Komunikasyon at 2.

Higit na magiging kapani-paniwala at mabisa kung

ang isang banyaga ay nagsasalita ng katutubong wika.
 Ang mga prayle’y nagsulat ng mga
Pananaliksik diksyunaryo at aklat-panggramatika,
katekismo at mga kumpesyonal para sa mabilis
na pagkatuto nila ng katutubong wika.
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
 Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang
✶ Bawat bansa ay may kanya-kanyang wikang katutubo sa pagtuturo ng pananampalataya
pambansa. Ang Pilipinas, na itinuturing na isang subalit hindi naman ito nasunod.
malayang bansa, ay may sariling wikang pambansa. Ito Gobernador Tello ➝ Turuan ang mga Indio ng
ay ang Wikang Filipino. wikang Espanyol.
Bakit mahalagang magkaroon tayo ng wikang Carlos I at Felipe II ➝ Kailangang maging bilinggwal
pambansa? ang mga Pilipino.
✶ Ayon kay Dr. Isidro Dyan, isang dalub-wika mula Carlo I ➝ Ituro ang doktrinang Kristiyana sa
sa Malaya–Polinesya, "Malaking kahihiyan para sa bansa pamamagitan ng wikang Kastila.
kapag mayroong ginagamit na wikang dayuhan subalit ✶ Nang panahon ng himagsikan, sumibol sa mga
‘di nag-aangkin ng sariling wikang pambansa. manghihimagsik na Pilipino laban sa mga Kastila ang
Kailangang magkaroon ng wikang pambansa upang kaisipang “ isang bansa, isang diwa”. Kaya nga’t pinili
malinang ang pambansang paggalang at pagkilala sa nila ang Tagalog na siyang wika sa panahon ng
sarili.” propaganda–mga sanaysay, tula, kuwento, liham at mga
✶ Ang pagkakaroon ng wikang pambansa ay talumpati na punung-puno sa damdaming bayan. Kahit si
nagbibigay daan sa pagkakaisa ng mga mamamayan at Rizal at iba pang propagandista’y sumulat sa Kastila,
nagbibigay tulong sa pag-unlad ng iba’t ibang aspeto sa batid nilang ang wika’y malaking bahagi upang
ibang bansa. Sa paggamit ng ating sariling wika sa mga mapagbuklod ang mga kababayan nila.
transaksyon sa ekonomiya, mas magiging madali para sa ✶ Nang dumating ang kastila dala ang kristiyanismo,
mga mamamayang Pilipino ang makahikayat iminungkahi ni Carlos I, ng pamahalaan ng kolonyal na
upangmakisali sa pakikipagtalastasan at mga transaksyon ituro sa kastila ang Doctrina Cristiana (1593) sa
sa loob ng ating ekonomiya. panulat ni P. Juan de Plasencia, ang unang aklat na
nailimbag sa pilipinas na tumatalakay sa katesismo ng
✶ Nang dumating PANAHON
ang mgaNG KASTILA
Kastila sa ating bansa, simbahang katolika. Wikang katutubo ang gamit ng
hinangad nilang mapalaganap ang Kristiyanismo, kaya’t mga prayle sa pagtuturo ng relihiyon. Nuestra Senora
minabuti ng mga prayle na mag-aral ng iba’t ibang del Rosario naman ang ikalawang aklat na nailimbag
wikain sa Pilipinas sa halip na ituro ang kanilang wika sa sa pilipinas noong 1603 sa panulat ni P. Blancas de San
mga katutubo. Sa ganitong paraan, nakapag-ambag sa Jose.
wika ang mga mananakop ng Kastila dahil sa ✶ Barlaan at Josaphat naman ang pangatlong aklat
pagkakasulat nila ng aklat gramatika ng iba’t ibang na nailimbag noong 1708 sa salin ni P. Antonio de Borja
wikain sa Pilipinas. sa Tagalog.
✶ Maraming pagbabago ang naganap at isa na rito ✶ Ginamit ang Abecedario sa pagsulat at unti- unting
ang sistema ng ating pagsulat. Ang dating alibata ay binura ang baybayin dahil gawa raw ito ng diyablo at
napalitan ng Alpabetong Romano na binubuo naman ng makahahadlang ito sa paglaganap ng kristiyanismo.
20 titik, 5 patinig at 15 katinig; (a, e, i, o, u – b, k, d, g, h, l, Hango mula sa alpabeto ng Romania.
m, n, ng, p, r, s, t, w, y). Pagpapalaganap ng ✶ Noong Marso 2, 1634, muling inulit ni Haring Felipe
Kristiyanismo ang isa sa naging layunin ng pananakop II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang Kastila sa
ng mga Kastila. Ngunit nagkaroon ng suliranin hinggil sa lahat ng katutubo.
komunikasyon. ✶ Hindi naging matagumpay ang mga kautusang
✶ Nagtatag ang Hari ng Espanya ng mga paaralang nabanggit kung kaya si Carlos II ay naglagda ng isang
magtuturo ng wikang Kastila sa mga Pilipino ngunit ito dekrito na inuulit ang mga probisyon sa mga nabanggit
ay tinutulan ng mga prayle. na batas. Nagtakda rin siya ng parusa para sa mga hindi
Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag- susunod dito.
aral ng mga wikang katutubo. ✶ Noong Disyembre 29, 1792, nilagdaan ni Carlos IV
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang rehiyon ang isa pang dekrito na nag-uutos na gamitin ang
kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
wikang Kastila sa mga paaralang itatatag sa lahat ng mga PANAHON NG REBOLUSYONG PILIPINO
pamayanan ng Indio. ✶ Matapos ang 300 taon pananakop ng mga Espanyol
ng namulat ang mga mamamayang Pilipino sa kaapihang ✶ Ang paghahati ng mga rebulosyonaryo sa Cavite ang
kanilang dinaranas sa panahong ito, maraming Pilipino
nagtulak kay Andres Bonifacio bilang pinuno ng
ang naging matindi ang damdaming nasyonalismo.
Katipunan. Layunin ni Bonifacio sa pagtungo sa Cavite
✶ Sumibol sa mga manghihimagsik na Pilipino ang ang muling pagbuuhin ang mga Katipunero. Nagpatawag
kaisipang "isang bansa, isang diwa" laban sa mga siya ng pagpupulong sa mga kinatawan ng Magdalo at
Espanyol. Sa taong ito, nagkaroon ng kilusang Magdiwang sa Tejeros. Ang pagpupulong na ito ay
propaganda na siyang naging simula ng kamalayan nakilala sa tawag na Kumbensiyong Tejeros.
upang maghimagsik. Itinatag ni Andres Bonifacio ang
✶ Ngunit sa halip na maayos ang pagkahati ng mga
Katipunan noong 1872.
rebulosyonaryo, ang Kumbensiyong Tejeros ay
✶ Ang wikang Tagalog ang ginamit nilang kautusan
nagbunga ng malaking suliranin sa buong bansa.
at pahayagan. Ito ang sinasabing unang hakbang sa
✶ Sa halalan, nahalal ang bagong pangulo ang
pagtataguyod ng wikang ito. Ito din ang piniling
gamitin sa pagsulat ng mga sanaysay, tula, kwento, liham Pamahalaang Rebulosyonaryo na si Emilio Aguinaldo,
at mga talumpati na pumupuno sa damdaming bayan. pangalawang pangulo si Mariano Trias, kapitan heneral
Kalaunan ay ginawa itong opisyal na wika bagama't si Artemio Recarte, direktor ng pandigmaan si
walang isinasaad na ito ang magiging wikang pambansa Emiliano De Dios at direktor na panloob si Andres
ng Republika. Si Rizal at iba pang propagandista na Bonifacio. Hindi sumang-ayon si Daniel Tirona sa
sumulat sa espanyol. Ang mga taong ito ay nakabatid posisyon ni Bonifacio dahil ang posisyong direktor na
na ang wika ay malaking bahagi upang magbuklod ang panloob ay dapat isang abogado. Dahil sa pangyayaring
mga kababayan nila. Noong 1892, taon kung saan ang ito, pinawalang-bisa ni Bonifacio bilang Supremo ng
Konstitusyon ng Biak-na-Bato ang masasabing Katipunan.
unang kongkretong pagkilos ng mga Pilipino. ✶ Nagkaroon ng maikling labanan sa bayan ng
✶ Nagsimula ang Himagsikang Pilipino noong Agosto Indang, Cavite upang arestuhin si Bonifacio. Nang
19, 1896. Marami ang naaresto at ikinulong na mga nagtamo ng malalim na sugat sa lalamunan si Bonifacio,
Katipunero matapos nadiskubrehan ng mga Espanyol ang agad siyang inaresto. Noong Mayo 10, 1897, ang lahat
Katipunan. Wala nang mapagpilian pang pinuno maliban ng katipunerong hinuli ay pinatay na walang kaawa-awa
kay Andres Bonifacio. Ang pagpunit ng cedula sa at si Bonifacio naman ay binaril sa Bundok Tala sa
mga Katipunero ay sumisimbolo sa paglaya ng mga Maragondon, Cavite.
Pilipino sa mga Espanyol. ✶ Sa halip na mgakaroon ng isang pamahalaan, lalo
✶ Ang pagpunit ng kanilang cedula sa Pugadlawin. Ito itong nagkawatak-watak. Ang bunga ng pagkamatay ni
Bonifacio ay ganap na nanghina ang Himagsikan.
ang opisyal na pagsisimula ng mga Katipunerong
Pilipino laban sa mga Espanyol. Pero ang Sigaw sa ✶ Matapos namatay ni Bonifacio, bumagsak ang Cavite
Pugadlawin para sa kalayaan ng Pilipinas bilang isa ay sa kamay ng mga Espanyol. Noong
mula sa kolonyalismong Espanyol. Ito ang nagbigay- Nobyembre 1897, itinatag ni Aguinaldo ang isang
daan sa pagtatag ng Pilipinas na nakilala bilang pinaka- bagong pamahalaan sa Biak-na-Bato. Tinawag itong
unang republika sa Asya. Republika sa Biak-na-Bato.
✶ Matapos magsimula ang rebolusyon sa Cavite, ✶ Noong Hunyo 12,1898 ay ang pagproklamasyon ng
dalawang Pamahalaang Rebolusyonaryo ang sabay na Kalayaan sa Pilipinas. Ang musika ng pambansang awit
umiral sa probinsya. Ito ay ang Pamahalaang ng Pilipinas ay ginawa ni Julian Felipe. Samantala, sila
Magdalo at Magdiwang. Pinamumunuan ni Marcela Agoncillo, Lorenza Agoncillo, at Delfina
Baldomero Aguinaldo ang Magdalo at ang sa Herbosa naman ang gumawa ng pambansang watawat.
Magdiwang ay si Mariano Alvarez. Pero ang dalawang Sa deklarasyong ito, maipapakita sa mundo na ang
pamahalaan ay ayaw magtulungan sa pagtanggol ng Pilipinas ay isang malayang bansa. Dahil dito,
kanilang teritoryo laban sa mga Espanyol. Bunga nito, nakakapunta na ang mga Pilipino sa labas ng Pilipinas o
unting-unti nang nabawi ng mga Espanyol ang Cavite. sa ibang bansa.
PANAHON NG AMERIKANO
✶ Nagsimula na naman ang pakikibaka ng mga Pilipino
nang dumating ang mga Amerikano sa pamumuno ni
Almirante Dewey. Biglang naunsyami ang mithiin ng
mga Pilipino nang itakda ng pamahalaan na ang Ingles
ang gawing opisyal na wikang panturo sa mga paaralan.
Ipinagbawal ang paggamit ng bernakular sa paaralan at
sa
tanggapan. Ito ang dahilan kung bakit simula noong ang Pangalawang Digmaang Pandaigdig, hindi umunlad
pananakop ng mga Amerikano hanggang bago sumiklab ang ating wika.
✶ Ginamit nilang instrumento ang edukasyon na sistema bansa gayong may kanya-kanyang wika ng
ng publikong paaralan at pamumuhay na demokratiko. bawat pangkat sa Pilipinas.
Mga gurong sundalo na tinatawag na Thomasites ang Dept. of Public Instruction (kasalukuyang DepEd)
mga naging guro noon. o Mangangasiwa sa libreng edukasyon sa bansa.
✶ Ang pananakop ng Estados Unidos sa Pilipinas, na o Itinakda rin ang gagamiting wikang panturo sa
nangangahulugang ang Pilipinas ay itinuring na isang lahat ng paaralang bayan.
teritoryo ng Estados Unidos ay magmula 1898-1946. Ingles
Bukod sa ilang mga retensiyonista o mga tao na nais o Opisyal na wika sa bansa dahil ito ang wika ng
panatilihin ang Pilipinas bilang isang nasasakupan ng silangan, wika ng isang demokratikong
Estados Unidos, ang balak ng mga naging Pangulo ng institusyon, wika ng kabataang Pilipinong hindi
Estados at ng mga kinatawan (representatibo) ng Estados marunong mag-Espanyol at wika ng pwersang
Unidos hinggil sa kanilang misyon ng pangongolonya ay namamahala sa Pilipinas at dahil mas madali rin
ang pag-iiwi (tutelahe o pangangasiwa ng kapuluan ng daw matutuhan ang Ingles kaysa sa Espanyol.
Pilipinas hanggang sa maabot na nito ang ganap na gulang Mahigit 500 gurong Amerikano (Thomasites) ang
o tamang panahon ng pagpapalaya), na naaayon sa kung ipinadala lulan ng USAT (United State Army
kailan at sa anong mga katayuan at mga kasunduan. Transport) dahil sa mga mungkahi ni Albert Todd:
Kasunduan sa Paris 1.Pagtuturo ng panimulang Ingles at gawing sapilitan ang
o Kasunduan na pagtatapos ng Digmaang Espanyol- pagpasok dito kung kinakailangan.
Amerikano, pagpapalaya sa bansang Cuba at 2. Pagtatayo ng mga paaralang pang-industriya na
paglilipat ng pamumuno sa Estados Unidos sa magtuturo sa mga kasanayan sa paggawa kapag may
mga bansang Puerto Rico at Guam at ang pagbili sapat ng kaalaman sa Ingles ang mga katutubo.
sa Pilipinas sa halagang 20, 000, 000 dolyares. 3. Dapat gamiting wikang panturo ang Ingles sa mga
Benevolent Assimilation ➝ Ayon sa mga Amerikano paaralang nasa ilalim ng pamamahala ng mga
papasok sila sa Pilipinas hindi bilang mananakop kundi Amerikano at gagamitin lamang sa panahon ng
bilang isang kaibigang mangangalaga sa mga tahanan, transisyon ng mga wikang katutubo o Espanyol.
hanapbuhay at karapatang pansarili at panrelihiyon ng 4. Dapat magpadala sa Pilipinas ng sapat na guro sa
mga Pilipino. Ingles na bihasa sa pagtuturo sa elementarya upang
Upang Mapasailalim ng Kanilang Pamamahala pangunahan ang pagtuturo kahit muna sa malalaking
Nagpadala si Pangulong Mckinley ng 2 Komisyon bayan.
1. Komisyong pinamumunuan ni Dr. Jacob 5. Dapat magtayo ng isang paaralang normal na
Schurman huhubog ng mga Pilipno na magiging guro sa Ingles.
o Ayon sa konsultasyon ng komisyon pinipili ng William Cameron Forbes ➝ Naniniwala ang mga
mga pinunong Pilipino ang Ingles bilang wikang kawal Amerikano na mahalagang maipalaganap agad sa
panturo sa mga publikong paaralan kaysa mga kapuluan ang wikang Ingles upang madaling
wikang katutubo o Espanyol dahil ang Ingles ay magkaunawaan ang mga Pilipino at Amerikano.
