Schemat Punktowania Do Wersji 24-02-2011-b

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 14

Pobrano ze strony www.sqlmedia.

pl

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych


i schemat oceniania zadań otwartych

Klucz odpowiedzi do zadań zamkniętych


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
B D D B A C A A B A D D C D C B D B C C

Schemat oceniania zadań otwartych


Zadanie 21. (2pkt)
( x + 2)2 3
Rozwiąż nierówność ( x + 2) × (2 - x) - £ - x2 .
2 2
Rozwiązanie
Stosując wzór skróconego mnożenia na różnicę kwadratów oraz wzór skróconego mnożenia
na kwadrat sumy nierówność możemy zapisać w postaci równoważnej
4 - x2 - ( x2 + 4 x + 4) £ - x2 .
1 3
2 2
Przekształcając tę nierówność dostajemy kolejno
1 3
4 - x2 - x2 - 2 x - 2 + x2 £ 0 ,
2 2
2 - 2x £ 0 ,
x ³ 1.
Odpowiedź: x Î 1, +¥ ) .
Schemat punktowania
Zdający otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy poprawnie zastosuje oba wzory skróconego mnożenia zapisując nierówność w postaci np.
4 - x2 - ( x2 + 4 x + 4) £ - x2
1 3
2 2
i na tym poprzestanie lub dalej popełni błąd.
Zdający otrzymuje ............................................................................................................2 pkt
gdy poda zbiór rozwiązań nierówności: 1,+¥ ) lub x Î 1, +¥ ) lub x ³ 1 .

Zadanie 22. (2 pkt)


Wierzchołek paraboli będącej wykresem funkcji kwadratowej f ( x) = -3x 2 + 12 x + c należy
do prostej o równaniu y = x + 1 . Oblicz wartość współczynnika c.
Rozwiązanie
Pierwsza współrzędna wierzchołka paraboli będącej wykresem funkcji f jest równa
b 12
xw = - =- = 2.
2a 2 × ( -3)
Drugą współrzędna wierzchołka jest równa
yw = f ( xw ) = f ( 2) = -3 × 22 + 12 × 2 + c = -12 + 24 + c = 12 + c .
Ponieważ wierzchołek paraboli leży na prostej o równaniu y = x + 1 , więc
yw = xw + 1
czyli
12 + c = 2 + 1 .
Stąd c = -9 .
Odpowiedź: c = -9 .

1
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania

Uwaga
Drugą współrzędną wierzchołka paraboli możemy obliczyć wykorzystując wzór
D 122 - 4 × ( -3) × c 144 + 12c
yw = - . Wtedy mamy yw = - = = 12 + c .
4a 4 × ( -3) 12
Możemy również wzór funkcji f zapisać w postaci kanonicznej f ( x ) = -3( x - 2 ) + c + 12 ,
2

z której odczytujemy obie współrzędne wierzchołka paraboli xw = 2 i yw = 12 + c .

Schemat punktowania
Zdający otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy:
· obliczy pierwszą współrzędną wierzchołka i wyznaczy drugą współrzędną w zależności
od c, np. xw = 2 i yw = 12 + c
albo
· obliczy pierwszą współrzędną wierzchołka i wykorzystując informację, że wierzchołek
paraboli leży na prostej o równaniu y = x + 1 , obliczy drugą współrzędną wierzchołka:
xw = 2 i yw = 3
i na tym poprzestanie lub dalej popełnia błędy.

Zdający otrzymuje ............................................................................................................2 pkt


gdy obliczy wartość współczynnika c: c = -9 .

Zadanie 23. (2pkt)


Zapisz wielomian W ( x ) = x3 + 4 x 2 - 16 x - 64 w postaci iloczynowej. Uzasadnij, że dla
każdej liczby rzeczywistej x ³ 4 prawdziwa jest nierówność W ( x ) ³ 0 .
Rozwiązanie
Grupując wyrazy możemy wielomian W zapisać w postaci
W ( x ) = x3 + 4 x2 - 16 x - 64 = x2 ( x + 4 ) - 16 ( x + 4 ) =
= ( x + 4 ) ( x 2 - 16 ) = ( x + 4 )( x + 4 )( x - 4 ) = ( x + 4 ) ( x - 4 ) .
2

Dla każdej liczby rzeczywistej x ³ 4 czynnik ( x + 4 ) jest dodatni, a czynnik x - 4 jest


2

nieujemny, więc ( x + 4 ) ( x - 4 ) ³ 0 , co należało uzasadnić.


