Maszyny pomiarowe

Maszyny pomiarowe - definicja

Maszynami pomiarowymi nazywa się grupę przyrządów pomiarowych,
w których układy pomiarowe mają budowę opartą na wzorcach
kreskowych lub inkrementalnych, a pomiar jest wykonywany w jednym
kierunku, albo w układzie współrzędnych płaskich lub przestrzennych.

Rodzaje maszyn pomiarowych

 długościomierze poziome i pionowe
 wysokościomierze
 mikroskopy pomiarowe i projektory
 optoelektroniczne przyrządy pomiarowe
 współrzędnościowe maszyny pomiarowe

Długościomierze i wysokościomierze umożliwiają pomiar jedno-współrzędnościowy, z

kolei mikroskopy i projektory pomiarowe oraz optoelektroniczne przyrządy pomiarowe
to maszyny pomiarowe dwu-współrzędnościowe. Współrzędnościowe maszyny
pomiarowe umożliwiają pomiary przestrzenne w układzie kartezjańskim lub walcowym.
Maszyny pomiarowe - długościomierz
Typową cechą długościomierzy jest wykorzystanie wzorca kreskowego
lub inkrementalnego oraz spełnienie przez konstrukcję przyrządu
postulatu Abbego - oś wzorca i mierzony wymiar leżą na jednej prostej.

Długościomierz pionowy
Typowe zastosowanie długościomierzy pionowych to pomiary
wałków (sprawdzianów tłoczkowych) i gwintów zewnętrznych
sposobem trój-wałeczkowym (sprawdziany gwintów).

W nowszych konstrukcjach tego typu

długościomierzy stosuje się inkrementalne lub
wzorce kreskowe o mniejszej podziałce
elementarnej wynoszącej 0,1 mm a odczyty
wskazań realizowane są za pomocą
urządzenia projekcyjnego z czujnikiem
fotooptycznym. Ponadto trzpień pomiarowy
przemieszczany jest przy użyciu silnika
elektrycznego.
Maszyny pomiarowe – długościomierz pionowy
Przykłady
 Maszyny pomiarowe - długościomierz
Podobnie jak w długościomierzu pionowym wzorzec kreskowy jest wbudowany w
trzpień pomiarowy, a do odczytywania wskazań służy mikroskop odczytowy ze
spiralą Archimedesa. Najnowsze rozwiązania konstrukcyjne długościomierzy mają
zamiast wzorca kreskowego inkrementalny i są wyposażone w mikrokomputer.

Długościomierz poziomy
Typowe zastosowanie długościomierzy uniwersalnych to pomiary otworów
(sprawdziany promieniowe) i gwintów wewnętrznych (sprawdziany
pierścieniowe gwintowe), ale również pomiary wałków i gwintów zewnętrznych.
Maszyny pomiarowe – długościomierz poziomy
Przykłady

Precimar PLM 600

Długościomierz kalibracyjny
Długościomierz poziomy - przykłady

Pomiar sprawdzianu tłoczkowego Pomiar kulki pomiarowej

Kalibracja czujnika mechanicznego Pomiar sprawdzianu krążkowego

Maszyny pomiarowe – wysokościomierz
Wysokościomierz to przyrząd zbudowany z myślą o pomiarach elementów korpusowych
wykonywanych na płycie pomiarowej. Umożliwia wyznaczenie wymiarów przedmiotu
przez pomiary pionowych odległości elementów przedmiotu od podstawy lub dowolnej
płaszczyzny przyjętej za bazową. Są to pomiary jednowspółrzędnościowe, jednak po
obróceniu przedmiotu o 90o i wykonaniu pomiaru wzdłuż drugiej współrzędnej możliwe
jest opracowanie pomiaru jak w pomiarach dwuwspółrzędnościowych.

Typowe funkcje pomiarowe, jak np. pomiary

średnic oraz odległości osi wałków i
otworów, są wspomagane przez
mikroprocesor. Dotyczy to przede wszystkim
wykrywania punktów zwrotnych
(najniższego bądź najwyższego punktu
wałka lub otworu) oraz wyliczenia wartości
wymiarów pośrednich. Wysokościomierze
umożliwiają niekiedy również pomiary
odchyłek prostopadłości i prostoliniowości.
Maszyny pomiarowe – wysokościomierz
Maszyny pomiarowe – mikroskop pomiarowy
Mikroskopy pomiarowe - służą do pomiarów części o małych wymiarach i
skomplikowanych kształtach w układzie współrzędnych lub biegunowych.

