Reviewer
Reviewer
Reviewer
Social Issues
- topics or subjects that impact many people. They often reflect current events but also
represent longstanding problems or disagreements that are difficult to solve. Beliefs,
opinions, and viewpoints can be strong, and debate on these topics is a natural outcome of
public discourse.
Examples;
-Poverty, unemployment, unequal opportunity, racism, and malnutrition
-O. Henry, (born September 11, 1862, Greensboro, North Carolina, U.S.—died June 5,
1910, New York, New York), American short-story writer whose tales romanticized the
commonplace—in particular the life of ordinary people in New York City. His stories
expressed the effect of coincidence on character through humour, grim or ironic, and often
had surprise endings, a device that became identified with his name and cost him critical
favour when its vogue had passed.
VUCA
-Values are individual beliefs that motivate people to act one way or another. They serve as
a guide for human behavior.
Generally, people are predisposed to adopt the values that they are raised with. People also
tend to believe that those values are “right” because they are the values of their particular
culture.
- VUCA stands for volatility, uncertainty, complexity, and ambiguity. VUCA is an acronym
based on the leadership theories of Warren Bennis and Burt Nanus. In VUCA world , the
most important thing is to anticipate the future
strenghten cooperation to come up with better solutions to problems and challenges.
Literature provies us with a range of exposure and experiences that may open doors to
understanding this unchaging values amid the fast-paced VUCA world. Beowulf is a pieace
of the literature
that refelects these values which still thrive despite lthe modern changes in the society.
ARALING PANLIPUNAN
Ang konsepto ng Demand
Demand
- tumutukoy sa dami ng produkto o serbisyo na gusto at kayang bilhin nga mamimili sa iba't
ibang presyo sa takdang panahon.
Batas ng Demand
-isinasaad na mayroong inverse o magkasalungat na ugnayan ang presyo sa quantity
demanded ng isang produkto.
Ceteris Paribus
- nangangahulugang ipinagpapalahay na ang presyo lamang ang salik na nakakaapekto ssa
pagbabago ng quantity demanded, habang ang ibang salik ay hindi nagbabago o
nakakaapekto rito.
Substitutiion Effect
- kapag tumaas ang presyo ng isang produkto, ang mga mamimili ay hahanap ng pamalit na
mas mura.
Income Effect
-nagpapahayag na mas malaki ang halaga ng kinikita kapag mas mababa ang presyo.
Demand Schedule
-isang talaan na nagpapakita ng dami na kaya at gustong bilhin ng mga mamimili sa iba't
ibang presyo.
Demand Curve
-ito ay isang grapikong paglalarawan ng ugnayan ng presyo at quantity demanded
Demand Function
-ang matematikong paglalarawan sa ugnayan ng presyo at quantity demanded
equation;
Qd = f(P)
Qd = a - bP
kung saan;
Qd - quantity deamanded
p - presyo
b - slope = qd/p
Formula;
Ed = %Qd / %p
midpoint formula:
2.inelastic - ang demand ay masasabing price inelastic kapag mas maliit ang naging
bahagdan ng pagbabago
ng quantity demanded kaysa sa bahagdan ng pagbabago ng presyo. %Qd < %P
3. uni tary o unit elastic - pareho ang bahagdan ng pagbabago ng presyo sa bahagdan ng
pagbabago ng quantity demanded.
%Qd = %P
Supply
- tumutukoy sa dami ng produkto o serbisyo na handa at kayang ipagbili ng mga prodyuser
sa iba't ibang presyo sa isang takdang panahon.
