HAYVAN ÇİFTLİĞİ
ayşe tanas2020, geroge orwell
visibility
…
description
133 pages
link
1 file
Beylik Çiftlik’in sahibi Bay Jones, her gece yaptığı gibi kümesin kapısını örtmüş, ama çok sarhoş olduğu için tavukların girip çıktıkları delikleri kapatmayı unutmuştu. Avluda tökezlene tekerlene yürürken, elindeki fenerin ışığı da bir o yana bir bu yana yalpa vuruyordu. Arka kapıda botlarını çıkarıp attı, kilerdeki fıçıdan son bir bardak daha bira doldurup bir dikişte içti, sonra üst kata çıkıp yatak odasına girdi. Bayan Jones horul horul uyuyordu
Related papers
HAYVAN KESİMİNİN FIKHÎ BOYUTU
Diyanet Dergisi, 2011
Yeryüzünde ve hatta bütünüyle evrende yer alan varlıkların insanın emrine verildiği ve istifadesine sunulduğu birçok ayette dile getirilmiştir. Teshir ayetleri olarak isimlendirilen bu beyanlar yanında, yeryüzünün nimetlerinden faydalanmanın genel anlamda mübah olduğu, haram kılınanların ise istisna düzeyinde kalıp esasen bunların da açıklandığı ifade edilmiştir. Yine bu çerçevede tayyibat kelimesiyle iyi ve temiz şeylerin helal; habais kelimesiyle kötü, iğrenç ve pis şeylerin haram kılındığı belirtilmiştir. Hz. Peygamber (s.a.s.) bu genel çerçeveyi beyan bağlamında bazı kurallar koymuş, örneklemeler yapmış ve ilavelerde bulunmuştur. Söz konusu genel serbestlik, hayvan ve hayvan ürünlerini de tabiatıyla içermektedir. Bunlar içinde deve, sığır, koyun ve keçi, öteden beri yenmesi mutatlaşmış evcil hayvanlar olmaları ve kolay üretilebilmeleri hasebiyle özellikle anılmıştır. (En'âm, 143-144; Hac, 36.) Bununla birlikte Kur'an'ın ve ona bağlı olarak sünnetin, hayvan etlerinin yenilebilmesi noktasında duyarlı olduğu ilave bazı gereklilikler vardır. Tahrif edilmemiş biçimleriyle önceki şeriatlarda da izlerini görebildiğimiz (Bk. Bakara, 67; Tevrat, "Levililer", 11/47; "Tensiye", 14/4-19; İncil, "Resullerin İşleri", 15/29; Kürşat Demirci, "Hayvan: İslâm Öncesi Din ve Toplumlarda", DİA, 17/84-85.) bu gereklilikleri şu iki noktada toplamak mümkündür: a. Usulüne uygun olarak kesilmesi (tezkiye), b. Kesilirken Allah'ın adının anılması (tesmiye). Bu yazıda birinci hassasiyet üzerinde duracak, Kur'an ve sünnetin öngördüğü usule uygun olan hayvan kesim yöntemlerini ele alacak ve fıkıh doktrinine müracaatla konuyla ilgili değerlendirmeleri sergileyeceğiz. Eti yenen hayvanların kesilmesi gerektiğini zekât kökünden gelen tezkiye fiiliyle belirten Kur'an (Mâide, 3.) bunun zebh ve nahr olmak üzere iki yoluna işaret eder. Her ikisinde yarma, yaralama ve kesme gibi sözlük anlamları bulunan bu kelimeler, hayvanın kesim yerlerini göstermeleri bakımından birbirinden ayrılmaktadırlar. Damarları kesmek, boğazı kesmek anlamındaki zebh, çenenin bitip boyunun başladığı yerden kesmeyi ifade ederken; göğsü yaralamak anlamındaki nahr ise kesim işleminin boynun göğse birleştiği yerden yapılması anlamına gelir. Yere yatırılarak çene altından kesilen davar ve sığır için zebh; yüksek olduğundan yatırılamayan ve sol ayağı bağlanmış olarak ayakta ve göğsünün üst tarafından kesilen deve için nahr kelimesi kullanılır. Çene altından veya boynun bitiminden her iki şekliyle kesimin tam olarak nasıl yapılacağını, bir başka deyimle şer'î tezkiyenin yöntemini Hz. Peygamber şöyle izah etmiştir: "Allah her şeyin mükemmel yapılmasını emretmiştir… Onun için hayvan kestiğiniz zaman iyi ve güzel kesin. Kişi bıçağını güzelce bilesin ve böylece keseceği hayvanını rahatlatsın." (Müslim, "Sayd", 57; Ebû Dâvûd, "Edâhî"; Tirmizî, "Diyât", 14.) "Kesim yeri lebbe (boynun en alt tarafı, gerdan) ile lahye (çene) arasındadır."
HİTİTLER VE HAYVANLAR
Hatti ve Hitit inanç dünyasında hayvanların rolü/ Animals in Hatti and Hittite beliefs, 2023
Animals in Hatti and Hittite beliefs
DİVAN EDEBİYATINDA HAYAT VE SİYASET
divan edebiyatının hayat ve siyasetle ilişkisini sorgulamaya çalışan bir çalışma
HAYVAN HAKLARI
Sophos Akademi, 2019
Hem Protestan hem de Roma Katolik’i olan kiliseler, tarihten bu yana, hayvanların herhangi bir hakka sahip olmadıklarını dile getirdiler. Bu görüş, hayvanların ruhlarının olmadığı inancına sahip Hristiyan doktrinindeki Tanrı’nın insanoğluna hayvanlar üzerinde mutlak bir güç verdiğine ilişkin inancı içerir: “Tanrı ‘insanı kendi suretimizde, kendimize benzer yaratalım’ dedi. ‘Denizdeki balıklara, gökteki kuşlara, evcil hayvanlara, sürüngenlere, yeryüzünün tümüne egemen olsun’ (Yaratılış 1:26). Tanrı hayvanlar ya da insanlar tarafından yapılan zulümlerle ilgilenmemiştir. Tanrı, insanı cezalandırmak için dünyayı sular altında bıraktığında sayısız hayvan boğulmuştu. İncil’de anlatılan olay dikkat çekicidir: “Tanrı tarafından atanan İbranice yargıçlardan biri Şimşon, kırsala çıkıp 300 çakal yakaladı. Sonra çakalları çifter çifter kuyruk kuyruğa bağladı. Kuyruklarının arasına da birer çıra sıkıştırdı. Çıraları tutuşturup çakalları düşmanlarının ekinlerinin arasına salıverdi de onların demetlerini, ekinlerini, bağlarını ve zeytinliklerini yaktı” (Hakimler 15; 3-5). “Tanrı’nın kaygısı öküzler mi yoksa bunu özellikle bizim için mi söylüyor?” diye sordu Aziz Paul (1. Korintliler 9: 9) olumsuz yönde bir cevaba yol açarak çünkü onun asıl görüşü öküzlerle ilgili ilahi yasaların insan yararı için yapılmış olmasıdır. Tanrı her bir serçenin farkındadır ancak İncil’de onların veya diğer hayvanların refahını çok az önemser. Ayrıca Tanrı, Yahudilere sık sık sadece düşmanlarını değil, düşmanlarının hayvanlarını da öldürmelerini emreder. Bizzat İsa, başkasının domuz sürüsünü göle atmış, yaklaşık 2 bin hayvanın ölümüne neden olmuştu (Markos 5: 11-13). Aziz Augustinus (354-430), Gadarene domuzunun boğulmasına izin veren İsa’nın, insanlığın hayvanlara karşı hiçbir bakım görevi olmadığını “Mesih, hayvanların öldürülmesinden ve bitkilerin tahribinden kaçınmanın sebebinin batıl inançların artışı olduğunu gösteriyor”[1] şeklinde açıklar. Thomas Aquinas (1225-1274) da Augustinus’u takip eder: “Kutsal Yazılar’da, hayvanlara karşı zulümleri yasaklayan bazı ihtiyati tedbirler bulunuyor olsa da […] bu, ya bir insanın zihnini diğer insanlara zulüm yapmaktan kurtarmak içindir […] ya da hayvanlara verilen zarar, bazı insanlar için geçici bir kayba dönüştüğü içindir.”[2] Fransiskan misyonerlerinden Luis Caldera’nın davranışı, tamamen Hristiyan öğretilerine göreydi. Yerel Amerikan dillerini konuşamadığı için Cehennem doktrinini hayvanları fırınlara koyarak, sonra da altlarına ateş yakarak göstermişti. İşkence gören hayvanların çığlıkları ve ulumaları, yerli halkı tam da istediği gibi korkutmuştu. Hiçbir Hristiyan bu uygulamayı etik dışı bulmamıştır. Kilise her zaman hayvanlar üzerinde yapılan barbar uygulamaları memnuniyetle karşıladı. Örneğin Kilise, Hristiyan bayram günleri için hayvan işkence biçimlerini saklı tutan ve kilise sanatında hayvan işkencesi tasvirlerini içeren yargılamalara dini açıklamalar getirmiştir.
HİLAFETİN HİKÂYESİ
HİLAFETİN HİKÂYESİ, 2021
Hilafetin meşruiyetini tartışmanın ötesinde, kurumun tarihî süreçte geçirdiği aşamaların ele alındığı bu eserde, hilafet ve saltanat kurumlarının kökenine ve gelişim sürecine inilerek kurumun yapısı tasvir edilmektedir. Ayrıca eserde son zamanlarda yeniden gündeme gelen 'Hilafet' konusuna da nokta konulmaktadır.
HAVAİ HAT TESİSLERİ
Kuvvetli akım enerji iletimini sağlayan mesnet noktaları, direkler ve bunların temelleri, yer üstünde çekilmiş iletkenler, iletken donanımları, izolatörler, izolatör bağlantı elemanları ve topraklamalardan oluşan tesislerin tamamını kapsayan kısma, havai hatlar denir.
KAHVE VE KEŞİF YOLCULUĞU
Kahve, Arapçadaki Kaffa / Farsçadaki Quawah sözcüğünden türeme – keyif veren içecek anlamına gelen bir kelimedir. Yöre adı olarak geçse de doğruluğu kanıtlanmamış durumda. Bir çok dilde bakıldığında yazılış ve telaffuz olarak birbirine çok benzeyen rezonanslar ile kendine yer bulmuştur. Kahve, Coffee, Kaffe, Kofie, Caffe, kave,cafe gibi.. Rastlanılan bir dilde farklılık mevcuttur. Habeş dilinde kahve ağacına verilen Bunn ismini kahvede de kullanmışlardır. İbn-i Sina da kahvenin şifa vericiliğinden bahsederken Bunchum olarak adlandırmıştır. Kahvenin keşfi ile ilgili bir çok kaynağa göz attığımızda ve bu konuya eğilmeye başladığımızda bir çok rivayet ve hikaye ile karşılaşıyoruz. Kimisinin mistik havası, diğerinin kendi toplumunu yücelten ve kahve bizden çıktı diyen yapısı, çeşitli nedenlerle kitaplar ve kültürler içine girmiş gözüküyor. Peki hangisi doğru diye baktığımızda ise kaynak nokta olarak alacağımız başlangıçlar azalıyor ve zorlaşıyor. Çünkü toplumlar ve kaynaklar da, hikayeyi olmasını istediği şekilde veya inanmak istediği gibi şekillendiriyor. Meşhur hikaye Çoban Kaldi ile başlayayım. Keçilerini otlatırken ağaç dallarından sarkan kırmızı meyveleri yiyen ve hareketlenmeye (hatta bazı kaynaklarda resmedilişi ile zıplayan) başlayan hayvanların dikkatini çekmesi ile kahveyi keşfetmesi… Şöyle bir göz önünde canlanınca masalsı yapısı ile ideal bir başlangıç noktası olabilir. Hz.Muhammed döneminde keşfinin de olduğunu söyleyen ve bunu tek bir dayanak ile dine entegre etmeye çalışan az da olsa bir zümre var. Dedim ya konu speküle edilebilir yapıda olunca nereye istenirse oraya çekilebilecek, nasıl duymak isteyeceğiniz ile ilgili bir hikayesel dizin ortaya çıkartabiliyorsunuz. Bizim bu yapı içinde olmamamız ve doğru dayanaklar ile hareket edip, elimizde kanıtlar ve belgeler ile ortaya koymamız gerekir ki mirasa doğru sahip çıkabilelim. Bunu da tüm dünyaya sunarken belki de doğru bilinen yanlışlar mitini biraz da olsa düzeltip yönünü çevirebilelim.
DİVAN EDEBİYATINDA HEDİYE
efd.mehmetakif.edu.tr
Türk kültüründe hediye alma ve verme gelene i, insanlarımızı birbirine ba layan güzel hasletlerden biridir. Maddî veya manevî de erleri itibariyle her kesimden insanımızın hediye alma ve verme alı kanlı ının edebiyatımıza da yansıdı ını ve hediye kavramının yeni anlamlarla kullanıldı ını görebilmekteyiz. Bazen ya anılan çevre ve zaman, bazen de ki ilerin do u larından gelen özelliklerin, hediyenin yeni anlamlar kazanmasında etkili oldu unu anlıyoruz.
G EO R G E O R W EL L
HAYVAN
ÇİFTLİĞİ
BİR PERİ MASALI
anarcho-copy.org kolektifi tarafından
O
hazırlanmıştır.
30
Ç e v i r i : C EL Â L Ü ST ER
V
@ 53
S«ıx *VXİ
GEORGE ORWELL
HAYVAN
ÇİFTLİĞİ
B İ R P E R İ M A SA L I
Animal Farm , G e o r g e O r w e l l
© 1 9 4 5 , T h e Es t a t e o f Er i c Bl a i r
© 1 9 8 7 , T h e Es t a t e o f t h e L a t e So n i a Br o w n e l l O r w e l l
i l l ü s t r a s y o n l a r : © Fr i e d r i c h K a r i V V a e c h t e r
© 2 0 0 1 , C a n Sa n a t Y a y ın l a r ı Lt d . Şt i .
Bu k i t a b ın T ü r k ç e y a y ın h a k l a n A . M . H e a t h & C o . Lt d . a r a c ıl ığ ıy l a a l ın m ış t ır .
T ü m h a k l a r ı s ak l ıd ır . T a n ıt ım i çi n y a p ıl a c a k k ıs a a l ı n t ı l a r d ış ın d a y a y ın c ın ın
y a z ıl ı i z n i o l m a k s ız ın h i ç b i r y o l l a ç o ğ a l t ıl a m a z .
1. b a sım : 2 0 0 1
2 7 . b a sım : N i s a n 2 0 1 2
Bu k i t a b ın 27. b ask ıs ı 1 0 0 0 0 a d e t y a p ıl m ış t ır .
Ya y m a h az ır l a y a n : Se ç k i n Se l v i
K a p a k t a s a r ım ı: A y ş e Ç e l e m D e s i g n
K a p a k r e s m i : © Fr i e d r i c h K a r i V V a e c h t e r
K a p a k b ask ı: A z r a M a t b a a s ı
i ç b as k ı v e c i l t : Ö z a l M a t b a a s ı
I SB N 9 7 8 - 9 7 5 - 0 7 - 0 0 1 1 - 8
C A N SA N A T Y A Y IN L A R I
Y A PI M , D A Ğ I T I M , T İ C A R E T V E S A N A Y İ L T D . ŞT İ .
H a y r i y e C a d d e s i N o . 2 , 3 4 4 3 0 G a l a t a s a r a y , İs t a n b u l
T e l e f o n : (0 2 1 2 ) 2 5 2 5 6 7 5 / 2 5 2 5 9 8 8 / 2 5 2 5 9 8 9 Fak s: (0 2 1 2 ) 2 5 2 7 2 33
w w w .c a n y a y i n la r i .c o m
y a y i n e v i@c a n y a y i n la r i .c o m
GEORGE ORWELL
HAYVAN
ÇİFTLİĞİ
B İR P E R İ M A SA L I
RO M AN
İn g i l i z c e a s l ın d a n ç e v i r e n
Celâl Üst er
Bin
Dokuz Yüz Seksen Dört,
Burma Günleri, 2004
Aspidistra, 2005
1984
G E O R G E O R W E L L , 1 9 0 3 ’t e H in d is t a n ’ ın Be n g a l e y a le t in in M o n t ih a r i
k e n t in d e d o ğ d u . A i l e s i y l e b i r l i k t e İn g i l t e r e 'y e d ö n d ü k t e n s o n r a , ö ğ r e
n i m in i Et o n C o l l e g e ’d e t am a m la d ı. G e r ç e k ad ı Er i c A r t h u r o l a n O r w e l l, 1 9 2 2 - 2 7 y ıl la r ı a r a s ın d a H in d is t a n İm p a r a t o r lu k Po lis i o l a r a k g ö
r e v y a p t ı. A n c a k , im p a r a t o r lu k y ö n e t im in i n
e t t i . 1 9 5 0 ’ d e y a y ım la d ığ ı
Bir Fili Vurmak
iç y ü z ü n ü g ö r ü n c e is t if a
a d lı k i t a b ı, s ö m ü r g e m e m u r
la r ın ın d a v r a n ış la r ın ı e le ş t ir e n m a k a le le r in d e r l e m e s id ir . İk in c i D ü n y a
Sa v a ş ı’ n ın s o n la r ın a d o ğ r u y az d ığ ı
Hayvan Çiftliği,
St a li n r e j i m in e k ar şı
s e r t b ir t a ş la m a d ır . O n v e l l ’ ın en ç o k t a n ın a n y a p ıt l a r ın d a n
Yüz Seksen Dört,
Bin Dokuz
b ilim k u r g u t ü r ü n ü n k la s ik ö r n e k le r in d e n b ir i o lm a n ın
y a n ı s ır a , m o d e r n d ü n y a y ı p r o t e s t o e d e n b ir r o m a n d ır .
Burma Günleri
is e , O r w e l l ’ ın Bu r m a ’ d ak i (b u g ü n k ü M y a n m a r ) İn g iliz s ö m ü r g e c iliğ in i
d ile g e t ir d iğ i ilk k it a b ıd ır . O r w e l l , 1 9 5 0 ’ d e L o n d r a 'd a ö ld ü .
C E L Â L Ü S T E R , 1 9 4 7 ’d e İs t a n b u l’d a d o ğ d u . İn g il iz Er k e k L i s e s i, Ro b e r t A c a d e m y v e İs t a n b u l Ü n i v e r s i t e s i Ed e b i y a t Fa k ü lt e s i, İn g iliz D i l i
v e Ed e b i y a t ı Bö l ü m ü ’ n d e ö ğ r e n im g ö r d ü . İl k ç e v i r i l e r i
y a y ım la n d ı. 1 9 8 3 ’t e G e o r g e T h o m s o n ’ın T a r ih ö n c es i
ç e v ir is iy le
Yazko Çeviri d e r g is in in
Yeni
Ege a d lı
D e r g i’d e
y a p ıt ın ın
A z r a Er h a t Ö d ü l ü ’n e d e ğ e r g ö r ü ld ü .
Y a r o s l a v H a ş e k ’t e n G e o r g e O r v v e l l ’a , D . H . L a v v r e n c e ’ t a n İr i s M u r d o c h ’ a, Ju a n R u l f o ’d an Jo r g e L u is Bo r g e s ’e , M a r i o V a r g a s L l o s a ’d an
Jo h n B e r g e r ’a Pa u l o C o e l h o ’d an Ro a ld D a h l ’a p e k ç o k y a z a r ın y a p ıt
la r ın ı d ili m iz e k a z a n d ır d ı.
Sunuş
Bü tü n k itap lar e şittir;
am a b az ı k itap lar
ö b ü rle rin d e n d aha eşittir.
GEORGE ORWELL
G e o r g e O n v e ll ad ı, ak lım a h e p ik i ö y k ü d ü şü rü r; b iri A d o lf
H ıtler ' le, ö b ü rü Jo s e f S talin le ilg ili ik i ö y k ü . İlk in d e , O n v e ll, II.
D ü n y a Sav aşı’ m n b aşların d a, B B C ’d e rad y o iz le n c e le ri h a z ırla
m ak tad ır. C u m h u riy e tç ile r’ in safın d a sav aşıp y aralan d ığ ı İs
p an y a İç Sav aşı’n ı; İn g ilte re ’y e d ö n d ü k te n so n ra k a le m e ald ığ ı,
b e n c e e n iy i y ap ıtların d an b iri say ılm ası g e re k e n K at alo n y a' y a
S e lam ’ ı; san ato ry u m d a v e re m te d av isi g ö rd ü ğ ü g ü n le ri ard ın d a
b ırak m ıştır. Sağ lığ ın ın b o z u k lu ğ u y ü z ü n d e n ask e re alın m am ış,
k ap ağ ı B B C ’ y e atm ıştır. A lm a n u ç ak ların ın , L o n d ra ü z e rin e
y ağ m u r g ib i b o m b a in d ird iğ i g ü n lerd ir. E r ic A r t h u r B lair y a d a
k a le m ad ıy la G e o r g e O n v e ll, işte ta m o g ü n le rd e , tü m A v ru p a
v e A m e rik a ’n ın k u lak k e sild iğ i B B C rad y o su n d a, H itl e r’ i k o n u
e d e n b ir iz le n c e su nar. N e v ar ki, iz le n c e b o y u n c a , H itl e r’ in
d ü şü n c e le rin i ö rn e k le m e k am ac ıy la K av g am ’ d an alın tılara y e r
v e rild iğ in d e n , k itab ın y az arın a te li f ü c re ti ö d e m e k g e re k iy o rd u r! O y sa, İn g ilte re ile A lm an y a sav aşm ak ta o ld u k ları iç in , iki
ü lk e arasın d ak i d ip lo m a tik v e te c im s e l ilişk ile r k esiktir. Paray ı
ö d e m e y e k ararlı o lan B B C y ö n e tic ile ri, g ü n le rc e b ir ç ö z ü m
ararlar v e so n u n d a b u lu rlar: H itle r’ in te li f ü c re ti, N o rv e ç h ü
k ü m e ti arac ılığ ıy la ö d e n ir! Bu ö y k ü , b an a h ep , ç o k “ İn g iliz c e ”
g e lm iştir...
O rv v e ll’ in , H ay v an Ç ift liğ i’ n in m e tn in d e so n and a y ap tığ ı
“ k ü ç ü k ” b ir d e ğ işik lik , B B C ’ n in y u k arıd a ak tarm ay a ç alıştığ ım
“ İn g iliz c e ” y ak laşım ım b ü tü n le r n ite lik te d ir: 1 9 4 5 M a rtı’ n d a
O b s e r v e r v e M ar ıc he s t e r E v e n in g N e w s g a z e te le rin in sav aş m u
h ab iri o larak Paris’te b u lu n an O n v e ll, o rad a Jo s e f Ç ap s ki ad ın
d a b ir R u s ’la tan ışır. Ç ap sk i, So v y e tle r Birliğ i’ n d e k i b ir ç alışm a
k am p ın d an v e K a tin K ıy ım ı’ n d an k u rtu lm u ş, Paris’ e g elm iştir.
O rw e ll’ in A rth u r K o e s tle r’e y az d ığ ı b ir m e k tu p ta a n lattık ları
n a b ak ılırsa Ç ap sk i, ü lk e sin d e y aşad ığ ı o n c a ac ıy a v e So v y e t
y ö n e tim in e k arşı o lm asın a k arşın , R u sy a' y ı A lm a n b o y u n d u
ru ğ u n d an “ Sta lin ’ in k işiliğ in in v e b ü y ü k lü ğ ü n ü n ” k u rtard ığ ın ı
sö y le r: "A lm an lar, M o sk o v a ’ y ı e le g e ç irm e k ü z e re y k e n Stalin
k e n tte k ald ı. M o sk o v a'y ı o n u n g ö z ü p e k liğ i k u rtard ı...”
H ay v an Ç ift liğ i’ n d e , g e rç e k k işilik le rle k o şu tlu k lar aç ık
s e ç ik o lm am ak la b irlik te , Sta lin ’ i ç ağ rıştıran N ap o le o n ad lı d o
m u z u y e rd e n y e re v u ran O rv v ell, Ç a p sk i’ n in aç ık lam aların ı
d in le d ik te n so n ra, b ir d e ğ işik lik y ap m ay a k arar v e rir v e k ısa b ir
sü re ö n c e k ita b ın ı te slim e ttiğ i y ay ın c ısın ı arar: H ay v an ların ,
B ay Jo n e s ’ u d e v ire re k d e v rim y ap tık ları ç iftlik , k ita b ın Se k i
z in c i Bö lü m ü ’ n d e, k o m şu ç iftlik te n in san ların sald ırısın a u ğ
ram ış, b u sald ırı k arşısın d a tü m h ay v an lar k o rk u y a k ap ılm ıştır.
İn san lar, ç if tlik te k i h ay v an ların ö z v e riy le y ap tık ları d e ğ irm e n i
k u lak ları sağ ır e d e n b ir g ü m b ü rtü y le hav ay a u ç u rm u şlard ır:
“ G ü v e rc in le r u ç u ştu lar, N ap o le o n d a d ah il b ü tü n h ay v an lar
k e n d ile rin i k arm ü stü y e re atıp y ü z le rin i k ap ad ılar...” O rw e ll,
Ç a p sk i'n in sö y le d ik le ri ışığ ın d a b u tü m c e y i şö y le d e ğ iştirir:
“ G ü v e rc in le r h av ay a u ç u ştu lar, N ap o le o n d ış ın d a b ü tü n h a y
v an lar k e n d ile rin i k arın ü stü y e re atıp y ü z le rin i k a p a ttılar...”
O rv v ell, b u “k ü ç ü k ” d e ğ işik liğ i, b ir m e k tu b u n d a şö y le aç ık lay a
c a k tır: “ Bö y le lik le , A lm a n sald ırısı sırasın d a M o sk o v a'd an ay rıl
m ay an Sta lin ’ e h ak sız lık e tm e m iş o ld u m ...”
Erd al Ö z v e İlk n u r Ö z d e m ir, O n v e l l’in H ay v an Ç iftliğ i' n i
C an Y ay ın ları iç in ç e v irm e m i iste d ik le rin d e d e, ilk in b u iki
ö y k ü g e ç ti ak lım d an . So n ra, u z u n y ıllar ö n c e o k u m u ş o ld u
ğ u m b u “p e ri m asalı n ı y e n id e n o k u m am , b ir d e H ay v an Ç ift
liği' n in b u g ü n e d e ğ in y ap ılm ış ç e v irile rin i g ö z d e n g e ç irm e m
g e re k tiğ in i d ü şü n d ü m . A m a, ilk in , G e o rg e O rv v e ll’in , İn g iliz
so lu n u n b u ç o k ta rtışılm ış k işiliğ in in , 1 9 0 3 ’te n 1 9 5 0 ’y e y al
n ız c a k ırk y e d i y ıl sü rm ü ş h a y a t se rü v e n in i am m sam alıy d ım .
O rv v ell, y irm in c i y ü z y ılın ilk y arısın d a sık ç a rastlan an b ir
İn g iliz ay d ın tip in in ö z e llik le rin i taşıy o rd u . H in d is tan ’d a g ö
rev li İn g iliz b ir b a b a ile b u g ü n M y a n m a r ad ın ı alm ış o lan B u rm a ’d a y aşay an Fran sız k ö k e n li b ir an n e n in o ğ lu y d u . Be n g a l’in
M o n tih a ri k e n tin d e d o ğ m u ş; aşağ ı-o rta sın ıf tan g e lm e sin e kar
şın , so y lu b ir o rtam d a b ü y ü tü lm ü ş; se k iz y aşın d a aile siy le b ir
lik te İn g ilte re ’y e d ö n ü n c e ö n c e y a tılı b i r h a z ırlık o k u lu n d a,
so n ra d a ü lk e n in e n b ü y ü k ö z e l o k u lu v e e n se ç k in ö ğ re tim
k u ru m ların d an b iri o lan E to n C o lle g e ’d e o k u m u ştu . Eto n C o lle g e ’d a, h iç b ir b ire y in b ilim se l d e n e tim v e k o şu llan m ad an k a
ç am ad ığ ı, g e le c e k te k i b ir d ü n y ay ı an latan C e s u r Y eni D ü n y a' n m
y az arı A ldo u s H u x ley ' d e n d ers g ö rm ü ştü .
O rw e ll, o k u l g ü n le rin in ard ın d an , aile g e le n e ğ in i sü rd ü re
re k , B u rm a ’y a g itm iş, H in d istan im p a ra to rlu k P o lisi’ n d e b ö lg e
m ü f e ttiş y ard ım c ısı o lm u ştu r. Y az arlık san c ıları ç e k tiğ i o g ü n
le rd e , İn g iliz le rin Bu rm a lıları z o r y o lu y la y ö n e ttik le rin in ay ırd ın a v ararak sö m ü rg e p o lisliğ i y ap m ak tan u tan m ay a b aşlam ış;
te p k ile rin i, so n rad an , B u r m a G ü n le r i ( 1 9 3 4 ) ad lı ro m an ın d a
v e ö z y aşam ö y k ü se l n ite lik le r taşıy an b irk a ç d e n e m e sin d e d ile
g e tirm iştir. A m a d ah a ö n c e , im p a ra to rlu k P o lisi'n d e n ay rılarak
B u rm a ’y a b ir d ah a g e ri d ö n m e m e k ü z e re te rk e tm iş; Bu rm a lılarla arasın d ak i ırk v e k ast ay rım ın d an d u y d u ğ u su ç lu lu ğ u , A v
ru p a 'n ın to p lu m d ışın a itilm iş, y o k su l in san ları arasın a k arışa
rak g id e rm e y e y ö n e lm iş; L o n d ra ’d a, D o ğ u Y ak ası’n d a işç ile r v e
d ile n c ile r arasın d a y aşad ık tan so n ra, b ir sü re Paris o te l v e lo
k an taların d a b u la ş ık ç ılık y ap m ış; g e rç e k o lay ları ro m an sı b ir
a n la tım la b ir aray a g e tird iğ i P aris v e L o n d r a' d a B e ş P ar as ız
g ö v d e sin i b ü tü n b u y aşad ık ların d an o lu ştu rm u ş; k ita b ın 1 9 3 3
y ılın d a y ay ım lan m asıy la, e d e b iy a t d ü n y asın a ilk ad ım ın ı at
m ıştır.
O rv v ell’in , e m p e ry a liz m e k arşı tu tu m u n d a k i b u k ö k te n
d e ğ işik liğ in , y a ln ız c a k e n tso y lu y aşam b iç im in d e n u z ak laşm a
sın a d e ğ il, siy asal y ak laşım ım d e ğ iştirm e sin e y o l aç tığ ı sö y len ir.
B u rm a d ö n ü şü n d e k e n d in i an arşist say ar o lm u ş, 1 9 3 0 ’lu y ılla
ra g e lin d iğ in d e d e k e n d in i so sy alist o larak g ö rm e y e b aşlam ıştır.
Bu d ö n e m d e y az d ığ ı ilk k itab ı W ig an İs ke le s i Y o lu n u n ( 1 9 3 7 )
b aşların d a, İn g ilte re ’ n in k u z e y in d e k i y o k su l m ad e n c ile rin y a
şay ışın a ilişk in g ö z le m le rin i an latır; am a y ap ıtın s o n la n n a d o ğ
ru , o g ü n le rin so sy alist h a re k e tle rin e k e sk in e le ş tirile r y ö n e lt
m e k te n g e ri k alm az .
W ig an is ke le s i Y olu b ask ıy a g ird iğ in d e, İçsav aş m u h ab iri
o larak Isp an y a’d a b u lu n an O rv v ell, ç o k g e ç m e d e n c u m h u riy e t
ç i m ilisle re k atılır; T e ru e l c e p h e sin d e ağ ır y aralanır, te ğ m e n
rü tb e sin e y ü k se ltilir. İşte ta m o sıralar, İsp an y a’d ak i H a lk C e p
h e si safların d a, y aln ız c a O rv v ell g ib ile ri d eğ il, faşiz m e k arşı sa
v aşım ın y az g ısın ı d a d e rin d e n e tk ile y e c e k o lay lar y aşan ac ak tır.
O rv v ell g ib i, Fran c o 'n u n faşist g ü ç le rin e k arşı sav aşm ay a g e lm iş
in san lan n , 1 9 3 7 M ay ısı’n d a, C e p h e iç in d e k i siy asal k arşıtların ı
b astırm ay a k alk ışan k o m ü n istle rle ç arp ışm ak z o ru n d a k alm a
ları, A v ru p a so lu n u n tartışm a g ü n d e m in d e n u z u n y ıllar d ü şm e
y e c e k tir. İsp an y a İç sav aşı’ n d a, Stalin c i o lm ay an so lu n , So v y e tle r Birliğ i y an lısı “y o ld aşlar”ım n ih a n e tin e u ğ ram ası, O n v e ll'in
Stalin c iliğ e d u y d u ğ u n e f re tin o d ağ ın ı o lu ştu rac ak tır. O n u n ,
So v y e tle r Birliğ i’n d e k i so sy aliz m d e n so ğ u m asın ın to h u m ları,
b u o lay lar sırasın d a atılm ış o lsa g ere ktir. T e p k ile rin i, e rte si y ıl
k ale m e alac ağ ı K at alo n y a' y a S e lam ’ d a d ışav u rac aktır.
O rv v ell, İk in c i D ü n y a Sav aşı y ılların d a, B B C ’d e k i g ö re v in
d e n ay rıld ık tan so n ra, İşç i P artisi’ n in so l k an ad ın a ö n d e rlik
e d e n A n e u rin Be v a n ’ ın y ay ım lad ığ ı T r ibü n e ad lı so sy alist g az e
te n in e d e b iy a t say fası y ö n e tic iliğ in i ü stle n m iş; b u d ö n e m d e ,
İşç i P artisi’ n in sav u n d u ğ u n d an ç o k fark lı sa y ıla b ile c e k ö z g ü r
lü k ç ü v e m e rk e z iy e tç ilik k arşıtı b ir so sy aliz m
sav u n u su ile
y u rtse v e rlik d u y g u ların ı b ü tü n le ş tire n A s lan v e U n ic o m g ib i
k itap lar y az m ıştır.
1 9 4 5 y ılın d a, İk in c i D ü n y a Sav aşı’ n ın so n a e rd iğ i, Batı
d ü n y ası ile So v y e tle r Birliğ i arasın d ak i te m e li z ate n ç ü rü k b a ğ
laşm an ın ç atırd am ay a y ü z tu ttu ğ u , So ğ u k Sa v a ş’ın k e n d in i
g ö ste rd iğ i g ü n le rd e y ay ım lan m ış o lan H ay v an Ç ift liğ i’ n i, y ıllar
so n ra y e n id e n o k u d u m . O rv v e ll'in , L o n d ra ’d a v e re m te d av isi
g ö rd ü ğ ü b ir h astan e d e ö lm e sin d e n b ir y ıl ö n c e , 1 9 4 9 ’d a y a
y ım lan m ış o lan B in d o ku z y ü z s e ks e n d ö r t ’ ü d e ...
Ö z e llik le H ay v an Ç ift liğ i’ n in , So ğ u k Sav aş’ ın ilk e l v e k a
b a p ro p ag an d a y ö n te m le rin e k u rb an e d ild iğ in i sö y le m e k y an
lış o lm asa g e re k . H ay v an Ç ift liğ i, o y ıllard a, d ah ası A v ru p a’d an
ç o k A B D ’d e, g e n ç le ri “ k o m ü n iz m te h lik e s i”n e k arşı u y arm ak
am ac ıy la lise le rin o k u m a iz le n c e le rin e alın m ış. H ay v an Ç iftliğ i
ile b irlik te B in D o ku z Y üz S e kse n D ört, “ n e d a m e t g e tirm iş b ir
k o m ü n istin , b ü tü n d ü n y ay ı d e v rim in k a ç ın ılm a z so n u ç ların a
k arşı u y arm ak iç in k a le m e ald ığ ı y a p ıtlar” o larak , b ire r So ğ u k
Sav aş silah ın a d ö n ü ştü rü lm ü ş. So lu n b a z ı k e sim le ri, O rv v e ll’ i
“ k arşıd e v rim c i” ilan e tm iş; sağ ın k im i k e sim le ri d e, H ay v an
Ç iftliğ i v e Bin D o ku z Yüz Se ks e n D ö r t ’ü , k o m ü n iz m e y ö n e ltil
m iş en g ü ç lü y az ın sal e le ş tirile r arasın d a say m ışlar.
O y sa, b u g ü n o k u d u ğ u m d a, b ir ç if tlik te y aşay an h ay v an
ların k e n d ile rin i e z e n v e sö m ü re n in sa n la n n y ö n e tim in i d e v i
rip e şitlik ç i b ir to p lu m o lu ştu rd u k ları; am a z am an la, k u rn az v e
ik tid ar d ü şk ü n ü d o m u z ların , d e v rim i y o lu n d an sap tırarak , in
sa n la n n y ö n e tim in d e n n e rd e y se d ah a b a s k ıc ı v e a c ım asız b ir
d ik ta tö rlü k k u rd u k ları H ay v an Ç ift liğ i’ n in ik i u ç lu b ir y e rg i
m ız rağ ı taşıd ığ ın ı d ü şü n ü y o ru m . G e o rg e O rv v e ll’ in , 1 9 3 0 ’lar
v e 1 9 4 0 ’ la n n So v y e tle r Birliğ i’n e y ö n e lttiğ i taşlam an ın ö z ü n d e,
y aklaşık y arım y ü z y ıl so n ra ç ö k ü n tü y e u ğ ray ac ak o lan so sy alist
u y g u lam an ın b ağ rın d a y atan d ü şk ü n lü k le rin b u lu n d u ğ u k a
n ısın d ay ım . A m a O rv v elTin , h ay v an lar tarafın d an y ö n e tile n
ç iftliğ i y ık m ay a ç alışan “ d ış d ü n y a’ y a, d ah a so m u t b ir d e y işle
ö te k i ç if tlik le rin sah ib i o lan in san lara y ö n e lttiğ i e le ştirile ri d e
g ö z ard ı e tm e m e k g erekir. A ç ık ç ası, O n v e l l’ in , B a tı’m n siy asal
d ü z e n le rin i sav u n d u ğ u n u s ö y le m e k ç o k z o rd u r. K im i y o ru m c u
lar, H ay v an Ç iftliğ i' n in y ö n e tim in i e le g e ç ire n d o m u z larla işb ir
liğ i y ap an , te c im s e l ilişk ile r ku ran ik i “ in san "d an , Fo x w o o d Ç if tliğ i’ n in sah ib i B ay P ilkin g ton ’ m k ap italist İn g ilte re ’y i, P in c h f ie ld
Ç iftliğ i’n in sah ib i Bay Fre d e ric k ’ in d e N az i A lm an y ası'm te m sil
e ttiğ in i b ile sö y le m işle rd ir. Bu y o ru m b iraz z o rlam a g ib i g ö
rü n se d e, O n v e ll ’in , tü m y ap ıtın ı, ç if tlik le rd e k i ‘ in san d ü z e n i’ n in , y an i k ap italiz m in d e ğ iştirilm e si g e rç e ğ in d e n y o la ç ık arak
k u rg u lad ığ ı aç ık tır. K itab ın so n u n d a su n u lan , in san lar ile d o
m u z ların ay nı m asan ın ç e v re sin d e z afe rle rin i k u tlad ık ları sah
ne, d ü n y a y az ın ın ın e n ç a rp ıc ı sah n e le rin d e n b irid ir:
A rtık H ay v an Ç ift liğ in d e y ılg ı v e k o rk u k o l g e z m e k te d ir.
K ita b ın b aşların d a “ B ü tü n h ay v an lar eşittir" d iy e n K o c a R e is ’ in
b u sö z ü g arip b ir d e ğ işik liğ e u ğ ram ıştır: “ Bü tü n h ay v an lar e ş it
tir; am a b a z ı h ay v an lar ö b ü rle rin d e n d ah a e şittir.” Bir b ask ı b i
ç im in in y e rin i, b aşk a b ir b ask ı b iç im i alm ıştır. H ay v an ların esk i
e f e n d ile ri in san lar ile y e n i e f e n d ile ri d o m u z lar, Ç if tlik E v i’n d e,
b ir şö le n so frasın ın b aşın d a to p lan m ışlard ır. Ç iftliğ in e z ile n
h ay v an ları, k o rk a k o rk a Ç iftlik Ev i'n e y aklaşır, y ü z le rin i c am a
d ay ay arak iç e rid e o lu p b ite n i iz le m e y e k o y u lu rlar: T o m b u l y a
n ak ları attığ ı k ah k ah alard an m o sm o r k e sile n Bay Pilk in g to n ,
k ad e h in i z af e re k ald ırır v e “e s p ri”y i p a tlatır: “ Siz aşağ ı k e sim
le rd e n h ay v an ların ız la u ğ raşm ak z o ru n d asın ız ; b iz d e b iz im
aşağ ı sın ıflarım ız la u ğ raşm ak z o ru n d a y ız !’’ D ışarıd ak i h ay v an
lar, tam o sırad a, iç e rid e k ile rin y ü z le rin d e b ir tu h a f lık se z e rle r.
İn san lar ile d o m u z ları b irb irle rin d e n ay ırt e d e m e m e k te d irle r.
İn san lar d o m u z lara, d o m u z lar in san lara d ö n ü şm ü ştü r...
H ay v an Ç ift liğ i’ n in d ah a ö n c e y ap ılm ış ç e v irile rin i araş
tırd ığ ım d a, ik i fark lı ç e v iriy e u laştım . Biri, H ay v an lar Ç iftliğ i
ad ıy la İn k ılâ p ’ tan y ay ım lan m ış. A tlam alar, y an lışlar v e T ü rk ç e
b o z u k lu k larıy la d o lu o lan b u ç e v iri, e le ş tirilm e y i b ile h ak e t
m iy o r. Y ılla r ö n c e , 1 9 5 4 ’te M a a rif V e k â le ti’ n in D ü n y a E d e b i
y atın d an T e rc ü m e le r d iz isin d e n y ay ım lan m ış o lan H ay v an
Ç ift liğ i’ n in ç e v irisi ise H alid e E d ib A d ıv ar im z ası taşıy o r. A t e ş
ten G ö m le k ’ in , V u run K ah p e y e ' n in , S in e kli B a k k a l ı n y az arın ın
ak ıc ı k a le m iy le ç e v rilm iş.
H alid e Ed ib d e, ç e v iriy e y az d ığ ı ö n sö z d e , k ita b ın so n sah
n e sin in ü z e rin d e d u ru y o r v e O rw e ll'in y an sız y ak laşım ın ı v u r
g u lu y o r:
“ O r w e l l , b i l e r e k b i l m e y e r e k , h e r h a n g i b i r i d a r e n i n , n iz a m
v e k a n u n d a n a y r ıl ın c a n a s ıl b i r a f e t e y a k a la n a c a ğ ın ı r e s m e t m i ş t ir . Bil h a s s a , ç i f t l i k m e m u r l a r ın ın h a y v a n l a r ın y e m
s a a t i
n i u n u t t u k l a r ı g ü n i h t i l a l i n p a t la m a s ı, ü z e r i n d e d ü ş ü n ü l e c e k
b i r n o k t a d ır . İk i n c i b a r i z n o k t a is e , O r w e l l ’ in , b i r t a r a f t a n
k o m ü n is t r e jim in k u d r e t li b ir k a r ik a t ü r ü n ü ç iz e r k e n , d iğ e r
taraftan
b u n u , k o m ü n is t o lm ay an r e j im le r in
b ir p ro p ag an
d a s ı h a l i n e s o k m a m ı; o l m a s ıd ır . So n s a h n e e n k u d r e t l i p a r
ç a s ıd ır . (. . . ) İk i t a r a f ın b a ş ın d a k i l e r i n d e m ü ş t e r e k i p t i l a l a r a ,
z a ’f l a r a [ z a a f ] v e r e z i l e t l e r e m ü p t e l a o l d u k l a r ı a ş ik â r d ır . O
k a d a r k i, b u n l a r ı, ç i f t l i k a v lu s u n d a n g ö z e t l e y e n s ü r ü , h a n g is i
n i n h a n g i r e j i m i t e m s i l e t t i ğ i n i d a h i f a r k e d e m i y o r . (. . . ) İk i t a
r a f d a k u d r e t i n i , k e n d i k a f a v e k u v v e t i n d e n z iy a d e , k o r u m a k
v e y a k a p m a k is t e d ik l e r i y a v r u la r a b o r ç lu d u r . Fa k a t y a v r u la r ,
k e n d i k u v v e t l e r i n d e n h a b e r d a r d e ğ il d ir le r ...”