mahigpit na nagbibigkis sa mga mamamayan at Nagtatag ng lupon si Mc Kinley na pinamumunuan ni
mabisang instrumento sa pagpapalaganap ng Schurman na ang layunin ay alamin ang
mga prinsipyo ng demokrasya. pangangailangan ng mga Pilipino:
o Dahil dito inirekomenda ng komisyon ang 1.Isang pambayang paaralan ang kailangan ng mga
agarang pagtuturo ng Ingles sa mga paaaralang Pilipino.
primarya. 2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na gamitin bilang
2. Komisyong pinamumunuan ni Wiliam Howard wikang panturo ang Ingles.
Taft Bakit ipinagbawal ang wikang lokal sa mga
o Sinusugan ang Komisyong Schurman at paaralan?
inirekomenda ang pagkakaroon ng wikang  Suliraning Administratibo
gagamiting midyum ng komunikasyon sa  Rehiyonalismo Sa Halip Ng Nasyonalismo
 Hindi Magandang Pakinggan
 Malaki Na Ang Nagastos Sa Ingles
 Ingles Ang Wika Ng Pangangalakal
Jorge Bocobo ➝ Naniniwalang ang lahat ng sabjek sa
primaryang baitang, kahit na ang Ingles ay dapat ituro sa
pamamagitan ng diyalektong lokal.
Paggamit Sa Bernakular Sa Pagtuturo wikang bernakular sa pagtuturo sa mga Pilipino
Bise Gobernador Heneral George Butte sa unang apat na taon.
o Naniniwalang epektibong gamitin ang mga o Labag man sa iniutos ni Mc Kinley na gamiting
 wikang panturo ang mga wikang bernakular sa bilanggo ng digmaan (prisoners of war o POW) na
mga paaralan ay nanatili pa rin ang Ingles na binubuo ng mga Filipino at Amerikano na nadakip ng
wikang panturo at pantulong naman ang wikang mga Hapon sa kasagsagan ng Ikalawang Digmaang
rehiyonal. Pandaigdig. Nagsimula noong 9 Abril 1942, ang
o Mga sang-ayon kay Butte: Jorge Bocobo at pagmartsang ito ay nag-umpisa sa Mariveles, Bataan
Maximo Kalaw. patungong San Fernando, Pampanga (na umabot ng 88
Mga Pag-aaral, Sarbey at Eksperimento kilometro ang layo) hanggang Capas, Tarlac at muling
Henry Jones Ford naglakad ng layong 13 kilometro hanggang matunton
o Isang propesor sa Princeton University na ang Himpilang O'Donnell. Tumagal ang
itinalaga ni Woodrow Wilson ng EU. pagmamartsang ito ng anim na araw.
o Ayon sa kanya ang puspusang pagtuturo ng
✶ Noong 11 Marso 1942, sa utos ni Pangulong
Ingles ay walang malinaw na resulta dahil ang uri
Theodore Roosevelt, Jr., nilisan ni Heneral Douglas
ng Ingles ay mahirap intindihan kung kaya
MacArthur, kasama ang ilang tropang Amerikano, ang
wikang Espanyol ang ginamit bilang wika ng
Corregidor patungong Australia. Sa pag-alis ng heneral,
komunikasyon. Sa huli, inirekomenda ni Ford
itinalaga si Jonathan Mayhew Wainwright IV bilang
ang paggamit ng wikang katutubo sa mga
kahalili nito sa Corregidor at si Heneral Edward P.
paaralan.
King naman ang siyang naatasang mamuno sa
o “ Gaya ng makikita, ang gobyerno ay gumastos
pakikipagdigmaan sa Bataan. Unti- unting naramdaman
ng milyon-milyon para maisulong ang paggamit
ng kawal ng mga Amerikano ang paghina ng kanilang
ng Ingles upang mabisang mapalitan nito ang
hukbo laban sa mga atake ng bansang Hapon. Maliban
Espanyol at mga dayalek sa mga ordinaryong
dito, naging madalang na rin ang pagdating ng mga
usapan at ang Ingles ang sinasalita ay kay hirap
rasyong pagkain, gamot at sandata mula Estados Unidos
makilala na Ingles na nga.”