Batas ng Supply
-isinasaad na mayroong direkta o positibong ugnayan ang presyo sa quantity supplied
ng isang produkto
Supply schedule
- isang talaan na nagpapakita ng dami ng kaya at gustong ipagbili ng mga produyser
sa iba't ibang presyo
Supply curve
-isang grapikong paglalarawan ng ugnayan ng presyo at quantity supplied
Supply function
-ang matematikong paglalarawan ng ugnayan ng presyo at quantity supplied
formula;
Qs = f(P)
Qs = c +bP
kung saan ;
Qs = dami ng supply
P = presyo
c= intercept ( ang bilang ng Qs kung ang presyo ay 0)
d = slope Qs / P
Ekwilibriyo
-isang kalagayan sa pamilihan na ang dami ng handa at kayang bilhing produkto
o serbisyo ng mga konsyumer at ang handa at kayang ipagbiling produkto
at serbisyo ng mga prodyuser ay pareho ayon sa presyong kanilang pinagkasunduan
Ekwilibriyong Presyo
-pinagkasunduang presyo ng konsyumer at prodyuser
Ekwilibriyong Dami
-napagkasunduang bilang ng mga produkto o serbisyo
Shortage
-Mas malaki ang quantity demanded kaysa sa quantity supplied
Surplus
-mas malaki ang quantity supplied kaysa sa quantity demanded
Pamilihan
-mahalagang bahagi ng buhay ng prodyuser at konsyumer
- ito ang nagsisilbing lugar kung saan nakakamit ng isang konsyumer ang sagot sa marami
niyang pangagailangan at kagustuhan sa pamamamagitan ng mga produkto at kaya niyang
ikunsumo
-ang mga prodyuser ang siyang nagsisilbing tagapagtustos ng mga serbisyo
at produkto upang ikunsumo ng mga tao
Estraktura ng Pamilihan
-tumutukoy sa balangkas na umiiral sa sistema ng merkado kung saan ipinapakita ang
ugnayan
ng konsumer at prodyuser
>monopsonyo
-uri ng pamilihan, mayroon lamang iisang maimili ngunit maraming
prodyuser ng produkto at serbisyo
>oligopolyo
- uri ng pamilihan na may maliit na bilang o iilan
lamang na prodyuser ang nagbebenta ng magkakatulad o magkakaugnay
na produkto o serbisyo
pamahalaan
-ay isang mahalagang institusyon sa ating bansa
price ceiling
-maximum price policy o ang pinakamataas na presyo na maaring ipagbili
ng isang prodyuser ang kaniyang produkto
price floor
-price support at minimum price policy na tumutukoy sa pinakamababang presyo
naitinakda ng batas sa mga produkto at serbiso.
FILIPINO
Tanka at Haiku
-Nagmula sa bansang Hapon
-Anyo na tula na pinahahalagahan ng panitikang Hapon
Tanka
-Ang tanka ay isang salitang Hapon na may kahulugan na "maiklingtula" o "short poem" sa
Wikang Ingles.
-Ika-walo(8) na siglo
-Ang tanka ay may limang(5) taludtod lamang
-May tatlongput-isang(31) pantig
-5-7-5-7-7 / 7-7-7-5-5
-sukat sa bawat taludtod(line)
- Ang karaniwang paksa ng mga tanka ay pagbabago, pag-ibig, o dikaya'y may masidhing
damdamin.
Haiku
-ika 15 na siglo
-Ang Haiku ay mas maikli kaysa sa tanka
-Ang haiku ay may tatlong taludtod lamang
-5-7-5
sukat sa mga taludtod. Maaari ring magkapalit-palit ang mgapantig na ito basta ang total na
pantig ng mga haiku ay 17.
-Ang karaniwang paksa ng mga haiku ay kalikasan.
Ang tanka at haiku ay parehong mga uri ng tula ng mga Hapon. Ang mgaito ay matagal
nang parte ng panitikan ng mga Hapon.
Tanaga
- 4 taludtud
-7-7-7 = 21
- tula galing sa filipino
Pabula
-Ang pabula ay isang uri ng kathang-isip na panitikan kung saan ang mga hayop o kaya mga
bagay na walang-buhay ang gumaganap na mga tauhan, katulad ng leon at daga, pagong at
matsing, lobo at kambing, kuneho at leon. May natatanging kaisipang mahahango mula sa
mga pabula, sapagkat nagbibigay ng mga moral na aral para sa mga batang mambabasa.
