Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoordgenerator
Vul hier een jaartal in (vanaf 1800) en ontdek welke woorden er in dat jaar aan het Nederlands werden toegevoegd.

 

amenderen - (verbeteren)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

amendement zn. ‘voorstel tot wijziging van een wetsvoorstel’
Nnl. amendement [1848; Nederlandse Grondwet].
Ontleend aan Frans amendement [1174], een afleiding van amender ‘verbeteren’ [12e eeuw] < Latijn ēmendāre ‘verbeteren’, zie → emenderen. De verandering van ē in a moet al oud zijn, gezien Italiaans ammendare, Provençaals amendar, en is vermoedelijk ontstaan onder volksetymologische invloed van Latijn āmandāre ‘verwijderen’. Het Spaans heeft nog enmendar.
In het Oudfrans betekende het woord ‘verbetering’ en sinds de 15e eeuw vooral ‘grondverbetering in de landbouw’. In Frankrijk werden in de tweede helft van de 18e eeuw veel termen uit het Engelse constitutionele parlementaire stelsel overgenomen; van 1778 dateert het gebruik van amendement in de parlementaire betekenis, onder invloed van het Engelse parlementaire amendment [1696], dat in het Engels al in 1297 wordt aangetroffen en ontleend was aan het Frans met de toenmalige betekenis ‘verbetering’. In Nederland werd het recht van amendement in 1848 bij de grondwet aan de Tweede Kamer toegekend.
amenderen ww. ‘verbeteren, bij amendement veranderen’. Nnl. amendeeren [1862; WNT]. Ontleend aan Frans amender.

EWN: amendement zn. ‘voorstel tot wijziging van een wetsvoorstel’ (1848)
ANTEDATERING: amendement 'wijziging, verbetering' [1814; LC 29/8]
EWN: ♦ amenderen ww. ‘verbeteren, bij amendement veranderen’ (1862)
ANTEDATERING: de door de Commissie geamendeerde Financiële Wet [1818; Leydse courant 27/3]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

P.A.F. van Veen en N. van der Sijs (1997), Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, 2e druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen

amenderen [verbeteren] {1862} < frans amender (vgl. amende).

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

amenderen ‘verbeteren’ -> Indonesisch amandir, améndir ‘verbeteren’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

amenderen verbeteren 1862 [WNT] <Frans

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal