Republic of the Philippines

CAPIZ STATE UNIVERSITY

TAPAZ SATELLITE COLLEGE
San Julian, Tapaz, Capiz

Website: www.capsu.edu.ph email address: [email protected]

Jezyl Rose G. Farillon Propesor, Merlito F. Flagne Jr.

Glezel Ann F. Alulod Tagapangasiwa ng Kurso

Taga – ulat

Petsa: __________ Iskor: __________

Banghay Aralin sa Rehiyon 1

(Rehiyon ng Ilocus )

I. Layunin

 Matutukoy ang ibat-ibang panitikan sa rehiyon 1.

II. Paksang Aralin

a. Paksa: Ang Panitikan sa Rehiyon 1.

b. Sanggunian: Lorenzo C. (2001) “Literatura ng Ibat-ibang Rehiyon ng

Plilipinas” Grand Books Publishing Inc.

c. Kagamitan: Poweroint presentation, tv ,index card at tarpapel.

d. Pagpapahalagang Moral: Pagmamahal sa katotohan at pag galang sa

kultura at paniniwala.

III. Pamamaraan

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-

aaral

A. Panimula
Bago tayo mag simula sa ating araling maari bang
tumayo ang lahat at damhin ang prisensya ng diyos.

a. Panalangin
Panginoon naming diyos,
 patnubayan mo po ang
araw na ito sa aming lahat
upang magampanan
namin ang aming sariling
tungkulin. Bigyan mo
kami ng gabay at
pagkalinga sa pagtupad
ng aming mga gawain.
Bigyan mo kami ng
tulong sa aming mga
desisyong ginagawa.
Pagpalain mo ang aming
mga guro sa matyagang
paghahatid sa amin ng
mga leksyon sa araw-
araw. Pagpalain mo rin
ang aming mga magulang
b. Pagbati
sa patuloy na pag suporta
Magandang umaga ginoong Dr. Merlito F. Flagne at
sa amin. Maraming
sa inyo mga ka klase ako si Glezel Ann Alulod at ako si
salamat po, Panginoon sa
Jezyl Rose Farillon ang unang tagapag-ulat sa araw na ito. lahat ng biyayang inyong
ibinibigay sa aming lahat.
Ikaw po ang aming
sandigan at kalakasan,
B. Balik Aral
Amen.
Kamusta ang inyong umaga mga ka klase ?

C. Pagganyak

“Bugtong bugtong”
May ideya ba kayo dito kung ano ang bugtong ?

( sasagot ang mga ka

Tama ! klase)

Ang bugtong o kilala nating riddles ay isang pangungusap na

may makahulugang mga salita na pinapahulaan.

Mayroon ako ditong mga hinandang bugtong at kung sino

man ang makakasagot ay maymatatanggap na gantingpala sa
akin pero paalala wag masyadong mag ingay dahil ma klase Ang bugtong ay
din sa kabila at itaas lamang ninyo ang kinyong mga kamay pangungusap na may
kung gusto ninyon sumagot. pinahuhulaang
kahulugan.
Malinawba mga ka klase ?
 Opo

Niyog

Dahon ng gabi
Napakagaling naman ninyo sumagot ng bugtong

Pero alam nyoba na ang aking pinasagutan sa inyong bugtong

ay isa sa mga tanyag na panitikan ng rehiyon 1 o rehiyon ng
Ilocus , at sa ngayon atin pang tutukuyin kung ano pa ang uri
ng panitikan na meron sila. Pinya

D. Paglalahad

Patuloy na iniingatan ng rehiyon 1 ang angkin nilang

panitikan at kabilang na rito ang mga sumusunod :

Bugtong ng ma Ilokano na kung tawagin nila ay Burburtia.

Pabitla naman ito sa mga taga – Pangasinan.

Kawaikaan ng mga Ilokano na kung tawagin nila ay

Pagsasao.

Halimbawa:
No agmulaka iti unas Dinaka puy taliwan lumabas Ngem so
adda basi mon a nainan. Sarungkarandaka uray ania ti oras.

Salin:
Kung ikaw ay nagtanim ng tubo. Di man lang lumingon ang
dumaan sa iyo. Pero pag may alak ka na, mas masarap.
Bibisitahin ka ano man ang oras.

Kasabihan – isang koleksyon ng mga maikling, pahayag na

may kaugnayan sa isang particular na tao.

