Olga Bambrowicz, Monika Válková Maciejewska,

Małgorzata Balcerzak, Sylwia Czachór

Przedsiębiorczość
po polsku
Materiały uzupełniające do kursu „Język polski z elementami
przedsiębiorczości (poziom B1)” dostępnego na platformie Navoica

Poziom
B1
Przedsiębiorczość po polsku

Materiały uzupełniające do kursu „Język polski z elementami przedsiębiorczości

(poziom B1)” dostępnego na platformie Navoica (www.navoica.pl)

Materiały przygotowane w ramach projektu „Wykorzystanie kursu MOOC B1

w nauczaniu cudzoziemców języka polskiego jako obcego metodą blended learning”
(nr wniosku W.288.III.2020, działanie w ramach projektu „Ścieżki współpracy –
wsparcie dla podmiotów wdrażających współpracę międzynarodową” w ramach
działania: 4.3 Współpraca ponadnarodowa, oś IV. Innowacje społeczne i współpraca
ponadnarodowa nr umowy UDA-POWR.04.03.00-00-0096/17- 00). Okres realizacji
projektu: 15.02.2021-30.09.2021.

Wydanie pierwsze. Poznań 2021

Redakcja: Olga Bambrowicz

Korekta: Patrycja Krasowska
Opracowanie graficzne, skład i łamanie: Anna Kubicka

Copyright ©: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

ISBN:

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Wszelka zbieżność sytuacji, miejsc, imion oraz podobieństwo postaci są przypadkowe.
 Olga Bambrowicz, Monika Válková Maciejewska,
Małgorzata Balcerzak, Sylwia Czachór

Przedsiębiorczość po polsku
Materiały uzupełniające do kursu „Język polski z elementami
przedsiębiorczości (poziom B1)” dostępnego na platformie Navoica

Bohaterowie:

Wiktor Chwedczuk – pochodzi

Anna Chwedczuk – żona Wiktora.
z Ukrainy. Z zawodu jest kierowcą.
Z wykształcenia jest księgową.
Od niedawna mieszka z żoną w Polsce.

Poznań 2021
 O Autorkach

Olga Bambrowicz

Lektorka języka polskiego jako obcego, autorka innowacji

społecznych adresowanych do cudzoziemców uczących się
języka polskiego jako obcego oraz specjalistka
ds. e-learningu i nowych technologii w edukacji.
Doświadczenie zawodowe zdobywała w Polsce, Francji
oraz Maroku. Słuchaczy studiów podyplomowych uczy, jak
wykorzystywać TIK, prowadząc zajęcia z cudzoziemcami.
Pracuje także jako egzaminator podczas egzaminów
certyfikatowych. Kierownik projektu, którego celem jest
przygotowanie i wdrożenie na platformie Navoica 3 kursów
z zakresu języka polskiego jako obcego.

Monika Válková Maciejewska

Doktor nauk humanistycznych w zakresie

literaturoznawstwa, pracuje w Studium Języka i Kultury
Polskiej dla Cudzoziemców UAM w Poznaniu. Wcześniej
na stanowisku lektora języka polskiego, wykładowcy
i nauczyciela w Czechach, na Ukrainie i w Serbii.
Jej zainteresowania badawcze dotyczą roli literatury
w glottodydaktyce. Lubi koty, podróże i góry. Chętnie
dzieli się tym, co przeczytała i przemyślała, biega po lesie
i przelewa motywy natury na wyszywanki.

4
 Sylwia Czachór

Lektorka języka polskiego jako obcego na Uniwersytecie

Karola w ramach programu Lektorzy Narodowej Agencji
Wymiany Akademickiej oraz w Instytucie Polskim w
Pradze. Zakochana w swojej pracy, nieustannie poszukuje
nowych rozwiązań, chętnie korzysta z nowych technologii
w procesie nauczania. Lubi być w ruchu.

Małgorzata Balcerzak

Doktor nauk humanistycznych w zakresie

literaturoznawstwa, aktualnie lektor języka
polskiego jako obcego na Uniwersytecie Masaryka
w Brnie. Naukowo zainteresowana glottodydaktyką,
środkowoeuropejską imagologią, komparatystyką
i antropologią literacką. Entuzjastka edukacji filmowej.
Chętnie błąka się po Europie Środkowej.

5
 Spis treści

7 Wstęp
Jak uczyć języka biznesowego metodą blended learning?
Materiały dydaktyczne

Moduł 1: Pieniądze i bankowość

18 Domowy budżet
22 Bank i bankowość
26 Monety i banknoty

Moduł 2: W świecie danych liczbowych

40 Rozliczam podatki w Polsce
46 Bezrobocie
51 W urzędowym labiryncie

Moduł 3: Organizacja pracy zdalnej

66 Mój zestaw słuchawkowy nie działa!
74 Reklamacja
78 Nie umiem oprzeć się reklamie!

Moduł 4: Ćwiczenia uzupełniające

86 Opis osoby
91 Praca
95 W firmie
98 Relacje z innymi

Klucz do ćwiczeń

6
 Wstęp

Olga Bambrowicz

Jak uczyć języka biznesowego metodą blended learning?

Nauczanie języka ekonomii i biznesu dawniej i dziś

Publikowane w ostatnich latach wyniki badań najstarszych rozpowszechnianych

w naszej części Europy podręczników do nauki języka dowodzą, że polszczyzna od stuleci
była przedmiotem zainteresowania cudzoziemców, przybywających na ziemie polskie
z zamiarem osiedlenia się lub prowadzenia interesów z osobami polskojęzycznymi. Owa
potrzeba przyswojenia sobie języka polskiego jako obcego pojawiła się już w XVI wieku,
a więc mniej więcej w tym samym okresie, na który datujemy pierwsze książki drukowane
po polsku1. Anna Dąbrowska, analizując motywację towarzyszącą cudzoziemcom
podejmującym trud opanowania polszczyzny, zauważa:

Powodów uczenia się języka polskiego było więc kilka. Naturalna i oczywista była
motywacja utylitarna: uczono się języka polskiego, ponieważ było to przydatne
w życiu. Tak było w wielonarodowościowych miastach, których mieszkańcami byli
zarówno Niemcy, jak i Polacy, z konieczności kontaktujący się ze sobą. W miastach
Prus Książęcych i Królewskich, na Śląsku i w Wielkopolsce istotna była przydatność
komunikacyjna języka polskiego – kontakty z Polakami (współmieszkańcami czy też
przyjeżdżającymi z powodu handlu i zakupów). Podejście takie charakteryzowało
przede wszystkim niemieckich kupców i rzemieślników, często handlujących
z Polakami, czy też zatrudniających ich jako czeladź.2

Teza o utylitarnym charakterze nauki języka polskiego znajduje egzemplifikację

w zawartości XVII i XVIII-wiecznych podręczników, których autorzy duży nacisk kładą
na sprawność komunikacyjną i dobierają treści w taki sposób, aby uczący się mogli
niemal natychmiast zaaplikować je w życiu codziennym (tu wspomnieć warto chociażby
podręcznik Georga Schlaga 59 rozmówek handlowych…, opublikowany we Wrocławiu
w 1736 roku3).

1
Pierwszą książką drukowaną w języku polskim prawdopodobnie był Raj duszny Biernata z Lublina (1513).
2
Anna Dąbrowska, Kto, gdzie, kiedy i dlaczego uczył (się) dawniej języka polskiego jako obcego? [online]:
https://rjp.pan.pl, dostęp: 15 września 2021 r.
3
Za: A. Dąbrowska, tamże.

7
Mając na uwadze dość naturalną i oczywistą motywację do nauki, jaką niewątpliwie jest
chęć poznania języka w celu osiągnięcia wymiernych korzyści o charakterze majątkowym,
zastanawia fakt, że na polskim rynku glottodydaktycznym ciągle znajdziemy
stosunkowo niewiele materiałów wspomagających nauczanie języka ekonomii i biznesu.
W 1998 roku w Krakowie światło dzienne ujrzał podręcznik Polski język biznesu dla
cudzoziemców Anny Butcher, a rok później na rynku pojawiła się książka O ekonomii
po polsku. Podręcznik języka polskiego dla cudzoziemców. Poziom średnio zaawansowany
Magdaleny Szelc-Mays i Pawła Długosza. Rok 2006 przyniósł publikację Ekonomia –
to nie boli. Polski język ekonomiczny dla cudzoziemców. przygotowaną przez Janinę
Dunin-Dudkowską i Annę Trębską-Kerntopf, dwa lata później opublikowano O biznesie
po polsku. Wprowadzenie do języka biznesu. Podręcznik do nauki języka polskiego
(B1, B2) Marzeny Kowalskiej, zaś pierwszą dekadę XXI wieku zamknęła ważka publikacja
Agnieszki Jasińskiej, Anety Szymkiewicz i Małgorzaty Małolepszej Polski w pracy (A1+).
W 2014 roku Agnieszka Wiśniewska, Anna Kokot, Marzena Jasnos i Samanta Busiło
przygotowały pozycję Chcę pracować w Polsce. Podręcznik do nauki specjalistycznego
języka polskiego jako obcego (B1).

Biorąc pod uwagę zapotrzebowanie dynamicznie zmieniającego się rynku pracy, nie jest
to dorobek imponujący.

Język w zmieniającym się społeczeństwie

Ostatnie lata drugiej dekady XX wieku przeszły do historii Polski jako rynek pracownika.
Ponieważ miejsc pracy w wielu obszarach było znacznie więcej niż chętnych, pracownicy
śmiało dyktowali warunki zatrudnienia przyciśniętym do muru pracodawcom.
Rozwijająca się gospodarka coraz chętniej posiłkowała się pracownikami z zagranicy.
Z lektury statystyk GUS wynika, że polskie rejestry administracyjne z końca 2019 roku
odnotowały 2 106 101 cudzoziemców, z czego aż 1 351 418 osób (czyli 64,2%) stanowili
obywatele Ukrainy. Zdecydowana większość obcokrajowców przybyła do Polski
w celach zarobkowych i z zamiarem osiedlenia się. Jeśli dodać do tego zagraniczne firmy
działające coraz prężniej w Polsce i prowadzące ożywioną międzynarodową wymianę
gospodarczą, uzyskamy obraz rosnącego zapotrzebowania na materiały do nauczania
języka polskiego z elementami biznesu, ekonomii i przedsiębiorczości.

Odnotować należy, że w zmieniających się realiach również oczekiwania co do samego

procesu nauczania i kształtu oferty edukacyjnej uległy znacznym przeobrażeniom.

8
Bariery, potrzeby, oczekiwania

Badania własne, prowadzone w 2018 roku metodą ankiet i wywiadów wśród

cudzoziemców mieszkających w Polsce, wskazywały, że dla osób przybywających
w celach zarobkowych priorytetem jest nauka języka połączona z przyswajaniem
słownictwa branżowego w sposób umożliwiający jak najszybsze wejście na polski rynek
pracy. Badani zdawali się rozumieć, że znajomość polszczyzny dla większości z nich
jest warunkiem sine qua non do ubiegania się o prawo pobytu w Polsce, zaznaczając
jednocześnie, że najbardziej interesuje ich taka forma nauki, która będzie miała
bezpośrednie przełożenie również na karierę zawodową.

Ponadto ankietowani podnosili wielokrotnie kwestię dostępu do oferty edukacyjnej

i słusznie zauważali, że mając na uwadze ograniczenia związane m.in. z ważnością wiz oraz
bieżącymi zobowiązaniami zawodowymi, trudno im zdecydować się na uczestnictwo
w nadmiernie rozciągniętych w czasie kursach. Przy okazji pojawił się problem godzin,
w których prowadzone jest nauczanie (większość kursów prywatnych organizuje się
popołudniami i wieczorami, pory te jednak nie dla wszystkich osób pracujących są
dogodne). Okazało się, że dla obcokrajowców nie bez znaczenia pozostaje cena lekcji
polskiego. Wreszcie wypłynął problem natury lokalizacyjnej. Choć pod koniec drugiej
dekady XXI wieku większość cudzoziemców zamieszkiwała w dużych miastach, coraz
liczniejsze grupy i grupki osiedlały się na polskiej prowincji. Tam natomiast oferta nauki
języka polskiego jako obcego jest nadal dość mocno ograniczona.

Język polski z elementami przedsiębiorczości: za darmo, we własnym

tempie, online

Odpowiedzią na zdefiniowane powyżej problemy miały być 3 innowacyjne kursy

zaprojektowane w 2018 roku przez Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców
na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Założenia autorów były jasne:

•• stworzyć darmową ofertę edukacyjną dostępną online dla osób, które chcą pracować
we własnym tempie,

•• przygotować kursy na wysokim poziomie i w taki sposób, aby angażowały i zachęcały

do podjęcia i kontynuowania nauki bez współudziału nauczyciela,

•• uczyć elementów języka ogólnego w połączeniu ze słownictwem specjalistycznym,

•• zagwarantować uczestnikom możliwość uzyskania pisemnego potwierdzenia

podniesienia kompetencji językowych.

9
Realizacja przedsięwzięcia ze sfery planów przeszła w fazę realizacji dzięki
dofinansowaniu uzyskanemu z NCBiR w ramach konkursu Kurs na MOOC
(POWR.03.01.00-IP.08-00-MOC/18).

MOOC

W 2008 roku Dave Cormier, metodyk zajmujący się projektowaniem procesów

e-learnigowych, po raz pierwszy użył terminu MOOC (ang. massive open online
course) na określenie masowych, otwartych kursów online, czyli takich, z których
może skorzystać nieograniczona liczba uczestników, przy czym zapisać się może każdy
zainteresowany. Kursy MOOC dostępne są poprzez stronę www o funkcjonalnościach
platformy (w praktyce oznacza to m.in., że autorzy kursów mogą monitorować postępy
uczących się).

Każdy kurs MOOC ma uporządkowaną strukturę, kończy się nabyciem kompetencji

(co potwierdza stosowny certyfikat) i wykorzystuje założenia metodyki nauczania
zdalnego: obok nagrań wideo, zadań i ćwiczeń pojawiają się fora dyskusyjne, materiały
źródłowe, sylabusy, linki itp. W kursach typu MOOC proces zdobywania wiedzy
i umiejętności przebiega asynchronicznie, stąd materiały te przeznaczone są do edukacji
indywidualnej lub do wykorzystania w modelu blended.

Choć większość renomowanych uczelni na świecie posiada w swojej ofercie kursy

MOOC, w Polsce pod koniec drugiej dekady XXI wieku brakowało środowiska
informatycznego (platformy), na której można by materiały edukacyjne tego typu
umieszczać. Odpowiedzią na tę niedogodność miała być platforma Navoica.pl.

Wypełnić lukę edukacyjną

Navoica, czyli pierwsza ogólnopolska, niekomercyjna platforma edukacyjna oferująca

bezpłatne asynchroniczne kursy typu MOOC realizowane przez uczelnie i instytucje
edukacyjne, została uruchomiona w 2018 roku. Jej twórcą jest Ośrodek Przetwarzania
Informacji, a właścicielem Ministerstwo Edukacji i Nauki. Platforma otrzymała wsparcie
Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.

Pierwsze kursy języka polskiego jako obcego umieszczone na platformie Navoica

przez Studium Języka i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców UAM wpisywały się
w realizację trzeciej misji uczelni, rozumianej jako kreowanie relacji z otoczeniem
poprzez działania na rzecz stymulowania szeroko rozumianego rozwoju społecznego.
Zgodnie z poczynionymi wcześniej ustaleniami autorom przyświecała idea stworzenia
materiałów adresowanych do osób spoza społeczności akademickiej. Równie ważne

10
było projektowanie kursów w taki sposób, aby pomagały w rozwijaniu kompetencji
kluczowych, odpowiadających potrzebom rynku pracy, gospodarki i społeczeństwa.
Jedną z nich jest niewątpliwie przedsiębiorczość.

Efektem prac 7-osobowego zespołu były 3 angażujące, fabularyzowane kursy

z elementami języka specjalistycznego:
•• Transport i logistyka (A2+)
•• Handel i usługi (A2 / B1)
•• Język polski z elementami przedsiębiorczości (B1),

mające przyczynić się do wzrostu kompetencji z zakresu komunikacji, a także pomóc

w aktywizacji społecznej i zawodowej uczących się (w dalszej perspektywie zaś
prowadzić do trwałego związania użytkowników z Polską, co należy uznać za pozytywną
odpowiedź na zapotrzebowanie na rynku pracy). Każdy z kursów składa się z 6 modułów
tematycznych i jest przewidziany na 18 godzin samodzielnej nauki. Przedsięwzięcie
to było unikatowe w skali kraju: jego założeniem było wypełnienie luki edukacyjnej
w nowoczesnych materiałach do nauczania języka ekonomii i biznesu dostępnych online.

Język polski z elementami przedsiębiorczości (B1)

Dostępny na Navoica.pl kurs Język polski z elementami przedsiębiorczości (B1) łączy

elementy języka ogólnego oraz profesjolektu. Fabuła kursu oparta jest na historii pary
cudzoziemców: Anna i Wiktor przybywają do Polski w celu znalezienia pracy. Przez
pryzmat perypetii głównych bohaterów uczący się zostają wprowadzeni w takie obszary
językowe, jak: poszukiwanie pracy, przygotowywanie dokumentów aplikacyjnych,
uczestnictwo w rozmowie kwalifikacyjnej, omawianie struktury przedsiębiorstwa,
radzenie sobie w sytuacji konfliktu itp. Materiał został podzielony na 6 partii
tematycznych:

Moduł 1: Opis osoby

Moduł 2: Plany na przyszłość

Moduł 3: Przeszłość

Moduł 4: Praca

Moduł 5: W firmie

Moduł 6: Relacje z innymi

11
Każdy z modułów składa się z 3 lekcji zbudowanych z ok. 4-7 zakładek i jest przewidziany
na mniej więcej 3 godziny samodzielnej pracy. Na zawartość każdej z części składają się
fabularyzowane filmy animowane, komentarze gramatyczne, schematy, ilustracje, teksty,
nagrania audio oraz oczywiście angażujące ćwiczenia z autokorektą i rozbudowaną
informacją zwrotną.

•• W module pierwszym kursanci poznają słownictwo potrzebne do opisu wyglądu

i charakteru, uczą się rozmawiać o gustach i preferencjach, wyrażają opinie i opowiadają
o samopoczuciu.

•• Moduł drugi przynosi słownictwo związane z edukacją i rozwojem oraz pracą

z komputerem. Użytkownicy dowiadują się, jak napisać CV i list motywacyjny, ćwiczą
tryb przypuszczający oraz powtarzają wiadomości o czasie przyszłym.

•• W module trzecim użytkownicy uczą się relacjonować przebieg kariery zawodowej,

przy okazji powtarzając czas przeszły. Rozszerzają zasób słownictwa związanego
z historią rodziny oraz przypominają sobie zasady rządzące wyrażaniem dat. Pracują
także nad aspektem czasowników.

•• W czwartym module pojawia się słownictwo dotyczące warunków pracy. Są tu

zagadnienia związane z prawami pracowników oraz ubezpieczeniami. Towarzyszy im
powtórzenie wiadomości o liczebniku oraz budowanie zdań warunkowych.

•• Szczególnie istotny wydaje się moduł piąty, w którym kursanci znajdą leksykę
związaną z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa i poznają różne typy firm oraz umów.
To tutaj pojawia się temat organizacji miejsca pracy oraz obowiązków spoczywających
na pracownikach. Z tej części wreszcie użytkownicy dowiadują się, jak założyć w Polsce
własną firmę.

•• Moduł szósty jest podporządkowany tematyce relacji międzyludzkich. Pojawia się

słownictwo związane z nawiązywaniem kontaktów oraz z przebiegiem i rozwiązywaniem
konfliktów w pracy. Uczący się ćwiczą pisanie oficjalnych i nieoficjalnych zaproszeń,
powtarzają tryb rozkazujący i przypominają sobie, w jaki sposób grzecznie,
acz zdecydowanie, zaprezentować własne zdanie.

Wady, zalety i wnioski

Tak zaprojektowane materiały spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony

użytkowników. Okazało się jednak, że nie są w stanie w pełni odpowiedzieć na potrzeby
osób uczących się oraz lektorów języka polskiego jako obcego. Zespół twórców
materiałów na platformę Navoica szybko zwrócił uwagę na dwie kwestie.

12
Po pierwsze, kursy MOOC z definicji są przewidziane do samodzielnej nauki. Zostały
pomyślane jako niezależny byt, do którego możemy oczywiście odesłać słuchaczy
kursów stacjonarnych. Jeśli jednak chcemy zintegrować materiały z platformy Navoica
z kursem tradycyjnym (lub z pracą w modelu blended learning), musimy liczyć się
z kilkoma niedogodnościami:

1) Nie mając uprawnień administratora lub członka zespołu na platformie, kontrola

nad postępami naszych studentów jest utrudniona lub wręcz niemożliwa (prosząc
o zapoznanie się z całością kursu, możemy co prawda wymagać okazania nam dokumentu
potwierdzającego ukończenie; jeśli jednak chcemy odesłać słuchaczy tylko do fragmentu,
nie mamy dostępu do narzędzi umożliwiających sprawdzenie stopnia wykonania tego
zadania).

2) Choć materiały z platformy Navoica są doskonałym uzupełnieniem kursów

prowadzonych w formule zdalnej (np. udostępniając ekran, możemy pokazywać filmy
animowane i wspólnie wykonywać ćwiczenia), ich powielanie w wersji papierowej jest
dość problematyczne (platforma nie generuje plików PDF z ćwiczeniami).

Po drugie, istnieje ciągle szereg tematów, które nie zostały uwzględnione w materiałach
do nauki języka polskiego jako obcego z elementami przedsiębiorczości na
Navoica.pl, a które wydają się niezwykle istotne z perspektywy cudzoziemców, mających
do czynienia w życiu zawodowym z osobami polskojęzycznymi. Do takich tematów,
które wymagają uzupełnienia lub rozszerzenia, autorzy kursów ze Studium Języka
i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców UAM zaliczyli m.in.: bankowość, wiedzę na
temat pracy zdalnej, interpretację i prezentowanie danych liczbowych oraz realizację
projektów.

Reasumując, oddanie do użytku kursów MOOC zaostrzyło apetyt glottodydaktyków

zatrudnionych w Studium na rozbudowę istniejących zasobów. Wydarzenie to
postawiło też przed zespołem nowe wyzwanie: włączenie wypracowanych materiałów
do nauczania tradycyjnego lub procesu kształcenia prowadzonego w formule blended
learning.

Nauczanie mieszane

Wydaje się, że mimo wywołanego m.in. pandemią COVID-19 otwarcia środowiska

pedagogicznego na nauczanie zdalne, metoda blended learning wciąż budzi
nieuzasadnione obawy. Tymczasem badania dowodzą, że blended learning jest znacznie
skuteczniejszy niż nauczanie tradycyjne4. Metoda ta bez wątpienia dobrze sprawdza się
w nauczaniu języków obcych.