K e n d i y az g ısın ı e lin d e tu tam ay an , k e n d in i y ö n e te n le ri
so rg u lam ay ı ak lın d an b ile g e ç irm e y e n arab a b e y g iri Bo x e r,
“ k e n d i k u v v e tle rin d e n h a b e rd a r o lm ay an y a v ru la r'ın e n ç a rp ı
c ı ö rn e ğ id ir. “D a h a e rk e n k alk ac ağ ım , d ah a ç o k ç alışac ağ ım ...
N a p o le o n h e r z am an h a k lıd ır!” d e m e k te n
asla v az g e ç m e z .
A m a so n u n d a, h astalan ıp ısk artay a ç ık arıld ığ ın d a, at k asab ın ı
b o y la m a k ta n k u rtu la m a z . K e n d isin i ö lü m e taşıy an arab an ın
iç in d e , k ap ıy a attığ ı u m arsız ç if te le r, tü m h ay v an ların y itip g i
d e n u m u tla rın ı d a y an k ılan d ırır. Ö z g ü rlü k le rin i sav u n am ay an
ların ö d e d ik le ri b e d e l ağ ırd ır. Ö z g ü rlü k , d e ğ e rli o ld u ğ u ö lç ü d e
k ırılg an d ır d a...
H ay v an Ç ift liğ in in , b a z ı b a sım la rı v e ç e v irile rin d e y e r v e
rilm e m iş o lan altb aşlığ ı B ir P eri M as alı’ d ır. Be lk i d e, k im i y a
y ın c ılar, y ap ıtın b ir ç o c u k k itab ı o larak alg ılan m asın d an ç e k in
d ik le ri iç in , B ir P eri M as alı d e m e k te n k aç ın m ışlard ır. O y sa b u
altb aşlık , b ir m asal d u ru lu ğ u n d a y az ılm ış o lan k itab ın , y erg i
g e le n e ğ in d e k i y e rin i v u rg u lam ak tad ır b iraz d a. H ay v an Ç ift li
ğ i, sırtın ı, Jo n a th a n Sw if t'te n A ld o u s H u x le y ’y e u z an an İn g iliz
y e rg i y az ın ın ın sağ lam g e le n e ğ in e y aslam ıştır.
Ev e t, H ay v an Ç iftliğ i, k o rk u n ç so n la b ite n b ir "p e ri m a
salad ır.
C EL Â L Ü ST E R
A ralık 2 0 0 0
Birinci bölüm
B e y l i k Ç i f t l i k ’ in s a h ib i B a y Jo n e s , h e r g e c e y a p tığ ı
g ib i k ü m e s i n k a p ıs ın ı ö r tm ü ş , a m a ç o k s a rh o ş o ld u ğ u
i ç i n ta v u k la r ın g irip ç ı k tık l a r ı d e li k l e ri k a p a tm a y ı u n u t
m u ş tu . A v lu d a tö k e z l e n e te k e r l e n e y ü r ü r k e n , e li n d e k i
f e n e r i n ış ığ ı d a b i r o y a n a b i r b u y a n a y a lp a v u ru y o r d u .
A r k a k a p ıd a b o tl a r ı n ı ç ık a r ıp a ttı, k il e r d e k i f ıç ıd a n s o n
b i r b a r d a k d a h a b i r a d o ld u ru p b i r d ik iş te i ç ti , s o n ra ü s t
k a ta ç ı k ıp y a ta k o d a s ın a g ird i. B a y a n Jo n e s h o r u l h o r u l
u y u y o rd u .
Y a ta k o d a s ın ın ış ığ ı s ö n e r s ö n m e z , ç i f tl i ğ i n tü m b i
n a la rı n d a b i r p a tı r tı, b i r k o ş u ş tu r m a d ır b a ş l a d ı. G ü n
d ü z d e n h a b e r s a lı n m ış tı: K o c a R e i s d e d ik le ri , b i r z a m a n
la r ö d ü l k a z a n m ış k ır e r k e k d o m u z , b i r g e c e ö n c e g ö rd ü
ğ ü g a rip d ü ş ü tü m
h a y v a n la r a a n l a tm a k i s tiy o r d u . B a y
Jo n e s o r ta l ı k ta n ç e k i l i r ç e k i l m e z , h e r k e s i n b ü y ü k s a m a n
l ı k ta to p l a n m a s ı k a r a r la ş tır ılm ış tı. K o c a R e i s ’ e ( y a r ı ş m a
y a W i l l i n g d o n G ü z e l i a d ıy la k a tıl m ı ş tı , a m a h e r k e s o n a
K o c a R e is d iy o r d u ) ç i f t l i k t e o k a d a r b ü y ü k b i r s a y g ı d u
y u l u y o rd u k i, o n u n n e d iy e c e ğ in i ö ğ r e n m e k i ç i n h e r k e s
u y k u s u n d a n o lm a y a ra z ıy d ı.
R e is , b ü y ü k s a m a n lı ğ ın b i r k ö ş e s in d e , ta v a n d a k i k i
r iş le r d e n b i r i n d e n s a rk a n b i r f e n e r i n a y d ın la ttığ ı b i r y ü k
s e l ti n i n ü z e r i n e s e ri li s a m a n d ö ş e ğ in e k u r u l m u ş tu b ile .
On
ik i y a ş ın d a y d ı, s o n
b a ğ l a m ış tı; u z u n
z a m a n l a r d a g ö v d e s i b ir a z
s iv ri k ö p e k d i ş le r i h i ç
y ağ
k e s ilm e m iş o l
m a s ın a k a rş ın , b i l g e v e b a b a c a n g ö r ü n e n h e y b e tl i b i r d o
m u z d u . Ç o k g e ç m e d e n ö te k i h a y v a n la r d a b i r b i r i a rd ı
s ıra s ö k ü n e tti l e r ; y o l u y o r d a m ı n c a y e r le r in i a lm a y a b a ş
la d ıla r. Ö n c e B l u e b e l l , Je s s i e v e P i n c h e r a d lı ü ç k ö p e k
g ö rü n d ü ; a rd ı n d a n d o m u z l a r g e ld ile r, y ü k s e l tin in h e m e n
ö n ü n d e k i s a m a n la rı n ü z e r i n e y e rl e ş ti le r. T a v u k la r p e n c e
re e ş i k l e r i n e tü n e d il e r, g ü v e r c in le r ç a tı k ir i ş l e r i n e k o n
d u la r, k o y u n l a r la i n e k l e r d o m u z la r ın a r k a s ın a u z a n ıp g e
v iş g e ti r m e y e k o y u ld u la r . B o x e r v e C l o v e r a d lı ik i a ra b a
a tı i ç e r i b i r l i k te g ir d i le r; s a m a n la r ın a ra s ın d a g ö r e m e y e
c e k l e r i k a d a r k ü ç ü k b i r h a y v a n b u l u n a b i l e c e ğ i k a y g ıs ıy la
a ğ ır a ğ ır y ü rü y o r, k ıl lı , k o c a m a n a y a k la rın ı y e r e u s u lc a
b a s ıy o rl a rd ı. C lo v e r, o r ta y a ş lı s a y ı l a b i l e c e k , iriy a rı, a n a ç
b ir k ıs ra k tı; d ö r d ü n c ü ta y ın ı d o ğ u rd u k ta n s o n ra e s k i e n
d a m ın ı b i r tü r l ü b u l a m a m ı ş tı. B o x e r is e n e r e d e y s e ik i
m e t r e y ü k s e k li ğ i n d e , ik i b e y g i r g ü c ü n d e , ç o k iri b i r h a y
v a n d ı. A ln ın d a n b u r n u n u n
ü s tü n e d o ğ r u
in e n
a k ıtm a
o n u b i r a z a h m a k g ö s te ri y o rd u ; g e r ç e k te n d e ç i f tl i k te k i
h a y v a n la r ın e n z e k is i s a y ılm a z d ı, a m a s a ğ la m k iş i liğ i v e
a k ıl la r a d u r g u n lu k v e r e n ç a l ış k a n lı ğ ıy la h e r k e s i n s a y g ıs ı
n ı k a z a n m ış tı. A tl a r ı n a rd ı n d a n , b e y a z k e ç i M u r i e l il e
B e n ja m i n
y a ş lı, e n
a d lı e ş e k g ö rü n d ü le r. B e n ja m i n , ç i f tl i ğ i n
h u y su z
h a y v a n ıy d ı . A ğ z ın d a n
en
b a l d a m la d ı ğ ı
s ö y l e n e m e z d i , a m a a z s ö y le r, ö z s ö y le rd i: “ T a n r ı b a n a s i
n e k l e r i k o v a y ım d i y e b i r k u y r u k v e r m iş ; a m a k e ş k e s i
n e k l e r d e o lm a s a y d ı , k u y ru ğ u m d a .” Ç i f tl i k te k i h a y v a n
la r a r a s ın d a b i r t e k o h i ç g ü l m e z d i . N e d e n g ü lm e d iğ in i
s o ra n la ra , “ G ü l ü n e c e k n e v a r k i ? ” d i y e k a r ş ılı k v e ri rd i.
A m a , a ç ı k ç a b e l l i e tm e m e s i n e k a rş ın , B o x e r ’ a h a y ra n d ı;
ik is i p a z a r g ü n le r in i b i r l i k te
g e ç irir, g e n e l l i k l e
m ey v e
b a h ç e s i n i n a rk a s ın d a k i ç a y ırd a h i ç k o n u ş m a d a n y a n y a
n a o tla rl a rd ı.
İk i a t h e n ü z y e r e u z a n m ış la r d ı k i; a n n e l e r i n i y itir
m iş y a v r u ö r d e k l e r c i y a k c i y a k b a ğ ır a r a k b i r e r l e k o l h a
li n d e s a m a n lı ğ a g ir d i le r; p a y ta k p a y ta k k o ş tu ru y o r , a y a k
l a r a ltın d a e z i l m e y e c e k l e r i b i r y e r a ra n ıy o rla rd ı. C lo v e r,
ko cam an
ön
a y a ğ ıy la ö r d e k y a v ru la r ın ın
ç e v r e s i n e b ir
d u v a r ö rd ü ; o n l a r d a o ra y a s ığ ın ıp b i r b i r l e r i n e s o k u l d u l a r
v e o s a a t u y k u y a d a ld ıla r. S o n a n d a , B a y Jo n e s ’ u n ik i t e
k e r l e k l i a ra b a s ın ı ç e k e n s a ç ı u z u n a k lı k ıs a , b e y a z k ıs ra k
M o llie
ç ık a g e l d i; a ğ z ın d a
k e s m e ş e k e ri, s ü z ü m
sü z ü m
s ü z ü l e r e k i ç e r i g ird i. K e n d in e ö n l e r d e b i r y e r s e ç ti ; b a
k ış la rı ü z e r i n d e to p l a m a k u m u d u y la k ır m ı z ı k u r d e l e le r
l e ö r ü l ü b e y a z y e le s in i ik i y a n a s a ll a m a y a b a ş la d ı. S o n
o la r a k d a k e d i g ö r ü n d ü ; h u y u k u ru s u n , h e m e n e n s ıc a k
y e r i a r a n m a y a b a ş la d ı , s o n u n d a B o x e r i l e C l o v e r ’ m a ra
s ın a s ığ ış tı; K o c a R e i s ’ in s ö y le v in i n s o n u n a k a d a r - s ö y l e
d ik le r i n i n b i r te k i n e b i l e k u l a k v e r m e d e n - k e y i f l i k e y i f l i
m ır l a y ıp d u rd u .
A r k a k a p ın ın o ra d a k i tü n e k te u y u y a n e v c il k u z g u n
M o s e s ’ ı s a y m a z s a k , h a y v a n la r ın tü m ü g e l m i ş ti a r tık . R e
is, b a k tı k i h e r k e s y e r i n i a lm ış s u s p u s b e k li y o r , g ırtla ğ ın ı
te m i z l e y i p k o n u ş m a y a b a ş la d ı :
" Y o ld a ş la r, d ü n g e c e g a rip b i r d ü ş g ö r d ü ğ ü m ü h e p i
n iz b i l i y o r s u n u z . D ü ş e s o n ra g e l e c e ğ i m . S i z e d a h a ö n c e
b a ş k a b i r ş e y s ö y l e m e k i s ti y o r u m . Y o ld a ş la r, f a z l a b ir
ö m rü m
k a ld ığ ın ı s a n m ıy o r u m . O n u n i ç i n , b u g ü n e k a
d a r e d in d iğ im
b ilg ile ri, d e n e y im le ri s iz le re
a k ta rm a y ı
g ö r e v b i l i y o r u m . Ç o k u z u n y a ş a d ım , a ğ ıl ım d a b i r b a ş ı
m a y a ta r k e n d ü ş ü n e c e k ç o k z a m a n ı m o ld u ; b u d ü n y a
n ın
d ü z e n i n i , y a ş a m a k ta o la n
h e r h ay v an
kad ar kav
ra d ığ ım ı s ö y l e y e b i l i r i m . B u g ü n s i z l e r l e k o n u ş m a k i s t e
d iğ im d e b u iş te .
" E v e t y o ld a ş la r, y a ş a d ığ ım ız h a y a t n a s ıl b ir h a y a ttı r ?
A ç ık ç a
s ö y l e m e k te n
k o r k m a y a l ım : Ş u
k ıs a
ö m rü m ü z
y o k s u ll u k iç in d e , s a b a h ta n a k ş a m a k a d a r u ğ ra ş ıp d id in -
m e k l e g e ç ip g id iy o r. D ü n y a y a g e ld ik te n s o n r a y a ş a m a
m ız a y e t e c e k k a d a r y i y e c e k v e r i r le r ; a y a k ta k a la n la r ım ız ı
c a n ı ç ık a n a k a d a r ç a l ış tır ı r l a r ; iş l e r i n e y a r a m a z d u r u m a
g e ld iğ im iz d e d e k o r k u n ç b i r a c ım a s ız lı k l a b o ğ a z l a rl a r.
İn g i l te r e ’ d e , b i r y a ş m a
g e ld ik te n
s o n ra , h i ç b i r h a y v a n
m u tl u l u k n e d i r b i l m e z , h i ç b i r h a y v a n d in le n ip e ğ l e n e m e z . İn g i l te r e ’ d e h i ç b i r h a y v a n ö z g ü r d e ğ ild ir. H a y a tım ı z
s e f i l l i k te n , k ö l e l i k te n b a ş k a n e d ir k i! İş te , tü m
ç ıp la k lı
ğ ıy la g e r ç e k b u d u r.
“ P e k i, b u d u r u m , D o ğ a ' m n b i r y a s a s ı m ıd ır ? Ü l k e
m i z , to p r a k la r ın d a y a ş a y a n la ra d ü z g ü n b i r h a y a t s u n a
m a y a c a k k a d a r y o k s u l m u d u r ? H a y ır, y o ld a ş la r, a s la ! İn
g i l te r e to p r a k l a n b e r e k e tl i d i r ; h a v a s ı s u y u iy id ir y u r d u
m u z u n ; b u g ü n b u ü lk e d e y a ş a y a n h a y v a n la r d a n ç o k d a
h a f a z l a s ın a b o l b o l y i y e c e k s a ğ la y a b ilir. Y a l n ız c a ş u b i
z im ç i f t l i k b i l e b i r d ü z in e a tı, y i r m i in e ğ i, y ü z l e r c e k o y u
n u b e s le y e b ilir; b e s le y e b ilir n e d e m e k , o n la ra b u g ü n b i
z im
h a y a l b i l e e d e m e y e c e ğ i m i z k a d a r r a h a t v e o n u r lu
b i r h a y a t y a ş a ta b il ir. Ö y le y s e , b u s e f i ll iğ e n e d e n b o y u n
e ğ e l i m ? İn sa n la r, e m e ğ i m i z l e ü r e tti k l e r i m i z i n n e r e d e y s e
tü m ü n ü b i z d e n ç a l ıy o r la r . İş te , y o ld a ş la r, tü m s o r u n l a r ı
m ız ı n y a n ı tı b u r a d a . T e k b i r s ö z c ü k te ö z e tl e n e b i l i r : İn
s a n . T e k g e r ç e k d ü ş m a n ım ız İn s a n ’d ır. İn s a n ’ ı o rta d a n k a l
d ır ın , a ç l ığ ın v e k ö l e g ib i ç a l ış m a n ı n te m e l i n d e k i n e d e n
d e s o n s u z a d e k s i l i n e c e k ti r y e r y ü z ü n d e n .
“ İn s a n , ü r e tm e d e n tü k e te n t e k y a ra tık tır . S ü t v e r
m e z , y u m u r ta y u m u r tl a m a z , s a b a n ı ç e k e c e k g ü c ü y o k
tu r, ta v ş a n y a k a l a y a c a k k a d a r h ı z l ı k o ş a m a z . G e n e d e ,
tü m h a y v a n la r ın e f e n d is id i r. H a y v a n la n ç a l ış tırı r, k a rş ılı
ğ ın d a o n la r a a ç l ık ta n ö l m e y e c e k l e r i k a d a r y i y e c e k v e rir,
g e ri k a la n ın ı k e n d i n e ay ırır. B i z s e e m e ğ i m i z l e ta r la y ı s ü
re r, g ü b r e m i z l e to p r a ğ ı b e s l e r i z ; o y s a h i ç b i r i m i z i n p o s
tu n d a n b a ş k a b i r ş e y i y o k tu r. S i z , ş u k a rş ım d a o tu r a n
i n e k l e r ; b u y ıl k a ç b in l i tr e s ü t v e rd i n i z ? G ü ç l ü k u v v e tli
d a n a la r y e ti ş ti r m e k i ç i n
g e re k l i o la n s ü tl e r i n i z
n e re y e
g i tti ? H e r b i r d a m la s ı d ü ş m a n l a r ım ız ın m i d e s i n e in d i.
S i z , ta v u k la r; b u y ıl k a ç y u m u r ta y u m u r tl a d ın ı z , o y u
m u r ta l a r ın k a ç ın d a n c i v c i v ç ık a r a b il d i n i z ? T ü m ü n e y a k ı
n ı p a z a r d a s a tıld ı, Jo n e s v e a d a m la rı n a p a ra k a z a n d ı rd ı.
V e s e n , C lo v e r, d o ğ u r d u ğ u n o d ö r t ta y n e r e d e ; y a ş la n
d ığ ı n d a s ır tın ı d a y a y a c a ğ ın , k e y f i n i s ü r e c e ğ i n o ta y l a r n e
r e d e ? D ö r d ü d e b i r y a ş m a g e ld ik le r i n d e s a tıld ı; o n l a r ı b i r
d a h a h i ç g ö r e m e y e c e k s i n . İn s a n la ra v e rd iğ in o d ö r t ta y
v e ta r la l a r d a k i e m e ğ i n i n k a rş ılığ ın d a b i r a v u ç y e m v e s o
ğ u k b i r a h ır d a n b a ş k a n e g ö r d ü n ?
“ K a l d ı k i, y a ş a d ığ ım ız ş u s e f il h a y a tın d o ğ a l s o n u n a
v a r m a s ın a b i l e iz i n v e rm e z le r . B e n g e n e ta l i h l i s a y ılır ım ,
o n u n i ç i n p e k o k a d a r y a k ı n m ı y o r u m . O n i k i y a ş ın d a
y ım , d ö r t y ü z d e n f a z l a ç o c u ğ u m
o ld u . B i r d o m u z iç in
ç o k d o ğ a l. A m a h i ç b i r h a y v a n s o n u n d a o g a d d a r b ı ç a k
ta n k a ç a m a z . S i z , k a rş ım d a o tu r a n g e n ç d o m u z la r ; b i r
y ıl a k a lm a z , b ı ç a ğ ın a l tı n d a c i y a k la y a c i y a k la y a c a n v e
r ir s in iz . İn e k le r, d o m u z la r , ta v u k la r, k o y u n la r; b u
k o r
k u n ç s o n h e p i m i z i b e k liy o r, h e p i m i z i . A tl a r ı n v e k ö p e k
le r i n y a z g ıs ı d a b i z i m k i n d e n f a r k lı s a y ılm a z . S e n , B o x e r,
şu k o c a k a s la r ın g ü c ü n ü y itir m e y e g ö r s ü n , Jo n e s o s a a t,
s a k a t v e k o c a m ı ş a tla rı a la n k a s a b a s a ta r s e n i. K a s a p d a
g ır tl a ğ ın ı k e se r, k a z a n d a k a y n a tı p av k ö p e k l e r i n e m a m a
y a p a r. K ö p e k l e r e g e l i n c e ; y a ş la n ıp d i ş le ri d ö k ü lm e y e g ö r s ü n , Jo n e s b o y u n la r ın a b i r ta ş b a ğ la r, e n y a k ın g ö l e atar.
“ Ö y le y s e , y o ld a ş la r, b u h a y a tta b a ş ım ız a g e le n tü m
k ö tü l ü k l e r i n in s a n la rı n z o r b a lı ğ ın d a n k a y n a k la n d ığ ı g ü n
g ib i a ç ı k d e ğ il m i ? Ş u İn s a n o ğ l u ’n d a n k u r tu l a l ı m , e m e ğ i
m i z i n ü r ü n ü b i z i m o ls u n . İş te o z a m a n z e n g i n v e ö z g ü r
o la c a ğ ız . Ö y le y s e , n e y a p m a l ı? G e c e g ü n d ü z , v a r g ü c ü
m ü z l e in s a n s o y u n u a lt e tm e y e ç a l ış m a l ı! İş te , s ö y lü y o
ru m y o ld a ş la r : A y a k la n ın ! B u A y a k la n m a n e z a m a n g e r
ç e k l e ş i r b i l e m e m , b i r h a f ta y a k a d a r d a o la b ilir, y ü z y ıla
k a d a r d a ; a m a ş u a y a k l a rı m ın a ltın d a k i s a m a n ı g ö rd ü
ğ ü m g ib i g ö rü y o ru m : H a k e r g e ç y e r i n i b u la c a k tır . Y o l
d a ş la r, ş u k ıs a ö m r ü n ü z d e b u n u a k lı n ız d a n ç ı k a r m a y ın !
V e e n ö n e m li s i, b u ö ğ ü d ü m ü s iz d e n s o n ra g e l e n l e r e i l e
ti n k i, g e l e c e k k u ş a k l a r z a f e r e k a d a r s a v a şs ın .
“ V e y o ld a ş la r, k a ra rl ılı ğ ın ız a s la , a m a a s la s a r s ı lm a
s ın . H i ç b i r ta r tı ş m a s iz i y o l u n u z d a n s a p tır m a s ın . İn s a n
ile
h a y v a n la r ın
o r ta k
b ir
ç ı k a rı
v a rd ır, b i r i n i n
d irliğ i
ö b ü r l e r i n i n d e d irliğ id ir, d iy e n l e r ç ı k a b ili r. O n l a r a s a k ın
k u l a k a s m a y ın . H e p s i y a la n . İn s a n o ğ lu , k e n d i n d e n b a ş k a
h i ç b i r y a ra tığ ın
ç ı k a r ın ı
h a y v a n la r a ra s ın d a ta m
y o l d a ş l ık
s a ğ la y ın .
g ö z e tm e z . B u
s a v a ş ım ım ız d a
b ir b irlik k u ru n , k u s u rsu z b ir
B ü tü n
in s a n la r
d ü ş m a n d ır !
B ü tü n
h a y v a n la r y o l d a ş tı r ! "
T a m o s ıra d a m ü th i ş b i r g ü r ü ltü k o p tu . K o c a R e is
k o n u ş u r k e n , d e li k l e r i n d e n d ış a rı s ü z ü le n d ö r t ir i s ıç a n ,
a rk a a y a k l a rı n ın ü z e r i n e o tu r m u ş , o n u d i n l e m e y e k o y u l
m u ş la rd ı. K ö p e k le r , o n l a r ı g ö rü r g ö r m e z s a ld ırıy a g e ç
m i ş l e r ; s ıç a n la r ç a r ç a b u k d e l i k l e r i n e
z o r k u r ta r m ış la r d ı. R e is , ö n
k a ç a r a k c a n la r ın ı
a y a ğ ın ı k a ld ır a r a k h e r k e s i
s u s tu rd u :
“ Y o ld a ş la r. Ç ö z m e m i z g e r e k e n b i r s o r u n v ar. S ı ç a n
la r v e ta v ş a n l a r g ib i y a b a n ıl h a y v a n la r, d o s tu m u z m u ,
d ü ş m a n ı m ız m ı? O y l a m a y a k o y a lı m . Ş u s o ru y u s o r u y o
ru m : S ıç a n l a r y o l d a ş ım ız m ı d ı r ? ”
H e m e n o y l a m a y a g e ç i l d i; ç o k b ü y ü k b i r ç o ğ u n lu k l a
s ıç a n la r ın y o ld a ş o ld u k l a r ın a k a ra r v e ri ld i. Y a ln ız c a d ö r t
k a rş ı o y ç ık m ış , o n l a r d a ü ç k ö p e k l e k e d id e n g e lm iş ti.
S o n r a d a n , k e d in in h e m
e v e t, h e m
d e h a y ır o y u k u l l a n
d ığ ı a n la ş ıl d ı . K o c a R e is , s ö z ü n ü s ü rd ü r d ü :
“ D a h a f a z l a b i r ş e y s ö y l e y e c e k d e ğ il i m . Y a ln ız t e k
r a r la m a k is te d i ğ i m b i r n o k ta v a r: İn s a n ’ a v e o n u n b a ş ın ın
a ltın d a n ç ık a n tü m u ğ u r s u z lu k la ra k a rş ı d ü ş m a n c a d a v
r a n m a n ın g ö re v in iz o ld u ğ u n u h i ç b i r z a m a n a k ıld a n ç ı
k a r m a y ın . İk i a y a k lıla r d ü ş m a n ım ız d ır . D ö r t a y a k lıla r v e
k a n a tl ıl a r d o s tu m u z d u r. Ş u n u d a u n u tm a y ı n k i, İn s a n ’ a
k a rş ı s a v a ş ırk e n s o n u n d a o n a b e n z e m e m e l i y i z . O n u a lt
e tti ğ i n i z z a m a n b il e , o n u n k ö tü a l ış k a n lı k la r ın ı b e n i m s e
m e y e k a lk m a y ın . H i ç b i r h a y v a n a s la b i r e v d e y a ş a m a
m a lı , y a ta k ta y a tm a m a l ı , g iy si g i y m e m e l i , i ç k i v e s ig a ra
i ç m e m e l i , p a ra y a e l s ü r m e m e l i , t i c a r e t l e u ğ r a ş m a m a l ı.
İn s a n ’ ın b ü tü n
a lı ş k a n lı k la rı k ö tü d ü r. V e
en
ö n e m li s i,
h i ç b i r h a y v a n k e n d i tü r ü n d e n o la n la r a z o rb a lık , e t m e
m e l i . G ü ç l ü s ü g ü ç s ü z ü , a k ıl lıs ı a k ıls ız ı, h e p i m i z k a r d e
ş iz . H i ç b i r h a y v a n b a ş k a b i r h a y v a n ı ö l d ü r m e m e l i . B ü
t ü n h a y v a n la r e ş ittir.
“ Y o ld a ş la r, a r tı k d ü n g e c e g ö rd ü ğ ü m d ü ş te n s ö z e d e
b i l i r i m . T a m o la r a k a n l a tm a m m ü m k ü n d e ğ il, a m a İn s a n
o r ta d a n k a l k tık ta n s o n ra y e r y ü z ü n ü n n a s ıl b i r y e r o l a
c a ğ ın ı g ö r d ü m d iy e b i l i r i m . Ç o k ta n d ır u n u tm u ş o ld u ğ u m
b i r ş e y i a n ım s a d ım . Y ı l l a r ö n c e , b e n k ü ç ü k b i r d o m u z
k e n , a n n e m v e ö t e k i d iş i d o m u z la r, y a l n ız c a e z g is in i v e
il k ü ç s ö z c ü ğ ü n ü b i l d i k l e r i e s k i b i r ş a rk ı s ö y le r l e r d i. Ş a r
k ın ın e z g is in i ç o c u k k e n
ö ğ r e n m i ş ti m , a m a n i c e d i r a k
lım d a n ç ı k m ı ş tı . D ü n g e c e d ü ş ü m d e g e ri g e ld i ş a rk ın ın
e z g is i. D a h a s ı, ş a r k ın ın s ö z l e r i n i d e a n ım s a d ım . H i ç k u ş
k u m y o k , h a y v a n la r ın ç o k e s k i ç a ğ la rd a s ö y le d i k l e r i, k u
ş a k la r d ır u n u tu l m u ş o la n ş a rk ın ın s ö z l e ri y d i b u n la r. Ş i m
d i, y o ld a ş la r, s i z e b u ş a rk ıy ı s ö y l e y e c e ğ i m . Y a ş l ıy ım , s e
s im k ıs ık , a m a e z g is in i ö ğ r e tti ğ i m z a m a n s iz ş a rk ıy ı ç o k
d a h a g ü z e l s ö y le y e b il ir s i n i z . Ş a r k ı n ın
a d ı, İn g ilt e r e ' n in
H ay v an lan .”
K o ca
R e is ,
g ır tl a ğ ın ı
te m i z l e y i p
ş a r k ıy a
b a ş la d ı.
G e r ç e k t e n d e k ıs ık tı s e s i, a m a h i ç d e f e n a s ö y le m iy o r d u .
Ş a r k ın ın c o ş k u lu b i r e z g is i v a rd ı, e l e m e n t i n e il e L a C u c u r a c h a a ra s ı b i r ş a rk ıy d ı. S ö z l e r i ş ö y l e y d i:
İn g i l te r e v e İr l a n d a ’ n ın h a y v a n la n ,
B ü tü n ü l k e l e r i n , b ü tü n i k l i m l e r i n h a y v a n la r ı,
K u la k v e r i n m ü jd e l e r i n e n g ü z e li n e ,
D ü ş l e d i ğ i m i z A l tı n Ç a ğ ö n ü m ü z d e .
E r g e ç b i r g ü n g e le c e k ,
Z o r b a İn s a n d e v r i le c e k ,
İn g i l te r e ’ n in b e r e k e t l i to p r a k la r ın d a
Y a ln ız c a h a y v a n la r g e z in e c e k .
B u r n u m u z a g e ç i r i l e n h a lk a la r,
S ı r tı m ı z a v u ru la n s e m e r s ö k ü l ü p a tıla c a k ,
K a r n ım ız a s a p la n a n m a h m u z ç ü r ü y ü p p a s la n a c a k ,
A c ı m a s ı z k ır b a ç b i r d a h a ş a k la m a y a c a k .
Z e n g i n l i k l e r d ü ş le r e s ığ m a y a c a k ,
B u ğ d a y ı a rp a s ı, y u l a f ı s a m a n ı,
Y o n c a s ı, b a k la s ı, p a n c a r ı,
O g ü n h e p s i b i z i m o la c a k .
İn g i l te r e ’ n in ç a y ır la r ı d a h a y e ş il,
Ir m a k l a r ı d a h a a y d ın lık o la c a k ,
R ü z g â rl a r d a h a t a t l ı e s e c e k ,
B i z ö z g ü r lü ğ ü m ü z e k a v u ş u n c a .
O g ü n ü g ö r e m e d e n ö lü p g its e k d e ,
H e r k e s b u u ğ u rd a s a v a ş m a k ,
İn e k l e r l e a tla r, k a z la rl a h i n d i l e r e l e le ,
Ö z g ü r l ü k u ğ ru n a t e r a k ıtm a lı .
İn g i l te r e v e İr l a n d a ’ n ın h a y v a n la n ,
B ü tü n ü lk e le r in , b ü tü n ik l i m l e r i n h a y v a n la r ı,
K u la k v e r in m ü jd e m e , h a b e r s a lın h e r y e re ,
D ü ş l e d i ğ i m i z A l tı n Ç a ğ ö n ü m ü z d e .
Ş a r k ı, h a y v a n la r ın y ü r e ğ in e y a b a n ıl b i r c o ş k u
s a l
m ış tı. R e is d a h a s o n u n a g e l m e d e n , h e p b i r l i k te s ö y l e m e
y e b a ş la m ış la rd ı. E n a p ta ll a r ı b i l e ş a r k ın ın e z g is in i v e b ir
k a ç s ö z ü n ü k a p m ış tı; d o m u z l a r v e k ö p e k l e r g ib i a k ıllı
o la n la rıy s a ş a r k ın ın tü m ü n ü b i r k a ç d a k ik a d a e z b e r l e m i ş
ti. B i r k a ç d e n e m e d e n s o n ra , h e p b i r a ğ ız d a n s ö y le d i k l e r i
İ n g ilt e r e ’n in H a y v a n l a n i l e in le d i ç i f tl i k . İn e k l e r b ö ğ ü r ü -
y o r, k ö p e k l e r h a v lıy o r, k o y u n l a r m e l iy o r, a tla r k iş n iy o r,
ö r d e k l e r v a k lıy o r d u . O k a d a r h o ş la r ın a g itm iş ti k i, ş a rk ı
y ı b a ş ta n s o n a ta m b e ş k e z s ö y le d i le r ; B a y Jo n e s u y a n m a s a , b e l k i d e s a b a h a k a d a r s ö y le y e c e k le r d i .
A m a n e y a z ık k i, B a y Jo n e s g ü r ü ltü d e n u y a n d ı; a v
lu y a ti l k i g ird iğ in i s a n a ra k y a ta ğ ın d a n f ır la d ı. H e r z a m a n
y a ta k o d a s ın ın k ö ş e s i n d e d u ra n tü f e ğ i n i k a p tığ ı g ib i k a
ra n lığ a s a ç m a y a ğ d ırd ı. İri s a ç m a la r s a m a n lığ ın d u v a rın a
s a p la n ır s a p la n m a z , to p l a n tıd a k i h a y v a n la r ç i l y a v ru s u
g ib i d a ğ ıld ıla r. H e r k e s y a ttığ ı y e r e k o ş tu . K u ş la r tü n e k l e
rin e s ıç ra d ıla r, h a y v a n la r s a m a n
d ö ş e k l e r i n e u z a n d ıla r.
Ç o k g e ç m e d e n b ü tü n ç i f tl i k u y k u y a d a ld ı.
İkinci bölüm
K o c a R e is , ü ç g e c e s o n ra , u y k u s u n d a h u z u r i ç i n d e
ö ld ü . M e y v e b a h ç e s i n i n k ıy ıs ın d a b i r y e r e g ö m d ü le r.
R e is ö ld ü ğ ü n d e m a r t a y ın ın il k g ü n le riy d i . B u n u i z
le y e n ü ç a y b o y u n c a b i r s ü r ü g iz li e tk i n l i k y ü rü tü l d ü .
R e i s ’ in k o n u ş m a s ı, ç i f tl i ğ i n d a h a a k ıllı h a y v a n la r ın ın h a
y a ta y e p y e n i b i r g ö z l e b a k m a l a r ın ı s a ğ la m ış tı. Ö n g ö r d ü
ğ ü A y a k la n m a ’ n ın n e z a m a n m e y d a n a g e le c e ğ in i b i l e n
y o k tu ; b ö y l e b i r b a ş k a l d ır ıy ı g ö r e b i l e c e k k a d a r y a ş a y ıp
y a ş a m a y a c a k la r ın ı d a b il m i y o r l a r d ı; a m a g ö re v le r in in o
g ü n e h a z ır l a m a k o l d u ğ u n u
a ç ı k s e ç i k g ö r e b il iy o r la r d ı.
Ö t e k i l e r i e ğ i tm e v e ö r g ü tl e m e iş i, d o ğ a l o la r a k , g e n e l l i k
le h a y v a n la r ın e n z e k i l e r i d iy e b i l i n e n d o m u z la r a v e ri ld i.
D o m u z l a r ı n e n y e te n e k l i l e r i , B a y Jo n e s ’ u n s a tm a k i ç i n
y e tiş ti r d iğ i, S n o w b a l l v e N a p o l e o n a d lı ik i g e n ç e r k e k
d o m u z d u . N a p o l e o n , ir i k ıy ım , s e r t b a k ış lı b i r B e r k s h i r e
d o m u z u y d u ; d a h a d o ğ r u s u , ç i f tl i k te k i t e k B e r k s h i r e ’d ı.
P e k k o n u ş k a n s a y d m a z d ı, a m a i s te d iğ in i s ö k e s ö k e a l
m a y ı b i l e n b i r i o la ra k ta n ın ır d ı . Sn o v v b a ll, N a p o l e o n ’d a n
d a h a c a n lı , d a h a h a y a t d o lu b i r d o m u z d u ; h e m a ğ z ı d a h a
iy i l a f y a p a r d ı, h e 'm d e d a h a y a r a tıc ıy d ı; a m a k iş il iğ in in
N a p o l e o n k a d a r s a ğ la m o lm a d ığ ı s ö y le n ir d i . Ç i f tl i ğ i n e r
k e k d o m u z l a r ı n ın h e p s i d e b e s i d o m u z u y d u . İç l e r i n d e
en
ü n lü s ü , to m b a l a k
S q u e a le r , y a n a k la r ı y u s y u v a rl a k ,
g ö z l e r in i s ü re k li k ır p ış tır a n , ş i r r e t s e s li, y e r i n d e d u r a m a
y a n b i r h a y v a n d ı. P a rla k b i r k o n u ş m a c ıy d ı; z o r lu b i r k o
n u y u ta r tı ş ı r k e n b i r o y a n a b i r b u y a n a s ıç rar, k u y ru ğ u n u
h ız l ı h ı z l ı o y n a tır d ı; n e d e n d i r b i l i n m e z , b u h a r e k e tl e r i
ç o k i n a n d ır ı c ı o l m a s ı n ı s a ğ la rd ı. S q u e a l e r i ç i n , “ K a r a y ı a k
y a p a r,” d e rl e rd i.
B u ü ç ü , K o c a R e i s ’ in d ü ş ü n c e l e r i n i g e l i ş ti r e r e k d ö r t
d ö r tl ü k b i r ö ğ r e ti y e d ö n ü ş tü r m ü ş le r, a d ın a d a " A n im a l i z m ” d e m iş le r d i. H a f ta n ın b i r k a ç g e c e s i, B a y Jo n e s u y u
d u k ta n s o n ra , s a m a n lık ta g iz li to p la n tıl a r d ü z e n liy o r, H a y
v a n c ılı ğ ın t e m e l i l k e l e r i n i ö b ü r h a y v a n la r a a n la tı y o rl a rd ı.
İlk b a ş la rd a , b ü y ü k b i r a h m a k l ı k v e v u r d u m d u y m a z l ık la
k a rş ıla ş m ış la rd ı.
B a z ı h a y v a n la r, “ E f e n d i m i z ” d e d ik le r i
B a y Jo n e s ’ a b a ğ lı lı ğ ın b i r g ö re v o ld u ğ u n d a n d e m v u r u
y o rl a r; b a z ı l a r ı d a , “ B a y Jo n e s b i z i b e s liy o r . O
o lm a s a ,
a ç l ık ta n ö l ü r ü z ,” g ib is in d e n s a la k ç a la f la r e d iy o rl a rd ı. K i
m i l e r i , “ B iz ö l d ü k te n s o n ra o l a c a k l a r ı n b i z e n e y a ra rı d o
k u n u r k i ? ” y a d a “ M a d e m b u A y a k la n m a n a s ıl o ls a g e r
ç e k le ş e c e k , b u
u ğ u rd a ç a l ış m ı ş ız ç a l ış m a m ı ş ı z n e f a r k
e d e r ? ” g ib i s o r u la r s o r u y o r l a rd ı. D o m u z la r , b u tü r k o
n u ş m a l a r ın H a y v a n c ılı ğ ın r u h u n a a y k ırı o ld u ğ u n u k a v
r a ta n a k a d a r a k la k a ra y ı s e ç iy o r la r d ı. S o r u l a r ı n e n a h m a k ç a s ı a k k ıs r a k M o l l i e ’d e n g e l m i ş ti ; M o l l i e ’ n in S n o w b a l l ’ a s o r d u ğ u i l k s o r u , “A y a k l a n m a ’d a n s o n r a d a ş e k e r
b u l a b i l e c e k m i y i z ? ” o l m u ş tu .
S n o w b a l l , “ H a y ır ,” d i y e k e s i p
a tm ış tı. " B u ç i f t l i k t e
ş e k e r m e k e r ü r e te m e y i z . K a ld ı k i, ş e k e r g e r e k m e y e c e k .
D i l e d i ğ i n k a d a r y u l a f v e s a m a n y i y e b i l e c e k s i n .”
'
B u k e z , “ P e k i, y e l e m e g e n e k u r d e l e ta k a b i l e c e k m i
y i m ? ” d iy e s o r m u ş tu M o l li e .
S n o w b a ll , “ B a k , y o ld a ş ,” d e m iş ti. “ S e n i n o n s u z e d e
m e d iğ in k u r d e le , k ö l e li ğ in s im g e s id ir. Ö z g ü r lü ğ ü n k u r d e
le l e r d e n ç o k d a h a d e ğ e rli o ld u ğ u n u k a f a n a lm ıy o r n i u ? ”
M o l li e , " K a b u l ,” d e rk e n p e k in a n m ış g ö rü n m ü y o r d u .
D o m u z la r , e v c il k u z g u n M o s e s ’ ın y a y d ığ ı y a la n la r ın
ö n ü n ü a l m a k i ç i n d a h a d a z o rlu b i r s a v a ş ım v e r m e k z o
ru n d a k a ld ıla r. B a y Jo n e s ’ u n g ö z d e s i o la n M o s e s , g a m
m a z ın , d e d i k o d u c u n u n te k iy d i, a m a a ğ z ı iy i l a f y a p a rd ı.
G e n e b i r m a s a l u y d u r m u ş tu : S ö z ü m o n a , B a l b a d e m D i
y a rı d e n e n g iz e m li b i r ü lk e v a rd ı, b ü tü n h a y v a n la r ö l
d ü k le ri z a m a n o ra y a g id iy o rla rd ı. M o s e s ’ a b a k ılır s a b u
ü lk e g ö k y ü z ü n d e b i r y e rd e , b u l u tl a r ın
a z ö te s i n d e y d i.
B a l b a d e m D i y a n ’ n d a h e r g ü n p a z a rd ı; d ö r t m e v s im y o n
c a b i te r , a ğ a ç la r v e ç a lıla r, k e s m e ş e k e r v e k e te n to h u m u
k ü s p e s in d e n g e ç il m e z d i . G e r ç i h ay v a n la r, g ü n ü n ü m a s a l
a n la tm a k la g e ç ir d i ğ i v e h i ç ç a lış m a d ığ ı iç in M o s e s ' d a n
n e f r e t e d iy o rla rd ı; a m a g e n e d e , B a l b a d e m
D iy a r ı m a
s a lın a in a n a n la r ç ı k m a d ı d e ğ il. D o m u z la r , o n l a r ı b ö y le b ir
y e r o lm a d ığ ın a in a n d ır a b i lm e k i ç i n a z d il d ö k m e d i le r .
E n s a d ık ti l m i z l e r i , ik i a ra b a a tı, B o x e r il e C l o v e r ’d ı.
K e n d i b a ş la rı n a d ü ş ü n m e k te e p e y c e z o r la n a n b u ik i a t,
d o m u z l a r ı ö ğ r e tm e n b e l l e d i k te n s o n ra o n l a rı n h e r d e d i
ğ in i ta r tı ş m a s ı z b e n i m s e m i ş v e o ld u ğ u g ib i ö te k i h a y
v a n la r a a k ta r m ış la r d ı. S a m a n l ı k ta k i g iz li to p l a n tı l a r ı h iç
k a ç ı r m ı y o r ; h e r to p l a n tı n ı n b i ti m i n d e s ö y le n e n In g ilt e r e '
n in H a y v a n l a n ş a rk ıs ı n d a b a ş ı ç e k iy o r la r d ı.
D e r k e n , A y a k la n m a , u m u la n d a n ç o k d a h a e r k e n , h e r
k e s in
b e k le d iğ in d e n
ço k
d ah a
k o lay
g e r ç e k le ş ti .
Bay
Jo n e s , h a y v a n la r a ç o k s e r t d a v ra n m a s ın a k a rş ın b e c e r i k l i
b ir ç i f tç iy d i , a m a s o n z a m a n la rd a iş le r i b o z u l m u ş tu . H e l e
b i r d a v a d a p a ra k a p tır ı n c a u m u d u n u iy id e n iy iy e y iti rm iş ,
s a ğ lığ ın ı b o z a c a k ö lç ü d e iç k i y e v e r m iş ti k e n d in i. B a z e n
g ü n le r c e m u tf a k ta k i k o l tu ğ u n d a a y la k a y la k o tu ru y o r, g a
z e te o k u y u p iç k i s i n i iç iy o r, a ra d a s ıra d a b i ra y a b a tır d ığ ı
e k m e k p a rç a la rıy la M o s e s ’ ı b e s liy o rd u . Y a n ın d a ç a l ış a n l a r
te m b e l v e s a h te k â r d ı; ta rla la rı a y r ık o tla rı b ü r ü m ü ş tü ; b i
n a la rın d a m la rı n ın o n a rı lm a s ı g e re k i y o rd u ; ç i tl e r b a k ı m
s ız d ı; h a y v a n la r d o ğ ru d ü rü s t b e s le n m i y o rd u .
