SchoolTV - Eigenwijzer begrippenlijst

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 05/06/2007, NL
Woorden: 765

citeren
aanhalen

circuits
banen

cilinder
(wiskundig) lichaam, begrensd door twee gelijke en evenwijdige cirkels en door een gebogen vlak, verkregen door een rechthoek om één van zijn zijden te doen draaien; dikwandige buis bij machines, waarin een zuiger heen en weer beweegt

controversy
dispuut; geschil; strijdpunt; twistgeschrijf; controverse

controversieel
omstreden

continuïteit
ononderbroken samenhang; onafgebroken duur; voortduring

continental
continentaal; vastelands; (am.) op het (amerikaanse) vasteland gelegen; bewoner van het (europese) vasteland

contempt
minachting; verachting

Containers
Schepen in de haven - Containers zijn een middel om gemakkelijk goederen over de hele wereld te verplaatsen. Ze worden van het ene op het andere transportmiddel overgeheveld.
Dat heet een logistieke keten. Standaardisering speelt daarbij een belangrijke rol: de containers worden gestandaardiseerd zodat ze overal ter wereld te gebruiken zijn. De transportmiddelen worden aangepast op die standaardvorm van de container. Hoe groter de containers, hoe groter uiteraard ook de transportmiddelen moeten worden. Bovendien moeten bij grotere containers (of meer containers per schip) meer goederen tegelijk worden afgevoerd. Dat laat zien dat een logistieke keten zo sterk is als de zwakste schakel. Het heeft bijvoorbeeld geen zin grotere containerschepen te bouwen, als de haven niet in staat is om grotere hoeveelheden containers tegelijk af te voeren.

consument
verbruiker

construeren
samenstellen; bouwen

constructie
bouw; samenstelling

constitutionele monarchie
Aan het hoofd van het land staat een monarch, koning of koningin, die zich heeft te houden aan de constitutie, oftewel de Grondwet.

congestion
congestie; ophoping; verstopping; (verkeers)opstopping

conferences
werken, optredens van een conférancier(s), een conférancier is een persoon die de opeenvolgende tonelen verbindt door korte voordrachten, kwinkslagen enz.

Concurrentie of prijsoorlog
Sinds 2003 woedt er een prijsoorlog tussen de supermarktketens in Nederland. In navolging van Albert Heijn hebben de andere supermarkten hun prijzen verlaagd. Het verlagen van de prijzen is in een aantal stappen gedaan. Deze prijsverlagingen hebben negatieve effecten op de omzet en het personeel. Maar er is ook een positief effect. Door de lagere prijzen is kan de inflatie lager zijn en dat voelt de consument in de portemonnee.
In een prijsoorlog proberen bedrijven strategisch gedrag te vertonen. Dit kan zich uiten in: kartelafspraken maken of verkopen beneden de kostprijs. Het eerste is verboden. Een van de voordelen van de concentratie is de neerwaartse druk op de prijzen. Gezonde concurrentie weerhoudt de bedrijven ervan te hoge prijzen te vragen. Er zijn echter omstandigheden waarin de prijzen zo laag worden dat de bedrijven de markt verlaten of afzien van toetreding. In dat geval kan er sprake zijn van roofgedrag. (predatory pricing).
Op een bepaald tijdstip begint het roofdier een prijsoorlog. Dit moment wordt t0 genoemd. Het roofdier is in deze oorlog de Albert Heijn. De oorlog stopt op een bepaald moment weer. Dat tijdstip is t1. Na deze periode treedt er winst op. Daarvoor moet het roofdier eerst het verlies nemen. Bij de supermarkten is sprake van een oligopolie. De markt bestaat uit enkele grote spelers en Albert Heijn is de marktleider. Het probleem is inderdaad of de supermarkten de periode van verlies weten te compenseren na een prijsoorlog.