4
Dongsong Zhang, J. Leon Zhao, Lina Zhou, Jay F. Nunamaker, Can E-Learning Replace Classroom Learning?,
online: https://cacm.acm.org/magazines/2004/5/6515-can-e-learning-replace-classroom-learning/fulltext
[dostęp: 12.10.2021]

13
Przyglądając się sprawnościom językowym nauczanym na kursach językowych łatwo
dojść do wniosku, że kształtowanie sprawności receptywnych, takich jak rozumienie ze
słuchu czy rozumienie tekstu pisanego, opiera się w znacznej mierze na indywidualnej
pracy kursanta i z tego względu nie musi być przedmiotem pracy grupowej w klasie.
Podobnie rzecz ma się z produktywnym pisaniem (które wymaga wszak czasu i skupienia).
Kwestą dyskusyjną jest natomiast mówienie. Doskonalenie tej sprawności wymaga
bowiem interlokutora i zdaje się, że nadal łatwiej uczyć mówienia podczas tradycyjnych
zajęć niż w kontakcie ze sztuczną inteligencją.

Niemniej jednak łatwo wyobrazić sobie sytuację, w której prosimy osoby uczące się
o samodzielne opanowanie partii materiału, następnie zaś spotykamy się twarzą w twarz
na zajęciach praktycznych, gdzie doskonalimy użycie słownictwa i struktur.

Włączenie w tak zorganizowany proces nauczania języka polskiego jako obcego

kursów umieszczonych na platformie Navoica ma tę wartość dodaną, że użytkownicy
pracują we własnym rytmie z materiałami oddziałującymi na wiele zmysłów (audio,
wideo, tekst, interaktywne ćwiczenia itp.). To zaś, jak pokazują wspomniane badania,
ma bezpośrednie przełożenie na skuteczność całego procesu dydaktycznego.

Jak wykorzystać kurs MOOC B1 z elementami przedsiębiorczości

w nauczaniu cudzoziemców języka polskiego jako obcego metodą
blended learning?

Skoro wiemy, że metoda blended learning dobrze sprawdza się w nauczaniu języka
(również biznesowego) i mamy pakiet materiałów na Navoica.pl, do których możemy
odesłać kursantów w ramach samodzielnej pracy, pozostaje odpowiedzieć sobie
na pytanie: czym uzupełnić kurs podczas zajęć kontaktowych?

Częściowe rozwiązanie problemu zawartego w powyższym pytaniu ma przynieść

niniejsza publikacja. Składają się na nią:
•• moduły uzupełniające istniejący kurs online o nowe obszary tematyczne,
•• pakiet ćwiczeń komplementarnych wobec lekcji już opublikowanych na platformie
Navoica.pl,
•• klucz.

3 nowe moduły, które stanowią rozwiązanie, to:

•• Pieniądze i bankowość,
•• W świecie danych liczbowych,
•• Organizacja pracy zdalnej.

14
Ich tematyka nie jest dziełem przypadku: została ustalona w toku konsultacji w gronie
zatrudnionych w Polsce i w Czechach lektorów, którzy współpracowali nad metodyczną
stroną rozwiązania. Podobnie jak w przypadku kursu B1 z elementami przedsiębiorczości
na platformie Navoica, każdy z nowych modułów składa się z 3 lekcji, te zaś zbudowane
są z czytanek i dialogów, a także ćwiczeń gramatycznych oraz leksykalnych.
Szata graficzna, podobnie jak warstwa fabularna, pozostają w ścisłej korelacji
z materiałami online.

Moduł pierwszy jest poświęcony pieniądzom i bankowości. Ta część zawiera materiał

mający przybliżyć zagadnienia związane z zarządzaniem domowym budżetem, a także
z otwieraniem i prowadzeniem konta w banku. Ponadto znajdują się tutaj materiały
i ćwiczenia związane z historią polskiej waluty oraz z monetami i banknotami będącymi
w obiegu na całym świecie.

Moduł drugi ma przygotować kursantów do poruszania się w gąszczu danych liczbowych.

Znajdują się tutaj ćwiczenia związane z systemem podatkowym w Polsce, statystykami
na temat bezrobocia, a także z polskimi urzędami. Celem tej części jest przygotowanie
osób uczących się do funkcjonowania w zawiłym polskim systemie administracyjnym
(także pod kątem legalizacji pobytu w Polsce lub otwierania tu własnej firmy).

Pomysł na moduł trzeci narodził się podczas jednej z fal pandemii COVID-19. Ta część
wyrasta z obserwacji studentów, którzy rozpaczliwie poszukiwali leksyki na opisanie
problemów, z którymi borykali się w dobie lockdownu. Awarie sprzętu do komunikacji
zdalnej są tutaj pretekstem do rozmowy o uwarunkowaniach pracy na odległość, ale
także o reklamacjach oraz mechanizmach rządzących reklamą.

Co istotne, w wielu miejscach tej części publikacji znajdują się odnośniki do wybranych
zagadnień z kursu B1 z elementami przedsiębiorczości na platformie Navoica, gdzie
wybrane zagadnienia są omówione szerzej, zaprezentowane w formie animacji i grafik
oraz obudowane dodatkowymi interaktywnymi ćwiczeniami.

Oddzielną część publikacji stanowią teksty i ćwiczenia, będące uzupełnieniem

istniejącego już kursu o nowe elementy. W module czwartym znajdziemy pogrupowane
tematycznie materiały związane z następującymi obszarami:
•• Opis osoby,
•• Praca,
•• W firmie,
•• Relacje z innymi.

15
Ta część jest okazją zarówno do powtórzenia słownictwa zawartego w kursie online,
jak i do zaznajomienia się z nowymi zagadnieniami. Poruszone są tu takie tematy,
jak np.: pomoce biurowe, networking, small talk, telefoniczna obsługa klienta czy
prowadzenie korespondencji mailowej. Całość obudowana została różnymi typami
ćwiczeń (łączenie kolumn, uzupełnianie tekstu, prawda czy fałsz, samodzielne
wypowiedzi pisemne, tematy do dyskusji itp.).

Ostatnim ogniwem jest zestawienie poprawnych odpowiedzi do ćwiczeń.

Podsumowanie

Czas pandemii COVID-19, lockdownu i nauczania zdalnego bez wątpienia przyspieszył

szereg procesów na gruncie nauczania języków obcych. Zarówno nauczyciele, jak
i uczniowie są bardziej otwarci na nowe rozwiązania i eksperymenty. Istotnym tematem
podejmowanym w tym kontekście jest poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań
metodycznych, jeszcze lepiej i skuteczniej trafiających w gusta i potrzeby odbiorców.
Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja w połączeniu z udostępnionymi na platformie
Navoica.pl materiałami dydaktycznymi stanie się przyczynkiem do wielu intrygujących
eksperymentów dydaktycznych.

16
 Moduł 1
Pieniądze i bankowość

17
Lekcja 1
Domowy budżet

Jest początek miesiąca. Anna i Wiktor rozmawiają o domowym budżecie.

Spółgłoski d oraz ż (dż) w słowie „budżet”

wymawiamy jako [d-ż] (tak jak w wyrazie drzewo).

Anna: Wiktorze, oboje dostajemy pensje z góry, na początku miesiąca. Dobrze

byłoby, gdybyśmy zawsze po wypłacie porozmawiali o czekających nas
domowych wydatkach.
Wiktor: Myślisz, że to konieczne? Przecież wszystkie rachunki płacimy na bieżąco
i nigdy nie mamy zaległości.
Anna: Mimo wszystko bardzo cię proszę, abyśmy na początku każdego miesiąca
robili rezerwę finansową na opłaty.
Wiktor: W porządku, Aniu, to ty jesteś księgową – i z zawodu, i z powołania. Dobrze,
jakie wydatki musimy ponosić co miesiąc?
Anna: Czynsz, zaliczka za wodę oraz opłaty za media: prąd i gaz. Do tego dochodzą
jeszcze faktury za telefon i Internet. I oczywiście opłaty za wywóz śmieci.
Na szczęście minęły już czasy wypełniania na poczcie blankietów i druków.
Dzięki płatnościom elektronicznym możemy regulować rachunki szybko
i bez wychodzenia z domu.
Wiktor: Ale przecież termin płatności czynszu przypada dopiero pod koniec
miesiąca! A na rachunki za prąd i gaz musimy poczekać, bo przecież te kwoty
są zmienne!
Anna: Tak, ale jak mówi polskie przysłowie: przezorny zawsze ubezpieczony!
Dlatego na opłaty stałe musimy odłożyć pieniądze już dziś.

Słowo rachunek ma w języku polskim 3 znaczenia:

1. dokonywanie działań i obliczeń, np. rachunek matematyczny, rachunek zysków i strat
2. kwota należności lub dokument z tą kwotą, np. rachunek w restauracji
3. konto w banku, np. rachunek osobisty, rachunek firmowy

18
 01
Ćwiczenie
Dokończ zdania.

1. Anna i Wiktor na początku miesiąca 4. Anna i Wiktor płacą za wodę

dostają a) na podstawie faktury
a) wypłatę b) w formie przedpłaty
b) nagrodę c) co drugi miesiąc
c) emeryturę
5. Anna i Wiktor regulują rachunki
2. Anna i Wiktor robią opłaty a) z domu
a) z opóźnieniem b) na poczcie
b) regularnie c) w banku
c) z góry

3. Anna chce na początku miesiąca

a) zapłacić rachunki
b) przeanalizować wydatki
c) odłożyć pieniądze na kosmetyczkę

02
Ćwiczenie

Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.

1. Anna i Wiktor muszą opłacić prenumeratę gazety.

2. Wiktor uważa, że Anna lubi swój zawód.

3. Anna i Wiktor nie muszą płacić co miesiąc za odpadki.

4. Anna i Wiktor przegapili termin płatności za mieszkanie.

5. Anna jest bardziej rozważna niż Wiktor.

19
03
Ćwiczenie
Połącz w pary.

płacić (rachunki) koszt, nakład

odkładać (pieniądze) opłacać, regulować

ponosić (wydatki) pensja, wynagrodzenie

przypadać rozważny, ostrożny

wypełniać uzupełniać, wpisywać informacje

wydatek oszczędzać, robić rezerwę

zaliczka dług, opóźnienie

wypłata pokrywać koszty, uiszczać należności

zaległość przedpłata, zadatek

przezorny mieć miejsce, wydarzać się

04
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania, wybierając właściwe słowa.

wypłaty / uregulować / czynszu / termin płatności / rachunki / budżecie /

opłaty stałe / zaliczki / odłożyć

Odbyłam właśnie bardzo stresującą rozmowę z właścicielem mieszkania,

które wynajmuję od roku. Przedstawił mi …….……….. (1) za wodę
i okazało się, że moje comiesięczne …..……….. (2) były zbyt niskie. Teraz
muszę ……..……….. (3) różnicę, a to oznacza, że wydam niespodziewanie
prawie połowę mojej …..……….. (4)! Na szczęście ……..……….. (5) przypada
dopiero za trzy miesiące, więc zdążę jeszcze …….……….. (6) pieniądze na
ten cel. Jakby tego było mało, właściciel poinformował mnie również,
że musi podnieść od stycznia wysokość …..……….. (7). Spodziewałam się
tego, ale i tak muszę dokonać zmian w moim ………..…… (8),
żeby było mnie na to wszystko stać, bo wygląda na to,
że ………..……….. (9) za mieszkanie znacząco wzrosną.

20
 05
Ćwiczenie

Uzupełnij zdania odpowiednimi formami liczebników porządkowych.

1. Jeśli nie odłożymy pieniędzy, będziemy zawsze żyć od ………..……….. (1)

do ………..……….. (1).
2. Powtarzam ci już ………..……….. (100) raz, że wywóz śmieci odbywa się
w każdy poniedziałek!
3. Spóźniłam się z opłatą za Internet i teraz muszę zapłacić ………..……….. (2) tyle.
4. Pamiętaj, żeby uregulować rachunki przed ………..……….. (20) – wtedy nie zostaną
nam naliczone odsetki.
5. Jeśli myślisz, że zapłacę twoją część czynszu, to chyba brakuje ci
………..……….. (5) klepki.
6. Firma mojego brata nie wypłaci pensji pracownikom, bo poniosła
………..……….. (1 000 000) straty.
7. Dostałam awans i moja pensja znacząco wzrosła. Jestem teraz w ………..……….. (7)
niebie!
8. Jestem umówiona w banku jutro na godzinę ………..……….. (9).
9. Musimy się pospieszyć, bo dziś urzędy są otwarte tylko do ………..……….. (3).
10. Czy my zawsze musimy robić wszystkie opłaty za pięć ………..……….. (12)? Może
czasem warto załatwić to wcześniej i bez stresu.

Są dwa sposoby zapisywania liczebników porządkowych:

1) słowami (np. zerowy, druga, dwudziesty czwarty, tysięczny),

2) cyframi z kropką (4., 15., 2020.).

Nie jest poprawny zapis: 4-go, 2021-ego, o 6-tym, po 4-ej, 6-mu.

W języku polskim nie dodajemy końcówek fleksyjnych do cyfr!

21
Lekcja 2
Bank i bankowość

Anna i Wiktor wychodzą z banku. Są zdenerwowani i zmęczeni.

Anna: To nie do wiary, jak kosztowne jest utrzymanie tego konta!

Wiktor: To prawda, Aniu. Płacimy co miesiąc 10 złotych za sam rachunek, 5 złotych
za ubezpieczenie kart...
Anna: … a czasem dochodzą jeszcze horrendalne sumy za każde przewalutowanie
transakcji!
Wiktor: Aniu, spokojnie! Na pewno znajdziemy ofertę, która będzie korzystniejsza.
Może założymy w naszym banku konto „Na start!”? Jest to rachunek dla
młodych pracowników, więc na pewno będzie mniej opłat i niższe prowizje.
Anna: Jest to jakiś pomysł. Zastanówmy się, czego nam potrzeba. Ekspresowe
przelewy z konta na konto, płatności nie tylko kartą, ale także blikiem,
bezpłatne pobieranie pieniędzy z bankomatów wszystkich sieci w kraju,
bezpieczne, tanie i szybkie transakcje międzynarodowe. Ponadto chciałabym
ten rachunek obsługiwać przez telefon, za pomocą prostej i intuicyjnej
aplikacji. Sam rozumiesz – dziś bankowość elektroniczna jest bardzo ważna.
Wiktor: Oj, jesteś bardzo wymagająca! Ale masz rację: powinniśmy zamknąć stare
konta i otworzyć nowe, na lepszych warunkach. Chodźmy do domu, ja zrobię
obiad, a ty przejrzysz oferty i wybierzesz najkorzystniejszą.
Anna: Masz to jak w banku!

Wielu Polaków używa sformułowania wypłacać pieniądze z bankomatu.

Zdaniem językoznawców konstrukcja ta, choć bardzo popularna,
nie jest poprawna. Zamiast niej proponują inną – bardziej logiczną
i poprawną: pobrać / podjąć pieniądze z bankomatu.

22
01
Ćwiczenie Dokończ zdania.

1. Anna i Wiktor są zirytowani, ponieważ 4. Dzięki bankowości elektronicznej

a. wyszli z banku możemy
b. są niezadowoleni ze swojego konta a. korzystać z konta przez telefon
c. dużo zapłacili za założenie konta b. płacić mniej za transakcje
międzynarodowe
2. Utrzymanie konta jest kosztowne, czyli c. bezpłatnie pobierać pieniądze
a. drogie z bankomatów
b. darmowe
c. bezpłatne 5. Założyć konto w banku to inaczej:
a. uruchomić
3. Korzystniejsza oferta jest b. obsługiwać
a. częściej wykorzystywana c. otworzyć
b. bardziej luksusowa
c. bardziej opłacalna

02
Ćwiczenie

Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.

1. Anna i Wiktor właśnie założyli nowe konto w banku.

2. Anna i Wiktor płacą za konto 15 zł miesięcznie.

3. Anna twierdzi, że transakcje w różnych walutach są niedrogie.

4. Wiktor uważa, że Anna ma duże oczekiwania.

5. Po powrocie do domu Anna i Wiktor będą szukali nowych ofert.

23
 03
Ćwiczenie

Od podanych czasowników utwórz rzeczowniki.

zakończenie bezokolicznika -ać -eć -ować

czasownik mieszkać myśleć pracować

rzeczownik
mieszkanie myślenie pracowanie
odczasownikowy
końcówka rzeczownika
-nie
odczasownikowego

zakończenie bezokolicznika -ić -yć -ąć *jednosylabowe

czasownik spóźnić ćwiczyć wynająć żyć

rzeczownik
spóźnienie ćwiczenie wynajęcie życie
odczasownikowy
końcówka rzeczownika
-enie -cie
odczasownikowego

1. utrzymać –

2. przewalutować –

3. pobierać –

4. korzystać –

5. wymagać –

6. płacić –

7. ubezpieczyć –

8. założyć –

9. otworzyć –

10. zamknąć –

Rzeczowniki odczasownikowe mają rodzaj nijaki.

24
 04
Ćwiczenie

Uzupełnij zdania wybranymi rzeczownikami odczasownikowymi z ćwiczenia 3

w odpowiedniej formie.

1. Ta praca jest bardzo monotonna: nic, tylko siedzenie przed komputerem

i .................................. z programów graficznych.
2. Nie noszę przy sobie gotówki, bo jestem przyzwyczajony do ..................................
kartą w każdym sklepie.
3. Jeśli chciałeś otrzymać odszkodowanie za zgubioną kartę, trzeba było pomyśleć
o .................................. .
4. W tym mieście koszty .................................. są tak duże, że nie mogę odłożyć
żadnych pieniędzy.
5. Mój bank pobiera wysokie opłaty za każde .................................. transakcji, dlatego
niechętnie kupuję produkty z zagranicy.
6. Nie myślałam, że będę musiała załatwiać tyle formalności związanych
z .................................. starego konta bankowego.

05
Ćwiczenie

Połącz w pary terminy i ich definicje, a następnie ułóż z wybranymi z nich 5 zdań,
dotyczących Twoich doświadczeń.

przesyłanie pieniędzy z konta na konto

bankomat
wynagrodzenie za pośrednictwo
przelew w transakcji, obliczane procentowo
transakcja mieć coś zagwarantowane
karta płatnicza umowa, dzięki której otrzymamy pieniądze,
jeśli coś stracimy lub zniszczymy
prowizja
urządzenie do pobierania gotówki z konta
ubezpieczenie
umożliwia płatności bezgotówkowe
mieć coś jak w banku
i pobieranie pieniędzy z bankomatu

rodzaj operacji bankowej

25
Lekcja 3
Historia polskich monet i banknotów

Czekając na spotkanie z w placówce bankowej, Wiktor wziął do ręki „Magazyn Finansowy”,

w którym znalazł interesujący artykuł na temat historii polskiej waluty.
Przeczytaj uważnie tekst.

MAGAZYN FINANSOWY
Moi rodzice byli milionerami!

„Złoty” czy „lech”?

Choć określenie „złoty” pojawiło się już

w XIV wieku, początkowo odnosiło się ono
do dukatów zagranicznych, czyli srebrnych
i złotych monet pochodzących z innych
krajów. Nazwa „złoty” w znaczeniu jednostki
monetarnej została wprowadzona krótko po
odzyskaniu przez Polskę niepodległości [1],
28 listopada 1919 roku. Warto wspomnieć,
że niewiele brakowało, a złoty wcale nie
byłby złotym. Dlaczego? Wielu ówczesnych
polityków, z Józefem Piłsudskim [2] na czele,
uważało, że polska waluta powinna nosić nazwę
„lech”.

[1] Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, po 123 latach nieobecności na mapie Europy.

26 [2] Józef Piłsudski – polski polityk, Naczelnik Państwa Polskiego (1918–1922), Wódz Naczelny Wojska Polskiego
(1918), pierwszy Marszałek Polski (1920), premier Polski (1926–1928, 1930).
Reforma Grabskiego Monety wyszły z użycia, a w obiegu coraz
powszechniejsze stawały się banknoty
Polski złoty w oficjalnym obiegu pojawił się o nominałach 1 000 000 i 2 000 000 zł
dopiero 29 kwietnia 1924 roku. Jego ojcem (zaprojektowano nawet banknot o nominale
chrzestnym był Władysław Grabski, ówczesny 10 000 000 zł!). Za miliony gromadzone
minister skarbu. To on właśnie, zaniepokojony w portfelach Polacy mogli jednak niewiele
hiperinflacją [3], przeprowadził reformę kupić. Na początku lat dziewięćdziesiątych
pieniężną. W jej wyniku złoty, zastępując polską kilogram cukru kosztował prawie 10 000 zł,
markę, stał się oficjalnym środkiem płatniczym jajko – 2 200 zł, a 0,5 litra wódki - 75 000 zł.
w Polsce. Reforma Grabskiego była konieczna,
ponieważ od 1918 roku polskie marki znacznie „Zakryj kciukiem zera cztery, będzie
straciły na wartości. Tymczasem złoty był na pieniądz nowej ery”
tyle mocny i stabilny, że w owych czasach
porównywano go z frankiem szwajcarskim. Hiperinflację przerwał Narodowy
Bank Polski, który 1 stycznia 1995 roku
Polska krajem milionerów! przeprowadził denominację „o cztery
zera”. W jej wyniku 10 000 zł zamieniło
Karierę złotego przerwała II wojna światowa. się w 1 zł, a litr mleka zamiast 5 500 zł
Polska waluta wróciła w 1945 roku, ale jej kurs zaczął kosztować 55 groszy. Nowa waluta
był uzależniony od kursu waluty radzieckiej. (PLN) drukowana była na terenie Wielkiej
W 1950 roku postanowiono zrównać kurs Brytanii. Wymiana starych pieniędzy
złotego z rublem. W tym celu wprowadzono na nowe trwała dwa lata, do ostatniego
nowe pieniądze, przy okazji rekwirując znaczną dnia grudnia 1996 roku. Dziś monety
część oszczędności obywateli. Nie był to koniec i banknoty sprzed 1995 roku mają dużą
kłopotów złotego. W Polsce po raz kolejny wartość kolekcjonerską. Można je spotkać
pojawiła się inflacja, która na przełomie lat 80. na aukcjach i w antykwariatach, choć są też
i 90. XX wieku zamieniła się w hiperinflację, z sentymentem przechowywane w wielu
z większości Polaków czyniąc „milionerów”. polskich domach.

Opracowano na podstawie: https://www.walutomat.pl/poradnik/historia-polskiej-waluty/

01
Ćwiczenie

Przedyskutuj z koleżankami i kolegami z grupy poniższe zagadnienia.

1. Jak myślisz, dlaczego po pierwszej wojnie światowej padła propozycja, aby jednostkę
walutową nazwać właśnie „lech”?
2. Jak sądzisz, dlaczego w 1919 roku zdecydowano się w odniesieniu do polskiej waluty
na nazwę „złoty”, a nie „lech”?
3. Dlaczego parlamentarzyści polscy liczyli się ze zdaniem Piłsudskiego?
4. Dlaczego po wojnie kurs złotego był uzależniony od waluty radzieckiej?
5. Czy wiesz, czym są kryptowaluty? Jaka Twoim zdaniem czeka je przyszłość?