H a z ir a n g e lm iş ti , o tl a r b i ç i l m e y e n e r e d e y s e h a z ırd ı.
B a y Jo n e s , b i r c u m a r te s i g ü n ü n e d e n k d ü ş e n y a z g ü n d ö n ü m ü n d e n h e m e n ö n c e W i l l i n g d o n ’ a g id ip K ı r m ı z ı A s
la n m e y h a n e s i n d e k ö r k ü tü k s a r h o ş o lu n c a , ç i f tl i ğ e a n c a k
p a z a r g ü n ü ö ğ l e s a a tle r in d e d ö n e b i ld i. İş ç i l e r s a b a h e r
k e n d e n in e k l e r i s a ğ m ış la r, h a y v a n la r ın y e m i n i v e r m e d e n
ta v ş a n a v l a m a y a g itm iş l e rd i. B a y Jo n e s , e v e d ö n e r d ö n
m e z , o tu r m a o d a s ın d a k i k a n e p e y e u z a n m ış , N e w s o f t h e
W o r ld g a z e te s i n e g ö z a ta r k e n u y u y a k a lm ış tı. H a v a k a ra r
d ığ ın d a h â lâ a ç o la n h a y v a n la r s o n u n d a d a y a n a m a d ıla r,
in e k l e r d e n b i r i b o y n u z u y l a a m b a r ın k a p ıs ın ı k ırd ı; iç e r i
d a la n h a y v a n la r y e m k o v a la rı n d a n k a r ın la r ın ı d o y u r m a
y a k o y u ld u la r. T a m o s ıra d a u y a n ıv e re n B a y Jo n e s , d ö r t
iş ç is in i d e y a n ın a a lıp a m b a ra k o ş tu ; h e p b i r l i k te h a y v a n
la rı k ır b a ç l a m a y a b a ş la d ıla r. B u d a , h a y v a n la r ın s a b rın ı
ta ş ır a n s o n d a m la o ld u . Ö n c e d e n h i ç b i r ş e y ta s a r l a m a
m a la r ın a
k a rş ın ,
to p l u c a
z o r b a la r ın
ü s tü n e
a tıld ıla r.
Jo n e s ’ la i ş ç i l e r i n e d ö r t b i r y a n d a n to s v u ru p ç i f t e a tı y o r
la rd ı. H a y v a n la rı d a h a ö n c e h i ç b ö y l e g ö r m e m i ş o la n
a d a m la r n e y a p a c a k la r ın ı ş a ş ırm ış la r; o g ü n e d e ğ in d i l e
d ik le ri
g ib i s o p a
a tıp
e z i y e t e tti k l e r i
h a y v a n la r ın
bu
u m u l m a d ı k b a ş k a ld ır ıs ı k a rş ıs ın d a d e h ş e te k a p ıl m ış la rd ı.
B a k tıl a r o l a c a k g i b i d e ğ il, k o r u n m a y a ç a b a l a m a y ı b ır a k ıp
ta b a n la r ı y a ğ la d ıla r. P a tik a d a n a ş a ğ ı a n a y o la d o ğ r u y e l
y e p e l e k k o ş tu r u r la r k e n , h a y v a n la r d a z a f e r ç ığ lı k la r ı a ta
ra k o n l a r ı k o v a lıy o r la rd ı.
B a y a n Jo n e s , y a ta k o d a s ın ın p e n c e r e s i n d e n o lu p b i
te n i g ö r m ü ş tü . B i r k a ç p a r ç a e ş y a y ı to p a r la d ığ ı g ib i b i r
h e y b e y e tı k ış tırıp , ç i f tl i ğ i n
a rk a y o l u n d a n s a v u ş u v e rd i.
M o s e s d a , tü n e ğ i n d e n s ıç ra d ı, k a n a t ç ı r p ı p a v a z ı ç ı k tığ ı
k a d a r b a ğ ır a r a k k a d ın ın a rd ın a ta k ıl d ı. B u a ra d a , h a y v a n
lar, Jo n e s i l e a d a m la rı n ı y o la k a d a r k o v a la m ış l a r , b e ş k o l
d e m i r i b u l u n a n ç i f tl i k k a p ıs ın ı a r k a la rı n d a n h ız l a ç a r p ıp
k a p a tm ış la r d ı. B ö y l e c e , d a h a n e o ld u ğ u n u a n la m a la rı n a
k a lm a d a n , A y a k la n m a b a ş a rıy la s o n u ç la n m ış , Jo n e s ç i f t
l i k te n k o v u l m u ş , B e y l i k Ç i f t l i k o n l a ra k a lm ış tı.
H a y v a n la r, ta l i h l e r i n i n b ö y l e s i n e y o l u n d a g ittiğ in e
b i r s ü re in a n a m a d ıl a r. Ö n c e , k ö ş e d e b u c a k ta s a k la n m ış
b i r in s a n o lu p
o lm a d ığ ın ı a n la m a k i ç in , b i r a ra y a t o p
la n ıp ç i f tl i ğ i ç e p e ç e v r e d o la ş tıla r. S o n r a , ç i f tl i k b in a la r ın a
k o ş u p Jo n e s ’ u n u ğ u rs u z s a l ta n a tı n ı n s o n i z l e r in i d e y o k
e tm e y e k o y u ld u la r . A h ı r l a r ı n b i ti m i n d e k i , k o ş u m ta k ım
l a r ın ın d u rd u ğ u o d a n ın k a p ıs ı k ır ıl d ı ; g e m le r, b u r u n h a l
k a la r ı, k ö p e k z in c i r l e r i , B a y Jo n e s ’ u n d o m u z la r ı v e k u
z u la r ı iğ d iş e d e r k e n k u ll a n d ığ ı k ıy ıc ı b ı ç a k l a r k u y u n u n
d ib i n i b o y la d ı. D iz g in le r, y u la rla r, m e ş i n
g ö z s ip e rl e ri ,
o n u r k ır ı c ı y e m to r b a l a r ı , a v lu d a ç ö p l e r i n y a k ıld ı ğ ı a te ş e
a tıld ı. K a m ç ı l a r d a . K a m ç ı l a r ın a l e v le r e k a rış tığ ın ı g ö r e n
b ü tü n
h a y v a n la r s e v in ç
iç in d e
h o p la y ıp
z ıp lıy o rl a r d ı.
S n o w b a l l , p a z a ra g id ild iğ i g ü n le rd e a tla r ın y e l e l e r i n i v e
k u y r u k l a r ın ı s ü s le y e n k u r d e l e l e r i d e a te ş e a ttı.
“ G iy s i , İn s a n o ğ l u ’ n u
ç a ğ rı ş tır ır ,” d e d i. “ K u r d e le d e
g iy s id e n s ay ılır. T ü m h a y v a n la r ç ı p l a k d o la ş m a l ıd ır .”
S n o w b a l l ’ u n b u s ö z l e r i ü z e r in e , B o x e r d a , y a z ın k u
la k la r ın ı s in e k le r d e n k o r u m a k i ç i n k a f a s ın a g e ç ir d i ğ i k ü
ç ü k h a s ır ş a p k a y ı k a p tığ ı g ib i a te ş e a ttı.
K ıs a b i r s ü r e s o n ra h a y v a n la r, k e n d i le r in e B a y Jo n e s ’ u
a n ım s a ta n n e v a rs a y o k e tm i ş b u lu n u y o r la r d ı. N a p o l e o n ,
h e p s in i y e n id e n
a m b a ra g ö tü rd ü , h e r k e s e ik iş e r ta y ın
m ıs ır, k ö p e k l e r e
d e ik iş e r p e k s i m e t d a ğ ıttı. A rd ın d a n ,
İn g ilt e r e ' n in H a y v a n l a n
ş a r k ıs ın ı b a ş ta n s o n a ta m
y ed i
k e z s ö y le d i le r; g e c e in e r k e n h e r k e s k e n d i k ö ş e s i n e ç e k i
lip u y k u y a d a ld ı. D ü n y a y a g e le li b e r i h i ç b u k a d a r ra h a t
b ir u y k u ç e k m e m iş le rd i.
A m a h e r z a m a n k i g ib i ş a f a k v a k ti u y a n ıp d a b i r g ü n
ö nce
g e r ç e k l e ş ti r d i k l e r i
a n ım s a m a z , h e p
b i r l i k te
g ö r k e m li b a ş k a l d ır ıy ı
a n ım s a r
ç a y ır a k o ş tu la r. Ç a y ır ın b ir a z
a ş a ğ ıs ın d a , ç i f tl i ğ i n b ü y ü k b i r b ö l ü m ü n ü
g ö re n k ü ç ü k
b i r te p e v a rd ı. H e m e n te p e y e tırm a n d ıla r, s a b a h ın d u ru
ış ığ ın d a ç e v r e y i s e y re d a ld ıla r. E v e t, b u r a s ı o n l a rı n d ı ar
tı k ; g ö z g ö r e b i l d i ğ i n c e ö n l e r i n d e u z a n a n h e r ş e y o n l a r ın d ı! B u d ü ş ü n c e y l e k e n d i l e r i n d e n g e ç e r e k h o p la y ıp z ıp la
m a y a , b ü y ü k b i r c o ş k u y l a h a v a la ra s ıç ra m a y a b a ş la d ıla r.
Ç i y d ü ş m ü ş ç i m e n l e r i n ü z e r i n d e y u v a rla n ıy o r, ta tl ı y a z
o tl a r ı n ı k o p a r ıp y u tu y o r , k a ra to p r a ğ ı e ş e le y ip h a v a y a s a
v u r u y o r, to p r a ğ ın g ü z e l im k o k u s u n u i ç l e r i n e ç e k iy o r la r
d ı. S o n r a , ç i f tl i ğ i b a ş ta n b a ş a d o la ş ıp d e n e ti m d e n g e ç i r
d il e r ; ta r la y ı, o tla ğ ı, m e y v e b a h ç e s i n i , g ö l c ü ğ ü , k o r u y u
d il le r i tu tu l m u ş ç a s ı n a , h a y r a n
h ay ran
i z l e m e k te n
a la
m a d ıl a r k e n d i le r in i. S a n k i b u ra la rı d a h a ö n c e h i ç g ö r m e
m iş le rd i; b ü tü n
b u n l a r ın
a r tık
k e n d ile rin in
o ld u ğ u n a
h â lâ in a n a m ıy o rl a r d ı.
D a h a s o n r a , s ıra o lu p
ç i f tl i k b in a la r ın a d ö n d ü le r;
ç i f t l i k e v i n i n k a p ıs ın ın ö n ü n e g e ld ik le ri n d e , s o l u k la rı n ı
tu tu p d u rd u la r. B u e v d e o n l a r ın d ı a rtık , a m a i ç e r i g ir
m e y e k o rk u y o rl a rd ı. D e r k e n , Sn o v v b a ll il e N a p o l e o n ’ u n
k a p ıy ı o m u z la y ıp k ır m a s ıy la , h a y v a n la r b i r e r l e k o l h a l i n
d e i ç e r i g ird ile r. O r ta l ı ğ ı a ltü s t e tm e m e k i ç i n
a ttık la r ı
a d ım la r a b ü y ü k ö z e n g ö s te r iy o r la r ; p a r m a k l a r ı n ı n u c u n a
b a s a ra k o d a d a n o d a y a g e ç e r k e n , s e s le r i n i n d u y u la c a ğ ın
d a n k o r k u y o r m u ş ç a s ın a f ı s ı ld a ş a ra k k o n u ş u y o rl a r; i ç e r i
d e k i g ö rk e m e , k u ş tü y ü ş i l te l i y a ta k la ra , a y n a la ra , a t k ı l ı n
d a n d o k u n m u ş k u m a ş k a p lı s e d ire , B r ü k s e l h a l ıs ın a , K r a
l i ç e V i c t o r i a ’ n ın o tu r m a o d a s ın d a k i ş ö m i n e r a f ı n ın ü s
tü n d e d u ra n ta ş b a s k ı p o r tr e s i n e b ir a z g ö z l e r i k a m a ş a ra k ,
b i r a z d a k o r k a k o r k a b a k ıy o r la r d ı. T a m m e r d i v e n l e r d e n
in e r l e r k e n , M o l l i e ’ n in
o r ta l ı k ta o lm a d ığ ın ı f a r k e ttil e r .
B i r k a ç ı y u k a r ı s e ğ i rtip o d a la rı t e k t e k y o k la m a y a b a ş la d ı.
E v i n e n ş ık y a ta k o d a s ın ın k a p ıs ın ı a ç tık la r ın d a b i r d e n e
g ö rs ü n le r ! M o l li e , B a y a n Jo n e s ’ u n
tu v a l e t m a s a s ın d a n
a ld ığ ı a n la ş ıl a n m a v i b i r k u rd e l e y i o m z u n a tu tm u ş , a h
m a k ç a b ir h a y ra n lık l a a y n a d a k e n d i n i s e y r e tm i y o r m u !
M o l l i e ' y i f e n a h a l d e a z a r la y ıp e v d e n ç ık tıla r. M u tf a k ta
a s ılı d u ra n ja m b o n l a r g ö tü r ü lü p g ö m ü ld ü , b i r d e k il e r
d e k i b i r a f ı ç ı s ı B o x e r ’ ın b i r ç i f te s i y l e p a rç a la n d ı, o k a d a r;
e v d e b a ş k a h i ç b i r ş e y e d o k u n u lm a d ı. H e m e n o r a c ık ta ,
o y b ir li ğ iy le b i r k a ra r a lın d ı: Ç i f t l i k e v i, m ü z e o la r a k k o
r u n a c a k tı . A r a la r ın d a e n k ü ç ü k b i r d ü ş ü n c e a y rılığ ı y o k
tu : B u e v d e h i ç b i r h a y v a n y a ş a m a m a lı y d ı.
S n o w b a l l i l e N a p o l e o n , k a h v a ltıd a n s o n ra h a y v a n
la rı y e n i d e n to p l a n tıy a ç a ğ ır d ı.
“ Y o l d a ş la r,” d e d i S n o w b a l l . “ S a a t d a h a a ltı b u ç u k ,
u z u n b i r g ü n b i z i b e k liy o r. B u g ü n o tl a n b i ç m e y e b a ş l ıy o
ru z . A m a d a h a ö n c e h a l l e d i l e c e k b i r i ş im iz v ar.”
S o n u n d a a n la ş ıld ı k i ik i d o m u z , ç ö p l e r a ra s ın d a B a y
Jo n e s ’ u n ç o c u k l a r ı n ı n b i r o k u m a k i ta b ı n ı b u l m u ş , s o n ü ç
ay b o y u n c a b u
k i ta p ta n
o k u m a y a z m a ö ğ re n m iş le r d i.
N a p o l e o n , s iy a h v e b e y a z b o y a k u tu l a r ı n ı g e ti r tti , h a y
v a n la r ın b a ş ın a g e ç e r e k o n l a r ı a n a y o la a ç ıla n ç i f t l i k k a p ı
s ın ın o ra y a g ö tü rd ü . S n o w b a lI d a ( e n iy i y a z ı y a z a n o y
du)
f ırç a y ı
ik i to y n a ğ ın ın
a ra s ın a
g e ç ir i p
k a p ın ın
en
ü s tte k i k o l d e m i r i n e y a z ılı B E Y L İ K Ç İ F T L İ K a d ın ı k a ra
la d ı, y e r i n e H A Y V A N Ç İ F T L İ Ğ İ y a z d ı. Ç i f t l i k a r tı k b u
a d la a n ıl a c a k tı. D a h a s o n ra , ç i f t l i k b in a la r ın a g e ri d ö n ü l
d ü ; Sn o v v b a ll i l e N a p o l e o n b i r m e r d iv e n g e ti r ti p b ü y ü k
s a m a n lı ğ ın d u v a r ın a d a y a d ıla r. D o m u z la r , ü ç a y d ır s ü r
d ü r d ü k le r i ç a l ış m a l a r s o n u c u n d a , H a y v a n c ılı ğ ın
te m e l
i l k e l e r i n i y e d i e m i r d e to p l a m a y ı b a ş a r m ış la r d ı. Ş i m d i b u
y e d i e m i r d u v a ra y a z ıl a c a k , H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e k i tü m
h a y v a n la r b u n d a n b ö y l e h a y a tl a r ın ın s o n u n a d e k b u d e
ğ iş m e z y a s a la r a u y a c a k l a rd ı. S n o w b a l l m e r d i v e n e g ü ç b e l a tı r m a n d ı ( b i r d o m u z u n m e r d iv e n ü z e r i n d e d e n g e s i
n i b u l m a s ı h i ç d e k o l a y d e ğ ild ir ) v e iş e k o y u ld u ; S q u e a l e r d a b i r k a ç b a s a m a k a şa ğ ıd a b o y a k u tu s u n u tu tu y o r d u .
Y e d i e m ir, k a tr a n
k a p lı d u v a ra , y ir m i o tu z
o k u n a b il e n iri b e y a z h a r f l e r l e y a z ıld ı;
m e tr e d e n
Y E D İ E M İR
1.
ik i a y a k ü stü n de y ü r ü y e n h e r ke s i d ü ş m an b ile c e k
2.
D ö r t a y a k ü s t ü n d e y ü r ü y e n y a d a k a n a t la n o lan
s in .
h e r k e s i d o s t b ile c e k s in .
3.
H i ç b i r h a y v a n g iy s i g iy m e y e c e k .
4.
H iç b ir h ay v a n y a t a k t a y a t m a y a c a k .
5.
H iç b ir h a y v a n iç ki iç m e y e c e k.
6.
H iç b ir h a y v a n b a ş k a b ir h a y v a n ı ö ld ü r m e y e c e k.
7.
B ü t ü n h a y v a n l a r e şittir.
E m i r l e r b ü y ü k b i r ö z e n l e y a z ıl m ış tı; “ d o s t’ u n “ to s t"
d iy e , s ’ le r d e n b i r i n i n d e te r s y a z ıl m ış o lm a s ı d ış ın d a , h i ç
b ir y a z ım
y a n lış ı y o k tu . S n o w b a l l , h e r k e s a n la s ın d iy e ,
e m i r l e r i b a ş ta n
s o n a y ü k s e k s e s le o k u d u . H a y v a n la rı n
h e p s i d e k a f a la rı n ı s a lla y a r a k e m i r l e r k a rş ıs ın d a b o y u n
l a rı n ın k ıl d a n i n c e o l d u ğ u n u b e l i r tti l e r . E n a k ıllı o l a n
la rıy s a h e m e n e z b e r l e m e y e b a ş la d ı.
S n o w b a l l , b o y a f ı r ç a s ın ı y e r e a tı p “ H a y d i y o l d a ş l a r ! ”
d iy e b a ğ ırd ı. “ D o ğ r u ta rl a y a ! H a r m a n ı, Jo n e s v e a d a m
la rı n d a n d a h a ç a b u k k a ld ır m a n ın o n u r u n u y a ş a y a lı m .”
A m a ta m
o
s ıra d a , b i r s ü re d ir g e rg i n g ö r ü n e n
üç
i n e k b ö ğ ü r m e y e b a ş la d ı. S ü tl e r i y i r m i d ö r t s a a tti r s a
ğ ıl m a m ış
o ld u ğ u n d a n
m e m e le ri
p a tla d ı
p a tla y a c a k tı.
D o m u z la r , b ir a z d ü ş ü n d ü k te n s o n ra k o v a l a n g e ti rtti l e r ,
ö n a y a k la rı b u iş e y a tk ın o ld u ğ u i ç i n u s ta lı k la s a ğ d ıla r
i n e k l e r i . Ç o k g e ç m e d e n k o v a l a r k ö p ü k l ü k a y m a k lı s ü tle
d o lm u ş tu ; h a y v a n la r ın b i r ç o ğ u s ü tl e r e a ğ ız la rı s u la n a r a k
b a k ıy o rl a rd ı.
İç l e r i n d e n b ir i , " B u k a d a r s ü t n e o l a c a k ? ” d iy e s o ra
c a k o ld u .
“Jo n e s b a z e n y e m i m i z e s ü t k a ta r d ı,” d e d i ta v u k la r
d a n b i ri .
B u n u n ü z e ri n e , N a p o l e o n , k o v a l a r ın ö n ü n e g e ç e r e k ,
" S ü tü k a f a n ız a ta k m a y ı n , y o l d a ş l a r ! ” d iy e b a ğ ırd ı. “ G e r e
ğ i y a p ılır, m e r a k e tm e y i n . H a s a t d a h a ö n e m l i . S n o w b a l l
Y o l d a ş b a ş ı ç e k e c e k . B e n d e b ir a z d a n g e li y o r u m . İle ri ,
y o l d a ş la r! H a s a t b i z i b e k le r .”
H a y v a n la r s ü r ü h a li n d e ta r la y a v a r ıp h a s a d ı k a ld ır
m a y a k o y u ld u la r . A k ş a m g e ri d ö n d ü k le ri n d e , s ü tle r i n o r
ta d a n k a y b o lm u ş o ld u ğ u n u f a r k e d e c e k l e r d i .
Üçüncü bölüm
H a s a d ı k a ld ır a n a k a d a r ı rg a tl a r g ib i ç a lış tıl a r , b a ş ta n
a y a ğ a t e r e b a ttı l a r ! A m a e m e k l e r i b o ş a g i tm e m i ş ti , h a s a t
u m d u k la r ın d a n d a b e r e k e tl i y d i .
Z a m a n z a m a n a n a la rın d a n e m d i k l e r i s ü t b u r u n l a
r ın d a n g e ld i; a l e tl e r h a y v a n la ra g ö r e d e ğ il, in s a n la ra g ö r e
y a p ıl m ış tı; a rk a a y a k la rın ın ü z e r i n e k a lk m a l a r ın ı g e r e k ti
r e n a le tl e r i k u l la n a m a m a la r ı ç o k b ü y ü k b i r z o r l u k ç ı k a
rı y o rd u . A m a d o m u z l a r o k a d a r a k ıl lıy d ıla r k i, h e r g ü ç l ü
ğ ü n ü s te s in d e n g e l m e n i n b i r y o l u n u b u lu y o r la r d ı. A tla ra
g e li n c e ; o n l a r ta rl a y ı k a rış k a rış b il iy o r la r, e k i n l e r i n b i ç i
lip to p l a n m a s ı iş in d e n Jo n e s i l e a d a m la rı n d a n ç o k d a h a
iy i a n lıy o rl a r d ı. D o m u z la r , d o ğ r u d a n ç a lış m ıy o r la r, ö b ü r
l e r i n i y ö n e ti y o r v e
d e n e tli y o r la r d ı. Ü s tü n
b i l g i le ri y le ,
ö n d e rl iğ i ü s tl e n m e l e r i d o ğ a l d ı. B o x e r il e C lo v e r , k e n d i
l e r i n i a tla ç e k i l e n ta ra ğ a k o ş u y o r ( k u ş k u s u z , a r tı k g e m v e
d i z g in
k u l l a n ı l m ı y o r d u ) , ta r l a n ın
ç e v re sin d e
a ğ ır a ğ ır
d ö n e n i p d u ru y o rl a r ; a r k a la rı n d a n g e l e n d o m u z d a ik id e
b ir, “ D e h , y o l d a ş ! ” y a d a “ Ç ü ş , y o l d a ş ! ” d i y e s e s l e n iy o rd u .
E k i n l e r i n b i ç i l i p to p l a n m a s ı n d a e n i r i s in d e n e n u f a ğ ın a
b ü tü n h a y v a n la r ç a l ış ıy o rl a rd ı. Ö r d e k l e r l e ta v u k la r b il e ,
s a b a h ta n a k ş a m a k a d a r g ü n e ş i n a ltın d a o ra d a n o ra y a k o
ş u ş tu ru y o r, g a g a la rıy la b i r e r tu ta m d a o ls a o t ta ş ıy o rl a r d ı.
S o n u n d a , h a s a d ı, Jo n e s i l e a d a m la r ın ın
k a ld ır d ığ ın d a n
ik i g ü n k a d a r d a h a k ıs a b i r s ü r e d e k a ld ırd ıla r. D a h a s ı,
ç i f tl i ğ i n o g ü n e k a d a r g ö rd ü ğ ü e n b ü y ü k h a s a ttı b u . Ü s
t e l i k , h i ç b i r ş e y b o ş a h a r c a n m a m ı ş , k e s k in g ö z lü ta v u k
la r v e ö r d e k l e r e n k ü ç ü k o t s a p la rı n a k a d a r h e r ş e y i t o p
la m ış la r d ı. Ç i f t l i k h a y v a n la r ın ın b i r te k i b i l e h ır s ız lığ a
y e l te n m e m i ş ti .
O y a z ç i f t l i k t e iş le r y o lu n d a y d ı. H a y v a n la r a s la h a
y a l e d e m e y e c e k l e r i k a d a r m u tl u y d u la r. A r tık , p i n ti s a
h i p l e r i n i n g ıd ım g ıd ım v e r d iğ i y e m e m u h ta ç d e ğ ild il e r;
k e n d i l e r i ta r a f ın d a n v e k e n d i l e r i i ç i n ü r e ti l e n , tü m ü y l e
k e n d i l e r i n i n o la n y i y e c e k l e r i y iy o r l a rd ı y a , h e r l o k m a d a n
b ü y ü k b i r t a t a lıy o r la rd ı. C i ğ e r i b e ş p a ra e tm e z , a s a la k
in s a n la r y o k o lu p g i tti k l e r i iç in , h e r k e s e d a h a ç o k y i y e
c e k d ü ş ü y o rd u . D e n e y i m d e n y o k s u n o lm a l a r ı n a k a rş ın ,
d a h a ç o k b o ş v a k it b u la b i l i y o r l a r d ı. B i r ç o k g ü ç l ü k l e k a r
ş ıla ş ıy o r la rd ı; ö rn e ğ in , m e v s i m il e r l e y i p d e h a s a t z a m a n ı
g e ld iğ in d e , ç i f t l i k t e h a r m a n m a k i n e s i b u lu n m a d ığ ın d a n ,
b a ş a k l a rı e s k i ç a ğ la rd a k i g ib i a y a k la rıy la e z m e k , k a b u k
l a r ın ı d a ü f l e y e r e k h a v a y a s a v u rm a k z o r u n d a k a l m ış la r
d ı; a m a d o m u z l a r ı n z e k â s ı v e B o x e r ’ ın g ü ç lü k a s l a r ıy l a
h e r tü r l ü z o rl u ğ u n ü s te s i n d e n g e le b il iy o r l a r d ı. B o x e r ’ a
h e r k e s h a y ra n d ı . Jo n e s ’ u n z a m a n ın d a d a y o r u l m a k n e d ir
b ilm e y e n
b ir h ay v an
b e y g ir g ü c ü n d e
o la n
B o x e r , ş im d i n e r e d e y s e ü ç
ç a l ış ıy o rd u ; ö y l e
g ü n le r o lu y o r d u
k i,
ç i f tl i ğ i n iş le r i tü m d e n o n u n g ü ç lü o m u z l a r ı n a y ık ılıy o r
d u . İş in e n a ğ ır o ld u ğ u y e r d e h e r z a m a n o v a rd ı; s a b a h
ta n a k ş a m a k a d a r d u r d u ra k b i l m e d e n u ğ ra ş v e ri y o rd u .
K e n d is i n i s a b a h l a rı ö te k i l e r d e n y a r ım
saat ö n c e u y an
d ır m a s ı i ç i n g e n ç h o r o z la r d a n b i r i y l e a n la ş m ış tı; g ü n d e
l i k iş le r b a ş la y a n a k a d a r, e n ç o k g e r e k d u y u la n y e r e k o
ş u y o r, o ra d a g ö n ü ll ü o la ra k ç a l ış ıy o rd u . Ç a l ı ş m a y ı k e n d i
s in e y a s a e d i n m i ş ti s a n k i: B i r s o ru n , b i r te r s l i k ç ı k m a y a g ö r s ü n , o s a a t, “ D a h a d a s ık ı ç a l ı ş a c a ğ ı m ! ” d e y ip iş e
k o y u lu y o rd u .
A s l ın d a , h e r k e s k e n d i g ü c ü v e y e te n e ğ i n e g ö r e iy i
ç a l ış ıy o r d u . S ö z g e l i m i , ta v u k la r v e ö rd e k le r , o r ta lı ğ a s a
ç ı l m ış ta h ı l ta n e l e r i n i to p l a y a r a k n e r e d e y s e y i r m i k il e
e k i n i k u r ta r m ış la r d ı. H i ç k i m s e ç a l ıp ç ı rp m ıy o r, h i ç k i m
s e k e n d i s in e a y rıla n ta y ın k o n u s u n d a h o m u r d a n ı p s ö y
l e n m iy o r d u ; b i r z a m a n l a r ç i f tl i k te k i h a y a tın o la ğ a n ö z e l
l i k l e r i n d e n s a y ıla n k a v g a la r, ıs ırm a la r, k ıs k a n ç l ık la r n e r e
d e y s e tü m ü y l e o r ta d a n k a lk m ış tı. K i m s e i ş te n k a ç m ıy o r
d u , b i r k iş i d ış ın d a . E v e t, M o l l i e ’ n in s a b a h l a r ı e r k e n k a l k a m a m a k g ib i b i r s o ru n u v a rd ı; ü s te li k , ik id e b ir, t o y
n a ğ ın a g ire n b i r ta ş ı b a h a n e e d e r e k iş i e r k e n b ır a k tığ ı d a
o lu y o r d u . D o ğ r u s u , k e d i d e b i r tu h a f tı . B i r s ü r e s o n ra ,
y a p ıl a c a k b i r iş ç ık tığ ın d a h i ç b i r z a m a n o r ta l ı k ta g ö r ü n
m e d iğ i a n la ş ılm ış tı . S a a tl e r c e o r ta d a n k a y b o lu y o r , a m a
y e m e k v a k ti g e l d iğ in d e y a d a a k ş a m ü s tü iş le r s o n a e r d i
ğ in d e h i ç b i r ş e y o l m a m ı ş ç a s ı n a o r ta y a ç ı k ıy o r d u . A m a
h e r s e f e r i n d e ö y l e g ü z e l b a h a n e l e r u y d u ru y o r, ö y l e s i n e
s e v e c e n m ır l ıy o r d u k i, h e r k e s i iy i n i y e ti n e in a n d ır m a y ı
b a ş a r ıy o r d u . Y a ş lı e ş e k B e n ja m i n , A y a k la n m a 'd a n b u y a
n a h i ç d e ğ iş m e m iş g i b i y d i .T ı p k ı B a y Jo n e s ’ u n z a m a n ın d a
o ld u ğ u g ib i, g e n e u y u ş u k v e d ik k a f a lıy d ı; n e i ş te n k a y
ta rı y o rd u , n e d e f a z l a ç a l ış m a y a g ö n ü l v e ri y o rd u . A y a k
l a n m a v e s o n u ç l a r ı k o n u s u n d a e n k ü ç ü k b i r g ö rü ş b e l i r t
m iy o r d u . Jo n e s
o lu p
ç i f tl i k te n
g i tti k te n
so n ra
d ah a
m u tl u
o lm a d ığ ı s o r u ld u ğ u n d a , “ E ş e k l e r u z u n y aşar. H i ç
ö lm ü ş b i r e ş e k g ö r d ü n ü z m ü h a y a tı n ı z d a ? ” d e m e k l e y e
tin iy o r , h e r k e s i b u
b e lirs iz
y a n ı tl a y e ti n m e k
z o ru n d a
b ıra k ıy o rd u .
P a z a rl a rı ç a l ış ıl m ıy o r d u . H e r
g ü nkü nd en
b ir
saat
g e ç y a p ıl a n k a h v a ltıd a n s o n ra , h e r p a z a r m u tl a k a g ö n d e
re b a y r a k ç e k i l m e s i y l e b a ş la y a n b i r tö r e n d ü z e n l e n iy o r
d u . Sn o v v b a ll, k o ş u m ta k ım l a r ı n ı n d u r d u ğ u o d a d a , B a
y a n Jo n e s ’ u n e s k i b i r m a s a ö r tü s ü n ü b u l m u ş , y e ş i l ö r t ü
n ü n ü z e r i n e b e y a z b o y a y la b i r to y n a k v e b i r d e b o y n u z
r e s m i y a p m ış tı. B a y r a k p a z a r s a b a h l a r ı ç i f tl i k e v i n i n b a h
ç e s in d e k i g ö n d e re ç e k iliy o rd u . S n o w b a ll’ u n a ç ık la m a s ı
n a g ö re , b a y r a ğ ın y e ş i l z e m i n i İn g i l te r e 'n i n y e m y e ş i l ç a
y ır l a r ın ı te m s i l e d iy o r, to y n a k il e b o y n u z is e in s a n s o y u
b i r d a h a g e ri g e l m e m e k ü z e r e o r ta d a n k a ld ır ıld ığ ın d a
d o ğ a c a k o la n , g e l e c e ğ i n H a y v a n C u m h u r i y e t i ’ n i s i m g e
li y o rd u .
B a y ra ğ ın
g ö n d e re
ç e k ilm e s in d e n
s o n ra ,
tü m
h a y v a n la r b ü y ü k s a m a n lığ a d o lu ş a r a k , T o p l a n tı d e n il e n
g e n e l k u r u la k a tıl ıy o r l a r d ı. T o p l a n tı d a , b i r s o n ra k i h a f
t a n ın iş le r i k o n u ş u lu y o r, a l ı n a c a k k a ra rl a r ta r tış ılı y o r d u .
A lın m a s ı g e re k e n
k a ra rl a r h e r z a m a n
d o m u z l a r ta r a
f ın d a n o r ta y a a tılı y o r d u . Ö t e k i h a y v a n la r n a s ıl o y v e r i l e
c e ğ in i b i li y o r la r, a m a k e n d i b a ş la r ın a b i r k a ra ra y a r a
m ıy o rl a rd ı. T o p l a n tı l a r ı n e n a te ş li ta r tı ş m a c ı l a r ı , S n o w b a l l il e N a p o l e o n ’d u . A m a b u ik is i a s la a n la ş a m ıy o rl a rd ı:
B ir i n i n a k d e d iğ in e ö b ü r ü m u tl a k a k a ra d iy o r d u . K i m s e
n in k a rş ı ç ı k a m a y a c a ğ ı b i r k a ra ra v a r ıl d ı ğ ın d a b il e , b ir
b irle rin e
g ir m e n i n
b ir
y o lu n u
b u lu y o r la r d ı.
Ö rn e ğ in ,
m e y v e b a h ç e s i n i n a rk a ta r a f ı n d a k i ç a y ır ın a r tı k ç a l ış a
m a z d u ru m d a o la n h a y v a n la r ın d i n l e n m e y e r i o la r a k b e
l i r le n m e s i k a r a r la ş tı r ıld ık ta n s o n ra , f a rk lı tü r d e n h a y v a n
la rın e m e k l i l i k y a ş la r ın ın n e o lm a s ı g e r e k ti ğ i k o n u s u n d a
k a p ış m ış la rd ı. H e r to p l a n tın ın s o n u n d a m u tl a k a In g ilt e
r e ’n in H a y v a n l a n ş a rk ıs ı s ö y le n iy o r , ö ğ l e d e n s o n ra la rı is e
e ğ l e n c e y e a y r ılıy o rd u .
D o m u z la r , k o ş u m
ta k ım l a r ı n ı n d u r d u ğ u o d a y ı k a
ra rg â h e d in m iş le r d i. A k ş a m la r ı b u ra d a , ç i f tl i k e v i n d e n
g e tir m iş o ld u k l a r ı k ita p la r d a n n a l b a n tl ık , m a r a n g o z lu k
g ib i g e r e k l i u ğ ra ş la r ı o k u y u p
ö ğ r e n iy o rl a rd ı. S n o w b a ll ,
a y rıc a , ö te k i h a y v a n la r ın H a y v a n K u r u l l a r ı ’ n d a ö r g ü tl e n
m e s i y l e d e u ğ ra ş m a k ta , b u iş i ç i n b ı k m a d a n u s a n m a d a n
ç a b a h a r c a m a k ta y d ı. O k u m a y a z m a s ın ıf l a r ın ın y a n ı s ıra ,
ta v u k la r i ç i n Y u m u r ta Ü r e t i m K u ru lu , i n e k l e r i ç i n T e m iz
K u y r u k l a r B i rl iğ i, s ıç a n la r v e ta v ş a n l a rı n e v c i l l e ş ti r i l m e s i
iç i n Y a b a n ıl Y o l d a ş l a r ın Y e n i d e n E ğ i ti m i K u r u l u ’ n u k u r
m u ş , k o y u n l a r i ç i n d e D a h a B e y a z Y ü n H a r e k e t i ’ n i o lu ş
tu r m u ş tu . B u a tı l ım l a r ı n ç o ğ u b i r s o n u c a v a r a m a d ı . S ö z
g e li m i, y a b a n ıl h a y v a n la rı e v c i l l e ş ti r m e g ir iş im i d a h a b a
ş ın d a n b a ş a rıs ız l ığ a u ğ ra d ı. Y a b a n ıl h a y v a n la r e s k is i g ib i
d a v r a n m a y ı s ü rd ü rü y o r la r, k e n d i l e r i n e g ö s te r i l e n h o ş g ö
rü y ü h e m e n k ö tü y e k u ll a n ıy o r l a r d ı. K e d i, Y e n i d e n E ğ i
t i m K u r u l u ’ n a k a tıl m ış v e b i r s ü r e c a n la b a ş la ç a l ış m ış tı.
B i r g ü n b i r d e b a k m ış la r d ı, d a m d a o tu r m u ş , e r i ş e m e y e
c e ğ i u z a k l ık ta k i s e r ç e l e r l e k o n u ş u y o r ; o n l a ra , a r tı k b ü
tü n h a y v a n la r ın y o l d a ş o ld u ğ u n u , d i l e r le r s e h i ç ç e k i n
m ed en
g e lip
p e n ç e s in e
k o n a b ile c e k le rin i
a n la tıy o r d u .
A m a s e rç e l e r , k e d in in y a n ın a b i l e y a k l a ş m a m ış la r d ı.
Ö t e y a n d a n , o k u m a y a z m a s ın ıf l a rı ç o k b a ş a rı l ı o l
m u ş tu . G ü z g e ld iğ in d e , ç i f tl i k te k i h e m e n h e r h a y v a n az
ç o k o k u m a y a z m a b il iy o rd u .
D o m u z l a r ı n o k u m a y a z m a s ı k u s u r s u z d u . K ö p e k le r,
o k u m a y ı ç o k iy i ö ğ r e n m iş le r d i, g e l g ö r k i Y e d i E m i r ’d e n
b a ş k a b i r ş e y o k u d u k l a rı y o k tu . K e ç i M u r i e l 'i n o k u m a s ı
k ö p e k l e r d e n d e iy iy d i; b a z ı a k şa m la r, ç ö p l ü k te b u ld u ğ u
g a z e te
p a r ç a l a r ın ı
g e tir ip
öbür
h a y v a n la r a
o k u y o rd u .
D o m u z l a r k a d a r iy i o k u y a b i l e n B e n ja m i n ’ in is e , b u y e t e
n e ğ i n i k u ll a n d ığ ı p e k g ö r ü l m e m i ş ti . “ B e n o k u m a y a d e
ğ e r b i r ş e y g ö r e m i y o r u m ,” d iy o r d u . C lo v e r, a lf a b e y i b a ş
ta n s o n a ö ğ r e n m i ş ti , a m a s ö z c ü k l e r i s ö k e m iy o r d u . B o x e r ’ a g e li n c e , o D ’d e n i l e r i g i d e m e m i ş ti . K o c a a y a ğ ıy la
to p r a ğ ın ü z e r i n e A , B, C , D h a r f l e r i n i y a z ıy o r, s o n ra k u
la k la r ın ı a rk a y a y a tır ıp y e le s in i s a lla y a r a k h a r f l e r e av al
a v a l b a k ıy o r, D ’d e n s o n ra g e l e n h a r f i ç ık a r m a y a ç a b a l ıy o r,
a m a b i r tü r lü b e c e r e m i y o r d u . B i r k a ç k e z E , F, G , H ’ y i d e
ö ğ re n m iş , a m a ö ğ r e n ir ö ğ r e n m e z b u k e z A , B, C , D ’ y i
u n u ttu ğ u n u f a r k e tm i ş , e n s o n u n d a a l f a b e n i n i l k d ö rt
h a r f i y l e y e ti n m e y e k a ra r v e r m i ş ti ; u n u tm a m a k i ç i n b u
d ö rt h arfi
her gün
b i r ik i k e z
y a z ıy o rd u . M o l l i e
ise ,
a d ın d a k i a ltı h a r f te n b a ş k a t e k b i r h a r f ö ğ r e n m e m e k te
d ir e ti y o r d u . İn c e d a ll a rı y a n y a n a g e ti r e r e k a d ı n ı y a z ıy o r,
d a ll a rı b i r k a ç ç i ç e k l e s ü s lü y o r, s o n r a d a h a y r a n h a y ra n
ç e v r e s i n d e d o la n ıy o rd u .
Ç i f tl i k te k i
ö te k i
h a y v a n la r ın
h iç b iri A
h a rfin d e n
ö te y e g e ç e m e m i ş ; k o y u n , ta v u k v e ö r d e k g ib i e n a h m a k
h a y v a n la r ın Y e d i E m i r ’ i b i r tü r l ü e z b e r l e y e m e d i k l e r i g ö
r ü lm ü ş tü . B u s o r u n u n ç ö z ü m ü n e e p e y k a f a y o r a n S n o w b a ll , s o n u n d a , Y e d i E m i r ’ in a s lın d a t e k b i r ö z d e y i ş e in
d i r g e n e b i l e c e ğ i m a ç ı k la d ı. Y e d i E m ir, b a l g ib i, “ d ö r t a y a k
iy i, ik i a y a k k ö t ü ” ö z d e y i ş i n e in d ir g e n e b il i r d i. S n o w b a l l ’ a
b a k ıl ır s a , b u ö z d e y iş , h a y v a n c ıl ığ ın t e m e l il k e s in i i ç e r i
y o r d u . B u t e m e l il k e y i i y i c e k a v ra m ış o la n h e r k e s in s a
n o ğ lu n u n z a r a rl ı e tk i l e r i n d e n k o r u n a b il i r d i. K u şla r, il k
b a ş ta , k e n d i l e r i n i n d e ik i a y a k lı o ld u k l a r ı g e r e k ç e s i y l e b u
ö z d e y i ş e k a rş ı ç ı k a c a k o ld u la r; a m a S n o w b a l l y a n ıld ık
la rı n ı k a n ı t l a m a k t a g e c ik m e d i.
“ Y o l d a ş la r,” d e d i. “ K u ş u n k a n a d ı , iş g ö r m e k i ç i n d e
ğ il, d e v i n m e k i ç i n k u l la n ıla n b i r o rg a n d ır. D o la y ıs ıy la ,
k a n a t, a y a k o la ra k k a b u l e d il m e l id ir . İn s a n o ğ lu ’ n u n f a r k
lılığ ı , b ü tü n ş e y ta n lı k l a rı y a p tığ ı a l e t o la n e l ’d e d ir.”
K u şla r, S n o w b a l l ’ u n s ö z l e r in d e n h i ç b i r ş e y a n la m a
m a la r ın a k a rş ın , y a p tığ ı a ç ık la m a y ı k a b u l le n d il e r . T ü m
h a y v a n c ık l a r , y e n i ö z d e y iş i e z b e r l e m e y e k o y u ld u la r. A m
b a r ı n d u v a r ın a , Y e d i E m i r ’ in y u k a r ıs ın a , ü s te l i k d a h a b ü
y ü k h a r f l e r l e D Ö R T A Y A K İY İ, İK İ A Y A K K Ö T Ü y a z ıl
d ı. K o y u n la r, b u s ö z l e r i e z b e r l e d i k te n s o n ra ö z d e y i ş i o
k a d a r s e v d il e r k i, ç a y ır d a u z a n ıp k e y i f ç a ta r l a r k e n h e p
b i r l i k te , “ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k k ö tü ! D ö r t a y a k iy i, ik i
a y a k k ö t ü ! ” d iy e b ık m a d a n s a a tl e r b o y u m e l e m e y i a lış
k a n l ık h a l i n e g e tird ile r.
