Meehelpen? Ga naar etymologieWiki

 

Jaarwoordgenerator
Vul hier een jaartal in (vanaf 1800) en ontdek welke woorden er in dat jaar aan het Nederlands werden toegevoegd.

 

alstublieft - (tussenwerpsel)

Etymologische (standaard)werken

M. Philippa, F. Debrabandere, A. Quak, T. Schoonheim en N. van der Sijs (2003-2009) Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, Amsterdam

alstublieft tw. als beleefde aandrang bij een verzoek, uitroep van verbazing.
Nnl. als 't u belieft ‘indien het u goeddunkt’ [1721; WNT], als 't je belieft [1760; WNT], als je blieft (bij overhandigen) [ca. 1806; WNT], assieblief (volkstaal) [1866; WNT], alstublieft, asjeblieft (samengetrokken vormen) [1898; WNT], alsjeblieft (gemeentaal) ‘nadrukkelijke bevestiging’ [1898; WNT].
Uit een vaste formulering met het werkwoord → believen in de betekenis ‘behagen, goeddunken’, wrsch. als leenvertaling van Frans s'il vous plaît [12e eeuw; Rey].

EWN: alstublieft tw. als beleefde aandrang bij een verzoek, uitroep van verbazing; de vorm alstublieft (1898)
ANTEDATERING: als 't u blieft [1785; Wolff-Bekker/Deken 6, 246]
[J. Luif (2010-2018), 'Oudere dateringen van woorden uit het EWN', in: Trefwoord (bewerkt)]

Dialectwoordenboeken en woordenboeken van variëteiten van het Nederlands

F. Aarts (2017), Etymologisch Dictionairke vaan ’t Mestreechs, Maastricht

ezzuuchbleef, ezzebleef (tw.) alstublieft; Nuinederlands als ´t U belieft <1721>.

F. Debrabandere (2010), Brabants etymologisch woordenboek: de herkomst van de woordenschat van Antwerpen, Brussel, Noord-Brabant en Vlaams-Brabant, Zwolle

aste, tussenw.: ziedaar, ziehier. Verkort uit asteblieft < alstublieft.

G.J. van Wyk (2003), Etimologiewoordeboek van Afrikaans, Stellenbosch

asseblief tw.
As hoflikheidsformule, veral by 'n versoek.
Sametrekking van as dit u belief, oorspr. uit Ndl. als 't u belieft 'as/soos dit u behaag' (Ndl. believen: 'geliewe, wil doen of hê').

S.P.E. Boshoff en G.S. Nienaber (1967), Afrikaanse etimologieë, Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns

asseblief: – a(l)sublief/asjoublief/assemblief/ (redukv.) samblief/seblief – ; Ndl. als ’t u belieft/asjeblieft.

samblief: meestal in taal v. nie-blankes vir seblief (q.v.).

seblief: – (minder besk.) samblief – , redukv. v. asseblief (q.v.).

Uitleenwoordenboeken

N. van der Sijs (2010), Nederlandse woorden wereldwijd, Den Haag; met aanvullingen uit Uitleenwoordenbank 2015

alstublieft, alsjeblieft ‘verzoek’ -> Fries asjeblyft ‘verzoek’; Duits dialect † asjeblieft, asubelief, asteblief, asjublieft, asteblif ‘verzoek’; Zuid-Afrikaans-Engels asseblief ‘verzoek’ <via Afrikaans>; Negerhollands blif, belieft, as ju belief ‘verzoek’ (uit Nederlands of Engels); Berbice-Nederlands asblifu ‘verzoek’; Skepi-Nederlands asublifi ‘verzoek’.

Dateringen of neologismen

N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek: de ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Amsterdam

alsjeblieft, alstublieft* tussenwerpsel: verzoek 1721 [WNT]

Overige werken

Woordenboek der Nederlandsche taal (WNT) & Middelnederlandsch woordenboek (MNW) & Vroegmiddelnederlands woordenboek (VMNW) & Oudnederlands woordenboek (ONW) – alle onderdeel van de Geïntegreerde Taalbank (GTB)

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Zoek dit woord op in het WNT, MNW, VMNW, ONW.

Hosted by Instituut voor de Nederlandse Taal