Ótdhdt‹, ï›îyfK« gunyhfKkh»a ïu©l‰F
eLtha fdîÃiyÆ ÈUªJ m›Éu©lidí
kDgÉ¡»‹wd bd‹W RUâ brhšYjiyí«; 48-Š
brŒíSiu¡FkhW všyh¡ fdití« bghŒba‹
nghD¡F, ïiwtdD¡»uf Ãiy¡fs§fË byh‹whíŸs
fdÉ‹f© mtdD¡»u»¥göc« bghŒahŒÉLnk
ba‹gijí«; ãwt‰iwí« Xuh¥ bgU§nf£il
Éis¥gjhF bk‹gij a¿îW¤Jj‰nf ï¡ fdtâfhu
bkGªjJ. m¿f.
------------------------------
fdtâfhu« 199
c
átka«
FA¥uàknz ek :
br¡f®ntŸ br«kh¥ã‹
2-§ fh©l¤J¡
fdtâfhu«.
------------------------------
mWÓ®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«
mWÓ®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«..
(bjŒt É¡»ufkhdJ ngRjš,

fukir¤jš, áukir¤jš, áÇ¤jš.)
njtjh É«g e‹F bjÇá¡F Ph‹w› É«g«

ehÉdh‰ ngrš ifí eÉuK kir¤jš ahz®
Xîwh KWtš fh£l YWfd ÉÅny fhÂ‹
jhÉyh JWrŠ rhu fhybk‹ ¿iwüš rh‰W«. 1
(jdJ kidÆny bgUªÔ¥g‰¿ baÇjš,

mH»a f‹Å¥gUt KilahŸ Rk§fÈ
Æt®fŸ tªJ EiHjš, ešyt®fŸ tªJ
Ôg« Ú®ÃiwFl« ït‰iw¡ bfhL¤jš.).
t‹Kis bfhSî Ô¥nghš thsd byÇa _®¤j¥

ò‹ikÆ yHfh® f‹Å Rk§fÈ òFj th‹w
Ã‹ky® tªJ Ôg ÃiwFl kË¡f Ú§fh¤
j‹kid jÅ‰f© l¡fh‰ whtW bršt khnk. 2
(ghš, ky«, nrhW, gH«, âUÚW,

kŠrŸ, bt©Âw¥gh«ò, ehŒ, eÇ.)
gh‹kyŠ nrhW ešy gHªâU ÚW fhÂ‹

nk‹ikbrhš bghUË yhg« És«ãit òá¡f¡ fhÂ‹
kh‹kid ah¡f ehr kŠrbsh© gh«ò fhÂ‹
eh‹k» òfœrª jhd« ehŒeÇ fhÂ y¢r«. 3
200 fdtâfhu«
(ehŒ eÇ fGijba‹gd å£oDiHjš,

gyfhu t®¡f§fŸ tªJnruš, áW jhÅa§fŸ
tªJ FÉjš, ah‰¿ny Ú® Ãu«gš, gÆ® jiHî‰¿U¤jš.)
ehŒeÇ fGij å£L QiHªâl eWŠá‰ W©o

ahŒtU tdtª bjŒj th®áW jhÅ a§fŸ
XŒtw¡ FÉa¡ fhÂ DWfÙ nehah« ah‰¿‰
ghŒòd Åu«g¥ ig§Tœ jiHîw¥ gh®¡» d‹fh«. 4
(ahW bgU» íil¤âlš, Éisªj fâ®

KjÈat‰iw aW¤jš, câunkhlš.)
fiueâ bgU» ah§nf íil¤âl¡ fdî fhÂ‹

ÉiuÉÅ‰ giltª bjŒJ« Éisªjit aW¡f¡ fhÂ‰
òiuaW Kwî¡ bfšyh« òªâÆ‰ fy¡f bkŒJª
jiuÆÅ‰ FUâ nahl¤ jÇá¡»‹ khÇ bgŒí«. 5
(Fs« »zW eâ ïitfŸ t‰Wjš,

bkh£il¤jiy, Éthfhy§ fhu§fŸ, cl«bg§F«
ór¥g£l v©bzŒ, Ô©l¡Tlhjh® Ô©lš.)
thÉT t§fŸ ahW t‰¿l¡ fdî fhÂ‹

nkînk tWik bkh£il Éthfnfh y§fŸ ah¡if
ahînk ba©bzŒ Ô©lh jh®bjhl by‹g t‰bwh‹
nwhîwh Jw¡f dhÉ‰ fh©gnd Ys«ò© zhF«. 6
(iry áfu« c¥gÇ¡if nfhòu« KjÈa

c‹dj¤ jhd§fË byjÅ nyDª jhÅU¡FPh‹W
jdjU»YŸsh® j§fu§fis¤ jiyÆ‰ FÉ¤J¡
bfh©L Ã‰wš, ešy Fâiu ahid áÉif
ÆitfË byânyDª jh‹ V¿¢ bršyš.)
kiyÆd J¢á í¥g Ç¡ifnfh òuk‰ nwh§F

ÃiyÆÅ ÈU¡f¤ j‹gh bdU§»íŸ nsh®fŸ ifia¤
jiyÆÅ‰ T¥ã Ã‰f¤ jhdW§ Fâiu ahid
Éiyía® áÉif ôu¡ f©oo‹ thœ¡if nkî«. 7
fdtâfhu« 201
(ifÆ‰ woão¤j bthUt‹ bj‰nf ÆUªJtªJ

j‹idaiH¤jš, j‹Dila îW¥òfËbyh‹wid
mt‹ <®¤bjL¤njfš, mtid¡ f©lîlnd jh‹
mywš, j‹id¡ Fu§F bj‰Fneh¡»¢ RkªJnghjš.)
bj‰»Uª bjhUt‹ ifÆ‰ ¿Âjo jh§» naj‹

K‰Ftª jiH¤j y‹ndh‹ bkhŒíW¥ ãÅbyh‹ Ö®¤nj
m‰gw ntf byŒJ ktid¡f© lyw‹ kªâ
bj‰»Å‰ RkªJ nghjš fdî¿‰ rhî nrU«. 8
(fÇaÃwK§ FW»a îl«òKŸs fÂifÆdJ ifia¥

ão¤J¡bfh©L bj‰nfnghjš, j‹Dila iffhš cl«ò
eL¡fKWjš, j‹Dila ãŸisia xUt‹ ïu©L iffshY«
vL¤J¡bfh©L bj‰nf nahl¡f©L jh‹ ã‹bwhl®ª jGjš.)
fUÃw¡ F¿a nkÅ¡ fÂifif ão¤J¤ bj‹ghš

Éiuîw¥ nghf¡ fhÂ‹ bkŒiffh dL§f¡ fhÂ‹
ïUfu¤ bjhUt‹ ãŸis baL¤Jnk bj‹gh nyhl¤
jÇá¤J¤ bjhl®ªJ É«k¡ f©oo‰ rhî rhU«. 9
(cy®ªJnghd bkh£ilku¤âš v©bzÆ£l îl«nghnlwš,

ïuj« É¡»ufbk‹gd bj‰nfnghjš, gfL fGij ehŒ
v‹gt‰bwh‹W j‹id¢ RkªJ bfh©L bj‰Fneh¡» nafš.)
v©bzÆ£ Ly®ªj bkh£il ku¤âÅ nyw ntuh®

â©Âa nj®nj É«gª bj‹¿ir¡ nff ikªJ
e©Âa gfL nfhF ehÆt‰ bwh‹W bj‰nf
f©QW jid¡bfh© nlf¡f©oo byŒJŠ rhnt. 10
(ãz¤â‹Û njWjš.)
ïa§FÆ Çšyh ah¡if nawnt jid¡fh© nghD«

ïa§fÈ‹ bwhšiy rhth Åiwt} by‹w jhâ
ïa«ãa ahî k‹g ÇL¡fz bjhÊ¤J Phd«
ïa«bghU br›ntŸ F«g‰ »a«bghU jÄœüš TW«. 11
202 fdtâfhu«
(fliy¤jh©Ljš, ah‰iw¤jh©Ljš,
Mfha¤âdlªJnghjš, NÇa‹, rªâu‹, br›thŒ,
vÇ»‹w beU¥ò, eB¤âu§fŸ, br›ntŸ_®¤j
kikªJŸs nfhÉšfŸ.)
rK¤âu juzª öŒik rhdâ juz« thÅ‰

Rk¡fH dl¡f¢ nrwš NÇa‹ nrhk‹ br›thŒ
ïik¤bjÇ beU¥ò É©Û bd«ãuh‹ br›nt© _®¤j«
mik¤je‰ ádf u§fŸ fdî¿ Åid¤j jhF«. 12
(khÄr« fŸ bt©Âw¤jÆ® v‹gt‰ bwjidnaD

K©zš, bt©Âw îilíL¤jš,
Mguz«, ïu¤jhãnlf«.)
òyh‹kJ tUªjš bt©ik ó¡Fe‰ wÆ®jh D©lš

fyhkâ aida thil f£Lj‹ kÂ¥ó© br«ik
cyhÄu¤ jhã nlf KWfd ÉÅ‰f© l¡fhš
myhgÄš Ñ®¤â ahbk‹ wiwFt u¿É‹ Ä¡fh®. 13
(br›ntŸ KjÈa bjŒt§fŸ, Fil, ntâa®, mur‹,

gwitfŸ, MguzkÂªj njtjhá, bgÇakiy, cÄ, ò£g«,
vUJ, bt©Âw¥ ò£g«, f©zho, gG¤jgH§fnshLŸs
jUÉnywš, óªjU, ïiw¢á, jlhf«.)
br¡f®nt shâ bjŒt§ fÉifnt âa% uhŸnth‹

g¡»fŸ gÂó© lhá gUkiy íÄó ntW
Ä¡fbt© ky®f© zho bk‹fÅ ÉU¡f nkwš
j¡fóª jUÉ iw¢á jlhf§f© oondhŒ ÔU«. 14
(Û‹fis¥ ão¤J¡ bfhŸsš, kÅj‹ Fliy¡

fG¤âny khiyahf¢ R‰¿¡bfh©L
xU »uhk¤â‹ k¤âÆÅ‰wš.)
ÛdÅ ão¡f¡ fhÂ‹ btŸË¡fh Rfns baŒJ«

khDl‹ Fliu¡ f©l khiyahŒ¢ R‰¿¡ bfh©L
fhdÄ nyh®» uhk eLÃ‰f¡ fhÂ dh‰g
jhd» uhk khŸt dybjhU eh£il ahŸt‹. 15
fdtâfhu« 203
(ãz«, ïu¤j«, bgh‹, jfhj khâ‹ òz®¡if,

k‰w khâ‹ òz®¡if, jdJl«ãš
v¢áš KjÈa mR¤j§fŸ glš.)
ãzKâ u«bgh‹ fh©lš bg©fË‰ wfhj khâ‹

òz®Ét£ nfnt whthŸ òz®Éit bra¡fh© l‰F«
mzîj‹ DlÈ by¢á yR¤j§fŸ gl¡fh© l‰F«
ãÂaW Ka®ªj bršt¥ ngWW« òJt bjŒJ«. 16
(Rt®ÛâUªJ òá¤jš, njŸ,

jhkiuÆiyÆ‰ ghar«th®¤ J©lš.)
RtÇUª J©z¡ fhÂ‰ Raî¤â nahf¤ â‹gh§

ftUil¥ gj¤njŸ fhÂ‰ ftyw bt‹¿ TL«
eitaW gha rªjh dËdg¤ âu«th®¤ J©z
mtyÄ yhJ fhÂ‰ ãuòî kht bd‹gh®. 17
(njŸ jdJ Él¤ij¥ ãunah»¤jš, câu¤ij¡

Fo¤jš, bt©Âw¥gh«ò f¿¤jš, vÇ»‹w
beU¥ãdf¥glš, ešygh«ò ty¥òa¤njWjš,
ït‹ bghšyhjtbdd¥ ãwuh‰ f£l¥g£lnghJ jh dGjš).
njËfš Él¤ij na‰w¢ br›Éa Éu¤j K©z¡

nfhËšbtŸ suî Ô©l¡ T®ªbjÇ fd‰FŸ shf
thbsÆ‰ ¿Åa gh«ò ty¥òa¤ njw¥ bghšyh
Mbsd ah¡f ¥g£nl aGâl¡ fhÂ d‹fh«. 18
(Éy§Fózš, njhÂÆny¿¥nghFjš,
beU¥ã‰ wdJl«ò ntjš, gwitfis¥ ão¤jš,
jdJl«ã byW«ò¡T£l _®jš, rªjd« óRjš,
njthya¤â‰ brŒa¥gL« órid.)
fdtlš Éy§F ózš fyÄir na¿¥ nghjš

jdJl« gd‰f© ntjš rFd§fŸ ão¤jš ah¡if
jÅbyW« Õ£l _®jš rªjd« órš ò¤njŸ
kidÆ‰brŒ óir ba‹D« tifÆbyh‹ W¿D e‹nw. 19
204 fdtâfhu«
(btŸshilíL¤J bt©kyuÂªJ rªjdKª

âÄ®ªJshis aizªâlš, NÇaid¢ rªâuid¥
ão¥ghiu¥ngh‹W É©Âny jhîjš.)
btŸËa thil bt©ó å¡»e‹ fÂªJ rªj«

mŸËna óá dhis aizªâlš br¡f® ntlh‹
cŸSw És§fh â¤j bdh©kâ ão¥gh® nghy
xŸËa ÉR«ã‰ wht YWfd î¿D e‹nf. 20
(â¤â¥ghd g©l«, nj§fhŒ, kh«gH«, Fil, ghjuiB

vYÄ¢r«gH«, kŠrŸ, vG¤jhÂ ba‹gdt‰
bwjidnaD« bgWif, Ú®Ãiw Fl«, ókhiy, kÆš,
fUl‹, m‹¿by‹ gdt‰ bwjidnaD§ fh©if.)
kJug jh®¤jª nj§fhŒ kh§fÅ Filfh‰ fh¥ò¡

fjœîil¢ r«Õ u¤â‹ fÅkŠr bsGJ khÂ
ïjKl‹ bgw¡f© lhY bkÊÅiw Fl«ó khiy
kj® kÆš fUl d‹¿š fhÂD kUî e‹nf. 21
(Rk§fÈ, ò¤jf«, jÆ®, vÇ»‹w Ôg«, rhku«, ntj

ghuhaz«, (fdî fh©ngh‹) j‹ wiyia¤ jhnd â‹wš.)
JÆštU fdÉ‹ f©nz Rk§fÈ baG¤jh® nfhrª

jÆbuÇ Ôg« ahz®¢ rhku« ntj rhif
gÆyšf© Q¿D§ fh©l‹ gott‹ wiyia¤ jhnd
mÆÈD eynd ba‹dh tiwFt u¿ªJ shnu. 22
(ÚuhL«nghJ jiyÆYŸs ng‹fŸ ahî« mªÚÇny nghjš, jiykÆ®

á¡Fwš, jªj«åHš, jh«óy«, K¤J, rªjd«.)
jiykÆ®¥ ng‹f bsšyhŠ ryKw¡ fhÂ‰ *N®nghª

jiykÆ® á¡f jhf¤ jªjnk åH¡ fhÂ‹
bjhiytÊ naf th¡f¢ brytJ bjhlU« gh¡F«
ïiyíbkh© K¤nj rªnj fhÂ} âank baŒJ«. 23
* N® = J‹g«
fdtâfhu« 205
(brªÃwthilíL¤jš, bkh£ilku¤â nywš,

k©il, ôg¤j«g«, gU¤â, v£oku«, v©bzŒ,
Éisah£L, ò¤J, Fu§F, ïU«ò, fU«gh«ò, fGij, fGF.)
ïu¤jt¤ âuªj Ç¤j‹ bkh£ilt‹ ku¤â nywš

cu¤jD ÉHªj k©il ía®îW ntŸÉ¤ j«g«
gU¤âba£ oku bk©bzŒ gl®Éis ahlš ò¤J¡
Fu¡»U« ãU©l gh«ò nfhFbt§ fGnf ndhah«. 24
(fGij x£lf« flh v‹gt‰bwjidnaD§

f£oíŸs rfl¤â nyWjš, br›ntŸ KjÈa
bjŒt É¡»uf§fŸ if, fhš KÇªJ »l¤jš.)
ntrÇ beL§f G¤jš bt§flh ah¤j g©o

Mirbah nlw¡ fhÂ dL¡Fnk kuz fhy«
VrW br¡f® nt©k‰ ¿aîŸÉ« g§fŸ iffhš
Mrw KÇî fhÂ dUkf‹ Kjnyh® rhth®. 25
(K‹nd ÆwªJnghdtdhd j‹Dila kf‹

J‹g¥gLjš, m§‡dnk (ï¡fdîfhQª jªij)
jdJ áªij âL¡»l bto¡F« bto bahÈ
brÉÆnyWjš, njt®fsGjš.)
Kªâwª â£l j‹fh‹ KisJ‹g¥ gl¡f dh¡fh©

jªija¤ J‹g bkŒjš rujkŠ Ph‹W fh©ngh‹
áªijbehª âlÄ¡ fh®¡F« btobahÈ brÉnr®ª j¡fhš
btªJa U©lhª njt uGj‰Fª Jau nkî«. 26
(br«ò¡fhR btŸË¡fhRf SŸs Ko¥ò,

Ko¥ò£glhj mªj¥ gyâw¡ fhRfŸ.)
fhRfŸ.)
fhRW Ko¥ò¡ fhÂ‰ f£ojh‹ òil¡F bkŒÆš

fhRfŸ gythŒ¡ fhÂ‰ fÉ‹bwW gyá u§fh§
fháid¢ br«ò btŸË fÂ¤âo bdh‹w‰ bfh‹W
fhrw îa®t› th‰wh‰ fhQkª nehí bk‹gh®. 27
206 fdtâfhu«
(gŠrk® Äny¢r bud¥gLth® j§fŸ

iffËš Míj§fis¥ ão¤J¡bfh©L
í¤j¤â‰F tUjš, rhÂÆdhny å£il e‹F
bkG» aH»a nfhy§fis ÆLjš.)
gŠrk® Äny¢r® ifÆ‰ gil¡fy nkªâ bt«ngh®

ÉŠRkh tu¥gh®¤ j¡fh‹ bkŒíiH tU¤jª njh‹W«
mŠRá¢ rhÂ ahny afeÅ bkG»¡ nfhy«
kŠRw Él¥gh®¤ j¡fh‹ kw¡fŸt® gaªjh bdŒJ«. 28
(jdJ njf« ò£o¤jš, öunjrŠ br‹¿Uªjt®

cl«ò óÇ¤JtUjš, flyhdJ Ciu tisjš,
jdJl«ã yÂªJŸs Milahguz§fS«
ãwî« ãwiu¢ rh®jš.)
jdJlš bgU¤j ùuŠ rh®ªjt Ulšó Ç¤J¤

jdâU¡ ifÆid¢ rh®j wl§fl ÿiu¢ NHš
jdJl« ãÅ‰ó© LŸs jhidó lzK k‰W§
fdÉÅ‰ ãwiu¢ rh®jš f©oo‰ Öik ahF«. 29
(rªâu»ufz«, NÇa»ufz«, gRit thsh‰ bfhšYjš,