[3] Bardzo wysoka inflacja, a więc wzrost cen (ekonomiści uważają, że granicą między inflacją a hiperinflacją

27
jest wzrost cen o co najmniej 50% miesięcznie). Hiperinflacja w 1924 roku była wynikiem kłopotów
gospodarczych oraz masowego drukowania pieniędzy. Z hiperinflacją zwykle wiąże się utrata zaufania do
waluty krajowej.
 02
Ćwiczenie

Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.

Określenie „złoty” pojawiło się już w średniowieczu.

Nazwa „złoty” (jako jednostka monetarna) pojawiła się przed 11.11.1918 roku.

Władysław Grabski był ministrem skarbu w II połowie XX wieku.

W wyniku reformy Grabskiego złoty zastąpił polską markę.

W czasach Grabskiego polski złoty był słabą i niestabilną walutą.

Po II wojnie światowej kurs złotego był zależny od kursu dolara.

Hiperinflacja spowodowała, że Polacy byli milionerami i mogli kupić wiele rzeczy.

Denominacja z 1995 roku oznaczała, że jeden nowy złoty był wart tyle samo, co
dziesięć tysięcy starych złotych.

Nową walutę (PLN) drukowano tylko na terenie Polski.

Dziś można także płacić starymi banknotami (sprzed 1995 roku).

28
 03
Ćwiczenie Połącz nazwę waluty z nazwą kraju.

euro rubel frank dolar korona

czeska

rupia yuan jen funt hrywna

lira peso forint kuna

Stany Czechy Niemcy Chorwacja

Zjednoczone

Rosja Japonia Węgry

Indie Szwajcaria Ukraina Turcja

Wielka Brytania Chiny Meksyk

04
Ćwiczenie

Czy potrafisz rozpoznać te symbole? Połącz symbol, nazwę waluty oraz jej kod.

$ złoty HRK

€ frank szwajcarski CNY

zł dolar EUR

£ rupia RUB

₣ yuan CZK

₽ euro USD

¥ kuna CHF

₹ funt GBP

Kč rubel IDR

kn korona czeska PLN

29
 Połącz słowo z definicją.
05
Ćwiczenie
przepływ, krążenie, cyrkulacja
dukat pieniądz papierowy
niepodległość to, ile coś jest warte, jakie ma znaczenie
obieg złota moneta używana w Europie do XIX wieku
ojciec chrzestny zebrane, odłożone pieniądze
ówczesny rzecz do trzymania, przechowywania pieniędzy
hiperinflacja dawny; istniejący w przeszłości, w konkretnym
czasie
środek płatniczy
w tamtych czasach, w przeszłości
wartość
coś, czym można zapłacić za transakcję finansową
kolekcjonować
niezależność państwa od innych krajów
w owych czasach
patron, opiekun
radziecki
pieniądz metalowy
oszczędności
odnoszący się do Związku Socjalistycznych
moneta Republik Radzieckich (ZSRR)
banknot wartość czegoś, oznaczenie wartości pieniędzy
nominał (np. 10 zł)
zbierać, gromadzić
portfel
skrajna, ekstremalna inflacja

06
Ćwiczenie Uzupełnij zdania, wybierając z tabelki właściwe słowa.

monety / portfele / hiperinflacji / banknotach / obiegu / nominale / wartości /

kolekcjonerskie / środkiem płatniczym

1. Popularnym ....................................... jest dzisiaj karta kredytowa.

2. Małe ....................................... damskie będą pasować do każdej torebki.
3. Na polskich ....................................... widać wizerunki najważniejszych władców.
4. Mennica to miejsce, w którym powstają ........................................ .
5. W Unii Europejskiej myśli się o likwidacji monet o .......................................
jednego centa i dwóch centów.
6. Narodowy Bank Polski podał informacje o liczbie banknotów, które są
w ....................................... pieniężnym.
7. Prezes Narodowego Banku Polskiego powiedział, że w 2025 roku
może pojawić się banknot o ....................................... 1 000 złotych.
8. W sklepie numizmatycznym można kupić banknoty i monety ....................................... .
9. W wyniku ....................................... cena cukru wzrosła o 80%.

30
 07
Ćwiczenie A

Czy wiesz, kim były osoby widoczne na banknotach?

Połącz obrazek z podpisem.

1. Abraham Lincoln C
B
2. Mahatma Gandhi
3. Elżbieta II
4. Stefan I Święty
5. Piotr I Wielki
6. Józef Piłsudski E
7. Maria Skłodowska-Curie D
8. Mikołaj Kopernik

F G H

08
Ćwiczenie
Co widzisz na obrazkach? Połącz.

karta kredytowa / moneta / banknot / kryptowaluta / czek

papiery wartościowe / złoto / bon towarowy

31
 09
Ćwiczenie

Czy potrafisz nazwać poszczególne elementy banknotu lub monety? Zaznacz.

1 3 7 6
8

2 4 5

symbol narodowy – element związany z tożsamością narodową, może być nim

godło [tu: orzeł w koronie].
wizerunek władcy – centralny element szaty graficznej banknotu, przedstawia
ważną dla danego państwa postać [tu: Bolesław Chrobry – pierwszy koronowany
władca ziem polskich].
znak wodny – ten znak widać tylko podczas oglądania banknotu pod światło
– przedstawia np. wizerunek władcy oraz cyfrowe oznaczenie nominału.
W normalnych warunkach wygląda jak puste, niezadrukowane miejsce.
nitka zabezpieczająca – tę wertykalną (pionową), ciemną linię widać podczas
oglądania banknotu pod światło.
mikrodruki – te mikroskopijne napisy widać tylko w powiększeniu. Pojawiają się
na przedniej (pierwszej) i odwrotnej (drugiej) stronie banknotu.
recto-verso – elementy graficzne, które są po obu stronach banknotu, uzupełniają
się i tworzą pełny obraz [tu: koronę]. Obraz ten widać pod światło.
efekt kątowy – w zależności od kąta (sposobu) patrzenia widać jasne lub ciemne
cyfry oznaczenia nominału.
awers – przednia lub główna strona monety, może prezentować np. portret króla,
imię władcy, ważny symbol narodowy.
rewers – tylna strona monety; zazwyczaj na rewersie znajduje się nominał monety
(oznaczenie jej wartości).

32
 10
Napisz (słownie), ile kosztowały te produkty (przed
Ćwiczenie
denominacją), a ile kosztują dziś.

Przykład:
1 jajko 0,5 litra wódki

Kiedyś 6 000 zł – sześć tysięcy złotych Kiedyś 75 000 zł – ............................................

Dziś 2 zł – dwa złote Dziś 24 zł – ..........................................................

1 kilogram cukru Samochód (marki Fiat)

Kiedyś 10 000 zł – ............................................ Kiedyś 135 000 zł – ..........................................

Dziś 3,50 zł – ....................................................... Dziś 60 000 zł – ..................................................

1 bochenek chleba

Kiedyś 8 000 zł – ...............................................

Dziś 2,99 zł – .......................................................

1 – złoty, grosz, tysiąc, milion

2, 3, 4 – złote, grosze, tysiące, miliony (mianownik – kto? co?)
5 i więcej – złotych, groszy, tysięcy, milionów (dopełniacz – kogo? czego?)

Połącz słowo z definicją.

11
Ćwiczenie
tam wymieniamy pieniądze na inną walutę
tam trzymamy pieniądze na koncie / rachunku
portfel
umożliwia płacenie kartą
bank
tam trzymamy pieniądze i inne drogocenne rzeczy;
bankomat działa na kod
kantor w nim trzymamy pieniądze i karty kredytowe
kasa tam produkowane są monety
terminal używa jej sprzedawca w sklepie
skarpeta miejsce transakcji kupna-sprzedaży akcji, obligacji
skarbonka pomaga w oszczędzaniu pieniędzy
sejf pozwala szybko pobrać gotówkę
mennica metaforyczna i stara forma przechowywania
giełda pieniędzy

33
 12
Ćwiczenie

Wpisz słowa w nawiasie w odpowiedniej formie (miejscownik).

1. Niektórzy ludzie trzymają w (sejf) ....................... nie tylko pieniądze i diamenty, ale
także broń.
2. Czy warto trzymać pieniądze na (konto) ....................... bankowym?
3. Wymiana waluty w (kantor) ....................... nie jest skomplikowana.
4. Wszystkie pieniądze, które dostałam na Dzień Dziecka, trzymam w różowej
(skarbonka) ........................ .
5. Czy wiedziałeś, że monety produkowane są w (mennica) .......................?
6. Babcia powiedziała, że już nie będzie trzymać pieniędzy w (skarpeta) .......................
i założyła konto bankowe.
7. Nie mam żadnych drobnych w (portfel) ......................., mam tylko banknoty i kartę.
8. Nie mogłam pobrać gotówki, ponieważ w (bankomat) ....................... nie było już
pieniędzy.
9. Czy myślałeś o inwestowaniu na (giełda) .......................?

Słowo kasa ma w języku polskim kilka znaczeń:

1. pomieszczenie lub dział instytucji, w którym wpłacamy / wypłacamy
pieniądze lub kupujemy bilety (np. kasa w teatrze)
2. pieniądze
3. skrzynka przypominająca sejf
4. maszyna w sklepie, na której kasjer rejestruje wszystkie zakupy.

34
Czekając na spotkanie z doradcą kredytowym, Wiktor był świadkiem niecodziennej
rozmowy.

13
Ćwiczenie

Wypisz z dialogu wszystkie słowa określające pieniądze.

35
 14
Ćwiczenie
Połącz w pary.

bryka drobne pieniądze, monety

W sensie? rodzice
eska wiadomość tekstowa (SMS)
koleś pobrać pieniądze z bankomatu
starzy kolega, kumpel
wrzucić na konto potocznie: czyjaś dziewczyna
drobniaki proszę
wyciągnąć ze ściany samochód
plis mężczyzna
ziomal Co masz na myśli? Co to znaczy?
panna zrobić przelew bankowy

15
Ćwiczenie
Co to znaczy? Zaznacz prawidłową odpowiedź.

1. Lubić pieniądze, gromadzić jak 6. Pieniądze nie śmierdzą.

najwięcej pieniędzy. a) nie jest ważne, skąd mam pieniądze,
a) pieniądze nie leżą na ulicy ważne, że je mam
b) być łasym na pieniądze b) pieniądze mają ładny zapach
c) być bez grosza c) trzymać pieniądze w skarpecie
2. Marnować pieniądze, wydawać je na 7. Kupić coś za śmieszne pieniądze.
niepotrzebne rzeczy. a) kupić coś za sfałszowane pieniądze
a) wyrzucać pieniądze w błoto b) kupić coś w niskiej cenie
b) pieniądze rządzą światem c) kupić coś w wysokiej cenie
c) pieniądze szczęścia nie dają 8. Czas to pieniądz.
3. Kupić coś za psie pieniądze. a) czas ma wartość ekonomiczną
a) kupić bardzo drogo b) czas szybko płynie
b) kupić bardzo tanio c) nie trzeba się spieszyć
c) niczego nie kupować 9. Spać na pieniądzach.
4. Używać w biznesie pieniędzy, które a) spać na poduszkach zrobionych
pochodzą z nielegalnych interesów. z pieniędzy
a) zrobić wszystko dla pieniędzy b) spać niespokojnie
b) prać brudne pieniądze c) mieć dużo pieniędzy
c) być bez grosza przy duszy 10. Nie dać na coś złamanego grosza.
5. Nie śmierdzieć groszem. a) nie chcieć komuś pomóc finansowo
a) być czystym, umytym b) nie dać komuś jednego grosza
b) być bez pieniędzy c) nie pożyczyć (komuś) monet, tylko
c) być oszczędnym banknoty

36
 16
Ćwiczenie

Przełóż dialog za strony 35 na język ogólny i uzupełnij kwestie bohaterów.

37
 Uzupełnij zdania słowem pieniądz w odpowiedniej formie.
17
Ćwiczenie

Liczba pojedyncza Liczba mnoga

1. Co zrobisz z tym ............................., 7. Czy chciałabyś mieć walizkę

który znalazłeś na chodniku? pełną .............................?

2. Czy to Jezus powiedział: „Nie można 8. Czy jesteś łasy na ...........................?

służyć Bogu i .............................”? 9. Czy jesteś w stanie zrobić
3. Czy widzisz ten ............................., wszystko dla .............................?
który leży na chodniku? 10. Dzisiaj ludzie coraz częściej
4. Moje życiowe motto brzmi: płacą za zakupy .............................
Czas to ............................. . elektronicznymi.

5. Nie mówi się: „nie dać złamanego 11. Jeśli nie wiadomo, o co chodzi,
.............................”, tylko „nie to chodzi o ............................. .
dać złamanego grosza”. 12. Kupiłam tę fantastyczną sukienkę
6. W przeszłości nikt nie myślał na Allegro.pl za psie ............................. .
o ............................. elektronicznym. 13. Mam większe poczucie stabilizacji
dzięki zarobionym ............................. .
14. Miliarder to ktoś, kto śpi
na ............................. .
15. Nigdy nie wyrzucam
............................. w błoto.
16. Wiele osób mówi, że dziś
............................. rządzą światem.

Przypadek Liczba pojedyncza Liczba mnoga

mianownik (kto? co?) pieniądz pieniądze
dopełniacz (kogo? czego?) pieniądza pieniędzy
celownik (komu? czemu?) pieniądzowi pieniądzom
biernik (kogo? co?) pieniądz pieniądze
narzędnik (kim? z czym?) pieniądzem pieniędzmi
miejscownik (o kim? o czym?) pieniądzu pieniądzach
wołacz (hej!) pieniądzu pieniądze

38
 Moduł 2
W świecie
danych liczbowych

39
Lekcja 1
Rozliczam podatki w Polsce!

Jest początek marca. Czas, aby Wiktor i Anna,

podobnie jak większość Polaków, pomyśleli
o złożeniu zeznania podatkowego.

Wiktor: Nic nie rozumiem! O co tu chodzi? Głowa mi pęka od tych liczb!

Anna: Wiktorze, nie denerwuj się, wszystko jest wyjaśnione na stronie internetowej
urzędu skarbowego. Jej adres to www.podatki.gov.pl. Wystarczy się
zalogować.
Wiktor: Aniu, w tych formularzach podatkowych jest tyle nowych, trudnych słów,
wypełnionych i pustych pól!
Ania: Ze mną nie zginiesz, przecież jestem księgową. Oboje w Polsce pracujemy
na umowę o pracę – to ważne. Musimy rozliczyć się z polskim urzędem
skarbowym i tam wysłać PIT 37, czyli rozliczenie podatku od dochodu
osobistego z tytułu stosunku pracy.
Wiktor: Aha, a co by było, gdybyśmy pracowali też za granicą, na przykład na Ukrainie
czy w Czechach?
Anna: Wtedy należałoby ustalić, czy obejmuje nas umowa o unikaniu podwójnego
opodatkowania. Ale nie musimy tego robić, bo pracujemy tylko w Polsce.
Po chwili.
Anna: Zobacz, w formularzach PIT 11, które dostaliśmy od naszych pracodawców,
mamy już zaznaczone źródła przychodu.
Wiktor: To znaczy?
Anna: Pracodawcy wpisali w formularzach, za jaki rodzaj pracy wpływały na nasze
konto pieniądze. Wypełnione są też już pola dotyczące składek, które
wpłacaliśmy na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, emerytalne.
Wiktor: Aha! Czyli te pola z dokumentów: przychód, dochód, składki zdrowotne
możemy przenieść do systemu?
Anna: Te dane już tam są. My musimy je tylko zweryfikować, ewentualnie poprawić
i zaakceptować. Dodajemy informację, że chcemy odliczyć od podatku opłaty
za Internet.
Wiktor: To jest możliwe?

40
 Anna: Oczywiście. Korzystamy z niego i mamy na to dowody w postaci faktur.
Proponuję też skorzystać z możliwości przekazania 1% naszego podatku na
jakąś fundację.
Wiktor: Ooo, to może na fundację, która pomaga obcokrajowcom w Polsce i organizuje
kursy języka polskiego?
Anna: Świetny pomysł! Wpisuję i… już! Dobra nowina: nie mamy żadnych zaległości
podatkowych i nic nie musimy dopłacać. A w dodatku należy nam się zwrot.
Jego wysokość system oblicza automatycznie.
Wiktor: Jak to dobrze, że oboje mamy pracę!

PIT oznacza podatek dochodowy od osób fizycznych (ang. Personal

Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych). W polskim prawie
podatkowym możesz spotkać również CIT, a więc podatek dochodowy
od osób prawnych (ang. Corporate Income Tax - podatek od dochodów
spółek / przedsiębiorstw) oraz VAT, czyli podatek od towarów i usług
(ang. Value Added Tax - podatek od wartości dodanej).

01
Czy rozumiesz wszystkie słowa zaznaczone w tekście?
Ćwiczenie
Wybierz 5 z nich i ułóż dotyczące Ciebie zdania.

02
Ćwiczenie
Dokończ zdania, wykorzystując słowa z ramki.

formularz podatkowy / formularzu PIT 11 / podatkiem / podwójnego

opodatkowania / zaległościach / zeznaniu podatkowym / źródeł przychodu

1. Obowiązkową opłatę pobieraną przez państwo od osób fizycznych i firm nazywamy

............................... .
2. Wszystkie nasze przychody, dochody, składki i odliczenia podajemy co roku
w ............................... .
3. W celu rozliczenia się z urzędem skarbowym wypełniamy ............................... .
4. Wiele państw podpisało specjalne umowy, aby osoby pracujące w więcej niż jednym
kraju nie musiały w każdym z nich płacić podatku. Umowy te pozwalają uniknąć
............................... .
5. Informacje o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy
znajdują się w wydawanym nam przez pracodawcę ............................... .
6. Wszystkie rodzaje pracy, za które otrzymaliśmy wynagrodzenie, wchodzą w skład
naszych ............................... .
7. Kiedy mówimy o rzeczach niezrobionych w wyznaczonym terminie, mówimy
o ............................... .

41
 PIT, podobnie jak większość skrótowców, możemy odmieniać przez przypadki.

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga

mianownik PIT PIT-y
dopełniacz PIT-u PIT-ów
celownik PIT-owi PIT-om
biernik PIT PIT-y
narzędnik PIT-em PIT-ami
miejscownik Picie PIT-ach
wołacz Picie PIT-y

03
Ćwiczenie
Połącz w pary.

ulga podatkowa oddanie czegoś

podatek od dochodu różnica między tym, co zarobiliśmy a poniesionymi

osobistego kosztami
wydatek; pewna ilość pieniędzy wydawana
ubezpieczenie
na kupno lub opłacenie czegoś
społeczne
kwota, którą wpłacamy regularnie na jakiś cel,
ubezpieczenie
np. na ubezpieczenie
zdrowotne
wszystkie pieniądze, które zarobiliśmy,
ubezpieczenie
bez odliczenia kosztów ich uzyskania
emerytalne
przewidziane w prawie zniżki i odliczenia
koszt od podatku
pieniądze pobierane przez państwo i wypłacane
przychód obywatelom po osiągnięciu odpowiedniego wieku
pieniądze pobierane przez państwo na
dochód zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego
obowiązkowa opłata pobierana przez państwo
składka od osób fizycznych, w skrócie PIT (od angielskiego
Personal Income Tax)
pole (w formularzu) miejsce do uzupełnienia
pieniądze pobierane przez państwo na rzecz
zwrot powszechnej opieki zdrowotnej

42
 04
Podane przedrostki dopisz do czasownika „liczyć” tak,
Ćwiczenie
aby zbudować logiczne zdanie.

ob- / roz- / do- / od- / za-

Przykład: Czy możesz jeszcze raz obliczyć to zadanie matematyczne? Wynik jest zły.

1. Jeśli w roku podatkowym zarobiłeś pieniądze na sprzedaży nieruchomości, musisz

to ………..liczyć do swoich źródeł przychodu.
2. Co roku musimy się ………..liczać z polskim urzędem skarbowym.
3. Od podatku możesz ………..liczyć nie tylko opłaty za Internet, ale też np. oddanie
krwi.
4. Nie musisz wiedzieć, jak ………..liczyć wysokość podatku – system zrobi to za ciebie
automatycznie po wpisaniu wszystkich danych.
5. Nie mogę się ………..liczyć, jak wysokie składki muszę płacić za ubezpieczenie
społeczne.

05
Ćwiczenie
Do podanych czasowników dopisz aspekt dokonany.

ASPEKT NIEDOKONANY ASPEKT DOKONANY

przekazywać
zwracać
znajdować
dopłacać
wypełniać
unikać
przenosić
obliczać
wpisywać

43
 06
Ćwiczenie

Dobry znajomy Anny i Wiktora opowiada o swoich doświadczeniach z rozliczaniem

podatku. Uzupełnij tekst, wykorzystując właściwe formy czasowników z ćwiczenia 5
(rodzaj męski).

Do tej pory, co roku............................ formularz podatkowy ręcznie.

Zajmowało mi to bardzo dużo czasu. Na szczęście tym razem
postanowiłem zrobić to przez Internet. Najpierw ............................
do systemu wszystkie liczby z dokumentu, który otrzymałem od
pracodawcy. Potem przez kilka minut ............................ różne ulgi
podatkowe, a na tej podstawie system sam ............................ wysokość
podatku. Okazało się, że w tym roku urząd............................ mi część
podatku – ucieszyło mnie to, bo w zeszłym roku to ja ............................ .
Na koniec zdecydowałem, że ............................ 1% swojego podatku na
lokalną organizację charytatywną. W Internecie ............................ numer
KRS interesującej mnie fundacji. Dzięki temu ............................ długiego
wyszukiwania w bazie danych systemu.

Numer KRS otrzymują wszystkie przedsiębiorstwa

i organizacje wpisane do Krajowego Rejestru
Sądowego; w tym rejestrze można znaleźć ważne
i aktualne informacje na temat funkcjonowania danej
firmy czy organizacji.

07
Ćwiczenie

Do, od, z, na czy o? Wpisz odpowiedni przyimek.

1. rozliczać się urzędem skarbowym

2. wpisywać rejestru
3. odliczać podatku
4. pracować umowę o pracę
5. pamiętać złożeniu zeznania podatkowego
6. składki ubezpieczenie
7. przenieść dane systemu
8. mieć dowody terminowe regulowanie opłat
9. podatek dochodu osobistego

44
 08
Ćwiczenie

Czy rozumiesz te frazeologizmy? Nie umiem tego zrobić / nie mam czasu
Połącz w pary. lub ochoty tego robić.
Zupełnie zapomniałem.
Głowa mi pęka!
Nie panikuj, uspokój się.
Nie trać głowy!
Zrobiłam to i nie muszę już o tym
Głowa mała! myśleć.
Przyszło mi (coś) do głowy! Nic ci się nie stanie, nie stracisz
honoru.
Wybij to sobie z głowy!
Mam pomysł.
Mam to z głowy!
Jestem zmęczony, bo mam dużo
Nie mam do tego głowy! problemów.
Zachodzę w głowę! To się nigdy nie uda.
Korona ci z głowy nie spadnie! Intensywnie się zastanawiam.
Marzenie ściętej głowy! Zrezygnuj z tego, zapomnij o tym.
Wyleciało mi (to) z głowy! To niemożliwe, szokujące.

