Biologia sprawdzian: odżywianie

autotro czne.
1. Faza jasna fotosyntezy:

Faza jasna fotosyntezy zachodzi w błonach tylakoidów i wymaga obecności barwników

fotosyntetycznych, których funkcją jest pochłanianie światła o odpowiedniej długości fali.
Produkty fazy zależnej od światła: ATP i NADPH + H+, zwane siłą asymilacyjną, są
wykorzystywane w fazie niezależnej od światła.

Faza zależna od światła polega na przemianie energii świetlnej w energię chemiczną

magazynowaną w postaci siły asymilacyjnej - ATP i NADPH + H+. Ubocznym produktem tej fazy
jest tlen. Powstanie siły asymilacyjnej jest możliwe dzięki temu, że w tylakoidach występują:
fotosystemy, przenośniki elektronów oraz synteza ATP.

FOTOSYSTEMY

W błonach tylakoidów znajdują się kompleksy zbudowane z barwników, lipidów i białek, zwane
fotosystemami. Błony organizmów przeprowadzających fotosyntezę oksygeniczną mają dwa
typy fotosystemów: fotosystem I (PS I) i fotosystem II (PS II). Różnią się one m.in. składem
barwników i długością absorbowanych fal. Fotosystem I charakteryzuje się dużą zawartością
chloro lu a, a fotosystem II - chloro lu b.

W skład każdego foto systemu wchodzą barwniki antenowe - chloro le i karotenoidy - oraz
centrum reakcji fotochemicznej, czyli para zmody kowanych cząsteczek chloro lu a. Chloro l
a tworzący centrum reakcji fotosystemu I wykazuje maksimum absorpcji przy 700 nm (P-700),
natomiast chloro l a tworzący centrum reakcji fotosystemu II - przy 680 nm (P-680). Cząsteczki
barwników antenowych po absorpcji światłą przechodzą ze stanu podstawowego w stan
wzbudzony. Wzbudzenie to jest przekazywane na cząsteczki chloro lu a tworzące centrum reakcji
W efekcie z każdej cząsteczki chloro lu a zostaje wybity jeden elektron. Wybite elektrony są
przekazywane na pierwotny akceptor elektronów.

PRZEBIEG FAZY ZALEŻNEJ OD ŚWIATŁA

I. Pod wpływem światła cząsteczka wody ulega fotolizie, czyli rozkładowi do wdów elektronów,
dwóch protonów oraz jednego atomu tlenu.

II. Dwie cząsteczki chloro lu a znajdujące się w centrum reakcji fotosystemu II odbierają energię
pobudzenia od barwników antenowych i uwalniają te dwa elektrony. Dzięki temu cząsteczki te
stają się silnymi utleniaczami i przyjmują elektrony uwolnione w wyniku fotolizy wody.

III. Elektrony pochodzące z centrum reakcji fotosystemu II są odbierane przez pierwotny akceptor
elektronów i przekazywane na łańcuch przenośników elektronów uszeregowanych według
wzrastającego potencjału redoks.

IV. W centrum reakcji fotosystemu I dwie cząsteczki chloro lu a odbierają energię pobudzenia od
barwników antenowych i uwalniają dwa elektrony. Dzięki temu stają się silnymi utleniaczami i
przyjmują elektrony przekazywane przez łańcuch przenośników z fotosystemu II.

V. W centrum reakcji fotosystemu I dwie cząsteczki chloro lu a odbierają energię pobudzenia od

barwników antenowych i uwalniają dwa elektrony. Dzięki temu stają się silnymi utleniaczami i
przyjmują elektrony przekazywane przez łańcuch przenośników z fotosystemu II.

VI. Elektrony z centum reakcji fotosystemu I są odbierane przez pierwotny akceptor elektronów i
przekazywane na łańcuch przenośników elektronów. Ich ostatecznym akceptorem jest
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
fi
 NAPD+, który ulega redukcji do NADPH + H+. W ten sposób powstaje pierwszy składnik siły
asymilacyjnej.