Éthf« elh¤Jjš, fhf« g‹¿ kªâba‹gd å£LŸns
EiHjš, Éjit EiHjš, Éjitia¡ TLjš,
gh«ò KjÈa ÉlîÆ®fŸ ÄFªâU¤jš.)
kâÆid¥ gfnyh‹ w‹id thsuh¤ Ô©l thit
Éâ®fu thsh‰ bfhšy Éthfnk el¤j¡ fhf«
Éjitbt« g‹¿ kªâ ba‹gd å£L£ bršy
ÉjitnjhŸ nru eŠrh Éf©Äf¡ fhÂ‰ Öjh«. 30
(fÇbah¤j nkÅíŸnsh‹ fÇaîilíL¤J¡

fÇa ókhiynahL ïU«ghyh»a MguzK kÂªJ
bfh©L tUjš, fÇankÅah‹ ifahny fšby¿jš,
fÇaîilíL¤jhis¡ fy¤jš.)
fÇÃw¤ jh‹f W¥ò¡ fhHf KL¤J khiy
fÇbjd¥ ó©f U«bgh‹ bddtÂª bjŒj¡ fhÂ‰
fÇat© z¤jh‹ ifah‰ fšby¿ª âLjš fhÇ‰
fÇbjd¥ glK L¤jhŸ nrunt fhÂ‰ Ö§fh«. 31
fdtâfhu« 207
(ÃUthÂ baâbutUjš, kythªâ brŒjš,

ehŒ fuo Fu§F v‹gd f¿¤jš, xU Ó£oid¥
bgWjš, gLFÊ¡f© åœjš, nr‰¿ny njhŒjš.)
t¤âu KL¤jh jh®K‹ tuky thªâ brŒa¥

ã¤JehŒ fuo bghšyh¥ ãyt§f§ f¿¡f ntblh‹
w¤jk Jwnt na‰f thœgL FÊ¡f© åH¢
R¤jÄš nr‰¿‰ nwha¢ brh¥gd§ fhÂ‰ Ö§nf. 32
(NÇa‹ rªâu‹ eB¤âu§fŸ ÉUJ¡bfho ÉU¡f«

kiy nfhòubk‹gd åœjš, áuR åœ¢á, iffhšfŸ
åzhf beÇªjWjš, ÉÊ FUlhjš).
NÇa‹ kâÉ© Ûnd Jtrnk jUnt bt‰ng

ÓÇa áfu nkåœ îwyUŠ br‹Å åœ¢á
neÇa fu§fhš thsh beÇªjwš ÉÊnf lhjš
fhÇaš fdÉ byŒâ‰ fh©gy‹ Öik ahkhš. 33
(fLF, bfhŸ, ÉwF, rhik, fUtuF, cŸË, nrW,

Riu¡fhŒ, gyh¡fhŒ, ghf‰fhŒ, ó¢Riz¡fhŒ,
vY«ò, Mkz¡»bdŒ, âid, ÄsF,
MbdŒ, òš, fh£LKaš, Kjiy, g‹¿.)
fLFbfhŸ ÉwF rhik fUtu FŸË nrW

gl®Riu¡ fhŒg yh¡fhŒ ghf‰fhŒ ó¢R iz¡fhŒ
ÄlbyY« ghk z¡» bdŒâid Äsfh bdŒòš
flKa‹ Kjiy g‹¿ fdî¿ DªÔ§ bf‹gh®. 34
(jdJ å£lf¤nj jh‹ Ã¤âiuòÇí§fhš m›åL

RH‹Wbfh©nl óÄÆ yhœjš.)
j‹kid jÅ‰ù§ nfšit jiuís« kidR H‹nw

t‹ikbah lÄH¡ fhÂ‹ kidj‹id Ú§F kšyhš
e‹ikfŸ Fiwí bk‹dh eÉšt®áš fdî gh®¤j
j‹ikngh ddÉ Yªjh‹ gÈ¤âLª jilbah‹ ¿‹¿. 35
208 fdtâfhu«
(fdÉ‰ f©lthnw edÉ‰ gÈ¥gdîKs;

âUtU£ brašfS§ fdÉ‹f©nzís;
áy fdîfŸ ešÉid ÔÉid¥ ngWkhbk‹W
Ã¢rÆ¤j‰FÇa Ãaha§fŸ.)
m¤âw¡ fdÉ D¡nf aU£lÄœ¥ *òfÈ ntªj®

K¤Je‰ Filá‹ d§f© K¤JW áÉif bfh©l
r¤âa¡ fdî nghšt rh‹wU£ braY k§fh«
ï¤âw¤ jh‰f dhbkŒ ÆUÉid¥ ngW khnk. 36
khYW kidÆ nyh®ehŸ itfiw¡ fdÉ y‹id

nghbyhU khJ tªJ‹ ùirah »G¤J¥ nghªâ«
_iyÆ‰ f¿¤jš fh©o baDbkhÊ nf£bl æï
_iyÆ‰ f¿¤j öR _of¢ braY§ f©nl‹ 37
edÉÅ‰ bghŒa‹ brŒif eÉ‰ábghŒ ahjš nghy¡

fdÉD KsÉ u©lh¡ fH**¿f« guKŠ ***rªâ
vD§fd ÉUªJ© »‹wh bd‹D****kh uÂa kh¿‹
ïÅJW _‹¿ yhf È‹Éid¥ ngnw‰ ghnk. 38
* òfÈntªj® = ÓfhÊ¤ âUPhd r«gªjRthÄfŸ.

37-Š brŒíËYŸs fdî üyháÇauh‰ f©Qw¥g£lJ.
** ïf«guK« = ï›îyf¤ijí«, gunyhf¤ijí«.
*** rªâ vD§fd ÉUªJ©»‹wh‹ = ïf« gubk‹D Äu©l‰F«
k¤âÆYŸs rªâabkD§ fdh¤jhd¤âÈUªJ m›Éu©lidí
kDgÉ¡»‹wd‹.
**** MuÂakh¿ÅÅJW _‹W = a#]® ntj fh©t rhifÆš
ãUAjhu©a nfhg Ãõ¤â‹ 6« m¤âaha¤J 3-« ãuhàkz«.
mjÅš “jÞath VjÞa òUõ‹a ¤ntVtÞjhnegtj ïjŠr gunyhf
ÞjheŠr [ª¤a«” v‹W T¿¢ bršY« trd«. ï¥ ãukhzªjhnd
“fdÉ‹ gaD edÉ‹ gaD« ÉidÆ‹ gadit bghŒbad nt©lh”
vd¢ r§f‰g Ãuhfuz¤J« tUtjhÆ‰W.
fdtâfhu« 209
(jªij, jhŒ, nfhÊ, bfh¡F, bg©fŸ, kh‹,

bt©Âw¤jdîŸ nkh® gU¤â m‹dbkd¥gL
Ä«_‹Wkšyhj k‰iw¥ g©l§fŸ.)
jªijjhŒ nfhÊ bfh¡F¤ ijayh® jiHâ‹ kh‹wh‹

eªJne® bt©g© l¤J z¿ankh® gU¤â a‹d«
ïªj_‹ wšyh‹ k‰w ahití§ fdÉ‰ fhÂ‹
Ãªijjh Åšyh ešy gybdd Ãfœ¤j yhkhš. 39
(fUÃw¤jdîŸ ahid gR ãuhkz®

Fâiuašyhj k‰iw¥ bghUŸfŸ,
fdh¥gy‹fŸ gÈ¡F§fhy tsitfŸ,
ešyh®fh© fdîfŸ.)
fUÃw¤ jdîŸ ahid fÉDil¥ gRó njt®

bgUÉw‰ Fâiu ašyh‰ ãwbghUŸ fhÂ‰ Öjhª
bjUSw ehšah k¤JŠ nr®fdh¥ gynd uhf
tUlbk© o§f© _‹W khjnkh® khj¤ bjŒJ«. 40
MuU nzhj a¤â yiwªjÉ¡ fdî¡ fh£á

rhUnk‰ g¤J ehË‰ rh‰¿a gydh« ghD¥
ngUnsh Dja¤ jhÆ‰ ã‹wÈ‹ Wl‹g È¡FŠ
ÓUnsh® fdbtš yhk¢ br¡f®nt shŒÃ yhî«. 41
(ï§nf brhšy¥g£l brh¥gd gydsîfŸ

FiwÆD« ntWgoD« mit, e‹W Ôbj‹gt‰wl§F«.
gfÈ‰ fhz¥gL§ fdh¡f£F¥ gy‹fËšiy.
mitbašyh« mDgÉ¡fnt©oa Éid¥ ga‹fshF«.)
ï§Feh Diu¤j th‰wh bdŒJbrh¥ gdkh d§fŸ

k§»kh W¿D e‹W Ôbjd tF¡F kh‰wh‰
g§fÄ‹ witjh k›É u©Lkh¥ gÈ¡F bk‹ùœ
j§FW gf‰f dh¡f£ fitÆiy fUk¢ rh®gh«. 42
210 fdtâfhu«
(c£ozkhdJ áuá nyWkhÆ‹,

gyâw¡fdîfŸ gšF«; mitfS«
gf‰fdh¥nghy¥ gyd‰witfshŒ
mDgÉ¡f nt©oa Éid¥ga‹fnsahF«;
ï¡fdî edit¥nghy¤ bjËÉyJ;
cÆiu ka¡f¤â‰ bghU¤JÉ¡F«.)
MÉÆ‰ FÇa nth*iuª jt¤ijÆ‰ nr®f dh¤jh‹

jhtâ jhgŠ br‹Å rh®ªâo‰ gythŒ kšF«
nktit gf‰f dh¥nghš Éid¥ga dsth Äªj
XtW fdhe dh¥ngh‰ bwËÉy JW¤J ikaš. 43
(ÔafdÉ‹gy‹ XîkhWz®¤jš.)
e‹¿yh¡ fdî fhÂ dÅaij kwªJ ö¡f§

F‹Wwh thW ö§»¡ Fz¡**»d‰ f©L _œ»
bt‹¿nt nyªJ br¡f® ntSU tU¢á¤ j‹ndh‹
j‹wif aoa uhrh‰ wÇá¡» dj‹nfh nshî«. 44
(e¿a fdÉ‹gy‹ e‹F gÈ¡FkhWz®¤jš.)
e‹WW fdî fhÂ dad§f© _lh jhâ

v‹wbth® âirÆ‰ brŠPh Æ‰bwhË f©L br›nt©
k‹wy« gj§f ns¤â kawò koa®¥ ngh‰¿¤
j‹wif iaa‰ fhz¢ rh®gy ÅÅJ rhU«. 45
(JwÉjhnd‰F« ãiBia¡ fdÉDnk‰f¡

fhÂ‰ Wwî Ãiy¤jjhF«. fdÉ‰ nwh‹¿aUSª
bjŒt¢brašfis, f©nlh‹ ãw®¡F¡ T¿‹
mtD¡F¥ bga®¤J« m¤âw¤jd fhz¡»ilah.)
cÆ®¡FW â¥ng whkh Wa®Jw î‰nwh nd‰F«

gÆ¡fbk‹ gij¡f dhÉ D§bfhs¥ gh®¥g dhÆ‹
mÆ®¥gw Ãiy¤j jhF k¤Jw îW§f dhÉ‰
brÆ®¤âw byhÊ¡Fª bjŒt¢ brašãw®¡ nfhâ‰ F‹W«. 46
* Iªjt¤ij = rh¡»u«, brh¥gd«, RG¤â, JÇa«, JÇahÔj«.

** ïd‰f©L = NÇaid¤ jÇá¤J.
fdtâfhu« 211
(ïufáa¤J¡nf njt®fŸ ãÇa¥gLg

tbu‹gijíŠ RUâfŸ brhšY«.)
njt®f© kiw¤J¡ TWŠ brŒifÆ‰ ãÇa KŸnsh

uhtbu‹ *iwj nua« ** ãUfjh uÂa§ TWª
ÔÉu Kilah Ç¤ij¤ nj®ªbjd âja¢ br›ntŸ
nrto aUis neo¢ brštu‹ dtnu bršt®. 47
(IakW¤ jUsš.)
v¡fdh ití«bghŒ ba‹ngh‰ »iwaU£ braY« bghŒia
x¡Fnk e‹W Ônjh®ª JP‰Wt îP‰w bkŒ¡f©
j¡fÉ nuif ahâ rhjdª Jo¤j‹ k‰WŠ
br¡f®ntŸ brŒj thnw fditíŠ brŒj jhnyh. 48
fdÉY edÉ YŠbrh‰ fâÆY k¿ªj thnw

edÉY§ fdÉ YŠnr® eLbeŠr« tidªJ nfhlš
kdÉid Phg fªjh‹ ***Kj‹kd ****ÃÄ¤j khÈš
Kdk¿ ahj fh©l‹ Kªijth ridah F«nk. 49
thÅil¥ gwªjh® brŒâ nf£lth kdnk j‹id

thÅil¥ gw¡f¢ brŒj bj‹dth Æiyf dhÉš
thdt‹ br›nt shW tjd§f nsah bt‹D«
thÅiw Ãaha¤ jhnd th‹brYŠ N¡f bkŒna. 50
ciu¤Js kdÉ id¡nf íUbtË¤ njh‰w bk‹ng®

tiu¥bgU« òÉÆ‹ f©nz tH§Fj Ysj¤ njh‰w«
òiu¡Fz Phg f¤nj ó¤jÈ‰ ùy N¡f
Ãiu¥ãu gŠr§ f£F ntbwd Ãfœ¤j yhkhš. 51
* Ijnua« = U¡ntj IjnunahgÃõj«: ïJ 2tJ Mu©af¤J 4tJ
m¤âaha«.
** ãUfjhuÂa« = ãUAjhu©anfhgÃõ¤â‹ 6tJ m¤âaha¤J 2tJ
ãuhàkz«; th¡»a« - “gnuhB¥Çah ïtÏnjth:.” ïj‹ bghUns
brŒí© Kjyo¡f©nz tªJŸsJ.
*** Kjš = Kj‰fhuz«: ïJ Fl¤â‰F k©nghštJ.
**** ÃÄ¤j« = ÃÄ¤jfhuz« : ïJ Fl¤âidtidí§ Fyhy‹
nghštJ.
212 fdtâfhu«
Phgf khK j‰fh uz¤bjG KU¥ngh‹ Phy

jhgu kid¤JŠ á¤jhª jÅ¥bghU nlh‹W bk‹W
jhgdŠ brŒnfh£ gh£il¤ joík¥ gtŠr Phy
khãu gŠr§ f£F ntbwd tH§F khnw. 52
m›îU btË¤njh‰ w¡fh£ lhdJ ká¤jh íŸs

v›îU ÉidíŠ áªij ÆUªjth bwL¥g Jªjh‹
bj›tw tá¤nj pJŠ á¤âÅ yá¤jh bk‹w‰
bfh›îkh ¿‹nw á¤J bkh‹bwÅ‰ gFg lhnj. 53
cÆUl« ghfh j›th bwhUá¤J ká¤jh naŒgš

bgaUil¤ jha Éªj¥ ãugŠr khfh â‹ik
FÆbyhU NÅ a¤J§ FÂ¥bghU bsJîª njh‹wh
âašòl Dsâ YŸs Éašòl Dsnj njh‹W«. 54
öybk Dl«ig a‹¿¢ N¡Fk îl«ò© bl‹W

Phyk‹ gije‹ nfhu eÉšfd btšyhŠ rh‹wh§
fhbyhL iff© k‰iw¡ fUÉí Äa¡f Äšyh¤
öyÃ¤ âiu¡f dhÉ‰ Wy§Fl« gt‰¿‹ ntwhš. 55
rh¡»u¥ gtŠrª öy rßu¤â‹ òá¥ghŒ Ã‰FŠ

N¡Fk¥ gtŠrª jhnd brh¥gd¥ òá¥ghŒ Ã‰FŠ
rh¡»u¥ gtŠrª öy ój¤ij¢ rhU khW
N¡Fk¥ gtŠr bkšyhŠ N¡Fk ójŠ rhU«. 56
edÉ‰FŠ RG¤â Æ‰F eLîW fdÉ yªj

edtJ kiwjš nghy edÉÅ‰ fdîŠ rh«ò«
ïidaÃ aha¤ jhy› Éu©ilí« bghŒahŒ bkŒahŒ¥
gdÉl D©bl‹ gh®e‰ gâÃr Kz®ªj Ä¡fh®. 57
JÆÈl Ú¤J¥ nghªnjh® njhifia¡ TL Ph‹W

JÆÈl§ »l¡F l«ã‰ fhkÚ® brhÇa¡ fhQ«
ïašòk¡ fdÉ‹ f©nz baŒjÈ‰ ùy« É£nl
maYwš nghyhŠ N¡f kašbr‹w jhfh j‹nw. 58
fdtâfhu K‰¿‰W.
FkuFUgu‹ ¿Utothœf.
---------------
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
ÓtahjdhÉahr«.
átPhdnjáf«
eh‹fhtJ k©ly«
,
c
átka«.
FkhuFU¥nah ek:
21 - MtJ
ÓtahjdhÉahr«.
------------------------------
ghÆu«.
fh¥ò.
xUÉf‰g neÇir¢áªâašbt©gh.
Ú®bfh©l bgh‰gueh f¤âYiw ÚsÆ‰if¢
Ó®bfh©l njt©zš nruUlh - nd®bfh©l
eh®bfh©oª üšfh¡f e‹F. 1
flîŸ tz¡f«.
fÈÉU¤j«.
öÉ rhf‹ bwhfhtU zhoÆ¥

óÉš ahtU« òªâbrŒ JŒant
Ót ahjid br¥ò Éahre‰
ghÉ nyhjK‹ ndhid¥ gÊ¢Rth«. 2
v ‹W bkŒÆj a¤âÅ È‹òw