2

Schemat punktowania
Zdający otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy zapisze wielomian w postaci
W ( x ) = ( x + 4 )( x + 4 )( x - 4 ) lub W ( x ) = ( x + 4 ) ( x - 4 ) lub W ( x ) = ( x 2 - 16 ) ( x + 4 ) .
2

Zdający otrzymuje ............................................................................................................2 pkt


gdy uzasadni, że dla każdej liczby rzeczywistej x ³ 4 prawdziwa jest nierówność
( x + 4) ( x - 4) ³ 0 .
2

Zadanie 24. (2pkt)


Krótsza przekątna równoległoboku jest prostopadła do dwóch przeciwległych jego boków.
Długość tej przekątnej jest o 3 cm większa od długości krótszego boku i o 3 cm mniejsza od
długości dłuższego boku. Oblicz długość dłuższej przekątnej tego równoległoboku.

2
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Rozwiązanie
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku.
D C
. x

M
.
A B
Wówczas AD = x - 3 i AB = x + 3 .
Z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta ADB otrzymujemy
2 2 2
AB = AD + DB ,
co pozwala napisać równanie
( x + 3) = ( x - 3) + x 2 .
2 2

Rozwiązując je dostajemy
x2 + 6 x + 9 = x2 - 6 x + 9 + x2 ,
x 2 = 12 x .
Ponieważ x > 0 , więc dzieląc obie strony równania przez x mamy
x = 12 .
Zatem AD = 12 - 3 = 9 .
Przekątne równoległoboku połowią się, więc
BM = DM = 6 oraz AM = MC .
Z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta ADM obliczamy połowę długości przekątnej AC
2 2 2
AM = AD + DM ,
2
AM = 92 + 62 = 117 .
Stąd
AM = 117 = 3 13 .
Przekątna AC ma zatem długość 6 13 .
Odpowiedź: Długość dłuższej przekątnej tego równoległoboku jest równa 6 13 .
Uwaga
Długość dłuższej przekątnej równoległoboku możemy też obliczyć inaczej. Poprowadźmy
wysokość równoległoboku z wierzchołka A na prostą BC tak, jak na rysunku poniżej.
D C
.

9
.
A B
9
12
.
E
Czworokąt AEBD jest prostokątem, więc AE = DB = 12 oraz EB = AD = 9 .
Z twierdzenia Pitagorasa dla trójkąta AEC obliczamy długość przekątnej AC
2 2 2
AC = AE + EC ,

3
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
2
AC = 122 + 182 = 468 .
Stąd
AC = 468 = 6 13 .

Schemat punktowania
Zdający otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy zapisze równanie z jedną niewiadomą wiążące długości boków równoległoboku i długość
krótszej przekątnej, np.:
( x + 3) = ( x - 3) + x 2 , gdzie x oznacza długość krótszej przekątnej równoległoboku.
2 2

Zdający otrzymuje ............................................................................................................2 pkt


gdy obliczy długość dłuższej przekątnej równoległoboku: 468 = 6 13 .

Zadanie 25. (2pkt)


Wewnątrz kwadratu ABCD wybrano takie punkty M i N, że trójkąty ABM i BCN są
równoboczne (zobacz rysunek). Udowodnij, że trójkąt DNM jest równoboczny.
D C
M

A B
Dowód
D C
M

A B
Ponieważ AD = AM = AB = BN = BM = BC = CN = CD , więc trójkąty DAM, NBM
i NCD są równoramienne. Pokażemy, że są to trójkąty przystające.
Ponieważ DAB = 9 90° i MAB = 60° , więc DAM = 90° - 60° = 30° .
Tak samo wykazujemy, że ABN = ABC - NBC = 90° - 60° = 30° ,