09
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania frazeologizmami z ćwiczenia 8.

Przykład: Nic nie rozumiem! O co tu chodzi? Głowa mi pęka od tych liczb!

1. Od rana ..............................., gdzie mogłem położyć PIT 11, który otrzymałem od

pracodawcy w zeszłym tygodniu.
2. W tym formularzu podatkowym jest tyle trudnych słów, że ...............................! Nie
wiem, czy sama go wypełnię.
3. Nie złożyłem zeznania podatkowego, bo zupełnie ...............................!
4. Wczoraj ..............................., żebyśmy poprosili o pomoc profesjonalną księgową. Sami
nigdy tego nie zrobimy.
5. Bardzo mi przykro, że straciłeś pracę, ale ...............................! Jutro razem poszukamy
nowych ofert.
6. ..............................., jeśli poświęcisz na to trochę więcej czasu i energii.
7. Nareszcie wysłałam wszystkie dokumenty i ...............................! Czuję teraz wielką
ulgę!
8. Nie pomogę ci z tymi obliczeniami, bo ...............................! Wiesz przecież, że matematyka
nigdy nie była moją mocną stroną.
9. Jeśli chciałbyś zataić jakiś dochód w swoim zeznaniu podatkowym, to lepiej ...............
................! Takie oszustwo może skończyć się bardzo dużą karą finansową.
10. Własne mieszkanie to dla mnie na razie ..............................., bo zarabiam za mało.
45
Lekcja 2
Bezrobocie maleje

Wiktor i Anna przyjechali do Polski w dobrym momencie. Schyłek drugiej dekady

XXI wieku był doskonałym czasem dla osób poszukujących pracy w Polsce.

MAGAZYN FINANSOWY
Rekordowo niskie bezrobocie w Polsce
Polski rynek pracy w drugiej dekadzie XXI wieku Jakie okoliczności przyczyniły się do tak dużego
jest zdecydowanie rynkiem pracownika! Od spadku bezrobocia na końcu 2019 r.? Przede wszystkim
dłuższego czasu obserwuje się, że ofert pracy, dobra i stabilna sytuacja ekonomiczna na świecie,
zwłaszcza dla wykwalifikowanych specjalistów, jest poprawiająca się sukcesywnie kondycja gospodarki
więcej niż osób zainteresowanych jej podjęciem. krajowej oraz związane z tym zapotrzebowanie na
W związku z tym to właśnie aplikanci mogą nowe miejsca pracy.
dyktować pracodawcom warunki zatrudnienia,
negocjując bardzo korzystne kontrakty. Analitycy pod koniec 2019 r. przewidywali, że
tendencja ta będzie się utrzymywać. I rzeczywiście,
W ostatnich dniach grudnia 2019 r. GUS opublikował w styczniu 2020 roku Eurostat opublikował dane,
najnowsze dane na temat bezrobocia, które z których wynikało, że Polska z wynikiem 2,9 proc.
poruszyły opinię publiczną w kraju i za granicą. była na drugim miejscu w Europie pod względem stopy
Z raportu GUS wynika, że osoby bezrobotne bezrobocia. (Lepsza sytuacja była jedynie w Czechach,
zarejestrowane w urzędach pracy we wrześniu gdzie zanotowano bezrobocie na poziomie 2 proc.)
2019 r. stanowiły zaledwie 5,1 proc. cywilnej
ludności aktywnej zawodowo. Był to najlepszy
wynik od trzydziestu lat! (Poprzedni rekord padł
w 1990 r., kiedy stopa bezrobocia osiągnęła 6,5 proc.,
by, niestety, już po czterech latach zatrzymać się na
poziomie 16 proc.)

46 Za: GUS, Informacja o rynku pracy w pierwszym kwartale 2020 roku (dane wstępne)
 Słowo „procent” w połączeniu z liczebnikami ułamkowymi ma zawsze
tę samą formę „procent” ( np. mamy pięć i siedem dziesiątych procent,
zabrakło dwóch i pół procent).

01
Ćwiczenie
Dokończ zdania.

1. Schyłek dekady to inaczej 4. Zapotrzebowanie na jakiś produkt lub

a. ostatnie lata dziesięciolecia usługę możemy też nazwać
b. początek dekady a. podażą
c. koniec przykrej sytuacji b. popytem
c. preferencją
2. Poruszyć opinię publiczną znaczy
a. zorganizować maraton 5. Znajdować się na poziomie
b. zacząć przeprowadzkę i remont 2 (dwóch) procent oznacza
c. wywołać emocje społeczeństwa a. pozytywnie się wyróżniać;
b. wynosić 2 (dwa) procent
3. Mówiąc o stopie bezrobocia, mamy na c. znajdować się trochę powyżej poziomu
myśli morza
a. poziom bezrobocia
b. anglosaską jednostkę miary bezrobocia
c. najniższe możliwe bezrobocie

02
Ćwiczenie
Dopisz przeciwieństwa.

spadek bezrobocia
stabilna sytuacja ekonomiczna
dobra kondycja gospodarki
tendencja rosnąca
wykwalifikowany pracownik
korzystne kontrakty
poprawiająca się sytuacja

47
03
Ćwiczenie
Przeczytaj tekst i zdecyduj, która z osób jest:

aktywna zawodowo bierna zawodowo

bezrobotna niezdolna do pracy

Marek właśnie skończył studia i od trzech miesięcy szuka pracy. Był na kilku
rozmowach kwalifikacyjnych, ale na razie wszystkie firmy odpowiedziały,
1 że szukają kogoś z większym doświadczeniem. Marek jest trochę zirytowany,
ale nie poddaje się i szuka dalej.

Mój wujek ponad 30 lat pracował w tej samej firmie. Niestety miał poważny
2 wypadek trzy lata temu. Mimo leczenia i rehabilitacji nie odzyskał całkowitej
sprawności, więc od tej pory nie pracuje i pobiera rentę.

Karolina jest studentką trzeciego roku studiów dziennych. Ze względu na

to, że rok temu zdecydowała się rozpocząć jeszcze jeden kierunek studiów,
3 nie chce podejmować pracy, ponieważ uważa, że nie będzie miała czasu
skoncentrować się na nauce.

Wiktor i Anna uważają się za szczęściarzy, bo udało im się znaleźć pracę,

4 mimo że są w Polsce obcokrajowcami.

04
Ćwiczenie Połącz czasowniki z definicją.

obliczać, podawać w przybliżeniu

podejmować pertraktować, rozmawiać w celu
osiągnięcia porozumienia
przyczyniać się
zaczynać jakąś czynność
utrzymywać się
domyślać się, co się wydarzy
notować (na podstawie analizy danych)
szacować stawać się jedną z przyczyn
przewidywać rejestrować określony stan
dyktować narzucać swoją wolę, swoje warunki
negocjować pozostawać na tym samym poziomie

48
 05
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania czasownikami z ćwiczenia 4.

1. Specjaliści ............................, że pandemia przyczyni się do wzrostu bezrobocia.

2. Czy kiedykolwiek podczas rozmowy kwalifikacyjnej (ty) ...........................
wynagrodzenie z potencjalnym pracodawcą?
3. Młodzi ludzie coraz częściej robią sobie przerwę po szkole średniej i ...........................
studia rok lub dwa po zdaniu matury.
4. ..........................., że wśród osób zarejestrowanych w urzędach pracy ok. 35% stanowią
osoby formalnie bezrobotne, ale faktycznie bierne zawodowo.
5. Myślisz, że tak niskie bezrobocie ........................... na podobnym poziomie przez
następne lata?
6. Zależności między popytem i podażą ........................... cenę danego towaru lub usługi.
7. W ostatnich latach banki ........................... wzrost zainteresowania kredytami
hipotecznymi.
8. Kiedy garbimy się przy biurku, ........................... do powstania bólu pleców i karku.

06
Ćwiczenie

Do podanych przymiotników w stopniu równym dopisz stopień wyższy i najwyższy.

stopień równy stopień wyższy stopień najwyższy

dobry
zły
stabilny
korzystny
nowy
duży
niski
wysoki

Więcej informacji na temat stopniowania przymiotników UWAGA!

znajdziesz w pierwszej lekcji pierwszego modułu kursu
„Język polski z elementami przedsiębiorczości (poziom B1)”
na platformie Navoica (www.navoica.pl).

49
 07
Ćwiczenie
Z wybranymi przymiotnikami z ćwiczenia 6 ułóż pięć zdań odnoszących się do tematu
bezrobocia. W zadaniu możesz również wykorzystać czasowniki z ćwiczenia 4.

.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................

08
Zapoznaj się z wyrażeniami zawierającymi
Ćwiczenie słowo dane, a następnie uzupełnij nimi tekst.

dane osobowe

baza danych przetwarzanie danych

gromadzić dane DANE dane kontaktowe

ochrona danych wyciek danych

RODO

Wiele firm ................................... osobowe w celach marketingowych. Na swoich

stronach internetowych proszą nas o podanie ..................................., najczęściej są to
..................................., czyli nasz adres e-mail lub numer telefonu, które pozwalają nam
na założenie konta w danym portalu lub zamówienie newslettera. Dzięki temu
firmy tworzą ................................... wszystkich swoich klientów, które mogą następnie
wykorzystać, na przykład w celu wysyłania nam reklam produktów.
By jednak mogły z tych informacji skorzystać, my musimy wyrazić zgodę
na .................................... . Dzięki wprowadzeniu przepisów ................................... mamy
większą pewność, że to przetwarzanie jest zgodne z prawem. Zapewnia się
nam ..................................., które podajemy, oraz zabezpiecza się je przed ............................ .

RODO to unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych.

Dane osobowe to wszystkie informacje, przy pomocy których można
nas zidentyfikować (np. imię i nazwisko, adres, data urodzenia).

50
 Lekcja 3
W urzędowym labiryncie

Anna rozmawia przez

komunikator z koleżanką,
która planuje przyjazd
do Polski.

Maria: Cześć, Aniu! Miło cię widzieć i słyszeć! Świetnie wyglądasz! Pobyt w Polsce
zdecydowanie ci służy!
Ania: Witaj, Marysiu! Dziękuję! Tobie też do twarzy w tej nowej fryzurze!
Maria: Wiesz, wyszłam z założenia, że jak już zmieniać, to wszystko: wygląd, pracę
i miejsce zamieszkania.
Ania: No właśnie! Wiktor powiedział mi, że masz plany związane z Polską.
Gratuluję!
Maria: Tak, za dwa tygodnie się przeprowadzam. Bardzo się cieszę, ale też trochę
denerwuję. Już teraz chciałabym się dobrze przygotować. Potrzebuję
pomocy w sprawach administracyjnych.
Ania: Spokojnie, pomożemy ci. Na pewno będziesz musiała zgłosić się do urzędu.
Obywatele Unii Europejskiej muszą się tylko zameldować w urzędzie
wojewódzkim, ci spoza krajów Unii muszą złożyć wniosek o udzielenie
zezwolenia na pobyt. Pójdziemy zatem najpierw do wydziału spraw
cudzoziemców, a potem do wydziału komunikacji i złożymy wniosek
o wymianę prawa jazdy.
Maria: Aniu, jak dobrze, że mogę na was liczyć! Samej byłoby mi o wiele trudniej.
Ty masz oparcie w zaradnym Wiktorze...
Ania: Marysiu, myślę, że też niedługo znajdziesz kogoś, kto cię będzie wspierał! I ani
się obejrzysz, jak pójdziecie do urzędu stanu cywilnego, by zarezerwować
termin ślubu!
Maria: Aniu, myślę, że takie plany snuć możecie z Wiktorem! Ja co najwyżej mogę
na razie pomyśleć o towarzyszu czworonogim: marzę o kocie!
Ania: Kochana, nic prostszego! Jak tylko rozgościsz się w nowym mieszkaniu
i załatwimy wszystkie formalności związane z legalizacją twojego pobytu,
pojedziemy do schroniska dla zwierząt. Wiele kotów czeka na adopcję.
Wybierzesz dla siebie kompana!

51
 01
Zdecyduj, które z poniższych zdań
Ćwiczenie
są prawdziwe, a które fałszywe.

Ania uważa, że Marysia źle wygląda.

Marysia uważa, że pobyt Ani w Polsce wpływa na nią pozytywnie.

Marysia chce zmienić miejsce zamieszkania i nazwisko.

Marysia przeprowadza się do Polski za czternaście dni.

Ania potrzebuje pomocy ze sprawami administracyjnymi.

Wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt muszą złożyć obywatele

Unii Europejskiej.

Ania proponuje, żeby najpierw iść do wydziału komunikacji i wymienić

prawo jazdy.

Marysia uważa, że Ania może liczyć na pomoc Wiktora.

Ania twierdzi, że Marysia musi jeszcze pójść do urzędu stanu

cywilnego.

Marysia chciałaby mieć kota.

Ania chce pomóc Marysi z adopcją czworonoga.

02
Ćwiczenie
Połącz w pary.

sprawy wojewódzki
wydział spraw zwierząt
urząd stanu cywilnego
prawo komunikacji
wydział administracyjne
zezwolenie na cudzoziemców
legalizacja Unii Europejskiej
obywatele pobyt
urząd jazdy
schronisko dla pobytu

52
 03
Ćwiczenie
Przedyskutuj w grupie kolegów i koleżanek:

• Czym jest miejsce zamieszkania i czy jest tym samym co miejsce pobytu?
• Czym różni się meldunek na pobyt stały od meldunku na pobyt czasowy?
• Gdzie je można uzyskać? Jakie dokumenty należy przygotować?

04
Wyrazy w nawiasach wpisz w odpowiedniej
Ćwiczenie formie (czas teraźniejszy).

MELDUNEK W POLSCE

W Polsce nadal mamy obowiązek meldunkowy, a to .................... (oznaczać), że najemca,

czyli osoba, która wynajęła od kogoś lokal, powinien się zameldować na pobyt czasowy
w mieszkaniu, które ..................... (wynajmować). Nie wszyscy najemcy to ....................
(wiedzieć), a niektórzy często sprawę .................... (ignorować), bo uważają, że meldunku
nie .................... (potrzebować). Nowy adres, który .................... (służyć) przede wszystkim
jako adres do korespondencji, można przecież podać bez meldunku. Trzeba mieć jednak
świadomość, że .................... (być) sytuacje, kiedy meldunek .................... (być) koniecznością lub
.................... (dawać) pewne przywileje najemcy. Dla przykładu – studenci często ....................
(musieć) przedstawić potwierdzenie o zameldowaniu do stypendium socjalnego.

TYTUŁ PRAWNY DO LOKALU

Do zameldowania potrzebny jest tytuł prawny do lokalu, czyli umowa najmu. Jeśli umowa
najmu .................... (obowiązywać) na czas określony, to urzędnicy nie .................... (wymagać)
ani obecności, ani zgody właściciela lokalu. Pytanie o meldunek .................... (mieć) formę
grzecznościową i orientacyjną. Każdy najemca z umową najmu na czas określony ....................
(móc) udać się do urzędu i zameldować się w lokalu, który wynajmuje. Uwaga! Najemca
może się samodzielnie zameldować tylko na czas, na jaki zawarta jest umowa najmu. Po
upływie tego okresu meldunek .................... (wygasać). Nie będzie on również automatycznie
przedłużony, jeśli przedłużymy umowę najmu.

UMOWA NAJMU NA CZAS OKREŚLONY

Meldunek na czas określony .................... (mieć) charakter przede wszystkim administracyjny.

Najemca zameldowany na czas określony .................... (posiadać) takie same prawa do lokalu
jak najemca niezameldowany. Meldunek nie .................... (wpływać) na wypowiedzenie
umowy najmu lub usunięcie lokatora z lokalu.

UMOWA NAJMU NA CZAS NIEOKREŚLONY

Inny charakter ma meldunek na czas nieokreślony. Taki meldunek jest możliwy wyłącznie
za zgodą właściciela.

Opracowano na podstawie: https://mieszkanicznik.org.pl

53
 05
Ćwiczenie
Połącz w pary.

stypendium działać na coś lub kogoś

wpływać formalny
umowa lekceważyć
grzecznościowy mieszkanie, dom
usunąć potwierdzenie zamieszkania w jakimś miejscu
przywilej dofinansowanie, pomoc finansowa
ignorować ten, kto ma coś na własność
najemca stracić ważność, nie być aktualnym
posiadać korzyść, dodatkowe uprawnienie
lokal mieć
obowiązek wiedza o czymś
wymagać formalne zobowiązanie
czasowy zerwanie umowy
meldunek pójść do
udać się do oczekiwać, żądać
wygasnąć zarejestrować zamieszkanie
właściciel kasować, wycofać
przedłużyć nakaz, konieczność
świadomość trwać dłużej
zameldować określony w czasie
wypowiedzenie umowy lokator, wynajmujący

06
Ćwiczenie

Przeczytaj tekst, a następnie zaznacz właściwą odpowiedź.

Pobyt czasowy

Zezwolenie na pobyt czasowy mogą otrzymać cudzoziemcy, którzy odpowiednio

uzasadnią potrzebę pobytu na terytorium Polski na okres dłuższy niż 3 miesiące.
Zezwolenie na pobyt czasowy można uzyskać na okres do 3 lat.

Cudzoziemiec składa wniosek osobiście, nie później niż w ostatnim dniu legalnego
pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (do wojewody właściwego ze
względu na miejsce pobytu cudzoziemca).

54
 Przy składaniu wniosku cudzoziemiec ma obowiązek złożyć odciski linii papilarnych
w celu wydania karty pobytu. Pobyt cudzoziemca uważa się za legalny od dnia
złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia zezwolenia na
pobyt czasowy stanie się ostateczna.

Opłaty związane z udzieleniem zezwolenia

Opłata skarbowa jest uzależniona od celu pobytu cudzoziemca. Standardowa opłata

skarbowa to 340 zł. Opłata za wydanie karty pobytu wynosi 50 zł.

Niezbędne dokumenty potrzebne do otrzymania zezwolenia:

• wypełniony formularz wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy;

• cztery aktualne fotografie;
• kserokopia ważnego dokumentu podróży (oryginał do wglądu), w szczególnie
uzasadnionym przypadku, gdy cudzoziemiec nie posiada ważnego dokumentu
podróży i nie ma możliwości jego uzyskania, może przedstawić inny dokument
potwierdzający tożsamość.

1. Zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce 5. Aby dostać kartę pobytu, cudzoziemiec

mogą otrzymać cudzoziemcy, którzy musi
a) mieszkają w Polsce 3 lata a) złożyć odcisk linii papilarnych
b) odpowiednio uargumentują potrzebę b) złożyć podpis elektroniczny
pobytu na okres dłuższy niż 3 miesiące c) pokazać kserokopię dokumentu
c) odpowiednio uargumentują potrzebę tożsamości
pobytu na okres krótszy niż 3 miesiące
6. Opłata za wydanie karty pobytu
2. Zezwolenie na pobyt czasowy w Polsce wynosi
można otrzymać maksymalnie na okres a) 50 zł
a) trzech miesięcy b) 340 zł
b) trzech lat c) nie ma takiej opłaty
c) trzydziestu trzech lat
7. Do otrzymania zezwolenia na pobyt
3. Wniosek o zezwolenie na pobyt czasowy cudzoziemiec potrzebuje między
czasowy cudzoziemiec musi złożyć innymi
a) za pośrednictwem wojewody a) jednej aktualnej fotografii
b) osobiście b) dokumentu podróży lub innego
c) za pomocą Internetu dokumentu potwierdzającego tożsamość
c) kserokopii umowy najmu mieszkania

4. Wniosek o zezwolenie na pobyt

czasowy należy złożyć do
a) ministra spraw zagranicznych
b) prezydenta Opracowano na podstawie:
c) wojewody https://udsc.gov.pl/cudzoziemcy

55
 07
Ćwiczenie we własnej osobie, samemu
stoi na czele województwa, rządzi
Połącz w pary.
województwem (administracyjną częścią Polski)
przebywanie w jakimś miejscu w konkretnym,
ograniczonym czasie
zezwolenie przebywanie na jakimś terenie zgodnie
pobyt czasowy z prawem
uzasadnić pokazać / okazać oryginalny dokument
okres w urzędzie
składać / złożyć podać argument, uargumentować
wniosek otrzymać, odebrać
osobiście opłata związana z wydaniem konkretnego
legalny pobyt dokumentu w urzędzie
wojewoda oficjalna zgoda
odcisk linii papilarnych oddać, przekazać oficjalną prośbę
karta pobytu metoda potwierdzania tożsamości, odcisk palca
opłata skarbowa kopia dokumentu
wypełniony formularz dokument z zapisanymi informacjami
kserokopia dokument pobytowy, który otrzymują
oryginał do wglądu cudzoziemcy
uzyskać czas trwania czegoś, odcinek czasu

Rzeczownik urząd może mieć różne znaczenia, które są związane

z określonym kontekstem:
1. organ administracji państwowej o określonym zakresie działania; również:
zespół osób i środków zapewniający realizację funkcji tego organu,
np. Główny Urząd Statystyczny;
2. budynek, w którym mieści się urząd;
3. stanowisko, funkcja, obowiązki pełnione przez kogoś
w hierarchii państwowej lub innej, np. urząd prezydenta.
Źródło: https://sjp.pwn.pl

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga

mianownik urząd urzędy
dopełniacz urzędu urzędów
Odmiana
celownik urzędowi urzędom
rzeczownika
biernik urząd urzędy
„urząd”
narzędnik urzędem urzędami
miejscownik urzędzie urzędach
wołacz urzędzie urzędy

56
 08
Ćwiczenie

Uzupełnij zdania rzeczownikiem „urząd” w odpowiedniej formie.

Pamiętaj o odpowiednim zapisie (mała i wielka litera).

Liczba pojedyncza

1. Mój stary znajomy pracuje w …………….. Miasta w Raciborzu.

2. Dzięki Powiatowemu …………….. Pracy w Łodzi udało mi się znaleźć ciekawą
ofertę stażu.
3. Możesz zostawić samochód na parkingu przed jakimś …………….. pocztowym
lub supermarketem.
4. Jutro jedziemy do …………….. Stanu Cywilnego w Toruniu, żeby zarezerwować
termin ślubu.
5. Z powodu awarii elektryczności zamknięto Śląski …………….............
Wojewódzki w Katowicach.

Liczba mnoga

6. Po przyjeździe do Polski musiałem załatwić sprawy administracyjne

w wielu …………….. .
7. W niedzielę wszystkie …………….. są nieczynne, sprawy formalne możesz
załatwić dopiero w poniedziałek.
8. Nowe rozwiązania technologiczne ułatwiły pracę wielu szkołom i ……………...... .
9. Nie lubię chodzić do tych wszystkich …………….., ale muszę załatwić
formalności związane z naszym ślubem i zmianą nazwiska.
10. Koordynatorem „Tygodnia z Małopolskimi …………… Pracy”
jest Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie.
11. Czy w czasie pandemii ludzie regularnie odwiedzają …………......… pracy?

Ortografia ma znaczenie!
Ogólne nazwy urzędów – urząd gminy, urząd miasta, urząd skarbowy,
urząd stanu cywilnego, urząd pracy – piszemy małą literą.
Jednak, gdy chcemy napisać o konkretnym miejscu, wszystkie elementy
nazwy piszemy wielkimi literami, np.: Powiatowy Urząd Pracy we
Wrocławiu, Pierwszy Urząd Skarbowy w Szczecinie, Urząd Stanu
Cywilnego w Olsztynie.
Nazwy urzędów jednostkowych zapisujemy zawsze wielkimi literami,
np.: Urząd Patentowy, Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich, Urząd do
Spraw Cudzoziemców.

57
09
Do jakiego urzędu należy udać się w tych sprawach?
Ćwiczenie Połącz w pary.

zmiana miejsca zamieszkania urząd stanu cywilnego

zarejestrowanie się jako wydział spraw

osoba bezrobotna cudzoziemców

zapłacenie podatku urząd skarbowy

złożenie wniosku o kartę

urząd pracy
pobytu czasowego

nadanie przesyłki lub listu urząd pocztowy

wzięcie ślubu urząd miasta

• Na czele gminy wiejskiej stoi wójt. W mieście liczącym do 100 tysięcy

mieszkańców władzę sprawuje burmistrz. Osobą, która zarządza miastem,
w którym mieszka więcej niż 100 tysięcy osób, jest prezydent. Urząd
prezydenta funkcjonuje także w mniejszych miastach, które przed reformą
administracyjną z 1999 roku były stolicami województwa.
• Władzę w powiecie sprawuje starosta, a w województwie – wojewoda
(dziś w Polsce jest 16 województw, przed 1999 rokiem było ich 49).
• Na czele wsi stoi sołtys.

58
10
Ćwiczenie
Co oznaczają te słowa? Zaznacz.

a) osoba, która pracuje w jakimś urzędzie lub pełni jakąś

funkcję w administracji
1. Urzędnik b) negatywne (pejoratywne) określenie osoby, która pracuje
w urzędzie
c) pomieszczenie, pokój w urzędzie

a) negatywne (pejoratywne) określenie osoby, która pracuje

w urzędzie
2. Urzędas
b) kobieta, która pracuje w urzędzie lub w administracji
c) osoba, która pomaga w pracy administracyjnej

a) przedmiot, który służy do wykonywania różnych zadań lub

czynności, np. komputer, telefon
3. Urzędniczka
b) kobieta pracująca w urzędzie lub w administracji
c) maszyna, która służy do wydawania dokumentów

a) pomieszczenie, pokój w urzędzie

b) budynek, w którym mieści się urząd
4. Urządzenie
c) przedmiot, który służy do wykonywania różnych zadań lub
czynności, np. komputer, telefon

a) zaaranżować lub zagospodarować przestrzeń, wyposażyć

5. Urządzić pokoje i pomieszczenia
mieszkanie / urządzić
b) zniszczyć, zabrudzić pokoje i pomieszczenia
się w mieszkaniu
c) skontrolować, sprawdzić porządek w mieszkaniu

a) iść do urzędu stanu cywilnego

6. Urządzić wesele b) zorganizować imprezę weselną
c) być w dobrym nastroju

a) działać, być czynnym, otwartym

7. Urzędować (np. od
b) aranżować przestrzeń, wyposażyć pokoje i pomieszczenia
8:00 do 15:00)
c) organizować czas innym

59
 11
Ćwiczenie
Połącz w pary.

coś komuś służy zwierzę, istota o czterech nogach

komuś jest w czymś do twarzy towarzysz, przyjaciel

wyjść z założenia to proste; to łatwe w realizacji

ani się obejrzeć przyjąć jakąś tezę

snuć plany planować, marzyć o czymś

czworonogi towarzysz pasuje mu to, dobrze w tym wygląda

nic prostszego coś stało się / stanie się bardzo szybko, ekspresowo

kompan coś ma na kogoś dobry wpływ, działa pozytywnie

12
Ćwiczenie

Uzupełnij nazwy urzędów, wpisując słowa w nawiasach w odpowiedniej formie.

1. Urząd ………………………… (Miasto) w Częstochowie

2. Urząd ………………………… (Gmina) w Gnieźnie
3. Powiatowy Urząd ………………………… (Praca) w Bydgoszczy
4. Urząd ………………………… ………………………… (Stan Cywilny) w Malborku
5. Urząd …………………… …………………… …………………… (Rzecznik, Prawa, Obywatelskie)
6. Urząd do ………………………… ………………………… (Sprawy, Cudzoziemcy) w Warszawie
7. Małopolski Urząd ………………………… (Województwo – przymiotnik) w Krakowie
8. Urząd ………………………… (Poczta – przymiotnik) w Lublinie
9. Pierwszy Urząd ………………………… (Skarb – przymiotnik) w Kaliszu

13
Ćwiczenie

W Serwisie Rzeczpospolitej Polskiej

(https://www.gov.pl) znajdziesz
formularz zgłoszenia pobytu
czasowego.

Czy potrafisz go wypełnić ?

60
14
Ćwiczenie
Znajdź 10 słów związanych ze sprawami urzędowymi.

S Q A J R K G K F O R M A L N O Ś C I U R

W V D P S S M P O B Y T Z A S R H U G F T

L H Y U I G T U R Z Ę D N I K P F H A W I

F A Q S U F J J M R M K C M M I Y F C N C

R L R R L U M M U B E Z P I E C Z E N I E

G E Q Z E Z W O L E N I E V U W Y B Y O R

Z A M E L D O W A N I E M G V H R E W S A

A D M I N I S T R A C J A S J G W G E E L

T Y W Z L O U R Z Ą D W V J N G C P A K G

15
Czy rozumiesz te potoczne słowa, które odnoszą się
Ćwiczenie
do urzędów? Połącz.

skarbówka zasiłek chorobowy, dofinansowanie

otrzymywane ze względu na zły stan zdrowia
fiskus
zasiłek / dofinansowanie dla bezrobotnych
pośredniak (nazwa pochodzi od nazwiska Jacka Kuronia)
urząd skarbowy lub skarb państwa
kuroniówka
urząd podatkowy, organy pobierające podatki
chorobowe
urząd gminy
gmina
urlop dziekański
bezpieka stypendium

budżetówka instytucje finansowane z pieniędzy

państwowych
stypa
dawniej (w komunizmie) Urząd Bezpieczeństwa
dziekanka biurokracja
papierologia biuro pośrednictwa pracy

61
16
Czy potrafisz rozwinąć te popularne
Ćwiczenie
polskie skróty?

1. kg 11. ul.
2. dag 12. pl.
3. g 13. os.
4. godz. 14. al.
5. tel. 15. nr
6. km 16. lic.
7. m 17. mgr
8. cm 18. inż.
9. mln 19. dr
10. tys. 20. prof.

17
Połącz skrót z jego rozwinięciem. Czy rozumiesz
Ćwiczenie
znaczenie wszystkich skrótów w tym ćwiczeniu?

i tak dalej | spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (angielskie LCC) | zobacz |

to znaczy | dnia | jak wyżej | to jest | litr | do spraw | wiek | rok | święty |
wyżej wymieniony | ciąg dalszy nastąpi | i tym podobne | porównaj |
dzieło cytowane (łacińskie op. cit.) | na przykład | mililitr | miesiąc | zachodni |
wschodni | Szanowny Pan / Szanowna Pani | przed naszą erą (łacińskie AC) |
przed Chrystusem (łacińskie AC) | pod tytułem

1. itd. 14. l
2. itp. 15. ml
3. tzn. 16. mies.
4. jw. 17. r.
5. pt. 18. w.
6. tj. 19. dn.
7. ww. 20. zach.
8. cdn. 21. wsch.
9. por. 22. św.
10. zob. 23. Sz. P.
11. dz. cyt. 24. p.n.e.
12. np. 25. przed Chr.
13. ds. 26. sp. z o.o.

62
W języku polskim często pojawiają się skróty. Warto znać ich
znaczenie oraz zasady tworzenia.

• Jeśli ostatnia litera skrótu nie jest ostatnią literą wyrazu, to stawiamy kropkę,
na przykład: s. (strona), zob. (zobacz).
• Jeśli skrót kończy się na spółgłoskę miękką (oznaczaną za pomocą „i”),
to w skrócie miękkość ta nie jest zaznaczona, na przykład: godz. (godzina),
mies. (miesiąc).
• Jeśli skrót kończy się na spółgłoskę miękką, której miękkość zaznaczona jest
znakiem diakrytycznym, to w skrócie znak ten pozostawiamy, na przykład:
żeń. (żeński).
• W skrócie nazwy składającej się z dwóch (lub więcej) wyrazów, której wyraz
drugi i wyrazy następne rozpoczynają się od spółgłoski, stawiamy tylko jedną
kropkę na końcu skrótu, na przykład: br. (bieżącego roku), ds. (do spraw).
• Jeśli wyraz drugi lub następny rozpoczyna się od samogłoski, to kropkę
stawiamy po skrócie każdego wyrazu, na przykład: m.in. (między innymi),
p.n.e. (przed naszą erą). W skrótach tych nie ma spacji (odstępów).
• Nie piszemy kropek po skrótach używanych w matematyce i fizyce (mają
one charakter międzynarodowy), na przykład: m (metr), kg (kilogram).
• Nie zapisujemy kropek w skrótach oznaczających polskie pieniądze, ale
w innych już tak, na przykład: zł (złoty), gr (grosz), dol. (dolar).

UWAGA! Po skrócie pkt (punkt) – również w odmianie – nie stawiamy kropki,

na przykład: pkt 8 (punkt), w pkt 8 (w punkcie).

• W skrótach, które odmieniamy, pojawia się kropka – to znaczy pojawia się

ona tam, gdzie wyraz nie kończy się tak samo jak w mianowniku, na przykład:
pan dr Jan Nowak, ALE: pana dr. (lub: dra) Jana Nowaka, panu dr. (lub: drowi)
Janowi Nowakowi.

UWAGA! Forma żeńska: pani dr (doktor) Anna Nowak, pani dr (doktor) Anny
Nowak, pani dr (doktor) Annie Nowak (wszystkie formy są takie same jak
mianownik).

Źródło: http://publications.europa.eu

63
 18
Zaznaczone formy zapisz jako skrót.
Ćwiczenie

1. Przeczytałem książkę Henryka Sienkiewicza ……………… (pod tytułem) „Ogniem

i mieczem”.
2. Królowa Kleopatra urodziła się w 69 roku ……………… (przed naszą erą).
3. Rewolucja przemysłowa miała miejsce w XIX ……………… (wieku).
4. ……………… (Święty) Stefan jest patronem Węgier.
5. Od tygodnia mieszkam na ……………… (ulicy) Mickiewicza, która znajduje się blisko
……………… (alei) Pokoju.
6. Potwierdzam odbiór ……………… (wyżej wymienionej) przesyłki w placówce
pocztowej.
7. (Profesor) ………………… Nowak przyjmuje pacjentów we wtorki po ………………
(godzinie) 10:00, a ……………… (doktor) Nowakowska w poniedziałki między 12:00
a 16:00.
8. W sklepie osiedlowym kupiłem 2 ……………… (kilogramy) ziemniaków, 20 ………………
(dekagramów) szynki i 1 ……………… (litr) mleka.
9. Proszę w tym miejscu wpisać ……………… (numer telefonu).
10. Od ……………… (dnia) pierwszego października ……………… (bieżącego roku) zmienią
się zasady otrzymywania stypendium naukowego.
11. Wpływ na naszą kondycję ma ……………… (między innymi) tryb życia, aktywność
fizyczna, dieta ……………… (i tym podobne).
12. Na wizytówce, którą otrzymałam od tego starszego mężczyzny, znajdowała się
informacja: ……………… (magister) Krzysztof Brzęczyszczyński, specjalista ………………
(do spraw) sprzedaży.
13. Najwyższy mężczyzna świata ma 251 ……………… (centymetrów) wzrostu.
14. – Czy wiesz, jak po polsku zapisać zwrot „to be continued”?
– Tak, wiem. ……………… (ciąg dalszy nastąpi).

64
 Moduł 3
Organizacja pracy
zdalnej

65
Lekcja 1
Mój zestaw słuchawkowy
nie działa!
W budynku, w którym pracuje Anna, potrzebny był remont. Z tego powodu firma
przez kilka tygodni musi pracować w trybie zdalnym. Nie wszyscy pracownicy radzą
sobie dobrze z pracą na odległość. Anna postanowiła napisać w tej sprawie e-mail do
swojego przełożonego.

[email protected]

Problemy związane z pracą zdalną

Szanowny Panie Kierowniku,

piszę do Pana w imieniu wszystkich pracowników działu, aby wyjaśnić, jaka jest przyczyna opóźnień w realizacji
zadań naszego zespołu.

W związku z pracą zdalną spadły na nas nowe obowiązki: zamiast spotkań na żywo, zebrań i szkoleń stacjonarnych
organizujemy webinary, telekonferencje oraz transmisje online. Zdaje sobie Pan zapewne sprawę, że stanęliśmy
przed wyzwaniem: musimy nauczyć się obsługi platform oraz narzędzi do planowania i nagrywania spotkań.
Zwracamy uwagę, że sama organizacja wirtualnego spotkania jest czasochłonna: tworzymy zespoły i grupy,
zakładamy konta dla nowych użytkowników, wysyłamy uczestnikom linki i kody dostępu do spotkania, pomagamy
rozwiązywać problemy związane z pierwszym logowaniem (podczas każdego spotkania zdarzają się sytuacje
problematyczne: na przykład ktoś nie zainstalował aplikacji na twardym dysku komputera i ma problemy z wersją
w przeglądarce)…
Prowadzenie spotkań wymaga od nas podzielnej uwagi: udostępniamy ekran, dzielimy użytkowników na pokoje,
moderujemy dyskusję, odpowiadamy na pytania zadawane zarówno bezpośrednio, jak i na czacie.

Każdy z nas we własnym zakresie musi zadbać o konfigurację sprzętu, ten ostatni zaś od czasu do czasu odmawia
posłuszeństwa (ja na przykład musiałam kilka dni temu przerwać ważne spotkanie z powodu awarii zestawu
słuchawkowego).

Chcemy, aby Pan wiedział, że ta sytuacja jest dla nas bardzo stresująca, dlatego prosimy o zrozumienie i wsparcie.

Z wyrazami szacunku
Anna Chwedczuk

66
 01
Przedyskutuj z koleżankami i kolegami z grupy
Ćwiczenie poniższe zagadnienia.
1. Czy potrafisz wskazać inne sytuacje, w których firmy lub pracownicy
przechodzą na pracę zdalną? Podaj przykłady.
2. Udziel Ani kilku rad, które pomogą jej przetrwać okres pracy zdalnej.
3. Anna pisze w e-mailu o aspektach technicznych związanych z pracą zdalną.
Jakie są Twoim zdaniem inne wady pracy zdalnej? Jakie są zalety takiej pracy?
4. Czy home office, czyli praca z domu, jest w Twoim kraju popularnym
rozwiązaniem? Dlaczego?
5. Jak Twoim zdaniem będzie wyglądała organizacja systemu pracy za 30 lat? Jakiego
kierunku zmian należy się spodziewać?

02
Ćwiczenie

W imieniu kierownika odpowiedz na e-mail Ani. Przedstaw propozycje rozwiązań.

03 Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe,

a które fałszywe. Czy potrafisz uzasadnić swoje
Ćwiczenie
odpowiedzi?

1. Anna pisze e-mail do kolegów z działu, w którym pracuje.

2. W swoim e-mailu Anna powołuje się na opinie współpracowników.

3. Zespół, w którym pracuje Anna, wykonał swoje zadania na czas.

4. Praca online spowodowała, że wzrosła ilość obowiązków Anny

i jej kolegów.

5. Dział Anny prowadzi spotkania zarówno na żywo, jak i zdalnie.

6. Przygotowanie spotkań wirtualnych wymaga dużych nakładów

czasu.

7. Podczas pracy zdalnej pojawiają się niespodziewane problemy.

8. Z niektórymi zadaniami pracownicy są pozostawieni sami sobie.

9. Pracownicy działu Anny nie chcą już pracować online.

10. Ton e-maila Anny jest emocjonalny i nieuprzejmy.

67
 04
Ćwiczenie
Czy rozumiesz poniższe wyrażenia? Połącz w pary.

zdawać sobie sprawę wymagający bardzo dużo czasu

na żywo uświadamiać sobie, rozumieć

odmawiać / odmówić umiejętność koncentracji na kilku rzeczach

posłuszeństwa jednocześnie

czasochłonny twarzą w twarz, potocznie: w realu; ale też:

bezpośrednia transmisja wydarzenia
podzielna uwaga samodzielnie, nie korzystając z pomocy innych
zarówno …, jak i ... o sprzęcie: przestać działać, zepsuć się
we własnym zakresie jednocześnie; a także

05
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania, wykorzystując leksykę z ćwiczenia 4.

1. Przygotowanie tego projektu było niezmiernie ................................, ale rezultat jest

bardzo satysfakcjonujący.
2. Firma pokryje opłatę konferencyjną i koszty pobytu w hotelu, ale dojazd na miejsce
zdarzenia należy opłacić ................................ .
3. Podczas moderowania spotkań wirtualnych musimy wykazać się ................................,
ponieważ wykonujemy wiele zadań w tym samym czasie.
4. Niestety nie wydrukowałam tych dokumentów, ponieważ moja drukarka wczoraj
................................ .
5. ................................ szkolenia prowadzone zdalnie, ................................ kursy stacjonarne
wymagają dokładnego przygotowania.
6. W przyszłym tygodniu jadę do Gdańska, żeby spotkać się ................................
z tamtejszymi klientami naszej firmy.
7. Nie ................................, że to będzie takie trudne zadanie. Na szczęście mam to już
za sobą.

06
Ćwiczenie

• Wypisz z e-maila Anny wszystkie bezokoliczniki czasowników zakończonych na -ować.

• Czy znasz inne czasowniki związane z pracą zdalną i biurową, które kończą się na -ować?

68
 07
Ćwiczenie

Wykorzystując rzeczowniki odczasownikowe, stwórz listę najważniejszych problemów,

z którymi boryka się zespół Anny.

Problemy zgłaszane przez zespół

1. Przykład: Organizowanie spotkań online.

2. ………………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………………
4. ………………………………………………………………………………………………………………
5. ………………………………………………………………………………………………………………
6. ………………………………………………...……………………………………………………………

W języku polskim, używając cząstki -nie, -enie lub -cie tworzymy

rzeczowniki odczasownikowe (np. czytać czytanie, pisać
pisanie, radzić radzenie). Nie pamiętasz zasad tworzenia
rzeczowników odczasownikowych? Wróć do tabelki na stronie 24.

69
 08
Czy wiesz, jak nazywają się te sprzęty
Ćwiczenie
(pomocne w pracy zdalnej)? Podpisz.

1. podkładka, 2. mata pod krzesło, 3. myszka, 4. podstawka do laptopa,

5. stacja dokująca, 6. monitor zewnętrzny, 7. kamera, 8. podnóżek,
9. słuchawki z mikrofonem, 10. klawiatura bezprzewodowa, 11. ruter
12. podstawka (stojak) na telefon, 13. głośniki, 14. karteczki samoprzylepne
15. wałek lędźwiowy, 16. drukarka, 17. niszczarka, 18. przybornik

B
A

E
L
K J F
R

S I
M
H G

O
N
P

70
 09
Ćwiczenie

Ilustracja przedstawia zasady ergonomii pracy przy biurku. Korzystając z podanych

reguł, napisz 5 porad w trybie rozkazującym dla osoby, która wykonuje pracę siedzącą.

kręgosłup zachowuje swoje wzrok poniżej górnej

naturalne krzywizny krawędzi monitora

plecy sowbodnie spoczywają

monitor na wprost
na oparciu, opcjonalnie wałek
użytkownika
lędźwiowy

nadgarstki spoczywają regulacja wysokości

swobodnie na blacie monitora

blat przedłużeniem regulacja kąta

podłokietników nachylenia ekranu

regulacja stopy spoczywają

podłokietników swobodnie na podnóżku

http://expressmassage.pl/szkola-zdrowych-plecow/
Przykłady:
1. Połóż stopy na podnóżku pod kątem 0-15°.
2. Wybierz krzesło dopasowane do swojej wysokości oraz wysokości biurka.
3. …………………………………………………
4. …………………………………………………
5. …………………………………………………
6. …………………………………………………
7. ………………………………………………...

71
 10
Ćwiczenie

Przedyskutuj z koleżankami i kolegami

z grupy poniższe zagadnienia.

• Czym jest netykieta?

• Jakie znasz zasady netykiety?

11
Ćwiczenie

Przeczytaj zasady netykiety na stronie 73 i zastanów się:

• Czy zgadzasz się ze wszystkimi?
• Z łamaniem których spotkałeś / -łaś się do tej pory?
• Których przestrzegasz, a o których często zapominasz?

12
Ćwiczenie

Spośród zasad netykiety ze strony 73 i wybierz pięć, które uważasz za najważniejsze

i zapisz je w trybie rozkazującym.

1. ………………………………………………………………………………………………………………

2. ………………………………………………………………………………………………………………

3. ………………………………………………………………………………………………………………

4. ………………………………………………………………………………………………………………

5. ………………………………………………………………………………………………………………

72
Podstawowe zasady netykiety

• bezwzględny zakaz stosowania wulgaryzmów

• absolutny zakaz plagiatowania, kopiowania i wklejania cudzych
tekstów bez podania przypisu czy źródła
• niewysyłanie wiadomości uznawanych powszechnie za SPAM
• akceptowanie reguł wypowiadania się w danej grupie lub forum
• wysyłanie wiadomości ze sprecyzowanym, ale zwięzłym tematem
• stosowanie zasad ortografii i interpunkcji
• używanie narzędzi sprawdzających pisownię
• niepisanie całego tekstu dużymi literami
• używanie programu antywirusowego na swoim komputerze
(w celu minimalizowania ryzyka przesłania wirusów innym osobom
- na przykład w załączniku)
• pisanie na forach dyskusyjnych konkretnie i na temat
• szanowanie prywatności innych (niepodawanie konkretnych
danych opisywanej osoby, jeśli może to naruszyć jej prywatność)
• niepowtarzanie wpisów (niepisanie wielokrotnie o tym samym
i w ten sam sposób)
• utrzymanie kolorystyki tworzonych stron w odcieniach
przyjemnych dla oczu innych internautów
• uaktualnianie i kontrolowanie własnych stron internetowych

Opracowano na podstawie: https://www.heuristic.pl/blog/internet/Netykieta-

podstawowe-zasady-jak-byc-zawsze-mile-widzianym-internauta;116.html

73
Lekcja 2
Reklamacja

Kilka dni temu Anna musiała przerwać ważne spotkanie, ponieważ miała problemy
z zestawem słuchawkowym. Sprzęt był nowy, więc Anna postanowiła napisać
reklamację.