Ã‹W Ã¤j guhdªj Ú£oL
k‹w y§Ft is¤bjhil kh®òil¡
F‹bw ¿ªjbt~ fhid¡if T¥òth«. 3
fÉah¡»a fhuz«.
vGÓ®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«.
mÂÃ iwªjKJ nfu s¤âUt dªj khòuÉ U¡ifah‹
kÂÃ iwªjtu f§if a§Fy«É s§f tªjeW khiyah‹
gÂÃ iwªjeu á§f _®¤âjt ghy dh»KU f‰gÂ
FzÃ iwªjbthU R¥u k©adJ nt©L nfh£goF Æ‹wjhš. 4
216 ÓtahjdhÉahr«
üštuyhW«, M¡»nah‹bgaU«
v©Ó®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«.
jtPhd¡ FkuFU jhr bd‹gh‹

w©zËÆ‰ wÄœtrd khf¢ brŒj
átPhd njáfü wÅny ght¤
âw§TW ÄUg¤bjh‹ wh«É ahr¤
ât®Ól‹ Édh_l® thâ‰ fhrh
ÅW¤jbkhÊ fisnabrŠ brŒí shf¥
gtüw¡ FkuFU jhr‹ whnd
ghodd‰ FUguid¥ gÊ¢á khnjh. 5
ghÆu K‰¿‰W.
---------------
üš.
1-tJ, FUÓlr«thj«.
------------------------------
ã‹ideh£ Fj®¡» ba‹D« bgaÇdh‹ FUit neh¡»

Æ‹Åy îy»‰ Ót ahjid badnt TW
j‹ikia És«ò bf‹W jhŸgÂª âlth u‹ã
d‹bd¿ É¤ah u©a e‰FU eÉY k‹ndh. 1
gR¤Jt¤ bjhWî© Phd¥ g©òil bajid naD

eá¤âl to¤jš ÕiH eQ»l¡ Ñwš bfhŒjš
Éá¤âl yhâ TW« Éjbkyh kJnt ba‹dh
Éir¤jd‹ nf£l Ól Åa«òth Åjid khnjh. 2
ÃÄ¤jÄš yhkš ånz ÆiH¤jwh ndÇ W‹g

kÄ¤âu khf e«nk yâád§ TU bkh‹iw
Æik¡FK‹ nfhwš brh‹d ahjid ahnkh ntáš
Rk¥gj tonf bs‹W brhšÈd dofŸ rh‰W«. 3
átPhdnjáf« 217
m ‹dJŸ SzUª j‹id¡ fh¡feš y¿bth‹ WŸsh‹

w‹bdhL jd¡F¤ J‹gª jutU KÆ®¡F kh©nlh
Ç‹dbyŒ jhJ fh¡F Äašãd dht d‹¿¥
g‹Åa bfhiybrŒ ah‹fh© guîJ Ä‹D§ nf£o. 4
òšyndh gy®r fha« bghUªâdh ndD k§‡‹

tšyt‹ nghšbt F©L t‹Ååœ rUF nghšt‹
brhšÈa nenuh bu‹W brh‰wd‹ nf£l Ól
dšyâ§ bfhUt D©Q eyDw¢ rt£o bd‹id. 5
v‹wd‹ bghye Wªjh ÇiyaÆ‰ Ff‰ngh‰ iwa

d‹wy tJî bk›th bw‹Å‹thŒ ehá f©fh
bjh‹¿a îl«ò jhnd íd¡Fs jj‰F K©L
J‹Wz® îÆU¡ fhf¤ J‹òf nlh‹W khÆ‹. 6
JoJo¥ gªnjh r‰nwh bjhÅ¤jHš r‰nwh beŠR¡

fojd¡ fsî K©nlh f©oL ehÄ¥ bghšyh¢
broÆid¥ òÇj dšy Ôg¤njh blhUT t¤JŸ
sobahL ÉGj byh¡F khjyh Yjth Ônj. 7
ï‹DÄ¡ nfhw dšyh Çir¤jr« kjK k‹W

K‹dt dhd år‹ bkhÊªjr« kjK k‹W
j‹idne UUnt f©Lª joªJzš ght« ght
Ä‹dä eufŠ nr®j‰ »ijayhš ntnwh nt©L«. 8
Mbad¡ fH¿ dhÅ› t»yK£ ldjh í£fh

pÆu jî©o ba‹W ÄiybaÅ DÆiu¤ njŒ¡Fª
Ôaî nyhã ahit ba‹WEª üny br¥ò
khíÄ› thnw gšnyh uiwíiu¡ fsî Ä‹nw. 9
MjÈ bdhUt‹ w‹id a‹òl‹ ts®¥g j‰fh

ahbjhU ãuhÂ bfhšyš ah§‡d« ght khF
nkhJf bt‹W Ól ndhâl É¤ah u©a
nghjf dh«É ntf óuz‹ òfw Y‰wh‹. 10
218 ÓtahjdhÉahr«
f£lis¡fÈ¥gh.
brh ‹d t©z« òyhšòá¤ j‹¿í£

nlh‹W F¡»btª Ôal§ fhbjd
î‹d îªbjh¡ Flšts uhbjd
îŸf îŠá¿ njD ÃahaÄ‹
w‹d K©Âªj eh£o yndf®f
sR¤j ñDf uhâiy fhŒ¡f¿
J‹D« É¤J eW«gH nkeÅ
JŒ¤J thœjbyš yhU k¿ªjnj. 11
mtU l«ãÅ nytd¥ ãšiynah

ttÇ l¤â yU«gy Äšiynah
ttU l«ãD¡ nfriu baŒJnkh
ttU l‰Fa uhís~ F§bfhnyh
ttÇ l¤Ja uh©l‹ik F‹Wnkh
ttU U¥bgW rªjâ k§Fnkh
tt®ò á¥ãÅ È‹Rit nahînkh
ttu f¤âš ÉntfÄ‹ nwhbrhyhŒ. 12
ahJ nkh®Fiw É‹ikÆ }‹bfhnl

ah¡if nah«ãl nt©Lbk‹ nwbrhy
nyj khKÆ® nk‰wia it¤jir
ntí _¢Râ u«k‰w t¤Jit
ahj u¤Jl ndí©L bt«gá
al§f¢ brŒjšf£ lha bkdhbthU
Új khd tU¤j« gÂ¡bfhs
Åy¤âš thGa® khªj® Éntfnk. 13
ï›É j§FU brh‰wij¡ nf£lt

ÅÅa njw‹ bkhÊ¤Jt® thísh
a›É jŠbrhš YÆ®¥ãš gjh®¤jnk
aUªJ nth®¡fâ tšyik Æšiyba‹
bwh›î Pha¤â‰ fh£L»‹ nwdt®¡
FtÂ ahâgš yhíj nkbfhL
bj›t® NœªâL nghÇil ah‰wÈš
brŒif naÆJ bkŒbad¢ br¥ãdh‹. 14
átPhdnjáf« 219
ïšiy ÆšiyÆª eh£oY K¤ju

btšiy¡ FŸS« òyhDf uhjt®
ešy åu®f shÆU¡ »‹wd®
Ph£ã‹ Ä¡ft® ó®t« És¡»na
brhšy z§»â fhr¤â nytUª
Jnuhz D«gu r‹gÇ¤ jhkD«
btšY« åu« gil¡f¥ òyhšbrhÇ
Él¡bf© khdK K©ld nuhbrhyhŒ. 15
f£bl© zhJbrh‹ dhŒkf ndÃiw

fUiz ahsbu§ nfDŠbrª ÚÇid¤
â£o ahy¿ nghâu§ Fªjia
brŒj‹ nk‹ik ayhâÊ Éšiyba‹
¿£l® üšfbsš yhŠbrhY« ntjnkh
nlâ yhfk§ TWbk‹ nwhâa
j£o y¥bgU kh‹brhiy¡ nf£lt‹
wh©o¥ ngr¤ bjhl§»d d§‡dhš. 16
e‹¿ nka JnuhzD nkida

eÈÉ yhU kndf js§fis¡
bfh‹¿ u¤j« òyhšfkœ óÄÆ‰
FiwÉ yhkÅ‹ whut nujnk
J‹W ghÉf sht®bfh nyhÃrŠ
brhšf bt‹wd‹ Ö®¤j Åa«òth‹
bt‹¿ bfhŸSŠ rÛf¤â‹ kh©oo‹
åu brh®¡fK‹ nd»£L k‹¿í«. 17
J£l Ót‹brŒ J‹bghÊ¥ ghdij¤

njh‹wš bfhšYj dšyw khbkd
É£l Pha« ão¤jªj kŸs®f
ËiH¤j ngh®bgU« ghtk‹ bw‹wd
220 ÓtahjdhÉahr«
d£l ÄšFU ntaJ ntbahU

Pha bk‹Å dÉ‹wtª Úut®
r£l khdj‹ k«ão¤ bj‰¿a
j‹ik nghÈ§‡ ndbahU ikªjD«. 18
j‹D Æ®¤âw§ fh¡F ÃÄ¤jnk

rt£l‹ khgt Ä‹bwd¡ bfhŸËbd‹
m‹d ò©Âa k§‡d Äšiynah
tiwf bt‹w Fj®¡»ia neh¡»bkŒ
k‹D nrat ndh‹fH‰ óâah‹
kšF J£l¥ ãuhÂbfhš yhÉo‰
W‹D bk©Âš ãuhÂf£ »‹dny
njh‹W khfÈ d¤bjhÊ w¡fjh«. 19
óÄ ÛbjhU t‹gá ahYHš

nghj› ñÅid naí©L Ô®fbt‹
nwÄ H‰We uhUÄ§ »šiyna
bd‹Å ndida î©o ÆU¤jyh
ÜÄ H‰¿a thW©z¡ bfhšYj
ÅiyÆ‰ w¡fj‹ bw‹wd‹ nf£lt
dhÄ ij¢brhY nthÄÅ ba‹wÂ
eh£o nybrhY kh‰wbkh‹ nwhJth‹. 20
*gil¤jgil¥ òfbsšyh kDl®¡ bf‹nw
gšnyhU« gf®»‹wh uj‹bkŒ ba‹id
Éil¡FUnt òfby‹wh d¤j‹ fhshŒ
Éwyhit nah«ã¥ghš fwªJ z‰bf‹
21. * ï«bkhÊ¥bghUŸ, kEÞ«Uâ 5-28-‰ “ãuknjt® ï›îyf KGJ«

étD¡fhfhukhf î©LbrŒjh®. Mjyhš, beš KjÈa jhtuK«
ÄUf KjÈa #§fkK« étD¡F Mfhukhfnt ÆU¡»‹wd”
vdtU»‹wJ. ïj‰F« ï§‡d« MáÇa® ÉÇ¡F«bghUns
bghUbsd¡ bfhŸf.
átPhdnjáf« 221
wl¡feW« bghUŸnfhlš nt©L k~ij

ao¤J©z‰ bf‹Wbfhsš bghUªjh bj‹wh‹
Äl‰Ól‹ ghYÆ®f£ »¢brhš byh›î«
ntWÆ®f£ bfh›thbj‹ nwj®¡ »¤jh‹. 21
mitbgÇJ nkh«ãait tUj nyf

yy§fhu khÃ‰w byhÈ¤j yhl
Ytifey« ghuh£l yhâ ahî
Kgnahf bkd¡bfhsyh kDl® ahU
Äitašyh‰ gšYÆß bghUSŠ brŒí
nktšfS kDl®fS¡ fhF ešy
brÉíŸnsh a¿âbad¤ Ô®¤j‹ brh‹dh‹
ÓldU£ FUitkW goí neh¡». 22
MdhY K©Qòyh Ü§f yhnd

a»yÃiw gil¥bgšyh kDl®¡ bf‹W
nkdhd‹ Fiu¤jbkhÊ¡ »iaªj t®¤j«
ÉÇ¡fhj nghÈbad¢ brh‹d jhF
nkndhÉ› thWbrhy nt©L ikah
btdÉdt¡ FUikªj‹ tjd neh¡»¡
Tdhd Fj®¡fknj f‰wh bah‹¿‰
bfhŸStJª jŸStJ k¿ah¥ ngjhŒ. 23
<rdJ áU£oÆÅ d‹Wª ÔJ

ÄUeuf Rt®¡fbkD Äu©L K©nl
nerKl Å‹DeÅ És¡F »‹nw«
Ãu¥g‰w bthUkhJ s§f Å¡f
zhášbfG É‹Ritíª Jt®¥ò Ä¥ã
ajÅd‹ Å¤âyK kÊò yhY
kháyu É‹kÂí§ bfhoa eŠR
kLÉÅil e‹ÜU« gG¤j nrW«. 24
222 ÓtahjdhÉahr«
ca®Éštª j‹ÅdW« óî KŸS

KsÉt‰W sUªJtd tUªjš ahnjh®
brÆuwe‹ fÂtdnt aÂj y‹nwh
ÓyKW khDl®f£ fhF Äªj
ka®Éšyh¡ fh£lhny íÆÇ YŸs
t¤Jbtyh Kgnahf khfh t‹¿¥
gaÄšyh¥ òÈkDl®¤ â‹g jhny
gf®kDl®¥ gil¤jJî kj‰bf‹whnk. 25
ï›Éjk› bth›th¢brhš És«ã¡ bfh‹ù

Åiubadnt òá¤âLnth® bfhSnkh u®¤j
bkh›îbkÅ‹ ky_¤â u§f is¤jh
K©zhkš ÉLtbj‹bfh yR¤j bk‹nw
bj›îiu¡f¤ JÂtbj‹bfh‹ kâjh D©nl‰
nw®ªJbfhsh badt¿P‹ brh‹dh d§‡‹
f›itíz® khztf dÅnah á¤J¡
fUiz»s® FUKÅij¡ fHW‰ whdhš. 26
ï§nfhâ íŸsdî£ áybt‹ T‰¿‰

»Çã‹¿ bah›ÉLbk› thbw‹ w¡fh‰
w§fhk ÈÊky_¤ âuK Äªj¤
juÂÄir it¤âaf‹ k¤â‰ fhFŠ
br§fhÉ a‹dÉiw¢ áfS kªj¢
brŒif¡F it¤âa®f Sgnah »¥gh®
k§fhj É›tÊÆ dhbyš yhÄ«
khªj®¡fh bkDkh‰wh bd‹wh d‹nw. 27
ÔkdÄš bgU§fUiz¡ FUbt‹ gh‹kh

âÂnjhnsh baj‰bfJg nahf khnkh
nektÊ aJrhY KÆ®¡T ¿‹¿
ÚÂy¤â yt‰¿ÈUª bjL¡F« g©lª
átPhdnjáf« 223
jhkjÄš yhJgnah »¡f yhk¤

jhœt‰w fUk¤jh‰ ght bkŒjh
njkbdd îÆ®bjhiy¤ö dUªj yhfh
bjDªÔ®it bah‹nweª JÂò f©lhŒ. 28
gRtij¤J it¤âank brŒj Üj

g¡fk‹nw bd‹Ådªj it¤â aªjh
DájKŸs g‰g¤jh‰ brŒíª bjŒt
nkhlâah‰ brŒâLkh DlK kh_‹
fáatâ‰ brŒjÈuh¡ fjK‰ brh‰w
fÇáÈu© Lªnj®ªnjh Çjid¢ brŒah
uRáíil Æuh¡fjbk‹ it¤â a¤ij
aU£Fz¤j® ÉU«g»šyh ujdh by‹wh‹. 29
f£lis¡fÈ¥gh
nf£l Óld› thbwÅ Å¥bgU§

»l¡if khdt ušÈÊ gšYÆ®¡
T£l¤ J©z‰ òyhYs ij¤âd§
bfh‹W â‹Äbd‹ nwÆiw T¿d‹
th£l Ä‹wj dhY©z yhbkd
tH§» a‹dz nkáy® brŒaÉª
eh£o yhabj› thwt® k£ony
ehj‹ Ö®¤jd ndheÉš bf‹wd‹. 30
v¥bg U«òÉ thGÆ® ahîkh

nsá bwŒt Äu©oiy bah‹Wfh©
l¥ã yhtJ ÚâÆ‹ Ä¡fnj
rUt thÉfŸ f©Qk‹ òŸsnj
a¥g d‹id¡F k¥gD k‹idí
kh» Ã‰Fk~ njaU shYa®
bth¥ò l‹wU khÉbfh‹ W©Äbd‹
nwhâ‰ bw‹¿l by©zW nkjnk. 31
224 ÓtahjdhÉahr«
m›î Æ®¡bfhiy brŒifÆ‹ kªâu

kiwj È‰ãiH Æšiyba‹ why‡
bdh›bt DªJ‹ã yhjw nt©Lnk
behªJ f¤â¤ Jo¤âl by‹bfhnyh
bth›î PhaÄ‹ whfÈ d¡bfhiy
íz®É yh‹w‹id¤ jh‹tij¡ »‹wnth
bu›t bkh¡Fk‹ ghÈJ g‰¿eh
Ä‹D§ TWJ ÚeÅ íŒ¤Jz®. 32
cÆiu¡bfh‹Wlš th£o tj¡»Æ§

F©z¤ jhdš Ént»f£ bf¥go
KaY beŠr kndf îÆ®¥òyh‹
Kilf S©gt® f£F« ãz§fis
eaî zhbtd î©Lt¡ FŠrt«
eÇ¡F ehŒ¡F ÄU¡»‹w ngjbk‹
Éa‹É nt»f Ë›Éu© lhŒî¿‹
nky â‰bwd nta¿ thunuh. 33
Cid naòá¡ F§Fy¤ njh®kf

bdhUã uhÂbfhŸ btªJa® f©oo
Üd nkJÄ yh¥gÇ jhgK‰
¿u§F thdt d¡Fz dhÆDª
jhD© z‰bfd nttij brŒifÆ‰
wabt d¡Fz Ú¤jt dhtnd
ahd jhÈªj khDl D¡Fnk
yha bjŒtª jahîil¤ bj‹Wnk. 34
m¤â w¤bjŒt khÉbfh‹ W©Äbd‹

wUË dh‰brhÈ‰ bw‹gij¥ ghtK
bs¤â w¥gt bk¤âw t‹f©ik
ba¤â w¤JÂ bg¤âw¥ ngijik
átPhdnjáf« 225
ba¤â w¥go bw¤âw nkhrbk‹

bw¤â w¤jsª njhâL ntŠirir
ã¤j U«gÊ brhšt®bfhš yhikna
ngu wªjt bk‹¿iw br¥ãdh‹. 35
fÈÃiy¤Jiw.
bfh‹wh‰ ghtª â‹wh‰ ÖU bkD§T‰bw‹

bd‹wh‹ Ól‹ ikªjh nfbs‹ bwÊyhrh‹
¿‹wh‰ ghtª ÔU bk‹Å‰ ¿dªnjhW§
bfh‹nwh â‹d¤ Ô®î©lhF§ bfhojhnk. 36
fÈÉU¤j«.
mªjKo É‹dbjd thŒtÈÆ yh®jh

bkªjKo thdeL bt©Qt® kâ¤nj
brªjaÉ yhkDl® brŒbghU©bkŒ ba‹W
òªâÆ‹ kâ¤JÆ® tij¤JÄir òšy®. 37
V RÉid ahYy» byŸssî ešy

nahridÆ yheilí shbudî kht
uhRila t‹dt®brŒ ahÉtij jhnd
jhruil e‹Åiy bfL¤jsÉš r‹k«. 38
Cdîlš nr®¤j¿î bfh‹WãÂ í©Q