concurrentie
het zoeken naar mogelijkheden om iemand die hetzelfde produceert als jij, te ‘verslaan’. Bijvoorbeeld door goedkoper te zijn of betere kwaliteit te leveren

concrete
concreet; tastbaar; vast; hard; beton-; het concrete; concreet iets; vaste massa; beton; betonneren; verharden; verdichten; (doen) stollen

conceded
toegegeven; toegestaan; erkend

compulsory
gedwongen; verplicht; dwingend

compromising
verenigen; bereiden; vergroten; verergeren; compliceren; bijleggen; schikken; schikkend; overeenkomend; vergelijkend; compromitterend; bijleggend; tot een schikking komend; water bij de wijn doend; het op een akkoordje gooiend; in opspraak (gevaar) brengend

comprimeren
samenpersen, compact maken; tegenovergestelde van decomprimeren

compressie
samendrukking, persing; verkleinen van data, zodat het minder opslagruimte in beslag neemt en transport makkelijker en sneller gaat

compound
samengesteld; samenstelling; verbinding, mengsel (ook chemisch); erf (om oosters huis, fabriek enz.); omheind terrein; samenstellen; (ver)mengen

compositie
samenstelling; muziekstuk

componist
Toonzetter

componeren
(een muziekstuk) toonzetten

communisme
Ideologie gericht op een stelsel van gemeenschappelijk bezit van productie- en consumptiemiddelen

communicatie
uitwisseling van gedachten

communicatie
uitwisselen van informatie

Communicatie
Bij dieren (dus ook mensen) die in een groep leven is het van levensbelang dat ze met elkaar kunnen communiceren. Door communicatie kunnen ze elkaar waarschuwen voor gevaar. Ook kunnen ze gezamenlijk voedsel bemachtigen.
Bij dieren (dus ook mensen) die in een groep leven is het van levensbelang dat ze met elkaar kunnen communiceren. Door communicatie kunnen ze elkaar waarschuwen voor gevaar. Ook kunnen ze samen op jacht naar voedsel.
Bij bijna alle dieren is communicatie belangrijk bij de voortplanting
Dieren moeten elkaars bedoelingen bij de balts- en voortplanting begrijpen. Alle signalen van de balts of de communicatie worden verwerkt in de hersenen. Hoe dieren en mensen reageren wordt geregeld door de hersenen. Mensen hebben unieke communicatiemiddelen zoals taal en schrift. De mens is tot nu toe het enige organisme dat schrift en taal gebruikt als communicatie middel.Gedrag
Gedrag is alles wat een dier of mens doet. Gedrag overbrengen naar een ander noemt men communicatie. Dit gebeurt via signaalprikkels. Er zijn vele verschillende manieren van communiceren. De belangrijkste elementen zijn bij de mens het gezicht, het gehoor en het zien.

commercieel
op handel gericht

combustion
verbranding

collectie
verzameling

collage
samenplaksel of -voeging van (heterogene) delen tot een geheel; ook als moderne kunstuiting

coalitie
Twee of meer partijen in de Tweede Kamer die het kabinet steunen. De ministers en staatssecretarissen in een kabinet komen uit de partijen die de coalitie vormen. In Nederland worden meestal coalities gevormd met een ruime meerderheid in de Tweede Kamer.

cremeren
(een lijk) verbranden; verassen

crematie
lijkverbranding

crematorium
inrichting voor lijkverbranding

Cultuurgebieden
Cultuurgebieden
Mensen met dezelfde cultuur leven bij elkaar in een cultuurgebied. Ze delen een aantal kenmerken met elkaar. Bijvoorbeeld het geloof, de taal, muziek en-of kleding.
Er zijn acht cultuurgebieden op de wereld:
1. Het 'Westerse cultuurgebied'
2. De Voormalige Sovjetunie
3. Oost-Azië
4. Zuid-Azië
5. Zuidoost-Azië
6. De Islamitische wereld
7. Afrika ten zuiden van de Sahara
8. Latijns-Amerika
Als mensen migreren van het ene cultuurgebied naar het andere cultuurgebied nemen ze hun aangeleerde cultuurkenmerken met zich mee.

Cultuur en natuur
Als je wordt geboren staan dingen vast. Je geslacht, ben je een jongen of een meisje? De kleur van je ogen en je huidskleur. Dat is je natuur (of etniciteit). Dat draag je je hele leven mee. Je natuur bepaalt wat je bent.
Vanaf het moment dat je geboren wordt, krijg je van alles mee van je omgeving. Je ouders voeden je op. Ze geven je te eten. Eten dat ze zelf ook gewend zijn te eten. Ze leren je de taal die ze zelf ook spreken. En het geloof dat ze zelf ook belijden. Op school leer je over van alles en nog wat dat in jouw land gebruikelijk is. En daar neem je veel van over. Je manier van leven gaat lijken op dat van de mensen om je heen. Nu weet je wie je bent. Dat is je cultuur.

