1.

Postanowienia traktatu wersalskiego

- powołanie Ligi Narodów – 10.01.1920 – organizacji narodowej stojącej na
straży pokoju i bezpieczeństwa
- Niemcy utraciły Alzację i Lotaryngię, Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie
( Gdańsk i Kłajpeda – wolne miasta )
- przeprowadzenie plebiscytów na terenach zamieszkiwanych przez ludność
o różnych narodowościach ( Północny Szlezwik – Dania, część Górnego
Śląska i Powiśla – Polska )
- zdemilitaryzowanie Nadrenia
- armia niemiecka została ograniczona do 100tys., zlikwidowano siły
lotnicze i pancerne
- Niemcy musieli wypłacić aliantom wysokie odszkodowania wojenne
2.Oceń zagrożenia, jakie pojawiły się w Europie po zawarciu
porozumień pokojowych
-
3. Scharakteryzuj zmiany , które nastąpiły w Turcji w latach 20.
XXw.
- po zakończeniu wojny Turcy utracili większość
ść swojego terytorium m.in.
wschodnią Trację, Półwysep Arabski, tereny Iraku, Syrii, Libanu i Palestyny
- armia turecka została zredukowana do 50tys. I pozbawiona większości
ciężkiego uzbrojenia
- wojsko na czele z Mustafą Kemala niepogodzone z warunkami pokoju w
Sevres ( 10.08.1920r. ), podjęło walkę z państwami alianckimi
- w 1922r. Turcy wyparli ze swojego terytorium Greków wspieranych przez
inne państwa ententy
- zniesiono sułtanat, rządy w państwie objął M. Kemal
- powstała Republika Turecka ze stolicą w Ankarze
- islam utracił swoją pozycję religii państwowej
- podpisanie pokoju w Lozannie ( 24.07.1923r. ) doprowadziło do masowego
przesiedlenia ludności ( Turcja odzyskała część terenów przyznanych
wcześniej Grecji, musiało je opuścić 1,5mln Greków, a zamieszkało tam
400tys. Turków )
4. Wymień gospodarcze i społeczne skutki I wojny światowej
- spadek liczby mieszkańców Europy – w walkach zginęło 10mln
weteranów
- zachwianie równowagi w rozwoju demograficznym w części państw
europejskich – zginęło wielu młodych mężczyzn
- powstanie wielu nowych państw m.in. Finlandia, Estonia,
Czechsłowacja,...
- epidemia grypy hiszpanki – umarło 50mln mieszkańców Europy
- odzyskanie niepodległości przez Polskę
- poważne zadłużenia przede wszystkim w Wlk. Brytani, Francji,
Niemczech
- powstanie etatyzmu gospodarczego – państwa zaczęły ingerować w sprawy
gospodarcze i dążyły do samowystarczalności ekonomicznej
- hiperinflacja – drukowane ogromne ilości pieniędzy niemające pokrycia w
zasobach skarbu państwa
- wzrost bezrobocia - okaleczeni żołnierze nie mogli znaleźć pracy
5. Podaj przyczyny kryzysu demokracji w Europie w latach 1918-
1939
- nasilenie się nacjonalizmu
- państwa Europy Środkowej nie brały pod uwagę możliwości przyznania
autonomii mniejszością narodowym
- na terenach należących przed wojną do państw centralnych pojawiły się
stronnictwa dążące do przywrócenia monarchii, bądź do wprowadzenia
władzy dyktatorskiej
- Benito Mussolini w 1922r. Przejął władzę we Włoszech jako jeden z
pierwszych dyktatorów
6.Podaj przyczyny pojawienia się faszyzmu we Włoszech
- rozczarownia postanowieniami traktatów pokojowych, kończących I wojnę
światową – niezadowolenie z niewielkich zdobyczy terytorialnych po
rozpadzie Austro-Węgier
- zrujnowana gospodarka na Półwyspie Apenińskim, w wyniku działań