4
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania

C =
MBC C -
ABC ABM = 90° - 60° = 30° ,
NCD = BCD - BCN = 90° - 60° = 30° .
Teraz możemy obliczyć miarę kąta NBM
NBM = ABC A C - A ABN - MBC = 90 0° - 30° - 30° = 30° .
Pokazaliśmy zatem, że w każdym z trójkątów DAM, NBM i NCD dwa boki mają tę samą
długość i kąt między tymi bokami ma tę samą miarę 30° . Stąd wynika (cecha bok-kąt-bok),
że są to trójkąty przystające. Z przystawania tych trójkątów wynika z kolei równość
DM = MN = ND , co oznacza, że trójkąt DNM jest równoboczny. To kończy dowód.

Schemat punktowania
Zdający otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy zapisze, że trójkąty DAM, NBM i NCD są przystające i nie uzasadni tego przystawania
oraz wywnioskuje, że trójkąt DMN jest równoboczny.
Zdający otrzymuje ............................................................................................................2 pkt
gdy udowodni, że trójkąt DMN jest równoboczny.

Zadanie 26. (2pkt)


Pierwszy odcinek łamanej ma długość 128 cm, a długość każdego następnego jej odcinka jest
o 25% mniejsza od długości poprzedniego. Najkrótszy odcinek tej łamanej ma długość
40,5 cm. Oblicz, z ilu odcinków składa się ta łamana.
Rozwiązanie
Oznaczmy przez an długość n-tego odcinka łamanej. Ponieważ każdy kolejny odcinek
3
łamanej jest o 25% krótszy od poprzedniego, więc an +1 = an - 25%an = an . Oznacza to, że
4
długości kolejnych odcinków łamanej tworzą ciąg geometryczny o ilorazie q = 34 .
Ponieważ a1 = 128 , an = 40 12 , więc ze wzoru an = a1 × q n -1 na n-ty wyraz ciągu
geometrycznego otrzymujemy równanie
n-1
æ3ö
40 12 = 128 × ç ÷ .
è4ø
Stąd mamy
n-1
81 æ3ö
= 128 × ç ÷ ,
2 è4ø
n-1
81 æ 3 ö
=ç ÷ ,
256 è 4 ø
4 n-1
æ3ö æ3ö
ç ÷ =ç ÷ .
è4ø è4ø
Zatem n - 1 = 4 , czyli n = 5 .
Odpowiedź: Łamana składa się z pięciu odcinków.
Uwaga
Możemy po kolei obliczać długości kolejnych odcinków łamanej. Wtedy drugi odcinek ma
3 3
długość 128 - 25% × 128 = × 128 = 96 , trzeci 96 - 25% × 96 = × 96 = 72 , czwarty
4 4
3 3 81
72 - 25% × 72 = × 72 = 54 , piąty 54 - 25% × 54 = × 54 = = 40,5 . Kolejne odcinki są coraz
4 4 2
krótsze, więc łamana składa się z pięciu odcinków.

5
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Schemat punktowania
Zdający otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy zapisze, że długości kolejnych odcinków łamanej tworzą ciąg geometryczny o ilorazie
3
q= .
4
Zdający otrzymuje ............................................................................................................2 pkt
gdy obliczy liczbę odcinków łamanej.

Zadanie 27. (4pkt)