cultuur
bebouwing; beschaving

Dansculturen
Hiphop is in de jaren 70 ontstaan, in de Bronx in New York.
Het samplen van een dj speelt in dit genre een belangrijke rol. Samplen is het digitaal bewerken en gebruiken van bestaand geluidsmateriaal. Dj's herhalen kleine bewerkte stukjes van het geluid van een grammofoonplaat. Uit bestaande muziek creëren ze steeds weer iets nieuws. Deze ontwikkeling werkt nog altijd door in de huidige popmuziek.In de jaren 80 scoren groepen als The Human League en DAF hits in Europa met elektronische dansmuziek.De Duitse groep Kraftwerk heeft baanbrekend werk verricht voor de technocultuur. Deze ontwikkeling is vergelijkbaar met die van de instrumentale disco, die van belang is geweest voor het ontstaan van de housemuziek.
House- en technomuziek zijn belangrijke pijlers van de dancecultuur. Ze worden helemaal digitaal voortgebracht. De dynamiek en de ontwikkeling van de muziek staan voor house en techno niet meer voorop. Het gaat om de beleving, om de trance die wordt opgewekt.
De belangrijke rol van de elektronica in de dansmuziek is eind jaren 70 al begonnen met de disco. Begin jaren 80 ontstaat electro, bestaande uit elektronisch vormgegeven funky ritmes. Vanaf die tijd is elektronica op de dansvloer steeds belangrijker.

Dans
Ontwikkeling van de dans - Dans is waarschijnlijk zo oud als de mensheid. Veel dansen hadden te maken met de heersende landbouwcultuur. Dansen waren vaak religieus of ritueel van aard.
In de Middeleeuwen is het klimaat minder gunstig om dans tot ontwikkeling te laten komen. Het christendom keurt dans in het algemeen af, vanwege heidense associaties met zinnelijkheid en de duivel. Toch blijft de wereldse functie van dansen als vermaak en plezier bestaan.
Koning Lodewijk XIV

dag des oordeels
Dag waarop het laatste oordeel zal plaatshebben: jongste dag. Laatste oordeel: het vonnis dat God zal uitspreken op het einde der wereld, over de levenden en de doden.

deugdelijk
degelijk; goed

determined
bepaald; beperkt; vastgesteld; gedetermineerd; besloten; beslist; besloten (tot); aangedreven (toe, tot); beëindigd; vastberaden

dependency
afhankelijkheid; iets ondergeschikts; onderhorigheid

departement
ander woord voor ministerie

density
dichtheid

denkbeelden
gedachtenvoorstellingen; meningen omtrent een zaak; denkwijze

demissionair
ontslag genomen hebbend maar aanblijvend om de lopende zaken af te handelen

dementie
zwakzinnigheid; geestelijke aftakeling; kindsheid

defeated
verslagen; verijdeld; (een motie) verworpen; nietig verklaard; (de wet) ontdoken

decoratief
versierend; versiering

decor
toneeltoerusting; omgeving

De Tweede Kamer
In de Tweede Kamer zitten de volksvertegenwoordigers (mensen die door de Nederlandse bevolking zijn gekozen). Er zijn 150 plaatsen in de Tweede Kamer. Een plaats noem je een zetel.
Bij de verkiezing voor de Tweede Kamer (elke vier jaar) wordt op politieke partijen gestemd. Elke partij wil zoveel mogelijk Tweede Kamerleden hebben. Daarom zijn die verkiezingen dus heel belangrijk. Hoe meer mensen op een partij stemmen, hoe meer zetels die partij krijgt. Tweede Kamerleden stemmen over de plannen van de ministers. Een meerderheid, meer dan de helft moet er dus voor zijn. Meestal gebeurt dat ook want die meerderheid heeft de ministers zelf in het kabinet gekozen. De Tweede Kamerleden houden in de gaten of de ministers hun werk wel goed doen. Ze kijken of de aangenomen plannen ook goed worden uitgevoerd. Daar zijn de ministers verantwoordelijk voor, maar ze worden wel gecontroleerd. Dat doet de Tweede kamer.