VII. Transportowi elektronów z cząsteczki wody na NADP+ towarzyszy wytworzenie gradientu

protonowego w poprzek błony tylakoidu. Wewnątrz tylakoidu znajdują się protony
pochodzące z fotolizy wody oraz protony przetransportowane ze stromy przez przenośniki
łańcucha elektronów. Gradient protonowy jest siłą napędową fosforylacji fotosyntetycznej -
syntezy ATP z ADP i Pi zachodzącej z udziałem kompleksu enzymatycznego - syntazy ATP. W
ten sposób powstaje drugi składnik siły asymilacyjnej.

Uporządkowany przepływ elektronów w błonie tylakoidu jest możliwy dzięki temu, że przenośniki
elektronów są uszeregowane według wzrastającego potencjału redoks (powinowactwa do
elektronów). Każdy kolejny przenośnik jest coraz lepszym utleniaczem, przyjmuje więc elektrony
od poprzedniego przenośnika, czyli ulega redukcji.

2. Fotosynteza roślin gruboszowatych:

Rośliny typu CAM (rośliny kwasowe) to rośliny stanowisk suchych, np. gatunki z rodziny
gruboszowatych. Podobnie jak u roślin typu C4, aparaty szparkowe roślin typu CAM są zamknięte
w ciągu dnia, a otwarte w nocy. CO2 asymilowany nocą jest przyłączany w komórkach miękiszu
asymilacyjnego do fosfoenolopirogronianu (PEP) z wytworzeniem szczawiooctanu, a następnie
jabłczanu. W odróżnieniu od roślin typu C4 jabłczak jest magazynowany w wakuolach. W dzień
CO2 jest dołączany od jabłczanu i podlega przemianom w cyklu Calvina.

3.RuBisCO

RuBisCO, czyli karboksylaza/oksygenaza rybulozo-1,5-bisfosforanu (ang. ribulose-1,5-

bisphosphate carboxylse/oxygenase, EC 4.1.1.39), jest enzymem katalizującym pierwszy etap
Cyklu Calvina w fazie ciemnej fotosyntezy. Rolą tego cyklu jest asymilacja węgla nieorganicznego
przez rośliny, a omawiany pierwszy etap polega na przyłączaniu cząsteczki dwutlenku węgla do
rybulozo-1,5-bisfosforanu. Podczas jednego pełnego obrotu cyklu, RuBisCO bierze udział w
asymilacji 6 cząsteczek CO2. Ze względu na swoją rolę, białko to stanowi od 30 do 50 %
wszystkich rozpuszczalnych białek w liściach roślin fotosyntetyzujących, co czyni go najbardziej
rozpowszechnionym białkiem na świecie.

4. Rola karboksylacji:

Karboksylacja polega na przyłączeniu CO2 do 5-węglowego akceptora - rybozo-1,5-bifosforanu

(RuBP) z udziałem enzymu karboksylazy rybulozobisfosforanowej (RuBisCO). W wyniku tej reakcji
powstaje nietrwały 6-węglowy związek (C6), który rozpada się na dwie cząsteczki kwasu 3-
fosfoglicerynowego (C3).

5. Siła asymilacyjna:

siła asymilacyjna – ogólna nazwa produktów reakcji świetlnych fotosyntezy: ATP i NADPH. Pojęcie
to jest analogicznie używane dla określenia produktów pierwszego umownego etapu
chemosyntezy (ATP i NADH albo ATP i NADPH).

6. Wpływ natężenia światłą na fotosyntezę:

Przy wzrastającym natężeniu światła intensywność fotosyntezy wzrasta proporcjonalnie, aż do

osiągnięcia tzw. świetlnego punktu wysycenia, czyli stanu wysycenia światłem, w którym proces
fotosyntezy zachodzi z maksymalną intensywnością.