Ze zbioru { 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 } losujemy kolejno dwa razy po jednej liczbie bez zwracania.
Oblicz prawdopodobieństwo zdarzenia, że iloczyn wylosowanych liczb będzie podzielny
przez 6 lub przez 10.
Rozwiązanie
Pierwszy sposób
Możemy przyjąć, że zdarzeniem elementarnym jest uporządkowana para liczb ( x, y ) taka, że
x, y Î { 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8} i x ¹ y . Wówczas mamy do czynienia z modelem klasycznym,
w którym
W = {( 2,3) , ( 2, 4 ) , ( 2,5 ) , ( 2,6 ) , ( 2,7 ) , ( 2,8 ) ,
( 3, 2 ) , ( 3, 4 ) , ( 3,5) , ( 3,6 ) , ( 3,7 ) , ( 3,8 ) ,
( 4, 2 ) , ( 4,3) , ( 4,5 ) , ( 4,6 ) , ( 4,7 ) , ( 4,8 ) ,
( 5, 2 ) , ( 5,3) , ( 5, 4 ) , ( 5,6 ) , ( 5,7 ) , ( 5,8 ) ,
( 6, 2 ) , ( 6,3) , ( 6, 4 ) , ( 6,5 ) , ( 6,7 ) , ( 6,8 ) ,
( 7, 2 ) , ( 7,3) , ( 7, 4 ) , ( 7,5 ) , ( 7,6 ) , ( 7,8 ) ,
( 8, 2 ) , (8,3) , (8, 4 ) , (8,5 ) , (8,6 ) , (8,7 )}
Liczba wszystkich zdarzeń elementarnych jest równa W = 7 × 6 = 42 .
Niech A oznacza zdarzenie, że wylosujemy taką parę liczb, że ich iloczyn będzie podzielny
przez 6 lub przez 10. Wypiszmy wszystkie takie pary ze zbioru W . Zatem
A = {( 2,3) , ( 2, 4 ) , ( 2,5 ) , ( 2,6 ) , ( 2,7 ) , ( 2,8 ) ,
( 3, 2 ) , ( 3, 4 ) , ( 3,5) , ( 3,6 ) , ( 3,7 ) , ( 3,8 ) ,
( 4, 2 ) , ( 4,3) , ( 4,5 ) , ( 4,6 ) , ( 4,7 ) , ( 4,8) ,
( 5, 2 ) , ( 5,3) , ( 5, 4 ) , ( 5,6 ) , ( 5,7 ) , ( 5,8 ) , .
( 6, 2 ) , ( 6,3) , ( 6, 4 ) , ( 6,5 ) , ( 6,7 ) , ( 6,8) ,
( 7, 2 ) , ( 7,3) , ( 7, 4 ) , ( 7,5 ) , ( 7,6 ) , ( 7,8 ) ,
( 8, 2 ) , ( 8,3) , (8, 4 ) , (8, 5) , (8, 6 ) , (8, 7 )}
Tych par jest 24, czyli A = 24 .
Prawdopodobieństwa zdarzenia A jest zatem równe
24 4
P ( A) = = .
42 7
Odpowiedź: Prawdopodobieństwo wylosowania pary liczb, których iloczyn jest podzielny
4
przez 6 lub przez 10 jest równe .
7

6
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Uwaga
Możemy również zdarzenia wszystkie zdarzenia elementarne potraktować jako pola
odpowiedniej tabeli (lewa tabela).
2 3 4 5 6 7 8 2 3 4 5 6 7 8
2 2 6 8 10 12 14 16
3 3 6 12 15 18 21 24
4 4 8 12 20 24 28 32
5 5 10 15 20 30 35 40
6 6 12 18 24 30 42 48
7 7 14 21 28 35 42 56
8 8 16 24 32 40 48 56
W pola tej tabeli możemy wpisać odpowiednie iloczyny. W ten sposób od razu „widzimy”
zdarzenia elementarne sprzyjające zdarzeniu A (prawa tabela).
Możemy też zaznaczyć w prostokątnym układzie współrzędnych na płaszczyźnie wszystkie
zdarzenia elementarne (lewy rysunek) oraz zaznaczyć na tym rysunku te, które sprzyjają
zdarzeniu A (prawy rysunek)
y y
9 9

8 8

7 7

6 6

5 5

4 4

3 3

2 2

1 1
x x
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Schemat punktowania
Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do pełnego
rozwiązania .........................................................................................................................1 pkt
Obliczenie liczby wszystkich zdarzeń elementarnych: W = 7 × 6 = 42 .

Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp .....................................................................2 pkt


Wypisanie co najmniej 13 zdarzeń elementarnych sprzyjających zdarzeniu A, przy czym
wśród wypisanych par nie może być żadnej pary nie sprzyjającej zdarzeniu A.
Pokonanie zasadniczych trudności zadania ....................................................................3 pkt
Zapisanie liczby zdarzeń elementarnych sprzyjających zdarzeniu A: A = 24 .
Rozwiązanie pełne ..............................................................................................................4 pkt
4
Obliczenie prawdopodobieństwa zdarzenia A: P ( A) = .
7

Drugi sposób
Możemy przyjąć, że zdarzeniem elementarnym, jest dwuelementowy podzbiór { x, y} zbioru
siedmioelementowego { 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8} . Wówczas mamy do czynienia z modelem
klasycznym, w którym

7
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
W = {{2,3} , {2, 4} , {2,5} , {2,6} , {2,7} , {2,8} ,
{3, 4} , {3,5} , {3,6} , {3,7} , {3,8} ,
{4,5} , {4,6} ,{4,7} , {4,8} ,
{5,6} , {5,7} , {5,8} ,
{6,7} , {6,8} ,
{7,8}}
Liczba wszystkich zdarzeń elementarnych jest równa W = 21 .
Niech A oznacza zdarzenie, że wylosujemy takie liczby, że ich iloczyn będzie podzielny przez 6
lub przez 10. Wypiszmy wszystkie zdarzenia elementarne, które sprzyjają zdarzeniu A. Wtedy
A = {{2,3},{2,5},{2,6}, {3,4}, {3,6}, {3,8}, {4,5}, {4,6}, {5,6}, {5,8} , {6,7}, {6,8}}.
Mamy 4 takie zdarzenia, czyli A = 12 .
Prawdopodobieństwa zdarzenia A jest zatem równe
12 4
P ( A) = = .
21 7
Odpowiedź: Prawdopodobieństwo wylosowania pary liczb, których iloczyn jest podzielny
4
przez 6 lub przez 10 jest równe .
7
Schemat punktowania
Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do pełnego
rozwiązania .........................................................................................................................1 pkt
Obliczenie liczby wszystkich zdarzeń elementarnych: W = 21 .
Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp .....................................................................2 pkt
Wypisanie co najmniej 7 zdarzeń elementarnych sprzyjający zdarzeniu A, przy czym wśród
wypisanych zdarzeń elementarnych nie może być żadnego nie sprzyjającego zdarzeniu A.
Pokonanie zasadniczych trudności zadania ....................................................................3 pkt
Zapisanie liczby zdarzeń elementarnych sprzyjających zdarzeniu A: A = 12 .
Rozwiązanie pełne ..............................................................................................................4 pkt
4
Obliczenie prawdopodobieństwa zdarzenia A: P ( A) = .
7

Zadanie 28. (5pkt)


Wierzchołki trójkąta ABC mają współrzędne: A = ( -4,7 ) , B = ( -2, -3) i C = (12,5) . Punkt S
jest środkiem boku BC. Prosta AS przecina prostą do niej prostopadłą i przechodzącą przez
punkt B w punkcie E. Oblicz współrzędne punktu E i długość odcinka SE.

Rozwiązanie
y
9

A 8
7
6
5
C
4 E
3
2
1 S x
-5 -4 -3 -2 -1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
-1
-2

B -3
-4
-5

8
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Obliczmy najpierw współrzędne środka S odcinka BC
S = ( -22+12 , -32+ 5 ) = ( 5, 1) .
Wyznaczmy równanie prostej AS wykorzystując wzór ( y - yA )( xS - xA ) - ( yS - yA )( x - xA ) = 0 :
( y - 7 )( 5 + 4) - (1 - 7 )( x + 4) = 0 ,
9 ( y - 7 ) + 6 ( x + 4) = 0 ,
2 x + 3 y - 13 = 0 ,
2 13
y=- x+ .
3 3
Prosta prostopadła do prostej AS i przechodząca przez punkt B ma więc równanie
3
y = ( x + 2) - 3 ,
2
3
y = x.
2
Współrzędne punktu E obliczymy rozwiązując układ równań
ïì y = 2 x
3