Zasada pomiaru - mierzony przedmiot jest

przesuwany w płaszczyźnie poziomej w
kierunku x i y lub obracany ze stolikiem
pomiarowym względem nieruchomego
układu optycznego mikroskopu. Krzyż
celowniczy głowicy goniometrycznej
umożliwia lokalizację wybranych punktów
przedmiotu. Przemieszczenia równe
mierzonym wymiarom przedmiotu są
mierzone za pomocą układów pomiarowych
w postaci śrub mikrometrycznych, wzorców
kreskowych z mikroskopami odczytowymi lub
układów pomiarowych z wzorcami
inkrementalnymi.
 Maszyny pomiarowe – mikroskop pomiarowy
Mikroskopy coraz częściej wyposaża się w urządzenia ułatwiające nastawienie optyczne,
automatycznie wykrywające krawędź przedmiotu. Do celów sterowania, jak również
opracowywania wyników pomiaru i wspomagania dokładności mikroskopy wyposaża
się w mikrokomputery.
Maszyny pomiarowe – projektor pomiarowy
Projektory - służą do pomiarów przedmioty o złożonych kształtach,
zwłaszcza o małych wymiarach.

Zasada pomiaru - projektor zaopatrzony

jest układ optyczny umożliwiający
obserwację mierzonych przedmiotów w
świetle przechodzącym oraz w świetle
odbitym. W pierwszym przypadku na
ekranie projekcyjnym widać powiększone
cienie zarysu przedmiotów, w drugim
obrazy oświetlonej powierzchni.
Wartości wymiarów mierzy się za
pomocą przesuwnych stołów
pomiarowych z urządzeniami
wskazującymi o wartości działek
elementarnych od 0,01 do 0,001 mm.
Maszyny pomiarowe – projektor pomiarowy
Pionowy
projektor pomiarowy
Maszyny pomiarowe – projektor pomiarowy

Poziomy
projektor pomiarowy
Maszyny pomiarowe
– mikroskop pomiarowy z systemem video
Maszyny pomiarowe
– mikroskop pomiarowy z systemem video

CNC video measuring system

 Pomiary
chropowatości
 Pomiar chropowatości
Metody pomiaru chropowatości powierzchni można podzielić na liniowe i powierzchniowe. Ze
względu na powszechność stosowania najczęściej przeprowadza się pomiary liniowe, które
wykonuje się metodami mechanicznymi (profilometria stykowa), metodami optycznymi
(profilometria wiązką zogniskowaną, metody przekroju świetlnego) i metodami innymi
(porównawcze wzorce chropowatości powierzchni).
Podstawowe parametry określające chropowatość powierzchni
Ra - średnie arytmetyczne odchylenie profilu chropowatości 1
l
1 n
(średnia arytmetyczna bezwzględnych odchyleń profilu y od linii średniej Ra   y x dx   yi
chropowatości) l0 n i 1
Definicja parametrów Ra wg wzorów uproszczonych Definicja parametrów Ra wg wzorów uproszczonych

Rz - wysokość chropowatości wg 10 punktów 1 5 5


(suma średnich wartości wysokości pięciu najwyższych wzniesień ypi Rz    y pi   yvi 
i głębokości pięciu najniższych wgłębień yvi profilu chropowatości) 5  i 1 i 1 
 Pomiar chropowatości
Pomiary stykowe przy użyciu profilometru
Zasada pomiaru chropowatości polega na tym, że głowica pomiarowa przyrządu
przesuwa się wzdłuż kierunku mierzonego profilu (najczęściej wzdłuż prostej) ze stałą
prędkością. Ostrze odwzorowujące dzięki naciskowi pomiarowemu styka się z
powierzchnią mierzonego przedmiotu. Zmiany wzajemnego położenia ostrza
odwzorowującego względem pozostałych elementów głowicy pomiarowej, wywołane
chropowatością powierzchni, falistością powierzchni i odchyłkami kształtu, są
zamieniane w przetworniku przyrządu na sygnał elektryczny. Sygnał ten stanowi
informację o chropowatości powierzchni.

1 - wzmacniacz
2 - filtr
3 - rejestrator
4 - moduł opr. sygn. pomiarowy
5 - wskaźnik
 Pomiar chropowatości
Profilometr przenośny
 Pomiar chropowatości
Profilometr stacjonarny
 Pomiar chropowatości
Pomiary profilografometrem Pomiary konturografem
Pomiary chropowatości i konturu