Najeeb Mitri Saleeby at Paul Monroe at patuloy na dumarami ang nagkakasakit at napipinsala.
Dahil dito, wala ng ibang alternatibo kundi ang pagsuko
o Amerikanong Superintende.
o “ Kahit na napakahusay ang maaaring pagtuturo sa mga Hapon.
sa wikang Ingles ay hindi pa rin ito magiging ✶ Ang pagbagsak ng Bataan noong Abril 1942 ay
wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay may naging mabigat na dahilan upang humina ang depensa
kani-kaniyang wikang bernakular.” (na at tuluyang magapi ang Corregidor isang buwan ang
nananatiling ginagamit sa kanilang mga tahanan makalipas. Ang pagsukong ginawa ng mga Amerikano
at sa iba pang pang- araw-araw na gawain) sa Bataan ay siyang naging hudyat sa pagtatapos ng
digmaan dito. Ngunit kasabay ng nasabing pagsuko at
PANAHON NG HAPON
pagbandera ng puting watawat ay ang anim na araw na
✶ Ang Pilipinas ay para sa Pilipino. pagpapahirap sa mga sundalong Filipino at Amerikano
✶ Sa buwan ng Enero 1942, sinakop ng mga Hapon sa tinaguriang Death March.
ang Pilipinas. Naganap ang pagbobomba ng Pearl Harbor ✶ Sa unang yugto pa lamang ng martsa ay marami
sa Hawaii at binomba na rin ang Pilipinas. Nang na ang namatay. Ang mga nanghihina at nabubuwal sa
dumating ang mga Hapon, pinamartsa nila ang mga pila ng martsa ay binabayoneta ng mga Hapon o di
sundalong Amerikano at Pilipino na kanilang kaya'y pinagbabaril. Ang ilan sa kanila ay inaabuso at
nabilanggo patungong Camp O’Donnell. Dahil sa mga malabis na sinasaktan habang ang iba naman ay
karahasang idinulot ng mga Hapon, inutos ni Manuel hinahayaan na lamang masagasaan ng mga
Quezon ang mga lokal na opisyal na puntahan ang rumaragasang sasakyang-militar ng Hapon.
Maynila at kausapin ang mga Hapon upang magkaroon ✶ Gutom at uhaw, ang mga bilanggo ay lalong
ng kasunduan.
naghirap at ang kanilang buhay ay higit na nameligro.
✶ Ang Bataan Death March ay ang sapilitang Minsan din silang binigyan ng pagkain ngunit tila hayop
pagpapalakad sa mahigit kumulang 70, 000 silang pinakain ng mga panis na kanin. Nang sapitin nila
ang Capas, Tarlac, animo hayop na iginapos ng mga
sundalong Hapon ang mga bilanggo. Sa gabi, sila ay
pinapatulog sa isang tila bodegang kwarto–masikip at
madilim at ang mga bilanggo ay parang mga sardinas na
nagsisiksikan dito. Sa kasikipan, hirap na silang
makagalaw at halos mag-agawan sa hanging nilalanghap.
Ang ilan
sa kanila ay hindi na inabutan ng bukas habang ang iba'y sila'y ibiyahe sa mga tren. Sa loob ng masisikip at maiinit
nagising sa piling ng mga nasawi na nilang kasamahan. na kahon ay marami na naman sa kanila ang namatay.