Ûdto th¡»Æiw ba©Qz® tÊ¤J
khdtU çdbud ntbrí kj¤jh
ÿDÆ® tij¤JKil í©LâÇ nthid. 39
ï«ikKo thkWik Æ‰òyÉš åœ¤J

É«Äa tt‹wiria åukw Y©QŠ
br«ikÆ‹ Kil¥ãÇa‹ áªijá¿ njD«
bt«ikaW ójjia nkÉLt âšiy. 40
226 ÓtahjdhÉahr«
v¥bghGJ ójjia ba‹gâiy nahnf

s¥bghG jU£gu dU£gÇî Äšiy
j¥ãdJ É«k» jy¤JW brU¡fh
y‰gbdd thÆLt ndfdf ndD«. 41
VbdÅ Åu§Fkd Ä‹¿Ãâ p£l

ädÉid aªÃâ òu¤jdy Äšyh
khdt®if pjÈit ahšÉrd kš»
ôdKw yhbyd îiu¤jd‹ ÉÇ¤nj. 42
ïitbrÉ na‰w Ól ÅÊòyh‹ kW¤j by‹W

eÉštJ òyhY l«ig eÅkwª âU¤j by‹W«
ÉÉjit« òy‹k W¤j by‹Wnk áy®É s«g
ytÅÆ Yst› thŒik aiwbfd tËnah‹ TW«. 43
cl‹kwª âU¡»‹ Phd bthËailª âLnk Ót‹

KilEf® eirfh Q§bfh‹ _Rik« òyÜ¡ f¤J
klKil kdnk j¡fhš tG¥òyh dirí K©nlh
tlšÉÊ¥ òs®¡nf brh‰w jhFk« kW¤j‹ k‹ndh. 44
cÆ®¡bfhiy òÇí k‹ndh Ua®kiw¡ bfhiyíŠ brŒa

Ka‰ábfhŸ »‹wh® njt® bkhÊªjt› tâfh u¤nj
íÆ®¡bfhiy ght bk‹W _Dz bth©zh bj‹W
kÆ®¥gw És¡f yhnd at®Kaš tJK‰ whnj. 45
üYiu òu£o¡ TW E©Qz® Éšyh jhU«

thYW Éuj ehËš tG¥òyh byhÊ¤J© gh®f
nsyJ Éuj khÆ bd‹Wk~ â‹¿ í©l‹
nkyt® òfG Ã¤j Éujkh fhnjh brhšyhŒ. 46
v‹wd Åiwt‹ Ól Åa«ãa òyh‹k W¤j

by‹Wiu¥ gJ§bfhš yhik ba‹gJª JwÉ a‰f
bzh‹¿d tjdh nyndh®¡ »iybad îiu¥ngh® thij
bt‹¿L tÊah bj‹d bkŒ¡FU òfw Y‰wh‹. 47
átPhdnjáf« 227
m¤âw tU¤j§ bfhŸË d¤Jw ÉaÈ‰ whnd

it¤Js thŒik fŸsh ikbtF shik bašyh
Ã¤jÄš yw¤jh®¡ »šiy ba‹dth Äitf Ù§»
bd¤j‹k kidÆ nyh§F khfÈ dtÇ a«ò«. 48
mU¤jbkh› thJ k‰nw jU¤jbk‹ ¿o‰ò yhY©

»U¤âa bk‹g jhâ ahití§ »Uf¤ j‹wh‹
ÉU¤âÆ ÅiH¡f yhfh És«gt‰ ¿idÆš É£nlh‹
fU¤âD§ fUjyhfh bj‹wy› Éa‰f U¤jhš. 49
KGKj‰ flî£ »‹¿ nkhFW jk¡bf‹ ¿§nf

íGbjhÊš TÈ ntiy íiwÉl bkGfš T£l
byGkd‹ _£l w©Ù buL¤jbdš yÇá F¤jš
tÊtU áWã uhÂ kuzbt« ghtª Ôu. 50
átdt doa® njt® bj‹òy¤ âd®¥ó á¤nj

ítifÆ dKj t‹d _£Lf bt‹W irt¢
átjU nkh¤j uªjh‹ br¥ãL khÆ Åšthœ
gtUÆ® bfh‹W â‹d¥ gfUnkh twü y‹nw. 51
ï¥go btšy yhbk‹ ¿a«òjš nf£l Ól

bdh¥ãnd ida Újh }bdhÊ¤ J©Q khW
br¥ãiy¡ f¿fhŒ f£F¤ ÔŠRit òyhiy¥ nghy
bt¥go ÆDÄ‹ ¿ŠPh‹ ¿ijEf®ª JÆ®thœ j‰nf. 52
bfhL¤Jit ahj ghÉ fS¡»J T¿ bd‹dh

ÄL¡fiz ea¥bg‹ bw©Q Äjae‹ w¿í nkhbt‹
bwhL¡fÄ‹ kd¤j® gšnyh Uiu¥gÇ› îy» yªj
eL¤bjÇ Kiwik Æ§nf eÉšbfd eÉšth ida‹. 53
m¥go Æa«ò nthU k›Éiy¡ f¿fhŒ ášngh

bjh¥òl dUªJ th®f SuWbt« òÈÛ‹ F¤â
a¥òthœ Rwî t‹Û dhâgš ãuhÂ ehSª
J¥ãÿ D©l yhy‹ dtÇD Äitô‹ WŒ¥g. 54
228 ÓtahjdhÉahr«
ÄfÄf¡ bfhL¤J it¤j nkYÆ uhnk a‹ndh®

òfYiu¥ goÆ¤ Ô®É‰ òâabeŒ fhu K¥ò¤
jfKil nr®¤J ntÉ¤ J©gJ F¿¤J¢ r‰nw
ÆfYa® îsu t‰¿‰ »tbud‰ »lK© lhkhš. 55
ï›tÊ ía®th Ä‹ndh buÊYl« ãidí e‹F

f›Éí© zÇí ehí§ fGFòš òGî« ngí
bk›ts tâf nk‹ik íilad thF Ä§nf
f›itbfh© LHšáš t©L fÊkyª jidna í©L. 56
k»œbghG âij¥ngh È‹g t¤Jbth‹ W©nlh É¤ij

ífÄir thG khªj U©znt bfhL¤J itah¤
JfSs uhdh bu‹W brhšÈl¤ JÂªjh§ fªj
Éfœòiy¥ ò©o‹ nghU Äa«ãl¤ JÂªjh® k‹ndh. 57
m«ky kjid¤ njt tKbjd Ef®t© nlŒ¥g

É«k» khªj ßd ñÅid íUá ba‹W
j«kd kâ¤nj í©z¢ rlbkL¤ jtuh thÇ¢
br«ikÆ yh®Ñ® g‰¿¢ br¥òJ Ä‹D§ nf£o. 58
kh£od âiw¢á â‹D kDliu ÆÊ¤J¥ gšfh

yh£od âiw¢á â‹ngh uiwtJ nghy¥ gh«ò
å£Lt© lÂ‹k© ^f« bt©òG¡ bfîË ahâ
eh£oY© gtiu¢ r§F e©Leh Tu yhâ. 59
c©gt® gÊ¥gh Çªj ñziu ahik ÛD©

g©ãd® gÊ¥gh Çªj¥ gÇriu KašbtŸ shF
f©ãwœ kh‹f shâ fhâí© gt®g Ê¥gh®
g©gW Ätiu ešy gwití© gt®g Ê¥gh®. 60
ïa«ãa ñD© kh¡f bstiuí Äiyfh ahâ

ga«gl tUªJ khªj® gÊ¤âL nknyh uht®
ea«gl Ét‰iw nahuh euUiu Pha khnkh
fa«gl® kfnd ntW fHWâ badYŠ Ól‹. 61
átPhdnjáf« 229
v Uikia ah£il¥ g‹¿ ÆidÆU§ nfhÊ ba‹D§

FU»id¢ áynj t®¡F¥ gÈbad¡ bfhL¡F§ f‹k
KÇiknah îÇik Æšyh îWfnzh btdYª Ô®¤j‹
bgUiknr® njit ehlh¥ ngija® tÊgh l~jh«. 62
ïÊkâ ÆÊf‹ k§f ËÊFy Kila®¡ nfa›

ÉÊòy tUªJ njt Çiwbad tht bu‹W
ÄÊòy tUªjh år Åizao bjhGnth® ahU
ÄÊkâ ÆÊf‹ k§f ËÊFy Kila uhfh®. 63
CDf® kh¡f lhnk í©oL fŸS _D

Ûdt¤ njt®¡ fh¡» baL¤Jl‹ Fo¤J¤ â‹W
khdÄš yhk yhL kâÆid aUŸrh byªj
PhdKŸ st®k â¥gh® e‹kâ bfh©lh ba‹wh‹. 64
njÅJ btdnt brh‹k¢ nrªâu ehj uhâ

khDl á¤j® brŒj bfssah ks§f shâ
thdk® thk njÉ k»œtz Äiw¢á ghd«
ÛdÇ ita®ò z®¡if aãea« És«ngh *iuªJ«. 65
ïÅJg nah»¤ JŒf bt‹DK© ikÆid p©L

eÅÉs¡ »Lf bt‹D e‹kf‹ Kf¤ij ahrh‹
fÅbthL gh®¤J ikªjh fH¿a jR¤j thk
Éidaij¢ brŒah Ã‹w ÉidPU kR¤j uht®. 66
mR¤jñ Åidah fhu khfî© ÂÊò¤ njŸf£

»ir¤jã uhÂ bfh‹W© ã¤jÈ‰ ght Ä‹bw‹
wr¤âa« ngrh üšf siwÆD ÄiH¤njh® ngW
ÉR¤jÄ yh¥ã rhr fâbad És«g yhkhš. 67
nj Éó irbad¢ brŒö‹ ¿‹gt undf É¤ij

nkÉD Phd å£il nkÉlh uR¤j K©Q
khÉahŒ¥ ãrhá U¡if akUt bud¢á¤ jhªj
khÉa }šfŸ TW« tGÉy« kh®¡f nknkš. 68
65. * Iªijí« gŠrj¤Jt« v‹W«, rh§f« Iªbj‹W Kiu¥g®.
230 ÓtahjdhÉahr«
ãájbk }D© nghnu ãrhbrD« ngŒf bs‹W

kRábfhŸ ãáj ñz bud¥gL ku¡f bu‹W«
bgháKil nr®ò yhY© gt®fns òiya bu‹W«
tRkâ jÅ‰bw‹ }Y« tlbkhÊ üY§ TW«. 69
v‹wd‹ nf£l Ól bdªijna aR¤j thk

bkh‹Wiu¤ jÈdh‰ R¤j KŸsnjh bt‹wh‹ ikªjh
j‹¿w k¿ah¢ R¤j r¤âahª njÉ í©L
F‹wÈ ytis ešy FzKs® óá¤ JŒt®. 70
mªjkh njÉ jh‹á thyaª njhW KŸsh

ÂªijÆ yt£F¡ fŸq Ü¡»na gil¥g njh®ªnjh®
Rªju ttis ÆšÈ‰ bwhÊDk› thnw brŒt®
brªbjË njD« ghYŠ nr®¤jU¤ JjYŠ brŒt®. 71
v ‹Wiu¤ â£lh ida bdÊ‹kf‹ bgÇnah pJ

e‹bwd îz®ªnj‹ ntj eÉYkh wh£il kh£il¡
bfh‹bwÇ ahfŠ brŒJ bfhGªjir ízY« ght
bkh‹¿a fUkª jhndh îiubad¡ Fut‹ brhšth‹. 72
ï£oÆ‰ rh«ã uhÂ baÊš»s® Rt®¡fŠ nrUª

j£LW ght Äšiy badtw üšfŸ rh‰wš
f£Liu naD kªj¡ fUke‰ fUiz ahs®¡
bf£Liz naDŠ brŒr‰ fUkkh ÆU¥g âšiy. 73
jiyÆD¢ áÆšt‹ bdŠr® joeÅ jh¡F© nlD

kiyîW Õrkhd jt®fu¥ ãirî© nlD
Kiyîbfh© lÊa› ahf îÆ®Äf tUªj yhy¡
bfhiykf kUnsh® brŒbah© zhbjd YWâ¡ T‰nw.74
Vida îÆiu¡ bfhšY Ä£oí Äu¡f Äšyh

khdt® fUk khÄ« kf§fË‹ gaDŠ á‹dhŸ
thdt Uy»‹ nghf khÄij kâah® öa
PhdbkŒ thœ¡if nt£ngh® eh‹kiw Koî Ûnj. 75
átPhdnjáf« 231
ntŸÉnah uhÆ uªjh« nt£lÈ‰ bfhšyh J©Q

khŸÉid eybd‹ wh®eš yU£bgU« òyt® kh©ãš
ntŸÉÆ ÿD© nlt ÇD«òyh‹ Äirah® bršY
ehŸÉa Åiybg‰ WŒt® ešyntŸ ÉfS K©nl. 76
mR¤jÄ yht› ntŸÉ al§fY ešyh® brŒnj

aR¤jÄ YyfŠ nr®t ut‰iwa› îyif nt©lh
ÉR¤jîŸ s‹ã ndhL Ékyid neh¡»¢ brŒnjh®
ÉR¤jbkŒŠ Phd nkÉ Ékyid ailªJŒ thnu. 77
vdY khzt f‹w ahîil Æiwt K‹bdhU fhDj‰
fdY yh«ÉÊ pr‹ K‹És® fhÈ iw¢á gil¤JH‹
kdâ dhy¿ j‰bfh zhey kUÉ dhbuhU â©zdh
budî iu¡Fbkh® rÇij Æ‹bghU Ë‰bw d¥òf by‹wd‹.78
ikªj t¤âU ths® ntl®f© kuãš tªjt ut®Ef®

brªj ir¡f¿ j‹id nagu átD K©oL thbdd¢
áªij brŒjij nag il¤jd® áwªj t‹ã df¥gL
kªj årD kâ‹k »œªjd d¡f‹ k«Éâ ahFnkh. 79
br¿ªj g¤âÆ dhy U£át È§f ÛJgš f‰fns

ba¿ªJ nkdy K‰w rh¡»a® brŒif naây bj‹ÅD
k¿ªj k¡f bsyhU k¤ij tH¡bf d¡bfhŸt âšiyba‹
w¿ªj thWf z¥g® brŒifí khbk d¤bjÇ thanuh. 80
v‹w tháÇ a‹K f¤âid nau whkf ndh¡»ô‹

¿‹W sh®fŸ ãrhr bt«gâ nr®t bu‹W òf‹wth
w‹W khÄr K©L tªjf z¥g u¥gâ baŒâlh
â‹w U¡fo baŒâ dhbud by‹d Úâbrhš bf‹wd‹.81
fšby ¿ªjJ F‰w nkDk f©l t‹ã ynjey«

òšy Ã‹wJ nghy› ntl® òÇªj ÔJ ks¥ãyh
ešy t‹ã bdhÊªJ nkdy ešF kh¿iw brŒjd
dšy ÖÇJ k‰iw a®¡fik ahbj d¡FU brhšÈdh‹. 82
232 ÓtahjdhÉahr«
Mt nj‹Kil í©g t®¡fU s‹ò whbjd K‹dnu

Út H§»a brh‰F khWW beŒ¥ò yhDf® â©zU¡
nfht Èšát t‹ò PhdK a®ªj bj‹gbj dhkf‹
whÉ iya‹K ndbrh dhÅiw rh‰W thdij kh‰Wth‹. 83
á¿a® nrÇÆš Éšt K§»s® nr‰¿ y§fG ÚUnk

e¿a thf Kis¡F khWK dhË iH¤j jt¤âdh‹
bt¿Æ yhtU s‹g t®¡F Éisªj jhkJ k‰iwa
bgh¿Æ ÿDf® e®¡F whJa® òªâ ahy¿ òªânahŒ. 84
j«K l«ò bgU¡f bt‹W jir¡F H«òf S©Lyh«

k«k uhÇf bdŠá nyhkÂ kšF ešÉÊ ia¥g¿¤
j«k nfRu D¡» LªbjË t‹ò a®ªjf z¥gdh®
j«k U£Fz nkî bk‹W jdhJ thjÃ Öïdh‹. 85
nf£lÉl a¥ãÇa Å‹Dnkh iuakUŸ »s®Phd F«gKÅt

dh£o} D©lh bdDŠrÇj K©ikia aiwªjUs nt©LbkdY«
th£lÄš Éntfó uzdÉY thbdoa th®fliy a§ifjÅny
T£oí© o£lt« KÅt‹th jhÉba‹ bfh¿í©L nfhJWtndh. 86
thjhÉ ahkªj th£ilÉš tydÇí« thsh yW¤jÉ¤J

nkjhÉ nahbu‹d tUKÅt® f£bfyh bkŒah tU¤âba«ã
thjhÉ thbt‹ wiH¤jîl D©lt® tÆ‰iw¥ ãsªjt‹tU«
nghjhÉ nghktiu ÆUtU kUªJt bud¥giHa üšòfwyhš. 87
ï¡fÈ íf¤â‹K‹ dhafh y§fË Èa§FÆ® tij¤J©lÈ‰

W¡fKW ghtÄiy ba‹bw©Â KÅt®áy® RLÔÆš ntÉ¤jñ‹
g¡Ft Ef®ªjh®f bsdy¿a yhkUŸ gG¤jkd k‰wttÇ‹
Ä¡ft®f shtuij í©zhj bkŒabud îŸSj‰ ifaÄiyna. 88
ÉâÉy¡ »šyhj ñD©l‹ kJî©l‹ bk‹brhbyÊ‹ khjizjÈ‰

òâabthU njhlÄ‹ bw‹Wãu É®¤âüš òfYkit jŸSfbtdh¥
gâeÉ ÅÉ®¤âüš brhšYkJ ntÄ¡f gydšF bk‹WkEÉ
Åâü Yiu¡Fkj dhy› îf§fËY beŒ¥òy îzhikía®th«. 89
átPhdnjáf« 233
ïJÃ‰f bthUüš òyhY©z nyjk‰ ¿iybad¢ brhÈDK‹ndh

uJbrh‹d goÆiH¤ jh®ÉL¤ jhbud t¿ªâoD« ahbjh‹wid
tijbrí§ fhyJ gLªJa®fŸ f©f©l khgt bkd¤bjÇjyh‰
òijbfh©l bttUk› îÆ®tij¡ fŠrYa® ò©Âa bkd‰ifankh. 90
v‹d ita‹ K‹d Ã‹w ntU a®ªj e‹kf

d‹d U‰w bj‹ò y¤â d®¡F ešy khÄrª
j‹id K‹D f§f Ë‰brŒ jh®f bs‹W j‹küš
g‹D K©ik j‹id í«g Â¤jš nt©L bk‹wd‹. 91
ï›î f¤â ÿd Uªâ lhj bj‹ò y¤jt®

bj›Éš t¤J î©L khâ U¤â nfhlš nghynt
a›î f¤J shU ešy J©o U¡f itaÄ‹
bw›É j¤j® brŒif naht~ njj« ntW ngRâ. 92
v‹W ehj ndhâ dhd› ntá‹ ikªj‹ nkY«bt©