De tijd van de Romeinen
De Romeinen zijn in onze streken de baas geweest van 100 voor Christus tot 400 na Christus. Er zijn in ons land nog veel dingen uit de Romeinse tijd bewaard gebleven. Ook bij opgravingen komen er dingen uit die tijd naar boven. In Elst (bij Nijmegen) zijn de overblijfselen van een Romeins tempeltje bewaard gebleven. Langs de Rijn vind je nog de resten van Romeinse forten. In een veenmoeras in Brabant werd een prachtige sierhelm gevonden. Misschien is die ooit door een hoge Romeinse officier aan de goden geofferd. Op veel plaatsen zijn ook Romeinse munten gevonden.

De rechtbank
In elke maatschappij bestaan regels en wetten. Die kun je niet ongestraft overtreden. Als iemand dat toch doet komt eerst de politie en daarna justitie in actie. In de wet is heel precies geregeld hoe crimineel gedrag gestraft moet worden, en welke rechten criminelen hebben als zij voor de rechter komen.
Wat gebeurt er met je als je in aanraking komt met politie of justitie? Wie bepaalt hoe hoog de straffen zijn die de rechtbank uitspreekt? En wat is nu eigenlijk het verschil tussen een misdrijf en een overtreding?
Wat vindt de samenleving? Als iemand door de rechter wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf, heeft dat drie doelen. Ten eerste krijgt de veroordeelde natuurlijk gewoon straf voor wat hij gedaan heeft. Dat heet vergelding. Daarnaast wil de rechter de samenleving beschermen tegen een herhaling. Tot slot heeft opsluiting ook als doel om de veroordeelde voor te bereiden op een leven na zijn opsluiting. Dat heet resocialisatie.

De Provinciale Staten
Naast de gemeenteraadverkiezingen en de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn er ook verkiezingen voor de Provinciale Staten. Maar als je hier voor gaat stemmen waar stem je dan eigenlijk voor?
De provincie kun je zien als de schakel tussen het Rijk en de gemeente. Nederland is op dit moment in 12 provincies opgedeeld. Het besturen van deze 12 provincies tezamen wordt door het Rijk gedaan. De afzonderlijke provincies worden bestuurd door de Gedeputeerde Staten, de Provinciale Staten en de commissaris van de koningin. De Gedeputeerde Staten zijn het dagelijkse bestuur van een provincie. Ze worden door de Provinciale Staten gekozen voor een periode van vier jaar. Wanneer je een gedeputeerde bent kun je niet ook lid zijn van de Provinciale Staten. Iedere gedeputeerde houdt zich bezig met verschillende onderwerpen. Het aantal leden hangt af van het aantal inwoners in de provincie. Het zijn er in ieder geval minimaal 3 en maximaal 7. Om een vergelijking te maken kun je de gedeputeerden het beste vergelijken met het kabinet en het College van Burgermeester en Wethouders (in een gemeente).

De Nederlandse landbouw
Het aantal koeien in de wei wordt steeds minder. Daarom is het gerechtvaardigd de vraag te stellen of de boer in Nederland nog bestaansrecht heeft. En zo ja, op welke wijze? Melk is een product dat we dagelijks gebruiken. Binnen de bedrijfskolom speelt de zuivelindustrie een belangrijke rol.
Maar ook de overheid heeft een stem van formaat. Veel regels over de landbouw worden bepaald op Europees niveau. Deze regels gaan de komende jaren veranderen. Vandaar dat de boeren verder kijken dan hun traditionele werkzaamheden. Dat biedt kansen om te blijven bestaan.
Van oudsher was het landbouwbeleid gericht op het veiligstellen van de voedselvoorziening binnen de EU. Daarom werd in de zestiger jaren een garantieprijzensysteem ingevoerd. Het doel van dit systeem was de productiviteit verhogen. Het gevolg was echter dat de boeren overschotten gingen produceren.

De Nederlandse Grondwet
Artikel 1:
Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Het is in de grondwet verankerd dat alle mensen in gelijke omstandigheden op dezelfde manier behandeld moeten worden. Discriminatie is niet toegestaan.
Dit is een grondrecht. In andere wetten staat aangegeven wat voor maatregelen er genomen kunnen worden als er toch sprake van discriminatie is. Sinds 1994 is bijvoorbeeld de Algemene wet gelijke behandeling van kracht. De Commissie gelijke behandeling ziet erop toe dat deze nageleefd wordt.Artikel 7:
- 1. Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.
- 3. Voor het openbaren van gedachten of gevoelens door andere dan in de voorgaande leden genoemde middelen heeft niemand voorafgaand verlof nodig wegens de inhoud daarvan, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. De vrijheid van meningsuiting ligt sterk verankerd in de grondwet. Niet verbazingwekkend, want het is één van de pijlers voor een goed functionerende democratie.
Het is echter geen vrijbrief om alles te kunnen zeggen wat je maar wilt. Discriminerende opmerkingen zijn bijvoorbeeld niet toegestaan. Soms hebben mensen het niet in de gaten dat ze discrimineren. Vooroordelen kunnen hier de oorzaak van zijn.