✶ Mahigit kalahati na ang kanilang natatahak nang Ang mga nakaligtas ay muling pinaglakad ng pitong
milya hanggang sapitin nila ang Himpilan ng O'Donnell. Gintong Panahon ng Wikang Tagalog
Humigit kumulang sampung libo sa mga bilanggo ang ✶ Dahil sa pagbabawal ng paggamit ng wikang Ingles,
namatay samantalang ang iba ay matagumpay namang napilitang gamitin ang wikang Tagalog ang mga Pilipino.
nakatakas at narating ang kagubatan. Halos 54,000 na Ang bunga nito ang masiglang talakayan tungkol sa
lamang ang nakarating sa kanilang piitan. wika. Marami sa mga Pilipino ay natutong magsulat at
✶ Tuwing sasapit ang Abril 9 ay ginugunita ng mga magsalita ng wikang Tagalog. Nagkaroon ng gintong
Filipino ang Bataan Death March bilang Araw ng panahon ang wikang Tagalog mula rito. Isang tanyag na
Kagitingan o Araw ng Bataan, isang pista opisyal. maikling kwento ay ang Lupang Tinubuan na sinulat ni
Kasama sa paggunita dito ay ang pag-aalay rin ng Narciso Reyes. Ito ay tungkol sa paglalakbay ni Danding
bulaklak sa mga bantayog na itinayo bilang pagkilala sa sa probinsya ng kanyang ama. Isa namang publikasyon
mga sundalong namatay sa mapagpahirap na na tanyag ay ang Liwayway Magasin.
pagmamartsa–sa Paggunita sa Capas (Capas National ✶ Ngayon, naisama na sa opisyal na kurikulum ang
Shrine) sa Tarlac at sa Dambana ng Kagitingan sa pag-aaral ng wikang Filipino. Ayon kay Espiritu (2015),
Bataan. Ang mga nabanggit na bantayog ay nasa mas napabuti ang kalagayan ng edukasyon sa Pilipinas
pangangalaga ng pamahalaan ng Pilipinas. dahil ito ay mas madaling gamiting panturo kumpara sa
✶ Ang naging motibo ng mga Hapon para sa Ingles. Dapat nating bigyan ng nararapat na halaga ang
pagsasakop ng Pilipinas ay ang Greater East Asia Co- sarili nating wikang Filipino.
Prosperity Sphere. Ang kasabihan ng Greater East
PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG SA KASALUKUYAN
Asia Co-Prosperity Sphere ay “ Ang Asya ay para sa
Araw ng Pagsasarili (Hulyo 4, 1946)
Asyano” & “ Ang Pilipinas ay para sa mga Pilipino” .
o Sa panahong ito ipinagkaloob ng Amerika ang
Ninais ng mga Hapon na palayain ng mga bansa sa Asya
kalayaan ng mga Pilipino. Ipinahayag na ang
mula sa kontrol ng mga bansang kanluran.
opisyal na wika ng bansa ay Tagalog at Ingles na
✶ Ang naging pangulo sa panahon ng Hapon ay si
binatay sa Batas Komonwelt Blg. 570.
Jose P. Laurel. Siya ang pinili ng mga Hapon para Linggo ng Wikang Pambansa (Marso 27, 1954)
maging puppet president. Ang kanyang naging papel ay o Nilagdaan ni Pangulong Ramon Magsaysay ang
sumunod sa kahilingan ng mga Hapon. Itinatag ang Proklamasyon Blg. 12 na nagpapahayag ng
Philippine Executive Commission at ang naging lider pagdiriwang ng Linggo ng Wika. Ibinase ng Surian
nito ay si Jorge B. Vargas. Sa komisyong ito, nabuo ang ng Wikang Pambansa ang proklamasyon sa
iba’t ibang mga ordinansa. Isa sa mga ito ay ang karaawan ni Francisco Balagtas (March 29 –
Ordinansa Militar Blg. 2 at ang itinatag nito ay ang April 4).
Japanese Education Policy na naglalaman ng iba’t ibang Linggo ng Wikang Pambansa (Setyembre 23, 1955)
patakaran para sa edukasyon ng mga Pilipino. Itinatag o Nilagdaan ni Pangulong Magsaysay ang
naman ng Ordinansa Militar Blg. 13 ang Nihonggo at Proklamasyon Blg. 186 upang ilipat ang Linggo ng
Tagalog bilang pambansang wika. Ang mga Wika mula sa ika-13 hanggang ika-19 ng
nagsipagtapos naman ay binibigyan ng tatlong katibayan. Agosto bilang paggunita sa kaarawan ni Manuel
Ito ay ang Junior, Intermediate & Senior. L. Quezon.