Halimbawa:
Anggapang siguro.

Ed bolang

Salin:
Nothing is sure, In a cock fight.

Tagalog:
Walang sigurado sa laban ng manok.

AWITING BAYAN NG ILOKANO

DUNGDUNGWEN – Awit ng pagliligawan

NAGSAWAY NGA PINTAS – Awit sa kasalan
DUNG – AW- Awit sa patay

Mga Hakbang sa Pag – aasawa sa Rehiyon 1

1. PASINTABI
Sa simulang bahagi ay ang pagtanggap at pagbati sa mga
“cancionista”; ang pasasalamat sa isponsor/ tagapagtaguyod
at ang walang hanggang pasasalamat sa Dakilang Lumikha.

2. PANANGARAPAN
Nais malaman ng kababaihan/babae ang kalagayan sa buhay,
tirahan at mga gawain ng lalaki.

3. PANAGKABATAAN
Ang lalaki ay magsisimulang maingalang pugad, ang babae ay
magbibigay ng mga tanong tungkol sa Banal na Kasulatan at
ang lalaki ay papatawan din ng mahihirap na gawain.

4. CUPIDO
Sisikapin ng lalaki na makuha ang matamis na oo (pag – ibig)
ng babae sa instrumentong pangmusika at gayundin sa
pagsasalita.

5. BALITAANG
Ito ang huling bahagi na kung saan ay maaring atasan ang
lalake na umakyat at sumalo sa kanya sa tanghalan,
palatandaan ng pagtanggap o kaya naman ay hayaang
manatili na lang sa ibaba na tanda ng pagtanggi.

MGA KAUGALIAN AT PANINIWALA

KUGALIAN SA PAG – AASAWA

Kasunduan sa pag – aasawa – ang mga magulang ay

nakikipagkasundo para sa paglagay sa tahimik ng kanilang
anak.
Panunuyo – ginagawa ito sa Binmaley, Pangasinan na kug
saan ang lalaki ay nagkakaloob ng paglilingkod sa kanyang
nililiyag.
PANINIWALA SA PAGLILIBING

Ilocos Norte – inililibing nila ang patay sa ilalim ng kusina na

kung saan madalas na napagtatapunan ng tubig. Sapagkat
may paniniwala na ang namamatay ay nagnanais na palagi ng
malamig.

KAUGALIAN SA PANGANGANAK

La Union – kalimitan ang hilot ay isang babae, ngunit ditto

karamihan ng mga nagpapaanak ay lalaki.
Mapandan, Pangasinan – ang hilot ay hindi sinusundo sa
kanilang bahay. Ipinupukpok lamang ng ama ang pambayo sa
giling ng lusong upang makalikha ng ingay na siyang tatawag
sa hilot.

UPANG MAPADALI ANG PANGANGANAK

Binmaley, pangasinan – ang asawang lalaki ay nag – aasal

unggoy kapag nahihirapan ang kanilang asawa sa
panganganak, inuutusan siya ng hilot na gumapang pababa
ng hagdan na nauuna ang ulo
Pangasinan – binibigyan ng hilaw na itlog ang babaeng
manganganak paniniwalang mapapadulas nito ang paglabas
ng bata.

PAGSUBOK SA INA

Ilocano – ang isang bagong panganak ay pinauusukan sa loob

ng 23 hanggang 30 araw sa loob ng silid na kinukurtihan ng
napakaraming dahon ng saging upang huwag
mahanginan/malamigan. Pinapahiga sya sa isang papag na
ang ulunan ay bahagyang nakaangatng kalahating metro sa
paa. Sa tabi niya o malapit sa tiyan ay ang kalan na kung
tawagin ay dapugan. Sinisindihan ito buong

araw at gabi upang maibalik sa normal ang sinapupunan.

MGA ALAMAT

Bakit umaakyat sa damo ang mga suso?

Ang kauna – unahang Unggoy Ang Alamat ng Tirad Pass

MITOLOHIYA-Bakit Maalat ang Dagat?

MGA KWENTONG BAYAN

 Ang Diwata ng karagatan

 Biag Ni Lam-ang

May roon ba kayong natotonan mga ka klase ?

Mabuti naman kung ganon sige ngat bigyan ninyo ako ng isa
sa mga pinakita ko sa slide kanina kun meron nga talaga
kayong natutunan.