Tinatawag din itong kathang kuwentong nagbibigay-aral.
Noong unang panahon, nang ang mga hayop ay nakapagsasalita pa, may isang tigreng
naghahanapng pagkain sa gubat. Sa kaniyang paglilibot, nahulog siya sa napakalalim na
hukay. Paulit-ulit na sinubukanng tigre ang makaahon, subalit siya ay nabigo. Sumigaw siya
nang sumigaw upang humingi ng tulong subalitwalang nakarinig sa kanya.Kinabukasan,
muling sumigaw ang tigre upang humingi ng tulong hanggang mapaos. Gutom na gutom
athapong-hapo na ang tigre. Lumupasay na lamang siya sa lupa. Naisip niyang ito na ang
kaniyang kamatayan.Walang ano-
ano ay nakarinig siya ng mga yabag. Nabuhayan siya ng loob at agad tumayo.“Tulong!
Tulong!”
muli niyang isinigaw.
“Ah! isang tigre!” sabi ng lalaki habang
nakadungaw sa hukay.
“Pakiusap! Tulungan mo akong makalabas dito,” pagmamakaawa ng tigre. “Kung
tutulungan mo ako, hindikita makalilimutan habambuhay.”Naawa ang lalaki sa tigre subalit
naisip niyang baka kainin siya nito. “Gusto sana kitang tulungan su
balit
nangangamba ako sa maaaring mangyari. Patawad! Ipagpapatuloy ko na ang aking
paglalakbay”, wika ng
lalaki at nagpatuloy sa paglalakad.
“Sandali! Sandali! Huwag mong isipin iyan,” pakiusap ng tigre. “Huwag kang mag
-alala, pangako ko hindikita sasaktan. Nagmamakaawa ako, tulungan mo ako. Kapag ako ay
nakalabas dito tatanawin kong malaking
utang na loob!”
Tila labis na nakakaawa ang tinig ng tigre kaya bumalik ang lalaki upang tulungan ito.
Nakahanap siya ngtroso at dahan-dahan niyang ibinaba sa huka
y. “ Gumapang ka dito,” sabi ng lalaki.
Gumapang ang tigre sa troso hanggang makaahon sa hukay. Nakita ng tigre ang lalaking
tumulong sa kanya.Naglaway ang tigre at naglakad paikot sa lalaki.
“Sandali!” Hindi ba nangako ka sa akin na hindi mo ako sasakt
an? Ito ba ang paraan mo ng pagpapasalamat
at pagtanaw ng utang na loob?” sumbat ng lalaki sa tigre. “Wala na akong pakialam sa
pangakong iyan dahilnagugutom ako! Hindi ako kumain nang ilang araw!” tugon ng tigre.
“Sandali! Sandali!” ang pakiusap ng lalaki. “Tanungin natin ang puno ng Pino kung tama
bang kainin moako.” “Sige,” ang wika ng tigre. “Pero pagkatapos natin siyang tanungin,
kakainin na kita. Gutom na gutom naako.”
Ipinaliwanag ng tigre at ng lalaki sa puno ng Pino ang nangyari.
“Anong alam ng tao sa pagtanaw ng utang na loob?” tanong ng puno ng Pino. “ Bakit ang
mga dahon at
sanga namin ang kinukuha ninyo upang mapainit ang inyong mga tahanan at maluto ang
inyong mga pagkain? Mga taon ang binibilang namin upang lumaki. Kapag kami’y malaki
n
a pinuputol ninyo. Ginagamitninyo kami sa pagpapatayo ng inyong mga bahay at
pagpapagawa ng inyong mga kasangkapan. At isa pa,tao rin ang humukay ng butas na iyan.