N a p o l e o n , S n o w b a l l ’ u n k u ru ll a r ıy la h i ç i l g i l e n m e
m iş ti. G e n ç l e r i e ğ i tm e n i n , y e ti ş k i n l e r i ç i n y a p ı l a b i l e c e k
h e r h a n g i b i r ş e y d e n ç o k d a h a ö n e m l i o ld u ğ u k a n ı s ı n
d a y d ı. Je s s i e i l e B l u e b e l l , h a s a tta n h e m e n s o n ra y a v ru
la m ış la r, d o k u z s a ğ lık lı y a v ru d ü n y a y a g e tir m iş le r d i. Y a v
r u la r s ü tte n k e s i li r k e s i l m e z , N a p o l e o n , e ğ i ti m l e r i n i k e n
d is in in ü s tl e n e c e ğ i n i s ö y l e y e r e k o n l a r ı a n a la rın d a n a y ır
m ış tı. S o n r a d a , y a v r u la n , s a d e c e k o ş u m
ta k ım la r ın ın
d u r d u ğ u o d a d a k i b i r m e r d iv e n d e n ç ı k ıl a b i l e n ta v a n a r a
s ın a k a p a tm ış , ö y l e s i n e g ö z l e r d e n ır a k t u tm u ş tu k i, ö te k i
h a y v a n la r b i r s ü re s o n r a v a rl ık la rı n ı b i l e u n u tm u ş la r d ı.
S ü tl e r i n n e r e y e g ittiğ i ç o k g e ç m e d e n a n la ş ıl d ı . S ü t
l e r h e r g ü n d o m u z l a r ı n la p a s ın a k a r ış tır ılı y o r d u . E lm a l a r
a r tı k o lg u n la ş m a y a y ü z tu tm u ş l a r d ı; m e y v e b a h ç e s i n i n
ç i m e n l e r i rü z g â r la d ö k ü l e n e lm a la r l a k a p lıy d ı. H a y v a n
lar, d o ğ a l o la ra k , e lm a l a r ı n
e ş i t b i r b i ç i m d e p a y la ş ıl a
c a ğ ın ı u m u y o r l a r d ı; o y s a b i r
gün
a ğ a ç l a rd a n
d ö k ü le n
tü m e lm a l a r ı n to p l a n m a s ı v e k o ş u m ta k ım l a r ı n ı n d u rd u
ğ u o d a y a g e ti r i l e r e k d o m u z la r a te s l i m e d il m e s i b u y u r u l
d u . B a z ı h a y v a n la r h o m u r d a n d ıy s a d a b i r y a ra rı o lm a d ı.
B ü tü n d o m u z la r , Sn o v v b a ll il e N a p o l e o n b i l e b u k o n u d a
a y n ı d ü ş ü n c e d e y d il e r .
Ö t e k i h a y v a n la r a g e r e k l i a ç ık la m a la r ı y a p m a k l a g ö
r e v l e n d i r il e n S q u e a le r, “ Y o l d a ş l a r ! ” d i y e h a y k ır d ı. “ U m a
rı m , b i z
d o m u z la r ın
bunu
b e n c illiğ im iz d e n ,
a y rı c a lı k
d ü ş k ü n lü ğ ü m ü z d e n y a p tığ ın ı s a n m ıy o rs u n u z d u r. A s l ı n
d a ç o ğ u m u z s ü t v e e lm a d a n h o ş la n m a y ız . B e n d e h o ş
l a n m a m . B u e lm a la r a e l k o y m a m ız ı n t e k b i r a m a c ı v ar, o
d a s a ğ lığ ım ız ı k o r u m a k . S ü t t e
ve
e lm a d a d o m u z la r ın
s a ğ lığ ı a ç ıs ın d a n k e s i n li k l e g e re k l i o la n b a z ı m a d d e le r
v ar. B i l i m
bunu
k a n ıtla m ış tır , y o ld a ş la r. B iz
d ü ş ü n e m e k ç i s i y i z . B u ç i f tl i ğ i n tü m
y ö n e ti m
d o m u z la r
ve d ü ze
n in d e n b i z s o r u m lu y u z . G e c e m i z i g ü n d ü z ü m ü z e k a ta
ra k , s iz in s a ğ lığ ın ız ı k o r u y o r u z . B u s ü tl e r i s iz i n u ğ ru n u z a
iç iy o r, b u e l m a l a r ı s iz in u ğ ru n u z a y iy o ru z . B iz d o m u z la r
g ö r e v im iz i g e r e ğ i n c e y e r i n e g e ti r e m e z s e k n e o lu r, b i l i y o r
m u s u n u z ? Jo n e s g e ri g e lir ! E v e t, Jo n e s g e ri g e lir! B u n d a n
en
k ü ç ü k b ir k u şk u n u z
o lm a s ın , y o l d a ş la r.” S o n r a d a ,
o r a d a n o ra y a s ıç ra y ıp k u y r u ğ u n u o y n a ta r a k b a ğ ır d ı: “A r a
n ız d a Jo n e s ’ u n
g e ri g e l m e s i n i i s te y e n
te k
b ir h ay v an
y o k tu r s a n ı r ı m ! ”
H a y v a n la rı n e n k ü ç ü k b i r k u ş k u d u y m a d ık la rı te k
b i r ş e y v a rs a , o d a Jo n e s ’ u n g e ri d ö n m e s in i i s te m e d i k l e
riy d i. D o m u z l a n
s a ğ lık lı
tu tm a n ın
ö nem i ço k
a ç ık tı .
B ö y l e c e , ta r tı ş m a b ü y ü m e d e n , b ü t ü n s ü tü n v e rü z g â rl a
a ğ a ç la rd a n d ö k ü le n e lm a l a r ı n ( d o ğ a ld ır k i, o l g u n la ş tık la rı
z a m a n a ğ a ç l a rd a n to p l a n a n e lm a l a r ı n d a ) h e p s i n i n d o
m u z l a r a a y rılm a s ı h e r k e s ç e k a b u l e d il d i.
Dördüncü bölüm
H ay v an
Ç if tliğ i’ n d e
o lu p
b i te n l e r i ,
y az
s o n la rı n a
d o ğ ru n e r e d e y s e b ü tü n ü lk e d u y m u ş b u lu n u y o rd u . S n o w b a l l il e N a p o l e o n ’ u n h e r g ü n u ç u r d u k l a r ı p o s ta g ü v e r
c i n l e r i , k o m ş u ç i f tl i k l e r d e k i h a y v a n la rl a d o s tl u k k u ru y o r,
o n l a r a A y a k la n m a ’ n ın ö y k ü s ü n ü
a n la tıy o r, İ n g ilt e r e ’n in
H a y v a n l a n ş a rk ıs ın ı ö ğ r e ti y o r la r d ı.
Bu
a ra d a , B a y Jo n e s , z a m a n ın ın b ü y ü k b ö l ü m ü n ü
W i l l i n g d o n ’d a k i K ı r m ı z ı A s la n m e y h a n e s in d e p i n e k l e y e
re k
g e ç ir iy o r; k e n d is in i d i n l e y e c e k b i l i l e r i n i b u lm a y a -
g ö rs ü n , h e m e n y a k ın m a y a b a ş lıy o r, k o r k u n ç b i r h a k s ız l ı
ğ a u ğ ra d ığ ın ı, b i r a v u ç a ş a ğ ılık h a y v a n ta ra f ı n d a n ç i f t l i
ğ in d e n k o v u l d u ğ u n u a n la tıy o r d u . Ö t e k i ç i f tç i l e r o n u a n
la y ış la k a rş ıla m ış la r, a m a b a ş la n g ıç ta y a r d ım
e tm e y e d e
p e k y a n a ş m a m ış la r d ı. H e r b i r i , Jo n e s ’ u n u ğ ra d ığ ı ta l i h s i z
li k te n
n a sıl y a r a r la n a b il e c e ğ i n i d ü ş ü n ü y o r d u
i ç te n
iç e .
N e y s e k i, H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n e k o m ş u ik i ç i f tli ğ in s a h ip le r i
b irb irle riy le h iç
g e ç in e m e z le r d i. F o x w o o d , b ü y ü k , b a
k ım s ız , k ö h n e b i r ç i f tl i k ti ; d ö r t b i r y a n ın ı ç a l ıl a r b ü r ü
m ü ş , o tla k la rı s a ra rıp s o l m u ş , ç i tl e r i p a r a m p a rç a o l m u ş
tu . F o x w o o d ’ u n s a h ib i B a y P il k in g to n , z a m a n ın ın b ü y ü k
b ö lü m ü n ü b a l ı k m e v s im in d e b a l ı k tu ta ra k , av m e v s i m i n
de
av a
ç ık a ra k
g e ç i ri r d i;
ra h a tın a
d ü şk ü n ,
e fe n d i
b ir
a d a m d ı. P i n c h f ıe l d Ç i f tl i ğ i is e d a h a k ü ç ü k , a m a d a h a b a -
k im liy d i. P i n c h f i e l d ’ ın s a h ib i B a y F re d e ri c k , k a b a d a y ı v e
k u r n a z b i r a d a m d ı; ik id e b i r m a h k e m e l i k o lu rd u ; d in i
i m a n ı p a ra y d ı, e l i n i v e re n k o l u n u a la m a z d ı . B u ik isi b ir
b ir l e r i n d e n ö y le s i n e n e f r e t e d e r le r d i k i, k e n d i ç ı k a rla rın a
o la n b i r k o n u d a b i l e a n la ş a m a z la r d ı.
N e v a r k i, ik is i d e H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e k i A y a k la n m a '
d a n ç o k k o r k m u ş tu ; k e n d i ç i f tl i k l e r i n d e k i h a y v a n la rın
a y a k l a n m a k o n u s u n d a a y r ın tıl ı b il g i e d i n m e l e r i n i ö n l e
m e k i ç i n e l l e r i n d e n g e l e n i y a p ıy o rl a rd ı. A s l ın a b a k ıl ır s a ,
b a ş la n g ıç ta , h a y v a n la r ın b i r ç i f tl i ğ i k e n d i b a ş la r ın a y ö n e
te b i l e c e ğ i n e ç o k g ü lm ü ş l e r; ç o k d e ğ il, o n o n b e ş g ü n e
k a d a r b u iş n a s ıl o ls a y a ta r, d iy e d ü ş ü n m ü ş le r d i. B e y li k
Ç i f t l i k ’ te k i ( ç i f tl i k te n B e y l i k Ç i f t l i k d i y e s ö z e t m e k t e d i
re tiy o rla r, “ H a y v a n Ç i f tl i ğ i ” a d ın a k a tla n a m ıy o r l a rd ı) h a y
v a n la rın b i r b i r l e r i y l e d u rm a d a n d a la ş tık la rı , p e k y a k ın d a
a ç l ık ta n ö l e c e k l e r i s ö y le n tis in i y a y m ış la rd ı. A m a b i r s ü r e
s o n r a h a y v a n la r ın
a ç l ık ta n
ö l m e d i k l e r i o rta y a ç ık ın c a ,
a ğ ız d e ğ iş tir d il e r, H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e k i a k ılla r a d u r g u n
lu k v e r e n ş e y ta n lı k l a r d a n d e m v u rm a y a b a ş la d ıla r. B u ik i
ç i f tç i y e b a k ıl ır s a , H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e y a m y a m l ı k a lm ış
y ü r ü m ü ş tü ; h a y v a n la r k ız g ın n a lla rl a b i r b i r l e r i n e i ş k e n c e
y a p ıy o rla r, d iş ile r in i d e o rta k la ş a k u ll a n ıy o r l a r d ı. F re d e r
i c k i l e P il k in g to n , b ü tü n b u n l a r ın , D o ğ a y a s a la rın a b a ş
k a ld ır m a n ın d o ğ a l s o n u c u o ld u ğ u n u s ö y lü y o rl a rd ı.
A m a b u h i k â y e l e r h i ç k im s e y e i n a n d ır ıc ı g e lm iy o r
d u . H a y v a n la rı n , in s a n la r ı k o v a ra k k e n d i iş le ri n i k e n d i l e
ri g ö rd ü k le r i o la ğ a n ü s tü b i r ç i f tl i k te n
s ö z e d iliy o r, b u
k o n u d a k i s ö y l e n ti l e r o l a n c a b e li r s i z li ğ iy le v e ç a r p ıtıla r a k
s ü r ü y o rd u . Ç e v r e d e k i ç i f tl i k l e r d e y ıl b o y u n c a b i r b a ş
k a ld ır ı d a lg a s ı y ü k s e ld i. Y u m u ş a k b a ş lı b i l i n e n b o ğ a la r
a n s ız ın a z ıy o r, k o y u n l a r ç i tl e r i y ık ıp y o n c a l a r ı m i d e y e i n
d iriy o r, i n e k l e r k o v a l a n te p i p d e v iriy o r, a tla r b u y r u k d in
le m iy o r, b i r d e n d u r a r a k ü s tl e r i n d e k i l e r i p a r m a k lı k la r ın
ü z e r i n d e n ö b ü r ta r a f a f ı r la tıy o r la r d ı. E n ö n e m l i s i , In g ilîe -
r e ' n ir ı H a y v a n l a n
ş a rk ıs ın ın e z g is i v e s ö z l e r i a r tı k h e r
y e r d e b il in iy o r d u . U m u l m a d ı k b i r h ız l a y a y ılm ış tı. İn
s an la r, ç o k g ü l ü n ç b u l d u k l a r ın ı s ö y l e m e k l e b i r l i k te , b u
ş a rk ıy ı d u y d u k la rı n d a
büyük
b ir
ö fk e y e
k a p ıl m a k ta n
k e n d i l e r i n i a k m ı y o r l a r d ı . B ö y l e s i n e r e z i l v e s a ç m a b ir
ş a r k ın ın h a y v a n la r ta r a f ın d a n s ö y l e n e b i l m e s i n i b i l e a k ıl
la r ın ın
a lm a d ığ ın ı i l e r i s ü r ü y o r la r d ı. Ş a rk ıy ı s ö y le rk e n
y a k a l a n a n h a y v a n la r o r a c ı k ta k ır b a ç la n ıy o r, g e n e d e şar
k ın ın y a y ıl m a s ı e n g e l l e n e m i y o r d u . K a ra ta v u k la r ç a l ı l ı k
la rı n a ra s ın d a ıs lık ç a l a r k e n , g ü v e r c in le r a ğ a ç la rd a ö t ü
ş ü r k e n h e p b u ş a rk ıy ı s ö y lü y o rl a r; ş a r k ın ın e z g il e r i , d e
m i r c i l e r i n ç e k i ç v u ru ş la rı n a , k i li s e le r i n ç a n s e s le r i n e k a
rış ıy o rd u .
E k im
b a ş la rı y d ı; e k i n l e r b i ç i l i p i s ti f l e n m i ş , h a r m a n
b ü y ü k ö l ç ü d e k a ld ır ıl m ış tı. B i r g ü n b i r d e n p o s ta g ü v e r
c i n l e r i h ız l a d o la n a r a k g e ld ile r, te la ş la ç ı r p ı n a r a k H a y v a n
Ç i f t l i ğ i ’ n in a v lu s u n a k o n d u la r. G e ti r d i k l e r i h a b e r e b a k ı
lırs a , Jo n e s il e a d a m la rı , F o x w o o d v e P i n c h f i e l d ç i f tl i k l e
r in d e n y a rı m
d ü z in e a d a m la b i r l i k te , p a r m a k lı k lı k a p ı
d a n i ç e r i g irm iş le r, a ra b a y o l u n d a n ç i f tl i ğ e g e li y o rla rd ı.
Jo n e s , e l i n d e b i r tü f e k , e n ö n d e y ü r ü y o r ; e li s o p a l ı a d a m
la r d a o n u iz l iy o rl a r d ı. B e s b e l l i , ç i f tl i ğ i g e ri a l m a y ı k a f a
la r ın a k o y m u ş la r d ı.
A s l ın d a , b ö y l e b i r g iriş im u z u n z a m a n d ır b e k le n d iğ i
iç i n b ü tü n
ö n l e m l e r a lın m ış , g e re k l i b ü tü n h a z ır lı k la r
y a p ıl m ı ş tı. Ç i f t l i k e v i n d e b u ld u ğ u e s k i b i r k i ta b ı o k u y a
ra k Ju l i u s C a e s a r ’ ın s e f e r l e r i y l e ilg i li k a p s a m lı b il g i le r
e d in m iş o la n S n o w b a l l , s a v u n m a h a r e k â tı n ı n k o m u ta n
lığ ın a g e ti r i l m i ş ti . H e m e n b u y r u k la r ın ı v e r d i ; b ü tü n h a y
v a n la r b i r k a ç d a k ik a d a y e r l e r i n i a ld ıla r.
İn s a n la r ç i f t l i k b i n a l a r ı n a y a k l a ş tık l a r ı s ıra d a , S n o w b a l l il k s a ld ırıy ı b a ş l a ttı. T a m o tu z b e ş g ü v e r c i n , a d a m
la r ın
b a ş la rın ın
ü z e rin d e
u ç u şa ra k
te p e l e r i n e
p is l e d i.
A d a m l a r g ü v e r c in le r i k o v a la m a y a ç a b a l a r k e n , ç i ti n ar
k a s ın a g iz le n m iş o la n k a z la r b i r d e n i l e r i a tıla r a k b a l d ı r l a
r ın ı v a h ş i c e g a g a l a m a y a b a ş la d ıla r. N e v a r k i, b u y a ln ız c a
o r ta lı ğ ı b i r a z k a r ış tır m a y a y ö n e l i k g ö s te r m e l i k b i r s a ld ı
rıy d ı; n i te k i m , a d a m la r k a z l a n s o p a l a rıy la k o l a y c a g e ri
p ü s k ü r ttü le r . B u
kez
S n o w b a l l i k i n c i s a l d ırıy ı b a ş l a ttı.
M u r i e l , B e n ja m i n v e b ü t ü n k o y u n la r, b a ş la r ın d a S n o w b a ll , i l e r i a tılı p a d a m la ra d ö r t b i r y a n d a n to s v u rm a y a ,
b o y n u z a tm a y a k o y u ld u la r ; b u a ra d a B e n ja m i n , d ö n ü p
d ö n ü p ç i f t e a tıy o r d u . A m a e l l e r i n d e s o p a l a n , a y a k l a r ın d a
k a b a ra lı b o tl a r ı y l a a d a m la r, g e n e d e h a y v a n la r d a n g ü ç lü y d ü le r. S n o w b a l l b i r d e n c i y a k la y a r a k g e ri ç e k i l i ş a r e ti
v e r i n c e , tü m
h a y v a n la r g e ri d ö n d ü le r, g e ç i tte n g e ç e r e k
a v lu y a d a ld ılar.
Z a f e r n a r a l a n a ta n a d a m la r, d ü ş m a n l a n n ın k a ç m a k
t a o ld u ğ u n u s a n a ra k , d a r m a d a ğ ın ık a r k a la n n d a n k o ş u ş
tu r d u la r. Sn o v v b a ll’ u n is te d i ğ i d e b u y d u . H e p s i a v lu y a
g ir in c e , a ğ ıld a p u s u y a y a tm ış o la n ü ç a t, ü ç i n e k v e ö te k i
d o m u z la r a n s ı z ın o rta y a ç ı k ıp a d a m l a n n a rk a s ın ı k e s tile r.
S n o w b a l l i ş te ta m
o a n d a s a l d ın iş a r e ti n i v e rd i v e d o s
d o ğ ru Jo n e s ' u n ü s tü n e a tıld ı. S n o w b a l l ’ u n ü s tü n e g e ld i
ğ in i g ö r e n Jo n e s , tü f e ğ i n i d o ğ r u ltu p a te ş e tti . S a ç m a l a r
Sn o v v b a ll’ u n s ır tın d a k a n lı k a r ık la r a ç tı ; k o y u n l a rd a n b iri
o r a c ı k ta c a n v e rd i. S n o w b a l l , b i r a n d u ra k s a m a d a n , y ü z
k i l o l u k g ö v d e s iy le Jo n e s ’ u n b a c a k l a n n a d a lıv e r d i. Jo n e s
b i r g ü b r e y ığ ın ın ın ü s tü n e y u v a rl a n ır k e n , tü f e ğ i e li n d e n
f ı rl a d ı g itti . A m a e n k o r k u n ç la r ı B o x e r ’d ı; a rk a a y a k la rı
ü z e r in d e ş a h a k a lk m ış , d e m i r n a ili k o c a a y a k la rın ı s a v u
ra ra k b i r a y g ır g ib i d ö v ü ş ü y o r d u . İlk
d arb e
Fo x w o o d
Ç i f tl i ğ i ’ n d e n b i r s e y i s in k a f a s ı n a in d i, ç a m u r la r ın iç i n e
y ık ıla n d e li k a n lı r u h u n u o r a c ı k ta te s l i m e tti . B u n u g ö re n
a d a m l a n n b i r ç o ğ u s o p a l a rı n ı b ır a k ıp k a ç m a y a y e lte n d i.
Ü r k ü y e k a p ıl m ış la r d ı. O s a a t, tü m h a y v a n la r, a d a m la rın
a rd ın a d ü ş tü le r, o n l a r ı a v l u n u n ç e v r e s i n d e k o v a la m a y a
b a ş la d ıla r. B o y n u z v u ru y o r, ç i f te li y o r , ısırıy o r, a rk a d a k a
la n ı e z ip
g e ç i y o r la rd ı. A d a m la rd a n k e n d i n c e ö c ü n ü a l
m a y a n t e k b i r h a y v a n k a lm a d ı ç i f tl i k te . K e d i b i l e d a m
d a n a n s ı z ın b i r s ığ ır tm a c ı n s ırtın a a tla d ı , tı r n a k la r ın ı e n
s e s in e g e ç i r e r e k a c ı a c ı b a ğ ır ttı a d a m ı. A d a m l a r b i r f ırs a
t ı n ı b u l u r b u l m a z a v l u d a n d ış a n f ırla d ıla r, a n a y o la d o ğ ru
t a b a n a k u v v e t k o ş m a y a b a ş la d ıla r. Ç i f tl i ğ i b a s a lı d a h a b e ş
d a k ik a o l m a m ı ş tı k i, o n u r k ır ı c ı b i r b o z g u n a u ğ ra m ış la r,
g e ld ik le r i g ib i g id iy o rla r d ı. T ıs la y a r a k a rk a la rın d a n g e le n
b i r k a z s ü rü s ü , y o l b o y u n c a b a c a k l a r ı n ı g a g a la d ı.
H e p s i k a ç m ış tı, b i r i d ış ın d a . B o x e r , a v lu d a , ç a m u r u n
i ç i n d e y ü z ü s tü y a tm a k ta o la n s e y is i ö n a y a ğ ıy la ite l iy o r,
s ır tü s tü ç e v i r m e y e ç a lış ıy o r, a m a o ğ l a n k ım ıld a m ıy o r d u .
B o x e r , ü z ü n tü y le , “ Ö l m ü ş ,” d e d i. " Ö l d ü r m e k g i b i b ir
n i y e ti m y o k tu . A y a k la rım d a d e m i r n a ll a r o ld u ğ u n u u n u t
m u ş u m . İs te y e r e k y a p m a d ığ ım a k i m i n a n ı r ş i m d i ? ”
Y a ra la r ı h â lâ k a n a m a k ta
o la n
Sn o w b a ll, “ D u y g u
s a llığ a g e r e k y o k , y o l d a ş ! ” d iy e b a ğ ır d ı. " Sa v a ş s a v a ş tır. E n
iy i in s a n , ö l ü in s a n d ır .”
“ B e n k i m s e n i n c a n ın ı a l m a k i s t e m e m ,” d e d i B o x e r.
G ö z l e r i d o lu d o lu o l m u ş tu .
T a m o s ıra d a , b i r i s i , “ M o l l i e n e r e d e ? ” d i y e h a y k ır d ı.
G e r ç e k te n d e , M o l l i e k a y ıp tı. B i r d e n o r ta l ı k k a rış tı.
B a ş ın a b i r ş e y m i g e lm iş ti y o k s a ? A d a m la r M o l l i e ’y i k a
ç ı rm ış o lm a s ın la rd ı? U z u n a ra m a la rd a n s o n ra M o l l i e ’ y i
a h ırd a b u ld u la r; a h ırd a k i b ö l m e s i n e s a k l a n m ış , k a f a s ın ı
y e m l i k te k i s a m a n la ra g ö m m ü ş tü . S il a h la r p a tla r p a tl a
m a z ü r k ü p k a ç m ış tı. M o l l i e ’ y i a ra m a y a ç ık a n la r a v lu y a
d ö n d ü k le ri n d e b i r d e b a k tıla r, s e y is o rta la rd a y o k . A n
la ş ıla n , ö ld ü s a n d ık la r ı d e li k a n lı a s lın d a y a ln ız c a b a y ıl m ış
tı ; s o n ra d a n k e n d i n e g e lm iş , ta b a n la r ı y a ğ l a y ıv e r m iş ti.
H a y v a n la r ç ı l g ın c a b i r c o ş k u y la y e n i d e n b i r a ra y a
g e lm iş le r, s a v a şta g ö s te r d ik le r i k a h r a m a n lı k la r ı a v a z la rı
ç ı k tığ ı k a d a r b a ğ ır a ra k b i r b i r l e r i n e a n la tı y o rl a rd ı. Z a f e r i
k u tl a m a k i ç i n
hem en
o r a c ı k ta b i r tö r e n
d ü z e n le d i le r .
B a y ra ğ ı g ö n d e r e ç e k i p b i r k a ç k e z I n g ilt e r e ’n in H a y v a n
l a n ş a rk ıs ı n ı s ö y le d i le r. A rd ın d a n , s a v a ş ta y itir d i k l e r i k o
yun
iç in
a ğ ır b a ş lı b i r g ö m m e tö r e n i d ü z e n l e n d i, m e
z a r ın ın ü s tü n e b i r a lı ç f i d a n ı d ik il d i. M e z a r b a ş ın d a k ıs a
b i r k o n u ş m a y a p a n S n o w b a l l , g e r e k i r s e b ü tü n h a y v a n
la rı n H a y v a n Ç i f tl i ğ i u ğ r u n a ö l m e y e h a z ır o l m a l a r ı g e
re k ti ğ i n i v u rg u la d ı.
H a y v a n la r, o y b ir liğ iy le , b i r a s k e r i n iş a n
m a s ın ı
k a ra r la ş tırd ıla r.
" B irin c i
D e re c e d e n
o l u ş tu r u l
K a h ra m a n
H a y v a n ” n iş a n ı, h e m e n o ra d a S n o w b a l l i l e B o x e r ’ a v e r i l
d i. B u
p i r i n ç m a d a ly a la r ( a s lın d a , k o ş u m
ta k ım l a r ı n ı n
d u rd u ğ u o d a d a b u ld u k l a r ı e s k i a t ta k ıl a r ıy d ı) p a z a rl a r ı
v e b a y r a m g ü n le ri ta k ıl a c a k tı . S a v a ş ta h a y a tı n ı y itir m iş
o la n k o y u n is e “ i k i n c i D e r e c e d e n K a h r a m a n H a y v a n ” n i
ş a n ın a d e ğ e r g ö r ü ld ü .
Sa v a ş a n e a d v e r i l e c e ğ i u z u n u z a d ıy a ta r tı ş ı l d ı . S o
n u n d a , “A ğ ıl S a v a ş ı’ n d a k a ra r k ıl ın d ı; p u s u y a y a ta n h a y
v a n la r o ra d a n s a ld ırıy a g e ç m iş le r d i. B a y Jo n e s ’ u n tü f e ğ i
ç a m u r u n i ç i n d e b u l u n d u . Ç i f t l i k e v i n d e b i r k a ç k u tu f i
ş e k o l d u ğ u n u b i l iy o r l a r d ı. T ü f e ğ i n , to p g ib i, b a y r a k d i r e
ğ in in d i b i n e y e r l e ş ti r i l m e s i v e b i r i A ğ ıl S a v a ş ı’ n ın y ıl d ö
n ü m ü o la n 1 2 E k i m ’d e , ö b ü r ü d e A y a k la n m a ’ n ın g e r ç e k
le ş tiğ i Y a z D ö n ü m ü ’ n d e o l m a k ü z e r e y ıld a ik i k e z tö r e n
a tış ı y a p ıl m a s ı k a r a r la ş tır ıld ı.
Beşinci bölüm
K ış y a k l a ş tık ç a , M o l l i e d a h a d a tu h a f l a ş ıy o r d u . H e r
s a b a h iş e g e ç g e liy o r, u y u y a k a ld ığ ın ı s ö y l e y e r e k ö z ü r d i
liy o r, iş ta h ı y e r in d e o lm a s ın a k a rş ın a k ıl s ır e r d ir e m e d i ğ i
b a z ı s a n c ı la rd a n y a k ın ıy o rd u . B i r b a h a n e u y d u ru p iş te n
k a ç ıy o r, y a la ğ ın b a ş ın a g id ip a p ta l a p ta l s u d a k i y a n s ıs ın ı
s e y re d i y o rd u . A m a o r ta l ı k ta d a h a c i d d i s ö y l e n ti l e r d e
d o la ş ıy o rd u . B i r g ü n , M o l li e , a ğ z ın d a b i r s a m a n
s a p ı,
k u y r u ğ u n u s a ll a y a ra k k e y i f l e a v lu y a g ird iğ in d e , C l o v e r
o n u b i r k e n a ra ç e k ti .
“ B a k , M o l l i e ,” d e d i, “ ç o k c i d d i b i r ş e y s ö y l e y e c e ğ i m
san a . B u sa b a h , H a y v a n Ç if tliğ i’n i Fo x w o o d Ç if tliğ i’n d e n a y ır a n ç i t i n ü z e r i n d e n b a k a r k e n g ö r d ü m s e n i. Ç i ti n
ö b ü r y a n ın d a d a B a y
P i l k i n g to n ’ ın
a d a m la rın d a n b iri
v a rd ı. G e r ç i ç o k u z a k ta y d ım , a m a s e n i n l e k o n u ş tu ğ u
nu,
s e n in
de
b u rn u n u
o k ş a m a s ın a
se s
ç ı k a r m a d ı ğ ın ı
g ö rd ü ğ ü m e n e re d e y s e e m in d im . N e d e m e k o lu y o r b u ,
M o llie ? ”
“ H a y ır ! B u r n u m u f a l a n o k ş a m a d ı! ” d iy e b a ğ ırd ı M o l
lie . “ B e n ö y le b i r ş e y y a p m a d ım ! Y a l a n ! ” T e r t e r te p in iy o r,
a y a k l a rıy la y e ri e ş e liy o rd u .
“ M o l l i e ! Y ü z ü m e b a k . O a d a m ın s e n in b u r n u n u o k
ş a m a d ı ğ ın a n a m u s u n ü s tü n e y e m i n e d e r m i s i n ? ”
M o l l i e , “ Y a la n ! Ö y l e b i r ş e y o l m a d ı ! ’ d i y e y in e le d iy -
se
d e , g ö z l e r in i C l o v e r ’ ın
g ö z l e r in d e n
k a ç ırd ı; ta rl a y a
d o ğ ru d ö r tn a l a ta b a n l a r ı y a ğ la d ı.
B ir d e n , C l o v e r ’ ın k a f a s ı b i r ş e y e ta k ıl d ı. K i m s e y e b i r
şe y
s ö y le m e d e n
M o l l i e ’ n in
a h ırd a k i
b ö lm e s in e
g ird i,
a y a ğ ıy la b ir a z e ş e l e y i n c e s a m a n la r ın a ra s ın a b i r a v u ç k e s m e ş e k e r il e ç e ş i tl i re n k l e r d e k u r d e l e l e r g iz le n m iş o l d u
ğ u n u g ö rd ü .
Ü ç g ü n s o n ra M o l l i e o r ta d a n k a y b o ld u . U z u n s ü r e
n e r e d e o ld u ğ u n a il iş k in h i ç b i r b il g i e d i n i l e m e d i , ta k i
g ü v e r c in le r o n u W i l l i n g d o n ’ ın o r a d a g ö r d ü k le r in i b i l d i
r e n e k a d a r. B i r m e y h a n e n i n ö n ü n d e d u ra n , k ı r m ı z ı- s i y a h , k ü ç ü k , ş ık b i r a ra b a y a k o ş u l u y m u ş . M e y h a n e c i y e
b e n z e y e n , e k o s e p a n to l o n l u , to z l u k l u , ş iş m a n , a l y a n a k lı
b i r a d a m , M o l l i e ’ n in b u r n u n u o k ş u y o r, o n a ş e k e r y e d ir iy o r m u ş . T ü y l e r i y e n i k ır k ıl m ış o la n M o l l i e ’ n in p e r ç e m i
n e k ız ıl b i r k u r d e l e b a ğ lı y m ış . G ü v e r c i n l e r e b a k ıl ır s a ,
k e y f i y e r in d e g ö r ü n ü y o r m u ş . O g ü n d e n s o n ra h a y v a n la r
M o l l i e ’ n in a d ı n ı b i r d a h a a n m a d ıla r.
O c a k a y ın d a h a v a la r m ü th i ş s o ğ u d u . T o p r a k o k a d a r
s e r tti k i, ta rl a l a rd a ç a l ış m a k o la n a k s ız d ı. B ü y ü k s a m a n
l ık ta to p l a n tı ü s tü n e to p l a n tı y a p ılıy o r, d o m u z l a r g e l e
c e k m e v s im in i ş le r in i p la n la m a y a ç a l ış ıy o r la r d ı. Ç i f tl i k
s iy a s e ti y le
ilg ili b ü tü n
k o n u la rd a k a r a r v e r m e y e tk is i,
ö te k i h a y v a n la rd a n a ç ı k ç a d a h a z e k i o la n d o m u z la r a v e
r i l m i ş ti; v e r d i k l e r i k a ra rl a rı n o y ç o k lu ğ u y la o n a y la n m a s ı
g e re k s e d e . H e m e n h e r k o n u d a ta k ış a n S n o w b a l l i l e N a
p o l e o n a r a s ın d a ik id e b i r h ır g ü r ç ık m a s a , b u d ü z e n p e k
g ü z e l i ş l e y e c e k ti . B i r i a rp a e k i l e n a l a n ın d a h a d a g e n i ş le
ti l m e s i n i ö n e r e c e k o ls a , ö b ü r ü y u l a f e k i l e n a l a n ın g e n i ş
l e ti l m e s i g e r e k ti ğ i n i s a v u n m a y a k a l k ıy o r; b i r i b i r ta r la n ın
l a h a n a y e ti ş ti r m e y e e l v e ri ş li o ld u ğ u n u s ö y l e y e c e k o ls a ,
ö b ü r ü o ta r la d a k ö k b i tk i l e r d e n b a ş k a h i ç b i r ş e y y e t i ş m e
y e c e ğ i n i il e r i s ü rü y o rd u , i k is in in d e y a n d a ş la rı v a rd ı; b a
z e n ş id d e tli ta r tı ş m a l a r p a tl a k v e ri y o rd u . S n o w b a l l , p a r
l a k s ö y le v le riy le , to p l a n tıl a r d a ç o ğ u z a m a n o y l a rın ç o
ğ u n lu ğ u n u e ld e e tm e y i b a ş a rı y o rd u ; a m a N a p o l e o n d a,
k u l is ç a l ış m a l a r ın d a k e n d i n e d e s te k b u l m a k o n u s u n d a
a z b e c e r i k l i d e ğ ild i . Ö z e l l i k l e d e k o y u n l a r ı e tk i l e m e y i
ç o k iy i b i l iy o r d u . S o n z a m a n l a rd a y e r li y e r s i z “ D ö r t a y a k
iy i, ik i a y a k k ö t ü ! ” d iy e m e l e m e y i a lı ş k a n lı k e d in m iş o la n
k o y u n la r, to p l a n tı n ı n s ık s ık k e s i l m e s i n e y o l a ç ı y o r la r d ı.
Ö z e l l i k l e d e S n o w b a l l ’ u n k o n u ş m a s ın ın c a n a l ı c ı y e r l e
rin d e , “ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k k ö t ü ! ” d iy e m e l e m e y e b a ş
la m a la rı g ö z d e n
k a ç m ıy o r d u . S n o w b a l l , ç i f tl i k
e v in d e
b u ld u ğ u Ç ift ç i v e H a y v a n Y e t iş t ir ic is i a d lı d e r g in in e s k i
s a y ıla r ın ı o k u y u p i n c e l e m i ş , ç i f tl i ğ i n y e n i l e n m e s i v e g e
li ş ti r i l m e s i y l e ilg i li b i r s ü r ü ta s a r ı o l u ş tu r m u ş tu . T a rl a la r
d a su k a n a l la rı a ç ılm a s ı, y e m l e r i n s ilo la r d a k o r u n m a s ı,
d ış k ıl a r d a n n a s ıl y a r a rl a n ıl a c a ğ ı g ib i k o n u la r ı n e k a d a r iy i
b il d iğ in i g ö s te r e n k o n u ş m a la r y a p ıy o rd u . T ü m
la rı n d ış k ıl a r ın ı d o ğ r u d a n d o ğ ru y a ta rl a y a , h e m
h ay v an
d e her
g ü n ta r l a n ın f a r k lı b i r y e r in e y a p m a la r ıy la ilg ili k a rm a ş ık
b i r ta s a r ı g e li ş tir m iş ti; b ö y l e c e , d ış k ıla rı a ra b a la r la ta r l a
la ra ta ş ım a k i ç i n e m e k v e z a m a n h a r c a m a k ta n d a k u r tu
la c a k l a rd ı. N a p o l e o n is e t e k b i r ö z g ü n d ü ş ü n c e b i l e g e
liş tirm iy o r, S n o w b a l l ’ u n ta s a r ıl a r ın ın h i ç b i r iş e y a ra m a
y a c a ğ ın ı s e s s i z c e ç e v r e s i n e y a y ıy o r, s a n k i u y g u n z a m a n ı
k o ll u y o r d u . A m a a ra la rın d a k i ta r tı ş m a l a r ı n e n ş id d e tli s i,
y e l d e ğ ir m e n i k o n u s u n d a p a tl a k v e r e c e k ti .
Ç i f tl i k b in a la r ın ın a z il e r is in d e u z a n ıp g id e n ç a y ırd a ,
k ü ç ü k b i r te p e v a rd ı. B u ra s ı, ç i f tl i ğ i n e n y ü k s e k y e riy d i.
Z e m i n i iy i c e i n c e l e y e n Sn o v v b a ll, b i r y e l d e ğ ir m e n i iç in
e n u y g u n y e ri n b u ra s ı o ld u ğ u n u a ç ı k la d ı. Y e l d e ğ irm e n i
b i r d in a m o y u ç a l ış tır a b i li r v e tü m
ç i f tl i ğ e e l e k tr i k g ü c ü
s a ğ la y a b ilird i . B ö y l e c e , a h ırla r a y d ı n la tıla b il ir v e k ış ın ısıtıl a b i l i r ; y u v a rl a k te s te r e , o t v e s a m a n b ı ç k ıs ı, p a n c a r d o ğ ra y ıc ı v e e l e k tr i k l i s ü t s a ğ m a m a k i n e s i g ib i a l e tl e r k u l
la n ıla b ili r d i. H a y v a n la r d a h a ö n c e h i ç b ö y l e b i r ş e y d u y
m a m ış la rd ı ( N u h N e b i ’d e n k a lm a b i r ç i f tl i k o la n B e y li k
Ç i f t l i k ’ t e y a ln ız c a e n il k e l a le tl e r b u l u n u y o r d u ) ; o d ü şs e l
a y g ıtla rı g ö z l e ri n in ö n ü n d e c a n la n d ır a n S n o w b a l l ’ u ş a ş
k ın lı k i ç i n d e d in li y o rla rd ı. S n o w b a l l ’ u n a n la ttık la r ın a b a
k ılırs a , b u a k ıl a lm a z a y g ı tla r ç i f tl i ğ i n b ü tü n iş le ri n i g ö r e
c e k , o n l a r d a k ır la rd a y a n g e lip
k e y i f ç a ta c a k la r, k ita p
o k u y u p s ö y le ş e r e k k e n d i le r in i g e li ş tir e c e k le r d i.
S n o w b a l l ’ u n y e l d e ğ i r m e n i y l e il g i li p l a n l a n b i r k a ç
h a f ta d a s o n u ç la n d ır ıld ı. M e k a n i k a y r ın tıl a r ın b ü y ü k b ir
b ö l ü m ü , B a y Jo n e s ’ u n ü ç k i ta b ı n d a n e l d e e d i ld i: E v in iz
i ç i n B i n b i r B ilg i, K e n d i D u v a r ı n ı K e n d i n Y ap v e O n D e r s
t e E le k t r ik . S n o w b a l l , b i r z a m a n l a r k u l u ç k a m a k i n e l e r i
n in
d u rd u ğ u , d ü z g ü n
ah şap
d ö şe m e s i ç iz im
y ap m ay a
e l v e r iş li b a ra k a y ı ç a l ış m a o d a s ı o la ra k k u l la n ıy o r d u . B a
z e n s a a tl e r c e k a p a n d ığ ı o lu y o r d u b a ra k a y a . Y e r e a ç tığ ı
k i ta p la r ın ın s a y f a l a rı ü z e r i n e ta ş a ğ ır lık la r k o y u y o r, ö n
a y a ğ ın ın to y n a k la r ı a ra s ın a b ir t e b e ş i r tu ttu r u y o r , ç i z i m le r i h ız la g e r ç e k l e ş ti r i r k e n h e y e c a n d a n s o l u ğ u k e s iliy o r,
k e s i k k e s i k h ır ı l tı l a r ç ık ıy o r d u g ırtla ğ ın d a n . S n o w b a l l ’ u n
ç i z i m l e r i y a v a ş y a v a ş m a n i v e la l a r v e d iş li ç a rk la rd a n o l u
ş a n k a r m a ş ık b i r y ığ ın a d ö n ü ş tü , b a r a k a n ın y a rıs ın d a n
f a z l a s ın ı k a p l a d ı . Ö t e k i h a y v a n la r b ü tü n b u n l a rd a n h i ç
b i r ş e y a n la m ıy o r, a m a ç o k e tk i l e y i c i b u lu y o r la r d ı. H e r
g ü n e n a z b i r k e z g e lip S n o w b a l l ’ u n ç i z i m l e r i n e b a k ıy o r
la rd ı. T a v u k la r v e ö r d e k l e r d e g e liy o r, te b e ş i r l e ç i z il m iş
ç i z g i l e r e b a s m a m a k i ç i n a k la k a ra y ı s e ç i y o r la r d ı. B i r te k ,
y e l d e ğ i r m e n i n e k a rş ı o ld u ğ u n u d a h a e n b a ş ın d a n a ç ı k l a
m ış o la n N a p o l e o n u z a k d u ru y o rd u o ra d a n . A m a g e n e
d e d a y a n a m a d ı , b i r g ü n d u ru p d u r u r k e n ç i z i m l e r i g ö r m e
y e g e ld i. B a r a k a n ın i ç i n d e a ğ ır a ğ ır d o la n d ı, ç i z i m l e r i n
h e r b i r a y r ın tıs ın ı u z u n u z a d ıy a in c e l e d i , b i r k a ç k e z k o k
la y ıp y o k la d ı, b i r s ü re ö y le d u ru p
g ö z u c u y la g ö z l e d i ,
s o n ra b i r d e n b a c a ğ ı n ı k a ld ırı p ç i z i m l e r i n ü s tü n e iş e d i v e
te k b i r s ö z s ö y l e m e d e n ç ı k tı g itti.
Y e l d e ğ i r m e n i s o ru n u , ç i f t l i k t e d e r in b i r b ö l ü n m e y e
y o l a ç m ı ş tı . S n o w b a l l , y e l d e ğ i r m e n i n i n y a p ım ı n ı n ç o k
z o r o la c a ğ ın ı y a d s ı m ıy o r d u . T a ş o c a ğ ın d a n ta ş ta ş ın a c a k ,
d u v a rla r ö r ü l e c e k , y e l d e ğ i r m e n i n i n k a n a tl a r ı y a p ıl a c a k ,
s o n ra
da
d in a m o la r
ve
k a b lo la r
b u lm a k
g e r e k e c e k ti .
( S n o w b a l l , b ü tü n b u iş le r in ü s te s in d e n n a s ıl g e l i n e c e ğ i n
d e n h i ç s ö z e tm i y o r d u .) Y a ln ız c a , b ü tü n iş le r in b i r y ıl
i ç i n d e b i te c e ğ i n i i l e r i s ü r m e k le y e tin iy o r d u . O n a k a lırsa ,
y e l d e ğ ir m e n i ta m a m l a n d ığ ın d a iş le r o k a d a r k o la y la ş a
c a k tı k i, h a y v a n la r ın h a f ta d a y a ln ız c a ü ç g ü n ç a l ış m a l a r ı
g e r e k e c e k ti . B u n a k a r ş ı lık N a p o l e o n , e n b ü y ü k g e re k s i
n i m le r in in b e s in ü r e ti m i n i a r tır m a k o ld u ğ u n u , y e l d e ğ ir
m e n i y l e z a m a n y iti r i l i r s e h e r k e s i n a ç l ık ta n ö l e c e ğ i n i ö n e
s ü r ü y o rd u . H a y v a n la r, “ O y u n u z u S n o v v b a l l’ a a tın , h a f ta
d a ü ç g ü n ç a l ı ş ı n ! ” v e " O y u n u z u N a p o l e o n ' a a tın , h i ç a ç
k a l m a y ı n ! ” s lo g a n la rı a ltın d a ik i h i z b e a y rılm ış la rd ı. H i
z ip l e r in d ış ın d a k a la n te k h a y v a n B e n ja m i n d i . N e b o l l u k
g e l e c e ğ i n e i n a n ıy o rd u , n e d e y e l d e ğ ir m e n i n i n iş le ri k o
la y la ş tıra c a ğ ın a . “ Y e l d e ğ ir m e n i o ls a d a , o lm a s a d a , şu
k ö tü h a y a tı m ız d a d e ğ iş e n b i r ş e y o l m a y a c a k ,” d iy o rd u .