í .
ïî y = - 3 x + 3
2 13

Porównując prawe strony równań dostajemy równanie


3 2 13
x=- x+ ,
2 3 3
9 x = -4 x + 26 ,
13x = 26 ,
x = 2.
Stąd
3
y = ×2 = 3.
2
Zatem E = ( 2, 3) .
Pozostaje jeszcze obliczyć długość odcinka SE
( xE - xS ) + ( y E - yS ) = ( 2 - 5) + ( 3 - 1) = 13 .
2 2 2 2
SE =
Odpowiedź. E = ( 2, 3) , SE = 13 .
Schemat punktowania
Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do pełnego
rozwiązania .........................................................................................................................1 pkt
Obliczenie współrzędnych punktu S: S = ( 5, 1) .
Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp .....................................................................2 pkt
2 13
Wyznaczenie równania prostej AS, np. w postaci: y = - x + .
3 3
Pokonanie zasadniczych trudności zadania ....................................................................3 pkt
3
Wyznaczenie równania prostej BE, np. w postaci: y = x .
2
Rozwiązanie zadania do końca, lecz z usterkami, które jednak nie przekreślają
poprawności rozwiązania (np. błędy rachunkowe) ........................................................4 pkt
Obliczenie współrzędnych punktu E: E = ( 2, 3) .
Rozwiązanie pełne ..............................................................................................................5 pkt
Obliczenie długość odcinka SE: SE = 13 .

9
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Zadanie 29. (4pkt)
Pole powierzchni całkowitej graniastosłupa prawidłowego sześciokątnego (zobacz rysunek)
jest równe 60 3 . Krótsza przekątna tego graniastosłupa tworzy z płaszczyzną podstawy kąt
a taki, że tga = 2 . Oblicz długość krawędzi podstawy tego graniastosłupa.
Rozwiązanie
Przyjmijmy oznaczenia jak na rysunku. Zaznaczmy kąt a między krótszą przekątną AO
graniastosłupa a płaszczyzną jego podstawy.
P O

K N
L M
h

.
F E
a T
A S D
a
B C
Podstawa graniastosłupa jest złożona z sześciu przystających trójkątów równobocznych
o boku długości a. Odcinki AT i TE to wysokości dwóch z tych trójkątów. Zatem
a 3
AE = 2 × = a 3.
2
Trójkąt AOE jest prostokątny. Zatem
OE h
tga = = .
AE a 3
Ponieważ wiemy, że tga = 2 , więc
h
= 2,
a 3
h = 2a 3 .
Pole powierzchni całkowitej graniastosłupa jest równe 60 3 , ale
a2 3
Pc = 2 Pp + Pb = 2 × 6 × + 6ah = 3a 2 3 + 6ah ,
4
więc
3a 2 3 + 6ah = 60 3 ,
a 2 3 + 2ah = 20 3 .
Wykorzystując wcześniej otrzymaną zależność między a i h otrzymujemy równanie
a 2 3 + 2a × 2a 3 = 20 3 ,
5a 2 3 = 20 3 ,
a2 = 4 .
Stąd a = 2 .
Odpowiedź: Długość krawędzi podstawy tego graniastosłupa jest równa 2.

10
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Schemat punktowania
Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do pełnego
rozwiązania .........................................................................................................................1 pkt
Zaznaczenie kąta nachylenia krótszej przekątnej graniastosłupa do płaszczyzny jego podstawy
i zapisanie jednej z zależności między długością podstawy oraz wysokością graniastosłupa, np.:
h a2 3 h a 3
= 2 lub 2 × 6 × + 6ah = 60 3 lub ( = 2 i p = 2 × )
a 3 4 p 2
Uwaga
Zdający nie musi zaznaczać tego kąta, o ile przyjmie oznaczenia potrzebnych mu długości
odcinków, opisze te oznaczenia, a z dalszego toku rozwiązania wynika, że poprawnie
interpretuje kąt nachylenia krótszej przekątnej graniastosłupa do płaszczyzny jego podstawy.

Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp .....................................................................2 pkt


Zapisanie układu równań, z którego można otrzymać równanie z jedną niewiadomą, np.:
a2 3
2×6× + 6ah = 60 3 i h = 2a 3 .
4
Pokonanie zasadniczych trudności zadania ....................................................................3 pkt
Zapisanie równania z jedną niewiadomą, np.:
a 2 3 + 2a × 2a 3 = 20 3 .
Rozwiązanie bezbłędne .....................................................................................................4 pkt
Obliczenie długości krawędzi podstawy graniastosłupa: a = 2 .