De Nederlandse arbeidsmarkt
Bijna 7 miljoen mensen in Nederland werken een aantal uur per week. Ook jongeren werken steeds meer. Zij hebben bijbaantjes, vakantiebaantjes of lopen stage al of niet met een stagevergoeding.
Werkgever en werknemer
Werk je in loondienst voor een baas, dan ben je een werknemer. Degene die jou in dienst neemt en betaalt is een werkgever. Werkgevers en werknemers hebben uiteenlopende belangen.
De werkgever wil de kosten drukken, dus de lonen laag houden.
De werknemer wil juist meer verdienen, en dus een hoger loon.
Ook over de hoeveelheid arbeidsuren, verschillen de belangen van werkgever en werknemer.
Omdat de belangen uiteen lopen, heeft de overheid hier wetten voor opgesteld. Daar moet iedereen zich aan houden. Er zijn ook aparte organisaties opgericht om de belangen van beide partijen zo goed mogelijk te verdedigen. De belangenorganisaties van werknemers heten vakboden.

De menstruatiecyclus
De menstruatiecyclus gaat als volgt:
Deze cyclus wordt door de hypofyse bestuurd. De hypofyse geeft hormonen af, die via het bloed bij de ovaria komen.Onder invloed van dit hormoon (FSH) ontwikkelt zich in een van de follikels een rijpe eicel.Als de eicel rijp is, barst de follikel open. Bij dit proces, de ovulatie komt de eicel vrij.Rond de vijftiende dag van de cyclus vindt gewoonlijk de eisprong plaats.De follikel verandert en wordt het gele lichaam, deze blijft vanuit het ovarium nog oestrogeen produceren.Deze vrijgekomen eicel wordt via de trechter en de eileider afgevoerd. Als de eicel niet binnen vierentwintig uur bevrucht wordt door een zaadcel, gaat ze verloren.De wand van de uterus is inmiddels voorbereid op een zwangerschap. Onder invloed van een hormoon (oestrogeen) is een rijk doorbloede verdikte laag gevormd. Daar kan een embryo zich in nestelen.Als er geen embryo arriveert, wordt de verdikte bekledingslaag afgebroken. De bloedtoevoer stopt en de resten van de laag laten los. Al gauw begint de menstruatie.De gehele cyclus duurt ongeveer 28 dagen, maar dat kan per persoon verschillen.

De koffieplantage
Gouverneur-generaal Van den Bosch In het koloniale Indonesië werden aan het begin van de 19e eeuw vele producten voor de Nederlandse handel verbouwd. Naast suiker en de kleurstof indigo, was koffie daar een belangrijk voorbeeld van. Deze koffie was hoofdzakelijk bedoeld voor de Nederlandse en Europese markt.
De Java-oorlog van 1825 tot 1829 en verschillende andere opstanden in Nederlands-Indië zorgden voor een grote staatsschuld aan Nederlandse zijde. Daar moest wat aan gedaan worden. Want Indië was juist gekoloniseerd om er winsten uit te slepen voor de Nederlandse schatkist. Koning Willem I gaf gouverneur-generaal Van den Bosch de opdracht om verandering in deze situatie te brengen.
Om Indië weer tot ‘Nederlandsch wingewest’ te maken, voerde Van den Bosch het Cultuurstelsel in. Dit hield in dat de Javaanse boeren verplicht werden om op één vijfde deel van hun grond producten te verbouwen die het meest opbrachten op de wereldmarkt. Deze producten moesten zij als belasting afstaan aan het Nederlandse gouvernement. De Nederlandse Handel-Maatschappij vervoerde de producten en verkocht ze op veilingen in Nederland.