Poznań, 18 kwietnia 2021 r.

Anna Chwedczuk Jak mnie słyszysz? Sp. z o.o

ul. Koszalińska 45/90 ul. Łączna 89
90-001 Swarzędz 60-538 Poznań

Reklamacja towaru

Niniejszym zawiadamiam, iż zakupiony przeze mnie w Państwa sklepie

data wydania
stacjonarnym przy ul. Spokojnej w Poznaniu, w dniu 17 stycznia
produktu
2021 r. towar (zestaw słuchawkowy Hallo, model 242S) jest wadliwy.
Wada polega na tym, że sprzęt nie łączy się bezprzewodowo z innymi
urządzeniami, takimi jak telefon czy komputer. Ponadto zestaw
słuchawkowy często rozładowuje się już po kilkunastu minutach
użytkowania. Wada została stwierdzona w dniu 15 kwietnia 2021 r.
Z uwagi na powyższe, na podstawie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
Kodeksu cywilnego żądam:

• wymiany towaru na nowy* (art. 561 § 1)

• nieodpłatnej naprawy towaru* (art. 561 § 1)
• obniżenia ceny towaru o kwotę ……….. (słownie: ………) zł. Proszę
o zwrot podanej kwoty na konto …………../przekazem pocztowym na mój
adres* (art. 560 § 1)
• odstępuję od umowy i proszę o zwrot pieniędzy na konto ………….*
(art. 560 § 1)

Do reklamacji załączam dowód zakupu (paragon).

Z poważaniem

Anna Chwedczuk

74
 01
Z jakich elementów składa się reklamacja Anny?
Ćwiczenie Zaznacz w odpowiednich miejscach.

• cena i rodzaj produktu • nadawca reklamacji

• data pisma • odbiorca reklamacji
• data wydania produktu (sprzedający lub dostawca usługi)
• data wystąpienia wady • opis wady towaru
• dowód zakupu • żądanie

Składając reklamację, możemy żądać:

• naprawy
• wymiany
• obniżenia ceny
• lub odstąpienia od umowy (ale tylko wtedy, kiedy wada jest istotna).

UWAGA!
Więcej o wadach towaru i reklamacjach dowiesz się z kursu
MOOC „Handel i usługi” na platformie Navoica (www.navoica.pl).

02
Ćwiczenie

Przedyskutuj z koleżankami i kolegami z grupy poniższe zagadnienia.

• Jak rozumiesz słowo reklamacja? Napisz definicję.

• Czy rozumiesz słowo wada? Podaj synonimy.

03
Ćwiczenie

Przedyskutuj z koleżankami i kolegami z grupy poniższe zagadnienia.

• Czy są produkty, na które nie przysługuje reklamacja? Jakie?

• Czy nieuczciwa reklama jest podstawą do reklamacji?
• Na jakie produkty składa się często reklamacje w Twoim kraju? Dlaczego?

75
 04
Ćwiczenie
Sprzęt, towar czy urządzenie? Połącz w pary.

towar sprzęt urządzenie

przedmiot używany do przedmiot (mechanizm)

jakichś prac lub w jakichś coś, co jest (lub może
o złożonej konstrukcji,
okolicznościach, stanowiący być) produkowane
wykonujący lub ułatwiający
wyposażenie domu lub na sprzedaż
określoną pracę
lokalu

05
Ćwiczenie

Czy rozumiesz wszystkie słowa zaznaczone w tekście reklamacji Anny?

Połącz w pary terminy i ich definicje, a następnie ułóż z wybranymi z nich 5 zdań,
dotyczących Twoich doświadczeń.

A. rabat
1. zestaw słuchawkowy
B. rezygnacja
2. obniżenie ceny

3. przekaz pocztowy C. polecenie doręczenia adresatowi określonej

kwoty pieniędzy
4. odstąpienie od umowy
D. połączenie słuchawek i mikrofonu
5. rozładowywać się
E. tracić energię

Wymiana, naprawa, obniżenie ceny czy

06 odstąpienie od umowy? Dopasuj te słowa do
Ćwiczenie odpowiednich ikon.

obniżenie odstąpienie
naprawa wymiana
ceny od umowy

76
 07
Ćwiczenie
Prawda czy fałsz?

1. W reklamacji wskazujemy sprzedawcę i kupującego.

2. Reklamację kierujemy do kupującego.

3. Do reklamacji należy załączyć dowód zakupu.

4. Dowód zakupu to np. paragon, faktura lub wydruk z karty.

08
Ćwiczenie

W języku polskim występuje kilka podobnych słów, np.: reklamować, reklamówka,

reklama, reklamodawca, … Czy wiesz, co oznaczają? Połącz słowa z definicjami.

A. zachwalać towar lub usługę i zachęcać do kupna

1. reklama
ALBO zgłaszać reklamację

B. torba foliowa przeznaczona na zakupy

2. reklama negatywna
C. ten, kto zleca opublikowanie lub wyemitowanie
reklamy
3. reklama pozytywna
D. plastyk lub filmowiec specjalizujący się
w tworzeniu reklam (lub pogardliwie o osobie, która
4. reklamować przesadnie zachwala siebie lub kogoś / coś)

E. działanie polegające na zaprezentowaniu zalet

5. reklamówka produktu lub usługi

F. działanie polegające na zanegowaniu wartości

6. reklamodawca towaru proponowanego klientom przez konkurencję
G. działanie (np. poprzez plakat, film, ogłoszenie)
mające na celu zachęcenie potencjalnych klientów
7. reklamiarz do zakupu konkretnych towarów lub do skorzystania
z określonych usług

09
Ćwiczenie

Anna 4 dni temu u tego samego sprzedawcy kupiła kamerę internetową. Kiedy
otrzymała paczkę, znalazła w niej mikrofon. W imieniu Anny napisz reklamację.

77
Lekcja 3
Nie umiem oprzeć się reklamie!

Wiktor: Halo Basiu!

Basia: Cześć, Wiktorze! Dobrze cię słyszeć!
Wiktor: Basiu, dzwonię do ciebie, żeby cię zaprosić na urodziny Anny. To będzie
impreza–niespodzianka! Piątek, o 20.00. Tylko ani słowa Ani!
Basia: Świetny plan! Oczywiście przyjdę, dziękuję! A masz już pomysł na prezent?
Wiktor: Tak, myślę, że Annie przydadzą się nowe słuchawki. Musi mieć dobry,
niezawodny sprzęt. Myślę, że słuchawki firmy „POLSŁUCH” są na miarę jej
potrzeb.
Basia: Zastanowiłabym się dwa razy. Ja nie mam dobrych doświadczeń z tą firmą
i ich produktem.
Wiktor: Jak to? Przecież w ulotce reklamowej było napisane, że 99,9 % klientów je
sobie chwali!
Basia: Nie daj się zmanipulować! Każdy producent tak napisze, żeby tylko sprzedać
produkt.
Wiktor: A badania rynku, opinie konsumentów? Przecież one mówią wyraźnie: są
to słuchawki najbardziej wytrzymałe, są o 99% wygodniejsze od słuchawek
konkurencji, kapitalnie działa mikrofon… No i ten slogan: „Wsłuchaj się
w siebie!”
Basia: Konsumentami, którym powinieneś wierzyć, są twoi znajomi i przyjaciele.
Zapytaj jeszcze współpracowników. Na pewno ci doradzą. Nie wolno
sugerować się tylko reklamą!

78
 01 Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe,
a które fałszywe. Czy potrafisz uzasadnić swoje
Ćwiczenie
odpowiedzi?

1. Wiktor dobrze słyszy Basię.

2. Impreza urodzinowa ma być zaskoczeniem dla Anny.

3. Wiktor myśli, że słuchawki są idealnym prezentem dla Basi.

4. Według Wiktora słuchawki firmy „POLSŁUCH” spełnią

oczekiwania Anny.

5. Basia ma pozytywną opinię na temat urządzeń firmy „POLSŁUCH”.

6. Według informacji podanych w ulotce reklamowej wszyscy

klienci są zadowoleni ze słuchawek firmy „POLSŁUCH”.

7. Basia twierdzi, że w słuchawkach, które chce kupić Wiktor,

mikrofon działa znakomicie.

8. Wiktora śmieszy slogan „Wsłuchaj się w siebie!”.

9. Basia uważa, że Wiktor powinien bardziej słuchać opinii

swoich znajomych, przyjaciół i kolegów z pracy
niż autorów ulotek reklamowych.

02
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania.

dobrze cię słyszeć | na miarę potrzeb | chwali sobie | tylko ani słowa | Ani Mru Mru

1) Cześć, Stary! ............................................... . Już myślałem, że nigdy nie odbierzesz

telefonu.
2) Robimy imprezę–niespodziankę dla rodziców. ............................................... mamie i tacie!
3) Nasza firma działa ............................................... wszystkich klientów.
4) Kabaret ............................................... wystąpi na tegorocznym Festiwalu Śmiechu.
5) Babcia ............................................... nowy aparat słuchowy. Działa niezawodnie.

79
 03
Ćwiczenie
Połącz słowa w taki sposób, by utworzyły jedną nazwę.

produkt najnowszej generacji

rynek usług reklamowy

sprzęt krajowy brutto

slogan rynku

ulotka i towarów

badania konsumentów

opinie reklamowa

04
Ćwiczenie

Uzupełnij tabelę. Następnie ułóż 5 zdań z utworzonymi przysłówkami.

PRZYMIOTNIK (JAKI?) PRZYSŁÓWEK (JAK?)

1. kapitalny kapitalnie
2. niezawodny
3. doskonały
4. wyraźny
5. wadliwy
6. świetny
7. wygodny
8. wytrzymały
9. dobry
10. zły

1. ………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………………
4. ………………………………………………………………………………………………………………
5. ………………………………………………………………………………………………………………

80
 05
Ćwiczenie
Zaznacz prawidłową odpowiedź.

1. Reklamacja to 6. „Żywa reklama” to

a) formalne żądanie naprawy lub a) ktoś, kogo zachowanie lub styl ma
wymiany towaru / usługi takie same cechy jak jakiś produkt
b) nowoczesna reklama b) reklama zwierząt
c) plastikowa torba na zakupy c) reklama audiowizualna

2. Pod pojęciem „reklamówka” 7. Reklama (kampania) społeczna to

rozumiemy a) komunikat perswazyjny, który
a) plastikową torbę na zakupy zwykle nie ma charakteru
b) materiał reklamowy, np. komercyjnego, a cel edukacyjny
spot telewizyjny b) reklama jakiejś grupy
c) wszystkie odpowiedzi są poprawne społecznej lub zawodowej
c) reklama charytatywna

3. Reklamodawca to
a) osoba, która występuje w reklamie 8. Reklamożerca to

b) osoba, która zleca komuś a) ktoś, kto spożywa i kupuje tylko

wykonanie reklamy towary reklamowane w telewizji

c) osoba, która wykonuje b) ktoś, kto uwielbia reklamy

w czyimś imieniu reklamę i chce je oglądać
c) ktoś, kto nienawidzi reklam

4. Słowo „reklamować” oznacza:

a) zachęcać do kupna jakiegoś 9. Trik reklamowy to
towaru lub jakiejś usługi a) sztuczka reklamowa, która służy
b) zwracać towar lub żądać jego zachęceniu do kupna jakiegoś
wymiany; złożyć reklamację produktu, np. cena 2,99 zł

c) wszystkie odpowiedzi są poprawne b) wniosek o złożenie reklamacji

c) sztuczka wykonana przez iluzjonistę

5. Kryptoreklamą nazywamy
a) jawną, znaną wszystkim reklamę
b) ukrytą, niejawną reklamę
c) reklamę wykonaną anonimowo

81
 06
Ćwiczenie
Uzupełnij zdania odpowiednią formą przymiotnika.

1. Za (stary, stopień najwyższy) ………………….. ogłoszenie reklamowe uważa się papirus,

który pochodzi z 3000 roku p.n.e. z Teb. Informował on o (wysoki, stopień najwyższy)
………………… nagrodzie, jaką otrzyma ten, kto odnajdzie niewolnika.
2. Teoria retoryki Arystotelesa to jedna z (znany, stopień najwyższy) …………………..
………………….. strategii marketingowych.
3. Jedną z (niezawodny, stopień najwyższy) ………………….. ………………….. form
propagowania haseł reklamowych był wynalazek druku.
4. Druk pozwalał na dużo (szybki, stopień wyższy) ………………….. upowszechnianie
reklamy niż tabliczki gliniane znane w starożytności, choć trzeba pamiętać, że gazeta
nie była (wytrzymały, stopień niższy) …………………………………… niż tabliczka gliniana,
której nie można było tak szybko zniszczyć czy w ogóle podrzeć.
5. Dzięki wynalazkowi druku koszty duplikowania materiałów reklamowych były
znacznie (niski, stopień wyższy) ………………… .
6. W reklamie można pokazać (zły, stopień wyższy) ………………….. twarz konkurencji.
7. (nowy, stopień najwyższy) ………………….. ogłoszenia o pracę możesz szybko znaleźć na
stronie pracuj.pl.
8. Firma Ikea chwali się (wygodny, stopień najwyższy) ………………… krzesłami i fotelami
przeznaczonymi do pracy biurowej.
9. „(długi, stopień wyższy) …………………. życie każdej pralki to Calgon” – to znany slogan
reklamowy firmy produkującej środki poprawiające działanie pralek i zmywarek.
10. Moim zdaniem sprzęt zakupiony w tym punkcie jest (wadliwy, stopień wyższy)
………………… ………………… i dużo (drogi, stopień wyższy) ………………… od sprzętu
zakupionego na Allegro.pl.

Więcej informacji na temat stopniowania przymiotników

UWAGA!
znajdziesz w pierwszej lekcji pierwszego modułu kursu
„Język polski z elementami przedsiębiorczości (poziom B1)”
na platformie Navoica (www.navoica.pl).

82
07 Połącz kolumny w taki sposób, by utworzyły
Ćwiczenie jedną nazwę.

duża przydrożna tablica reklamowa

niewielka publikacja o treści informacyjnej,

ulotka adresowana do szerokiej publiczności
katalog materiał reklamowy, który początkowo miał tylko
folder cztery strony; mamy go też w komputerze

broszura reklama w formie książki, zawiera spis produktów

z ich opisem i cenami
billboard
baner / banner najczęściej jest to reklama wydrukowana na
płachcie; w Internecie to graficzna forma reklamy
afisz
plakat, który powiadamia o imprezie publicznej
lub jakiejś akcji kulturalnej
zwykle mały, papierowy materiał reklamowy,
który roznosi ulotkarz

83
 08
Ułóż słowa w taki sposób, by tworzyły slogan
Ćwiczenie
reklamowy.

Przykład: się siebie w wsłuchaj = „Wsłuchaj się w siebie!”

1. piwo najlepsze Prawdopodobnie

świecie. na

2. Pij Będziesz mleko! wielki.

3. bankowości kultura Wyższa

4. cuda Cena czyni

5. kupowałby Whiskas. Twój kot

6. te siedzi A je w świstak i sreberka.

zawija
7. zaczynasz Zjedz bo gwiazdorzyć.
Snickersa,

8. do piękna. miłości Z

9. Może może to urok, to jej Maybelline

10. skrzydeł. doda ci Red Bull

UWAGA!
To ćwiczenie możesz wykonać także online.

84
 Moduł 4
Ćwiczenia uzupełniające

85
OPIS OSOBY
Ćwiczenia uzupełniające moduł 1 kursu „Język polski z elementami
przedsiębiorczości (poziom B1)” na platformie Navoica (www.navoica.pl)

Przeczytaj.

Przyjechaliśmy z Wiktorem do Polski dwa lata

temu. Chcielibyśmy opowiedzieć o tym, do
jakich urzędów musieliśmy się zgłosić, zanim
zalegalizowaliśmy nasz pobyt.

Wydział Spraw Tam musieliśmy donieść wypełniony wniosek

Cudzoziemców o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
Wydział spraw cudzoziemców zajmuje się legalizacją
pobytu. Pełni też funkcję urzędu wizowego. Urzędnicy
pomogą Ci, kiedy na przykład zgubisz wizę i będziesz
potrzebować duplikatu.

Za ubezpieczenia w Polsce odpowiada

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Twój pracodawca poprosi ZUS o założenie dla

Ciebie indywidualnego konta, na które będą
systematycznie wpływały pieniądze przeznaczone
na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. To
gwarancja bezpieczeństwa na przykład na czas
choroby lub urlopu macierzyńskiego. Gdy będziesz
na emeryturze, ZUS wypłaci Ci świadczenia
emerytalne.

Więcej informacji o polskich urzędach znajdziesz na stronie

https://www.gov.pl/web/gov/katalog-jednostek
86
 Kolejnym urzędem zajmującym się naszym
zdrowiem jest Narodowy Fundusz Zdrowia
(NFZ).

Jeśli jesteś ubezpieczony, NFZ zapłaci za Twoje leczenie na

przykład w szpitalu lub zrefunduje leki. Pieniądze, którymi
dysponuje NFZ, pochodzą z Twoich składek. Szukaj zawsze
placówek medycznych ze znakiem NFZ – masz do nich
dostęp za darmo.
Jeśli jesteś osobą uprawnioną do świadczeń zdrowotnych w Polsce (ponieważ
na przykład pracujesz), to w dowolnym oddziale NFZ możesz złożyć wniosek
o Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). To dokument unijny,
który potwierdza Twoje prawo do bezpłatnego leczenia w krajach UE lub EFTA
(Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu). Wyrobienie karty EKUZ jest
bezpłatne.

Czasami Rzeczpospolita Polska chce dowiedzieć się o nas

czegoś więcej: o naszym pochodzeniu, naszych
przyzwyczajeniach, upodobaniach. Wówczas może się
do nas zgłosić urzędnik z Centrum Badania Opinii Społecznej
(CBOS) lub Głównego Urzędu Statystycznego (GUS).

To instytucje, które zajmują się zbieraniem i udostępnianiem

informacji dotyczących życia publicznego i, niekiedy,
prywatnego. Zgromadzone dane są przedstawiane
w ogólnodostępnych raportach, które na szczęście nie
umożliwiają zidentyfikowania osoby udzielającej informacji.
Nie musisz się więc bać, że szczegóły dotyczące Twojego
życia zostaną upublicznione. Gdyby jednak tak się stało,
możesz o tym poinformować

Urząd Ochrony Danych Osobowych.

UODO powstał wraz z wejściem w życie ustawy
z 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych.
Urząd ten jest odpowiedzialny za realizację
Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych,
czyli RODO (ang. General Data Protection Regulation, GDPR).
RODO to obowiązujące w całej UE prawo, które dotyczy ochrony osób fizycznych
(na przykład w Internecie).

87
 01
Ćwiczenie

Wymień urzędy pojawiające się w tekście. Czy potrafisz wytłumaczyć, czym się zajmują?
Czy zdarzyło Ci się mieć już kontakt z którymkolwiek z nich?

02
Ćwiczenie

Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.

1. Wydział spraw cudzoziemców zajmuje się formalnościami

związanymi z legalizacją pobytu obcokrajowców.

2. Składki emerytalne i zdrowotne można opłacić

w Narodowym Funduszu Zdrowia.

3. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca

świadczenia emerytalne.

4. Leczenie w placówkach oznaczonych symbolem NFZ jest płatne.

5. Wniosek o Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego możesz

złożyć w dowolnym oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

6. Za wyrobienie karty EKUZ trzeba zapłacić.

7. Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) i Główny Urząd

Statystyczny (GUS) zbierają tylko informacje prywatne.

8. Informacje prywatne, które są przekazywane Centrum Badania

Opinii Społecznej lub Głównemu Urzędowi Statystycznemu,
nie są chronione.

9. Urząd Ochrony Danych Osobowych zajmuje się ochroną

indywidualnych danych.

10. Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych jest dokumentem

wydanym w ramach Unii Europejskiej.

88
 03
Ćwiczenie
Połącz w pary.

płatnik składek
ubezpieczenie macierzyński
urlop Urząd Statystyczny
świadczenia Ubezpieczeń Społecznych
Europejska Karta Danych Osobowych
Narodowy Ubezpieczenia Zdrowotnego
Zakład społeczne i zdrowotne
Urząd Ochrony Danych Osobowych
Główny Fundusz Zdrowia
Centrum Badania emerytalne
Rozporządzenie o Ochronie Opinii Społecznej

04
Uzupełnij zdania, wykorzystując słownictwo
Ćwiczenie
z poprzedniego ćwiczenia.

a) Planując wakacje za granicą, nie zapomnij o .......................................................................... .

To dokument, który daje dostęp do bezpłatnych konsultacji lekarskich poza
terytorium Polski. Możesz go otrzymać pocztą lub w oddziałach ...................................
................................... .
b) Kobiety, które urodziły dziecko, nie wracają od razu do pracy, ale korzystają
z ..................................................................... . W Polsce trwa on 20 tygodni i, co ciekawe,
jego część może wykorzystać ojciec dziecka.
c) ............................................................................. regularnie publikuje informacje o sytuacji
na rynku pracy oraz o inflacji.
d) W Polsce od kilku lat dużo mówi się o ochronie ............................................................ .
Autorzy kampanii społecznych zwracają uwagę, że nie wolno bez pozwolenia
udostępniać nikomu na przykład Twojego zdjęcia, adresu lub numeru telefonu.

89
 05
Czy pamiętasz, czego dotyczą te symbole (skrótowce)?
Ćwiczenie
Połącz .

służba ubezpieczenie badanie opinii dane ochrona

zdrowia społeczne społecznej statystyczne danych
i zdrowotne, osobowych
emerytura

06
Ćwiczenie
Wybierz odpowiedni przyimek.

1. zgłosić się do / w / na urzędu

2. wnioskować na / o / z udzielenie zezwolenia
3. zezwolić na / o / do pobyt
4. odpowiadać o / za / w coś
5. poprosić na / do / o założenie konta
6. wpływać na / w / od konto
7. być w / od / na emeryturze
8. zapłacić na / po / za leczenie
9. mieć dostęp do / po / za placówek medycznych za darmo
10. złożyć wniosek na / o / do EKUZ
11. przedstawiać dane w / na / do raportach
12. wejść w / po / do życie

90
 PRACA
Ćwiczenia uzupełniające moduł 4 kursu „Język polski z elementami
przedsiębiorczości (poziom B1)” na platformie Navoica (www.navoica.pl)

01
Ćwiczenie
Co to jest? Podpisz.

cyrkiel, dziurkacz, ekierka, fiszki, flamaster, gumka do mazania, kalkulator, korektor,

linijka, pędzel, pinezka, spinacz, taśma klejąca, temperówka, zakreślacz, zszywacz

1. 2. 3.

4. 5. 6.

7. 8. 9.

10. 11. 12. 13.

14. 15. 16.

91
 02
Ćwiczenie
Do czego służą pomoce biurowe? Połącz w pary.