F‹w år dhU iu¤j T‰¿‹ t©z nkh®kf‰
bfh‹W ÔÆš ntf it¤j U¤J »‹w bfhŸifÆ
Å‹w jªij jha® jªÃ aha bk‹bfh by‹wd‹. 93
nghÇš tšy uha ilªj bgh‹bfh lªj ehadh®

ehU yhk nfRu®¡F ehS k‹d _£Lk‹
nghU Ûr dh®É lhj î©ik nrhâ¡ »‹wngh
jhU k‹ã dhÅ fœªj j‹d® brŒif ba‹wd‹. 94
ï ›É j«É ntf óu z‹É s«g Y«kf

d›É j§bfh iy¡F sha t¡F Hªij a§‡nd
ba›É j¡f t‰á bfh©o wªj njht ij¢brí
k›É u©L ngU k›t ij¡F l‹g lhjbj‹. 95
eÅÉ s¡f bt‹d ita dhr k‰w årdh®

brhdÉ id¡F shk t®¡bfh® J‹ò â¥g âšiya‹
¿Åâ wªj nrÆ id¥ã uh‹brhš t©z Û‹wt®
fÅî bfh©l iH¤j nghJ f©fË¡f t«kf‹. 96
234 ÓtahjdhÉahr«
Xo tªj t‰ò j¤ij ô» ahk nyidnah®

To nabfhš »‹w bfhŸif nghy bt©Â dhaij¤
njo tªj år nuhL ehšt u‹W br‹wJ§
nfo Y‹D nsí z®ªJ ngbr d¡» s¤âdh‹. 97
» s¤âa tháÇ a‹¿U K‹nd

nflW Óld a«gL bkŒ«ik¡
fË¤âÇ r§Fk f‹Kj‹ k‹d®
fhdf nt£ilÆ nyíÆ® bfh‹W
fË¤jd bu‹Wò f‹¿L K©ik
fHWâ ba‹dÉ il¡FU tªj
tË¤âU k‹d®f shŸgâ íŸns
ahag R«òy Ê¤Jk ndf. 98
ikªj®f S¡»il ôW«É is¤j

t‹ÄU f§fis natij brŒjh®
btªjD k‹d®f S¡fJ Úâ
ntiya~ bj›Éj bk‹¿o‹ nknyh®
ÃªijbrŒ ghÉf is¢rk dh®jª
ÚâÆ dhdu f¤âL khnw
aªju khâÆ yhtU çr
da®bjhÊ YŸSÄ› thWs bj‹wh‹. 99
fÈÃiy¤Jiw.
v ‹w Úâia¡ nf£lt DŒíÆ buijí§
bfh‹W zhÃid bah¤jt buh‹wid¡ bfhšy
bt‹W k‰bwhU tšYÆ buGªâl¡ fhÂ
d‹W brŒbjhÊ bytbdd e‰FU tiwth‹. 100
mªj ntisÆ y›Éu© l‰Fbkh ušyš

tªâ lhJÉ y¡Fj dykJ t¿nj
byªj thÉbghš yh§Fs njhtij Æiwia¢
áªij brŒJbfh‹ ¿lšfl d‹dzŠ brŒj. 101
átPhdnjáf« 235
m‰g njhlk‰ bwh‹wid¡ fh¤jbth uw¤jh

byh‰f khkw« ÉŠáL k›Éj KP‰wh
j‰g khÃidª nj»D k§‡d« thsh
Ã‰» D«gt khbkd¢ brh‰wd bd¿nah‹. 102
x¥ã nddU nshŒtU KÆ®fË byh‹Wª

j¥ã lhtz« tiyfis tis¤jit j§F
k¥ò thGÆ® KjÈa ão¤jD âdKŠ
br¥g khfîŒ nth®fâ brhšbfd¢ Ól‹. 103
ò¤â rhšòjš thbrhd bjhÊdÅ òÇnth®

R¤j Äštiy PUÄÊ ntl®R kliu
bah¤J sh®fS nkat buhšiyÆ ÈiH¤j
F¤â u¥gt¤ jhÈÊ Fy¤âÅ Yâ¤jh®. 104
gÇÉ yhJÆ® tij¤jUª âLgt® gh®¥gh®

kuãš tªjt nuD«btª eu»il tUªâ¥
ãÇÉ yhJÆ® bfh‹wUª âÊFy« ãw¥g®
òÇÉ d¤bjhÊš É£lt® ãDkâ‰ bghUªjh®. 105
m¿â ba‹wU£ FUbrhy t«kf dhÆ‰

g¿a® brŒbjhÊš brŒjt¡ Fytâ g¤j®
e¿a th‹fâ bg‰wbj‹ ndhbtd ehj‹
bgh¿bah nlaJ nf£oba‹ w‹bghL òfšth‹. 106
m iybrŒkhfl‹ Û‹fË yDâdª jkJ

tiyÆ nygL Û‹fS© KjštU Ûid¡
fiyÆ s«ãiw aÂgt‰ bfdÉL fUk
ÃiyÆ Å‹wd® Ã¤jY k›tâ g¤j®. 107
m¥bg UªjU kªâd kt®bjhÊš tÊ¢nr®

j¥g id¤ijí Ú¡»bkŒ aUbz¿ jªnj
bah¥ã äRu jÇrd§ fh£oÆ‹ Dtif
a¥ò khœªâl¢ brŒjbj‹ whdU shrh‹. 108
236 ÓtahjdhÉahr«
MÆ d›tâ g¤ju jUªbjhÊš nghy

khÆ U«òÉ k¡fbs yhŠbra yhnk
ÔÆ D§bfho JÆ®¡bfhiy ba‹bwhU Ô®it
ÚÆ a«òj by‹bdDŠ Ólid be¿nah‹. 109
gh®¤â u¡fÄ yhŒtiy Û‹gL¤ bjh‹iw¡

fh®¡f lšÉL bjhÊÈD§ fšby¿ fUk
ne®¤â íŠRy gKbkd Ãy¤âd® brŒnj
ó®¤â Æ‹òw yhbkd¥ òy«ão‹ nkyh«. 110
v‹d t«kf‹ fšby¿ª âiwtid na¤j

ÈªÃ y¤âil tH¡»iy ahfÈ Åirna
bd‹d e‰FU t¥go Û‹ÉL Äijí
ÄªÃ y¤âil tH¡»iy badt¿ ba‹wh‹. 111
Ia nda¿ª njÅJ nghyk ulšnr®

bghŒÆ yh¢át fzbkD« gštif¥ ój
bkhŒba yhªjir í©Qbk‹ nwáy® bkhÊjš
ita ÛJs jªÃrª j‹idí« tG¤jhŒ. 112
v‹D ikªjid bkŒ¡FU neh¡»eš är‹

k‹D kh©òil¡ fÆiya§ »ÇÃiy tâí
e‹d u¡fzª jirEf uhtij eirï¤
â‹D« ngŒ¡fz k§»iy ntbwd¤ bjÇ¤jh‹. 113
bjÇ¤j tháÇ a‹gj« tz§»a¢ Ól‹

ãÇ¤j ¿ªJbfhŸ sh®ãj‰ bw‹wij a¿ªnj‹
ÉÇ¤j ñDf uhjt U«KÆ® ÉËa
tU¤J »‹wd nuat® kh®¡fbk‰ bw‹wh‹. 114
ešÉid ahny a‹ndh® e‰Fyª jÅny tªJ§

bfhšÉid ahs uhdh® FWkâ ahny pu
bkhš»a tt®f Ë§nf íÆuw¢ irt uhfh®
gštif ÆiyfhŒ Õr« gHEf® Éy§if bah¥gh®. 115
átPhdnjáf« 237
cÆ®fis tij¥ngh® j«ik ía®irt® gh®¥gh bu‹w

yÆdf fhfª j‹id a‹dbk‹ gjid bah¡F§
FÆyU Ãy¤â by›bt¡ Fy¤âd buÅD bkšyh
îÆÇYª jaîŸ nshuª jzbud îiu¡F nk}š. 116
v‹wr‰ FUit¢ Ól ÅiwŠáÆ~ njhuh® brŒif

ba‹¿Å j¿ªnj d~njh®ª âU¥gU§ bfhšt bj‹id
ba‹wd dŠPh‹ whrh bd«bgU khdh§ fªj‹
k‹wy« gj§f lhœªJ kf‹Kf« gh®¤J¢ brhšth‹. 117
ï«iknk‹ kWik baŒJ bkDŠbrhiy e«gh¥ g©òŠ

br«iknr® üšÉ rhuŠ brŒâlh¡ Fiwîª J‹ã
d«ikne buit¡F« thij eQFbk‹ bw©zh beŠR
bk«kD lU¡F© nlht‹ dt®bfhiy¡ fŠrh bu‹wh‹. 118
ï›îiu nf£l Ól bdÊ‰brÉ ahâ iaªJª

bj›tw¢ áyã uhÂ¡ »U¥ãDŠ áWik nk‹ik
Æ›Éj bkd¤nj® khªj uh§bfhnyh Ét‰iw¡ bfhšy
by›Éj§ bfhiyah bk‹ngh buâ®¥ãid kW¤njh bj‹d. 119
ca®FU brhšth Å›th nwhjY« ght« ghtª

jatW bfhiyP uhk¢ rH¡f®f ËU¡F eh£o‰
FÆybth® thÆ yhk‰ nfhŸbtY« tÈÆ yhk
yÆÈiu¡ fiyí kªj thÉf bs›th WŒí«. 120
mid¤JÆ®¡ FÇa jªij ahdnth® flî Ùâ

âid¤Jiz naD« bghŒah¤ âwKs jjÅ Ü®ik
Æid¤bjd t¿ah khªj nuida îÆiu¡ nfhwš
Éid¤Ja®¡ bfhiyÆ‹ bw‹wš Éntf®r« kjkh§ bfhšnyh. 121
ca®âiz bad¥ã wªnjh u~¿iz ahf nthJ

KÆ®fis¤ jhœth ba©Â ôWbrŒ bjhÊ¥gh uhÆ
ÅaeÅ jUeh¡ T‰W Ät®fis¤ jhœth ba©Â¤
JaUw¡ bfhšY k~Jª JfSW bfhiyah fhnj. 122
238 ÓtahjdhÉahr«
j‹idna jh‹bfh‹ whY§ bfhiybad¢ rh‰W Úâ

ba‹Årh Ãy¤J© lhÆ ndida ãuhÂ bfhšY§
f‹kkh bfhiyÆ yhJ fÊtJ K©nlh bfh‹nd
e‹ikna fUJ beŠnrhŒ eÉYJ ÄDnkh® Úâ. 123
ViH É£lÉÊ Ú®tŸ thbsdÉ a«ò khWbgÇ jhkJ

ÕiH Æ£ltid naa W¡FkJ nghy ntãiHbr ahjt›
ntiH f£FKa nuiH ahÆirÆ ir¤â lhîÆu G§fÙ®
khiH í‰Wtij brŒj ghÉia tij¡F bk§flîŸ tÈÆdhš. 124
ï‹¿ ahbjhUã uhÂ ia¡bfhiy ÆiH¡» d›îÆ® Kis¤jnuh

bfh‹w ghÉÆid nabfh Y«bgÇa nfhbtD« guk Üâah
y‹w j‰fQF ght ÄšiyKÅ ahÂ kh©lÉa ndhUÆ®
F‹W khWÉid brŒâ iaªjJa® bfh©l ij¥giHa üšbrhY«.125
mdf dh»ag uhru‹ òjšt uhWng® rutz¥ bghŒif

jÅÈ UªjbtÊ‹ Û‹ã o¤JÉis ahL»‹w Éidj tbwd
kd«t UªâÆâ ÜÆU« kÆiy ahfnt k¿f bt‹wd
bddÉ s«òeÅ fªj dhlšfË a«ò»‹w bth®ò uhznk. 126
ïitf bsh¤jgy ntJ thduu yhj Ótbdij í§bfhyš

rití bkh¥ò»w bfhiya jhFÄJ jhDÆ®¡ »l®j U«gt
eitf S£gRbt DÆU l«ãÈl® ešf îŸsjj dhÈij
Etiz üšfSbkh iuªJ ghjfK bsh‹bw dhEtY bk‹wd‹. 127
fiy¥gh‹ik áwªjFU É›thW òfykf‹ fH¿ íŸs

bfhiy¥ght« òÇahj Ã‹ngh‹w ÉujKs® FUâ í©Qª
jiy¥ngid tÆ‰¿štU »UÄÆid ts®¥ghnuh rt£L thnuh
Ãiy¥ghd tUSilahŒ eÉbydeš y¿îila be¿nah‹ brhšth‹. 128
átPhdnjáf« 239
jhÆDa® fUizÆiw áU£oÆy› åUÆUŠ rÅ¡F nkF

khÆDk› îÆ®eá¡f¥ òÇfUk¤ jh‰ght kQF k~nj
åabtÅ‹ KdeÉ‹w gopr doa®ãâ® É©thœ njt
uhaÉt® fis¥óá¤ jKjU¤jš nt©LÄD kiwJ§ nf©nkh. 129
fL¡fhŒf¤ öÇkŠr© ÄsFÃ«g ÉijbešÈ¡ fhÆ yhÉ‹

ko¥ghiy th®¤jiu¤J¥ gjkhf¡ fhŒ¢ákz khW K‹nd
baL¤njbr‹ ÅÆ‰nwŒ¤J KG»tÇ‰ wiy¥ngD© lhfh bj‹W«
Ko¡nfW ãÂfËiy kÊ¤jhY k¡fU«ng‹ Kisah j‹nw. 130
»UÄrÅ¤ âl‰nfJ thªJtiu ahâÉij áyig§ Ñiu

íUábad î©zhk ÈU¥ãdJ îâahbj‹ Wz®â ba‹W
FUbrhÈd Åitnf£l ÓldU£ FUntbfhš yhj ešnyh
ÇUikeil juÈU¤jš gL¤jÈ‰áš YÆ®ko¤â lhnuh bt‹wh‹. 131
bfhšyhj Éuj®*òÇ ÉidfËY§ bfhšyhik ngQ thuª

ešyh®f bshUfh‰w« ÉÊ¡bf£lh njhUÆ®jh dÈa¡ fhÂ‰
bghšyhj bfhiy¡Feh dhshnd ÜRund bghW¤jh bs‹DŠ
brhšyhd‰ ùatuh thu¿ah âw¡FKÆ®¤ njhl bkšyh«. 132
nk dÉ‹w åRuó ridahâ ehštifÆ‹ ÉyF bk‹W

PhdFU eÉ‹wdd« khztf‹ FUtjd eËd neh¡»¤
jhdLj wh‹ght« ãw®bfh‹W rik¤jñ‹ whnd br¤j
ÛdKj Èañ‹f S©gâYª njhlK©nlh Éilbfh bl‹wh‹. 133
MáÇa d‡dÉšth }D©ngh® fhuzkh ahÉ bfhšnth®

fháÅÆ Ysuhj yhYÆiu¡ bfhšYgt® fis¥ngh Y©Q
khirbah‹iw íilatU« ghÉfns ahFt®jh dhf¢ br¤j
ntRÆÇ }dUªJ jÈ‰ght ÄiybaÅD kR¤j nkí«.134
132. “òÇÉidfËY§ bfhšyhik ngQth®” v‹W bghJ¥gl¡

T¿dikahš, cgnah»¡f¤j¡f ïiy, ky®, fhŒ, fÅ
KjÈat‰¿Y« òG KjÈa áWãuhÂf ËU¡Fbkd MuhŒªJf©L
mitfis¡ bfhšyhkbyL¤J ÉLtbu‹gJ§ bfhŸf.
240 ÓtahjdhÉahr«
m›tR¤j tÊnehí© lhkhj yhyJî kUªbjh© zhjh

È›îyf Ulšntf¢ RLfho§ »U¥gJngh ÈÊªj ñ‹nr®
bj›tuJ tÆWRL fhlhf ÉU¡Fbkd¤ bjÇÉ ntf®
irtÇf >idaD âdªâ‹W Ã¤âaN jfuh thnuh. 135
v‹wddh áÇadj‹ nk‰Ól‹ áyîÆ®f çD K£il

ba‹wâyh UÆÇšiy ÆHÉšiy ahfÈÅ§ fjid ba‹W«
e‹bwdî© oobd‹bfh bydÉdt¥ ò‹òyh wÅY e‹wh
bkh‹Wbrhy ÉlK©nlh ÉiyaR¤j khFbkd îiu¤jh ida‹. 136
MtbjÅ‹ ÛÅU¡F ÚuUªJ jYkR¤j khf yhnk

njtdU Âidîilnah aJîKj thbjd¤Ô®¥ ghnah bt‹D
ehîila kf‹Kf¤ij¡ FUneh¡» baŠPh‹W e¿a j©Ù®
öÉšgy bghU£FkG¡ bfhÊ¤Jeyª jU»‹w öa jhF«. 137
MjÈ‹Û‹ tá¤âLÚ uR¤jkil ahjjid aUªj yhe‹

nf»LÚ %¿LÚ® fS¡FÄÊ ÉiyÆt‰W bsL¡F ÚÇš
ntfeil Ûnd¿ djidaUª jhjf‰wš Éntf® brŒif
ahFbkd ÉilÆW¤jh dj‹nkY kf‹Édt thu« ã¤jh‹. 138
jhtu§f£ FÆU©nlh Éiynahbrhš bf‹wdd¤ jUz khrh

dhtÈÄ¡ FWòjšt îÆUsbj‹ whdhÆ dÉ‹w tªj¤
jhtu¤â‹ kyuU«ò fhŒ»H§F jiHahâ bfhŒJ â‹DŠ
Ót®fS¡ FWght Äiybfhnyh btd¡Fj®¡f Ól‹ nf£lh‹. 139
nf£lkf‹ wid¥òjšt btdÉË¤J PhdFU »s¤J thÜŸ

nfh£Lku« òšÈitbjh£ oly¿í nkhu¿th§ FÆ‹w bth‹nwh
^£LRit iaík¿í Ä¥ãkd thâÆt‰ nwhL eh‰w§
T£obdhU _‹whk› îÆbuW«ò ájbydî§ F¿¡f yhkhš. 140
m«_‹nwh blhËÉÊí KilaîÆ® J«ãfS kËí khF

Ä«khá dh‹bfhblhÈ¡ fhJKs îÆ®gwit ÆUÉ y§nfh
l«nkÅ kDl®fS khkDl®¡ fhŒkdK kâf khbk‹
bw«nkij ÆdUk¿ thÇt‰W nshu¿th ÆU¡F« ahî«.141
átPhdnjáf« 241
ruÄšyh trubkd thkhj yh‰FUâ jirf© nkth

ÉurKŸs îÆuh» eilnah£l« gL¤bjGj ÈythŒ Ã‰F
kuKjÈ at‰¿‹ky uhâbfhÆ dit¡fâf thij Æšiy
gu®bfhŒj »isjiHí« ãDKis¡f tt‰¿Ål« gh®¡f yhkhš. 142
KâU»iu¡ fUkÆiu th§FbghG bjhUJaU Kisah njŒ¥g

îâ®gUt¤ âiyky®fŸ gHKjÈ adbfhÆd› îÆ®¡F thij
aJá¿J KâahJ ntWbghUŸ bfhŒÆdJ á¿J© lhF
kj‹tÊÆ‹ tUgtK ÄiypR uh®¥gz¤â‰ fitah khÆ‹. 143
<RuD¡ f®¥gzkh« bghUSÆU nk‹fâia baŒJ kªj

åRuD¡ f®¥gzkh fhjtÊ tUght Äw¡F khw›
åRuD¡ ftdoa®¡ FÇagÂ òÇªJzit ÆÅÔ nth®f
çRuD¡ foabud thœth®f qÅ‡d Älbyh© zhnj.144
jd¡nfD« ãw®¡nfD Kgnahf Äšyhk‰ wUÉ‰ òšÈš

td¡nfoš brobfhoÆ byijnaD kW¤jÊ¡F khR shid
kd¡nfhz ÅÄ®¡FkU Ss®jL¤J e‹kâí« tH§f nt©L
bkd¡nfhËš FUtUË¢ brŒjddŠ Ph‹Wkf ÅJe‹ bw‹wh‹. 145
e‹bw‹w kf‹nkY§ FUtz§»¥ ò‹DÅí eW¡fš ght

bk‹¿‹W brhdJÉâ ahkhÆ dhîÇ¤J© òiya nuD«
bgh‹wa§F rilpr‰ f‹òila uhÆdt® òiuÆ dªnj
bt‹w‹W âUehî¡ fiuaUiu¥ ghnuhbkŒ Æa«ò bf‹d. 146
m¥ghÉ Ys*òiya nuDbkDŠ brh‰filÆ yizªj î«ik

j¥ghk ÈÊîáw¥ ghFkJ årdU£ lhr bušyh
bk¥nghJ« òyî©zh buD«bghUis¤ jUk‹ig na‰W ehS
K¥ghG§ fl¡fÃid Rjt¿â ba‹WFU bkhÊªJ Ã‹wh‹. 147
147.* “òiyanuD«” v‹DŠ brh‰bwhluika¥bg‰w âU¥ghRu« -

“r§fÃâ gJkÃâ Æu©Lª jªJ juÂbahL thdhs¤ jUtnuD« -
k§Fth ut®bršt kâ¥ngh kšnyh« khnjt®¡ nffhªj ušy uh»š
- m§fbkyh§ FiwªjGF bjhGneh nahuh ahîÇ¤J¤ â‹WHY«
òiya nuD« - f§ifth® ril¡fuªjh®¡ f‹g uh» yt® f©O®
ah«tz§F§ flî shnu.” vd tUtbj‹f.
242 ÓtahjdhÉahr«
Ã‹wFU neh¡»kf‹ òiy¥òá¥ã DÆ®¡bfhiyÆ ndU« ght«

bgh‹wta® gÇfhu üdÉy Éšiybfhnyh òf¿ ba‹d
É‹wiabfhŸ FUòjšt ntášguh ruÄUâ ÆUkh Û‹fŸ
bfh‹wj‰F« gwitef UÆ®¡bfhiy¡F« gÇfhu§ FÆY bk‹wh‹. 148
MÆdªj thÉfis¡ bfh‹Wbfh‹W â‹Wâ‹nw awüš TW

neaKŸs gÇfhu« òÇjbd¿ ahfhnjh be¿nah ba‹D«
thíila kfidÆiw eÅneh¡» aiw»‹wh‹ kwÄ~ bj‹dh
thíz®É yhJbrŒj ghjfªjh‹ gÇfhu¤ jfY kšyhš. 149
j‹dsÉ‰ r»¡bfhzh ÉidtÊÆš tUbeoa rH¡F Ú§F

Ä‹dgt ÄâÜ§F bkd¤bjÇªJ kdkhu ÉiH¡F« ght
bk‹dgÇ fhuÄiH¤ jhYbkhÊ ahjJî nkF bk‹W
brh‹dîiu í©blÅD kJbgÇa rªnjfŠ Rjnd ba‹W«. 150
ešyt®fŸ gÇfhu K©bldbth® gtŠbrah® eitÔ® üšfŸ

brhšYgÇ fhueÅ elªjj‰F« ghtkJ bjhiyªj j‰F
bkšiyÆJ jhbddÉ§ bft®Ô®¥g uhfÈD© Âiu¡fh¡ bfhšY«
òšy¿it bahÊ¤jUË‹ kh®¡fKw dybkdt¥ òÅj‹ brh‹dh‹. 151
giwªjbe¿ íz®ªjRj‹ bfhšYtJ K©gJî« ght bk‹nw

a¿ªjbtd¡ »‹DbkhU rªnjf K©lJjh d¿É dhny
áwªjbgÇ at®fŸq dUªâoD« ntWãiH brŒâ£ lhY§
fw§Ffiw ailah®f bsdüšfŸ fHWKiu fËny ba‹wh‹. 152
m›ita kW¡fbtd¡ FUkfid neh¡»aªj t¿î sh®f

bs›tÊí« ãiHbrŒah buD«bghUis¤ jUKDiu naŒªj î«ik
bj›Éyt uUsGªJ§ fh‰*ghy® nga®ã¤j® âwK kht
u›tika bkijnaDŠ brÆdt®fŸ brŒifbad tJth fhnj. 153
153.* “ghy® nga® ã¤j® âwKkht®” v‹wJ, k©ly¥uhàknzhg

Ãõ¤âš “[j¤{nPhghnyhªk¤jãrhrt{ #l›U¤ahnyhf
khrnu¤ I” vdtU (RUâ¥) ãukhzkh ÆU¡»‹wJ.
átPhdnjáf« 243
bfhšyhk‰ bfh‹wijí K©zhk ÈU¥gt®¡F¡ T‰W kŠR«

bghšyhj ãÂfsŠR k¿îÉŠR khfÈ‹K‰ òf‹w nknyh
bušyhU« gÂflî shtut Çl¤âštG¥ nghy ntJ«
ešyh®fŸ fhÂÅf HhJbfhs‰ f›thW eÉY üšfŸ. 154
ct®ÚÇ YiwÛD¡ fªjît nuwhj î©ik nangh

yt®ÚU khktiu¥ nghdo¤J¤ jdJbra yhir ahny
bat%D§ fŸSkUª âLth®bfh yt®euif baŒj ¿©zª
jtnwJ Ä‹bd¿Æ dl¥gt®f nsa¿î rh®th bu‹wh‹. 155
fÈÉU¤j«.
mRt§fÇ jhnrubkh lhlhKj yhd

îáj§»s® ÄUf§fis í§F¡Fl khâ
airíŠáiw É»u§fis í«khŸÉid fËd‹
»irí«go brŒnjÆiu pah®fâ ba‹dh«. 156
brŒahÉid brŒí«go brŒth®fâ ba‹dh

ikaheÅ aiwahbaD kÂkhkf Dzu¥
bghŒahKÅ òfšthÅiu nghlhjt nundh®
ikahUl dkdh®jU tWik¥ga Df®th®. 157
T £o‰áy îÆ®É£lit bfhŸSŠRf bkšyh

nkh£l‰gU nkj©lid íWth®Rf k§‡
dh£l¥gL khÆ‰ãiH Æiyba‹W eÉ‹wh‹
nf£o£lt d‹ghuo nfbs‹W ÉË¤nj. 158
g¤j Çnahf bušyhU« gf®ªj ój jaîila

á¤j Kila® jhnkhbr¥ òâe‹ bf‹d¤ njáfd‰
ò¤â íilahŒ ójjia bghUªâ dt®¡nf p¢Rtu
g¤â bghUªJ kj‹nkny ghr ituh¡ »aK©lh«. 159
244 ÓtahjdhÉahr«
mªj ituh¡ »aK‰wh yÇa ãuk PhdKW«

gªj kW¡F kjdhny guK¤ âíW bkdnth®ªj
òªâ íila ttuªj¥ ój jait íilabud‰
bfªj Él¤J ikaK©nlh btdYŠ Ól ÅJbrhšth‹. 160
miwªj g¤â¡ fhjhu khf îŸs ójjia

Fiwªj tÊÆ Å‰gt®jh§ FÆ‰W kw§f st®¡»‹g
Ãiwªj fâia ešfhnth Ãky FUnt nahbj‹W
giwªj Ól‹ wid¤jªij gh®¤â› thW gf®»‹wh‹. 161
bfhiyí« òiyíª jÉuhj nfhs® òÇeš yw§fbsyh

kiyí§ flÈ‰ bgU§fha khÄ yªjh‹ fiu¤âlšngh
ÅiyÆ‹ Wiyí KÆ®¡FWâ neL gtU k¡bfhoa
òiyí§ bfhiyí Ú¡»aw« òÇah Ú®jh bd‹ndnah. 162
gÅah KÆ®¤J nuhfbkd¥ gf®bt§ bfhiyí« òiyíkfh

rÅahŒ Ã‰F kw§bfL¡f¢ irt Üjh dybddnth®
KÅahŒ Ã‰F Ä¡bfhoa Kuiz bahÊah %Dfu
Ãidah Éy§» D§filah Ã‹W fÊa¤ jilí©nlh.163
ò ynt EfU ehiuòšY© bgh‹kh‹ Él¡T Qlš ÉiHah

eynk aQ»¡ fâailªj Phaª bjÇªJ Ä«kDl®
Ãynk YÆ®bfh‹ W©fUk Ú¡fh Ãiyba‹ ÅijÉlnth®
gynk Æybu¥ g‰bwhÊth® guk jtbk‹ òÇthnu. 164
VW ãÂ¡F ÄHÉD¡F nkJ thd òyhYlY¡

T¿ Yzå bjdñD© Qz®Éš yhjh bu›tÇa
ngW bgWt Uz®îilahŒ ngR Úna ba‹wdd¡
fh¿š fUiz¡ FUtjd fky neh¡» kfdÉšth‹. 165
CD© gt®j‹ k«gÈah bjhÊí bk‹Å‰ gurka

Phd Kilah® bgÇabud Phy« òfH ÉUªjhbu‹
Öd kweh§ nf£olby‹ Åa«ò bf‹d kfndnf©
Phd be¿òš Èaîldª eyU§ bfh‹ù DzÉiaah®. 166
átPhdnjáf« 245
m›th ¿‹¿¡ bfh‹WEf ufnk íila®¡ nfh®Phd

Ä›th Uy»‰ fhÂDk~ âÊÉš rh¤J ÉfÄiwí
bkh›th ÉG¡F Phdbkd îzu yhnk yhísnjš
bt›th â‹¿¡ fšby¿ªj Éuj®¡ F‰w âwbkdth«. 167
v‹wU shrh dÉ‹wd dj‹nk byÊ‹kf bd‹FU ehjh

bfh‹Wz nt©lh btDkU© KiwfŸ T¿L bkhG§»D£ áyÉ§
bfh‹¿l tUsh badYk› ita Dsk»œª âj‹Kd nkí‹
t‹bwhl® Édt‰ fUŸÉil fËny tªjd áyÉD§ nf£o.168
MÉah bkj‰F« ahbjhU J‹Õ ahješ thœîil nah®¡nf

jhÉyh tUlh‹ wu¥gL bk‹W rh‰¿d Da®át bd‹Dª
njÉfh nyh¤ju§ »ËbkhÊ thŒ¤âU îilíik atl d¡fh
nyhînkh ght ÄUikíŠ RfÄ‹ WÆ®¡bfhiy P®¡bfD§ fhªj«. 169
k»ikbrhš rh©o Èaešt uhf« tH§»L k»Äir Æak

k»Äir ba‹D KÆ®tij brŒah tU£Fz khdJ bghUªâ¢
R»®jkš »ak ÃiyjÅ Å‰ngh‹ ùat bdDŠát Ñij
É»®jÄ yhK‹ kEtU nshL És«ãa twŠáy tiwJ«. 170
kiwfis nahjš Ráíw ÉU¤j‹ khrW brgjtŠ brŒj

ÈiwaUŸ gil¡F KÆ®fis tU¤jh âU¤jÈ‹ K‰ãw¥ òznuh®
Ãiwa¿ î©lh bk‹¿L eh‹fh ÃfbHhU TwJ jhnd
bghiwaW bfh¡nf nghyU Ëy®¡F¥ òdYeš nfbyd¥ òfY«. 171
j‹Rf¤ âD¡fh kh‹Kj dšy rªJit tU¤J»‹ wt‹wh

Å‹Rf¤ âidÆ« ikÆDk‰ wâD bkŒây bddeÅ Æa«ò«
e‹Rf¤ jUk eÉ‹¿L ikªjh§ TWã‹ diljU ãuhÂ
Æ‹Rf¡ nflh ÆÄirbrŒ ahjh ÅjbkhLŒ »‹wd bd‹D«. 172
cÆ®tij ahk ÿ‹tu kh£lh JÆ®brF¤ âLÉid ahny

brÆuW Rt®¡f nyhFbkŒ jhj yh‹Kil nr®Él¡ bfhÊ¤nj
aÆšfbt‹ nwhJ kyifia¥ nghÿ dUªJj Ü¤jt Åªj
btÆšÉÇ íy» ndhÆy dhf És§Ft bd‹Dk¡ Tnw. 173
246 ÓtahjdhÉahr«
brªJit ÆÄir braÉâ¥ gtDŠ brŒgt D§fu thsh

yªjbeŒ Æiw¢áaW¤bjL¥ gtD kijÉiy brŒâL gtD
ÃªijÆ‹ wjid th§F»‹ wtD beU¥ãÅ‰ gj«gQ ktD«
gªâÆ‰ gil¡F ktDK© gtD« ghjf bu‹D k¡Tnw. 174
CDz bthÊ¤njh DWgy bdJnth tijía® gH§»H§ f‹d

nkEf® KÅí kil»y bdDk« bkŒòfš TwU bsÊyh®
Phd guhru‹ brhdÄUâey Éy§if¡ bfhY«t iyP‹
ÛdL ÉidP‹ gwitfŸ tij¥ngh‹ Éistiz be‰fsª jÅny. 175
ïu¥gt®¡ Ñah jtbdD Ä‹ndh nuáÅ‰ rkKs bu‹D§

fu¥gW nkh%® jÅ‰rt§ »lªjh‰ fd‰¿L fhWk› ñÇ
Yu¥gUŸ nrhW ÚUK© bzh©zh î©oo‹ khÄr K©l
Ãu¥òW§ FUâ Fo¤jbth® njhlK neUbk‹ nwhâL§ fUl«. 176
cauw K¥g¤ âu©lDŸ Éy§F¡ FzÉlš ÉiybfhL¤ JÆiu¤

jabthL fh¤j bydÉu© Liu¡Fª jUkk njhâL üšf
zaKW Ô¡if bg‰wt‹ fisf© zh»a eWŠát Ãªij
íÆul yhâ ÉLfbt‹ nwhJ bkhUbgUŠ r«òÉ }ny. 177
neh‹bgdš bfh‹W© zhikba‹ nwhJ üdÄ bysitÆ }wh‹

th‹gl® Phd¥ g£od¤ jof© k‰iwa kh©ãd® gyU
_‹òá našbfhš nybyd îiu¤j îiugy bt‹w¿ Æjid¤
jh‹gf uhü }yy òfyh¢ rhÄíŠ r‰FU tšy‹. 178
fÈÉU¤j«.
v ‹W brhšÈa ntášf© zhs‹K‹

Å‹w Ól Åz«bghá ôDf®
»‹w tha®¡F nehŒfS§ »£Lnkh
bt‹W nf£ld ndáÈ TWth‹. 179
átPhdnjáf« 247
v ©Ó®¡ fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«.
©Ó®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«.
»£oLnk br«k¿Æ }D© lh‹K‹

»suhj nehbašyh k‹¿ ehS
bkh£oLnk brªÃwkh® fu¥g‹ Ä¡f
îauhj FW«gŸis Æiw¢á í©Â
d£lÄyh thjÄF KUá nahî
eÉyÇa âÇnjhl fgnfh gªjh‹
É£lfyh bjGkyr nuhfª jhnd
ÉŠáaD âdªJ‹g Ûí k‹ndh. 180
nfhÈ»s® FW«gh£o }D© l¡fh‰

FiwÉbyW« ngWeik¡ »uªâ thj
rhyÄF« Éijthí rÅ¡F khÅ‹
wirí©Â‰ ã¤jÄF ead fhr«
nkÈL«bt§ flkhd âiw¢á í©Â‹
nkÉLnk Fliytis nehŒf© _Ç¡
fhYila fit¥g‹¿ Él¡if í©Â‰
fouz«tš ÈUkYa® fgnehŒ njh‹W«. 181
CUzÅ âÇg‹¿ KŸs« g‹¿

ôD©Â‹ thjã¤j bjhªjª njh‹WŠ
nrUkâ gyåd« ò©f S©lhŠ
ány£LkK© lhbeŠá‰ Wanu NGŠ
ÓUaU kUªJfË‹ Fzbkš yhŠrhª
âlîUt¤ njhLâÇ jUe‹ kh£o
äUâu Éiw¢áíÂ‹ kwbeŠ R©lh
ÄÅÆšyh nehaid¤J bkG«ò khnyh. 182
áiwíila nfhÊÆ} D©Â‰ ã¤jª

njfÉis¥ nghlîl j¡nf nlh§F§
fiwíila bfhG¥ãuz K©lh Ú©l
fG¤bjhLbrš th‹nfhÊ ô‹wh D©Â‹
248 ÓtahjdhÉahr«
Äiwíila fu¥gDWŠ ány£L kªjh‹

