Tom Robbins

Duygu Özdemir PARFÜMÜN DANSI KİTABINDA " KOKU " KAVRAMININ HAZ VE ÖLÜMSÜZLÜK İLE İLİŞKİSİ " …ölüler artık koku alamaz ve kokamaz. Başka türlüsü onlar için pek zor olurdu. Koku anıları uyandırır. Buraya koku girmesine izin versek, ölüler hala hayatta kalır, kaderlerini kabullenemezlerdi. Koku oldukça sonsuz hayat umudu da bitmez… " 1 Tom Robbins'in Parfümün Dansı adlı romanı okurken mistik bir dünyada kaybolduğumu farkettim, günlük hayata dokunan, aşk, din, mitoloji, felsefe ve tarihle iç içe olan bu romanda aslında ölümsüzlüğün arayışına koku eşlik ediyor. Romanda sıkça bahsedilen ölümsüzlük ve koku ilişkisinin yanında aslında bir özü arama da söz konusu, bu öz, zaman zaman aranan parfüm zaman zaman da ölümsüzlük olurken ama aslında en çok arzu ile ön plana çıkıyor. Parfumün dansı kitabı ve Pan karakterinden yola çıkarak önce koku ve haz ilişkisini sonrasında da koku ve ölümsüzlük ilişkisini inceleyeceğim. Parfümün Dansı, 8.yüzyıl ve günümüz olmak üzere iki ayrı zamanda ve Paris, Seattle ve New Orleans olmak üzere farklı mekanlarda farklı karakterler arasında geçiyor ve sonrasında bir parfüm şişesi etrafında yollarının kesişmesiyle hikaye tamamlanıyor. Alobar adlı bir kralın gelenekler gereğince yaşlılık belirtileri göstermeye başlaması üzerine acı yumurta yedirilerek öldürülmesinin kararlaştırılmasıyla başlayan roman, Alobar'ın bu ölümden kaçarak hayatına farklı bir yön vermesi ve dünyayı gezmesiyle ilerliyor. Onunla aynı kaderi paylaşan, Hint geleneklerine göre ölen kocası sonrasında dul kalan Kudra'nın da kocasının cesediyle yakılarak öldürülme kararına karşı çıkarak kaçmasıyla yolları kesişir. Karşılaştıkları manastırda Kudra'nın erkek olmadığını anlayan Alobar sonrasında onu da alarak dünyayı gezmeye, ölümsüzlüğü ve sınırsız yaşamı aramaya başlarlar. Romanda önemli bir yer alan Bandaloop adlı doktorların mağaralarına gelirler. Onlar bedendeki havayı nefes, suyu temizlik, toprağı beslenme ve ateşi seks öğeleriyle doğru şekilde dengeleyerek ölümsüzlüğü, hatta maddesel çözülmeyi olanaklı kılmayı 1 Tom Robbins, Parfümün Dansı (İstanbul:Ayrıntı Yayınları, 2017), 427.

(University of Wales Press)
Tom Robbins’s paean to plants Jitterbug Perfume tenders flora as the protagonists ushering out the waning animal age (represented by the evanescing Pan) to make way for the age of sunlight. The sharp and subtle tones of the plant world’s aromas, Robbins encouragingly says, grow into catalysts for human evolution, permitting humans to enter into a halcyon Satya Yuga of plant-being.1 One of the delights of this work of speculative fiction is that Jitterbug Perfume does not create an unbelievable world, instead interspersing the ravings of genius characters and slightly mythological spirits, places and happenings into the familiar surroundings of New Orleans, Paris and the ancient East. In Robbins’s novel, characters from three cities become linked across millennia through a magical-realist narrative, whirling around the mysterious olfactory inducements of the red beet, the secret to the sublime base note in the perfect perfume.