Utang na loob! Huwag ka nang magdalawang isip, Tigre. Sige pawiin
mo ang iyong gutom.” “O, anong masasabi mo doon?” tanong ng tigre habang nananakam
at nginungusuan ang lalaki.Sa mga sandaling iyon ay dumaan ang isang baka. “Hintay!
Hintay!” pakiusap ng lalaki. “Tanungin natin angbaka sa kaniyang hatol.”
sumang-ayon ang tigre at ipinaliwanag nila sa baka ang nangyari. Hiniling ng dalawa ang
opinyon ng baka.
“Sa ganang akin, walang duda sa kung ano ang dapat gawin,” wika ng baka sa tigre. “Dapat
mo siyang
kainin! Tingnan mo, mula nang kami ay maisilang naglilingkod na kami sa mga tao.
Kaming mga baka angnagbubuhat ng mabibigat nilang dalahin. Inaararo namin ang bukid
upang makapagtanim sila. Subalit, anoang ginagawa nila kapag kami ay tumanda na...
pinapatay kami at ginagawang pagkain! Ginagamit nila angaming balat sa paggawa ng kung
ano-anong bagay. Kaya huwag mo na akong tanungin tungkol sa pagtanaw
ng utang na loob. Kainin mo na ang taong iyan.”
Isinalaysay ng tigre at ng lalaki ang nangyari. Matamang nakinig ang kuneho. Ipinikit ang
kaniyang mgamata at pinagalaw ang kaniyang mahahabang tainga. Pagkalipas ng ilang
sandali, muli niyang idinilat angkaniyang mg
a mata. Malumanay at walang ligoy na nagsalita ang kuneho. “Naiintindihan ko ang inyong
isinalaysay. Subalit kung ako ang magpapasya at magbibigay ng mahusay na hatol dapat
tayong magtungosa hukay. Muli ninyong isasalaysay sa akin ang nangyari. Ituro niny
o sa akin ang daan patungo doon,” wika
ng kuneho.
Itinuro ng tigre at ng lalaki ang hukay sa kuneho. “Tingnan natin, sabi mo nahulog ka sa
hukay at ikawnaman ay nakatayo dito sa itaas”, wika ng kuneho sa tigre at sa lalaki. “
Pumunta kayo sa mga posisyon
ninyo noon, upang mapag-
isipan ko pang mabuti ang aking hatol.”
Tumalon agad ang tigre nang hindi nag-iisip. Ang nais lamang niya ay matapos agad ang
usapan nang
makain na niya ang tao. “Ah! ganito ang kalagayan ninyo noon. Ikaw, tigre ay nahulog sa
huka
y at hindimakaahon. Ikaw naman lalaki, narinig mo ang paghingi ng saklolo kaya
tinulungan mo ang tigre. Ngayonmaaari na akong magbigay ng aking hatol. Ang
problemang ito ay nagsimula nang tulungan ng tao ang
tigreng makalabas sa hukay”, paliwanag ng kuneho na tila may ibang kausap. “Sa ibang
salita, kung ang tao
ay hindi nagpakita ng kabutihan at iniwan ang tigre sa hukay, walang naging problema.
Kaya naisip ko namagpatuloy ang tao sa kaniyang paglalakbay at dapat na manatili ang tigre
sa hukay. Magandang umaga sa
inyong dalawa!” wika ng matalinong kuneho at nagpatuloy sa kaniyang paglukso
-Ang kwento ng Ang hatol ng Koneho ay tungkol sa isang tigre na nahulog sa hukay. Ilang
araw siya sa hukay tiniis niya ang labis na guton akala nga niya ay katapusan na niya.