wojennych
- duże bezrobocie, które dotknęło żołnierzy wracających z frontu
- powstanie Związku Włoskich Kombatantów ( Narodowa Partia
Faszystowska) n czele z Mussolinim; dązyli oni do tego aby rządy w
państwie sprawowała 1 partia
- przeprowadzenie zamachu stanu przez oddziały zbrojne „czarnych koszul”
- październik 1922r. - objęcie rządów dyktatorskich przez Mussoliniego
7. Wymień kolejne etapy przejmowania władzy przez Hitlera
- kult wodza – Fuhrera, który miał stać na czele partii nazistowskiej i
państwa niemieckiego
- na początku lat 20. powstała Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia
Robotników, w której władzę objął Hitler
- w 1923r. Po nieudanym zamachu stanu w Monachium, Adolf Hitler został
aresztowany i zaczął zdobywać coraz większy rozgłos w państwie
- powstanie książki Adolfa Hitlera „Mein Kampf”, która określała zasady
nazizmu – napisał on w swojej książce, że Niemcy są rasą panów
- w 1932r. w wyborach parlamentarnych naziści, którzy obwiniali Żydów o
kryzys gospodarczy, zdobyli najwięcej głosów, jednak okazały się one
niewystarczające do sprawowania samodzielnej władzy w kraju
- w 1933r. prezydent III Rzeszy Paul von Hindenburg mianował Hitlera
kanclerzem rządu koalicyjnego; Hitler nie pozwolił sobą sterować i zaczął
dążyć do przejęcia pełnej władzy; w lutym wykorzystując podpalenie
gmachu parlamentu niemieckiego, Hitler doprowadził do delegalizacji
głównego przeciwnika – Komunistycznej Partii Niemiec; przez kolejne
miesiące systematycznie likwidował inne ugrupowania polityczne – Niemcy
stały się państwem jednopartyjnym
- „noc długich noży” Hitler rozprawił się ze sprzeciwiającym się
kierownictwem SA (oddziały szturmowe NSDAP)
- po śmierci prezydenta w 1934r. Hitler objął władzę w Niemczech
8. Oceń politykę wewnętrzną i zagraniczną faszystów oraz
hitlerowców
9. Przedstaw okoliczności dojścia do władzy Stalina
- w 192(2)4r. Po śmierci Lenina, Stalin otrzymał stanowisko sekretarza
generalnego partii bolszewickiej
- po śmierci Lenina rozpoczęła się walk a o władzę, Józef Stalin zaczął po
kolei pozbywać się swoich przeciwników – byli oni oskarżani m.in. o zdradę
ojczyzny
- najgroźniejszy rywal Stalina – Lew Trocki najpierw został wydalony z
partii, a następnie w 1929r. zmuszony do emigracji
- zmieniono nazwę partii na Wszechzwiązkową Komunistyczną Partię
( bolszewików ), a wyeliminowanych przywódców Stalin zastąpił oddanymi
sobie ludźmi
- głównym narzędziem dyktatora w walce z przeciwnikami stała się tajna
policja – NKWD
- w latach 30. Stalin sprawował już pełnię władzy w ZSRR, wszystkie
dziedziny życia w państwie podlegały kontroli partii, w kraju wprowadzono
kult jednostki – Stalina uznawano za nieomylnego wodza
10. Dlaczego system komunistyczny w ZSRR nazywany jest
zbrodniczym
- doprowadził do śmierci milionów ofiar:
- na skutek Wielkiego Głodu na Ukrainie zginęło 6mln. Ludzi
- rozwinięto sieć obozów pracy – łagrów, w których zmuszano ludzi do
pracy w ciężkich warunkach, większość z nich umierała
- mordowano przeciwników dyktatury proletariatu, duchownych, ziemian,
burżuazję