Y e l d e ğ ir m e n i ta r tı ş m a l a r ı s ü r e d u r s u n , b i r d e ç i f t l i
ğ in s a v u n u lm a s ı s o r u n u v a rd ı. İn s a n la rı n , A ğ ı l S a v a ş ı’ n d a
b o z g u n a u ğ ra tılm ış o l m a la r ın a k a rş ın , ç i f tl i ğ i y e n i d e n e le
g e ç ir i p B a y Jo n e s ’ a g e ri v e r m e k iç in , d a h a d a k a r a r l ı i k i n c i b i r g iri ş i m d e b u l u n a b i l e c e k l e r i a r tı k b ü tü n h a y v a n la r
c a k a v ra n m ış tı. U ğ r a d ık la rı y e n i lg in i n h a b e r i tü m k ö y l e
re y a y ıla ra k , k o m ş u ç i f tl i k l e r d e k i h a y v a n la r ın
d ah a d a
a s i l e ş m e l e r i n e y o l a ç m ış ; b u y ü z d e n , i n s a n la rı n y e n i d e n
s a ld ırıy a g e ç m e o la s ılığ ı d a h a d a a r tm ış tı. S n o w b a l l il e
N a p o l e o n , h e r k o n u d a o ld u ğ u g ib i b u k o n u d a d a a n la ş a
m a d ıla r. N a p o l e o n ’ a g ö re , h a y v a n la r ın b i r y e r l e r d e n a te ş
li s il a h la r b u l m a l a r ı v e b u n l a r ı k u l la n m a y ı ö ğ r e n m e le r i
g e r e k i y o rd u . S n o w b a l l is e , ö te k i ç i f tl i k l e r i n ü z e r i n e d a h a
ç o k g ü v e r c i n s a lm a la r ı v e h a y v a n la rı b a ş k a l d ır m a y a k ış -
k ı r tm a l a n g e r e k ti ğ i k a n ıs ı n d a y d ı . B i r i , k e n d i l e r i n i s a v u
n a m a z l a r s a , e n i n d e s o n u n d a m u tl a k a y e n i l e c e k l e r i n i i l e
ri s ü rü y o r; ö b ü r ü is e , h e r y e r d e a y a k l a n m a la r p a tl a k v e
rirs e ,
k e n d ile rin i
s a v u n m a la rı n a
g e re k
k a lm a y a c a ğ ın ı
s ö y lü y o rd u . H a y v a n la r b i r N a p o l e o n ’ a, b i r S n o w b a l l ’ a
k u l a k v e r iy o rla r , a m a h a n g is in in h a k l ı o ld u ğ u k o n u s u n d a
b i r tü r l ü k a ra ra v a ra m ıy o rl a rd ı. D a h a d o ğ r u s u , o s ıra d a
k im k o n u ş u y o r s a o n a h a k v e r iy o rl a rd ı.
E n s o n u n d a , S n o w b a l l ’ u n p la n la r ı g e r ç e k o ld u . E r
te s i p a z a r d ü z e n l e n e c e k T o p l a n tı ’d a , y e l d e ğ i r m e n i y a
p ı m ç a l ış m a l a r ın ın b a ş l a tıl m a s ı ö n e r i s i o y a s u n u l a c a k tı.
H a y v a n la r b ü y ü k s a m a n l ı k ta to p la n d ık la r ın d a , S n o w b a l l
a y a ğ a k a l k tı v e k o n u ş m a s ın ın ik id e b i r k o y u n l a r ın m e l e
m e le riy le k e s ilm e s in e
a ld ırm a k s ız ın , y e l d e ğ ir m e n i n i n
y a p ıl m a s ı g e r e k ti ğ i n i n n e d e n l e r i n i s a y ıp d ö k tü . A r d ı n
d a n , y a n ı t v e r m e k ü z e r e N a p o l e o n k a l k tı a y a ğ a . Ç o k s a
k in b i r s e s le , y e l d e ğ ir m e n i n i n s a ç m a l ık ta n b a ş k a b i r ş e y
o lm a d ığ ın ı, y e l d e ğ i r m e n i n e o y v e r m e y i k i m s e y e ö ğ ü tl e y e m e y e c e ğ i n i s ö y le d i v e h e m e n y e r i n e o tu r d u . K o n u ş
m a s ı y a r ım
d a k ik a b i l e s ü r m e m i ş ti ; s ö z l e r i n i n e tk is i n i n
f a rk ın d a d e ğ il m iş g ib i g ö r ü n ü y o r d u . B u n u n ü z e r in e , y e
ri n d e n f ı r la y a n S n o w b a l l , y e n i d e n m e l e m e y e b a ş la y a n
k o y u n l a r ı s u s tu r a ra k , y e l d e ğ i r m e n i n i n n i m e tl e r i n i a n la
ta n a te ş li b i r s ö y le v ç e k ti . O
a n a k a d a r, y e l d e ğ ir m e n i n i
i s te y e n h a y v a n la r la y e l d e ğ i r m e n i n e k a rş ı ç ık a n h a y v a n
la rı n s a y ıs ı a şa ğ ı y u k a r ı e ş i t g ö rü n ü y o rd u , a m a S n o w b a ll’u n sö z
u s ta lığ ı e ş itli ğ i b i r a n d a b o z u v e r d i . P a rla k
s ö z l e rl e , h a y v a n la r ın k ö l e g ib i ç a l ış m a k ta n k u r tu l a c a k l a r ı
b i r H a y v a n Ç i f tl i ğ i ta b l o s u ç i z e n S n o w b a l l ’ u n d ü ş g ü c ü
a r tı k s a m a n b ı ç k ıl a r ın ın , p a n c a r d o ğ r a y ı c ı l a n n ç o k ö t e s i
n e u z a n m ış tı. H a r m a n m a k i n e l e r i , s a b a n la r, k e s e k k ır m a
m a k i n e l e r i , s ilin d irle r, b i ç e r d ö v e r l e r v e b i ç e r b a ğ l a r l a r ı n
e l e k tr i k g ü c ü y le ç a l ış a c a ğ ım , h e r a h ır ın k e n d i ış ığ ın a , s ı
c a k v e s o ğ u k s u y u n a , k e n d i e l e k tr i k l i ıs ı tıc ı s ın a k a v u ş a
c a ğ ı n ı s ö y lü y o rd u . K o n u ş m a s ın ı b iti r d iğ in d e , o y l a rı n k i
m e g id e c e ğ i k o n u s u n d a k i m s e n i n k u ş k u s u k a lm a m ış tı.
A m a ta m
o s ıra d a N a p o l e o n
a y a ğ a k a lk tı, S n o w b a l l ’ a
y a n y a n b a k tı k ta n s o n ra , o g ü n e d e ğ in k i m s e n i n i ş i tm e
d iğ i k a d a r ti z b i r ç ı ğ l ı k a ttı.
B u n u n ü z e r in e , d ış a rıd a n k o r k u n ç h a v la m a la r d u
y u l d u , a z s o n ra ç i v i l i ta s m a l a r ıy la d o k u z i r i k ö p e k z ıp k ın
g ib i i ç e r i d a ld ı. D o s d o ğ r u S n o w b a l l ’ u n ü z e r i n e a tıld ıla r.
S n o w b a l l , ta m
z a m a n ın d a y e r i n d e n f ır la m a s a , a z g ın c a
s a ld ıra n k ö p e k l e r e y e m
o l a c a k tı . H e m e n k e n d i n i d ışa rı
a ttı, k ö p e k l e r d e p e ş in d e n . Ş a ş k ın l ı k v e k o r k u d a n n u tk u
tu tu l a n h a y v a n la r, k a p ıy a y ığ ılıp k o v a la m a c a y ı s e y re k o
y u l d u la r. Sn o v v b a ll, b i r d o m u z u n k o ş a b i l e c e ğ i k a d a r h ı z
lı k o ş u y o r, ç a y ı n g e ç i p a n a y o la k a v u ş m a y a ç a b a l ıy o r d u .
A m a k ö p e k l e r d e e n s e s in d e y d i . B i r d e n k a y ıp d ü ş tü ; h e r
k e s a r tı k k e s i n y a k a la n d ı d e r k e n , y e n i d e n a y a ğ a k a l k tı v e
d a h a d a h ı z l ı k o ş m a y a b a ş la d ı. K ö p e k l e r d e f ı r tı n a g ib iy
d ile r, a v la rın a e r i ş ti l e r e r i ş e c e k l e r d i . B i r ta n e s i ta m k u y
ru ğ u n u k a p a c a k tı k i, S n o w b a l l ta m
z a m a n ın d a k a ç ırd ı
k u y ru ğ u n u . K ö p e k l e r l e a ra s ın d a n e r e d e y s e b i r k a r ış k a l
m ış k e n , s o n b i r ç a b a y l a i l e r i a tı la ra k , ç i t t e k i d e li k l e r d e n
b i r i n d e n k a ç tı g i tti . B i r d a h a d a S n o w b a l l ’ u g ö r e n o l
m a d ı.
H a y v a n la r, s u s k u n v e s in m iş , s a m a n lı ğ a g e ri d ö n d ü
le r. A z s o n r a k ö p e k l e r d e k o ş a ra k g e ld ile r. B u c a n a v a r
la rı n n e r e d e n ç ı k tığ ın ı il k b a ş ta h i ç k i m s e a n la y a m a m ış tı,
am a
ço k
p o le o n ’u n
g eçm ed en
g e rç e k
a n n e le rin d e n
y a v r u la r d ı . H e n ü z
ta m
o r ta y a
a y ır ıp
ç ı k tı .
B u n la r,
N a
ö z e l o la ra k y e tiş ti r d iğ i
b ü y ü m e m iş
o l m a l a r ı n a k a rşın
f a z la s ı y la ir i y d i le r; b i r k u r t k a d a r y a b a n ı l g ö rü n ü y o rl a r d ı.
N a p o l e o n ’ u n y a n ın d a n a y rı l m ıy o r l a rd ı. T ı p k ı ö te k i k ö
p e k l e r i n B a y Jo n e s ’ a y a lta k la n d ık la r ı g ib i, o n l a r ın d a N a p o l e o n ’ a k u y r u k s a lla d ık la rı k i m s e n i n
m a d ı.
g ö zü nd en
kaç
N a p o l e o n , a r k a s ı n d a k ö p e k l e r i, b i r z a m a n l a r K o c a
R e i s ’ in k o n u ş m a y a p m ış o ld u ğ u y ü k s e l ti y e ç ı k tı v e p a z a r
s a b a h ı to p l a n tıl a r ın a a r tı k s o n v e r i l e c e ğ i n i a ç ı k la d ı: B u
g e r e k s iz to p l a n tı l a r v a k it k a y b ın d a n b a ş k a b i r ş e y d e ğ il
d i. B u n d a n b ö y le , ç i f tl i ğ i n iş le y iş iy le il g i li b ü t ü n s o ru n la r,
k e n d i s in in b a ş k a n lı ğ ın d a k i ö z e l b i r d o m u z l a r k u r u l u n c a
ç ö z ü l e c e k ti . K u ru l s o r u n l a r ı k a p a l ı o tu r u m l a r d a e l e a la
cak,
k a r a r la n
s o n ra d a n
ö te k i
h a y v a n la ra
b i l d i r e c e k ti .
H a y v a n la r p a z a r s a b a h l a r ı g e n e b a y ra ğ ı s e la m la m a k , İ n
g ilt e r e ' n in H a y v a n l a n ş a rk ıs ın ı s ö y l e m e k v e h a f ta l ı k b u y
r u k la rı a lm a k i ç i n to p la n a c a k la r , a m a ta r tı ş m a l a r a a r tık
a s la iz i n v e r i l m e y e c e k ti .
D a h a S n o w b a l l ’ u n k o v u l u ş u n u n ş a ş k ın lığ ın ı s a v u ş tu r a m a m ı ş o la n h a y v a n la r, b u a ç ık la m a k a rş ıs ın d a i y ic e
u m u ts u z lu ğ a k a p ıld ıla r. B a z ıla r ı, d o ğ r u d ü r ü s t b i r g e r e k
ç e b u la b il s e l e r, k a rş ı ç ı k a c a k la r d ı. B o x e r b i l e te d ir g in d i.
K u la k l a rı n ı a rk a y a y a tır d ı, y e l e s i n i s a lla y a ra k k a f a s ın ı t o
p a r l a m a y a ç a l ış tı; a m a s ö y l e y e c e k s ö z b u l a m a d ı. D o
m u z l a r d a n b a z ı l a r ı is e d ü ş ü n c e l e r i n i a ç ı k ç a d il e g e tir
m e k te n ç e k i n m e d i l e r . Ö n s ır a d a k i d ö r t g e n ç d o m u z , h e p
b i r l i k te a y a ğ a f ı rl a y a r a k , o lu p b i t e n l e r i o n a y la m a d ık l a r ın ı
b a ğ ır a b a ğ ır a a ç ık la d ıla r. A m a N a p o l e o n ’ u n a y a k l a n d i
b i n d e y a tm a k ta o la n k ö p e k l e r b i r d e n ü r k ü tü c ü b i r b i
ç i m d e h ır l a y ı n c a , s u s u p y e r l e r i n e o tu r m a k z o r u n d a k a l
d ılar. O s ıra d a , k o y u n l a r d a , k u l a k l a n s a ğ ır e d e n b i r s e sle ,
“ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k k ö t ü ! ” d i y e m e l e m e y e b a ş l a m ış
la rd ı. G ö s t e r i o k a d a r u z u n s ü rd ü k i, k o n u n u n ta r tı ş ı l
m a s ın a o la n a k k a lm a d ı.
B i r s ü r e s o n ra , ç i f tl i ğ i d o la ş ıp y e n i d ü z e n i ö te k i h a y
v a n la r a a n l a tm a g ö re v i S q u e a l e r ’ a v e ri ld i.
“ Y o l d a ş la r,” d e d i S q u e a le r , “ N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın b ö y
l e b i r g ö re v i ü s tl e n m e k l e n e k a d a r b ü y ü k b i r ö z v e r id e
b u lu n d u ğ u n u , b u r a d a k i tü m h a y v a n la r ın ç o k iy i a n la d ı
ğ ın d a n h i ç k u ş k u m y o k . Y o ld a ş la r, s a k ın ö n d e rl iğ in y a n
g e lip k e y i f ç a tm a k o ld u ğ u n u s a n m a y ın . T a m te r s in e , ö n
d e r li k , ç o k a ğ ır b i r s o r u m l u l u k y ü k le r, i ç i m i z d e , b ü tü n
h a y v a n la r ın e ş i t o ld u ğ u n a e n ç o k in a n a n , N a p o l e o n Y o l d a ş ’ tır. K a ra rl a rı k e n d i b a ş ın ız a a l m a n ız a i z i n v e r m e k te n
b ü y ü k m u tl u l u k d u y a c a k tır . A m a , y o ld a ş la r, b a z e n y a n lış
k a ra rl a r d a a la b i li r s in iz , o z a m a n h a l i m i z n i c e o l u r ? Ö r
n e ğ in , ş u y e l d e ğ ir m e n i s a ç m a lı ğ ın ı s a v u n a n S n o w b a l l ’ u n
i z i n d e n g i tm e y e k a r a r v e rs e y d in iz , n e y a p a rd ık ? H a in in
t e k i o ld u ğ u
a r tı k a ç ı k ç a o r ta y a ç ı k m a d ı m ı S n o w b a l l ’
u n?”
H a y v a n la rd a n b i r i , “ S n o w b a l l , A ğ ı l S a v a ş ı’ n d a y iğ it
ç e ç a r p ış tı,” d i y e c e k o ld u .
“ Y i ğ i tl i k y e te r l i d e ğ ild ir,” d iy e k a r ş ıl ık v e r d i Sq u e a l e r.
“ S a d a k a t v e i ta a t d a h a ö n e m li d ir . A ğ ı l S a v a ş ı’ n a g e li n c e ;
Sn o v v b a ll’ u n b u s a v a ş ta k i r o lü n ü n ç o k f a z l a a b a rtıld ığ ın ı
b i r g ü n a n la y a c a ğ ın ız a in a n ıy o r u m . D i s i p l i n , y o ld a ş la r,
d e m i r d is ip li n ! B u g ü n p a r o l a m ı z b u o l m a l ı . T e k b i r y a n
lı ş a d ım a tm a y a g ö r e li m , d ü ş m a n l a r ım ız o s a a t t e p e m i z e
b i n e c e k ti r . Y o ld a ş la r, h e r h a l d e Jo n e s ’ u n g e ri g e l m e s i n i is
te m e z s in iz !”
B u s o r u d a y a n ıts ız k a ld ı. Jo n e s ’ u n g e ri g e lm e s i n i
e l b e t t e is te m i y o r l a r d ı; p a z a r s a b a h l a n
y a p ıl a n to p l a n -
t ı l a n n , Jo n e s ’ u n g e ri g e l m e s i n e y o l a ç m a o la s ılığ ı v a rsa ,
ta r tı ş m a l a r a k u ş k u s u z s o n v e r i l m e l i y d i . O l u p b i te n l e r i
k a f a s ın d a e v i ri p ç e v i r e n B o x e r , h e r k e s i n d ü ş ü n c e s in i d i l e
g e tir d i: " N a p o l e o n Y o ld a ş ö y l e d i y o rs a ö y l e d ir.” O
gün
d e n s o n ra d a , k e n d i a d ı n a b e n i m s e d i ğ i “ D a h a ç o k ç a l ış a
c a ğ ı m ” p a r o la s ın ın y a n ı s ıra , “ N a p o l e o n h e r z a m a n h a k
l ı d ı r ” s ö z ü n ü d ü s tu r e d in d i.
İlk b a h a r la b i r l i k te h a v a la r ıs ın m ış , ta rl a l a r s ü r ü lm e y e
b a ş la m ış tı. S n o w b a l l ’ u n y e l d e ğ ir m e n i ç i z i m l e r i n i y a p tığ ı
b a ra k a k a p a tıl m ış , s ö y le n e n l e r d o ğ ru y s a y e r d e k i ç i z i m l e r
d e s i li n m iş ti. H a y v a n la r, h e r p a z a r s a b a h ı s a a t o n d a b ü
y ü k s a m a n lı k ta to p l a n ıp h a f ta l ı k b u y ru k la rı a lıy o r la r d ı.
K o c a R e i s ’ in a r tık b ü tü n ü y l e k u r u m u ş o la n k a f a ta s ı, m e y
v e b a h ç e s i n d e g ö m ü ld ü ğ ü y e r d e n ç ı k a rı lm ış , b a y ra k d ir e
ğ in in d ib in d e , tü f e ğ i n y a n ın d a d u ra n b i r k ü tü ğ ü n ü z e r in e
y e r le ş tir il m iş ti.
H a y v a n la r, b a y ra k
g ö n d e re
ç e k il d ik te n
s o n r a k a f a ta s ı n ın ö n ü n d e n s a y g ıy la g e ç e r e k g ir m e k z o
ru n d a y d ıl a r s a m a n lığ a . S a m a n l ı k ta d a a r tı k e s k i d e n o ld u
ğ u g ib i b i r a ra d a o tu r u lm u y o r d u . N a p o l e o n , y ü k s e l tin in
ö n ü n d e o tu r u y o r ; ş iir y a z ıp ş a rk ı b e s te l e m e k o n u s u n d a
o la ğ a n ü s tü y e te n e k l i o la n M in im u s a d lı b i r b a ş k a d o m u z
i l e S q u e a l e r d a ik i y a n ın a ç ö k ü y o rl a rd ı. D o k u z g e n ç k ö
p e k o n l a rı n ç e v r e s i n d e y a r ım d a i re o lu ş tu ru y o r , ö te k i d o
m u z l a r is e d a h a a rk a d a o tu ru y o r la rd ı. G e r i k a la n h a y v a n
l a r ın tü m ü , y ü z l e r i o n l a ra d ö n ü k , y ü k s e l tin in k a rş ıs ın a
d i z i liy o rd u . N a p o l e o n h a f ta l ı k b u y r u k la r ı a s k e r g ib i , s e r t
b i r s e s le o k u y o r, İn g ilt e r e ’n in H a y v a n l a n ş a rk ıs ı t e k b ir
k e z s ö y le n iy o r v e h e r k e s d a ğ ılıy o rd u .
Şn o v v b a ll’ u n ç i f tl i k te n k o v u l u ş u n u n ü z e r i n d e n t o
p u to p u ü ç p a z a r g e ç m i ş ti . N a p o l e o n b i r d e n b i r e y e l d e
ğ ir m e n i n i n y a p ıl m a s ı g e r e k ti ğ i n i a ç ık la y ın c a , tü m
h ay
v a n la r d o n u p k a ld ıla r. B u a p a n s ız d ü ş ü n c e d e ğ iş ik liğ in in
n e d e n i n i s ö y l e m e d i N a p o l e o n , y a l n ız c a b u a ğ ır iş in ç o k
s ık ı ç a l ış m a l a r ın ı g e r e k ti r e c e ğ i n i b e l i r t e r e k h e r k e s i u y a r
d ı; ta y ın la r ın a z a ltılm a s ı b i l e s ö z k o n u s u o la b il ir d i. A m a
p la n la r e n
in c e
a y r ın tı l a r ın a k a d a r h a z ır l a n m ış tı. D o
m u z l a r d a n o lu ş a n ö z e l b i r k u ru l, ü ç h a f ta d ı r k a f a p a t
la tı y o r d u . Y e l d e ğ i r m e n i y a p ım ı, b a z ı d e ğ iş ik li k le r le b ir
l i k te , ik i y ıl s ü r e b i li r d i .
O
ak şa m
S q u e a le r, ö te k i h a y v a n la r a , N a p o l e o n ’ u n
y e l d e ğ i r m e n i ta s a r ıs ın a a s lın d a h i ç b i r z a m a n k a rş ı ç ı k
m a d ığ ın ı a n l a ttı. T a m te r s in e , b u ta s a rı y ı i l k s a v u n a n N a
p o l e o n o l m u ş tu ; n i te k i m , S n o w b a l l ’ u n b a r a k a n ı n d ö ş e
m e s i n e ç i z d iğ i ta s a rım la r , a s lın d a N a p o l e o n ’ u n d o s y a la rı
a r a s ın d a n ç a l ın m ı ş o la n ç i z i m l e r d i . Y e l d e ğ ir m e n i , g e r
ç e k te , o n u n d ü ş ü n c e s in d e n d o ğ m u ş tu .
H a y v a n la rd a n b i r i s o r m a d a n e d e m e d i : " O n u n d ü
ş ü n c e s i n d e n d o ğ m u ş tu d a , N a p o l e o n n e d e n o k a d a r ş id
d e tl e k a rş ı ç ı k m ı ş tı y e l d e ğ i r m e n i n e ? ” S q u e a l e r ’ ın y ü
zünd e
ş e y ta n s ı b i r a n l a tım
b e lird i: “ N a p o le o n Y o ld aş
k u r n a z c a d a v r a n d ı ,” d e d i. “ S n o w b a l l , te h l i k e l i b ir iy d i ,
h e r k e s e k ö tü ö r n e k o lu y o r d u . N a p o l e o n Y o ld a ş d a , o n
d a n k u r tu l m a k i ç i n y e l d e ğ i r m e n i n e k a rş ıy m ış g ib i g ö
r ü n d ü ." S q u e a l e r ’ a b a k ıl ır s a , a r tı k S n o w b a l l o r ta d a n k a lk
tı ğ ı n a g ö r e y e l d e ğ i r m e n i ta s a r ıs ı r a h a tç a u y g u l a m a y a
k o n u la b il ir d i. İş te , t a k ti k d iy e b u n a d e r le r d i. S q u e a le r,
h o p l a y a z ıp la y a , ş e n k a h k a h a la r a tıp k u y ru ğ u n u s a ll a y a
ra k b i r k a ç k e z , “ T a k tik , y o ld a ş la r, t a k t i k ! ” d iy e y in e le d i.
H a y v a n la r, “ t a k ti k ” s ö z c ü ğ ü n d e n p e k b i r ş e y a n l a m a m ı ş
la r d ı d o ğ r u s u ; a m a S q u e a l e r o k a d a r i n a n d ır ı c ı k o n u ş u
y o r d u , k u ş k u s u z b i r r a s tl a n tı s o n u c u o n u n y a n ın d a b u l u
n a n ü ç k ö p e k ö y l e s i n e ü r k ü tü c ü b i r b i ç i m d e h ır lı y o r d u
k i, S q u e a l e r ’ ın a ç ık la m a s ın ı d a h a f a z l a k a r ş ı ç ık m a d a n
k a b u l e ttil e r .
Altıncı bölüm
K o c a b i r y ıl k ö l e g ib i ç a lış tıl a r . A m a b ö y l e ç a l ış m a k
ta n m u tl u y d u l a r ; n e y a p ıy o rla rs a , b i r a v u ç a y la k v e s o y
g u n c u in s a n ın ç ık a r ı iç in d e ğ il, k e n d i ç ık a r la r ı u ğ ru n a v e
g e le c e k
k u şa k la r
iç in
y a p tık la r ın ın
b ilin c in d e
o ld u k
la rı n d a n , v a r g ü ç le r iy le ç a b a l ıy o rla r, h e r tü r l ü ö z v e r iy e
s e s s iz c e k a tl a n ıy o r la r d ı.
İl k b a h a r v e y a z b o y u n c a h a f ta d a a ltm ış s a a t ç a l ış m ış
la rd ı. A ğ u s to s g e ld iğ in d e , N a p o le o n , p a z a rl a r ı ö ğ le d e n
s o n ra d a ç a lış ıla c a ğ ın ı a ç ı k la d ı. B u k e s i n li k l e g ö n ü llü b ir
ç a lış m a o la c a k , a m a iş e g e lm e y e n h e r h a y v a n ın ta y ın ı y a
rıy a i n d ir i le c e k ti. B ö y l e o lm a s ı n a k a rş ın , b a z ı iş le r in y a
p ılm a s ın d a n v a z g e ç m e k z o r u n d a k a lın d ı. H a s a t ö n c e k i
y ıl k a d a r b e r e k e tl i d e ğ ild i; ik i ta rla , v a k ti n d e s ü r ü le m e d iğ i iç in e k i l e m e m i ş ti . Y a k la ş m a k ta o la n k ış ın z o rl u g e ç e c e
ğ in i k e s ti r m e k iç in d e k â h in o l m a k g e r e k m iy o r d u .
Y e l d e ğ irm e n i b e k l e n m e d i k g ü ç lü k le r ç ık a rıy o rd u .
Ç i f tl i k te b ü y ü k b i r k ir e ç ta ş ı o c a ğ ı v a rd ı; k ü ç ü k b in a la r
d a n b i r i n d e k u m v e ç i m e n to b u lu n m u ş tu ; d o la y ıs ıy la , h e r
tü rl ü in ş a a t m a lz e m e s i e ll e r in in a ltın d a y d ı. A m a h a y v a n
la rın il k b a ş ta ç ö z e m e d i k l e r i s o ru n , ta ş la rın u y g u n b o y u t
ta p a rç a la ra n a sıl a y rıla c a ğ ıy d ı. K e s k i v e b a ly o z g e r e k iy o r
d u , o y s a h a y v a n la r a rk a a y a k la rın ın ü z e ri n d e d u ra m a d ık
la rı iç in b u a le tl e r i k u ll a n a m ıy o rl a r d ı. H a f ta l a r b o y u d ü
ş ü n ü p ta ş ın d ıla r, ta m u m u tl a r ı n ı y i ti r m e k ü z e r e y d i le r k i
b i r i , b i r ç ö z ü m b u ld u : Y e r ç e k im in d e n y a ra r la n a c a k la rd ı.
T a ş o c a ğ ı, k ır ılm a d a n k u l la n ıla m a y a c a k k a d a r b ü y ü k k a y a
p a rç a l a r ıy la d o lu y d u . B u k a y a p a r ç a la r ım
i p l e r l e b a ğ la
d ıla r; s o n ra in e k le r, a tla r, k o y u n la r, ip i tu ta b i l e n tü m h a y
v a n la r - z o r d u ru m la rd a d o m u z la r b i l e - k a y a la rı a ğ ır ağ ır
y o k u ş y u k a rı ta ş o c a ğ ın ın te p e s i n e k a d a r ç e k til e r. O r a d a n
s a lıv e rd ik le ri k a y a l a r a şa ğ ıd a p a ra m p a rç a o lu y o rd u . T a ş
la rı ta ş ım a k d a h a k o l a y d ı. A tla r ın ç e k tiğ i y ü k a ra b a la rı
ç o k iş e y a ra d ı; k o y u n l a r ta ş l a n t e k e r te k e r s ü rü k l e d ile r;
M u r i e l il e B e n ja m i n b i l e k e n d i le ri n i e s k i b i r a ra b a y a k o
ş a ra k k a tk ıd a b u lu n d u la r. Y a z s o n u n a k a d a r y e te r i n c e taş
y ığ ılın c a , d o m u z la rı n g ö z e ti m i a ltı n d a in ş a a t b a ş la d ı.
N e v a r k i ç o k v a k it a la n z o r lu b i r u ğ ra ş v e rm iş le rd i .
T e k b i r k a y a p a r ç a s ın ın ta ş o c a ğ ı n ı n te p e s i n e ç ık a r tıl m a s ı
ç o ğ u z a m a n b ü tü n b i r g ü n le ri n i a lıy o r v e o la ğ a n ü s tü b ir
ç a b a g e r e k ti r iy o r d u . B a z e n
d e , a ş ağ ı y u v a rl a n a n
p a r ç a la n m ıy o r d u . G ü c ü , n e r e d e y s e g e ri k a la n
k ay a
h ay v an
la r ın tü m ü n ü n g ü c ü n e e ş i t o la n B o x e r o lm a s a y d ı , b e lk i
d e b u iş in ü s te s in d e n g e l e m e y e c e k l e r d i . T e p e d e n aş a ğ ıy a
k ay an
k a y a p a rç a s ıy la b i r l i k te
s ü r ü k l e n d i k l e r in i
g ö re n
h a y v a n la r u m a r s ız c a b a ğ ır m a y a b a ş la y ın c a , B o x e r h e
m e n im d a d a y e tiş iy o r, ip e o l a n c a g ü c ü y le a s ıla ra k k a y a y ı
d u rd u ru y o r d u . H a y v a n la r, o n u n k a y a n ın k a y m a s ın ı ö n
le m e k
iç in
s o l u k s o lu ğ a d id in iş in i, a y a k la r ın ın
u c u y la
to p r a ğ a tu tu n u ş u n u , g e n iş s a ğ r ıl a r ın ın k a n t e r i ç i n d e k a
l ış ın ı h a y r a n lı k l a iz l iy o rl a rd ı. B a z e n C l o v e r o n u k e n d i s i
n i f a z l a z o r la m a m a s ı i ç i n u y a r ıy o r a m a B o x e r o n a asla
k u l a k a s m ıy o rd u . “ D a h a ç o k ç a l ış a c a ğ ım ” v e “ N a p o l e o n
h e r z a m a n h a k l ıd ı r ” s lo g a n la r ı, o n u n g ö z ü n d e , b ü tü n s o
ru n l a r ın il a c ıy d ı. K e n d is i n i y a n m s a a t d e ğ il d e , k ır k b e ş
d a k ik a e rk e n u y a n d ır m a s ı i ç i n k ü ç ü k h o r o z l a a n la ş m ış tı.
B ü tü n b u n l a r y e tm i y o r m u ş g ib i, a r tı k i y i c e a z a l m ış o la n
b o ş v a k itl e r in d e d e t e k b a ş ın a ta ş o c a ğ ın a g id iy o r, k ır ılm ış
ta ş la r ı to p lu y o r , k i m s e d e n y a r d ım g ö r m e k s i z in s ü r ü k l e
y e r e k y e l d e ğ i r m e n i n i n y a p ıl a c a ğ ı y e r e g e tir iy o rd u .
İş le r in a ğ ırlığ ın a k a rş ın , h a y v a n la r o y a z ı ç o k d a k ö tü
g e ç i rm e d il e r. T a y ın la rı Jo n e s ’ u n z a m a n ın d a k in d e n d a h a
ç o k d e ğ ild i, a m a d a h a a z d a s a y ılm a z d ı. E n a z ın d a n , a r tık
d o y m a k n e d ir b i l m e y e n b e ş in s a n ı b e s l e m e k te n k u r tu l
m u ş la r d ı; y a ln ız c a k e n d i le ri n i b e s li y o r o lm a la r ın ın k e y f i o
k a d a r b ü y ü k tü
k i, ç e k ti k l e r i g ü ç lü k le r e s e v e s e v e k a t
la n ıy o rla r d ı. A y rıc a , h a y v a n la rın iş g ö r m e y ö n te m i b i r ç o k
b a k ım d a n d a h a v e r im li y d i v e e m e k s a v u rg a n lığ ın ı ö n l ü
y o rd u . S ö z g e li m i , y a b a n o tla r ın ın a y ık l a n m a s ı g ib i işle r,
in s a n la r ın h i ç b i r z a m a n e r iş e m e y e c e ğ i b i r y e tk i n li k l e y a
p ılıy o r d u . A r tı k h i ç b i r h a y v a n h ırs ız l ığ a y e lte n m e d i ğ i iç in
d e , o tla ğ ı ta r la la rd a n ç i tl e r l e a y ırm a y a g e r e k k a l m a m ış tı ;
bu
d a , ç i tl e r i n
v e p a rm a k lık la r ın b a k ım ı v e o n a n m ın a
h a rc a n a n e m e k te n k a z a n ıl m a s ın ı s a ğ lıy o rd u . G e n e d e , y a z
il e r le d ik ç e , ö n c e d e n k e s ti r i l e m e y e n b a z ı e k s i k li k le r k e n
d in i d u y u rm a y a b a ş la d ı. G a z y a ğ ı, ç iv i, ip v e k ö p e k b is k ü v i
s in e ; a tn a lı i ç i n d e m i r e g e r e k s in im v a rd ı; ü s te l ik , b u n l a n n
h i ç b i r i ç i f tl i k te ü r e ti l e b i l e c e k ş e y l e r d e ğ ild i. S o n r a d a n , t o
h u m v e s u n i g ü b re y e , ç e ş itli a le tl e r e v e y e l d e ğ ir m e n i iç in
b i r ta k ı m m a k i n e p a rç a la rın a d a g e re k s in im d u y u la c a k tı.
B u n l a n n n a s ıl s a ğ la n a c a ğ ın ı k im s e b il e m i y o r d u .
B i r p a z a r s a b a h ı, b u y r u k a l m a k i ç i n to p la n ıl d ığ ın d a ,
N a p o le o n
H ay v an
y e n i b i r s iy a s e t b e l i r l e d i ğ i n i a ç ı k la d ı. A r tı k
Ç i f tl i ğ i k o m ş u
ç i f tl i k l e r l e
a lı ş v e r iş e
g i r e c e k ti .
H i ç k u ş k u s u z , t e c i m s e l a m a ç la r l a d e ğ il, y a l n ız c a iv e d i
li k l e g e r e k l i o la n b a z ı m a l z e m e l e r i e d i n e b i l m e k a m a c ı y
la . N a p o l e o n , “ Y e l d e ğ i r m e n i n i n g e r e k s i n i m l e r i h e r ş e y in
ü s tü n d e tu tu l m a l ı d ı r ,” d iy o r d u . B u y ü z d e n d e , b ü y ü k b i r
s a m a n y ığ ın ın ı v e o y ıl ın b u ğ d a y ü r ü n ü n ü n b i r b ö l ü m ü
n ü s a tm a k ü z e r e a n la ş m a la r y a p ıy o rd u ; s o n ra d a n , d a h a
fa z la p a ra
g e re k i rs e , W i l l i n g d o n ’d a h e r
z am an
p a z a rı
o la n y u m u r ta l a r d a s a tıl a b i li r d i . N a p o l e o n ’ a b a k ıl ır s a , t a
v u k la r b u n u y e l d e ğ ir m e n i n i n y a p ım ı n a k e n d i ö z e l k a tk ı
la r ı o la r a k g ö r m e li , b ö y l e b i r ö z v e r i d e b u l u n m a k ta n k a
ç ı n m a m a lı y d ıl a r.
H a y v a n la r, b i r k e z d a h a , b e l l i b e l i r s i z b i r te d ir g in li ğ e
k a p ıl m ış la r d ı. İn s a n la rl a a s la iş y a p ıl m a y a c a k ! A s l a t i c a
r e te g ir i l m e y e c e k ! A s l a p a r a k u l la n ılm a y a c a k ! Jo n e s ’ u n
ç i f tl i k te n k o v u l m a s ın d a n s o n r a d ü z e n l e n e n Z a f e r T o p l a n tı s ı ’ n d a a lı n m ış o l a n i l k k a r a r la r d e ğ il m iy d i b u n l a r ?
B u k a ra rl a r ın o n a y la n d ığ ım b ü tü n h a y v a n la r a n ım s ı y o r
la r d ı ; y a d a e n a z ın d a n a n ım s a d ık la r ın ı s a n ıy o r la rd ı. N a p o l e o n ’ u n to p l a n tı l a r ı k a ld ır m a s ın ı p r o te s to e tm i ş o la n
d ö r t k ü ç ü k d o m u z , s e s le r i n i ü r k e k ç e y ü k s e l te c e k o l d u
la rs a d a , a n s ı z ın k ö p e k l e r i n ü r k ü n ç h ır la m a l a r ı k a rş ıs ın
d a s u s m a k z o ru n d a k a ld ıla r. H e m e n a rd ı n d a n k o y u n la r,
h e r z a m a n k i g ib i, “ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k k ö t ü ! ” d iy e m e
l e m e y e b a ş la d ıla r v e g e rg in h a v a g e ç i ş ti r i l m i ş o ld u . A z
s o n ra , N a p o l e o n ö n a y a ğ ın ı k a l d ır a ra k h e r k e s i s u s tu rd u
v e h e r ş e y i ç o k ta n a y a r la d ığ ın ı a ç ık la d ı. Ç i f t l i k t e k i h a y
v a n la r ın in s a n la rl a il iş k iy e g ir m e s i n in s o n d e r e c e s a k ın
c a l ı o la c a ğ ın ı b il d iğ i i ç i n , b u n a g e r e k k a l m a y a c a k k o ş u l
la rı o l u ş tu r m a y a k a r a r v e r m i ş ti . T ü m s o r u m lu l u ğ u k e n
d is i ü s tl e n e c e k ti . W i l l i n g d o n ’d a o tu r a n B a y W h y m p e r
a d lı b i r a v u k a t, H a y v a n Ç i f tl i ğ i i l e d ış d ü n y a a ra s ın d a k i
iş le r d e a r a c ılı k e tm e y e ra z ı o l m u ş tu ; h e r p a z a r te s i s a b a h ı
ç i f tl i ğ e g e lip N a p o l e o n ’d a n t a l i m a t a l a c a k tı . N a p o l e o n ,
k o n u ş m a s ın ı h e r z a m a n
o ld u ğ u
g ib i " Y a ş a s ın
H ay v an
Ç i f t l i ğ i ! ” ç ığ lığ ıy la ta m a m l a d ık ta n s o n ra , h a y v a n la r In g il
t e r e ' n in H a y v a n l a n ş a rk ıs ın ı s ö y le y ip d a ğ d d ıla r.
Ç o k g e ç m e d e n , S q u e a le r, ç i f tl i ğ i d o la ş ıp h a y v a n la rın
k a f a la rın d a b e l i r e n k u ş k u la rı g id e rm e y e k o y u ld u . İn a n d ı
r ı c ı b i r d ille , a s lın d a t i c a r e t y a p ıl m a m a s ı v e p a ra k u l la
n ıl m a m a s ın a iliş k in h i ç b i r k a ra r a l ın m a d ı ğ ın ı, d a h a s ı b ö y
l e b i r k a ra rın ö n e r i l m e s i n i n b i l e s ö z .k o n u s u o lm a d ığ ın ı
a n la ttı. B ü tü n b u n la r, b ü y ü k b i r o l a s ıl ık la Sn o v v b a ll’ u n il k
b a ş la rd a y a y d ığ ı y a la n la rd a n k a y n a k la n a n b i r h a y a l ü r ü
n ü y d ü . S q u e a le r, b a z ıla rı n ın k a f a la rın d a k i k u ş k u la r ın g e
n e d e d a ğ ılm a d ığ ın ı f a rk e d e r e k , k u r n a z c a s o rd u : “ B u , s a
k ın d ü ş ü n ü z d e g ö rd ü ğ ü n ü z b i r ş e y o lm a s ın , y o ld a ş l a r?
B ö y l e b i r k a ra rın b e lg e s i v a r m ı? B i r y e r d e y a z ılı m ı ? ”
G e r ç e k te n d e , o r ta l ı k ta b ö y le b i r y a z ıl ı b e l g e b u l u n m a d ı
ğ ın d a n , h a y v a n la r y a n ıld ık la rın ı k a b u l l e n m e k
z o ru n d a
k a ld ıla r.
B a y W h y m p e r , ö n c e d e n k a ra r la ş tır ıl d ığ ı g ib i , h e r p a
z a r te s i ç i f tl i ğ e u ğ ru y o rd u . Iv ır z ıv ır iş le r le u ğ ra ş a n b i r
a v u k a t o la n B a y W h y m p e r, f a v o ri li, u f a k te f e k , b a k ış la rı
y a ra m a z b i r a d a m d ı. A m a H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in e n in d e s o
n u n d a b i r k o m is y o n c u y a g e r e k s in im
d u y a c a ğ ın ı v e b u
k o m is y o n c u n u n p a y ın ı n h i ç d e a z o lm a y a c a ğ ın ı ç o k ö n
c e d e n f a r k e d e c e k k a d a r d a a ç ı k g ö z d ü . H a y v a n la r, o n u n
g e lip g id iş le r in i ü r k e r e k iz liy o rla r, o n u n l a k a rş ıla ş m a k ta n
e ld e n g e ld iğ in c e k a ç ın ıy o rla rd ı. A m a g e n e d e , d ö r t a y a k
lı N a p o l e o n ’ u n ik i a y a k lı V V h y m p e r’ a b u y ru k la r v e r d i ğ i
n i g ö rm e k , g u r u rl a r ın ı o k ş u y o r, b u y e n i d u r u m u b i r ö l
ç ü d e d e o ls a b e n i m s e m e l e r i n i s a ğ lıy o rd u . İn s a n s o y u y la
il iş k il e r i p e k e s k i s i g ib i d e ğ ild i a r tık . İn s a n la rın H a y v a n
Ç i f tl i ğ i 'n e d u y d u k la rı n e f r e t a z a lm ış d e ğ ild i ; ta m te rs in e ,
ç i f tl i ğ i n g e liş tiğ in i g ö r d ü k ç e h e r z a m a n k in d e n d a h a ç o k
n e f r e t e d e r o lm u ş la r d ı. H e p s i d e , ç i f tli ğ in e n in d e s o n u n
d a s ı f ı rı tü k e te c e ğ i n e , d a h a d a ö n e m l i s i y e l d e ğ ir m e n i
ta s a rıs ın ın ta m b i r f iy a s k o y la s o n u ç la n a c a ğ ın a y ü r e k te n
in a n ıy o r d u . M e y h a n e le r d e b i r a ra y a g e liy o rla r, y e l d e ğ ir
m e n i n i n as la y a p ıla m a y a c a ğ ın ı, y a p ıls a b i l e h i ç b i r z a m a n
iş l e m e y e c e ğ i n i b i r b i r l e r i n e ç i z i m l e r l e a n la tıp k a n ı tl a m a
y a ç a b a l ıy o rl a rd ı. Ö t e y a n d a n , h a y v a n la r ın k e n d i i ş l e r i
n in ü s te s in d e n b e c e r i y l e g e lm e le r in e , i s te m e y e i s te m e y e
d e o ls a h a y r a n lı k d u y u y o rla rd ı. Ç i f tl i ğ i n a d ı n ın a s lın d a
B e y l i k Ç i f tl i k o ld u ğ u n u i l e r i s ü r ü p d u r m a k ta n c a y m ış
o l m a l a r ı v e a r tık H a y v a n Ç i f tl i ğ i a d ın ı k u l la n m a la r ı, b u
n u n b i r g ö s te r g e s iy d i . Ç i f tl i ğ i n i g e ri a lm a u m u d u n u y i t i
ri p ü lk e n in b a ş k a b i r y ö r e s in e g itm iş o la n Jo n e s ’ u s a v u n
m a k ta n d a v a z g e ç m iş le rd i . H a y v a n Ç i f tl i ğ i il e d ış d ü n y a
a ra s ın d a , W h y m p e r d ı ş ı n d a h i ç b i r b a ğ y o k tu , a m a N a
p o le o n ’u n y a Fo x w o o d
Ç i f t l i ğ i ’ n d e n B a y P i l k i n g to n ’ la
y a d a P i n c h f i e l d Ç i f t l i ğ i ’ n d e n B a y F r e d e r i c k ’ le s o m u t b i r
iş a n la ş m a s ı y a p m a k ü z e r e o ld u ğ u y o l u n d a s ü r e k li s ö y
l e n ti l e r d o la ş ıy o r, a n c a k h i ç b i r z a m a n ik is iy le b i r d e n a y n ı
a n d a a n la ş m a y a c a ğ ı k o n u ş u lu y o r d u .