Ngunit meron naawang isang tao sa kanya. Kahit nag aalinlangan ay tinulungan siya nito na
umahon sa hukay sapagkat nangako ang tigre na hindi siya nito kakainin at habang buhay
na pagtanaw na utang na loob ngunit ng makaahon ang tigre ay nagpasya siyang kainin ang
taong tumulong sa kanya dahil sa labis na gutom.nakiusap ang tao na maari kung itanong sa
isang puno at isang baka kung tama ba ang pasya ng tigre na kainin siya. Ngunit parehas
lamang ang pasya ng dalawa na kainin ang tao dahil umano sila ang nang aabuso sa mga ito.
Ngunit dumating ang isang kuneho kinuwento ng tigre ang nangyari at napag pasyahan ng
koneho na lubos lamang daw niya itong mauunawaan kung babalik ang dalawa sa kanilang
mga dating pwesto.kaya bumalik ang tigre sa hukay at gayon din ang tao sa itaas ng hukay.
Moral lesson
-Matuto kang tumupad sa pangako na iyong binitawan. Halimbawa nanghiram ka ng pera sa
iyong kaibigan dahil sa gipit na gipit ka, nangako ka na babayaran mo ito oras na
makaluwag ka. Pero dumating ang oras na ikaw ay nakaluwag na at may pera na hinding
hindi mo na binayaran ang pera na nahiram mo sa iyong kaibigan.Isang masamang gawa
ang ganon kailangan kung mangangako ka tutuparin mo dahlia ng perang hiniram mo ay
pinag hirapan din nila. Huwag mong sayangin ang tiwalang ibinigay sa iyo.
-Huwag kang basta magtitiwala kilalaning lubos ang tao sa iyong paligid o pag aralang
mabuti ang mga sitwasyon bago ka gumawa ng hakbang upang hindi ka mapahamak.
Ponemang Suprasegmental
-ito ay nakatuon sa diin (strees),tono o intonaston (pitch),at hinto o antala(juncture)
-Ito ay nakakatulong upang maging mabisa ang ating pakikipagtalastasan
DIIN
-Ito ay ang bigat ng pagbigkas ng pantig na maaaring makapag-iba sa kahulugan ngmga
salita maging ang mga ito man ay magkakapareho ang baybay
HALIMBAWA NG DIIN
HaPON (Japaness)
Hapon (afternoon)
Buhay (life)
buHAY (alive)
TONO O INTONASYONi
-ito ay tumutukoy sa pagtaas o pagbaba ng tinig sa pagbigkas ng pantig ng
isangsalita ,parilala,o pangungusap upang higit na maging malinaw ang pagsasalita atnang
magkaunawaan ang nag-uusap.
HINTO O ANTALA
-Tumutukoy ito sa saglit na pagtigil ng pagsasalita upang higit na malinaw angmensaheng
ipinahahayag .
Gumaganap o Aktor.
Ang mga aktor ogumaganap ang nagsasabuhay sa mga tauhan saiskrip. Sila ang
nagbibigkas ng dayalogo,
nagpapakita ng iba’t ibang damdamin at
pinapanood na tauhan sa dula.3.
Tanghalan.
Anumang pook na pinagpasyahangpagtanghalan ng isang dula ay tinatawag natanghalan.
Tanghalan din ang tawag sa kalsadangpinagtanghalan ng isang dula o ang silid
napinagtanghalan ng mga mag-aaral sa kanilangklase.4.
Tagadirehe o Direktor
. Ang direktor angnagpapakahulugan sa isang iskrip. Siya ang nag-iinterpret sa iskrip mula
sa pagpasya sa itsura ngtagpuan, ng damit ng mga tauhan hanggang saparaan ng pagganap
at pagbigkas ng mga tauhanay dumidepende sa interpretasyon ng direktor saiskrip.5.
Manonood.
Hindi maituturing na dula ang isangbinansagang pagtanghal kung hind ito napanoodng
ibang tao. Hindi ito maituturing na dula
sapagkat ang layunin ng dula’y maitanghal at
kapag sinasabing maitanghal dapat mayroongmakasaksi o manood.