- rozstrzeliwano także buntujących się chłopów i robotników
- 1936-1938r. fala terroru nazywana „wielką czystką” - sądzono w
sfałszowanych procesach dawnych przywódców bolszewickich, Stalin
postanowił, że życie stracą także funkcjonariusze przeprowadzający wielką
czystkę
11.Oceń skutki przymusowej industrializacji i kolektywizacji w
ZSRR
- doprowadziła ona do ogromnych strat
-
12.Przyczyny przemian społecznych i kulturalnych w latach 1918-
1939
- gwałtowna emancypacja kobiet, która w czasie I wojny światowej uległa
gwałtownemu przyspieszeniu – kobiety musiały przejąć męskie obowiązki,
zaczęły pracować w przemyśle i rolnictwie, w zawodach wcześniej
zarezerwowanych wyłącznie dla meżczyzn; w niektórych krajach m.in. w
Wielkiej Brytani, Polsce czy Niemczech kobietom przyznano pełne prawa
wyborcze
- kryzys tradycyjnego modelu rodziny – kobiety nie chciały pełnic
wyłącznie ról matek i żon, zaczęły się rozwodzić
- w wyniku emancypacji kobiety zaczęły się inaczej ubierać, pozbyły się
gorsetów i długich sukni, a zaczęły nosić krótsze spódnice i spodnie,
ponadto zrezygnowały z kapeluszy dekorowanych kwiatami
- wprowadzono obowiązek szkolnictwa dla dzieci w wieku 7-14 lat
- ograniczono rolę kościoła katolickiego – w ZSRR wprowadzono
przymusową ateizację społeczeństwa
- intensywnie rozwinął się rynek sprzętów gospodarstwa domowego –
zaczęły pojawiać się pierwsze lodówki, pralki, odkurzacze; znaczna część
mieszkańców miast i wsi miała dostęp do prądu
- rozwój motoryzacji – pojawiły się samochody dostępne dla przeciętnych
ludzi, rozwinął się transport lotniczy, rozbudowano sieci dróg i autostrad
- budynki budowano w nowym stylu – modernizmie, dominowała
funkcjonalność i prostota, zrezygnowano z dekoracji;
miasta budowano wg. przyjętej w 1933r. Karty ateńskiej, każda dzielnica
miała pełnić określoną funkcję, w Niemczech, Włoszech i ZSRR rozwijało
się budownictwo monumentalne
- rozwinąła się także sztuka, najpopularniejsze kierunki: dadaizm, futuryzm,
surrealizm
- zaczęła się tworzyć kultura masowa - prasa, radio, kino, filmy,
muzyka ........................................................................................................
13. Scharakteryzuj kształtującą się w czasie 20-lecia
międzywojennego kulturę masową
- dzięki rozwojowi środków masowego przekazu: prasa, radio,kino, zaczęla
powstawać adresowana do licznej grupy odbiorców kultura masowa
- wraz z obowiązkiem nauki czytania i pisania wzrosło znaczenie prasy
ważnym źródłem informacji i rozrywki stało się radio, pierwszą radiostację
uruchomiono w USA w 1906r., największym zainteresowanie cieszyły się
serwisy informacyjne, programy muzyczne i relacje sportowe, przed
wybuchem II wojny światowej na świecie było już kilkadziesiąt milionów
radioodbiorników
- w prasie i radiu zaczęły pojawiać się reklamy, w których producenci
zachęcali do zakupu swoich produktów
- kino dostarczało rozrywkę milionom ludzi na całym świecie, choć film
narodził się w Europie, najlepiej rozwinął się w USA. Pierwsze produkcje
filmowe nie miały dźwięku, najpopularniejsi aktorzy to: Charlie Chaplin,
Rudolf Valentino, Greta Garbo, Harold Lloyd, Pola Negri. Dopiero w 1922r.