ÉŠáLÚ® ÚªJ»‹w th¤ö D©Â
diwíila thíUá¡ nfL© lhF
kÇ»uªâ uz§nfhiH aid¤J nkî«. 183
FUfhd jhuhÉ }D© l¡fh‰
FWŠáu§F ány£Lk«bt§ fLt D©lh
ÄUfhY ÚŸbfh¡» }D© Â‰Ñ
bHDnkf K©lhF§ fU§bfh¡ F©Â
bdhUfhY§ FiwahÚ nu‰w K‹nd
íâahj fu¥gbdyh Kâ¡Fª J‹gª
jUfhR¥ ò©Q©lh§ nfhÊ K£il
jhD©Â‹ thjgÆ¤ âa§f nlh‹W«. 184
bgU¤jîU îilehiu ôD© Â‰Óœ
bgUFfu¥ g‹nwh‹W ehzh Sªjh‹
tU¤J»w fgK©lh« thj nkh§F
ky®nkf« t‹»uªâ ahî« ÉŠR«
gU¤jîU îsTiH¡ flhñ D©Â‰
gl®thj fu¥gD«bt« ò©Qª njh‹Wª
âU¤jîU îsáw» í©Â‹ thj
ány£Lk§f sâfÇ¡Fª âdK khnjh. 185
ókUî »‹wkid¥ òwhit í©Â‰
bghÇfu¥g bdhLrUk¢ brh¿í K©lh
nekKil aîlje‰ Fzbkš yh«ngh
Ú®¡fhf ñD©Â‰ ¿dî njh‹Wª
jhkjÄ yhkyiu¡ fLt‹ nwh‹WŠ
ry¡Fwit ÛD©Â dnuhá f¥ng
uhkakš »Lk‹¿ ky¤ij¡ f£nlh
uU«ãÂí nkhthk byG«ò khnyh. 186
ÚuhU Äwhÿid í©Â‹ thí

ÃfÇ‹¿ baG«òkd‹ kªjª njh‹Wª
Ôuhj âdîâ¡F§ bf©il í©Â‰
¿is¤âLnk F‹kbkyh k‹¿ K‹nd
átPhdnjáf« 249
nruhk byhÊªjãÂ ahîª njh‹Wª

âÄ®thj nkh§»ÆLŠ á¿a _Šá
ahuhÉ }D©Â‰ ány£L k¢N
u¡»Åkª j§fu¥g‹ thô‰ W©lh«. 187
fhŒî‰w bt§f¢r‰ fUth L©Â‰

fgã¤j bkGKSit íÂ‰f u¥g
ndhŒg‰W« thisbaD Û} id¤jh
DfÇdlš thíbtGŠ nrby‹ bf©il
khŒt‰w Fl®thj¡ F¤J©lh¡F«
thj¥u nkfuzª njh‹w¢ brŒíª
njŒt‰w fl‰bfËW ány£L k¤ij¢
brí§fLt bdhLò©QŠ br¿a th¡F«. 188
bfhŸËbaD§ fUthL td¥ig¥ ngh¡»¡

bfhL¤âLÄ uz§»uªâ fu¥g dhâ
KŸSaUª âÇifth jhâ¡ f¢N®
KGJkË¤ âLklit Û‹th j¤ij
íŸsgo jU§fLt‹ Kis_ y§f
Sa®ã¤j khªâuth j§f zšF«
btŸsKiw íšybkD Û}‹ ngâ
ÉuzKif bt§fhzh¡ foí© lh¡F«. 189
f‰wiyba‹ Û‹tÆ‰W Ëiujš fh£o¡

fÊahj fÊjbyyh§ fÊa¢ brŒí
e‰wiyÆš fUbtsth‹ Û}‹ thij
ešfâf _¤âuK§ »uªâ nehí
K‰wiya¢ brŒíŠbr§ fu¥g dšF
KUÚ©l beŒ¤njhÈ baDÛ‹ thj
K‰wiyna brŒJgÆ¤ âaK© lh¡F
Kuzhd t¡»Åkª jKnk brŒí«. 190
m utida îUky§bf‹ Û}‹ ò©Q

knuháfK§ nfhiHíeš Yl«ã‹ nkny
guîjt is¢brh¿í§ fLt ndhí«
gÈ¤âlnt brí§Tt Û}‹ k«k®
250 ÓtahjdhÉahr«
ÉubthUnehŒ ÕÈfnehŒ thj F‹k«

ÉisÉ¡F« ÉÇkLÉ‹ Û}‹ thij
jutzî ány£LkK« tÆ‰W nehíª
jilaWR¡ »y¥ãunk fKK© lh¡F«. 191
flÈilthœ P©odö‹ thj nfhg§

fLtbdD« ãÂrUk¢ brh¿gš fhY
Äl®junt baGFUâ¡ »uhÂ ahâ
ÆU«ãÂf çí«ta d©^‹ bt«ik
bjhlUkfh ã¤jádª jidna ö©LŠ
nrhÇÆyh e¤ijÆ}‹ kªjŠ brŒí«
glUz®nth naidañ‹ fSÄ› thnw
gynehíŠ bríŠbrhšÈ‰ bgUF k‹nw. 192
ï§Feh Kiu¤j ahî nkábwh‹ kU¤J t®¡FŠ

r§ifÆ‹ w¿ªJ nsh®¡FŠ r«kj khF bk‹W
ò§ft‹ òf‹wh d¡fh‰ òjštD bkGªJ jªjhŒ
bt§bfhiy òÇj Y©l‹ ÄFgt bkde‹ nfh®ªnj‹. 193
ïªjehŸ fhW Ä§nf Æ›îÆ uw¤ij nahuh

bjªijna gyî Æ®¡F bkkbdd ÉUªnj Üd¢
áªijah ÿD K©nl‹ brŒjt ÄHªnj Åªj
Ãªijnr® ght« ngh¡F be¿ÆÅ aUŸth ba‹wh‹. 194
---------------
átPhdnjáf« 251
átPhd njáf«.
2-tJ, _l®thj J«[«.
------------------------------
1. rhÞâu_l‹ thjK«, É¤ahu©auh»a
ÉntfóuzFU kW¥ò«.
v ‹wt‹brhyYŠ NH ÉUªjt® fËny bašyh

bkh‹bwd ÉrhuŠ brŒj bthUtd§ bfGªJ nyhf«
e‹¿Ê îzUŠ Ót d‰gu _‹W« bghŒah
bkh‹bwD« ãukª jhnd ísbjd îiu¡F nk}š. 195
MfÈ‰ bfhiybrŒ nthD k¡bfhiy¥ gLt bjh‹W

khfk© fËD Äšiy tijíÄ‹ ùD© ngh®f
nlfK KsK neht¢ brŒtJ Äiyba‹ wh‹nk‹
nkhfÄš É¤ah u©a KÅtu‹ KWt È¤J. 196
rh¤âu _lh Éªj¤ juÂÆ‰ nwh‹¿ ešy

Ó®¤âbfh© khªj® j«ik¢ brF¤jUª jh¥ã Ç¡fh
eh¤âf® KdU‹ Phd eÉyt Uid¡bfhš nghJ
ó®¤âah K©ik fh©ghŒ nghbtd ttD nkhŒªjh‹. 197
2. f‰w_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.

XŒªjj‹ ãdnu aªj bthUgu¥ ãuk nghj«
thŒªjth‹ khî K©L kuzÄ yjid¡ bfhšy
ntŒªjtš yikíŸ nsh®ah Çiyaj dhÈ› thnw
ahŒªjW¤ Jzšbfhš ght khtâ‹ bwdnt ngR«. 198
f‰w_ lid¥gh®¤ j¤j‹ fÈíz® Úí ehK‹

brh‰wth wh¥ã Ç¡fh¤ J£l®f ËlŠbrš thna
y‰wÄ YWâ nj®th aiwªJbfhš òÈf© lhY
Ä‰bwd îz®th í‹Ö® É*idbad ttD Ã‹wh‹. 199
199. * I = E£g«.
252 ÓtahjdhÉahr«
3. Mdªj_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.

khzt® eif¤jh® nkÈ› thjÇ§ Fiu¤j btšyh«
åÂÅ Jiu¥gš nf©Ä‹ Ént»fhŸ ò‰ó lhâ
fhQÆ® fiskh lhâ íÆ®fS§ fiwah dhâ
nrQwh îÆiu¡ nfhÊ KjÈa îÆUª â‹d. 200
gil¤jt ndh¡f Äªj¥ gHŠirt® ãj‰W thia

ail¤âl îsnj ahj yhdk¡ »Åa ñ‹fŸ
»il¤âl tij¤j yhnyh® nfLbkŒ jhjh dªj«
Kil¤jir ahbk‹ wh‹f© _oah dªj_l‹. 201
mªjnth® _l‹ thia al¡»l Ãid¤j ita

bdªijah Ûr ndh¡f Ä‰bwd nth®ªj beŠnrh
aªjkh lhâ nria a‹idia íl‹ã w¥ig¢
brhªjkh¥ òzU kªj¤ bjhÊšòÇ thnah Úí«. 202
ca®tW ÄUf khâ íÆ®fË Åa‰if fh£o

ía®îW kDl® bfhŸS Ka®ey« Éy¡F Újh
Da®îs kDl ndhe‹ Fiwbad ttD« btŸ»
ía®tw ÉUªjh dŠPh‹ bwhUtd§ bfæï Ã‹W. 203
4. t«ghuhŒ¢á _l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
x‰fÄ‹ bwY«ã iw¢á íiy¤Jie¤ âG¤J© z‰nf

k‰fjœ îila khªj® thÆÅ‰ foa T®¤j
g‰fzh‹ »idí kªj¥ gu‹gil¤ jdbd‹ whdª
e‰Fz É¤ah u©a dÉYth dtid neh¡». 204
_lUŸ t«gh uhŒ¢á _lnf bsY«ó D©zh¡

nfhlu¡ Fu§F f£F§ T®¤jt¥ g‰f S©L
ÕlW ÃdJ ng¢brh‹ ¿ideÅ ão¡f ešf
thoU fuªâ U£nl ah‰¿l¥ gil¤jh Ür‹. 205
átPhdnjáf« 253
v‹gt Diu¡F neuh Ä«kâ bahÊ¤nj a¥gš

ò‹òy btY«gš yhj bghUŸtÈ áij¡f î‰w
t‹bghU shF bk‹nwh® kâbfhsh ba‹wh‹ nf£l
t‹gW _lDªj‹ diwbahÊª ja®ªâ Uªjh‹. 206
5. fšyh_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
mtda®ª âUªj Ú®ik a¿ªjfš yhj _l

Åt®Kd %D© nlhuh ÆU¥gnu‹ Äirªj thia
batUnk fhz É¥ngh jW¤bj¿ª âida Úâ
eÉštnu dhK§ nf£L el¡fyh bkd¤bj Ç¤jh‹. 207
m‹dt‹ wid¥gh uht› tU£bršt dhndh Üí

k‹idgh yUªJ nghJ‹ dh¡ifÆ‰ goªj g›å
Æ‹DK© bld¤nj®ª jªj ÉlkW¤ bj¿ªJ thngh
bt‹dnt a¢Ó Çšyh ÅUªjiy fÉœ¤J Ã‹wh‹. 208
6. j®¡f_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
ã‹dÇ› ñD© zhj bgÇat %dh® njfª

j‹Åny ÆU¤j yhby¥ go¢Rá rh®ªnjh uht
Ç‹dt® kh®¡f Kªjh bd¥go ía®th bk‹wh‹
w‹Åiy íz®ªâ lhJ jU¡»Lª jU¡f _l‹. 209
mtidí kUnsh‹ gh®¤J‹ df£LiH kyK© lh§F¢

átÂÚ ÆU¤j yhY‹ Ö®itngh Üí kªj
eitky khf nt©L eÅaj idíK© bz‹d
kîdkhŒ Ã‹wh dªj thâiH¤ jtD k§‡‹. 210
7. Fj®¡f_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.

CÅid Éy¡F ÚÆ UQªjâ kâj beŒgh
ÿÅiy bfhšnyh bt‹wh© Liu¤jd‹ Fj®¡f _l‹
thÅiw îz®nth D‹w‹ thÆÅ ÿW Úiu¤
njÅJ btdî£ bfhŸthŒ br«òdš bfhskh£ lhahš. 211
254 ÓtahjdhÉahr«
mUªJkª Úu Uªjh jf‰Wbr« òdyh§ bfhšnyh

kUªbjd Újh D©Q k¿Æ} dj‹t Æ‰WŸ
ËUªâL kykh§ bfhšnyh Éa«òâ badt‹ ndhD«
gUªJj‹ T£o‰ nrU« g©bgd tl§» dhdhš. 212
8. ãukhj_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
nk‰ãu khj _l‹ btŒbjd btGªJ Ã‹¿›

nt‰gu doa® Ô®it nkbd¿ ah» dhY«
gh‰gU t¤j› thW gH¡»o‰ bghUªJ Äªj
nk‰gU t¤nj brŒÆ‹ bt«ãÂ í©lh bk‹wh‹. 213
ešyH Fila bg©iz eWkz¤ ÔªJ ã‹d®¥

òšYâ Ætis ba‹Å‰ òfyâ‹ Kiyí© nghnj
ÆšÈil baid¥g H¡» ÆUªâo‰ bghUªJ Äªeh£
òšÈndh í©lh bk‹W òfYkh dtD K©nlh. 214
9. ïÊgÈ_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
miwbfD k¿P‹ K‹nd a¥ãu khj _l‹

giwbkhÊ ÆHªâ Uªjh‹ g¡fÈ ÈUªj k‰nwh®
fiwÆd bdGªJ Ã‹W fUizÆ ÅtU¡ nf‰w
JiwÆid Æt®brhš »‹wh® bjh‹ikba§ Fynj É‰nf. 215
ïLgÈ Æ£^ D©zh âU¥ãd~ jiy¡F bk‹wh

dLîs dtid neh¡» ešyU© kh®¡f« ngQ
beLkâ aD¡nfh® nfL Ãid¡Fnkh tJî« ntwh
kLbjhÊ yhs id¤jh diy¡Fk‰ bwh‹W nf£o. 216
bgU«gÈ ÉU«ò‹ nwî‹ ãŸisÆš ytis bt£o¤

jU«go brhÈ‰brŒ thnah rh‰¿Ê gÈ_ lhbt‹
dU«giw KH¡» dhd‹ dtDKŸ sa®ªâ Uªjh
ÅU«gf tH¡f _l bdGªjd Å›th nwhj. 217
átPhdnjáf« 255
10. tH¡f_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.

11. Jiz_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
v§f©K‹ dt% D©l tH¡fnk bad¡F khjš

g§fÄ‹ bd¿ah bk‹W gf®jY« É¤ah u©a
ò§ft dtid neh¡»¥ bgh¿ÆHª njí‹ K‹ndh®
J§fÄ‹ kynk ehSŠ RkªjW fhR bg‰nw. 218
cŒªjJ© blÅÈª ehÙ í«kij nabrŒ thnah

ikªjnd badt‹ ndhD« thŒâwª ây‹ã‹ bdŠR
ieªbjG Jiz_ l‹wh d§Fo ah®f qD©
ikªjuh fhnu dhD kW¥gy› ñid ba‹wh‹. 219
v‹dY« É¤ah u©a ndRnshŒ tH¡f _l‹

ã‹dt dhF Úa¥ ãiHa‰nfh âaij¤ jhnd
í‹df¤ Jz®â ba‹wh dtDKŸ Silªâ ilªjh‹
ã‹du§ »Uªj FŠá¥ ãl®Éâ thj _l‹. 220
12. Éâthj_l‹ thjK«, FU kW¥ò«.
fJbkd btæï Ã‹¿¡ fLŠirt® gyth whŒe‹

kâaiu naŒ¡»‹ whÇ« k©ÂÅ ytu t®¡fh«
ÉâtÊ el¡F bkšyh« åÂt Uiuf bs‹wh‹
gâaU£ FUt‹ ndhid¥ gh®¤âJ gfU‰ whdhš. 221
c‹wid ÉlhJ g‰¿ ídJf© fis¡f y¡f

É‹bwhU tidÆ§ nfî »‹wd ÄJî kªj¤
bjh‹bwD« Éâba‹ nwR« khÉUª âlÚ nt©L
bk‹wd dtD« btŸF‰ ¿ilªjd dif¤jh® gšnyh®. 222
256 ÓtahjdhÉahr«
c‰wghtbkhÊ¡Fkh Wz®¤jš.
mWÓ®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«; rªj« ntW.
ï¥go _l®fŸ f¤âa a®ªjã Åfœîj zªjFU

J¥òW khzt f‹Kf ehLò RFzK nshÆÅÚ
ba¥go íŠRf g¡Ft dhÆid ba‡dbk Å‰wdJ
j¥igÃ idªJg aªâL »‹wbth® jUk«É isªjikÆ‹.223
ghtbk dhÃid nthÇl nkgy gtKW bk‹Wa®üš

ahîe É‹¿L bk‹gt® brh‰fis akbdd ntÃidâ
ÓtÅ id¥ãÅ iH¥gJ khrW átdJ brayhfh
jhÉí U¡fis naDf nuÈÅ aUŸÉu j«ãona. 224
mWÓ®¡fÊbeoyoaháÇaÉU¤j«; rªj«ntW.
ïªea¤j tUûiy¥ gyfhY« go¤Jiu¡F Äašã dhYª

jªey¤J¡ bfdñD© gtiuaij Él¥òÇbah® jUk¤ jhY«
bgh‹idaË¤ JÆ®fh¤jš òÅjf§if ahâgo òÇÉ dhY
K‹ÅiH¤j bfhiykwK _‹òá¤j jiykwK KL» nahL«. 225
fÈÉU¤j«.
K¤âia pí Kj‰bghU nse‰

ò¤âÆ yhJ òiy¤bjhÊš brŒnj
d¤JfŸ ahî kW¤jU bs‹D«
g¤âí ÚeÅ g©Qjš nt©L«. 226
mUsw KŸst iu¡Ff donr®

âUîs KŸst iu¤jÇ áaU£
FUgu r§fu F©ly Fku
kUsW bt‹Wiu ba‹wd‹ k»œthš. 227
átPhdnjáf« 257
Ól‹tÊghL KjÈad.
ï¥go ahrh‹ brh‰w ahitíŠ Ól‹ nf£L¤

J¥òil aUË‹ kh®¡fŠ brhšÈa Fut® Ûç
a¥òl dy®fŸ bfh©L‹ doaU¢ á¥ngh® f£F
Ä¥go tz§F ntbd‹ ¿iwao åœªbj Gªjh‹. 228
k‰wit Édt ehis tUâba‹ ¿Åa th®¤ij

brh‰¿l nt©L Úí‹ WtUW thah by‹wh‹
g‰Wil atid¥ gh®¤j¥ g©zt d›th nwhâ
K‰wUŸ FUF nfr‹ KGJe‹ fUŸf bt‹wh‹. 229
thœ¤J.
g‹ÅU jlªnjh bsªij ghjbk‹ fky« thœf

bj‹dÉ® *âUt njt nrida§ FwÄ‹ thœf
Ä‹dÆ dÉu« thœf ÉadU z»Ç thœf
g‹dU£ Fut® thœf gÇîil¢ Ól® thœf. 230
Mf¥ ghÆuK£gl¤ âU¢brŒíŸ 235