ROZMIESZCZENIE CHLOROPLASTÓW W KOMÓRKACH MIĘKISZU ASYMILACYJNEGO:

I. W silnym świetle chloroplasty ustawiają się przy ścianach równoległych do kierunku padania
promieni świetlnych.

 II. W umiarkowanym świetle chloroplasty rozkładają się równomiernie.

III. W słabym świetle chloroplasty ustawiają się przy ścianach prostopadłych do kierunku
padania promieni świetlnych.

7. Wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy:

Wzrost temperatury powyżej wartości optymalnych powoduje spadek intensywności fotosyntezy,

aż do jej całkowitego zahamowania. Zatrzymanie fotosyntezy wynika z denaturacji kompleksów
białkowych wbudowanych w tylakoidy chloroplastów i białek enzymatycznych katalizujących
reakcje fotosyntetyczne.

8. Budowa chloroplastu:

Chloroplasty są otoczone dwiema błonami o różnej przepuszczalności, otaczającymi stromę

wypełniającą wnętrze chloroplastu. Błona zewnętrzna dobrze przepuszcza jony. Wewnętrzna
błona jest natomiast słabo przepuszczalna i tworzy liczne woreczki (zwane tylakoidami).

9. W jakich organellach przebiega fotooddychanie:

fotooddychanie zależy od stężenia tlenu w atmosferze, przebiega w chloroplastach,

peroksysomach (specjalne organelle komórkowe) i w mitochondriach;

10. Fotosynteza u roślin typu C3 i C4:

Rośliny typu C3 pochodzą ze wszystkich stref klimatycznych. Aparaty szparkowe tych roślin są
zamknięte w nocy, a otwarte w ciągu dnia. Dzięki temu CO2 niezbędny do cyklu Calvina jest
dostarczany atmosfery w tym samym czasie, kiedy zachodzi faza zależna od światła. Pierwszym
produktem karboksylacji u roślin typu C3 jest związek 3-węglowy - kwas fosfoglicerynowy.

Rośliny typu C4 pochodzą ze zwrotnikowej strefy klimatycznej. Należą do nich, np. Kukurydza i
trzcina cukrowa. W celu ochrony przed nadmierną transpiracją aparaty szparkowe roślin typu C4
są zamknięte w ciągu dnia a otwarte w nocy. CO2 asymilowany nocą jest przyłączany w
komórkach miękiszu asymilacyjnego do 3-węglowego akceptora - fosfoenolopirogronianu (PEP) z
wytworzeniem 4-węglowego szczawiooctanu. Szczawiooctan ulega przemianie w jabłczan, który
w ciągu dnia jest transportowany plazmodesmami do komórek pochwy około wiązkowej. Tam
CO2 jest odłączany i podlega przemiano, w cyklu Calvina.

11. Nitry kacja:

Nitry kacja – proces utleniania jonów amonowych do azotanów zachodzący przy udziale
glebowych bakterii nitry kacyjnych, przebiegający w dwóch etapach – pierwszy etap polega na
utlenianiu jonów amonowych (NH₄⁺) do jonów azotanowych (III) (NO₂⁻) przez nitrozobakterie (np.
Nitrosomonas). Drugi etap polega na utlenianiu jonów azotanowych (III) (NO₂⁻) do jonów
azotanowych (V) (NO₃⁻) przez nitrobakterie (np. Nitrobacter). Nitry kacja jest jednym z głównych
procesów obiegu azotu w przyrodzie; powstałe w jej wyniku azotany stanowią główne źródło
azotu dla roślin wyższych.

12. Rola karotenoidów:

Związki te pełnią pomocniczą rolę w procesie fotosyntezy, ponieważ absorbują pewne zakresy
promieniowania świetlnego (niebieska, oletowa) aby następnie przekazywać energię stanu
wzbudzonego na cząsteczkę chloro lu.

13. Jak CO2 wpływa na intensywność fotosyntezy?

Wniosek: Dwutlenek węgla ma wpływ na intensywność fotosyntezy. Im więcej dwutlenku węgla

tym fotosynteza przebiega szybciej. Wytłumaczenie: Dwutlenek węgla jest potrzebny w ciemnej
fazie fotosyntezy. Woda przegotowana nie zawiera CO2, więc fotosynteza nie zachodzi.

fi
fi
fi
fi
fi
fi
14. Rośliny światłolubne i cieniolubne:

Rośliny światłolubne i cieniolubne wykorzystują podczas fotosyntezy światło o różnym natężeniu.

Jest to możliwe dzięki przystosowaniom w budowie ich liści, właściwościom komórek miękiszu
oraz strukturze aparatu fotosyntetycznego.

Liście roślin cieniolubnych mają cienką blaszkę liściową, pokrytą cienką warstwą kutykuli.
Komórki skórki tych roślin są często zaopatrzone w chloroplasty, a komórki miękiszu
palisadowego są stosunkowo krótkie. Aparat fotosyntetyczny roślin cieniolubnych charakteryzuje
się większą niż u roślin światłolubnych zawartością barwników antenowych, głównie chloro lu b.
Różnice w budowie aparatu fotosyntetycznego mogą występować w obrębie tej samej rośliny,
jeśli jej liście znajdują się w różnych warunkach świetlnych.

15. Etapy cyklu Calvina:

Stąd właśnie nazwa tej grupy roślin – C3. W fazie redukcji następuje aktywacja, a następnie
redukcja PGA do PGAL (aldehydu 3-fosfoglicerynowego) przy udziale NADPH i ATP. Następnie ma
miejsce regeneracja, czyli odtworzenie pięciowęglowego akceptora CO2.

16. Porównanie fosforylacji fotosyntetycznej cyklicznej i niecyklicznej:

Foforylacja cykliczna Fosforylacjia niecykliczna

Przebiega z udziałem fotosystemu I. Przebiega z udziałem dwóch fotosystemów: I i II.

Prowadzi do wytworzenia ATP. Prowadzi do wytworzenia ATP i NADH + H+.

Zachodzi np. W warunkach niedoboru wody. Produkt uboczny: tlen pochodzący z rozkładu
wody

17. Porównanie fotosyntezy oksygenicznej i anoksygenicznej:

Fotosynteza oksygeniczna Fotosynteza anoksygenisczna

Zachodzi u aerobów (organizmów tlenowych) - Zachodzi u anaerobów (organizmów beztlenowych)

roślin, protistów roślinopodobnych i sinic. -bakterii zielonych i purpurowych.

Źródłem elektronów w fazie zależnej od światła jest Źródłem elektronów w fazie zależnej od światła jest
woda. prosty związek nieorganiczny, np. H2S, lub
organiczny.

Produktem ubocznym jest tlen. Tlen nie powstaje.

18. Chemiosmoza:

chemiosmoza – proces biochemiczny polegający na przemieszczaniu protonów przez błony

białkowo-lipidowe z wytworzeniem ATP. Mechanizm można sprowadzić do zamiany energii
zmagazynowanej w formie gradientu jonów wodorowych (gradientu elektrochemicznego) w
poprzek błony, na energię wiązań kowalencyjnych w ATP.

fi
Większość syntezy ATP w komórce eukariotycznej odbywa się na powierzchni grzebieni
mitochondrialnych. W błony te wbudowana jest syntaza ATP, która wykorzystuje energię gradientu
elektrochemicznego. 

Model chemiosmotyczny (teoria chemiosmotyczna) tłumaczy pracę syntazy ATP wykorzystaniem

energii różnicy stężenia protonów wodorowych (gradientu elektrochemicznego) związanej z
transportem elektronów przez błony biologiczne. Model tłumaczy fosforylację oksydacyjną oraz
fotofosforylację u wszystkich organizmów tlenowych.