Fort du succès critique et commercial de Drugstore Cowboy (1989) et My Own Private Idaho (1991), Gus Van Sant s'attelle à l'adaptation de Even Cowgirls Get The Blues (1993), roman tardif de la beat Generation, mouvement littéraire et artistique dans lequel il puise nombre de ses sources d'inspiration. Cette oeuvre semble s'inscrire dans la continuité formelle et thématique de ses deux opus précédents, flirtant avec les ailleurs de la route et de la drogue, les figures de la jeunesse marginale, l'homosexualité et les questions de genre, la culture underground et le communautarisme, sur toile de fond de paysage naturel américain. Le roman éponyme de Tom Robbins 1 (1976), raconte l'histoire de Sissy Hankshaw, née avec des pouces hypertrophiés d'une trentaine de centimètres qui feront d'elle la meilleure auto-stoppeuse au monde. Son destin extraordinaire la confrontera à des personnages singuliers, Indiens natifs, transsexuels, cowgirls lesbiennes et féministes ou encore vieux sage asiatique aux origines incertaines. Bref, tout un microcosme psychédélique, fidèle aux topoï du roman beat. À la lumière de certains de ces motifs, il apparaît que l'adaptation filmique du roman ne se limite pas à une reprise en règle de tous les lieux communs du genre, mais qu'une hypothèse de lecture plus ambiguë, plus nuancée, se dessine. En actualisant dans son film les stéréotypes de la culture beat, Gus Van Sant cherche à les déplacer, à les ébranler, pour en révéler les failles et les limites. Une démarche qui dévoile le jeu conscient et sophistiqué du réalisateur avec les modalités du road-movie mais aussi du western, et se propose de mettre au jour la prise de distance de Gus Van Sant avec la notion de genre. Modèles de l'emprunt Le personnage de Sissy, emblématique figure du stopper, s'inscrit dans la droite lignée des personnages nomades de la beat, épopée libertaire qui célèbre « non plus le voyage lettré vers une destination guidée par l'idéologie du XIX ème siècle, mais le voyage pour lui-même, tel qu'en lui-même, n'ayant d'autre finalité que l'avancée vers des terres toujours plus lointaines » 2. Après un prologue centré sur l'enfance de l'héroïne, le récit élude paradoxalement le voyage de cette dernière à travers les États-Unis et s'ouvre sur son arrivée à New York au terme de onze années d'errance. Le style de Tom Robbins épouse la liberté de ton emblématique des écrivains beat, qui s'affranchissent des conventions linéaires du

Even Cowgirls Get the Blues is part ‘road’ novel, part Western, drawing on conventions of both genres. This paper explores Robbins’ subversion of traditional frontier imagery. The Rubber Rose Ranch in which much of the action takes place is a parody: it is in fact a modern health spa, a tax write-off, where poorly bred cattle are tended by female cowpokes in a superficial display. Unsatisfied with their inauthentic western experience, the renegade cowgirls run the manager and clients off the land, slaughter the cattle, and take control of the ranch.
Fluidity of movement is another central theme in the novel, which has roots in the frontier tradition. Sissy Hankshaw crosses the United States from coast to coast, aided by the very thing which would traditionally be considered a disability: her abnormally large thumbs. The ease with which Sissy traverses the continent is in stark contrast to the perils encountered by settlers a century earlier. Sissy’s frontier is of a different kind; she is torn between wanting to be normal, and wanting to be loved. Overcoming this frontier is Sissy’s coming of age story.
The cowgirls, including Sissy, cling to a traditional, romantic, and mythical notion of the Western frontier in the modern era. By kidnapping the last flock of whooping cranes, and stunting their traditional migratory instincts with peyote, the cowgirls aim to stagnate progress and change, which threaten their romanticised existence. The paper focuses on the irony that the inhabitants of the ranch, in their attempt to live the authentic cowgirl existence, actively subvert traditional notions of the Western frontier. They are cowgirls, not cowboys. They hold the 60s counter-culture ideals of free love, and the majority of the cowgirls are lesbians. Their incongruity compliments the ranch cum health spa in that they are all, undeniably, other: a micro counter-culture, unable to move west.

This paper looks at the way in which Robbins uses second person in his novel Half Asleep in Frog Pajamas (1994) in order to subvert the reader. I argue that Robbins, who is notorious for his alternative views on society and his lack of shyness in proclaiming them, is not quite so obvious in the way he presents arguments as he might seem at first. Aware of the fact that simply telling people to think for themselves does not lead to true independence, I examine some of the strategies by which Robbins tricks his readers into thinking critically.