w Niemczech udźwiękoiono film
- rozwój nowoczesnych form przekazu sprawił, że narodziło się
społeczeństwo masowe. Oznaczało to, że przedstawiciele różnych grup
społecznych niezależnie od miejsca zamieszkania mięli dostęp do tego
samego sprzętu, tej samej muzyki i filmów
- media zaczęły odgrywać rolę opiniotwórczą; w państwach totalitarnych
media wykorzystywano do indoktrynacji obywateli w duchu faszystowskim
lub komunistycznym
14. Omów główne nurty w filozofii , literaturze i sztuce
międzywojnia
- Abstrakcjonizm - jeden z najważniejszych nurtów artystycznych XX w.,
charakteryzował się oderwaniem od rzeczywistości ( abstrakcją ),
pierwszym twórcą dzieł abstrakcyjnych był Rosjanin – Wassily Kandinsky
- Dadaizm - pojawił się w sztuce i literaturze w czasie wojny, a zanikł na
początku lat 20., był wyrazem buntu przeciwko wydarzeniom w latach
1914-1918, charakteryzował się nieograniczoną swobodą, dowcipem oraz
łączeniem różnych technik
- Surrealizm - stanowił kontynuację dadaizmu, sprzeciwiał się uznanym
normom, autorytetom, jego zwolennicy dążyli do wyzwolenia ludzkiej
wyobraźni, najwybitniejszym przedstawicielem tej sztuki był hiszpański
malarz Salvador Dali
- Futuryzm - awangardowy kierunek literacko-artystyczny, występujący z
hasłami tworzenia nowych form sztuki i nowego stylu życia
- Katastrofizm - nurt w kulturze, sztuce i literaturze XX w., wyrażający
przeświadczenie o tym, że zachodnia cywilizacja chyli się ku upadkowi
- Egzystencjonalizm - popularny kierunek filozoficzny w latach 30. XX w.,
jego zwolennicy uważali, że życie upływa w świecie pozbawionym sensu, a
każdy powinien sam podejmować decyzje, za które ponosi
odpowiedzialność
15. Scharakteryzuj kolejne etapy podboju Europy przez Hitlera do
1939r.
- 21.03.1933r. - expose rządowe – początek „nowych Niemiec” - Hitler
zapowiedział zmiany w polityce kraju, planował rozpoczęcie działań
zmierzających do obalenia porządku wersalskiego
- wystąpienie III Rzeszy z Ligi Narodów
- militaryzacja kraju i koncentracja gospodarki na produkcji zbrojeniowej –
prowadzone na dużą skalę przyczyniło się do zmniejszenia bezrobocia,a to
przyczyniło się do wzrostu poparcia władz nazistowskich
- w 1935r. do Niemiec powróciło Zagłębie Saary ( na mocy postanowień
traktatu wersalskiego ) - entuzjazm tym spowodowany został wykorzystany
przez Hitlera, który przywrócił poszechną służbę wojskową ( brak reakcji ze
strony państw ententy przekonał Hitlera do kolejnych działań )
- w 1936r. Niemcy zajęły Nadrenię
- pod koniec 1937r. Gospodarka niemiecka była na skraju bankructwa,
potrzebne było rozpoczęcie ekspansji – celem III Rzeszy stały się obszary
zamieszkiwane przez ludność niemiecką
- 12.03.1938r. przyłączenie ( Anschluss ) Austrii do III Rzeszy
- kolejnym celem była Czechosłowacja – Czesi chcieli nadać Niemcom na
terenie sudeckim autonomię, zaczęli domogać się przyłączenia swoich ziem
do III Rzeszy, Czechosłowacja nie zamierzała się na to zgodzić i uzyskała
poparcie ZSRR, napięta sytuacja groziła wybuchem wojny, dlatego z
propozycją mediacji właczyły się Włochy
- 30.09.1938r. W Monachium odbyła się konferencja podpisano układ
właczający obszar Sudetów do Niemiec
- w marcu 1939r. do stolicy Czechosłowacji wkroczyły jednostki
Wehrmchtu, a ziemie czeskie przekształcono w zależny od Niemiec
Protektorat Czech i Moraw
- ostatnim etapem podbojów Hitlera było zajęcie litewskiego portu w
Kłajpedzie – Hitler zarządał zwrotu miasta oskarżając Litwinów o
prześladowanie mniejszości niemieckiej
16. Opisz przebieg i skutki wojny domowej w Hiszpani
- w Hiszpani, która nie brała udziału w I wojnie światowej trwały konflikty
społeczne i polityczne
- w 1931r. Obalono manarchię i ustanowiono republikę
- w 1936r. W wyborach parlamentarnym wygrał lewicowy front ludowy
( skupiający republikantów, socjalistów, komunistów )
- powstał nowy rząd, który rozpoczął reformy społeczne ( główne założenia:
zreformowanie rolnictwa, ograniczenia roli Kościoła, rozwijanie
szkolnictwa świeckiego, ścisła kontrola cywilna armii )
- działania lewicowego rządu wywołały sprzeciw części społeczeństwa o
poglądach prawicowych, dochodziło do krwawych porachunków
- w lipcu 1936r. część wojsk hiszpańskich zbuntowała się przeciwko
rządowi – po stronie rebeliantów stanęły siły pod dowództwem gen.