1. Gumka służy do tego, by ... a) łączyć kartki papieru.

2. Pędzel służy do tego, by ... b) malować farbami.
3. Zszywacz służy do tego, by ... c) coś wymazać (czyli ścierać np.
niepotrzebny lub źle napisany tekst).
4. Zakreślacz służy do tego, aby ... d) przymocować kartki na tablicy.
5. Cyrkiel służy do tego, aby ... e) rysować piękne koła.
6. Pinezka służy do tego, aby ... f) wykonywać skomplikowane obliczenia.
7. Kalkulator służy do tego, by ... g) zaznaczać w tekście ważne słowa lub
informacje.

03
Ćwiczenie
Dokończ zdania na wzór ćwiczenia 2.

Przykład: Ołówek służy do tego, aby pisać i szkicować.

1. Klej służy do tego, aby ........................................................ .

2. Linijka ...................................................................................... .

3. Ekierka ................................................................................. .

4. Spinacz .................................................................................. .

5. Korektor .................................................................................. .

6. Dziurkacz ................................................................................... .
7. Nożyczki (l.mn.).......................................................................... .

8. Piórnik ........................................................................................... .

92
04 Nieodzownym elementem pracy w dużych
korporacjach jest networking. Uzupełnij tekst,
Ćwiczenie
wykorzystując słownictwo z ramki.

elementem, informacji, Internet, podróży, pomóc, rekomendacje, relacje, sieci,

specjalizują się, stabilne, szkoleniach, więcej, zawodowo, znajomych

www.networking.com

Pracownik w sieci (kontaktów)

Osoby aktywne …………………… (1) bardzo często poznają innych ludzi. Nowe
znajomości zawiera się nie tylko na spotkaniach, …………….. (2) i konferencjach,
ale także na lotniskach lub podczas ……………… (3) pociągiem. Networking, czyli
budowanie ……………… (4) kontaktów i utrzymywanie relacji w biznesie, jest bardzo
ważnym ……………….. (5) kariery zawodowej.

W nawiązywaniu kontaktów na pewno pomaga ………………… (6). Popularne

platformy, takie jak LinkedIn, ……………………………….. (7) w łączeniu ludzi
działających w tych samych obszarach. Eksperci zwracają jednak uwagę, że
networkig to coś znacznie ……………….. (8) niż dodanie kolejnej osoby do znajomych:
to długotrwałe, głębokie, …………………… (9) i owocne …………………… (10), o które
trzeba dbać.

Jakie korzyści płyną z networkingu? Sieć ……………….. (11) pomaga w zdobywaniu

i wymianie ………………….. (12). Oznacza także poparcie zawodowych działań
oraz promocję naszych inicjatyw. Znajomi z branży mogą ………………. (13)
w poszukiwaniach pracy, a także w razie potrzeby wystawić nam ………………… (14).

05
Ćwiczenie
Połącz w pary.

branża pomoc lub aprobata dla kogoś lub czegoś

rekomendacja poznawać nowych ludzi
część systemu gospodarczego (np. branża
specjalizować się
chemiczna, komputerowa); obszar
zawierać znajomości pozytywna opinia
korzyść zysk, pozytywny rezultat działania
działać profesjonalnie, być ekspertem
poparcie
w jakiejś dziedzinie

93
 06
Ćwiczenie

Przeczytaj jeszcze raz tekst w ćwiczeniu 4.

Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.

1. Poznawanie nowych osób pomaga w budowaniu

silnej pozycji biznesowej.

2. Słowo networking oznacza pracę z wykorzystaniem

Internetu.

3. Nowe kontakty biznesowe nawiązuje się

dziś tylko przez Internet.

4. Sieć znajomych może być pomocna podczas

poszukiwania nowej pracy.

5. Idea networkingu zakłada, że obie strony mają

korzyści z zawartej znajomości.

07
Ćwiczenie
Połącz w pary.

osoba aktywna znajomości

zawierać pracy

budować o relacje

dodać kogoś zawodowo

dbać do znajomych

wymieniać informacje

poszukiwać sieć kontaktów

08
Ćwiczenie

Czy rozumiesz wyrażenia z ćwiczenia 7? Ułóż zdania z 4 z nich.

94
 W FIRMIE
Ćwiczenia uzupełniające moduł 5 kursu „Język polski z elementami
przedsiębiorczości (poziom B1)” na platformie Navoica (www.navoica.pl)

01
Uzupełnij rozmowę telefoniczną, wykorzystując
Ćwiczenie
słownictwo z ramki.

sprawdzić, zabieram, umówiony, pracuję, w sprawie, możliwe, zaproponować,

problem, sytuacji, pomóc, urzędzie

Anna: Anna Chwedczuk przy telefonie. W czym mogę ………………… (1)?

Klient: Dzień dobry pani, nazywam się Tomasz Szwej i ……………………. (2) w firmie
Trampki z Charakterem. Dzwonię …………………… (3) spotkania, które mieliśmy
zaplanowane na czwartek.
Anna: Proszę dać mi sekundę, już otwieram terminarz. Na którą godzinę był pan
………………………. (4)?
Klient: Na 14:00.
Anna: Już widzę. Spotkanie z główną księgową oraz dyrektorem.
Klient: Tak. ………………………………… (5) polega na tym, że nie będę mógł przybyć. O 13:00
wyskoczyło mi inne spotkanie — w ……………………… (6) patentowym na drugim
końcu miasta. Przepraszam, nie zdążę.
Anna: Proszę nie przepraszać. Zdarza się. Rozumiem, że w tej …………………. (7)
anulujemy spotkanie w naszej firmie?
Klient: A czy moglibyśmy przesunąć je na inną godzinę?
Anna: Obawiam się, że w czwartek nie będzie to …………………….. (8). Szef jest bardzo
zajęty. A w piątek jest w delegacji. Mogę …………………….. (9) kolejny tydzień.
Klient: Czy może to być poniedziałek?
Anna: Oczywiście. Proponuję spotkanie o 10:00.
Klient: Świetnie! Mam jeszcze jedną prośbę. Mogłaby pani ………………………… (10), czy
wpłynęły już nasze raporty finansowe? Wysłaliśmy je dwa dni temu.
Anna: Już zaglądam do dziennika korespondencji. (Po chwili.) Potwierdzam. Dostaliśmy
je dziś rano.
Klient: Wspaniale. W takim razie nie …………………….. (11) już czasu. Dziękuję i do
zobaczenia w poniedziałek.
Anna: Do widzenia.
Klient: Do widzenia.

95
 02
Czy rozumiesz znaczenie tych słów i wyrażeń?
Ćwiczenie
Połącz w pary.

przybyłem adresat dostał papiery

przesunąłem spotkanie przyszedłem, przyjechałem

na drugim końcu miasta muszę zrobić coś, co nie było wcześniej planowane

wpłynęły dokumenty w innej, oddalonej części

coś mi wyskoczyło zmieniłem planowaną datę lub godzinę

Przeczytaj jeszcze raz tekst w ćwiczeniu 1.

03
Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe,
Ćwiczenie a które fałszywe.

1. Nazwa firmy, w której pracuje Tomasz Szwej,

sugeruje, że działa ona w branży obuwniczej.

2. Tomasz ma w czwartek o 13:00 spotkanie w innym mieście.

3. Anna jest zła z powodu zmiany terminu spotkania z Tomaszem.

4. W piątek szef Anny będzie w podróży służbowej.

5. Dziennik korespondencji to rejestr, w którym Anna może

sprawdzić, jakie listy były dostarczone do firmy.

04
Ćwiczenie

Anna jest księgową i pracuje w dużym biurze rachunkowym. Jak myślisz, kim jest
Tomasz Szwej i dlaczego chce się spotkać z szefem Anny? Uzasadnij swoją odpowiedź.

96
 05
Ćwiczenie

Jesteś klientem biura rachunkowego, w którym pracuje Anna. Właśnie dostałeś

wezwanie do zapłaty ostatniej faktury. Tymczasem jesteś przekonany, że przelew
został wykonany w terminie. Ułóż z kolegą / koleżanką dialog, w którym dzwonisz do
księgowej, aby wyjaśnić tę sytuację. W dialogu wykorzystaj co najmniej 6 słów z ramki.

terminarz, rejestr dokumentów, urlop, wakacje, awaria, drukarka, przelew, numer,

poczta, problem, informacja, błąd, klawiatura, nadpłata, niedopłata, telefon, faks

[email protected]

[email protected]

Przypomnienie o zaległej fakturze

Szanowni Państwo,

uprzejmie przypominamy, że do chwili obecnej nie odnotowaliśmy na naszym

koncie bankowym opłaty za fakturę nr FV/1234/2021, wystawioną za usługi
księgowe świadczone w minionym miesiącu. Termin zapłaty minął 7 dni temu.
Prosimy o uregulowanie należności.

Z wyrazami szacunku
Anna Chwedczuk
starsza księgowa

97
 RELACJE Z INNYMI
Ćwiczenia uzupełniające moduł 6 kursu „Język polski z elementami
przedsiębiorczości (poziom B1)” na platformie Navoica (www.navoica.pl)

01
Ćwiczenie
Uzupełnij tekst, wykorzystując słownictwo z ramki.

grupie, języku, krajach, mówią, planach, pomaga, rozmawiać, są, tematy

www.smalltalk.com

Choć w ………………………. (1) polskim od kontrowersyjnych tematów (w Polsce,

stuleci obecne jest słowo pogawędka, podobnie jak w wielu ………………… (7),
w ostatnich latach karierę robi jego takimi tematami są religia i polityka).
angielski synonim small talk. Rozmowy
towarzyskie na niezobowiązujące, O czym więc ……………………………
bezpieczne ……………… (2) (Polacy (8) z nowo poznanymi osobami?
mówią często: rozmowy o niczym) Bezpiecznym tematem z pewnością jest
prowadzimy wtedy, kiedy znajdujemy się pogoda, podawane właśnie jedzenie
w ………………. (3) nieznanych nam osób lub miejsce, w którym prowadzona jest
(a więc na przykład w kolejce u lekarza, rozmowa. Można dyskutować również
w samolocie, na konferencji, szkoleniu, o ………………………. (9) na nadchodzące
imprezie integracyjnej). Choć small talk wakacje lub o zbliżającej się premierze
………………………. (4) uniknąć niezręcznej filmowej.
ciszy oraz pozwala przełamywać lody,
dla osób, które nie …………………… (5)
dobrze po polsku, może być horrorem. Podczas small talku nie należy nikogo
Dlaczego? Po pierwsze, dlatego że dobry obrażać.
small talk to taki, który jest prowadzony Równie ważne co prowadzenie rozmowy
poprawną polszczyzną. Podczas jest uważne słuchanie rozmówcy.
spotkań biznesowych źle widziane Zadawanie pytań jest wyrazem szacunku.
…………………………. (6) wulgaryzmy, Podczas small talku nie należy przesadzić
kolokwializmy i powtórzenia. Po drugie, z dowcipami.
w rozmowach o niczym pomagają
subtelne żarty i riposty, które sprawiają
kłopot obcokrajowcom. Po trzecie,
small talk to umiejętność omijania

98
 02
Ćwiczenie
Czy rozumiesz znaczenie tych słów? Połącz w pary.

polszczyzna nie do przyjęcia

wulgaryzmy język polski

powiedzieć coś bardzo nieeleganckiego
przełamywać lody
i niemiłego pod adresem drugiej osoby
sprawiać kłopot nawiązać kontakt, pokonać pierwsze trudności

obrażać kogoś być trudnym

nieakceptowalny słowa ordynarne, nieeleganckie

03 Przeczytaj jeszcze raz tekst w ćwiczeniu 1.

Zdecyduj, które z poniższych zdań są prawdziwe,
Ćwiczenie
a które fałszywe.

1. Słowo pogawędka pojawiło się w języku polskim

kilkanaście lat temu.

2. Small talk i rozmowy o niczym znaczą to samo.

3. Cudzoziemcy z łatwością prowadzą small talk.

4. Podczas small talku nigdy nie wolno żartować.

5. Small talk to rozmowa, która nie porusza tematów

kontrowersyjnych, takich jak wybory parlamentarne
czy polityka wobec kościoła.

04 W każdej grupie słów znajdź i wyeliminuj intruza.

Czy potrafisz uzasadnić swój wybór?
Ćwiczenie

1. opowiadanie - dowcip - żart

2. omijać - prowadzić - unikać
3. pogawędka - kolejka - rozmowa
4. nadchodzić - zbliżać się - przesadzać
5. kolokwializm - riposta - odpowiedź
6. szacunek - respekt - prowadzenie
7. subtelny - niezręczny - delikatny
99
 05
Ćwiczenie

Autor tekstu sugeruje, że dobre tematy do small talku to na przykład: pogoda, jedzenie
lub plany na wakacje. O czym jeszcze można rozmawiać? Zaproponuj 5 tematów.

1. ………………………………………………………………………………………………………………
2. ………………………………………………………………………………………………………………
3. ………………………………………………………………………………………………………………
4. ………………………………………………………………………………………………………………
5. ………………………………………………………………………………………………………………

05
Ćwiczenie

Przedyskutuj w grupie poniższe zagadnienia:

Jak myślisz: jakie tematy oprócz polityki i religii nie powinny być poruszane podczas
small talku z Polakami?
Jakich tematów należy unikać podczas small talku w Twoim kraju?
Czy Twoim zdaniem podczas small talku powinno się rozmawiać o wegetarianizmie?
Dlaczego?

06
Ćwiczenie

Wyobraź sobie, że jesteś na przyjęciu z nieznanymi osobami. Przeprowadź krótki small

talk. Możesz wykorzystać tematy i słownictwo z wcześniejszych ćwiczeń.

100
KLUCZ DO ĆWICZEŃ

Moduł 1

Lekcja 1 Lekcja 2

Ćwiczenie 1: 1a, 2b, 3b, 4b, 5a Ćwiczenie 1: 1b, 2a, 3c, 4a, 5c,

Ćwiczenie 2: 1F, 2P, 3F, 4F, 5P Ćwiczenie 2: 1F, 2P, 3F, 4P, 5F

Ćwiczenie 3: Ćwiczenie 3:
1. płacić (rachunki) - opłacać, regulować 1. utrzymać – utrzymanie
2. odkładać (pieniądze) - oszczędzać, robić rezerwę 2. przewalutować – przewalutowanie
3. ponosić (wydatki) - pokrywać koszty, uiszczać 3. pobierać – pobieranie
należności 4. obsługiwać – obsługiwanie
4. przypadać - mieć miejsce, wydarzać się 5. wymagać – wymaganie
5. wypełniać - uzupełniać, wpisywać informacje 6. płacić – płacenie
6. wydatek - koszt, nakład 7. ubezpieczyć – ubezpieczenie
7. zaliczka - przedpłata, zadatek 8. założyć – założenie
8. wypłata - pensja, wynagrodzenie 9. otworzyć – otworzenie
9. zaległość - dług, opóźnienie 10. zamknąć – zamknięcie
10. przezorny - rozważny, ostrożny
11. zmienny - niestały, nieregularny Ćwiczenie 4: 1 - korzystanie, 2 - płacenia,
3 -ubezpieczeniu, 4 - utrzymania, 5 - przewalutowanie,
Ćwiczenie 4: (1) rachunek, (2) zaliczki, (3) uregulować, 6 - zamknięciem
(4) wypłaty, (5) termin płatności, (6) odłożyć, (7)
czynszu, (8) budżecie, (9) opłaty stałe Ćwiczenie 5: 1e, 2a, 3g, 4f, 5b, 6d, 7c

Ćwiczenie 5: Lekcja 3
1. od pierwszego do pierwszego
2. setny Ćwiczenie 2: 1P, 2F, 3F, 4P, 5F, 6F, 7F, 8P, 9F, 10F
3. drugie
4. dwudziestym
5. piątej Ćwiczenie 3:
6. milionowe euro – Niemcy yuan – Chiny
7. siódmym rubel – Rosja jen – Japonia
8. dziewiątą frank – Szwajcaria funt – Wielka Brytania
9. trzeciej dolar – Stany Zjednoczone forint – Węgry
10. dwunasta korona czeska – Czechy hrywna – Ukraina
kuna – Chorwacja lira – Turcja
rupia – Indie peso - Meksyk

101
Ćwiczenie 4: Ćwiczenie 9:
$ - dolar (USD) symbol narodowy [2]
€ - euro (EUR) wizerunek władcy [4]
zł - złoty (PLN) znak wodny [1]
£ - funt (GBP) nitka zabezpieczająca [3]
₣ - frank szwajcarski (CHF) mikrodruki [7]
₽ - rubel (RUB) recto-verso [6]
¥ - yuan (CNY) efekt kątowy [5]
₹ - rupia (IDR) awers [9]
Kč - korona czeska (CZK) rewers [8]
kn - kuna (HRK)
Ćwiczenie 10:
Ćwiczenie 5 jajko
1. dukat – złota moneta używana w Europie do XIX dziesięć tysięcy złotych
wieku trzy złote pięćdziesiąt groszy
2. niepodległość – niezależność państwa od innych bochenek chleba
krajów osiem tysięcy złotych
3. obieg – przepływ, krążenie, cyrkulacja dwa złote dziewięćdziesiąt dziewięć groszy
4. ojciec chrzestny – patron, opiekun pół litra wódki
5. ówczesny – dawny; istniejący w przeszłości, siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych
w konkretnym czasie dwadzieścia cztery złote
6. hiperinflacja – skrajna, ekstremalna inflacja samochód (marki Fiat)
7. środek płatniczy – coś, czym można zapłacić za sto trzydzieści pięć tysięcy złotych
transakcję finansową sześćdziesiąt tysięcy złotych
8. wartość – to, ile coś jest warte, jakie ma znaczenie
9. kolekcjonować – zbierać, gromadzić Ćwiczenie 11:
10. w owych czasach – w tamtych czasach, 1. portfel – w nim trzymamy pieniądze i karty
w przeszłości kredytowe
11. radziecki – odnoszący się do Związku 2. bank – tam trzymamy pieniądze na koncie / rachunku
Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) 3. bankomat – pozwala szybko pobrać gotówkę
12. oszczędności – zebrane, odłożone pieniądze 4. kantor – tam wymieniamy pieniądze na inną walutę
13. moneta – pieniądz metalowy 5. kasa – używa jej sprzedawca w sklepie
14. banknot – pieniądz papierowy 6. terminal – umożliwia płacenie kartą
15. nominał – wartość czegoś, oznaczenie wartości 7. skarpeta – metaforyczna i stara forma
pieniędzy (np. 10 zł) przechowywania pieniędzy
16. portfel – rzecz do trzymania, przechowywania 8. skarbonka – pomaga w oszczędzaniu pieniędzy
pieniędzy 9. sejf – tam trzymamy pieniądze i inne drogocenne
rzeczy, działa na kod
Ćwiczenie 6: 1. środkiem płatniczym 2. portfele 3. 10. mennica – tam produkowane są monety
banknotach 4. monety 5. wartości / nominale 6. obiegu 11. giełda – miejsce transakcji kupna-sprzedaży akcji,
7. nominale / wartości 8. kolekcjonerskie 9. hiperinflacji obligacji

Ćwiczenie 7: Ćwiczenie 12: 1. sejfie 2. koncie 3. kantorze 4.

A. Abraham Lincoln F. Stefan I Święty skarbonce 5. mennicy 6. skarpecie 7. portfelu 8.
B. Józef Piłsudski G. Mahatma Gandhi bankomacie 9. giełdzie
C. Mikołaj Kopernik H. Piotr I Wielki
D. Elżbieta II
E. Marie Skłodowska-Curie

102
Ćwiczenie 14: 5. koszt - wydatek; pewna ilość pieniędzy wydawana
1. bryka – samochód na kupno lub opłacenie czegoś
2. W sensie? – Co masz na myśli? Co to znaczy? 6. przychód - wszystkie pieniądze, które zarobiliśmy,
3. eska – wiadomość tekstowa (SMS) bez odliczenia kosztów ich uzyskania
4. koleś – mężczyzna 7. dochód - różnica między tym, co zarobiliśmy
5. starzy – rodzice a poniesionymi kosztami
6. wrzucić na konto – zrobić przelew bankowy 8. składka - kwota, którą wpłacamy regularnie na jakiś
7. drobniaki – drobne pieniądze, monety cel, np. na ubezpieczenie
8. wyciągnąć ze ściany – pobrać pieniądze z bankomatu 9. pole (w formularzu) - miejsce do uzupełnienia
9. plis – proszę 10. zwrot - oddanie czegoś
10. ziomal – kolega, kumpel
11. panna – potocznie: czyjaś dziewczyna Ćwiczenie 4: (1) zaliczyć, (2) rozliczyć, (3) odliczyć, (4)
obliczyć, (5) doliczyć
Ćwiczenie 15: 1b, 2a, 3b, 4b, 5b, 6a, 7b, 8a, 9c, 10a
Ćwiczenie 5
Ćwiczenie 17: 1. pieniądzem 2. pieniądzowi 3. pieniądz ASPEKT ASPEKT
4. pieniądz 5. pieniądza 6. pieniądzu 7. pieniędzy 8. NIEDOKONANY DOKONANY
pieniądze 9. pieniędzy 10. pieniędzmi 11. pieniądze 12. przekazywać przekazać
pieniądze 13. pieniądzom 14. pieniądzach 15. pieniędzy zwracać zwrócić
16. pieniądze znajdować znaleźć
dopłacać dopłacić
wypełniać wypełnić
Moduł 2
unikać uniknąć
przenosić przenieść
Lekcja 1
obliczać obliczyć
wpisywać wpisać
Ćwiczenie 2
1. podatkiem
2. zeznaniu podatkowym
Ćwiczenie 6
3. formularz podatkowy
Do tej pory, co roku wypełniałem formularz
4. podwójnego opodatkowania
podatkowy ręcznie. Zajmowało mi to bardzo dużo
5. formularzu PIT 11
czasu. Na szczęście tym razem postanowiłem zrobić
6. źródeł przychodu
to przez Internet. Najpierw przeniosłem do systemu
7. zaległościach
wszystkie liczby z dokumentu, który otrzymałem od
pracodawcy. Potem przez kilka minut wpisywałem
Ćwiczenie 3
różne ulgi podatkowe, a na tej podstawie system sam
0. ulga podatkowa - przewidziane w prawie zniżki
obliczył wysokość podatku. Okazało się, że w tym
i odliczenia od podatku
roku urząd zwróci mi część podatku – ucieszyło mnie
1. podatek od dochodu osobistego - obowiązkowa
to, bo w zeszłym roku to ja dopłacałem. Na koniec
opłata pobierana przez państwo od osób fizycznych,
zdecydowałem, że przekażę 1% swojego podatku
w skrócie PIT (od angielskiego Personal Income Tax)
na lokalną organizację charytatywną. W Internecie
2. ubezpieczenie społeczne - pieniądze pobierane przez
znalazłem numer KRS interesującej mnie fundacji.
państwo na zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego
Dzięki temu uniknąłem długiego wyszukiwania w bazie
3. ubezpieczenie zdrowotne - pieniądze pobierane
danych systemu.
przez państwo na rzecz powszechnej opieki zdrowotnej
4. ubezpieczenie emerytalne - pieniądze pobierane
Ćwiczenie 7: 1 z, 2 do, 3 od, 4 na, 5 o, 6 na, 7 do, 8 na,
przez państwo i wypłacane obywatelom po osiągnięciu
9 od
odpowiedniego wieku