21tJ ÓtahjdhÉahr _yK‰¿‰W.
---------------
ïªü‹ _y«: - fÈíf« 5004-š Ãfœªj Rg»UJ tUl« MtÂ
khj« 9-« ehŸ òjthu« (1902) br‹idÆ‰ gho KoªjjhF«.
ïªüš Kj‰gâ¥ò, ».ã. 1906-š âUtdªjòu« kfh-uh#-uh#-$
e.R¥ãukÂaãŸis at®fsJ Ka‰á tÊna ÃfœªjjhF«.
230. * “âUt” v‹wâYŸs m - mir. “âUtk‹dt‹” vd¢ áªjhkÂ

ïy¡fizahÇy«gf« 42-Š brŒí£f©Q« tUtJ fh©f.
258 ÓtahjdhÉahr«
F¿¥òfŸ
²
átka«.
X« FA¥uàknzek:
FkhuRthÄ ba‹D«
mUË¢brŒj
âU¤jy jÇrd fhy§fË‰ ghoaUËa

f£lis¡fÈ¤JiwfŸ.
eh‹fhtJ k©ly«
.
c
átka«.
X« FkuFUjhr FU¥nah ek:
$k¤ - FkuFUjhr RthÄfŸ

f£lis¡fÈ¤JiwfŸ.
________________
âUtdªjrad«.
ÓuhU ešÉ rath©L f‹Åaª â§f©kâ
nauhU K‰g¡f ntfh jáÆ byÊštsŠnr
%uh kdªj rad¤â by‹Åiw nah‹fl¥gª
jhuhd« khdJ gŸËf© nld‰ wU¡Fwnt. 1
âU¡f‹ÅahFkÇ.
miynkî g›t tsÚL k§f‹Å ahFkÇ
Ãiynkî r¤â jidba‹id ahbshU neaKŸs
Éiynty bd‹W ÉrabjŒ t¡f‹Å ba‹Dkâ¡
fiynkî óuiz eh‹f© oiwŠáa fhyk‹nw. 2
âU¢RÓªâu«.
g¤j® FHhŠNœ RÓªâu« thGik g§fidkh
á¤j® FHhŠNœ Fku bdd¡fU nlbtdbt‹
ò¤â ÉlhJ ÃidªJ fÅªJ òfHî‰w
É¤âd e‰¿d k‹nwh btd¡F ËU¥gtnd. 3
262 f£lis¡fÈ¤JiwfŸ
âU¢brªâ.
j©ll¢áªJK¤ j§bfhÊ¡ »‹w jifikíl
d©lU¡ »‹òŸs jhaÉ® brªâeš yhya¤J£
blh©liu¡ bfhŸs És§Fbk« kh‹Ff‹ ùtoia¡
f©lt®¡ fheªj« bgh§Fbk‹ f©fS§ f©ldnt. 4
njt® áfhkÂ á¤j® áfhkÂ bjŸs¿î¤

öt® áfhkÂ nahf® áfhkÂ njhÄšfÉ
eht® áfhkÂ ehj® áfhkÂ e©Qbk‹ D©
nkî áfhkÂ brªâÆš thœto ntytnd. 5
âUbešiy¤jË.
všiyÆ yhbthU nrhâ rutz¤ bj«bgUkh
dšiyÆ yhU« tz§» dUŸòÇ e«gdk®
bešiyÆ yh®jË å‰w tU§bfhY ne®¤âÆid¤
bjhšiyÆ yhjo na‹f©l e‹dyª bjh‹dynk. 6
âUÉ¢rhòu«.
gh©oa‹ khÂ¡f nt¤âu¥ nguo g£ltD
Ú©l tÆ‰át dhbk« ãuhD Ãyîjš f©
lh©ila® ehfU ikaU nk¤JÉ¢ rhòu¤ij¡
fh©lif bg‰wbt‹ f©fis beŠr§ fUJk‹nw. 7
âUeh‹khl¡Tlš.
th‹khl¡ Tlš fËDŠ áwªJ ta§FbkÊ
dh‹khl¡ Tl df®j‹Å by§nfh dW§fl«ò
jh‹fhQ kh®gid a§fa‰ f©Âia¢ r§fuid
eh‹fhQ kh¿§f© thŒ¤jJ K‰brŒj e‰wtnk. 8
f£lis¡fÈ¤JiwfŸ 263
âU¢nrJk¤â.
fh®nr® fldÅ NœnrJ k¤âÆ‰ fhF¤jdh
nu®nr® Éóâ aÂªJó á¤â£l å¢Ruid¢
Ó®nr® rj§if¤ âU¤jhs bd‹wid¤ njotU
eh®nr® Fnfr bddbt©Â a‹bghL ehLtny. 9
všyh§ Fkhu¥ bgUkhbs‹ nwh®ªâL bk‹df¤nj

ešyh‹ gUâ¡ Fyuhk‹ óá¤j ehjidí
kšyhŠ RÇa‰ gUtj t®¤jÅ a«ikiaí«
tšyh‹ átr© Kf‹whbd‹ bw©Â tz§Ftny. 10
âUÉuhnk¢Ru«.
juhnk‰ ¿fœJw¡ f¤jt® ng‰¿id¢ rh‰¿oD
kuhnk‰ òidÆiw nahD« gÅkiy ah‹kfS
kuhnk‰ òidaÆ ärD e‹F tâgâah
Äuhnk¢ RuKâ¤ njh®jt¥ ng¿§ »a«gÇnj. 11
âU¤njit - nkiy¡nfhòuthÆš.
m©lU nkhdU bk©oir ehjU k«òÉthœ
bjh©lU ehS ÃidªJ gÂªJ Jâ¡fîŸs
t©lW njit aÂnkiy¡ nfhòu thÆÅiy
bfh©lF nfr‹ gjh«òa bk‹wid¡ bfhŸbghUns. 12
ãu¥g‹ tyir.
v¤jid nahjyŠ R‰¿tª nj‹kd bk£Lizí
k¤j‹ Fkhu‹ KUfid ehl tl§fÉšiy
g¤j®fŸ thœãu¥ g‹ty ir¢br« gâjÅny
r¤âa khf¡if Tod jhÈÅ¤ jhœÉiyna. 13
âU¡F‹w¡Fo.
brhšyhU eh‹kiw jªâu khâ Jâ¡FbeL
ÉšyhU« nt‰fu ntªjbd« Ûrid nkâÅnah
bušyhU nk¤JF‹ w¡Fo j‹ÅD nkÆiwŠá
ešyhU Wªâw D‰nw‹ átheªj eh£l¤âny. 14
âU¢áf©okiy.
âUnt áwªje‹ k‹kj th©L‰w â§fz©L
jUnt jidÆšã‰ ghf etÄ jÅ‰fl¥g
kUntW njh£bgU khid¢ áf©o kiyjÅny
fUnt òfhJŒ tzeh ÅiwŠá¡ fÅªjJ©nl. 15
âU¥ò¤ö®.
bgh‹dh kUŠbršÉ Ú§fh ây§F bghÊštsŠrh
d‹dh blDªâU¥ ò¤öÇ‹ nkÉa eªâj‹id
ba‹dh ju«gL br›nt bsd¤jÇ á¤âiwŠá
Æ‹dh îu§foª nj‹kdª jh‹FË®ª njd‹gnu. 16
âU¡fhd¥ng%®.
ÚufŠ rh®beL neÄÆ‰ Ó®ik Ãu«ò»‹w
ngufŠ rh®âU¡ fhde‰ ng%®¥ bgÇatid
naufŠ rh®âU¢ nrat‹ ah©L ÄU¥gtbd‹
nwhuf§ bfh©Ltª â¥gt®¡ nfk Dy»iyna. 17
âUîUkhkiy.
ökÈ a‹òil ah®e‹ dilia¤ bjhluona‹
khkÈ bešiy eâÆ‰ ¿UîU khkiynk‰
ghkÈ ehtÆ‹ k‹bdD bkªijia¥ gh®¤jâd«
ngkÈ k‹kj thoã‰ g¡f¥ ãujikna. 18
âUbt‰ò.
âUthÅ yhÉL F‰why ehj®jŠ brštidba‹
btUthÅ Ô®¤jUŸ ntyt id¤âU bt‰òÄir¥
bgUthÅ yhJ ksks bt‹Wiw bgŒÉs«ã
kUthÅ ahu«g eh‹f©L óÇ¤j itfy‹nw. 19
âU¥ghiytd«.
ntiy íL¤j Éòiythœ e®¡F Éntfbe¿
üiy tF¤jj D£gK§ fh£oaª neh‹iktÊ¡
fhiy aË¤jU© K¡f©z dhS§ fÅbthLthœ
ghiy td¤â‰ Fkuid e‹F gÂFJnk. 20
bt›ntW rªj®¥g«.
vG¤Jiw nk} dÅòf bH«kh bdD§FfÃ‹
tG¤jj® Ã‰Fbk‹ K‹br‹id thGÃ‹ kh©goia¤
bjhH¤jF k‹g® bjÇÉ¤j thW‹ bwhl®ãÈ‹Dª
jiH¡Ff e‰irt á¤jhªj ntj¤ jÄœ¢rigna. 21
ril¡f‰iw jh§F›É¢ r§fu dh®jªj j§ftÆ‰

gil¡ifbaª jha¿ ahikÆ dh‹brŒj g©ilÉid
bjhil¡f£o nahliu¡ f£oí kheÅ njh‹¿ba‹id
el¡fbth£ lhJbrŒ »‹wJ br‹id ef®jÅny. 22
bešntÈ¢ á¡f euira }Çd‹ nd®tl¡nf

fšntiy brŒj klŠbr‹W fhlha¡ fhu®f©L
ášntiy óir¡ »lÛbf‹ nwdt® bj›îiu¤jh®
btšntiy naªâiw naÆªj thW« Éisªjbj‹nd.23
nj‹g£l thŒt© liwbt‰ò nkšthz Ô®¤jkâ

ÿ‹g£l fhaª jidna eid¥gh DtªJbr‹W
eh‹g£l ghL‹ ¿UîŸs bkh‹nw eÅa¿í§
T‹g£l nrhâ¥ ãiwKo¤ njhÅs§ nfhkfnd. 24
nrk¤ij btšÈDŠ rhk¤ij btšÈDª Ôat®brŒ

nahk¤ij btšÈD Ûk¤ij btšÈD nkh§Fá§f
åk¤ij btšÈD« åu¤ij btšÈD« å¿baG
fhk¤ij btšt jÇJf© O®Ff‰ f©Qenu. 25
nehÆ‹ik bršt¢ brU¡»‹ik nrh«ã‹ik behŒikÆ‹ik

ngÆ‹ik ngij¡ FzÄ‹ik rhÄbrh‰ ÕofG«
thÆ‹ik ahí£ FiwÉ‹ik ngU©o khªjÈ‹ik
ÔÆ‹ik nt©Lk‹ nwhát nah»‰ ¿is¥gt®¡nf.26
r›îª jirí bkY«òŠ br¿ò‹ rl¤bjhl®òª

bj›îª âÇòŠ bra‰ifí Ú§FŠ áj«gu¢Ó
buh›î« gokd K«gL nkh«ßik í§»Èí
k›îŠr› îŠr utz gtha ekbtdnt. 27
nj§fl yha guhgu r©Kf‹ nr¤âukh«

nt§flª j‹idiaª jhíj‰ fh¡»a› nt§fl¤â‰
ó§fl§ bfhŸsÇ ia¡Ff‹ óá¤j jh¥bgh¿¤njh®
jh§fl« É£lã‹ ngjilª jhnuh rH¡Flnd. 28
rl¥bghU SŸS ÄU¡»‹w rhÄ rl¥bghU£Fª

âl¥bghU shKÆ Ç‹f© És§F âwkâfª
âl¥bghU S¡Fª âl¥bghU shkJ Óf©lbd‹
dl¥bghU© _®¤âÆ‹ Ä‹d yâfe‹ d£ãdnu. 29
Ãy¤â yHF¡ fHFe‰ fšÉ ÃfHJngh

dy¤â dl¤j yâD kHfU zh£lKa®
jy¤â ÈU¤j yâD kHfÆ‰ rhÄÆdh‹
ky¤â dlyW¤ JŒj yjÅD khtHnf. 30
cyf¤ bjâY§ fdÚs§ f©ziw íŸsikngh

Èyf¤ JÉj¥ bghU£f©Q bkŒa¿ É‹bgd¢brh‹
dyf¤ jD©ik bahU_‹ iwí§Ff‹ PhdÄšyh®
Éyf¤ jnkbrŒJ nr®¡ifba‹ nwj« ÉU«òtnu. 31
FWªbjhÊ È‰bwd nth®ªj¿ ahik¡ FW«gjid¤

bjWªbjhÊš brŒFf‹ nwrU zhLª âwkbjh‹nw
eWªbjhÊ yšyhj ahîbkŠ Ph‹W eybkhÊªj
btWªbjhÊ by‹w¿ å®kh dtîU nkatnu. 32
vtu« gu¤ij ailbghU£ L¥bghÊ¡ »‹wdnuh

ttu« òÉ¡F silah ut¤ijf s§‡dnk
Jtu« gU¥ò© oo‹tÆ‰ ¿‰òG¤ njh‹WÄªj
Étu« gH¡f¤ j¿ªJbrh‹ nd‹FU nt£ifanu. 33
üyh¤j® ghrbkŒ ba‹gJ bfh©oªj nehíyif

nkyh¤j K©Âid nth®gÇ óuz bkŒíz®î
rhyh¤j is¡F£ »l¥gnu ba§FŠ rjhátkh«
ntyh¤j bd‹ WŸF nth®Phd å£o‹g nkîtnu. 34
rh«bghG njh®brÉ nf£»D e‹nw jU«òfiH

ah«bghG bjšyh kiwªjbt« khdš yUz»Ç
nah«bghG jh¡f© oUŸÑ© lilªj bthUtidna
ngh«bghG JŸs¤ âU¤JÄ‹ gªj« bghogLnk. 35

f£lis¡fÈ¤JiwfŸ K‰¿‰W.
âU¢á‰w«gy«.
eh‹fhtJ k©ly« K‰¿‰W
_________
F¿¥òfŸ
F¿¥òfŸ
F¿¥òfŸ
F¿¥òfŸ
F¿¥òfŸ

Pamban Swamigal Fourth-Book

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Pamban Swamigal Fourth-Book

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pamban Swamigal Fourth-Book

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

²

6. br¡f®ntŸ br«kh¥ò + br¡f®ntŸ ïWkh¥ò +

m©lkh atÅ ah» a¿bahzh¥ bghUs jh»¤

Mâah§ fÆiy¢ bršt dÂbe‰¿ j‹id¡ fh¡f

ïUbrÉ fisíŠ br›nt Ëašòl‹ fh¡f thia

<rdh« thF nya bddJfª ju¤ij¡ fh¡f

cWâahŒ K‹if j‹id íikÆs kjiy fh¡f

CÂiw tÆ‰iw kŠiP ô®ânah‹ fh¡f t«ò¤

vŠálh âL¥ig ntY¡ »iwtdh® fh¡f fh¡f

Vuf¤ njt bd‹wh ËUKH§ fhY§ fh¡f

IíW kiya‹ ghj¤ jk®g¤J ÉuY§ fh¡f

xÈbaH îu¤j r¤j¤ bjhLtU ój¥ nuj«

X§»a Ó‰w nkbfh© LtÂÉš ntšN y§fŸ

xsÉa Ks% D©ngh url®ng au¡f® òšy®

fLÉl¥ ghªjŸ á§f§ fuoehŒ òÈkh ahid

‡funk ngh‰w æï Phdntš fh¡f t‹òŸ

ry¤âYŒ t‹Û ndW j©Lil¤ âU¡if k‰W«

PkÈa« gÇa‹ ifnt dt¡»u f¡nfhŸ fh¡f

lkUf¤ jongh id¡Fª jiyÆo f©l khiy

ïz¡fÄš yhj ã¤j btÇîkh Ru§fŸ iffhš

jtdkh nuhf« thjŠ rÆ¤âa knuhr f«bkŒ

eik¥òW »uªâ å¡f eQ»L gh©L nrhg«

gšyJ fo¤J Ûir glgbl‹ nwJ o¡f¡

k©ÂY ku¤â‹ ÛJ kiyÆY beU¥ã‹ ÛJ«

afunk ngh‰N nyªJ eW«òa‹ nt‹K‹ fh¡f

uŠáj bkhÊnj thid ehaf‹ tŸË g§f‹

yfunk ngh‰fh Ë§f dšYl bdËa Ã‹W

tlâir j‹Å är‹ kfdU£ oUntš fh¡f

ïHªJngh fhj thœit píK¤ ijadh® ifntš

fÈíf« 5027-‰ rhÈthfd rfh¥j« 1848-‰ Fnuhjd tUõ« kh®fÊ

Fku FUgu‹ âUto thœf.

ïy§F e‹fiy ÉÇŠrndh

miyªJ rªjj k¿ªâlh

FY§» u©LK ifí§fsh

bfhŠR« ò‹bwhÊ Y§fhnyh

T‹br í«ãÂfhš fu« å§f G§fY«thŒ

FÆ‹bfh S§flš tisªj É§bfid

jdªj jªjd jdªj jªjd

fo¤Jz buh‹¿a K»‰FH Y§FË®

fd¤Ja® F‹iwí Äiz¤Js F«gf

fkœªj F§Fk euªj KªâÄ®

cL¡»il Æ‹gÂ aL¡Fil í§fd

Ua®ªj j©blhil fS§f u§fË

cy¥g¿ y«gf ÄD¡»a brªâU

bwhG§F W«òd ÄUªJ kŠRy

kl¡bfho K‹wiy ÉU¥òl‹ tªjâ

ko¡bfhU tªjd ko¡bfhU tªjd«

go¤jt l‹iffŸ ão¤JK dŠbrhd

gt¡fl by‹gJ fl¡fî Ã‹Wiz

jddh jddh jddh jddh

ÉŠR§fh® eŠrªjh D©Lª â§fs ÂªJ§fhš

jŠrŠnr® brhªjŠrh yŠbr« g§fa kŠR§fh

ãŠrŠNœ kŠbrh©nr íŠrª j§bfhŸg j§f§T®

j¤jd jdjd jd¤jdh

khj Kªâd« thu Kªââ

ehj É§»j ntj K«gšò

d¢Rt âtbzJ fÂ¤ijnah

ój yªjÅ nyí e‹Fil

Ój sŠbrhÇ nfhâš g§fa

Nyju dhuhl nthâkf shleÅ