Francisca Franco – dzięki pomocy Włoch i III Rzeszy wojska frankistów
zostały przetransportowane do Europy, gdzie uzykały wsparcie
faszystowskiej organizacji Falanga oraz zwolenników przewrócenia
monarchii – karlistów
- siły Franco otrzymały sprzęt wojskowy i oddziały wojskowe od Włoch i
III Rzeszy – najpopularniejsza jednostka – lotniczy Legion Condor
odpowiedzialny za zniszczenia miasta Guernica ( kwiecień 1937r. )
- po stronie republikanów walczyły Brygady Międzynarodowe (40 tys.
Ochotników ), a pomoc otrzymali od ZSRR ( w zamian za hiszpańskie złoto
dostarczyli broń i instruktorów wojskowych )
- 28 marca 1939r. Wojska Franco zajęły Madryt i zakończyły wojnę domową
- skutki: 0,5mln ofiar, wielu ludzi poddano represjom lub zmuszono do
emigracji, rządy w państwie przejął gen. Franco
17. Wymień podobieństwa i różnice w polityce zagranicznej państw
osi
- Podobieństwa: wystąpienie z Ligi Narodów, ekspansja, ustroje totalitarne
- Różnice:
18. Określ, jakie skutki przyniosła Europie polityka ustępstw
- prowadzona przez Wielką Brytanię i Francję wobec III Rzeszy –
doprowadziła do łamania postanowień traktatu wersalskiego przez Hitlera,
wysuwania kolejnych żądań i zajmowania nowych terenów.
- III Rzesza czuła się bezkarna
- przywódcy mocarstw liczyli, że Niemcy po odzyskaniu poniesionych strat
( w wyniku realizacji postanowień traktatu wersalskiego ), państwo zaniecha
prowadzenia agresywnej polityki
- polityka ustępstw doprowadziła do wybuchu II wojny światowej

1.Czym był wielki kryzys i wymień jego przyczyny

- największe w historii załamanie gospodarcze
- 24.10.1929r. - czarny czwartek – gwałtowny spadek cen akcji na
nowojorskiej giełdzie
- przyczyny: wiele państw europejskich zaciągało pożyczki w USA do
sfinansowania działań wojennych,a potem na odbudowę zniszczeń; banki
amerykańskie udzielały licznych kredytów ułatwiających np. zakładanie
nowych firm; szybko rozwijał się rynek papierów wartościowych, bez
nadzoru państwa

2. Porównaj program i działalność Benita Mussoliniego z polityką

prowadzoną przez Hitlera
-
-
3. Podaj przyczyny przemian zachodzących w sytuacji społecznej i
politycznej kobiet ( pkt. 12 )
4. Oceń postawę polityków Zachodu na konferencji w Monachium
-
-
5. Podaj głowne cechy najciekawszego kierunku artystycznego ( pkt.
14)
6. Skomentuj słowa Mussoliniego …...
7. Oceń skuteczność Ligi Narodów o okresie międzywojennym
- Mimo, że Liga Narodów była pierwszą organizacją międzynarodową
czuwają nad pokojem na świecie, to nie zapobiegła wybuchowi II wojny
światowej