Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoordgenerator
Vul hier een jaartal in (vanaf 1800) en ontdek welke woorden er in dat jaar aan het Nederlands werden toegevoegd.

 

dieet - (leefregel met betrekking tot voedsel en drank)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

dieet zn. ‘leefregel met betrekking tot voedsel en drank’
Mnl. diete ‘wat men per dag eet’ [1350-1400; MNW]; vnnl. 't Is so ghesont op zijn juyste dyeet te leven ‘het is zo gezond de juiste hoeveelheden per dag te eten en drinken’ [1617; WNT], een goede di-eet ‘leefregel’ [1694; WNT water].
Ontleend aan Latijn diaeta ‘dieet, leefregel’ < Grieks díaita ‘leefwijze’ en sinds Hippokrates ook ‘leefregel voor een zieke met betrekking tot spijs en drank’. Het Griekse woord is van omstreden herkomst.

EWN: dieet zn. 'leefregel met betrekking tot voedsel en drank' (1350-1400)
ANTEDATERING: Haer diëten selen sijn clene 'wat zij eet moet weinig zijn' [1351; iMNW cleine I]
{* De oudste attestatie in het EWN komt niet uit het MNW, maar uit het supplement van het handwoordenboek (MNHWS).}
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

dieet [leefregel m.b.t. de voeding] {diete [wat men per dag eet] 1351-1400; de betekenis ‘niet eten’ 1588} < oudfrans diete < latijn diaeta [door arts voorgeschreven leefregel, dieet] < grieks diaita [leefgewoonte, leeftocht, levensonderhoud], van diaitaō [ik geef eet- en dagverdeling, geef leefregel], mogelijk verwant met aisa [het toekomende, juiste deel, lot].

J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek, Leiden

dieet znw. o., eerst bij Kiliaen diete < lat. diaeta < gr. díaita ‘levenswijze’, een woord, dat in de door Hippokrates ingevoerde bet. ‘leefregel voor een zieke met betrekking tot spijs en drank’ een woord der europese geneeskunde geworden is.

N. van Wijk (1936 [1912]), Franck's Etymologisch woordenboek der Nederlandsche taal, 2e druk, Den Haag

dieet znw. o. Kil. diete in gelijke bet. Ook elders voorkomende ontl. uit gr.-lat. diaeta “levenswijze, dieet”. ’t Mnl. Handwdb. vermeldt mnl. diëte v. “reis- en teerkost”.

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

G.J. van Wyk (2003), Etimologiewoordeboek van Afrikaans, Stellenbosch

dieet s.nw.
Reëls en voorskrifte i.v.m. gesonde eetgewoontes.
Uit Ndl. dieet (ongeveer 1610).
Ndl. dieet uit Oudfrans diete uit Latyn diaeta 'leefreël deur 'n dokter voorgeskryf, dieet' uit Grieks diaita 'leefgewoonte, lewensonderhoud'.
D. Diät (15de eeu), Eng. diet (1386).

Thematische woordenboeken

N. van der Sijs (2005), Groot Leenwoordenboek

dieet (Frans diète)
Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

dieet ‘leefregel m.b.t. de voeding’ -> Indonesisch diét ‘leefregel m.b.t. de voeding’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

dieet leefregel m.b.t. de voeding 1617 [WNT] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal