Encolpion

Öz
İstanbul’da bulunan Haluk Perk Müzesi, nadir örnekler barındıran zengin koleksiyonuyla ülkemizin özel müzeleri arasında
saygın bir yer edinmiştir. Haluk Perk tarafından 1995 yılında müzeye dönüştürülen bu koleksiyon, Bizans Dönemi’ne ait çok
farklı kategoride esere de ev sahipliği yapmaktadır. Makalemizde, bu koleksiyondan Bizans dünyasındaki inanç, münzevi
yaşam, hac ve hacılık kavramların sanata nasıl yansıdığı hakkında bilgi veren, toplam on beş adet eser konu edilmektedir.
Bizans İmparatorluğu’nun farklı dönemlerine tarihlenen bu eserler arasında bir hacı tokeni; taşınabilir nitelikte iki küçük
ikona; kutsal kişi tasvirleriyle bezeli dokuz enkolpion ile takılara ait üç bronz obje yer almaktadır. Söz konusu eserler,
üzerlerindeki zengin ikonografinin bir anlam kazanabilmesi ve ortaya çıkmalarında hâkim olan düşüncenin neler olduğunun
daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla, Bizans dünyasındaki inanç ve ibadet ilişkisine vurgu yapan birtakım kavram, kişi ve
fikirlerle birlikte ele alınmıştır. İkonografileri, üslupları ve benzer örnekleri göz önüne alınarak incelenen ve tarihlendirilen
bu eserler, Bizans Sanatı’nın Anadolu buluntusu nadir ve özgün örnekleri olmaları bakımından da son derece önemlidir.
Anahtar Kelimeler
Haluk Perk Müzesi, İnanç, Münzevi Yaşam, Hac, Enkolpion, Bizans
Abstract
Haluk Perk Museum in Istanbul has gained a prestigious place among the private museums of our country with its rich
collection containing rare examples. The collection, which was turned into a museum by Haluk Perk in 1995, also includes
many different categories of works from the Byzantine Period. In our article, a total of fifteen works from this collection,
which give information about the beliefs, ascetic life, cross and pilgrimage concepts in the Byzantine world and how they
are reflected in art, are discussed. Of these works, which are dated back to different periods of the Byzantine Empire,
there is one pilgrim’s token, two icons that are portable, nine encolpia decorated with the depictions of saints and three
bronze objects of jewelry. The works in question were handled together with the concepts, people and ideas emphasizing
the relationship between belief and worship in the Byzantine world in order for the rich iconography in them to gain a
meaning and to be able to better comprehend what the dominant thought was in their emergence. The works, which have
been examined and dated considering their iconography, styles and similar examples, are extremely important in terms
of being rare and unique examples of Anatolian finds within the scope of Byzantine Art.
Keywords
Haluk Perk Museum, Faith, Asceticism, Pilgrimage, Encolpion, Byzantine

The subject of this research are two valuable encolpia in the form of pectoral
medallions on a chain, worn around the neck, which once belonged to the Hopovo Monastery, and were preserved in the reliquary shrine of the Holy Great Martyr Teodor the Tyro. After the devastation and destruction that the Monastery experienced during the Second World War, these items came to the Museum of the Serbian Orthodox Church. The encolpia medallions, both with the representation of the Lord Jesus Christ, were made in the Middle Ages, in the form of sardonyx and horn (ivory) cameo. In the later period, these cameos got a fitting and a long silver gilded chain. Fittings were made of silver, and gold plated, with the use of semi-precious and decorative coloured glass stones. On the basis of a comparative analysis with related material, a new dating of the
mentioned encolpia is made in the paper: one encolpia cameo has been dated in 12th century, and the other in 14th century.

Özet İmparator II. Nikephoros Phokas Makedonya Hanedanı üyesi olmamakla birlikte parlak askeri kariyeri sayesinde tahta geçmiştir. II. Nikephoros Phokas dönemine ait nadir basım gümüş sikke miliaresion ise Makedonya Hanedanlığı döneminde gelişen sanat üslubunun sikke tasvir tipolojisine getirdiği yenilik olarak dikkat çekmektedir. Nadir basım örneklerden olan gümüş sikke birimi miliaresion'un ön yüzünde yer alan imparatorun tasvirindeki tipolojik farklılık dönemin sanat üslubunda yaşanan gelişmelerle paralellik göstermektedir. II. Nikephoros Phokas'ın tahtta geçmesinin öncesinde ve sonrasında yaşanan siyasi ve kültürel gelişmeler gümüş sikke miliaresion eşliğinde incelenecektir. Abstract A Rare Miliaresion of Nicephorus II Phocas from Balıkesir, Kuva-yi Milliye Museum While Nicephorus Phocas was not a member of Macedonian Dynasty, he became emperor with the help of his brilliant military career. A silver coin, miliaresion which is a scarce mint of emperor Nicephorus II Phocas reign presents a new reflections of Macedonian art style on Byzantine coin iconography. This rare silver coin which is called miliaresion has different style of emperor representation on its obverse. This typological difference also displays parallelism with the art style of its era. Cultural and political developments which occured before and later of Nicephorus II Phocas sovereignty will be researched in company with this rare silver coin.

El ajuar funerario del arzobispo y mecenas don Alonso de Aragón (1470-1520), hijo natural de Fernando el Católico, nos permite reflexionar sobre las inquietudes e intereses del prelado. Sus alhajas, encontradas en 1994 durante los trabajos de restauración de la Catedral del Salvador,  por un lado materializan la internacionalidad de las relaciones del arzobispo, y por otro, las conexiones artísticas del Reino de Aragón en las postrimerías de la Edad Media.