De geschiedenis van de game
Mensen zijn altijd gefascineerd door fantastische werelden. Tot voor kort had de lezer, luisteraar of kijker een passieve rol; het verloop van het verhaal is immers door de maker vooraf bepaald. Nieuwe media bieden ongekende mogelijkheden voor interactie.
Een spelcomputer is een computer zonder toetsenbord. Meestal wordt de spelcomputer, ook wel console genoemd, aangesloten op een televisiescherm. Het spel wordt gespeeld via controllers, die de speler met de hand bedient. Gangbare spelcomputers zijn de zogenaamde next-generation consoles zoals de X-box, Playstation2 en de Gamecube. Naast de spelcomputer biedt ook de gewone pc spelmogelijkheden via internet of spellen op cd-roms.
Kijkend naar de nog recente geschiedenis van de spelcomputer, is het nauwelijks voor te stellen dat de eerste simpele spellen een revolutionaire ontwikkeling zouden ontketenen. Het eerste spel ‘Tennis for Two’ is in 1958 uitgevonden in een laboratorium die de spelmogelijkheid bood op open dagen van een kerncentrale. Evenals ‘Space War’ uit 1962 waren deze spellen gekoppeld aan dure universiteitscomputers met een enorme omvang.

devotie
Vroomheid, godsvrucht; bijzondere godsdienstige verering van een bepaalde heilige

disposal
(be)schikking; verkoop; afdoening; afdeling voor opruiming van bommen; mijnopruimingsdienst; (keuken)afvalvernietiger

discipline
tucht; vak van wetenschap

Digitale popmuziek
Toen elektronische muziek ontstond, had ze aanvankelijk een klein bereik. Er waren maar weinig elektronische instrumenten. Deze instrumenten stonden in studio's, die alleen voor de serieuze avant-gardisten en onderzoekers beschikbaar waren.
Halverwege de jaren 60 begon elektronische muziek de popmuziek te beïnvloeden. Bekende popgroepen als the Beatles, Pink Floyd en Frank Zappa experimenteerden met elektronische muziek en studioapparatuur. Elektronische muziek maakte daardoor in één klap deel uit van een grote alternatieve popcultuur.
De vrije geest van de zestiger jaren zorgde voor het versmelten van de verworvenheden van de serieuze elektronische muziek en de alternatieve popmuziek. Popmusici ontleenden elementen aan het elektronische voorhoedewerk en de muzikale grenzen begonnen te vervagen. Buiten de popwereld deed de elektronica ook haar intrede in andere muziekvormen als jazz en zwarte dansmuziek.Vanaf de jaren 80 kon elke musicus een elektronische huisstudio aanschaffen voor een klein bedrag. Tegenwoordig is de elektronica is niet meer weg te denken uit de popmuziek. Groepen als The Human League, Ultravox en DAF speelden uitsluitend nog met elektronische apparatuur en scoorden daar ook hits mee.Een aantal jaren geleden was de IJslandse artiest Björk nog in Amsterdam te zien met zowel de elektronische groep Matmos als een eskimokoor. Als geen ander bewijst de muziek van Björk dat akoestische instrumenten, digitale instrumenten en zang moeiteloos gecombineerd kunnen worden op een wijze die velen ontroert.

Digitale muziek
Tegenwoordig gebruiken we samplers, hoogwaardige effectapparatuur en natuurlijk veel computertechnologie om digitale muziek te maken. Vrijwel elke song die MTV uitzendt, is gemaakt met behulp van elektronische middelen.
Madonna's zangpartijen bijvoorbeeld zijn met digitale technologie aan elkaar gemonteerd. De elektronische klankbewerking en de digitale middelen zijn diep in de muzikale wereld doorgedrongen.Het eerste elektronische instrument was de Theremin. De Rus Theremin ontwikkelde het aan het begin van de 20e eeuw. Het instrument bestond uit een soort antenne, waarmee je geluid kon voortbrengen en veranderen door je handen erlangs te bewegen.De Theremin verschafte een nieuwe klank en een nieuwe speeltechniek. Het instrument is in het begin vooral traditioneel gebruikt om reeds bestaande composities mee uit te voeren.Door de industrialisering had de samenleving nieuwe klanken nodig om zich uit te drukken. Onder leiding van Luigi Russolo ontwikkelden de Futuristen een nieuw klankenarsenaal. Ze hadden alleen nog niet de juiste instrumenten om de gewenste klanken te maken. Hun idee om grote geluidsgeneratoren te maken, is enkele decennia later door Pierre Henry uitgevoerd.De komst van de bandrecorder na de Tweede Wereldoorlog maakte het mogelijk om elk denkbaar geluid op te nemen. Dat zorgde voor een totaal nieuwe vorm van werken en een nieuw soort muziek.
Plotseling speelden straatgeluiden, een rondtollende asbak of een voorbij denderende trein de hoofdrol in een muziekstuk. De stijl die gebruik maakte van opgenomen geluiden werd `Musique Concrète` genoemd. De Franse componist Pierre Schaeffer en de eerder genoemde Pierre Henry speelden daarin een enorme pioniersrol.Vooruitziende componisten, musici en wetenschappers ontwikkelen tegenwoordig nieuwe elektronische instrumenten. Hun doel is de muziek te verrijken met nieuwe technieken en nieuwe klanken. Ze onderzoeken voortdurend alle mogelijkheden van nieuwe elektronische apparatuur.
Een voorbeeld hiervan is de voorloper de synthesizer; het Mixture Trautonium van Oskar Sala. Hij maakte onder andere de muziek voor The Birds van Hitchcock.De nieuwe technieken worden ook toegepast voor het creëren van speciale geluidseffecten. De stem van de castraat in de film 'Amadeus' is een voorbeeld van digitale geluidsmanipulatie.Het concept van de elektronische muziek wordt nu toegepast in vele muziekstromingen: R&B, techno, hiphop, maar ook rock en klassieke muziek.
Er zijn zelfs geluidskunstenaars die het internet niet als bewerking of toevoeging van een bestaand muziekstuk zien, maar het internet als instrument gebruiken. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Radboud Mens, Guy van Belle, Michel Waisvisz, Xavier van Wersch en Roel Funcken.