Magaling !

E. Paglalapat

Sabayang pagbigkas

Mayroon ako ditong isang halimbawa ng tula ng mga

ilokano at salita ang gagawin ninyo ay bibigkasin ninyo ito ng
sabay sabay at papangkatin ko kayo sa dalawang pangkat .
Maliwang ba ?

PANGKAT 1

BANTAY ANSAD
Nepo T. Benitez Jr.
San Esteban, Ilocos Sur Opo

Salin
Muli kong pinagpag ang baso ng saya
Nakalimutan ng gulib ang nakaraan na
baso ng pagkabigo at sakit sahan – dahang
pinapatay, lumen at lumiwanag ang
madilim na kong mundo
sa pagdating ng bagong gabi
Muli kong pinapag ang baso ng saya
pero hindi para malunod sa sakit
ngayo’y dumaan ako at nakasubsob
ang aking dibdib
sa tamis ng pulot ngbagong pag – ibig
para kakman kahapon
Kaharap ko ngayon ang regalo ko
sa gilid ng bagong bulaklak.

PANGKAT 2

TUYAGAK MANEN TI BASO NI RAGSAK

Nepo T. Benitez, Jr
San Rafael, San Esteban, Ilocos Sur

Salin
Ikaw ay isang magandang tanawin
Tulad ng sa isang kaluwalhatian ikaw
ay inihahalintilad
ikinukulong mo ako dahil gusto mong
maiba
gaano man kataas ang iyong dibdib,
Aakyat pa ako
Para masilayan ko ang iyong kabuuan na
Ingget diyan
Kapag nandoon ako sa alimpatok mo
Dumating ang pinakamatamis na
Pakiramdam
At ang aking mga pangarap ay pinagtagpi
Bundok ansad, sa pamamagitan ng trail –
pen na ito
narito ako papunta sa upang salubungin
Oo, hindi sapat ang mga salita para
ipahayag ang pagmamahal ko sayo.

RUBRICS

3 2 1
Pinakamahusa Mahusay Kaylangan
y pang pag-
husayan

Ekspresyon Makikita ang Iilan lang sa Walang

reaksyon at bahagi ng reaksyon at di
nararamdaman pagbigkas nakikita ang
sa mukha ang nakita nararamdaman
sa mukha. sa mukha.

Sabay- Wasto ang Klaro ang Hindi sabay

sabay sa enerhiyang pagkabigkas ang pagbigkas.
pag bigkas binibigay sa ng mga
pagbigkas. salita.

Lakas ng Organisado Masyadong Mahina ang

pagbigkas ang mahina ang pagbigkas.
pagkabigkas. pagbigkas.

KABUUAN

F. Ebalwasyon
Kumuha ng kalahating papel at humanda sa pagsusulit.

I.Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot.

1.Ito ay tinatawag na Burburtia ng mga Ilokano.

a) Bugtong
b) Kasabihan
c) Kwentong bayan

2.Ito ay tinatawag na Pagsasao ng mga Ilokano.

a) Kawikaan
b) Kwentong bayan
c) Kasabihan

3.Isang koleksyon ng mga maikling pahayag na may

kaugnayan sa isang particular na tao.
a) Kasabihan
 b) Kawikaan
c) Kwentong bayan

4.Isang palaisipang pangungusap na pinapahulaan ang

kahulugan.
a) Bugtong
b) kwentong bayan
c) kawikaan

5.Isang tanyag na kwentong bayan sa rehiyon ng mga

Ilokano.
a) Biag Ni Lam-ang
b) Ang bayan ko
c) Liham ni Cardo

II. Panuto: Punan ang patlang ng tinutukoy na detalye.

1.__________ Awit ng pagliligawan sa mga Ilokano.

2.__________ Ito ay inaawit ng mga Ilokano sa kasalan.
3.__________ Awiting pampatay ng mga Ilokano.
4.__________ Isa sa mga kaugalian ng rehiyon 1 na
ginagawa ito sa Binmaley.
5.__________ Isa sa mga kaugalian kun saan ang mga
magulang ay nakikipagkasundo para sa paglagay sa tahimik
ng kanilang anak.

IV. Takdang Aralin

Sa inyong bahay mag saliksik kayo sa inyong aklatan o internet tungkol sa

rehiyon 2 at mga panitikan na meron dito.