İş te ta m
o s ıra la r, d o m u z la r , ç i f tl i k e v i n e ta ş ın d ıla r,
o ra y ı k e n d i l e r i n e m e s k e n e d in d ile r . H a y v a n la r b i r k e z
d a h a b ö y l e b i r d a v ra n ış ı y a s a k la y a n b i r k a ra r a lı n m ış o l
d uğu nu
a n ım s a r g ib i o ld u la rs a d a , S q u e a l e r o n la rı b ir
k e z d a h a d u r u m u n h i ç d e b ö y l e o lm a d ığ ın a in a n d ır m a y ı
b a ş a rd ı. Ç i f tl i ğ i n b e y i n l e r i o la n d o m u z l a r ı n s e s s iz v e s a
k in b i r y e r d e ç a l ış m a l a r ın ın k e s i n li k l e g e re k l i o ld u ğ u n u
s ö y le d i. K a ld ı k i, Ö n d e r ’ in ( s o n z a m a n l a rd a N a p o l e o n ’
d a n h e p " Ö n d e r ” d iy e s ö z e d e r o l m u ş tu ) s a y g ın lığ ı a ç ı
s ın d a n , b a s i t b i r a ğ ıl y e r in e b i r e v d e y a ş a m a s ı d a h a u y
g u n d u . G e n e d e , b a z ı h a y v a n la r, d o m u z la r ın y e m e k le r i n i
m u tf a k ta y e m e k l e v e o tu r m a o d a s ın ı e ğ l e n c e s a lo n u o la
ra k k u l la n m a k la k a lm a d ık la r ın ı, a y n ı z a m a n d a y a ta k l a r d a
y a ttık la r ın ı i ş ittik le r i n d e e p e y c e ra h a ts ız o ld u la r. B o x e r ,
b u d u r u m u h e r z a m a n k i g ib i, “ N a p o l e o n h e r z a m a n h a k
l ı d ı r ! ” d iy e r e k g e ç iş tir d i; a m a y a ta k ta y a tm a y ı y a s a k la y a n
k e s i n b i r y a s a o ld u ğ u n u a n ım s a r g ib i o la n C lo v e r, b ü y ü k
s a m a n lığ ın d u v a r ın ı n ö n ü n e g itti v e o ra d a y a z ılı o la n Y e d i
E m i r ’ i o k u m a y a ç a l ış tı. B a k tı k i, t e k t e k h a r f le r d e n b a ş k a
b i r ş e y s ö k e m iy o r, M u r i e l ’ i ç a ğ ırd ı.
" M u r i e l ,” d e d i, “ D ö r d ü n c ü E m i r ’ i o k u b a k a y ım
n a . Y a ta k ta asla y a tıl m a m a s ı k o n u s u n d a b i r ş e y
b a
d iy o r
m u ?”
Y a z ıy ı g ü ç b e la o k u y a b il e n
M u rie l, “ H iç b ir h ay v an
ç a r ş a f s e ril i y a ta k ta y a tm a y a c a k y a z ıy o r,” d e d i.
B ir a z tu h a f tı ; C l o v e r D ö r d ü n c ü
E m i r 'd e
ç a r ş a f ta n
s ö z e d il d iğ in i h i ç a n ım s a m ıy o r d u ; a m a m a d e m k i d u v a r
d a y a z ıy o rd u , o z a m a n e ld e n b i r ş e y g e l m e z d i . O s ıra d a
y a n ın d a ik i ü ç k ö p e k l e o ra d a n g e ç m e k te o la n S q u e a le r,
k o n u y u y e rl i y e r in e o tu r tm a k ta g e c ik m e d i.
“ Y o l d a ş la r,” d e d i. “A n l a ş ıla n , b i z d o m u z la r ın ç i f tl i k
e v i n d e k i y a ta k l a rd a y a ttığ ım ı z ı
y a tm a y a l ı m
d u y m u şsu n u z . N e d e n
k i? U m a r ım , y a ta ğ ı y a s a k la y a n b i r b u y r u k
o ld u ğ u n u s a n m ıy o r s u n u z d u r ! Y a ta k , y a tıp u y u n a n y e r
d ir. B ö y l e b a k ıl d ığ ın d a , a ğ ıld a k i s a m a n y ığ ın ı d a y a ta k
s a y ılır. B u y r u k ta , b i r in s a n
b u lu ş u
o la n
ç a rş a f y asa k
la n ıy o rd u . B iz d e ç i f tl i k e v i n i n y a ta k l a r ın d a k i ç a r ş a f l a n
k a l d ır d ık , b a tta n i y e l e r l e y a tı y o r u z . Ü s te l i k y a ta k l a r ç o k
ra h a t! A m a in a n ın b a n a , b u g ü n l e r d e b i r s ü rü k o n u d a k a
f a p a tl a tm a k
z o r u n d a k a la n
b i z l e r iç in
b i r y a ta k
ço k
g ö r ü l m e m e l i . B u ra h a tlı ğ ı b i z e ç o k g ö r m e z s in iz , d e ğ il m i
y o l d a ş l a r?
G ö re v le rim iz i
y e rin e
g e ti r e m e y e c e k
k ad ar
y o rg u n d ü ş m e m iz i is te m e z s i n i z h e r h a l d e . H i ç s a n m ıy o
ru m k i, iç i n i z d e Jo n e s ’ u n g e ri d ö n m e s in i is te y e n o l s u n ! ”
H a y v a n la r b u
ko nud a
S q u e a le r’ a h e m e n
g üv ence
v e rd i le r v e b i r d a h a d a d o m u z la r ın ç i f tl i k e v i n d e k i y a ta k
la rd a y a tm a l a r ı k o n u s u n u a ç m a d ıla r. B i r k a ç g ü n s o n ra ,
d o m u z la r ın a r tık s a b a h la rı ö te k i h a y v a n la r d a n b i r s a a t
g e ç k a l k a c a k la r ı a ç ık la n d ığ ın d a , k im s e n in s e s i ç ı k m a d ı.
G ü z g e ld iğ in d e , h a y v a n la r y o rg u n , a m a m u tl u y d u la r.
Z o r lu b i r y ıl ı g e ri d e b ır a k m ış la rd ı. G e r ç i s a m a n v e e k i n l e
rin b i r b ö l ü m ü s a tıl d ık ta n s o n ra k ış lık y i y e c e k s to k u n u n
p e k b o l o ld u ğ u s ö y le n e m e z d i, a m a y e l d e ğ ir m e n i b u a ç ığ ı
k a p a ta c a k tı . İn ş a a tın y a rıs ın a y a k ın ı ta m a m l a n m ı ş tı . H a
s a tta n s o n ra h a v a la r a ç m ış tı, h a y v a n la r h e r z a m a n k in d e n
d a h a s ık ı ç a lış ıy o rla r, s a b a h ta n a k ş a m a k a d a r ta ş ta ş ım a y a
d e ğ e r d iy e d ü ş ü n ü y o rla rd ı, y e te r k i y e l d e ğ ir m e n i n i n d u
v a rla rı b i r k a rış d a h a y ü k s e ls in . B o x e r, g e c e le r i b i l e b o ş
g e ç i rm iy o r ;
d o lu n a y ın
ış ığ ın d a
te k
b a ş ın a
b ir
ik i
saat
ç a l ış ıy o rd u .
H a y v a n la r,
boş
v a k itle r in d e ,
y a rıy a
k ad ar
y ü k s e lm iş y e l d e ğ ir m e n i n i n ç e v r e s i n d e d o la n ıp d u ru y o r,
d i m d ik y ü k s e le n s a ğ la m d u v a rla rı h a y ra n h a y ra n s e y r e d i
y o r, b ö y le s i n e g ö r k e m li b i r y a p ıy ı n a sıl o rta y a ç ık a r a b il
d ik le ri n e k e n d i le r i d e ş a ş ıy o rla rd ı. Y e l d e ğ ir m e n i k o n u
s u n d a c o ş k u y a k a p ıl m a k ta n k a ç ın a n t e k h a y v a n , ih tiy a r
B e n ja m i n ’d i; h e r z a m a n y a p tığ ı g ib i, “ E ş e k l e r u z u n y a şa r,”
g ib is in d e n a n la ş ı lm a z s ö z l e r s ö y le m e k le y e ti n iy o r d u .
K a s ı m ay ı, lo d o s ta n e s e n s e r t rü z g â r la rla g e ld i. İn ş a
a tı d u rd u rm a k z o ru n d a k a lm ış l a rd ı; h a v a la r ç o k y a ğ ışlı
g ittiğ in d e n ç i m e n to k a r m a k m ü m k ü n o lm u y o rd u . E n s o
n u n d a , b i r g e c e ö y le ş id d e tli b i r f ır tın a k o p tu k i, ç i f tl i k
b in a la r ı te m e l i n d e n s a rs ıld ı, s a m a n lığ ın d a m ın d a n k ir e
m i tl e r u ç tu . T a v u k la r k o r k u y l a g ıd a k la y a ra k u y a n d ıla r;
h e p s i b i r d e n a y n ı a n d a g ö rd ü k le ri d ü ş te u z a k la rd a b ir
y e r d e s ila h a tıld ığ ı n ı d u y m u ş la r d ı. S a b a h l e y i n b i r d e b a k
tıla r, b a y ra k d ire ğ i y ık ıl m ış , m e y v e b a h ç e s i n d e k i k a r a
a ğ a ç la rd a n b i r i tu r p g ib i k ö k ü n d e n s ö k ü l m ü ş . D a h a n e
o ld u ğ u n u a n la y a m a d a n , b ü tü n h a y v a n la r d e h ş e te k a p ıla
ra k ç ığ lık la r a tm a y a b a ş la d ı la r : Y e l d e ğ ir m e n i y ık ıl m ış tı.
H e p b i r l i k te y e l d e ğ ir m e n i n i n o ra y a k o ş u ş tu la r . K o
ş a r a d ı m y ü rü d ü ğ ü b i l e g ö r ü lm e m iş o la n N a p o l e o n e n
ö n d e to z u d u m a n a k a tm ı ş tı . N i c e u ğ ra ş v e ri p o n c a e m e k
h a r c a d ık l a r ı y e l d e ğ ir m e n i y e r l e b ir o lm u ş , b i n b i r g ü ç
l ü k l e k ır ıp ta ş ıd ık l a r ı ta ş la r d ö r t b i r y a n a d a ğ ıl m ış tı. D i l
l e r i tu tu l m u ş ç a s ı n a , o ra d a ö y l e d u r m u ş , ç e v r e y e s a ç ılm ış
ta ş la ra b a k a k a l m ış la rd ı. N a p o l e o n , ik id e b i r to p r a ğ ı k o k
la y a ra k s e s s iz c e v o lta a tıy o r, d im d ik o lm u ş k u y r u ğ u n u
h ız l ı h ız lı ik i y a n a s a ll a m a s ı n a b a k ıl ır s a b e y n i n d e ş i m ş e k
l e r ç a k ıy o rd u . B ir d e n , k a r a rın ı v e r m i ş ç e s i n e d u rd u .
S e s i n i y ü k s e l tm e d e n , “ Y o ld a ş la r," d e d i. “ B u işi k im
y a p tı b i l i y o r m u s u n u z ? G e c e l e y i n b u r a y a g e lip y e l d e
ğ i r m e n i m i z i y ık a n d ü ş m a n ın k im o ld u ğ u n u b i l i y o r m u
s u n u z ? ” S o n r a b ir d e n g ü rl e d i : " S n o w b a l l ! S n o w b a ü ’ u n
»t* M
iş i b u ! B u h a in , s ı r f k ö tü l ü k e tm e k iç in , p l a n la r ım ız ı b o z
m a k v e a ş a ğ ıla n a r a k k o v u l u ş u n u n i n ti k a m ın ı a lm a k iç in ,
g e c e n in k a r a n lığ ın a s ığ ın a ra k b u ra y a k a d a r g e ld i v e b i r
y ıl l ık e m e ğ i m i z i y o k e tti . Y o ld a ş la r, S n o w b a l l ’ u ş u a n d a
id a m c e z a s ın a ç a r p tır m ış b u l u n u y o r u m . O n a h a k e tti ğ i
c e z a y ı v e r e n h a y v a n a , ‘ İk i n c i D e r e c e d e n K a h r a m a n H a y
v a n ’ n iş a n ı v e y a n m
k o v a e lm a . O n u
s ağ g e ti r e n e b i r
k o v a e lm a !”
S n o w b a ll’u n b ö y le b ir s u ç iş le y e b ile c e ğ in i o g ü n e
k a d a r a k ıl la r ın ın u c u n d a n b i l e g e ç i r m e m i ş o la n h a y v a n
la r d o n a k a lm ış la r d ı. Ö f k e y l e h o m u r d a n ıy o rl a r , b i r d a h a
g e le c e k
o lu rs a
S n o v v b a l l’ u
n a s ıl y a k a l a y a c a k l a rı n ı h e
s a p lıy o r la rd ı. A z s o n ra , k ü ç ü k t e p e n i n b i r a z il e r i s i n d e o t
la r a ra s ın d a b i r d o m u z u n a y a k i z l e r i n e r a s tla n d ı. İz l e r
b i r k a ç m e tr e s ü rü y o r, a n la ş ıld ı ğ ı k a d a rıy la ç i t t e k i b i r d e
li ğ e k a d a r g e l iy o rd u . N a p o l e o n u z u n u z u n k o k la d ık ta n
s o n ra i z l e r i n S n o w b a l l ’ a a i t o ld u ğ u n u
a ç ı k la d ı. S n o w -
b a l l ’ u n , F o x w o o d Ç i f d i ğ i ’ n in b u lu n d u ğ u y ö n d e n g e ld i
ğ in i ta h m i n e d iy o r d u .
N a p o l e o n , a y a k iz l e r i n i i n c e l e d i k te n
s o n ra , “ V a k it
k a y b e tm e y e l i m , y o l d a ş l a r ! ” d i y e b a ğ ır d ı. “ Y a p ıl a c a k ç o k
iş im iz v ar. B u s a b a h ta n b a ş la y a r a k y e l d e ğ i r m e n i n i y e n i
d en
in ş a e d e c e ğ i z . K ış b o y u n c a
k ar ç a m u r d e m e d e n
ç a l ış a c a ğ ız . B u a l ç a k h a in e , b i z i o k a d a r k o l a y a lt e d e m e
y e c e ğ in i g ö s te r e c e ğ i z . A k l ın ız d a n ç ık a r m a y ın , y o ld a şla r,
p la n la r ım ız d a e n k ü ç ü k b i r a k s a m a o l m a m a l ı, g ü n ü g ü
n ü n e u y g u l a n m a lı b ü tü n p la n la r. H a y d i, y o l d a ş la r! Y a
ş a sın y e l d e ğ ir m e n i ! Y a ş a s ın H a y v a n Ç i f t l i ğ i ! ”
Yedinci bölüm
K ış ç o k s e r t g e ç ti . F ır tın a l a r ın a rd ın d a n , ö n c e s u lu
s e p k e n , s o n r a k a r g e ld i, d a h a s o n ra d a h e r y e r ş u b a t a y ı
n a k a d a r b u z l a k a p la n d ı. H a y v a n la r, tü m
d ış d ü n y a n ı n
g ö z l e r in i H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n e d ik tiğ in i, y e l d e ğ ir m e n i z a
m a n ın d a
ta m a m l a n m a y a c a k
o lu rs a
k ıs k a n ç
in s a n la rı n
s e v i n ç te n b a y r a m e d e c e k l e r i n i b i l d i k l e r i n d e n v a r g ü ç l e
r iy le ç a l ış ıy o rl a r d ı.
İn s a n la r, s ı r f i n a t o ls u n d iy e , y e l d e ğ i r m e n i n i S n o w b a l l ' u n y ık tığ ı n a i n a n m a m ış g ö r ü n ü y o r la r ; y e l d e ğ i r m e
n in i n , d u v a r la rı ç o k i n c e ö rü l d ü ğ ü iç in ç ö k tü ğ ü n ü s ö y
l ü y o r l a r d ı.
G e rç i
h a y v a n la r b u n u n
d o ğ ru
o lm a d ığ ın ı
b i l m i y o r d e ğ il d i le r , a m a d a h a ö n c e k ır k b e ş s a n ti m k a
lı n l ığ ın d a o l a n d u v a r la rı n b u k e z d o k s a n s a n ti m k a l ı n l ı
ğ ın d a ö r ü l m e s i k a r a r l a ş tır ı l m ış tı; b u d a , ç o k d a h a f a z l a
ta ş ta ş ım a y ı g e r e k ti r i y o r d u . T a ş o c a ğ ı u z u n b i r s ü r e k a r
a ltın d a k a ld ığ ın d a n h i ç b i r ş e y y a p ıl a m a d ı. D a h a s o n ra
h av a ay az a ç e v irip
d o n y a p tığ ın d a y e n i d e n
ç a l ış m a y a
k o y u ld u la r, a m a b ü y ü k g ü ç l ü k l e r l e k a r ş ıla ş ıy o r la r d ı, e s
k is i k a d a r u m u tl u d e ğ ild il e r. S o ğ u k ta n d o n u y o r la r, ç o ğ u
z a m a n a ç a ç ı n a ç a l ış ıy o r la r d ı. Y a l n ız c a B o x e r il e C l o v e r
c e s a r e tl e r i n i y i ti r m e m i ş l e r d i . S q u e a l e r h a lk a h i z m e t e t
m e n in
m u tl u l u ğ u
ve
e m e ğ in
s ö y le v le r ç e k iy o r, B o x e r ’ ın
o n u ru
g ücü
ü s tü n e
v e h iç
m ü th i ş
v a z g e ç m e d iğ i
“ D a h a ç o k ç a l ı ş a c a ğ ı m ! ” ç ı ğ lı k la r ı h a y v a n la r ı k ış k ır tıp
c o ş tu r u y o r d u .
O c a k a y ın d a y i y e c e k l e r tü k e n m e y e y ü z t u ttu . T a h ıl
ta y ın la r ı iy id e n iy i y e a z a ltıld ı v e a ç ı ğ ı g i d e r m e k i ç i n f a z
la d a n p a ta te s v e r i l e c e ğ i a ç ık la n d ı. A m a ç o k g e ç m e d e n ,
ü s tle r i y e te r i n c e ö r tü l m e d i ğ i i ç i n p a ta te s l e r i n
d o nm uş
o ld u ğ u a n la ş ıl d ı. Y u m u ş a y ıp b o z u l m u ş o la n p a ta te s l e r i n
p e k a z ı y e n i l e b i l i r d u ru m d a y d ı. G ü n l e r c e , k a b u k v e p a n
c a rd a n b a ş k a b i r ş e y y e m e d i le r . A r tı k a ç l ık ta n ö l m e n i n
e ş iğ in e g e lm iş le rd i.
B u d u r u m u n d ış d ü n y a d a n k e s i n li k l e g iz le n m e s i g e
re k iy o r d u . Y e l d e ğ ir m e n i n i n y ık ıl m a s ın d a n c e s a r e t b u la n
in s a n la r, H a y v a n Ç i f tl i ğ i 'y l e ilg i li y e n i y e n i y a la n la r u y
d u ru y o rl a rd ı. G e n e , tü m h a y v a n la r ın k ıtl ı k v e h a s ta lı k ta n
k ır ı l m a k ta o ld u ğ u , d u rm a d a n
b irb irle riy le
d a la ş tık la rı ,
y a m y a m lı ğ ın a lıp y ü rü d ü ğ ü , y e n i d o ğ a n y a v r u la r ın b o
ğ a z la n d ığ ı s ö y l e n ti l e r i y a y ılm ış tı. N a p o l e o n , y i y e c e k d u
r u m u y la ilg i li g e r ç e k l e r ö ğ r e n il ir s e
o rta y a
ç ık a b ile c e k
k ö tü s o n u ç la r ı ç o k iy i k e s tir e b il d i ğ i iç in , ta m te r s i b i r e t
k i y a r a tm a k
v e rd i. O
ü z e re
B a y W h y m p e r ’ ı k u l la n m a y a
k a ra r
g ü n e k a d a r, h a y v a n la r, h e r h a f ta ç i f tl i ğ e g e l e n
W h y m p e r ’ la y a p e k a z k a rş ıla ş ıy o r y a d a h i ç k a rş ıl a ş
m ıy o rl a rd ı. O y s a b u k e z , k o y u n l a r ın ç o ğ u n l u k ta o ld u ğ u
b i r g ru p h a y v a n a , B a y W h y m p e r ’ ın y a k ın ın d a d o l a n m a
la rı v e a r a la rın d a k o n u ş u y o r m u ş g ib i y a p a ra k , a m a o n u n
d u y a b i le c e ğ i b i r s e s le ta y ın la r ın a r tır ıld ığ ın d a n s ö z e t
m e l e r i t e m b i h l e n d i . N a p o l e o n , a m b a rd a n e r e d e y s e b o m
b o ş d u ra n k o v a la ra k u m d o ld u ru l m a s ın ı, k u m u n ü z e r i
n in d e e ld e k a la n ta h ı l v e y e m l e r l e ö r tü l m e s i n i b u y u rd u .
W h y m p e r b i r b a h a n e b u l u n a r a k a m b a ra g ö tü r ü ld ü v e
a ğ z ın a k a d a r d o lu k o v a la rı g ö z u c u y l a d a o ls a g ö rm e s i
s a ğ la n d ı. N a p o l e o n ’ u n n u m a r a s ın ı y u ta n W h y m p e r , h e r
g itti ğ i y e r d e H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e y i y e c e k s ık ın tıs ı o l m a
d ığ ın ı a n la tm a y a b a ş la d ı.
G e n e d e , o c a k a y ın ın s o n la r ın a d o ğ r u , b i r y e r le r d e n
b i r a z d a h a ta h ı l a l m a k k a ç ı n ı l m a z o ld u . O g ü n le r d e N a
p o le o n
p ek
o r ta l ı k ta
g ö rü n m ü y o r , k a p ıs ın d a
k o rk u n ç
k ö p e k l e r i n b e k l e d i ğ i ç i f t l i k e v i n d e n d ış a rı a d ım ın ı a t
m ıy o r d u . D ı ş a r ı ç ı k tığ ı z a m a n d a , k o r u m a lı ğ ın ı ü s tl e n e n
a ltı k ö p e k e ş liğ in d e , k i m s e y e y ü z v e r m e d e n d o l a n ı p d u
ru y o r, f a z l a y a k la ş a n o lu rs a k ö p e k l e r h e m e n h ır lı y o r l a rd ı.
A r t ı k p a z a r s a b a h la r ı y a p ıl a n to p l a n tıl a r a d a p e k k a tı l m a
y a n N a p o l e o n , b u y r u k l a r ı n ı ö te k i d o m u z la r d a n b ir iy le ,
g e n e l li k le d e S q u e a l e r ’ la il e tiy o r d u .
B i r p a z a r s a b a h ı, S q u e a l e r , d a h a y e n i y u m u r tl a y a c a k
o la n ta v u k la rı n y u m u r ta l a r ın ı ç i f t l i k y ö n e ti m i n e v e r m e
l e r i g e r e k ti ğ i n i b i l d ir d i. N a p o l e o n , W h y m p e r ’ ın a r a c ılı k
e tti ğ i b i r s ö z l e ş m e y i im z a l a m ı ş tı ; s ö z l e ş m e y e g ö re , h a f
ta d a d ö r t y ü z y u m u r ta t e s l i m e tm e l e r i g e re k iy o r d u . Y u
m u r ta l a r ın p a ra s ıy la , y a z g e lip d e d u r u m la r d ü z e l i n c e y e
k a d a r ç i f tl i ğ i g e ç i n d i r e c e k ta h ı l v e y e m i a la c a k la rd ı.
T a v u k la r h a b e r i d u y a r d u y m a z o r ta lı ğ ı b i r b i r i n e k a t
tıla r. G e r ç i d a h a ö n c e b u tü r b i r ö z v e r in in g e r e k e b i l e c e ğ i
k o n u s u n d a u y a r ılm ış la rd ı, a m a d o ğ r u s u b i r g ü n b u n u n
g e r ç e k o l a b i l e c e ğ i n e p e k i n a n m a m ış la r d ı. Y u m u r ta la r ın ,
ta m
d a i l k b a h a r k u l u ç k a s ın a h a z ır la n d ık l a r ı s ıra d a a lı n
m a s ı c i n a y e t d e ğ il d e n e y d i ? Jo n e s ’ u n ç i f tl i k te n k o v u l u
ş u n d a n b u y a n a il k k e z a y a k l a n m a y a b e n z e r b i r ş e y m e y
d a n a g e ld i. S iy a h M i n o r c a c i n s i ü ç p i l i c i n ö n d e r l iğ in d e k i
ta v u k la r, N a p o l e o n ’ u n b u y r u ğ u n a k a ra r lılık la k a rş ı k o y
d u la r. Ç a t ı k ir iş le r in e tü n e y i p o r a d a y u m u rtlu y o rl a r, y u
m u r ta l a r d a y e r e d ü ş ü p k ır ıl ıv e r iy o r d u . N a p o l e o n , h i ç
k u ş k u s u z , h ız la v e a c ı m a s ı z c a ö n l e m a lm a k ta g e c ik m e d i.
T a v u k la rı n
ta y ın la r ın ın
k e s i l m e s i n i e m r e tm e k l e
y e ti n
m e d i, ta v u k la ra a z ı c ı k d a o ls a y e m v e r m e y e k a lk ış a n b ü
tü n h a y v a n la r ın id a m
c e z a s ın a ç a r p tır ı l m a s ı n ı ö n g ö r e n
b i r k a r a r n a m e d e ç ı k a r ttı . B u y r u k la r a u y u lm a s ın ı k ö p e k
l e r s a ğ la y a c a k tı. T a v u k la r, b e ş g ü n k a d a r d ir e n d il e r s e d e ,
s o n u n d a te s l i m
o la r a k f o ll u k la r ın a d ö n d ü le r. B u
a ra d a
ö l e n d o k u z ta v u k m e y v e b a h ç e s i n e g ö m ü lm ü ş , ta v u k
la rın k a n lı is h a l d e n ö ld ü k l e r i s ö y le n m iş ti . W h y m p e r ’ ın
o lu p b i te n l e r d e n h a b e r i b i l e o l m a m ı ş tı; y u m u r ta l a r v a k
ti n d e te s l i m e d iliy o r, h a f ta d a b i r ç i f tl i ğ e k a d a r g e le n b i r
y ü k a ra b a s ı y u m u r ta l a r ı a lıp g ö tü rü y o rd u .
B u a ra d a , S n o w b a l l h i ç o r ta l ı k ta g ö r ü n m e m i ş ; k o m
ş u ç i f tl i k l e r d e n b ir i n d e , y a F o x w o o d ’d a y a d a P i n c h f i e l d ’
d a s a k la n d ığ ı s ö y l e n ti l e r i y a y ılm ış tı . A r t ı k N a p o l e o n ’ u n
ö te k i ç i f tç i l e r l e a ra s ı b i r a z d ü z e l m i ş ti . A v lu d a , o n y ıl k a
d a r ö n c e b i r a k g ü rg e n k o r u s u a ç ı l ı r k e n k e s i ld ik le r i iç in
a r tı k i y ic e k u r u m u ş o la n k o c a b i r k e r e s te y ığ ın ı d u ru y o r
d u . W h y m p e r , N a p o l e o n ’ a b u n l a r ı s a tm a s ın ı s a lı k v e r
m iş ti; B a y P il k in g to n d a , B a y F r e d e r i c k d e k e r e s te l e r i a l
m a y a c a n a tıy o r la r d ı, a m a N a p o l e o n h a n g is in e s a ta c a ğ ın a
b i r tü r lü k a ra r v e r e m iy o r d u . F r e d e r i c k ’ l e a n la ş ır g ib i o l
d u ğ u n d a S n o v v b a ll’ u n F o x w o o d
Ç i f t l i ğ i ’ n d e s a k la n d ığ ı
h a b e r i g e liy o r, P i l k i n g to n ’ a y ö n e l i r g ib i o ld u ğ u n d a S n o w b a l l ’ u n P i n c h f i e l d Ç i f t l i ğ i ’ n d e g iz le n d i ğ i s ö y le n tis i y a y ı
lıy o r d u .
İlk b a h a r ın il k g ü n le riy d i ; a n s ız ın d u y u la n b i r h a b e r
o r ta lı ğ ı b i r b i r i n e k a ttı: Sn o v v b a ll h a v a k a ra rd ık ta n s o n ra
g iz li c e ç i f tl i ğ e g e liy o rd u ! H a y v a n la r ö y l e s i n e te d ir g in o l
m u ş la r d ı k i, g e c e l e r i g ö z l e r i n e u y k u g ir m iy o r d u . S ö y l e
n e n l e r e b a k ıl ır s a , S n o w b a l l h e r g e c e k a r a n l ık ta n y a r a rl a
n a ra k ç i f tl i ğ e g iriy o r, y a p m a d ığ ı u ğ u rs u z lu k k a lm ıy o rd u .
T a h ıll a r ı ç a lıy o r, s ü t k o v a la rı n ı d e v iriy o r, y u m u r ta la r ı k ı
rıy o r, f i d e l i k l e r i ç i ğ n e y ip
e z iy o r, m e y v e a ğ a ç la rı n ın k a
b u k l a r ın ı k e m i r iy o r d u . A r tı k ç i f t l i k t e b i r iş te r s g i tm e y e g ö rs ü n , s u ç h e m e n
S n o w b a l l ’ a y ü k le n iy o r d u . B i r c a m
k ır ıl s a y a d a b i r o l u k tı k a n s a , S n o w b a l l ’ u n g e c e g e n e ç i f t
li ğ e g e ld iğ i, b u iş i m u tl a k a o n u n y a p tığ ı s ö y le n iy o r d u .
B ir
gün
a m b a r ın
a n a h ta r ı
k a y b o lu n c a ,
b ü tü n
ç i f tl i k
Sn o v v b a ll’ u n a n a h ta r ı k u y u y a a ttığ ı s ö y l e n ti s i n e in a n d ı.
İş in g a rib i, k a y b o la n a n a h ta r u n ç u v a l ın ın a ltın d a n ç ı k t ı
ğ ın d a b i l e , h a y v a n la r b u s ö y l e n ti y e in a n m a k ta n v a z g e ç
m e d ile r. İn e k le r, S n o w b a l l ’ u n g iz li c e a h ır la r ın a g ird iğ in i
v e u y k u l a rı n d a s ü tl e r i n i s a ğ d ığ ın ı b i l e s ö y le d il e r. O
k ış
ç i f tl i ğ e ç o k z a ra r v e r m iş o la n s ıç a n la r ın d a S n o w b a l l ’ la
i ş b ir li ğ i i ç i n d e o ld u k la rı s ö y le n iy o r d u .
Ş n o w b a l l ’ u n ç e v ir d iğ i d o la p l a rl a il g i li s ık ı b i r s o r u ş
tu r m a a ç ılm a s ı g e r e k ti ğ i n e k a ra r v e r e n N a p o l e o n , k ö p e k
l e r i n i y a n ın a a lıp ç i f t l i k b i n a l a r ı n ı d o la ş m a y a , e n k u y tu
k ö ş e l e r e v a rı n c a y a k a d a r h e r y e ri y o k la y ıp
a r a ş tır m a y a
k o y u ld u ; ö te k i h a y v a n la r d a s a y g ılı b i r u z a k l ık ta n o n u
iz l iy o r l a rd ı. S n o w b a l l ’ u n iz i n i k o k u s u n d a n b u l a b i l e c e ğ i
n i i l e r i s ü r e n N a p o l e o n , b i r k a ç a d ım d a b i r d u ru p y e ri
k o k lu y o r d u . S a m a n lı ğ ın , i n e k a ğ ılın ın , k ü m e s l e r i n , b o s ta n ın k o k l a m a d ı k k ö ş e s in i b ır a k m a d ı v e h e m e n h e r y e r
d e S n o w b a l l ’ u n i z i n e ra s tla d ı. U z u n b u r n u n u y e r e d a y a
y ıp h ız l ı h ız l ı k o k lu y o r, s o n ra d a ü r k ü n ç b i r s e s le , “ Sn o v v b a ll ! B u r a d a n g e ç m iş ! B u o n u n k o k u s u ! ” d iy e b a ğ ır ıy o r
d u . N a p o l e o n ’ u n h e r “ Sn o v v b a ll! ” d i y e b a ğ ır ış ın d a , k ö
p e k l e r d iş le ri n i g ö s te r e r e k a d a m ın k a n ın ı d o n d u r a n h ı
r ı l tıl a r ç ık a rı y o r la r d ı.
H a y v a n la r c i n ç a r p m ı ş a d ö n m ü ş le r d i. Sn o v v b a ll s a n
k i g ö r ü n m e z o lm u ş h e r a n ç e v r e l e r i n d e d o la n ıy o r, n e z a
m a n n e k ö tü l ü k y a p a c a ğ ı k e s ti r i l e m i y o r d u . S q u e a le r , a k
ş a m l e y i n b ü tü n h a y v a n la rı b i r a ra y a to p l a d ı v e k a y g ılı
b i r s e s le , ö n e m l i h a b e r l e r i o l d u ğ u n u s ö y le d i .
T e d ir g in l ik le o ra d a n o ra y a s ıç ra y a ra k , “ Y o ld a ş l a r! ” d i
y e b a ğ ırd ı. “ D e h ş e t v e r i c i b i r h a b e r a ld ık . S a tıl m ı ş Sn o v v
b a ll , P i n c h f i e l d Ç i f t l i ğ i ’ n in s a h ib i F r e d e r i c k ' l e b i r l i k o l
m u ş ! F r e d e r ic k , b i z e s a ld ırıp
ç i f tl i ğ i m i z i e l i m i z d e n a l
m a y ı p la n lı y o rm u ş ! S a l d ı n b a ş la d ı ğ ın d a , Sn o v v b a ll k ıl a
v u z lu k y a p a c a k m ış . D a h a s ı v ar. S n o v v b a l l’ u n b u r n u b ü
y ü k lü ğ ü v e a ç g ö z lü lü ğ ü y ü z ü n d e n is y a n e tti ğ i n i s a n m ış
tı k . O y s a y a n ılm ış ız , y o ld a ş la r. G e r ç e k n e d e n n e y m iş b i
l i y o r m u s u n u z ? S n o w b a l l d a h a b a ş ın d a n Jo n e s ’ u n a d a
m ıy m ış ! B a ş ın d a n b e r i Jo n e s ’ u n g iz li a ja n ıy m ış . A rd ın d a
b ır a k tığ ı b e l g e l e r i a z ö n c e e l e g e ç ir d i k v e h e r ş e y o rta y a
ç ı k tı. B a n a k a lı rs a , h e r ş e y g ü n g ib i a ç ı k , y o ld a ş la r. A ğ ıl
S a v a ş ı’ n d a b o z g u n a u ğ ra y ıp y o k o l m a m ı z iç in n e d o l a p
la r
ç e v ir d iğ in i
g ö z le rim iz le
g ö r m e m iş
m iy d ik
z a te n ?
N e y s e k i b e c e r e m e m iş ti.”
H a y v a n la r a p ış ıp
k a lm ış la rd ı. Y e l d e ğ i r m e n i n i y ık
m a k ta n ç o k d a h a b ü y ü k b i r i h a n e tti b u . A m a i l k ş a ş
k ın lı k l a r ı g e ç e r g e ç m e z , A ğ ıl S a v a ş ı’ n d a S n o v v b a l l’ u n e n
ö n s a f la rd a n a s ıl y i ğ i tç e ç a r p ış tığ ın ı, g e ri ç e k i l m e y e k a lk
tık la r ın d a k e n d i l e r i n i n a s ıl to p a r la y ıp y ü re k le n d ir d i ğ i n i,
Jo n e s ’ u n
tü f e ğ i n d e n
ç ık a n
s a ç m a la r la
s ır tın d a n
y a ra
la n d ığ ı z a m a n b i l e n a s ıl il e ri a tıld ığ ın ı a n ım s a d ıla r y a d a
a n ım s a r g ib i o ld u la r. S n o w b a l l ’ u n s a v a ş ta k i y a ra rlı k l a rı
il e Jo n e s ’ u n g iz li a ja n ı o lm a s ın ı b a ğ d a ş tır m a k b i r a z z o r
d u d o ğ r u s u . P e k a z s o ru s o ra n B o x e r ' ı n b i l e k a f a s ı k a rı ş
m ış tı. Y e re
u z a n d ı, ö n
a y a k l a rın ı a ltın a a ld ı; g ö z l e ri n i
y u m m u ş , k a f a s ın ı to p a r la m a y a ç a lış ıy o r d u .
“ B e n b u n a i n a n m ı y o r u m ,” d e d i. “ S n o w b a l l , A ğ ıl S a v a ş ı’ n d a a s la n la r g ib i ç a r p ış tı. G ö z l e r i m l e g ö r d ü m . Sav a ş
b i t e r b i tm e z , o n a ‘ B ir i n c i D e r e c e d e n K a h r a m a n H a y v a n ’
n iş a n ı v e r m e d i k m i ? ”
S q u e a le r , “ Y a n ılm ış ız , y o l d a ş ,” d i y e
k a r ş ılık v e r d i .
“A s l ın d a b i z i y ık ım a s ü r ü k l e m e y e ç a l ış ıy o r m u ş m e ğ e r ;
e l e g e ç ir d i ğ i m i z g iz li b e l g e l e r h e r ş e y i a ç ık lıy o r.”
“A m a y a r a l a n m ı ş tı ,” d e d i B o x e r. “ K a n la r i ç i n d e o r a
d a n o ra y a k o ş tu ğ u n u h e p i m i z g ö rd ü k .”
“ D a n ış ık l ı d ö v ü ş m ü ş ! ” d iy e b a ğ ır d ı S q u e a l e r h o p l a
y a z ıp la y a . “ S a ç m a l a r s ıy ırıp g e ç m iş a s lın d a . O k u m a b i l s e y d in , k e n d i y a z ıs ın ı g ö s te r ir d i m s a n a ; o z a m a n h e r ş e y i
a n la rd ın . S n o w b a l l ’ u n tü m k ir li ç a m a ş ır la r ı o r ta y a ç ık tı:
B i r p u n d u n a g e tir ip g e ri ç e k i l m e e m r i v e r e c e k v e m e y
d an ı d ü ş m a n ı b ıra k a c a k m ış d a h a b e r im iz y o k m u ş . A z
k a l s ın b a ş a r ıy o r m u ş d a . A s l ın d a , h i ç k u ş k u m y o k y o l d a ş
lar, e ğ e r y i ğ i t ö n d e r i m i z
N a p o l e o n Y o ld a ş o lm a s a y d ı ,
m u tl a k a y a p a rd ı y a p a c a ğ ın ı. Jo n e s v e a d a m la rı a v lu y a
d a l d ık la rı n d a , S n o w b a l l ’ u n b i r d e n d ö n ü p k a ç m a y a b a ş
la d ı ğ ın ı, b i r ç o k h a y v a n ın d a o n u n a r d ı n d a n g ittiğ in i u n u t
tu n u z m u ? İş te ta m o a n d a , h e p i m i z i n p a n iğ e k a p ıld ığ ı
v e s a v a ş ı k a y b e tti ğ i n i s a n d ığ ı s ıra d a , N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın
‘ İn s a n lığ a Ö l ü m ! ’ d iy e h a y k ır a ra k n a s ıl i l e r i a tıl d ığ ın ı,
d iş le ri n i Jo n e s ’ u n b a c a ğ ı n a n a s ıl g e ç ir d i ğ i n i a n ım s a m ıy o r
m u s u n u z ? B u n u u n u t m u ş o la m a z s ı n ı z , y o l d a ş l a r ! ”
S q u e a l e r s a h n e y i b u k a d a r c a n l ı b i r b i ç i m d e a n la
tı n c a , h a y v a n la r d a g e r ç e k te n a n ım s a r g ib i o ld u la r. E n
a z ın d a n , s a v a ş ın o c a n a lı c ı a n ın d a S n o w b a l l ’ u n g e ri d ö
n ü p ta b a n l a r ı y a ğ la d ığ ın ı a n ım s ı y o r l a rd ı. A m a B o x e r ’d a
h â l â b i r te d i r g i n l i k s e z iliy o r d u .
S o n u n d a b a k la y ı a ğ z ın d a n ç ı k a r d ı: “ S n o w b a l l ’ u n d a
h a b a ş ın d a n h a in o ld u ğ u n a i n a n m ıy o r u m . S o n ra d a n y a p
tık la r ın a b i r d iy e c e ğ im
y o k . A m a S n o w b a l l ’ u n A ğ ıl S a
v a ş ı’ n d a ta m b i r y o l d a ş g ib i d a v ra n d ığ ı i n a n c ın d a y ım .”
S q u e a le r , k ıs ık , a m a k a ra rlı b i r s e s le , “ B a k , y o l d a ş ,”
d e d i. “ Ö n d e r i m i z N a p o l e o n Y o ld a ş , S n o w b a l l ’ u n ta b a
ş ın d a n b e r i , ü s te l i k o r ta l ı k ta d a h a A y a k l a n m a ’n ın l a f ı b i
l e y o k k e n Jo n e s ’ u n a ja n ı o ld u ğ u n u ta r tı ş ı l m a z b i r b i ç i m
d e , e v e t ta r tı ş ı l m a z b i r b i ç i m d e a ç ık la m ış b u lu n u y o r .”
B u n u n ü z e r in e , " H a , o z a m a n b a ş k a ! ” d e d i B o x e r.
“ N a p o l e o n Y o ld a ş ö y l e d e d iy s e ö y l e d ir.”
S q u e a le r , “ İş te , b e n y o l d a ş l ık r u h u d iy e b u n a d e r i m ! ”
d i y e b a ğ ır d ı. A m a d u r m a d a n k ır p ış tı r d ığ ı u f a c ı k g ö z l e
riy le , B o x e r ’ a k ö tü k ö tü b a k tığ ı d a g ö z l e r d e n k a ç m a d ı.
T a m d ö n m ü ş g id iy o rd u k i, b i r d e n d u rd u v e e t k i l e y i c i b i r
s e s le e k l e d i : “ B u ç i f tl i k te k i b ü tü n h a y v a n l a n u y a rı rım ,
g ö z ü n ü z ü d ö r t a ç ın . S n o w b a l l ’ u n a ja n l a n n ı n ş u a n d a b i
l e e l l e r i n i k o l l a r ı n ı s a l la y a r a k a r a m ız d a d o la ş tık la r ı b e s
b e lli!”
D ö rt g ün
s o n ra , a k ş a m a d o ğ r u , N a p o l e o n
b ü tü n
h a y v a n la r ın a v lu d a to p l a n m a s ı n ı e m r e t t i . H e r k e s t o p
la n d ığ ın d a , g ö ğ s ü n d e m a d a ly a la rı y l a ( b i r s ü re ö n c e , k e n
d is in e h e m “ B i r i n c i D e r e c e d e n K a h r a m a n H a y v a n " , h e m
d e “ İk i n c i D e r e c e d e n K a h r a m a n H a y v a n ” n iş a n la r ın ı v e r
m i ş ti ) N a p o l e o n b e l i r d i ; d o k u z iri k ö p e k d e ç e v r e s i n d e
d o la n ıy o r, ik id e b i r h ır la y a r a k tü m h a y v a n la r ın y ü r e ğ in e
k o r k u s a lıy o r la rd ı. Ç o k k ö tü b i r ş e y o la c a ğ ın ı s e z m i ş ç e s in e , h e r k e s s e s s iz c e y e r e ç ö k tü .