Zadanie 30. (5pkt)


Do zbiornika o pojemności 800 m3 można doprowadzić wodę dwiema rurami. W ciągu jednej
godziny pierwsza rura dostarcza do zbiornika o 32 m3 wody więcej niż druga rura. Czas
napełniania zbiornika tylko pierwszą rurą jest o 12 godzin i 30 minut krótszy od czasu
napełniania tego zbiornika tylko drugą rurą. Oblicz, w ciągu ilu godzin pusty zbiornik
zostanie napełniony, jeśli woda będzie doprowadzana przez obie rury jednocześnie.
Rozwiązanie
Pierwszy sposób
Oznaczmy przez t czas w godzinach, w jakim napełni się pusty zbiornik, gdy woda będzie
doprowadzana do niego tylko pierwszą rurą.
Wtedy czas, w jakim napełniony zostałby pusty zbiornik, gdyby woda doprowadzana była do
niego tylko drugą rurą byłby równy ( t + 12 12 ) godziny.
Ponieważ pojemność zbiornika jest równa 800 m3, więc w ciągu jednej godziny pierwsza rura
800 3 800
dostarcza m , a druga m3 wody. Pierwsza rura w ciągu godziny dostarcza o
t t + 12 2
1

3
32 m więcej wody niż druga rura
800 800
= + 32 .
t t + 12 12
Dzieląc obie strony tego równania przez 32 mamy
25 25
= +1.
t t + 12 12
Mnożąc teraz obie strony tego równania przez t ( t + 12 12 ) , a następnie przekształcając je
równoważnie, dostajemy kolejno
25 ( t + 12 12 ) = 25t + t ( t + 12 12 ) ,

11
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
625 25
25t + = 25t + t 2 + t ,
2 2
25 625
t2 + t- = 0,
2 2
2t 2 + 25t - 625 = 0 .
Rozwiązujemy otrzymane równanie kwadratowe obliczając kolejno jego wyróżnik
i pierwiastki
D = 252 - 4 × 2 × ( -625) = 625 + 8 × 625 = 9 × 625 , D = 9 × 625 = 3 × 25 = 75

-25 - 75 -25 + 75 25
t= = -25 lub t = = = 12 12
2×2 2×2 2
Pierwsze z otrzymanych rozwiązań nie spełnia warunków zadania (czas nie może być liczbą
ujemną).
800 800
Gdy t = 12 12 , to wtedy w ciągu godziny pierwsza rura dostarcza = 1 = 64 m3 wody,
t 12 2
800 800
a druga = = 32 m3, więc obie rury w ciągu godziny dostarczają 64 + 32 = 96 m3
t + 12 2 25
1

wody. Stąd czas, w jakim pusty zbiornik zostanie napełniony, jeśli woda będzie
800 25
doprowadzana przez obie rury jednocześnie jest równy = = 8 13 godziny, czyli
96 3
8 godzin i 20 minut.

Schemat punktowania pierwszego sposobu rozwiązania


Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do pełnego
rozwiązania .........................................................................................................................1 pkt
Zapisanie zależności między pojemnością zbiornika, czasem jego napełniania przez jedną z
rur i wydajnością tej rury, np.:
800 3
W ciągu jednej godziny pierwsza rura dostarcza m.
t
Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp .....................................................................2 pkt
Zapisanie zależności między pojemnością zbiornika, czasem jego napełniania przez drugą
z rur i wydajnością tej rury, np.:
800
W ciągu jednej godziny druga rura dostarcza m3 .
t + 12 2 1

Pokonanie zasadniczych trudności zadania ....................................................................3 pkt


Zapisanie równania z jedną niewiadomą, np.:
800 800
= + 32 .
t t + 12 12
Rozwiązanie zadania do końca lecz z usterkami, które jednak nie przekreślają
poprawności rozwiązania (np. błędy rachunkowe) ........................................................4 pkt
Doprowadzenie do równania kwadratowego z jedną niewiadomą, np.:
2t 2 + 25t - 625 = 0 .
Rozwiązanie bezbłędne .....................................................................................................5 pkt
Obliczenie czasu, w jakim pusty zbiornik zostanie napełniony, gdy woda będzie
doprowadzana przez obie rury jednocześnie: 8 godzin i 20.

12
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Drugi sposób
Oznaczmy przez t czas w godzinach, w jakim napełni się pusty zbiornik, gdy woda będzie
doprowadzana do niego tylko pierwszą rurą, natomiast przez v oznaczmy ilość wody
w m3 dostarczanej do zbiornika tą rurą. Wtedy czas w godzinach, w jakim napełni się pusty
zbiornik, gdy woda będzie doprowadzana do niego tylko drugą rurą jest równy
( t + 12 12 ) godziny, natomiast w ciągu godziny druga rura dostarcza ( v - 32 ) m3 wody.
Pojemność zbiornika jest równa 800 m3 , więc otrzymujemy układ równań
ïvt = 800
ì
í .
î( v - 32 ) ( t + 12 2 ) = 800
1
ï
Rozwiązujemy ten układ
ìvt = 800
í ,
î vt + 12 1
2
v - 32 t - 400 = 800
ìvt = 800
í ,
î800 + 12 2 v - 32t - 400 = 800
1

ìvt = 800
í 1 ,
12
î 2 v - 32t - 400 = 0
ìvt = 800
í 25 .
ît = 64 v - 2
25

Stąd
æ 25 25 ö
v ç v - ÷ = 800 ,
è 64 2 ø
25 2 25
v - v - 800 = 0 .
64 2
64
Mnożąc obie strony równania przez otrzymujemy równanie
25
v2 - 32v - 64 × 32 = 0 .
Możemy je rozwiązać np. metodą grupowania
v2 - 64v + 32v - 64 × 32 = 0 ,
v ( v - 64 ) + 32 ( v - 64 ) = 0 ,
( v + 32)( v - 64) = 0 .
Ponieważ z warunków zadania wynika, że v > 0 , więc czynnik v + 32 jest dodatni.
Stąd v = 64 . Wtedy druga rura w ciągu godziny dostarcza v - 32 = 64 - 32 = 32 m3 wody,
więc obie jednocześnie dostarczają w ciągu godziny 64 + 32 = 96 m3 wody.
Czas, w jakim pusty zbiornik zostanie napełniony, jeśli woda będzie doprowadzana przez
800 25
obie rury jednocześnie jest zatem równy = = 8 13 godziny, czyli 8 godzin i 20 minut.
96 3

Schemat punktowania drugiego sposobu rozwiązania


Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do pełnego
rozwiązania .........................................................................................................................1 pkt
Zapisanie zależności między pojemnością zbiornika, czasem jego napełniania przez jedną z
rur i wydajnością tej rury, np.:
vt = 800 lub ( v - 32 ) ( t + 12 12 ) = 800 .

13
Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl
Rozwiązania zadań otwartych i schematy punktowania
Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp .....................................................................2 pkt
Zapisanie układu równań z dwiema niewiadomymi, np.:
ïvt = 800
ì
í .
ï
î( v - 32 ) ( t + 12 1
2 ) = 800
Pokonanie zasadniczych trudności zadania ....................................................................3 pkt
Zapisanie równania z jedną niewiadomą, np.:
æ 25 25 ö
v ç v - ÷ = 800 .
è 64 2 ø
Rozwiązanie zadania do końca lecz z usterkami, które jednak nie przekreślają
poprawności rozwiązania (np. błędy rachunkowe) ........................................................4 pkt
Doprowadzenie do równania kwadratowego z jedną niewiadomą, np.:
v2 - 32v - 64 × 32 = 0 .

Rozwiązanie bezbłędne .....................................................................................................5 pkt


Obliczenie czasu, w jakim pusty zbiornik zostanie napełniony, gdy woda będzie
doprowadzana przez obie rury jednocześnie: 8 godzin i 20 minut.

14

You might also like