103
Ćwiczenie 8 Ćwiczenie 4
0. Głowa mi pęka! - Jestem zmęczony, bo mam dużo 1. podejmować - zaczynać jakąś czynność
problemów. 2. przyczyniać się - stawać się jedną z przyczyn
1. Nie trać głowy! - Nie panikuj, uspokój się. 3. utrzymywać się - pozostawać na tym samym
2. Głowa mała! - To niemożliwe, szokujące. poziomie
3. Przyszło mi (coś) do głowy! - Mam pomysł. 4. notować - rejestrować określony stan
4. Wybij to sobie z głowy! - Zrezygnuj z tego, zapomnij 5. szacować - obliczać, podawać w przybliżeniu
o tym. 6. przewidywać - domyślać się, co się wydarzy (na
5. Mam to z głowy! - Zrobiłam to i nie muszę już o tym podstawie analizy danych)
myśleć. 7. dyktować - narzucać swoją wolę, swoje warunki
6. Nie mam do tego głowy! - Nie umiem tego zrobić / nie 8. negocjować - pertraktować, rozmawiać w celu
mam czasu lub ochoty tego robić. osiągnięcia porozumienia
7. Zachodzę w głowę! - Intensywnie się zastanawiam.
8. Korona ci z głowy nie spadnie! - Nic ci się nie stanie, Ćwiczenie 5: 1 przewidują, 2 negocjowałeś / -łaś, 3
nie stracisz honoru. podejmują, 4 Szacuje się, 5 utrzyma się, 6 dyktują, 7
9. Marzenie ściętej głowy! - To się nigdy nie uda. notują, 8 przyczyniamy się
10. Wyleciało mi (to) z głowy! - Zupełnie zapomniałem.
Ćwiczenie 6
Ćwiczenie 9 stopień stopień wyższy stopień najwyższy
1. zachodzę w głowę 2. głowa mała 3. wyleciało mi to równy

z głowy 4. przyszło mi do głowy 5. nie trać głowy dobry lepszy najlepszy

6. Korona ci z głowy nie spadnie 7. mam to z głowy zły gorszy najgorszy

8. nie mam do tego głowy 9. wybij to sobie z głowy stabilny stabilniejszy / najstabilniejszy /
bardziej stabilny najbardziej stabilny
10. marzenie ściętej głowy
korzystny korzystniejszy najkorzystniejszy
/ bardziej / najbardziej
Lekcja 2 korzystny korzystny
nowy nowszy najnowszy
Ćwiczenie 1: 1a, 2c, 3a, 4b, 5b duży większy największy
niski niższy najniższy
Ćwiczenie 2 wysoki wyższy najwyższy
spadek bezrobocia - wzrost bezrobocia
stabilna sytuacja ekonomiczna - niestabilna sytuacja Ćwiczenie 8
ekonomiczna (chwiejna, zmienna) Wiele firm gromadzi dane osobowe w celach
dobra kondycja gospodarki - zła kondycja gospodarki marketingowych. Na swoich stronach internetowych
(kiepska, marna) proszą nas o podanie danych osobowych, najczęściej
tendencja rosnąca - tendencja malejąca są to dane kontaktowe, czyli nasz adres e-mail lub
wykwalifikowany pracownik - niewykwalifikowany numer telefonu, które pozwalają nam na założenie
pracownik (niedoświadczony, niewykształcony) konta w danym portalu lub zamówienie newslettera.
korzystne kontrakty - niekorzystne kontrakty Dzięki temu firmy tworzą bazy danych wszystkich
(nieopłacalne) swoich klientów, które mogą następnie wykorzystać,
poprawiająca się sytuacja - pogarszająca się sytuacja na przykład w celu wysyłania nam reklam swoich
produktów. By jednak mogły z tych informacji
Ćwiczenie 3: 1 - osoba bezrobotna, 2 - osoba niezdolna skorzystać, my musimy wyrazić zgodę na przetwarzanie
do pracy, 3 - osoba bierna zawodowo, 4 - osoba danych. Dzięki wprowadzeniu przepisów RODO mamy
aktywna zawodowo większą pewność, że to przetwarzanie jest zgodne
z prawem. Zapewnia się nam ochronę danych, które
podajemy, oraz zabezpiecza się je przed wyciekiem.

104
Lekcja 3 UMOWA NAJMU NA CZAS OKREŚLONY
Meldunek na czas określony ma charakter przede
Ćwiczenie 1: 1P, 2P, 3F, 4P, 5F, 6F, 7F, 8P, 9F, 10P, 11 P wszystkim administracyjny. Najemca zameldowany na
czas określony posiada takie same prawa do lokalu jak
Ćwiczenie 2 najemca niezameldowany. Meldunek nie wpływa na
1. sprawy administracyjne wypowiedzenie umowy najmu lub usunięcie lokatora
2. wydział spraw cudzoziemców z lokalu.
3. urząd stanu cywilnego
4. prawo jazdy Ćwiczenie 5
5. wydział komunikacji 1. stypendium - dofinansowanie, pomoc finansowa
6. zezwolenie na pobyt 2. wpływać - działać na coś lub kogoś
7. legalizacja pobytu 3. umowa - formalne zobowiązanie
8. obywatele Unii Europejskiej 4. grzecznościowy - formalny
9. urząd wojewódzki 5. usunąć - kasować, wycofać
10. schronisko dla zwierząt 6. przywilej - korzyść, dodatkowe uprawnienie
7. ignorować - lekceważyć
Ćwiczenie 4 8. najemca - lokator, wynajmujący
MELDUNEK W POLSCE 9. posiadać - mieć
W Polsce nadal mamy obowiązek meldunkowy, a to 10. lokal - mieszkanie, dom
oznacza, że najemca, czyli osoba, która wynajęła 11. obowiązek - nakaz, konieczność
od kogoś lokal, powinien się zameldować na pobyt 12. wymagać - oczekiwać, żądać
czasowy w mieszkaniu, które wynajmuje. Nie wszyscy 13. czasowy - określony w czasie
najemcy to wiedzą, a niektórzy często sprawę ignorują, 14. meldunek - potwierdzenie zamieszkania w jakimś
bo uważają, że meldunku nie potrzebują. Nowy miejscu
adres, który służy przede wszystkim jako adres do 15. udać się do - pójść do
korespondencji, można przecież podać bez meldunku. 16. wygasnąć - stracić ważność, nie być aktualnym
Trzeba mieć jednak świadomość, że są sytuacje, 17. właściciel - ten, kto ma coś na własność
kiedy meldunek jest koniecznością lub daje pewne 18. przedłużyć - trwać dłużej
przywileje najemcy. Dla przykładu – studenci często 19. świadomość - wiedza o czymś
muszą przedstawić potwierdzenie o zameldowaniu do 20. zameldować - zarejestrować zamieszkanie
stypendium socjalnego. 21. wypowiedzenie umowy - zerwanie umowy

TYTUŁ PRAWNY DO LOKALU Ćwiczenie 6: 1b, 2b, 3b, 4c, 5a, 6a, 7b
Do zameldowania potrzebny jest tytuł prawny
do lokalu, czyli umowa najmu. Jeśli umowa najmu Ćwiczenie 7
obowiązuje na czas określony, to urzędnicy nie 1. zezwolenie – oficjalna zgoda
wymagają ani obecności, ani zgody właściciela lokalu. 2. pobyt czasowy – przebywanie w jakimś miejscu
Pytanie o meldunek ma formę grzecznościową w konkretnym, ograniczonym czasie
i orientacyjną. Każdy najemca z umową najmu na czas 3. uzasadnić – podać argument, uargumentować
określony może udać się do urzędu i zameldować się 4. okres – czas trwania czegoś, odcinek czasu
w lokalu, który wynajmuje. Uwaga! Najemca może się 5. składać / złożyć wniosek – oddać, przekazać oficjalną
samodzielnie zameldować tylko na czas, na jaki zawarta prośbę
jest umowa najmu. Po upływie tego okresu meldunek 6. osobiście – we własnej osobie, samemu
wygasa. Nie będzie on również automatycznie 7. legalny pobyt – przebywanie na jakimś terenie
przedłużony, jeśli przedłużymy umowę najmu. zgodnie z prawem

105
8. wojewoda – stoi na czele województwa, rządzi Ćwiczenie 12: 1. Urząd Miasta 2. Urząd Gminy
województwem (administracyjną częścią Polski) 3. Powiatowy Urząd Pracy 4. Urząd Stanu Cywilnego
9. odcisk linii papilarnych – metoda potwierdzania 5. Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich
tożsamości, odcisk palca 6. Urząd do Spraw Cudzoziemców 7. Małopolski Urząd
10. karta pobytu – dokument pobytowy, który Wojewódzki 8. Urząd Pocztowy 9. Pierwszy Urząd
otrzymują cudzoziemcy Skarbowy
11. opłata skarbowa – opłata związana z wydaniem
konkretnego dokumentu w urzędzie Ćwiczenie 14: formularz, urzędnik, ubezpieczenie,
12. wypełniony formularz – dokument z zapisanymi urząd, pobyt, zezwolenie, zameldowanie, administracja,
informacjami formalności, wniosek
13. kserokopia – kopia dokumentu
14. oryginał do wglądu – pokazać / okazać oryginalny Ćwiczenie 15
dokument w urzędzie 1. skarbówka – urząd skarbowy lub skarb państwa
15. uzyskać – otrzymać, odebrać 2. fiskus – urząd podatkowy, organy pobierające
podatki
Ćwiczenie 8: 1. Urzędzie, 2. Urzędowi, 3. urzędem, 3. pośredniak – biuro pośrednictwa pracy
4. Urzędu, 5. Urząd, 6. urzędach, 7. urzędy, 8. urzędom, 4. kuroniówka – zasiłek / dofinansowanie dla
9. urzędów, 10. Urzędami, 11. urzędy bezrobotnych (nazwa pochodzi od nazwiska Jacka
Kuronia)
Ćwiczenie 9 5. chorobowe – zasiłek chorobowy, dofinansowanie
1. zmiana miejsca zamieszkania – urząd miasta otrzymywane ze względu na zły stan zdrowia
2. zarejestrowanie się jako osoba bezrobotna – urząd 6. gmina – urząd gminy
pracy 7. bezpieka – dawniej (w komunizmie) Urząd
3. zapłacenie podatku – urząd skarbowy Bezpieczeństwa
4. złożenie wniosku o kartę pobytu czasowego – 8. budżetówka – instytucje finansowane z pieniędzy
wydział spraw cudzoziemców państwowych
5. nadanie przesyłki lub listu – urząd pocztowy 9. stypa – stypendium
6. wzięcie ślubu – urząd stanu cywilnego 10. dziekanka – urlop dziekański
11. papierologia – biurokracja
Ćwiczenie 10: 1 a, 2 a, 3 b, 4 c, 5 a, 6 b, 7 a
Ćwiczenie 16: 11. ul. – ulica
1. kg – kilogram 12. pl. – plac
Ćwiczenie 11
2. dag – dekagram 13. os. – osiedle
1. coś komuś służy – coś ma na kogoś dobry wpływ,
3. g – gram 14. al. – aleja
działa pozytywnie
4. godz. – godzina 15. nr – numer
2. komuś jest w czymś do twarzy – pasuje mu to, dobrze
5. tel. – telefon 16. lic. – licencjat
w tym wygląda 17. mgr – magister
6. km – kilometr
3. wyjść z założenia – przyjąć jakąś tezę 7. m – metr 18. inż. – inżynier
4. ani się obejrzeć – coś stało się / stanie się bardzo 8. cm – centymetr 19. dr – doktor
szybko, ekspresowo 9. mln - milion 20. prof. – profesor
5. snuć plany – planować, marzyć o czymś 10. tys. - tysiąc
6. czworonogi towarzysz – zwierzę, istota o czterech
nogach
7. nic prostszego – to proste; to łatwe w realizacji
8. kompan – towarzysz, przyjaciel

106
Ćwiczenie 17: Ćwiczenie 5
1. itd. – i tak dalej 1. czasochłonne 2. we własnym zakresie 3. podzielną
2. itp. – i tym podobne uwagą 4. odmówiła posłuszeństwa 5. Zarówno ..., jak i 6.
3. tzn. – to znaczy na żywo 7. zdawałem / -łam sobie sprawy
4. jw. – jak wyżej
5. pt. – pod tytułem
Ćwiczenie 6
6. tj. – to jest
pracować, organizować, zainstalować, moderować
7. ww. – wyżej wymieniony
8. cdn. – ciąg dalszy nastąpi
Ćwiczenie 8
9. por. – porównaj
1 I, 2 P, 3 J, 4 A, 5 E, 6 C, 7 B, 8 M, 9 D, 10 K, 11 G, 12 H,
10. zob. – zobacz
11. dz. cyt. – dzieło cytowane (łacińskie op. cit.) 13 F, 14 N, 15 O, 16 S, 17 R, 18 L

12. np. – na przykład

13. ds. – do spraw Lekcja 2
14. l – litr
15. ml - mililitr Ćwiczenie 1
16. mies. - miesiąc • cena i rodzaj produktu - zestaw słuchawkowy Hallo,
17. r. – rok model 242S
18. w. – wiek • data pisma - 18 kwietnia 2021 r.
19. dn. – dnia • data wydania produktu - 17 stycznia 2021
20. zach. – zachodni
• data wystąpienia wady - 15 kwietnia 2021 r.
21. wsch. – wschodni
• dowód zakupu - paragon
22. św. – święty
• nadawca reklamacji - Anna Chwedczuk
23. Sz. P. - Szanowny Pan / Szanowna Pani
• odbiorca reklamacji (sprzedający lub dostawca
24. p.n.e. – przed naszą erą (łacińskie AC)
usługi) - Jak mnie słyszysz? Sp. z o.o
25. przed Chr. – przed Chrystusem (łacińskie AC)
26. sp. z o.o. – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością • opis wady towaru - Wada polega na tym, że sprzęt nie

(angielskie LCC) łączy się bezprzewodowo z innymi urządzeniami, takimi

Ćwiczenie 18: 1. pt. 2. p.n.e. 3. w. 4. Św. 5. ul.; al. 6. jak telefon czy komputer. Ponadto zestaw słuchawkowy
ww. 7. Prof.; godz.; dr 8. kg; dag; l 9. nr tel. 10. dn.; br. często rozładowuje się już po kilkunastu minutach
11. m.in.; itp. 12. mgr; ds. 13. cm 14. cdn. użytkowania.
• żądanie - wymiany towaru na nowy

Moduł 3
Ćwiczenie 4:
sprzęt - przedmiot używany do jakichś prac lub w
Lekcja 1
jakichś okolicznościach, stanowiący wyposażenie domu
lub lokalu
Ćwiczenie 3:1 F, 2 P, 3 F, 4 P, 5 F, 6 P, 7 P, 8 P, 9 F,10 F
towar - coś, co jest (lub może być) produkowane na
sprzedaż
Ćwiczenie 4
urządzenie - przedmiot (mechanizm) o złożonej
1. zdawać sobie sprawę - uświadamiać sobie, rozumieć
konstrukcji, wykonujący lub ułatwiający określoną
2. na żywo - twarzą w twarz, (pot.) w realu; ale też
pracę
bezpośrednia transmisja wydarzenia
3. odmawiać / odmówić posłuszeństwa - o sprzęcie:
Ćwiczenie 5: 1d, 2a, 3c, 4b, 5e
przestać działać, zepsuć się
4. czasochłonny - wymagający bardzo dużo czasu
5. podzielna uwaga - umiejętność koncentracji na kilku
rzeczach jednocześnie
6. zarówno …, jak i ... - jednocześnie, a także
7. we własnym zakresie - samodzielnie, nie korzystając
z pomocy innych

107
Ćwiczenie 6: Ćwiczenie 7:
1. ulotka - zwykle mały, papierowy materiał reklamowy,
wymiana który roznosi ulotkarz
2. katalog - reklama w formie książki, zawiera spis
naprawa produktów z ich opisem i cenami
3. folder - materiał reklamowy, który początkowo miał
obniżenie ceny tylko cztery strony; mamy go też w komputerze
4. broszura - niewielka publikacja o treści informacyjnej,
odstąpienie od umowy adresowana do szerokiej publiczności
5. billboard - duża przydrożna tablica reklamowa
Ćwiczenie 7: 1 P, 2 F, 3 P, 4 P
6. baner / banner - najczęściej jest to reklama
wydrukowana na płachcie; w Internecie to graficzna
Ćwiczenie 8: 1g, 2f, 3e, 4a, 5b, 6c, 7d
forma reklamy
7. afisz - plakat, który powiadamia o imprezie publicznej
Lekcja 3
lub jakiejś akcji kulturalnej

Ćwiczenie 1: 1F, 2P, 3F, 4P, 5F, 6F, 7F, 8F, 9P

Ćwiczenie 8
Ćwiczenie 2: 1. Dobrze cię słyszeć 2. Tylko ani słowa 1. Prawdopodobnie najlepsze piwo na świecie
3. na miarę potrzeb 4. Ani Mru Mru 5. chwali sobie 2. Pij mleko! Będziesz wielki.
3. Wyższa kultura bankowości
Ćwiczenie 3: 1. produkt krajowy brutto 2. rynek usług 4. Cena czyni cuda.
i towarów 3. sprzęt najnowszej generacji 4. slogan 5. Twój kot kupowałby Whiskas.
reklamowy 5. ulotka reklamowa 6. badania rynku 6. A świstak siedzi i zawija je w te sreberka.
7. opinie konsumentów 7. Zjedz Snickersa, bo zaczynasz gwiazdorzyć.
8. Z miłości do piękna
Ćwiczenie 4: 9. Może to jej urok, może to Maybelline.
1. kapitalny – kapitalnie 10. Red Bull doda ci skrzydeł!
2. niezawodny – niezawodnie
3. doskonały – doskonale
4. wyraźny – wyraźnie Moduł 4
5. wadliwy – wadliwie
6. świetny – świetnie
7. wygodny – wygodnie
8. wytrzymały – wytrzymale
OPIS OSOBY
9. dobry – dobrze
10. zły – źle
Ćwiczenie 2
1P, 2F, 3P, 4F, 5F, 6F, 7F, 8F, 9P, 10P
Ćwiczenie 5: 1a, 2c, 3b, 4c, 5b, 6a, 7a, 8b, 9a
Ćwiczenie 3
Ćwiczenie 6 1. płatnik składek
1. najstarsze, najwyższej 2. ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
2. najbardziej znanych 3. urlop macierzyński
3. najbardziej niezawodnych 4. świadczenia emerytalne
4. szybszy, wytrzymalsza / bardziej wytrzymała 5. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego
5. niższe 6. Narodowy Fundusz Zdrowia
6. gorszą 7. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
7. Najnowsze 8. Urząd Ochrony Danych Osobowych
8. najwygodniejszymi 9. Główny Urząd Statystyczny
9. Dłuższe 10. Centrum Badania Opinii Społecznej
10. bardziej wadliwy, droższy 11. Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych

108
Ćwiczenie 4 Ćwiczenie 6
a) Europejskiej Karcie Ubezpieczenia Zdrowotnego 1. P, 2. F, 3. F, 4. P, 5. P
(EKUZ), Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) Ćwiczenie 7
b) urlopu macierzyńskiego osoba aktywna zawodowo
c) Główny Urząd Statystyczny
zawierać znajomości
d) danych osobowych
budować sieć kontaktów
Ćwiczenie 5 dodać kogoś do znajomych
1. NFZ - służba zdrowia dbać o relacje
2. ZUS - ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, wymieniać informacje
emerytura poszukiwać pracy
3. CBOS - badanie opinii społecznej
4. GUS - dane statystyczne
5. UODO - ochrona danych osobowych
W FIRMIE
Ćwiczenie 6
Ćwiczenie 1
1. do, 2. o, 3. na, 4. za, 5. o, 6. na, 7. na, 8. za, 9. do, 10. o,
1. pomóc, 2. pracuję, 3. w sprawie, 4. umówiony,
11. w, 12. w
5. problem, 6. urzędzie, 7. sytuacji, 8. możliwe,
9. zaproponować, 10. sprawdzić, 11. zabieram

PRACA
Ćwiczenie 2
Ćwiczenie 1 przyszedłem,
przybyłem
1. zszywacz, 2. dziurkacz, 3. taśma klejąca, 4. korektor, przyjechałem

5. zakreślacz, 6. gumka, 7. temperówka, 8. fiszki, przesunąłem zmieniłem planowaną

9. kalkulator, 10. pinezka, 11. spinacz, 12. linijka, spotkanie datę lub godzinę

13. ekierka, 14. cyrkiel, 15. pędzel, 16. flamaster na drugim końcu
w innej, oddalonej części
miasta
Ćwiczenie 2
wpłynęły dokumenty adresat dostał papiery
1. c, 2. b, 3. a, 4. g, 5. e, 6. d, 7. f muszę zrobić coś, co
coś mi wyskoczyło nie było wcześniej
Ćwiczenie 4
planowane
1. zawodowo, 2. szkoleniach, 3. podróży, 4. sieci,
5. elementem, 6. Internet, 7. specjalizują się, 8. więcej, Ćwiczenie 3
9. stabilne, 10. relacje, 11. znajomych, 12. informacji, 1. P, 2. F, 3. F, 4. P, 5. P
13. pomóc, 14. rekomendacje

Ćwiczenie 5
część systemu gospodarczego RELACJE Z INNYMI
branża (np. branża chemiczna,
komputerowa); obszar
rekomendacja pozytywna opinia
działać profesjonalnie, być Ćwiczenie 1
specjalizować się
ekspertem w jakiejś dziedzinie 1. języku, 2. tematy, 3. grupie, 4. pomaga, 5. mówią, 6. są,
zawierać 7. krajach, 8. rozmawiać, 9. planach
poznawać nowych ludzi
znajomości
zysk, pozytywny rezultat
korzyść
działania
pomoc lub aprobata dla kogoś
poparcie
lub czegoś

109
Ćwiczenie 2
polszczyzna język polski
wulgaryzmy słowa ordynarne, nieeleganckie
przełamywać nawiązać kontakt, pokonać
lody pierwsze trudności
sprawiać kłopot być trudnym
obrażać kogoś powiedzieć coś bardzo
nieeleganckiego i niemiłego pod
adresem drugiej osoby
nieakceptowalny nie do przyjęcia

Ćwiczenie 3
1. F, 2. P, 3. F, 4. F, 5. P

Ćwiczenie 4
1. opowiadanie, 2. prowadzić, 3. kolejka, 4. przesadzać,
5. kolokwializm, 6. prowadzenie, 7. niezręczny

Ćwiczenie 6
Tematy, których najlepiej unikać w rozmowach
z Polakami, to na przykład: choroby, służba zdrowia,
zarobki, aborcja, eutanazja, relacje państwo–kościół,
nauczanie religii w szkołach, szczepienia.

110