N a p o l e o n , o r a d a d ik il m i ş , s e r t b a k ış la r la to p lu lu ğ u
s ü z ü y o rd u ; s o n ra a n s ız ın ti z b i r ç ığ lı k a ttı. K ö p e k le r , ç ı ğ
lığ ı i ş i ti r i ş i tm e z , f ı r la d ık l a r ı g ib i d o m u z la r d a n d ö rd ü n ü
k u l a k la r ın d a n y a k a la d ıla r, a c ıd a n v e k o r k u d a n c i y a k c i
y a k b a ğ ır a n h a y v a n c ık la rı s ü r ü y ü p
N a p o le o n ’u n ay ak
l a r ın ın d ib i n e b ır a k tıl a r . D o m u z l a r ı n k u l a k la r ın d a n k a n
la r a k ıy o rd u , k a n ın ta d ı n ı a lm ış o la n
k ö p e k l e r ç ı lg ın a
d ö n m ü ş le r d i. B i r d e n , k ö p e k l e r d e n ü ç ü , h e r k e s i n ş a ş k ın
b a k ış l a r ı a ra s ın d a B o x e r ’ ın ü s tü n e a tıld ı. B o x e r , ü s tü n e
g e ld ik le r i n i g ö r ü r g ö r m e z , k o c a m a n ö n a y a ğ ın ı k a ld ır ıp
k ö p e k l e r d e n b i r i n i h a v a d a y a k a l a d ı v e y e r e ç a r p tı. Y e r e
y a p ış a n k ö p e k ç ı ğ l ık ç ığ lığ a m e r h a m e t d il e n i r k e n , ö te k i
ik i k ö p e k k u y r u k l a r ın ı b a c a k l a r ı n ın
a ra s ın a k ıs tır ıp
ta
b a n l a r ı y a ğ la d ı. B o x e r ’ ın g ö z ü N a p o l e o n ’d a y d ı; k ö p e ğ i
e z ip
g e b e r tm e l i m iy d i , y o k s a s a lıp
k o y v e r m e l i m iy d i ?
N a p o l e o n ’ u n s u r a tı a ll a k b u l l a k o l m u ş tu ; B o x e r ’ a, s e r t
b i r s e sle , k ö p e ğ i s a lı v e r m e s in i e m r e tti . B u n u n ü z e r i n e
B o x e r a y a ğ ın ı k ö p e ğ i n ü s tü n d e n ç e k ti , k ö p e k d e a c ı i n i l
t i l e r ç ık a ra ra k s ıv ış tı o ra d a n .
A z
s o n r a o r ta l ı k s a k in le ş m iş ti . S u ç l u l u k l a r ı y ü z l e
r in d e n o k u n a n d ö r t d o m u z , ti r ti r t i tr e y e r e k b e k le ş iy o r la rd ı. N a p o l e o n , o n l a r a d ö n e r e k s u ç l a r ın ı i t i r a f e t m e l e r i
n i is te d i. B u n la r, N a p o l e o n ’ u n p a z a r to p l a n tı l a r ı n ı k a l
d ı rm a s ın a k a r ş ı ç ı k m ı ş o la n d o m u z la r d ı. F a z la d i r e n m e
d e n h e r ş e y i i t i r a f e tti l e r : Ç i f t l i k t e n k o v u l d u ğ u g ü n d e n
b e r i g i z l i c e g ö r ü ş tü k le r i S n o w b a l l i l e y e l d e ğ ir m e n i n i n
y ık ıl m a s ın d a iş b i rl iğ i y a p m ış la r, H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in B a y
F r e d e r i c k ’ e a k ta r ıl m a s ı k o n u s u n d a a n la ş m a y a v a rm ış l a r
d ı. S n o w b a l l ’ u n , y ıl la r d ır Jo n e s ’ u n g iz li a ja n ı o ld u ğ u n u
k e n d i l e r i n e i t i r a f e tti ğ i n i d e s ö y l e m e k te n g e ri k a lm a d ıla r.
İtir a f la r ı ta m a m l a n ı r ta m a m l a n m a z , k ö p e k l e r ü s tl e r i n e
a tılı p b o ğ a z l a y ıv e rd il e r. S o n ra , N a p o l e o n y e n i d e n to p l u
lu ğ a d ö n e r e k , k o r k u n ç b i r s e s le , “ İti r a f ta b u l u n a c a k b a ş
k a h a y v a n la r v a rs a , o r ta y a ç ık s ın la r,” d e d i.
Y u m u r ta is y a n ın d a b a ş ı ç e k m e y e k a lk ış m ış o la n ü ç
ta v u k ö n e ç ı k ıp r ü y a l a rın d a S n o w b a l l ’ u n k e n d i l e r i n i N a
p o l e o n ’ u n b u y r u k la r ın ı d i n l e m e m e y e ç a ğ ır d ığ ın ı a ç ı k l a
d ıla r. V e o s a a t k ö p e k l e r ta r a f ın d a n g ırtla k ta n d ıla r. A r d ın
d a n , b i r k a z ç ı k tı o r ta y a v e g e ç e n h a s a tta ç a l ıp g iz le d i ğ i
a ltı b u ğ d a y b a ş a ğ ın ı g e c e l e r i g iz li g iz li y e d iğ in i i t i r a f e tti .
S o n r a , k o y u n l a rd a n b i r i , S n o w b a l l ’ u n is te ğ i ü z e r in e , y a
la ğ a iş e d iğ in i a ç ı k la d ı. İk i k o y u n d a , N a p o l e o n ’ a b a ğ l ı l ı
ğ ıy la ta n ın a n y a ş lı b i r k o ç u , ö k s ü r ü k n ö b e tl e r i tu ttu ğ u
b i r s ıra d a a te ş in ç e v r e s i n d e k o v a la y a ra k ö ld ü r d ü k le r i n i
i t i r a f e tti l e r . H e p s i d e o r a c ı k ta b o ğ a z la n d ı. İti r a f l a r v e
id a m la r b ö y l e c e s ü r ü p g itti . S o n u n d a b i r d e b a k tıl a r, N a
p o l e o n ’ u n a y a k la rı d ib i n d e c e s e t t e n g e ç i lm iy o r. O r ta l ığ ı
k a n k o k u s u k a p la m ış tı. Jo n e s ’ u n k o v u ld u ğ u g ü n d e n b u
y a n a ç i f t l i k t e b ö y l e b i r k o k u d u y u lm a m ış tı.
H e r ş e y b i t t i k t e n s o n ra , d o m u z l a r v e k ö p e k l e r d ı
ş ın d a
b ü tü n
h a y v a n la r
b irb irle rin e
s o k u la ra k
o ra d a n
u z a k l a ş tıla r . K u y ru k la rın ı k ıs m ış la r, ti r t i r titr i y o r la r d ı.
H a n g i s i n in
d ah a k o rk u n ç
o ld u ğ u n u
k e s tir e m i y o r la r d ı:
S n o v v b a ll ’ la b i r l i k o la n h a y v a n la r ın i h a n e ti m i, y o k s a az
ö n c e ta n ı k o ld u k l a r ı a c ım a s ız m i s i l l e m e l e r m i ? E s k i d e n
d e b ö y l e k a n lı k ıy ım la r a a z ta n ı k o lm a m ış la r d ı, a m a h iç
d e ğ ils e b i r b i r l e r i n i b o ğ a z la m ıy o r la r d ı. Jo n e s k o v u ld u k o
v u la l ı, b i r h a y v a n ın b a ş k a b i r h a y v a n ı ö ld ü rd ü ğ ü g ö rü l
m e m i ş ti . B i r s ıç a n b i l e ö l d ü r ü l m e m i ş ti . Y a rıs ı ta m a m
la n m ış y e l d e ğ i r m e n i n i n b u lu n d u ğ u k ü ç ü k te p e n i n o r a
y a v a r d ı k la rı n d a , s a n k i ı s ın m a y a ç a l ış ıy o r m u ş ç a s ın a b ir
b i r l e r i n e y a n a ş a ra k y e r e u z a n d ıla r. C lo v e r, M u r i e l , B e n ja m i n , in e k le r, k o y u n la r, k a z la r, ta v u k la r, h e r k e s o r a d a y d ı.
B i r te k , N a p o l e o n ’ u n t ü m h a y v a n la r ın to p l a n m a s ı n ı b u
y u r m a s ın d a n a z ö n c e a n s ı z ın o r ta l ı k ta n k a y b o lm u ş o la n
k e d i y o k tu a ra la r ın d a . B i r s ü re k i m s e k o n u ş m a d ı. Y a ln ız
B o x e r a y a k ta y d ı. Y e r in d e d u ra m ıy o r, u z u n s iy a h k u y r u
ğ u n u ik i y a n a s a lla y ıp d u ru y o r, ş a ş k ın lı k i ç i n d e h a f i f h a
f i f k iş n iy o rd u . S o n u n d a d e d i k i:
“ O l u p b i t e n e a k ıl s ır e r d i r e m i y o r u m . K ı r k y ıl d ü
ş ü n s e m ç i f tl i ğ i m i z d e b ö y l e ş e y l e r o la c a ğ ı a k lı m a g e l m e z
d i. B i r y a n lış y a p m ış o l m a l ı y ı z . B a n a s o r a rs a n ız , t e k ç ı k a r
y o l , d a h a s ık ı ç a l ış m a k . B e n k e n d i p a y ım a , b u n d a n b ö y l e
s a b a h l a rı b i r s a a t d a h a e r k e n k a l k a c a ğ ım .”
O l a n c a h a n ta ll ığ ıy la tır ıs a k a lk ıp ta ş o c a ğ ı n ı n y o l u n u
t u ttu . O r a y a v a rd ığ ın d a , a r a b a y la ik i p o s ta ta ş ta ş ıd ı y e l
d e ğ ir m e n i n e , s o n ra d a g id ip y a ttı.
H a y v a n la r C l o v e r ’ ın ç e v r e s i n e to p la ş m ış la r d ı, k i m
s e n in a ğ z ın ı b ı ç a k a ç m ıy o r d u . B u l u n d u k l a r ı te p e d e n , ç e
p e ç e v re
u z a n ıp
g id e n
k ır l a rı g ö r e b il iy o r la r d ı.
H ay v an
Ç i f t l i ğ i ’ n in b ü y ü k b i r b ö l ü m ü g ö rü ş a la n la n n d a y d ı: a n a
y o l a k a d a r u z a n a n o tla k , b i ç i l i p k u r u tu l m u ş o tla r, k o r u ,
y a la k , s ü r ü lm ü ş ta r la l a r d a f i l i z v e r m e y e b a ş l a m ış g ü r, y e
ş il e k in l e r, ç i f tl i k b i n a l a r ı n ı n k ır m ı z ı d a m l a n v e d u m a n ı
t ü t e n b a c a l a r ... P ır ıl p ı r ıl b i r i l k b a h a r a k ş a m ıy d ı . G ü n e ş
ış ın l a r ın ın v u rd u ğ u ç i m e n l e r v e y a p ra k f ı ş k ır a n ç i t l e r ış ıl
ış ıld ı . Ç i f t l i k g ö z l e r i n e h i ç b u k a d a r g ü z e l g ö r ü n m e m i ş ti .
B ir d e n , b u r a s ın ın k e n d i ç i f tl i k l e r i o ld u ğ u n u h a tır la d ıl a r ;
b u to p r a k l a r ı n h e r b i r k a rış ı o n l a rı n d ı. T e p e d e n a ş a ğ ıla ra
b a k a r k e n , C l o v e r ’ ın g ö z l e ri y a ş a rd ı . D ü ş ü n c e l e r i n i d i l e
g e tir e b il s e , y ıl la r ö n c e in s a n s o y u n u a la ş a ğ ı e t m e k ü z e r e
y o l a ç ı k tık l a r ı n d a , h e d e f l e r i n i n a s la b u o l m a d ığ ı n ı s ö y l e
y e c e k ti . K o c a R e i s ’ in i l k A y a k la n m a ç a ğ r ıs ın ı y a p tığ ı o
g ece
d ü ş l e d ik l e ri , b u
ş id d e t v e
k ıy ım
o l a b i l i r m iy d i?
K e n d is i n i n g ö z ü n d e c a n la n d ır d ığ ı g e l e c e k te , h a y v a n la r ın
a ç l ı k v e k ı r b a ç ta n k u r tu ld u k l a r ı, h e r k e s i n e ş i t o ld u ğ u ,
h e r k e s i n k e n d i g ü c ü n e g ö r e ç a l ış tığ ı v e K o c a R e i s ’ in k o
n u ş tu ğ u g e c e y o l u n u ş a ş ır m ış ö r d e k y a v ru la rı n a k u c a k
a ç tı ğ ı g ib i g ü ç l ü l e r i n z a y ıf l a r ı k o ru d u ğ u b i r to p l u m v a r
d ı. O y s a , n e d e n d i r b i l i n m e z , k i m s e n i n d ü ş ü n c e s in i a ç ı k
l a m a y a c e s a r e t e d e m e d i ğ i , h e r y e r d e a z g ın , y a b a n ıl k ö
p e k le rin
h ır la y a r a k k o l g e z d iğ i, y o l d a ş l a r ın ın
k o rk u n ç
s u ç l a r ı i t i r a f e tti r i l d i k te n s o n ra p a r a m p a r ç a e d il iş i n i s e y
r e t m e k z o r u n d a k a ld ık l a r ı b i r to p l u m
ç ı k m ı ş tı o r ta y a .
A m a a k lın d a n , a y a k l a n a l ım y a d a b a ş k a l d ır a l ım g ib is in
d e n d ü ş ü n c e l e r g e ç m iy o r d u . Ş u i ç i n d e b u l u n d u k l a r ı d u
r u m u n b i l e Jo n e s ’ u n z a m a n ın d a k in d e n ç o k d a h a iy i o l
d u ğ u n u v e h e r ş e y d e n ö n c e i n s a n la r ın ç i f tl i ğ e g e ri d ö n
m e l e r i n i n ö n l e n m e s i g e r e k ti ğ i n i b i l iy o r d u . N e o lu r s a o l
s u n y ö n e ti m e b a ğ lı k a la c a k , k e n d i s in e v e r i l e n e m i r l e r i
h a r f i h a r f i n e y e r i n e g e ti r e c e k v e N a p o l e o n ’ u n ö n d e r l iğ i
n i k a b u l l e n e c e k ti . A m a g e n e d e , o n c a u m u d u n , o n c a
e m e ğ i n k a rş ılığ ı b u o l m a m a l ıy d ı . Y e l d e ğ i r m e n i n i o n c a
g ü ç lü k le
in ş a
e tm e l e r i n i n , Jo n e s ’ u n
tü f e ğ i n d e n
ç ık a n
s a ç m a la r a g ö ğ ü s l e r in i g e r m e l e r i n i n k a rş ılığ ı b u m u o l
m a lı y d ı? B ö y l e d ü ş ü n ü y o r, a m a a k lın d a n g e ç e n l e r i s ö z e
d ö k ü p d i l e g e tir e m iy o r d u .
S o n u n d a b i r b a k ım a , d i l e g e ti r e m e d i ğ i s ö z c ü k l e r i n
y e r i n i tu ta c a ğ ın ı d ü ş ü n e r e k , İn g ilt e r e ' n in H a y v a n l a n şar
k ıs ın ı s ö y l e m e y e b a ş la d ı C lo v e r. Ç e v r e s i n d e o tu r m a k ta
o la n ö te k i h a y v a n la r d a ş a rk ıy a k a tı ld ı. Ş a rk ıy ı ta m
üç
k e z , ü s te l i k ç o k g ü z e l o k u d u la r; a m a h i ç b u k a d a r a ğ ır v e
h ü z ü n l ü s ö y le d i k l e r i g ö r ü l m e m i ş ti .
T a m b i ti r m i ş l e r d i k i, y a n ın d a ik i k ö p e k l e S q u e a l e r
g ö r ü n d ü ; b e l l i k i, ö n e m l i b i r ş e y d i y e c e k ti . Y a n l a rın a g e l
d iğ in d e , N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın ö z e l b i r k a ra r ıy la , İn g ilt e
r e ' n in
H ay v an lan
ş a r k ıs ı n ın
y ü r ü r l ü k te n
k a l d ır ıld ığ ın ı
a ç ık la d ı. A r tı k İn g ilt e r e ’n in H a y v an la r ım
s ö y le m e k y a
s a k tı.
H a y v a n la r ş a ş ır m ış l a rd ı.
M u r i e l , “ N i ç i n ? ” d i y e b a ğ ırd ı.
S q u e a le r , d i k l e n e r e k , “A r t ı k g e re ğ i k a lm a d ı, y o l d a ş ,”
d e d i. “İn g iltere' n in H ay v an lan , A y a k la n m a ’ n ın ş a rk is iy d i.
A y a k la n m a a r tı k ta m a m l a n d ı . B u g ü n ö ğ l e d e n s o n ra h a
i n l e r i n id a m e d i l m e s i s o n a ş a m a y d ı. H e m i ç te k i , h e m d e
d ış ta k i d ü ş m a n l a r y e n i lg iy e u ğ ra tıld ı. İn g iltere' n in H ay
v an lan ş a rk ıs ı n d a , g e l e c e k te k u r u l a c a k d a h a g ü z e l b i r
to p l u m a ö z l e m i m i z i d il e g e tir iy o r d u k . O
k u r u lm u ş o ld u ğ u n a g ö re , b u
ş a r k ın ın
to p lu m
a r tık
b i r a n la m ı k a l
m a m ış tır .”
Ç o k k o r k m u ş o lm a l a r ı n a k a rş ın h a y v a n la r d a n b a
z ı la rı k a rş ı ç ık m a y a h a z ır la n ıy o r la r d ı k i, k o y u n l a r ın h e r
z a m a n k i g ib i , “ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k k ö t ü ! ” d iy e m e l e
m e y e b a ş la m a la r ı ta r tı ş m a y ı b a ş la m a d a n b i ti r d i .
O
g ü n d e n s o n ra İn g iltere' n in H ay v an lan ş a rk ıs ı b i r
d a h a h i ç d u y u lm a d ı. O n u n y e ri n e , ş a ir M i n i m u s b a ş k a
b i r ş a rk ı b e s te l e m i ş ti . Ş a r k ı ş ö y le b a ş lı y o rd u :
H a y v a n Ç i f tl i ğ i , H a y v a n Ç i f tl i ğ i , in a n ,
B e n d e n s a n a z a ra r g e l m e z h i ç b i r z a m a n !
Y e n i ş a rk ı, h e r p a z a r b a y ra k g ö n d e r e ç e k i l d i k te n s o n
ra s ö y le n iy o r d u . A m a n e d e n s e h a y v a n la r, b e s te s i n i d e ,
g ü f te s in i d e , İn g iltere' n in H ay v an lan k a d a r s e v e m e m i ş le rd i.
Sekizinci bölüm
B ir k a ç
gün
s o n ra , id a m la rın
yol
a ç tı ğ ı y ılg ı y a tış
tığ ın d a , b a z ı h a y v a n l a r A l tı n c ı E m i r ’ i a n ım s a d ıl a r y a d a
a n ım s a r g ib i o ld u la r: “ H i ç b i r h a y v a n b a ş k a b i r h a y v a n ı
ö l d ü r m e y e c e k .” G e r ç i h i ç k im s e d o m u z la rı n y a d a k ö p e k
l e r i n y a n ı n d a a ğ z ın ı a ç m ı y o r d u , a m a h e r k e s c i n a y e t l e
rin b u e m r e u y m a d ı ğ ın ı n f a rk ın d a y d ı. C lo v e r, B e n ja m i n ’
d e n , k e n d i s in e A l t ı n c ı E m i r ’ i o k u m a s ın ı is te d iy s e
d e,
B e n ja m i n h e r z a m a n y a p tığ ı g ib i b u tü r iş le r e b u l a ş m a k
is te m e d i ğ i n i s ö y l e y e r e k k ıv ır ttı . C l o v e r d a M u r i e l ’ i b u l
d u . M u r i e l , A l t ı n c ı E m i r ’ i ş ö y le o k u d u : “ H i ç b i r h a y v a n
b a ş k a b i r h a y v a n ı s e b e p s iz y e r e ö l d ü r m e y e c e k .” A n l a ş ı la n ,
s e b e p s iz y e r e s ö z c ü k l e r i h e r n a s ıls a h a y v a n la r ın b e l l e ğ i n
d e n s il i n m i ş ti . D e m e k , A l tı n c ı E m i r ç i ğ n e n m i ş d e ğ ild i ;
çü nkü
S n o w b a l l ’ la b i r l i k o la n h a i n l e r s e b e p s iz y e r e ö l-
d ü r ü l m e m iş le r d i .
O y ıl h a y v a n la r b i r ö n c e k i y ıl d a n ç o k d a h a f a z l a ç a
lış tıla r. B i r y a n d a n y e l d e ğ ir m e n i n i n , h e m d e d u v a rla rın ın
k a l ın lığ ı ik i k a tm a ç ık a r tıl a r a k y e n i d e n in ş a e d il m e s i v e
in ş a a tı n ö n c e d e n b e l i r l e n e n ta r i h t e ta m a m l a n m a s ı; ö te
y and an
ç if d iğ in
g ü n d e li k
i ş le r in in
y ü r ü tü l m e s i ,
o la
ğ a n ü s tü b i r ç a b a g e r e k ti r m i ş ti . H a y v a n la r, z a m a n z a m a n ,
Jo n e s ’u n d ö n e m i n d e o ld u ğ u n d a n d a h a f a z l a ç a l ış m a l a r ı
n a k a rş ın d a h a iy i b e s l e n m e d i k l e r i n i f a r k e d e r g ib i o l d u
lar. S q u e a le r, p a z a r s a b a h la rı, a y a ğ ıy la tu ttu ğ u u z u n b ir
k â ğ ıt p a r ç a s ın d a n
b i r ta k ı m
ra k a m l a r o k u y a ra k ,
ç e ş i tl i
g ıd a m a d d e le r i n in ü r e ti m i n i n y ü z d e ik i y ü z , y ü z d e ü ç
y ü z , y ü z d e b e ş y ü z a r ttı ğ ı n ı a ç ı k lı y o rd u . H a y v a n la r, A y a k l a n m a ’d a n ö n c e k i k o ş u ll a rı a r tı k d o ğ ru d ü rü s t a n ım s a
m a d ık la r ın d a n , o n a in a n m a m a k i ç i n b i r n e d e n g ö r e m iy o r la rd ı. A m a g e n e d e , ö y le g ü n le r o lu y o rd u k i, d a h a a z
ra k a m d in le y ip d a h a ç o k y e m e k y i y e c e ğ i m i z g ü n le ri n e
z a m a n g ö re c e ğ i z , d iy e d ü ş ü n m e d e n e d e m iy o r la r d ı.
A r t ı k b ü tü n e m i r l e r S q u e a l e r y a d a ö te k i d o m u z la r
d a n b i r i ta r a f ı n d a n i l e til iy o r d u . N a p o l e o n a n c a k o n b e ş
g ü n d e b i r h a lk ın a r a s ın a ç ık ıy o r, ç ı k tığ ı z a m a n d a y a n ı n
d a y a ln ız c a k ö p e k l e r d e n o lu ş a n m a i y e ti d e ğ il, s iy a h b i r
h o r o z d a b u lu n u y o r d u . H o r o z
ö n d e n y ü rü y o r v e N a
p o l e o n k o n u ş m a s ın a b a ş la y a c a ğ ı z a m a n b i r b o r a z a n c ı g i
b i , a v a z ı ç ı k tığ ı k a d a r, “ Ü - ü r ü - ü ü ü ! ” d i y e ö tü y o r d u . N a
p o l e o n ’ u n , ç i f t l i k e v i n d e b i l e ö te k i l e r d e n a y rı o d a l a rd a
k a ld ığ ı s ö y le n iy o r d u . Y e m e k l e r i n i y a ln ız b a ş ın a y e r k e n ,
y a n ı b a ş ın d a ik i k ö p e k b e k l i y o r ; b i r z a m a n l a r o tu r m a
o d a s ın d a k i c a m d o l a p ta d u ra n C r o w n D e r b y y e m e k t a
k ım ı n ı k u l la n ıy o r d u y a ln ız c a . B u a ra d a ö te k i ik i y ıl d ö
nüm ünün
y a n ı s ıra , N a p o l e o n ’ u n
d oğum gününün
de
tö r e n a tış ıy la k u tl a n a c a ğ ı a ç ı k l a n m ı ş tı .
A r tı k k i m s e N a p o l e o n ’d a n y a ln ız c a “ N a p o l e o n ” d iy e
s ö z e d e m iy o r d u ; r e s m î b i r a ğ ız la “ Ö n d e r i m i z N a p o l e o n
Y o l d a ş ” d e n m e s i g e re k i y o rd u . D o m u z l a r is e o n a
Tüm
H ay v an lar ın B ab as ı, İn san lar ın K o r ku lu R ü y ası, K oy u n la n n K oru y u c u M eleğ i, Y av ru Ö r d e kle r in C an D o stu g ib i
u n v a n la r b u l m a k ta b i r b i r l e r i y l e y a r ış ıy o rl a r d ı. S q u e a le r,
g ö z l e r i n d e n y a ş la r a k a r a k y a p tığ ı k o n u ş m a la r d a , N a p o
l e o n ’ u n n e k a d a r b il g e , n e k a d a r iy i y ü r e k li b i r h a y v a n
o ld u ğ u n d a n , y e r y ü z ü n d e k i tü m h a y v a n la ra , ö z e l l i k l e d e
ö te k i ç i f tl i k l e r d e h â lâ c e h a l e ti n k a ra n lığ ın d a k ö l e g ib i
y a ş a y a n m u ts u z h a y v a n la r a n e k a d a r d e ri n b i r s e v g i b e s
l e d i ğ i n d e n d e m v u r u y o r d u . K a z a n ıl a n h e r b a ş a r ın ın , h e r
s e v in d ir ic i o la y ın N a p o l e o n ’ a m a l e d i l m e s i a r tı k b i r a lış
k a n l ık o l m u ş tu . B i r ta v u ğ u n b a ş k a b i r ta v u ğ a , “ Ö n d e r i
m i z N a p o l e o n Y o ld a ş o lm a s a y d ı, a ltı g ü n d e b e ş y u m u r ta
y u m u r tl a y a m a z d ı m ,” d e d iğ i; g ö l d e n s u i ç m e k t e o la n ik i
in e ğ in , “ N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın ö n d e rl iğ i o lm a s a y d ı, g ö l ü n
s u y u b u k a d a r ta tl ı o l u r m u y d u ? ” d iy e b a ğ ır d ığ ı b i l e d u
y u l m u ş tu . Ç i f tl i k te k i h a y v a n la r ın b u k o n u d a k i d u y g u v e
d ü ş ü n c e le ri,
M in im u s
ta r a f ın d a n
k a le m e
p o l e o n Y o l d a ş ” a d lı b i r ş iir d e y a n k ıla n d ı:
Y e ti m l e r i n b i r i c i k b a b a s ı!
M u tl u l u ğ u m u z u n p ın a r ı!
Y e m k o v a la r ın ın s u lta n ı!
G ö k y ü z ü n d e k i g ü n e ş i a n d ırırs ın ,
D in g in v e b u y u rg a n b a k ış ın la
Y ü r e ğ im e c o ş k u s a la rs ın ,
N a p o l e o n Y o ld a ş !
K u ll a r ın ın s e v d iğ i h e r ş e y i
Ş e n s in o n l a r a b a ğ ış l a y a n ,
İk i ö ğ ü n y e m e k , t e r t e m i z s a m a n d ö ş e k ;
Bü y ü k k ü ç ü k h e r h ay v an
R a h a t u y u r h e r ak şam ,
Ş e n s in o n l a r ı k o r u y u p k o l la y a n ,
N a p o l e o n Y o ld a ş !
B i r g ü n b i r y a v ru m o lu r s a ,
D a h a u f a c ık b ir b e b e k k e n
A l tı k a rış o lm a d a n b o y u
Ö ğ r e n m e l i s e n in d e ğ e r in i b i l m e y i ,
G ö z le rin i a ç a r a ç m a z d ü n y ay a
C iy a k c i y a k b a s m a l ı ç ığ lığ ı:
" N a p o le o n Y o ld a ş !”
a l ın a n
“N a
N a p o l e o n , ş iir i b e ğ e n i p o n a y la d ı v e b ü y ü k s a m a n
l ığ ın d u v a n n a , Y e d i E m i r ’ in y a n ın a y a z d ır d ı. N a p o l e o n ’
u n , S q u e a l e r ta r a f ı n d a n b e y a z b o y a y la y a p ıl m ış p r o f i l
d e n p o r tr e s i d e , ş ii ri n y u k a r ıs ın a a s ıld ı.
B u a ra d a N a p o l e o n , W h y m p e r a ra c ı lığ ıy la F r e d e r i c k
v e P il k in g to n i l e k a r ış ık il i ş k i l e r e g ir m iş ti. K e r e s te l e r h â lâ
s a tıl m a y ı b e k l i y o r d u . F r e d e r ic k , a lm a y a d a h a i s te k l i g ö
r ü n ü y o r s a d a , u y g u n b i r f i y a t v e r m e y e y a n a ş m ıy o r d u .
K a ld ı k i y e n i d e n d o la ş m a y a b a ş la y a n d e d ik o d u l a ra b a k ı
lırs a , F r e d e r ic k , a d a m la rı y l a b i r l i k te H a y v a n Ç i f d i ğ i ’ n e
s a ld ır m a y ı v e ç o k k ıs k a n d ığ ı y e l d e ğ i r m e n i n i y e r l e b i r
e tm e y i
ta s a r lı y o r d u .
S n o w b a ll’u n
da
h â lâ
P in c h f ie ld
Ç i f t l i ğ i ’ n d e g iz le n d iğ i b i l in iy o r d u .
Y a z o r ta la r ın d a , ü ç ta v u ğ u n , N a p o l e o n ’ a k a rş ı b i r
s u ik a s t h a z ır lı ğ ın a k a tıl d ık l a r ı m
i t i r a f e tti k l e r i n i iş ite n
h a y v a n la r b ü y ü k b i r k o r k u y a k a p ıl d ıl a r. T a v u k la r h e m e n
id a m e d il d i v e N a p o l e o n ’ u n g ü v e n liğ i i ç i n y e n i ö n l e m l e r
a lın d ı. G e c e l e r i y a ta ğ ın ın ç e v r e s i n d e k ö p e k l e r n ö b e t t u
tu y o r, y e d i ğ i h e r y e m e k z e h i r l i m i d e ğ il m i d i y e ö n c e d e n
P in k e y e a d lı g e n ç b i r d o m u z ta r a f ı n d a n ta d ılı y o r d u .
A y n ı g ü n le r d e , N a p o l e o n ’ u n k e r e s te l e r i B a y P il k in g
t o n ’ a s a tm a y a
k ara r v e rd iğ i
a ç ık la n d ı;
a y rıc a
H ay v an
Ç i f tl i ğ i i l e F o x w o o d Ç i f tl i ğ i a ra s ın d a b a z ı ü r ü n l e r i n t a
k a s ı k o n u s u n d a u y g u n b i r a n la ş m a d a y a p ıl a c a k tı. N a
p o l e o n i l e P i l k i n g to n a r a s ın d a k i iliş k ile r, y a l n ı z c a W h y m p e r a r a c ılı ğ ıy la y ü r ü tü l m e k l e b i r l i k te , a r tı k n e r e d e y s e
d o s tç a b i r n i te l i ğ e b ü r ü n m ü ş tü . G e r ç i h a y v a n la r, b i r i n
san
o la ra k
P i l k i n g to n ’ a a z ı c ı k o ls u n
g ü v e n m iy o r la r d ı,
a m a g e n e d e o n u , h e m k o r k tu k l a r ı, h e m d e n e f r e t e t t i k
l e r i F r e d e r i c k ’ e y e ğ l iy o rl a rd ı. Y a z i l e r l e y i p y e l d e ğ i r m e n i
y a p ım ı s o n u n a y a k l a ş tı k ç a , ç i f tl i ğ i n a m a n s ız b i r s a ld ırı y a
u ğ r a y a c a ğ ı s ö y l e n ti l e r i d e a r ttı . S ö y l e n e n l e r e b a k ıl ır s a ,
F r e d e r i c k , h e p s i d e s il a h lı y i r m i a d a m to p l a m ı ş v e H a y
v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in ta p u s e n e tl e r i n i e l i n e g e ç ir d i ğ i n d e s o r g u
s u a l e tm e s i n l e r d i y e d a h a ş i m d i d e n y a rg ıç l a ra v e p o l i s l e
re
r ü ş v e t y e d i r m i ş ti . D a h a s ı , P i n c h f i e l d
Ç if tliğ i’ n d e n ,
F r e d e r i c k ’ in h a y v a n la r ın a n e k a d a r a c ı m a s ı z c a d a v ra n
d ığ ın a i l iş k in tü y l e r ü r p e r ti c i b i l g i l e r s ız ıy o rd u . D o ğ r u y
s a, y a ş lı b i r b e y g i r i ö l d ü r ü n c e y e k a d a r k ır b a ç l a m ış , i n e k
l e r i g ü n l e r c e a ç b ı r a k m ı ş , k ö p e k l e r d e n b i r i n i o c a ğ a a t
m ış tı; a k ş a m la rı , m a h m u z l a r ı n a
k e s k in
ji l e t l e r
ta k tığ ı
h o r o z l a n d ö v ü ş tü r m e k te n z e v k a lı y o r d u . H a y v a n la r, y o l
d a ş la rın a y a p ıl a n l a r ı d u y d u k ç a ö f k e d e n k u d u ru y o rla r, z a
m a n z a m a n h e p b i r l i k te P i n c h f i e l d Ç i f d i ğ i ’ n e s a ld ıra ra k
i n s a n la n k o v u p h a y v a n la rı ö z g ü r k ıl m a k i ç i n k e n d i le r in e
iz i n v e r i lm e s i n i is tiy o r la rd ı. S q u e a l e r is e , ö f k e y l e k a lk a r
la rs a z a ra rla o tu r a c a k l a r ın ı s ö y lü y o r, N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın
b il g i v e d e n e y i m i n e g ü v e n m e le r i n i ö ğ ü tlü y o rd u .
G e n e d e , F r e d e r i c k ’ e d u y u la n n e f r e t h e r g e ç e n g ü n
b ü y ü y o r d u . N a p o l e o n , b i r p a z a r s a b a h ı s a m a n lı ğ a g e l e
r e k , k e r e s te l e r i F r e d e r i c k ’ e s a tm a y ı a k lı n ın u c u n d a n b i l e
g e ç ir m e d iğ in i, b ö y l e s i n e a ş a ğ ı lık y a r a tı k la r l a iş y a p m a y ı
o n u r u n a y e d ir e m e d iğ in i a ç ı k la d ı. A y a k la n m a d ü ş ü n c e s i
n i y a y m a l a n i ç i n h â lâ k o m ş u ç i f tl i k l e r e g ö n d e r i l m e k te
o la n g ü v e r c i n l e r e F o x w o o d Ç i f t l i ğ i ’ n e a y a k b a s m a m a la r ı
te m b i h l e n m i ş , “ İn s a n lığ a Ö l ü m " s lo g a n ın ı b ır a k ıp “ F re d
e r i c k ’ e Ö l ü m ” s lo g a n ın ı k u l la n m a la r ı e m r e d i l m i ş ti . Y a z
s o n u n a d o ğ r u , Sn o v v b a ll’ u n
ç e v ir d iğ i d o la p l a rd a n İDİri
d a h a o r ta y a ç ı k tı . B i r s ü r e d i r e k i n l e r e m u s a l l a t o la n a y n k o t l a n m n s ır rı n ı k i m s e ç ö z e m i y o r d u ; s o n u n d a , Sn o v v b a l l ’ u n b i r g e c e g i z l i c e ç i f tl i ğ e g irip b u ğ d a y to h u m l a r ın a
a y n k o tu
to h u m u k a r ış tır d ığ ı a n la ş ıl d ı. Sn o v v b a ll’ a y a r
d a k ç ı l ık e tm i ş o la n b i r e r k e k k a z , s u ç u n u S q u e a l e r ’ a i t i
r a f e tti k te n
s o n r a z e h i r l i i tü z ü m l e r i n i y u ta r a k
c a n ın a
k ıy d ı. B u a ra d a h a y v a n la r, o g ü n e k a d a r b i r ç o ğ u n u n b i l
d iğ in in te r s i n e , Sn o v v b a ll’ u n h i ç b i r z a m a n " B i r i n c i D e r e
c e d e n K a h r a m a n H a y v a n ” n iş a n ı a lm a d ığ ın ı d a ö ğ r e n d i
le r. B u h ik â y e y i, A ğ ıl S a v a ş ı’ n d a n b i r s ü r e s o n ra Sn o v v -
b a l l k e n d i s i u y d u r m u ş tu . N iş a n v e r i l e r e k ö d ü l l e n d i r i l
m e k ş ö y le d u rs u n , s a v a ş ta k o r k a k lı k g ö s te r d iğ i i ç i n k ı
n a n m ış tı . H a y v a n la r, b ü tü n
b u n l a r ı d u y d u k la rı n d a b ir
k e z d a h a b ü y ü k b i r ş a ş k ın lığ a k a p ıl a r a k te p k i g ö s te r d il e r.
A m a
S q u e a le r , b e l l e ğ i n
y a n ı l tı c ı o ld u ğ u n u
s ö y le y e r e k
o n l a r ı y a tı ş tı r m a k ta g e c ik m e d i.
Y e l d e ğ i r m e n i s o n b a h a r d a ta m a m l a n d ı ; a m a h e m e n
h e m e n a y n ı g ü n le r d e h a s a d ın k a ld ır ıl m a s ı d a g e r e k ti ğ i
iç i n y o r g u n l u k ta n b i tk i n d ü ş tü le r. M a k i n e l e r h e n ü z t a
k ı l m a m ı ş tı , W h y m p e r s a tın a lm a g ö r ü ş m e l e r i n i y ü r ü tü
y o r d u ; a m a y a p ı iş i b i tm i ş ti . D e n e y i m s i z l i ğ e , k u l la n ıla n
a l e tl e r i n il k e l li ğ in e , ta li h s iz li k l e r e , S n o w b a l l ’ u n i h a n e ti
n e , s ö z ü n k ıs a s ı h e r tü r l ü g ü ç lü k v e e n g e l e k a rş ın , işi ta m
b e l i r l e n e n g ü n d e b i ti r m e y i b a ş a r m ış la r d ı! B e d e n l e r i y o r
g u n , y ü r e k le r i ö v ü n ç d o lu h a y v a n la r, o r ta y a ç ı k a r d ık la r ı
b a ş y a p ıtı n ç e v r e s i n d e d ö n e n ip
d u ru y o rla r, i l k y a p ıl a n
d a n ç o k d a h a g ü z e l b u ld u k l a r ı y e l d e ğ i r m e n i n i s e y re d e r
k e n k e n d i l e r i n d e n g e ç iy o rl a rd ı. Ü s te l i k b u k e z y e l d e ğ ir
m e n in in
d u v a rla rı e s k i s in d e n
ik i k a t d a h a k a lın d ı. B u
d u v a rla rı d i n a m i tte n b a ş k a h i ç b i r ş e y y ık a m a z d ı! N e k a
d a r ç o k e m e k v e r d i k l e r in i, n e h a y a l k ır ık l ık la r ın ın ü s te
s in d e n
g e ld ik le ri n i , ç a r k la r d ö n ü p
d i n a m o l a r ç a l ış ın c a
h a y a tl a r ın ın n e k a d a r f a rk lı o la c a ğ ın ı d ü ş ü n d ü k le ri n d e ,
y o r g u n l u k g ö v d e le r in d e n a k ıp g itti ; z a f e r n a ra la rı a ta r a k
y e l d e ğ ir m e n i n i n ç e v r e s i n d e h o p la y a z ı p la y a o y n a m a y a
b a ş la d ıla r. B ir a z s o n ra , k ö p e k l e r i v e h o r o z u y l a b i r l i k te
g e le n N a p o l e o n y e l d e ğ i r m e n i n i d e n e tl e d i , b a ş a rı l a rı n d a n
d o la y ı h a y v a n la rı k u tl a d ı v e y e l d e ğ ir m e n i n i n b u n d a n
b ö y l e N a p o l e o n D e ğ i r m e n i a d ıy la a n ıl a c a ğ ın ı a ç ı k la d ı.
İk i g ü n s o n r a h a y v a n la r s a m a n l ı k ta y a p ıl a c a k ö z e l
b i r to p l a n tı y a ç a ğ rıld ıla r. T o p l a n tı d a N a p o l e o n , k e r e s te
l e r i n tü m ü n ü F r e d e r i c k ’ e s a ttığ ın ı a ç ık la d ığ ı z a m a n a p ı
ş ıp k a ld ıla r. E r te s i g ü n F r e d e r i c k ’ in a ra b a la r ı ç i f tl i ğ e g e
li p k e r e s te l e r i ta ş ım a y a b a ş l a y a c a k tı. A n l a ş ıla n N a p o l e o n ,
P i l k i n g to n ’ la d o s t g ö r ü n ü r k e n , a s lın d a F r e d e r i c k ' l e ç o k
ta n g i z l i c e a n la ş m ış tı b il e .
Fo x w o o d
Ç i f t l i ğ i ’ y le b ü tü n il i ş k i l e r k e s i lm iş , P ilk -
i n g to n ’ a s ö v g ü d o lu b i l d i r i l e r g ö n d e r il m i ş ti . G ü v e r c i n l e
re , P i n c h f i e l d
Ç i f t l i ğ i ’ n e u ğ r a m a m a la r ı v e ‘‘ F r e d e r i c k ’ e
Ö l ü m ” s lo g a n ın ı b ır a k ıp “ P i l k i n g to n ’ a Ö l ü m ” s lo g a n ın ı
k u l la n m a la r ı te m b i h l e n m i ş ti . B u
a ra d a , N a p o l e o n , y a
k ın d a H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n e k a rş ı b i r s a l d ır ı b a ş l a tıl a c a ğ ı y o
lu n d a k i s ö y l e n ti l e r i n b a ş ta n
aşağ ı d ü z m e c e
o ld u ğ u n u ,
F r e d e r i c k ’ in h a y v a n la r ın a g a d d a r c a d a v ra n d ığ ı y o lu n d a k i
m a s a l la r ın f a z l a a b a r tıld ığ ın ı a n l a ttı h a y v a n la r a . B ü tü n
b u d e d ik o d u l a r ı b ü y ü k b i r o la s ıl ık la S n o w b a l l v e a ja n la rı
ç ık a r m ış l a r d ı. Ş i m d i h e r ş e y a ç ı ğ a ç ı k m ı ş tı : S n o w b a l l ’ u n ,
P in c h f ie ld
Ç if tliğ i’ n d e
h iç b ir z a m a n
s a k la n d ı ğ ı f a l a n
y o k tu ,
a s lın d a
o ra d a b u l u n m a m ış tı; s ö y l e n e n l e r e
g ö re ,
b ü y ü k b i r lü k s i ç i n d e F o x w o o d Ç i f t l i ğ i ’ n d e y a ş ı y o r v e
y ıl la r d ır P i l k i n g to n ’ ın u ş a k lığ ın ı y a p ıy o rd u .
D o m u z l a r , P i l k i n g to n ’ l a d o s tl u ğ u i l e r l e tm i ş g ö r ü n e
r e k F r e d e r i c k ’ in k e r e s te l e r e o n ik i s te r l i n d a h a f a z l a ö d e
m e s i n i s a ğ la m ış o la n
N a p o l e o n ’ u n k u r n a z lı ğ ın a ş a p k a
ç ık a rd ıla r. A m a S q u e a l e r ’ a k a lırs a , N a p o l e o n ’ u n ü s tü n
z e k â s ın ın
a s ıl g ö s te rg e s i, h i ç k im s e y e , F r e d e r i c k ’ e b i l e
g ü v e n m e m e s iy d i . F r e d e r ic k , k e r e s te l e r i n p a ra s ın ı, ö d e
m e s ö z ü n ü n v e r il d i ğ i b i r k â ğ ıt p a r ç a s ın d a n b a ş k a b i r ş e y
o lm a y a n ç e k l e ö d e m e y e k a l k m ış ; a m a N a p o l e o n o n d a n
a k ıl lı ç ık m ış , ö d e m e n i n , k e r e s te l e r ta ş ın m a d a n ö n c e b e ş
s te r l i n l i k b a n k n o tl a r l a y a p ıl m a s ın ı ş a r t k o ş m u ş tu . S o
n u n d a , F r e d e r i c k p a ra y ı g e r ç e k te n d e is te n d i ğ i g ib i ö d e
m iş ti; ö d e d iğ i p a ra , ta m
d a y e l d e ğ i r m e n i iç in g e r e k l i
m a k i n e l e r i n s a tın a lı n m a s ın a y e t e c e k k a d a rd ı.