dialogen
samenspraken

diagnosticeren
de diagnose opmaken, diagnose is het onderkennen van een ziekte

dopen
bevochtigen door indompeling; de doop, het Heilige Doopsel toedienen; een naam geven; een doop is een dompeling of besprenkeling

doopbeloften
belofte door of (meestal) namens de dopeling (door de doopheffers) bij het doopsel afgelegd van trouw aan het geloof

domineren
overheersen

documentaire
Gaat over een onderwerp. Laat de werkelijkheid zien.

driedimensionaal
met drie dimensies; afmetingen; aspect, bestanddeel

drama
toneelstuk; treurspel, in het bijzonder in toepassing op de oude klassieke treurspelen; (reeks) aangrijpende gebeurtenis(sen); de gezamenlijke toneelstukken van een periode of een land

dyslexie
woordblindheid

ecosysteem
het natuurlijk evenwicht in een bepaald gebied: de planten en dieren die er leven verdringen elkaar niet

Ecobeleid in de Alpen
De Alpen liggen niet in één land. Dat is een van de belangrijkste redenen waarom het zo lang heeft geduurd voor er gewerkt ging worden aan oplossingen voor de Alpine-milieuproblematiek.
En nog steeds voeren de landen een verschillend beleid. Italië en Frankrijk lopen het meest achter. Daar maakt men zich nog steeds niet zo druk als er weer een boshelling gekapt moet worden voor een nieuwe piste. In Oostenrijk en Zwitserland moet bij wijze van spreken voor elke boom een kapvergunning van de overheid worden gevraagd.
De belangrijkste reden van die verschillende aanpak lijkt het verschil in bevolkingsconcentratie. De boeren in de Franse en Italiaanse bergdalen zijn massaal naar de stad verhuisd toen er geen werk meer voor ze was. De gebieden zijn ontvolkt. Het kost niet zoveel moeite om op deze plekken skigebieden ‘met de Franse slag’ uit de grond te stampen. Er komen nauwelijks protesten.
In Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk is de plaatselijke bevolking veel minder weggetrokken. Op dit moment willen ze bij de ontwikkeling van hun eigen skigebied betrokken blijven. Ook zij weten maar al te goed dat een vernielde natuur uiteindelijk alle toeristen zal wegjagen. Daarom komen in Oostenrijk en Zwitserland steeds meer toeristengebieden waar je niet zomaar met de auto kunt rondrijden. Er zijn beschermde natuurgebieden waar nooit meer een boom gekapt mag worden en waar iemand op de lange latten onmiddellijk een procesverbaal krijgt.

echografie
medisch onderzoek van inwendige organen of een foetus door middel van geluidgolven

Eerste Kamer
Wordt ook wel Senaat genoemd. Bestaat uit 75 senatoren. Controleert, net als de Tweede Kamer de regering. De Eerste Kamer heeft minder macht dan de Tweede Kamer. De Eerste Kamer keurt een wet goed of niet. Zij mogen niets veranderen aan de wetten. Dat is het werk van de Tweede Kamer.