KALIBAPI Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 (Agosto 13, 1959)
o Noong Hunyo 24, 1942, itinatag ang o Ang kalihim ng Kagawaran ng Edukasyon, ay
Kapisanan ng Paglilingkod sa Bagong ipinalabas ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7
Lipunan. Ang layunin nito ang mapabuti ang na nagsasaad na ang Wikang Pambansa ay
edukasyon at mapaunlad ang kabuhayan ng tatawagin ng Pilipino.
Pilipinas. Ang pinakamahalagang layunin nito ay Pambansang Awit ng Pilipinas
palaganapin ang wikang Tagalog. o Nilagdaan ni dating Pangulong Macapagal ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 na nagsasabi
na dapat awitin ang pambansang awit ng
Pilipinas sa titik nitong Filipino.
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 (Oktubre 24,
1967)
o Ang lahat ng epidisyo, gusali, tanggapan at
pamahalaan ay pangangalanan sa Filipino ayon
sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 ni dating
Pangulong Marcos.
1973 Saligang Batas, Artikulo XV, Seksyon 3, Blg. 2 opisyal). Ang Pambansang Asamblea ay dapat
o Ang Saligang Batas ng 1973 ay dapat ipahayag gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad
sa wikang Ingles at Filipino (mga wikang at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang
 Pambansa. Proklama Blg. 1041 (1997)
o Noong Hunyo 19, 1974 ang kagawaran ng o Buwan ng Wika ang buong agosto (Pang.
Edukasyon sa pamumuno ni Kalihim Juan L. Ramos).
Manuel ay nagpalabas ng kautusang Kautusang Tagapaglaganap Blg. 343 (1997)
Pangkagawaran Blg. 25 ng mga panuntunan sa o Panunumpa ng katapatan ng watawat ng
pagpapatupad ng Patakarang Edukasyong Pilipinas.
Bilingguwal. Kautusang Pangkagawaran Blg. 74 (2009)
1987 Saligang Batas, Artikulo XIV, Seksyon 6-9 o Institutionalizing Mother Tounge Based-
(Pebrero 2, 1987 & Agosto 6, 1987) Multilingual Education (MTB-MLE), Mother
o Dito nadeklara ng Komisyong Konstitusyonal na Tounge ng mga mag-aaral ang magiging wikang
binuo ni dating Pangulong Cory Aquino na ang panturo mula kindergarten hanggang Grade 3.
Wikang Pambansa ng Pilipinas ay kikilalaning
Wikang Filipino.
o Ayon naman sa Kautusang Pangkagawaran Blg.
81, nagtakda ng Alpabetong Filipino na binubuo
ng 28 letra.
Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968)
o Nilagdaan ni kalihim tagapagpaganap Rafael
Salas na nag uutos na ang mga ulong liham ng
mga tanggapan ng pamahalaan ay sa Pilipino
gagawin.
Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968)
o Nagtagubilin sa lahat ng kawani ng pamahalaan
na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na
pangungunahan ng surian ng wikang pambansa
sa ibat ibang purok lingguwistika ng kapuluan.
Kalihim Alejandro Roces
o Nilagdaan niya at nag utos na simulan sa taong
aralan 1963-1964 na ang mga sertipiko at diploma
sa pagtatapos ay ipalimbag na sa wikang
Pilipino.
Pangulong Gloria Macapagal Arroyo
o Noong Mayo 2003 , Executive Order No. 210,
pagbabalik sa isang monolingguwal na wikang
panturo–ang Ingles sa halip na ang Filipino.
Batas Republika Blg. 7104 (1991)
o Mula sa dating LWP, itinatag ang Komisyon sa
Wikang Filipino (KWF) na may misyong, “
Itaguyod ang patuloy na pag-unlad at paggamit
ng Filipino bilang wikang pambansa habang
pangangalagaan ang mga wikang katutubo ng
Filipinas tungo sa pagkakaunawaan, pagkakaisa
at kaunlaran ng sambayanang Filipino” .