Algemeen letterkundig lexicon

recensie

Etym: Lat. re-censere = opnieuw menen, zijn oordeel uitspreken.

Term uit de wereld van de kritiek voor een voornamelijk kritische beoordeling van een (literair) werk, in een dag- of weekblad, in een tijdschrift, ook wel voor radio en televisie, of tegenwoordig op het internet. Synoniem boekbespreking.

Het zwaartepunt van deze vorm van journalistiek proza ligt hierbij niet op de wetenschappelijke aanpak, maar op de subjectieve mening van de recensent. Dit sluit niet uit dat menige recensie tevens informatief van aard is, hetgeen samenhangt met de actualiteit, die zelfs het hoofdkenmerk van de recensie genoemd kan worden. De dag- en weekbladpers heeft veelal zijn vaste rubrieken voor recensies. De dagbladen hebben er vaak vaste dagen voor, waarop specifieke bijlagen met o.a. boekbesprekingen uitkomen (zoals de bijlagen van NRC/Handelsblad en de De Volkskrant, De Morgen en de Standaard der Letteren).

De term recensie beperkt zich niet tot het terrein van de letterkunde, maar strekt zich ook uit tot andere kunsten, alsook tot manifestaties daarvan in de ruimste zin, zoals toneelvoorstellingen, concerten e.a. Zie in dit verband ook theaterkritiek.

Lit: J.J.A. Mooij, ‘Problemen rondom literaire waardeoordelen’ in De gids 136 (1973), p. 461-473 • H.T. Boonstra, ‘Van waardeoordeel tot literatuuropvatting’ in De gids 142 (1979), p. 243-253 • P.F. Schmitz, Kritiek en criteria (1979) • J.O. Hoge, Literary reviewing (1987) • W. de Moor, De kunst van het recenseren van kunst (1993) • G. Redeker, ‘De creatieve criticus: tekstdoelen en stijlmiddelen in literaire recensies’ in F. van Eemeren e.a. (red.), Conflicterende doelen (1999), p. 295-310 • M. Vogel, Recensies! Waar onze literatuur vandaan komt (2001) • Ph.K. Chong, Inside the critics' circle. Book reviewing in uncertain times (2020).