effortless
zonder inspanning; moeiteloos; ongedwongen

elitair
kleine, besloten groep van vooraanstaande, bevoorrechte mensen

elevation
verheffing; hoogte; verhevenheid; (verticale) opstand; elevatie

elektronisch
Betrekking hebbende op, werkende door of met vrije of zwak gebonden elektronen.

elektronica
Tak der elektrotechniek die zich bezighoudt met de bestudering van het gedrag van vrije of zwak gebonden elektronen, zoals b.v. in radiolampen. Elektrotechniek is een deel van de techniek dat zich bezighoudt met de opwekking, voortgeleiding en het praktische gebruik van elektrische energie.

elektromagnetisch
Op de werking van de elektromagneet berustend of daarmee in verband staand. Een elektromagneet is een staaf van week ijzer, tijdelijk magnetisch gemaakt door de invloed van een elektrische stroom die door een daarom gewonden geïsoleerde geleidraad gaat.

elbowing
met de ellebogen duwend; dringend; een bocht (bochten) vormend

elaborately
uitgebreid; met zorg be-, uit-, afgewerkt; ingewikkeld; doorwrocht; in de puntjes; nauwgezet

emphasis
nadruk; klem; emfase

emissie
uitzending van kleine deeltjes

Emigratie
Mensen die uit Nederland weg gaan om in het buitenland te gaan wonen zijn emigranten. Deze mensen gaan voor lange tijd weg en komen voorlopig niet meer terug. Tenminste, dat is de bedoeling.
Ze gaan in het buitenland wonen. Ze verwachten daar iets te vinden, wat ze in Nederland niet hebben. Bijvoorbeeld: rust in Noorwegen. Werk met een goed salaris in de VS. Of een aangenaam klimaat in Spanje.
Wanneer er emigranten weer terugkeren naar hun moederland noemen we ze remigranten of retourmigranten.

emerging
oprijzend; verrijzend; opduikend; boven komend; te voorschijn (aan de dag) komend; naar voren tredend; uitkomend; blijkend; zich voordoend

enhance
verhogen; vergroten; verheffen; vermeerderen; versterken; verzwaren; waardevoller maken; verfraaien

engines
machines; motoren; locomotieven; werktuigen

Energieproblematiek
Het ontwikkelen van nieuwe brandstoffen wordt urgent. De huidige economie drijft op olie, aardgas en steenkool, die hun langste tijd gehad hebben. Zelfs president Bush heeft hier in zijn State of the Union op gewezen.
Problemen zijn: de groei van de wereldbevolking, het opraken van de fossiele energievoorraden, de bedreiging van ons milieu door het broeikasgas koolstofdioxide CO2 en de luchtverontreiniging door fijn stof en andere verbrandingsproducten. Het verbranden van al die kolen, olie en gas geeft natuurlijk enorme hoeveelheden broeikasgassen in onze atmosfeer. In maart 2006 werd de hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer gerapporteerd als 381 ppm (parts per million) terwijl vóór de industriële revolutie 280 ppm normaal was.
Fossiele brandstoffen - Er worden schattingen gemaakt over de totale hoeveelheid kolen die er in de hele wereld nog te vinden en op te graven zou zijn. Dat varieert nogal, want wat betekent 'op te graven' precies. Maar met een redelijke graad van nauwkeurigheid heeft het Amerikaanse bureau voor energiezaken uitgerekend dat er zo’n 300 kubieke kilometer kolen nog op ons ligt te wachten. Als je vindt dat iedereen op aarde recht heeft op een gelijk stuk daar van, dan komt dat neer op een kubusvormig blok kolen van ruim drieëneenhalve meter hoog. Als je zo’n zelfde berekening maakt met de hele wereld-olievoorraad kom je op een 60 kubieke meter olie per persoon, dus ongeveer dezelfde orde van grootte. Genoeg om een bescheiden zwembadje mee te vullen.
Als alles zou doorgaan in hetzelfde tempo als dit jaar, en als de voorraden inderdaad zo groot blijken te zijn als berekend, dan hebben we nog voor 180 jaar kolen en olie en voor 25 jaar aardgas.

endurance
(het) verduren; lijdzaamheid; geduld; uithoudingsvermogen; weerstandsvermogen; duur; voortduring