Bu
a ra d a k e r e s te l e r b ü y ü k
b ir h ız la
ta ş ın ıy o rd u .
H e p s i ta ş ın d ık ta n s o n ra , h a y v a n la r ın F r e d e r i c k ’ in v e rd iğ i
b a n k n o tl a r ı k e n d i g ö z l e r iy le g ö r m e l e r i i ç i n Jb ü y ü k s a
m a n l ık ta b i r ö z e l to p l a n tı d a h a d ü z e n l e n d i. İk i n iş a n ın ı
d a ta k m ış o la n N a p o l e o n k a y g ıs ız c a s ır ıtıy o rd u ; y ü k s e l ti
n in
ü z e r in d e k i s a m a n
d ö şe ğ e
u z a n m ış tı; ç i f tl i k
e v i n in
m u tf a ğ ın d a n g e ti r ti l e n p o r s e le n ç a n a ğ a ö z e n l e y e r l e ş ti r i l
m iş o la n p a ra la r y a n ı b a ş ın d a y d ı. H a y v a n la r, y a v a ş y av aş
ö nü nd en
g e ç e re k
p a ra l a n
y a k ın d a n
in c e le d i le r.
Bo x e r,
b u r n u n u u z a tıp k o k la m a y a k a lk ın c a , i n c e c i k b a n k n o tl a r
h ış ır tıy la y e r in d e n o y n a d ı.
D a h a ü ç g ü n o l m a m ı ş tı k i, ç i f tl i k b i r b i r i n e g ird i. B i r
d e n y o l u n o ra d a n b i s i k l e ti y l e W h y m p e r ç ı k a g e l d i; y ü z ü
k i r e ç g ib iy d i ; a v lu y a g ir d i ğ in d e b i s i k l e ti n i f ı r l a tı p
a ttı ,
k o ş a ra k ç i f t l i k e v i n e d a ld ı. A z s o n ra , N a p o l e o n ’ u n k a ld ı
ğ ı o d a d a n ö f k e l i b ö ğ ü r tü l e r iş itil d i. H a b e r, tü m
ç i f tli ğ e ,
ö n ü n e g e ç i l e m e y e n b i r y a n g ın g ib i y a y ıld ı . B a n k n o tl a r
s a h te ç ı k m ı ş tı ! F r e d e r i c k k e r e s te l e r i a n a f o r d a n a l m ış tı!
N a p o l e o n , h a y v a n la r ı h e m e n b i r a ra y a to p l a d ı ; ü r
k ü tü c ü b i r s e sle , F r e d e r i c k ’ i id a m c e z a s ın a ç a r p tır d ığ ın ı,
y a k a la r y a k a l a m a z d iri d iri k a z a n a a ttır a c a ğ ın ı b il d ir d i.
Ö t e y a n d a n , h a y v a n la r ı d a , F r e d e r i c k ’ in b u a lç a k lığ ın d a n
s o n r a e n k o r k u l u d u ru m la ra k a r ş ı h a z ır l ı k l ı o l m a l a r ı k o
n u su n d a
u y a rd ı.
F re d e ric k
ve
a d a m la rı , n e
z a m a n d ır
b e k l e n e n s a ld ır ıla r ın ı h e r a n b a ş l a ta b i l i r l e r d i . Ç i f tl i ğ e g i
rile b ile c e k
h e r y e re
n ö b e tç ile r
y e r le ş tir il d i.
Fo x w o o d
Ç i f t l i ğ i ’ n e d e d ö r t g ü v e rc in s a lın a ra k , P i l k i n g to n ’ la y e n i
d e n d o s tç a il i ş k i l e r k u r u lm a s ın ı s a ğ la y a b i le c e ğ i u m u la n
b i r u z la ş m a m e k tu b u g ö n d e ril d i .
E r te s i s a b a h s a ld ırı b a ş la d ı. H a y v a n la r ta m
tı y a o tu r m u ş l a r d ı k i, to z u
k a h v a l
d u m a n a k a ta r a k g e l e n g ö z
c ü l e r F r e d e r i c k v e a d a m la r ın ın a n a k a p ıd a n g ir d ik le ri n i
b il d i rd il e r . H a y v a n la r, s a ld ırg a n la rı k a r ş ıla m a k ü z e r e c e
s a r e tl e il e r i a tıld ıla r; a m a b u k e z z a f e r e u l a ş m a k A ğ ıl S a v a ş ı’ n d a o ld u ğ u k a d a r k o l a y g ö rü n m ü y o r d u . G e l e n l e r o n
b e ş k iş iy d i, a ltıs ın ın tü f e ğ i v a rd ı; y a k la ş ık e l l i m e t r e k a la
a te ş a ç tıla r. K o r k u n ç p a tla m a la r a v e c a n la r ın ı y a k a n s a ç
m a la r a k a r ş ı d u ra m a y a n h a y v a n la r ç o k g e ç m e d e n g e ri
ç e k i l m e k z o r u n d a k a ld ıla r. N a p o l e o n i l e B o x e r , o n l a r ı t o
p a r l a m a k i ç i n ç o k u ğ ra ş tıl a r s a d a p a ra e tm e d i . Y a ra la
n a n la r v a rd ı. Ç i f t l i k b in a la r ın a s ığ ın m ış la r, y a rık la r d a n v e
b u d a k d e li k l e r i n d e n d ış a rıy ı g ö z e tl iy o r l a r d ı. B ü y ü k o tla k
v e y e l d e ğ i r m e n i d ü ş m a n e l i n e g e ç m i ş ti . N a p o l e o n b i l e
d o n a k a lm ış , n e y a p a c a ğ ın ı ş a ş ı rm ış tı. S u s p u s o lm u ş , d ik
k u y ru ğ u n u
h ız l ı
h ız lı
o y n a ta r a k
o d a n ın
iç in d e
v o lta
a tı y o r d u . G ö z l e r F o x w o o d Ç i f tl i ğ i y o lu n d a y d ı. P ilk in g t o n v e a d a m la r ı y a r d ım a g e ls e le r, p a ç a y ı k u r ta r a b i li r l e r
d i. A m a ta m o s ıra d a , b i r g ü n ö n c e s a l d ık la rı g ü v e r c in le r
g e r i d ö n d ü le r . B i r i n i n g a g a s ın d a , P i l k i n g to n ’d a n b i r p u
s u la v a rd ı. P u s u l a d a k u r ş u n k a l e m l e y a z ıl m ış ş u s ö z c ü k
le r o k u n u y o rd u : “ K e n d i d ü şe n a ğ la m a z !”
B u a ra d a , F r e d e r i c k v e a d a m la rı , y e l d e ğ ir m e n i n i n
ç e v r e s i n d e to p l a n m ış l a r d ı . H a y v a n la r d a , u m a r s ız
ho
m u r tu l a r ç ı k a r a r a k o n l a r ı iz l iy o r l a r d ı. İk i a d a m ın b i r k o l
d e m i r i y l e b i r b a l y o z ç ık a r d ığ ın ı g ö rd ü le r. Y e l d e ğ i r m e n i
n i y ık m a y a h a z ır la n ıy o r la r d ı.
“ H iç b ir
şe y
y a p a m a z la r!” d iy e
“ O n la rın b a ly o z la n b iz im
b a ğ ır d ı
N a p o le o n .
k a lın d u v a r la r ım ız a i ş le m e z .
B i r h a f ta u ğ ra ş s a la r g e n e y ık a m a z la r . K o rk m a y ın , y o l d a ş
la r !”
A m a B e n ja m i n , g ö z ü n ü
d ö r t a ç m ış , a d a m la rı n n e
y a p tı k la r ın ı a n la m a y a ç a lış ıy o rd u . B i r d e b a k tı, o ik i a d a m
k o l d e m ir i v e b a ly o z la y e l d e ğ ir m e n i n i n t e m e l i n e y a k ın
b i r y e r in d e ç u k u r a ç ıy o rla r. U z u n b u r n u n u a ğ ır a ğ ır ik i
y a n a s a lla y a r a k b i l g i ç ç e g ü lü m s e d i . “A n l a m ı ş tı m ,” d e d i.
“ G ö r m ü y o r m u s u n u z ? B ira z d a n o ç u k u ra b a r u t d o ld u ra
c a k la r.”
H a y v a n la r, k o r k u
iç in d e
b e k le ş iy o r l a r d ı. A r t ı k
s ı
ğ ın d ık la r ı b in a la r d a n ç ık m a y a k a l k ış m a l a r ı o la n a k s ız d ı.
B i r k a ç d a k ik a s o n ra , a d a m la rı n d e ğ i r m e n i n o ra d a n k a ç ı ş
tı k l a r ın ı g ö rd ü le r. H e m e n a rd ın d a n , k u l a k la r ı s a ğ ır e d e n
b i r g ü m b ü r tü k o p tu . G ü v e r c i n l e r h a v a y a u ç u ş tu la r, N a -
p o l e o n d ı ş ın d a b ü t ü n h a y v a n la r k e n d i l e r i n i y ü z ü k o y u n
y e r e a tı p y ü z l e r i n i k a p a ttıla r . A y a ğ a k a lk tık la r ın d a , y e l
d e ğ i r m e n i n i n b u lu n d u ğ u y e r k a p k a r a d u m a n la r a b o ğ u l
m u ş tu . D u m a n r ü z g â rl a d a ğ ıld ığ ın d a , b i r d e b a k tıl a r , y e l
d e ğ i r m e n i n i n y e r in d e y e l l e r e s iy o r!
O nca
e m e ğ in
h a v a y a u ç tu ğ u n u
g ö re n
h a y v a n la r a
a n s ı z ın b i r c e s a r e t g e ld i. B u a l ç a k l ık k a r ş ıs ın d a k a p ıl d ık
la rı ö f k e , a z ö n c e k i k o r k u v e u m u ts u z l u k l a r ın ı u n u ttu r
m u ş tu . K o r k u n ç b i r i n ti k a m
ç ığ lığ ı y ü k s e ld i. K i m s e n i n
e m r i n i b e k l e m e d e n , h e p b i r l i k te d ü ş m a n ın ü s tü n e a tı l
d ıla r. A r tık , d o lu g ib i y a ğ a n s a ç m a la r a a ld ır m ıy o rl a r d ı.
Y a b a n ı l, a m a n s ız b i r s a v a ş o ld u . A d a m l a r ö n c e a r t a rd a
a te ş e ttil e r , h a y v a n la r i y i c e y a k ın a g e l d ik le r i n d e d e s o p a
la rı v e k a l ın b o tl a r ı y l a v u r m a y a b a ş la d ıla r. B i r in e k , ü ç
k o y u n v e ik i k a z o r a c ı k ta c a n v e r d i . H e m e n h e r k e s y a
ra lıy d ı. G e r i d e n h a r e k â tı y ö n e tm e k te o la n N a p o l e o n ’ u n
b il e , o ra y a k a d a r g e le n b i r s a ç m a y l a k u y ru ğ u n u n u c u s ıy
r ı l m ış tı. A m a a d a m la r d a a z k a y ıp v e r m e m i ş ti . B o x e r a t
tığ ı ç i f te l e r l e ü ç ü n ü n k a f a s ı p a tl a tm ı ş , i n e k b o y n u z la r ıy l a
b i r i n i n k a r n ın ı d e ş m iş , Je s s i e i l e B l u e b e l l d e d iş le r i y le b i
r in in p a n to l o n u n u p a r a m p a r ç a e tm i ş l e r d i . N a p o l e o n ’ u n
k o r u m a l ı ğ ı n ı ü s tl e n e n d o k u z k ö p e k , a ld ık la rı b u y r u k la
ç i ti n a r k a s ın d a n d o la n ıp a n s ız ın ü r k ü n ç h a v la m a la r l a k a
n a tta n s a ld ırd ık la rın d a , a d a m la r p a n iğ e k a p ıl d ıl a r. K u ş a
tı l m a k
ü z e re
o ld u k l a r ın ı
fark
e tm i ş l e r d i .
F r e d e r ic k ,
a d a m la r ın a , iş le r i y i c e s a rp a s a r m a d a n ç i f tl i ğ i t e r k e t m e
l e r i n i b u y u r d u . A z s o n ra , k o r k a k d ü ş m a n l a r a rk a l a r ın a
b ak m ad an
k a ç ıy o r la r d ı. H a y v a n la r, ta r l a n ın
a ş a ğ ıla rın a
k a d a r k o v a la d ıl a r a d a m la rı ; d ik e n li ç i t t e n g e ç m e y e ç a l ı
ş ır la r k e n s o n b i r k a ç t e k m e d a h a a tm a k ta n g e ri k a l m a d ı
lar.
Sa v a ş ı k a z a n m ış la r d ı, a m a b itk in d il e r , te p e d e n tı r
n a ğ a k a n la ra b u la n m ı ş l a r d ı. T o p a l la y a to p a ll a y a , g e ris in
g e r i ç i f tl i ğ i n y o l u n u tu ttu l a r . B a z ıla r ı, ç i m e n l e r ü z e r i n d e
y a ta n ö lü y o l d a ş l a rı n ı g ö r ü n c e g ö z y a ş la rın a b o ğ u l d u la r .
B i r z a m a n l a r y e l d e ğ i r m e n i n i n b u lu n d u ğ u y e rd e , s a y g ılı
b i r s u s k u n l u k i ç i n d e k ıs a b i r s ü r e ö y l e d u rd u la r. E v e t,
o n c a e m e k b o ş a g itm iş , d e ğ ir m e n i n iz i b i l e k a l m a m ı ş tı !
Y a p ın ın te m e l i b i l e y e r y e r p a r ç a l a n m ı ş tı . D i y e l i m y e n i
d e n y a p m a y a k a lk tıla r , y e r l e b i r o la n d u v a rl a r ın ta ş la r ın ı
b ile
to p la y a m a z la r d ı.
P a tl a m a n ın
ş i d d e tiy le
y ü z le rc e
m e tr e u z a ğ a s a ç ıl m ış la rd ı.
Ç i f tl i ğ e y a k l a ş ı rl a rk e n , s a v a ş s ıra s ın d a h e r n e d e n s e
o r ta l ı k ta n k a y b o la n S q u e a l e r ’ ın h o p la y a z ıp la y a k e n d i l e
r i n e d o ğ r u g e ld iğ in i g ö rd ü le r. M e m n u n m e m n u n k u y ru
ğ u n u s a llıy o r, y ü z ü s e v i n ç l e p a r l ıy o r d u . O s ıra d a , ç i f tl i k
b i n a l a r ı n ı n o ra d a n b i r t ü f e k p a tla d ı.
B o x e r, “ B u d a n e ? ” d i y e s o rd u .
“ Z a f e r i m i z i k u tl u y o r l a r ! ” d iy e b a ğ ır d ı S q u e a le r.
“ N e z a f e r i ? ” d e d i B o x e r. D i z l e r i k a n ıy o rd u , n a ll a r ın
d a n b i r i n i k a y b e tm i ş , to y n a ğ ı y a r ıl m ış tı, a rk a b a c a ğ ın a
b i r s ü rü s a ç m a s a p la n m ış tı .
“ N e d e m e k n e z a f e ri , y o ld a ş ? D ü ş m a n ı to p r a k l a r ı
m ız d a n , H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in k u ts a l to p r a k la r ın d a n s ö k ü p
a tm a d ık m ı ? ”
“A m a y e l d e ğ i r m e n i n i h a v a y a u ç u rd u l a r . O
y el d e
ğ ir m e n i n i y a p m a k i ç i n ta m ik i y ıl u ğ r a ş m ış tık ! ”
“ B o ş v e r, a ld ır m a ! Y e n i s i n i y a p a rı z . C a n ı m ı z is te rs e ,
a ltı y e l d e ğ i r m e n i d a h a y a p a rız . N e k a d a r b ü y ü k b i r iş
b a ş a r d ığ ım ız ın f a rk ın d a d e ğ ils in g a lib a , y o l d a ş ! Ş u ü z e
r in d e d u r d u ğ u m u z to p r a k l a r a z ö n c e d ü ş m a n e l in d e y d i.
O y s a ş im d i h e r b i r k a rış ın ı g e ri a ld ık ; N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın
ö n d e r l iğ i s a y e s in d e t a b i i ! ”
“ D e m e k , z a te n b i z i m o la n ı g e ri a l m ış ız ,” d e d i B o x e r .
S q u e a le r , “ B u z a f e r b i z i m ,” d e d i.
T o p a l la y a to p a l l a y a a v lu y a g ird ile r. B a c a ğ ın d a k i s a ç
m a l a r B o x e r ’ ın c a n ın ı y a k ıy o r d u . Y e l d e ğ i r m e n i n i n y e n i
d e n y a p ıl m a s ın ın n e k a d a r z o r l u b i r u ğ ra ş ı g e r e k ti r e c e ğ i
n i, b u i ş te k e n d i s i n e n e k a d a r b ü y ü k g ö r e v le r d ü ş e c e ğ in i
d ü ş ü n ü rk e n , b e l k i d e il k k e z y a ş la n d ığ ın ı h i s s e tti ; o k o c a
k a s la r ın ın a r tı k e s k is i k a d a r g ü ç lü o lm a d ığ ın ı g e ç ir d i k a
f a s ın d a n .
Ö t e k i h a y v a n la r is e , y e ş i l b a y ra ğ ın
d a l g a la n d ığ ın ı
g ö r d ü k te n , tü f e ğ i n ta m y e d i k e z a tı ld ığ ın ı d u y d u k ta n v e
s a v a ş ta g ö s te r d ik le r i y a r a rl ılık la rd a n
d o la y ı k e n d i l e r i n i
k u tl a y a n N a p o l e o n ’ u n k o n u ş m a s ın ı d i n l e d i k te n
s o n ra ,
g e r ç e k te n d e b ü y ü k b i r z a f e r k a z a n m ış o ld u k l a r ı d u y g u
s u n a k a p ıld ıla r. S a v a ş ta c a n v e r e n l e r a ğ ırb a ş lı b i r tö r e n l e
g ö m ü ld ü le r. C e n a z e a r a b a s ı o la r a k k u l la n ıla n y ü k a ra
b a s ın ı B o x e r i l e C l o v e r ç e k til e r , c e n a z e a la y ın ın e n ö n ü n
d e N a p o l e o n y ü rü d ü . K u tla m a la r ta m ik i g ü n s ü rd ü . Şa r
k ıl a r s ö y le n d i, s ö y le v le r ç e k i l d i , s il a h la r a tıld ı; ö d ü l o l a
ra k h e r h a y v a n a b i r e l m a , h e r k u ş a e l l i g ra m
d an , h er
k ö p e ğ e d e ü ç p e k s i m e t v e r il d i. A rd ın d a n , b u s o n s a v a ş ın
b u n d a n b ö y l e “ Y e l D e ğ i r m e n i Sa v a ş ı” a d ıy la a n ıla c a ğ ı,
N a p o l e o n ’ u n , “ Y e ş i l B a y r a k ” a d ı a ltın d a y e n i b i r n iş a n
v e r i l m e s i n i k a r a r la ş tır d ığ ı v e i l k n iş a n ı d a k e n d i s i n e t a k
tı ğ ı a ç ık la n d ı. Z a f e r s a rh o ş l u ğ u , s a h te b a n k n o t l a n u n u t
tu r m u ş tu .
B i r k a ç g ü n s o n ra d o m u z la r , ç i f t l i k e v i n i n k i l e r i n d e
b i r k a s a v is k i b u ld u la r. A n l a ş ıla n , e v e i l k g ir d ik le r i n d e
g ö z l e r i n e ç a r p m a m ı ş tı . O
g e c e ç i f tl i k e v i n d e n ş a rk ıl a r
y ü k s e ld i; ü s te li k , a ra y a z a m a n z a m a n İn g ilt e r e ' n in H a y
v a n l a n ’ n d a n e z g il e r i n d e k a n ş m a s ı h e r k e s i ç o k ş a ş ır ttı.
D o k u z b u ç u k s u la rı n d a N a p o l e o n , b a ş ın d a B a y Jo n e s ’ u n
m e l o n ş a p k a s ıy la a rk a k a p ıd a n ç ı k tı, a v lu n u n ç e v r e s i n d e
f ır d o la y ı d ö n ü p i ç e r i g ird i. S a b a h o ld u ğ u n d a , ç i f t l i k e v i n
d e d e ri n b i r s e s s iz li k h ü k ü m
s ü r ü y o rd u . A n l a ş ıla n , d o
m u z l a r ın h e p s i u y u y o rd u d a h a . D o k u z a d o ğ r u k a p ıd a
S q u e a l e r g ö rü n d ü ; a ğ ır a ğ ır il e r l e d i ; b i tk i n g ö r ü n ü y o rd u ,
b a k ı ş l a n d o n u k tu , k u y ru ğ u a ş a ğ ı s a r k m ış tı; s a n k i o n u l
m a z b i r h a s ta lı ğ a y a k a l a n m ış g ib i y d i. H e m e n h a y v a n la r ı
to p l a d ı . H a b e r k ö tü y d ü : N a p o l e o n Y o ld a ş , ö l ü m
d ö şe -
ğ in d e y d i!
H a y v a n la rd a n b i r f e r y a t k o p tu . Ç i f t l i k e v i n i n
k a
p ı l a r ı n ı n ö n ü n e s a m a n la r s e r ild i; h e r k e s p a r m a k la r ın ın
u c u n a b a s a r a k y ü rü y o rd u . Ö n d e r i m i z i y i ti r i r s e k h a li m iz
n i c e o lu r, d i y e a ğ la ş ıy o rl a rd ı. S n o w b a l l ’ u n e n s o n u n d a
N a p o l e o n ’ u n y e m e ğ i n e z e h i r k a tm a y ı b a ş a r d ığ ı y o l u n d a
b i r s ö y l e n ti d o la ş ıy o r d u . S a a t o n b i r d e S q u e a l e r k a p ın ın
ö n ü n e ç ı k a r a k b i r a ç ı k l a m a d a h a y a p tı. N a p o l e o n Y o ld a ş ,
ö l ü m d ö ş e ğ in d e s o n b i r y a s a d a h a ç ı k a r m ı ş tı : İç k i i ç e n l e r
id a m c e z a s ın a ç a r p tır ı l a c a k tı .
N e v a r k i a k ş a m a d o ğ r u N a p o l e o n ’ u n b i r a z d a h a iy i
g ö r ü n d ü ğ ü n ü b i l d i r e n S q u e a le r , e r te s i s a b a h Ö n d e r ’ in
s a ğ lığ ın ın h ız l a iy iy e g ittiğ in i a ç ı k la d ı. O
y e n id e n
iş in in b a ş ın a d ö n e n
g ü n ü n ak şam ı
N a p o l e o n ’ u n , e r te s i g ü n
m a y a l a n d ır m a v e d a m ıtm a y ö n te m l e r i y l e il g i li b a z ı k i
ta p ç ı k l a r s a tı n a lm a s ı i ç i n W h y m p e r ’ ı W i l l i n g d o n Ç i f t l i
ğ i’ n e
g ö n d e rd iğ i ö ğ r e n il d i. N a p o l e o n , b i r h a f ta k a d a r
s o n ra , m e y v e b a h ç e s i n i n a rk a ta r a f ı n d a b u l u n a n v e a rtık
ç a l ış a m a y a n h a y v a n la r a o tl a k o la r a k a y n l m a s ı d ü ş ü n ü le n
k ü ç ü k ç a y ır ın
s ü r ü lm e s i i ç i n e m i r v e rd i . Ç a y ı r ı n y o z
la ş tı ğ ı v e y e n i d e n ç i m e n e k i l m e s i g e r e k ti ğ i s ö y le n d iy s e
d e , ç o k g e ç m e d e n N a p o l e o n ’ u n o ra y a a rp a e k m e k n i y e
t i n d e o ld u ğ u a n la ş ıl d ı.
İş te ta m o g ü n le r d e , k im s e n in a n la y a m a d ığ ı t u h a f b ir
ş e y o ld u . B i r g e c e o n ik i s u l a r ın d a a v l u d a n g e le n b i r ç a tır
t ı ü z e r i n e b ü tü n h a y v a n l a r d ış a rı f ırla d ıla r. M e h ta p l ı b i r
g e c e y d i . B ü y ü k s a m a n lığ ın Y e d i E m i r ’ in y a z ıl ı o ld u ğ u
u z u n d u v a r ın ı n d i b i n d e , ik i p a rç a y a a y rıl m ış b i r m e r d i
v en
d u ru y o r d u . S q u e a l a r d a m e r d iv e n in
y a n ı b a ş ın d a
y e r d e y a tm a k ta y d ı; s e r s e m le m iş g ö rü n ü y o rd u . A z il e r id e
b i r f e n e r, b i r b o y a f ır ç a s ı v e d e v r il m iş b i r b e y a z b o y a k u
tu s u g ö z e ç a rp ıy o rd u . K ö p e k le r h e m e n S q u e a l e r ’ ın ç e v
r e s in i a ld ıla r, a z b ir a z y ü r ü y e b i l e c e k d u r u m a g e l ir g e lm e z
m »
ı
o n u ç i f t l i k e v i n e g ö tü rd ü le r . B u iş e k i m s e a k ıl s ır e r d ir e m e d i. B i r te k , b i l g i ç ç e b a ş ın ı s a lla y a n y a ş lı B e n ja m i n h e r
ş e y i a n la m ış g ö r ü n ü y o r, a m a h i ç b i r ş e y s ö y le m iy o rd u .
A m a b irk a ç g ü n s o n ra M u rie l, Y e d i E m ir ’ i k e n d i b a
ş ın a b i r k e z d a h a o k u r k e n h a y v a n la r ın e m i r l e r d e n b i r i n i
d ah a
y a n l ış
a n ım s a d ık la rı n ı
fark
e tti .
B e ş in c i
E m i r ’ i,
“ H i ç b i r h a y v a n iç k i i ç m e y e c e k ! ” d iy e b i l iy o r l a r d ı, d e m e k
b ir sö z c ü ğ ü
u n u tm u ş la r d ı. D o ğ r u s u
h a y v a n a ş ırı i ç k i i ç m e y e c e k ."
ş ö y le y d i: " H i ç b i r
Dokuzuncu bölüm
B o x e r ’ ın y a n l a n to y n a ğ ın ın i y il e ş m e s i u z u n s ü rd ü .
Z a f e r k u tl a m a l a r ı s o n a e r d i k te n b i r g ü n s o n ra y e l d e ğ ir
m e n i n i y e n i d e n y a p m a y a b a ş la m ış la r d ı. B o x e r b i r g ü n
b i l e iz i n a lm a y a y a n a ş m a m ış tı; a c ı ç e k ti ğ i n i k i m s e y e b e l r
li e tm e m e y i b i r o n u r s o r u n u o la r a k g ö rü y o r, to y n a ğ ın ın
ç o k a ğ rıd ığ ın ı a k ş a m la r ı y a l n ız c a C l o v e r ’ a i t i r a f e d iy o r
d u . C lo v e r, B o x e r ’ ın y a ra s ın ı, ç e ş i tl i o t l a n ç i ğ n e y e r e k h a
z ır la d ı ğ ı la p a l a r la i y i l e ş ti r m e y e
ç a l ış ıy o r d u . C l o v e r il e
B e n ja m i n , k e n d i n i f a z l a y o r m a m a s ı i ç i n
B o x e r ’ a y a l
v a r ıy o r la rd ı. C lo v e r, “A tl a r d a y o r u lu r,” d iy o r, a m a B o x e r
k u la k
a s m ıy o r d u : A r t ı k
te k
b ir
a m a c ı k a l m ış tı, o
da
e m e k l i y e a y n l m a d a n y e l d e ğ ir m e n i n i n ç a l ış m a y a b a ş l a
d ığ ın ı g ö r m e k ti .
B a ş la n g ıç ta , H a y v a n Ç i f d i ğ i ’ n in y a s a l a r ı i l k k e z h a
z ır la n ır k e n , e m e k l i l i k y a ş ı a tl a r v e d o m u z l a r i ç i n o n ik i,
in e k l e r i ç i n o n d ö rt, k ö p e k l e r i ç i n d o k u z , k o y u n l a r i ç i n
y e d i, ta v u k la r v e k a z la r i ç i n d e b e ş o la r a k b e l i r l e n m i ş ti .
E m e k l i a y l ı k l a n n ın y ü k s e k tu tu l m a s ı k a r a r la ş tır ılm ış tı.
G e rç i h en ü z
h iç b ir h ay v an
e m e k liy e
a y rılm ış d e ğ ild i,
a m a s o n z a m a n l a rd a b u k o n u g i tti k ç e d a h a ç o k ta r tı ş ı l ır
o l m u ş tu . M e y v e b a h ç e s i n i n a r k a ta r a f ı n d a k i k ü ç ü k ç a y ın n a rp a e k i m i n e a y rılm a s ın d a n s o n ra , b ü y ü k ç a y ır ın b i r
k ö ş e s i n i n ç i t l e ç e v r i l e c e ğ i v e e m e k l i l i ğ i g e l e n h a y v a n la r
i ç i n o tl a k o la r a k k u l la n ıla c a ğ ı y o l u n d a b i r s ö y l e n ti d o
la ş ıy o r ; e m e k l i a tla ra g ü n d e ik i b u ç u k k il o
y ed i b u çu k
k il o
ta h ıl , k ış ın
o t, b a y r a m la r d a d a b i r h a v u ç
ya da
m ü m k ü n o lu r s a b i r e l m a v e r i l m e s i g e r e k ti ğ i s ö y le n iy o r
d u . B o x e r , g e l e c e k y ıl y a z s o n u n a d o ğ ru o n ik i y a ş ın a
b a s a c a k tı.
H a y a tın z o r lu k l a r ı b i t m e k b i l m i y o r d u . B u k ış d a b i r
ö n c e k i k a d a r s o ğ u k tu , y i y e c e k l e r d a h a d a a z a lm ış tı. D o
m u z l a r v e k ö p e k l e r i n ta y ın la r ı d ış ı n d a b ü t ü n ta y ın la r d a
b i r k e z k ıs ın tı y a g id il m i ş ti. S q u e a l e r ’ ın a ç ık la m a s ın a b a
k ıl ırs a , ta y ın la rd a ç o k k a tı b i r e ş itli k , H a y v a n c ılı ğ ın i l k e
l e r i n e a y k ırıy d ı; y i y e c e k s ık ın tıs ı v a rm ış g ib i g ö r ü n e b il i r
d i, a m a g e r ç e k h i ç d e ö y l e d e ğ ild i. S q u e a l e r g ö n ü l l e r e su
s e r p m e y i ç o k iy i b e c e r i y o r d u . K u ş k u s u z , ş im d i lik , ta y ı n
la rı y e n i d e n a y a rl a m a k z o r u n d a k a lm ış la rd ı ( S q u e a le r ,
h i ç b i r z a m a n " k ı s ı n tı ” s ö z c ü ğ ü n ü k u l la n m ıy o r , ‘ “ y e n i d e n
a y a r l a m a ” d e m e y i y e ğ l iy o r d u ) , a m a g e n e d e Jo n e s ’ u n
d ö n e m i y l e k ıy a s la n d ığ ın d a ç o k b ü y ü k b i r i l e r l e m e s ö z
k o n u s u y d u . R a k a m l a r ı e n k ü ç ü k a y rın tıs ın a k a d a r, ti z b i r
s e s le h ı z l ı h ı z l ı o k u y a ra k , Jo n e s ’ u n d ö n e m i n e o r a n l a d a
h a ç o k y u la f , d a h a ç o k o t v e d a h a ç o k ş a lg a m y e d ik le ri n i,
ç a l ış m a s a a tl e r i n i n d a h a a z a in d i ri ld iğ in i, i ç m e s u la rı n ın
d a h a n i te l i k l i o ld u ğ u n u , d a h a u z u n y a ş a d ık la rın ı, ö le n
y a v r u la rı n
s a y ıs ın d a
büyük
b ir
a z a lm a
g ö r ü ld ü ğ ü n ü ,
a h ır la r d a d a h a f a z l a s a m a n b u lu n d u ğ u n u v e e s k i s i k a d a r
p i r e l e n m e d i k l e r i n i b i r b i r o r ta y a k o y u y o rd u . H a y v a n la r,
ne
d e se
in a n ıy o r l a r d ı. D o ğ r u s u n u
s ö y l e m e k g e re k i r s e
Jo n e s ’ u n z a m a n ın d a o lu p b i te n l e r , b e l l e k l e r i n d e n n e r e
d e y s e b ü tü n ü y l e s il i n m i ş ti . Ş i m d i l e r d e y o k s u l v e ç e ti n
b i r h a y a t y a ş a d ık la rın ı, ç o ğ u z a m a n a ç k a lı p s o ğ u k ta n
d o n d u k la rı m , u y k u u y u m a k d ı ş ın d a h e r d a k ik a la r ın ı ç a
lı ş m a k la g e ç ir d i k l e r in i b i l iy o r l a r d ı. A m a
e s k i g ü n le r in
d a h a d a b e t e r o ld u ğ u n a i n a n ıy o r l a r v e b u n d a n m u tl u l u k
d u y u y o rl a rd ı. K a ld ı k i, S q u e a l e r ’ ın d a d u r m a d a n v u rg u
la d ığ ı g ib i, e s k i d e n k ö l e o lm a l a r ı n a k a r ş ılı k ş im d i ö z g ü r
d ü le r ; b ü tü n f a r k d a b u ra d a y d ı.
B e s l e n e c e k b o ğ a z l a r d a a r tm ış tı. S o n b a h a r d a d ö r t
d iş i d o m u z d a a şa ğ ı y u k a r ı a y n ı s ıra la r to p l a m o tu z b i r
y a v ru
d o ğ u rm u ş tu .
Ç i f tl i k te k i
te k
e rk e k
dom uz
N a
p o l e o n o ld u ğ u n d a n , h e p s i d e a l a c a lı o la n y a v ru la rı n b a
b a l a r ı n ın k i m
o ld u ğ u n u k e s ti r m e k h i ç d e g ü ç d e ğ ild i.
İl e ri d e , tu ğ l a v e k e r e s te
a lın d ığ ı z a m a n , ç i f tl i k e v i n i n
b a h ç e s i n d e b i r d e r s li k y a p ıl a c a ğ ı a ç ı k l a n m ı ş tı . A m a ş i m
d il ik
küçük
d o m u z la r a
ç i f tlik
e v in in
m u tf a ğ ın d a
N a
p o l e o n k e n d is i d e rs v e r m e k te y d i . B e d e n e ğ i ti m i v e g e
z i n ti iç in b a h ç e y e ç ı k ıy o r la r d ı, a m a ö te k i h a y v a n la rın
y a v r u la rıy la o y n a m a la r ın a iz i n y o k tu . G e n e o s ırala r, y e
n i k u ra ll a r g e ti r i l m i ş ti : B i r d o m u z il e b a ş k a b i r h a y v a n
y o l d a k a rş ıla ş tık la rı n d a ö te k i h a y v a n
k e n a ra ç e k i l e r e k
d o m u z a y o l v e r e c e k v e b ü tü n d o m u z l a r p a z a r g ü n le ri
k u y ru k l a rın a y e ş i l k u r d e l e ta k m a a y rıc a l ığ ın a s a h ip o l a
c a k la rd ı.
O
y ıl ç i f d i k t e iş l e r y o l u n d a g i tm e s i n e k a rş ı n , h â lâ
p a r a s ık ın tıs ı ç e k il iy o r d u . D e r s l i k i ç i n tu ğ l a , k u m v e k i
r e ç a lm a k , y e l d e ğ ir m e n i n i n a y g ıtla rı i ç i n d e p a ra b i r i k
t i r m e k z o r u n d a y d ıl a r. A y r ıc a , e v i ç i n g a z y a ğ ı v e m u m ,
N a p o le o n ’u n
so frası iç in
ş e k e r ( ş iş m a n la m a s ın la r d iy e
ş e k e r i ö te k i d o m u z la r a y a s a k la m ış tı) a lm a la rı g e r e k iy o r
d u ; a ra ç g e re ç , ç i v i , ip , k ö m ü r, te l , h u r d a d e m i r v e k ö p e k
b i s k ü v is i d e c a b a s ı. S a m a n l a r ı n v e p a ta te s l e r i n b i r b ö l ü
m ü s a tıl m ı ş tı ; s ö z l e ş m e d e k i y u m u r ta s a y ıs ı h a f ta d a a ltı
y ü z e ç ık a rıld ığ ın d a n , o y ıl ta v u k la r y e te r i n c e c i v c i v ç ı k a
ra m a m ış la rd ı. A r a l ı k a y ın d a a z a ltılm ış o la n ta y ın la r a ş u
b a t t a y e n i d e n k ıs ıtl a m a g e tir il m i ş , f a z l a g a z y a ğ ı g itm e s i n
d iy e a h ır la r d a f e n e r y a k m a k y a s a k la n m ış tı. A m a d o m u z
la rı n r a h a tı y e r in d e y d i ; d a h a s ı , s e m i r d i k l e r i b i l e s ö y l e n e
b i l i r d i . Ş u b a t s o n la r ın a d o ğ ru b i r a k ş a m ü s tü , m u tf a ğ ı n
a rk a s ın d a b u l u n a n v e Jo n e s ’ u n z a m a n ın d a h i ç k u l l a n ı l
m a y a n k ü ç ü k b i r a i m a l a th a n e s i n d e n a v lu y a , h a y v a n la r ın
o g ü n e k a d a r h i ç d u y m a d ık l a r ı, ılık , n e f i s , iş ta h a ç ı c ı b i r
k o k u y a y ıld ı. H a y v a n la rd a n b i r i , b u n u n p i ş i r i l m e k te o la n
a rp a k o k u s u o ld u ğ u n u s ö y le d i. K o k u y u i ç l e r i n e ç e k e n a ç
h a y v a n la r, y o k s a a k ş a m y e m e ğ i n e s ıc a k b i r la p a m ı h a
z ır la n ıy o r,
d iy e
d ü ş ü n m e k te n
k e n d ile rin i
a la m a d ıla r.
A m a s ıc a k la p a ş ö y le d u rs u n , e r te s i p a z a r a r tı k tü m
ar
p a n ın d o m u z la r a a y rıl a c a ğ ı a ç ık la n d ı. M e y v e b a h ç e s i n i n
a r k a s ın d a k i ta r l a y a ç o k ta n a r p a e k i l m i ş ti . Ç o k g e ç m e d e n
b i r h a b e r y a y ıld ı: A r t ı k h e r d o m u z a g ü n d e y a r ım
li tr e ,
N a p o l e o n ’ a is e d ö r t l i tr e b i r a v e riliy o r , N a p o l e o n b ir a s ın ı
C r o w n D e r b y ta k ı m ı n ı n ç o r b a k â s e s in d e n iç iy o rd u .
G e r ç i g ü ç lü k le r i n a rd ı a ra sı k e s i lm iy o r d u , a m a h a y
v a n la r a r tı k e s k i s in e g ö r e ç o k d a h a o n u r lu y a ş a d ı k l a r ın ı
d ü ş ü n e r e k b i r ö l ç ü d e a v u tu y o rl a rd ı k e n d i l e r i n i . D a h a
ç o k ş a rk ı s ö y le n iy o r , d a h a ç o k k o n u ş m a y a p ılıy o r, d a h a
ç o k tö r e n d ü z e n l e n iy o r d u . N a p o l e o n , h a f ta d a b ir, H a y
v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e v e r i l e n s a v a ş ım la r ı v e k a z a n ıla n z a f e r l e r i
k u tl a m a k a m a c ıy l a K e n d il iğ in d e n G ö s te r i l e r d ü z e n l e n
m e s i n i b u y u r m u ş tu . H a y v a n la r, b e l i r l e n e n s a a tte iş i b ı r a
k ıy o r, ç i f tl i ğ i n ç e v r e s i n d e a s k e ri d ü z e n d e y ü rü y ü ş e g e ç i
y o rl a rd ı: e n ö n d e d o m u z la r , o n l a r ın a rk a s ı n d a a tla r, s o n ra
in e k le r , k o y u n la r, e n a rk a d a d a k ü m e s h a y v a n l a n ... K ö
p e k l e r g e ç i t a la y ın ın ik i y a n ın d a y ü rü y o r, N a p o l e o n ’ u n
s iy a h h o r o z u d a b a ş ı ç e k iy o r d u . Ü z e r i n d e h a y v a n a y a ğ ı
v e b o y n u z r e s m i b u l u n a n , “ Y a ş a s ın N a p o l e o n Y o l d a ş ! ”
y a z ıl ı b i r b a y ra ğ ı h e r z a m a n B o x e r i l e C l o v e r ta ş ıy o r
la rd ı. D a h a s o n ra , N a p o l e o n ’ u n o n u r u n a y a z ıl m ış ş iir le r
o k u n u y o r , a rd ın d a n S q u e a l e r g ıd a m a d d e l e r i ü r e ti m i n
d e k i so n
a rtış la r ı a y r ın tıl a r ıy la a ç ık la y a n
b ir k o n u şm a
y a p ıy o r, z a m a n z a m a n d a b i r e l s ila h a tılı y o r d u . K e n d i l i
ğ in d e n G ö s t e r i l e r ’ in e n b ü y ü k tu tk u n u k o y u n l a r d ı; i ç l e
r i n d e n b i r i v a k it k a y b e tti k l e r i n d e n
v e s o ğ u k ta d ik ilip
d u r m a k ta n b a ş k a b i r ş e y y a p m a d ık la r ın d a n y a k ın m a y a
k a l k s a ( b a z ı h a y v a n la r, g e r ç e k te n d e , d o m u z l a r v e k ö p e k
l e r o r ta l ı k ta g ö r ü n m e d i ğ i z a m a n l a r y a k ı n ı y o r l a r d ı) , k o
y u n la r o s a a t b i r a ğ ız d a n , “ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k k ö t ü ! ”
d i y e a v a z la rı ç ı k tığ ı k a d a r m e l e y e r e k o n u
s u s tu ru y o r
la rd ı. A m a h a y v a n la r b u tö r e n l e r d e n g e n e l l i k l e h o ş n u t
tu la r. N e d e o ls a , k e n d i k e n d i l e r i n i n e f e n d is i o ld u k l a rı n ın
v e y a ln ız c a k e n d i y a r a r l a n i ç i n ç a l ış tık l a r ı n ı n a n ım s a tı l
m a s ı, y ü r e k l e r i n i f e r a h l a tı y o r d u . B ö y l e c e ş a rk ıl a r la , t ö
r e n a la y la rıy la , S q u e a l e r ’ ın s ıra la d ığ ı r a k a m l a r la , tü f e ğ i n
g ü m b ü r tü s ü y le , h o r o z u n ö tü ş l e r i y l e v e b a y ra ğ ın d a lg a la n ış ıy la , a ra s ıra d a o ls a , a ç l ık l a r ı n ı u n u ta b il i y o r la r d ı.
N is a n a y ın d a H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e C u m h u r i y e t ila n
e d il d i . B i r b a ş k a n s e ç m e k g e r e k i y o rd u . T e k a d a y o la n
N a p o l e o n o y b ir li ğ iy le b a ş k a n s e ç il d i. A y n ı g ü n , S n o w b a l l ’ u n Jo n e s ’ u n s u ç o r ta ğ ı o ld u ğ u n a il iş k in a y r ın tıl ı b i l
g il e ri g ü n ış ı ğ ın a ç ık a r a n y e n i b e l g e l e r b u lu n d u ğ u a ç ı k
la n d ı. B e lg e l e r, Sn o v v b a ll’ u n , h a y v a n la r ın i l k b a ş ta s a n
d ık la r ı g ib i y a l n ız c a A ğ ıl S a v a ş ı’ n ın
sav aş h ile s in e
k a y b e d i l m e s i iç in
b a ş v u r m a k l a k a lm a d ığ ın ı, a ç ı k ta n
a ç ığ a
Jo n e s ’ u n s a f ı n d a d ö v ü ş tü ğ ü n ü o r ta y a k o y u y o r d u . Ü s t e
lik , İn s a n k u v v e tl e r i n i n k o m u ta n l ığ ın ı ü s tl e n m i ş v e , “ Y a
ş a s ın İn s a n l ı k ! ” d i y e h a y k ır a r a k s a ld ırıy a g e ç m i ş ti . S n o w b a l l ’ u n s ır tı n d a k i y a r a la n k e n d i g ö z l e r iy le g ö r d ü k le ri n i
a n ım s a y a n la r is e , y e p y e n i b i r ş e y ö ğ re n iy o rl a rd ı: M e ğ e r
b u y a ra la rı N a p o l e o n d iş le r i y le a ç m ış tı.
K a ç y ıl d ır o r ta l ı k ta g ö r ü n m e y e n k u z g u n M o s e s , y a z
o r ta l a r ı n a d o ğ ru b i r d e n ç i f tl i ğ e g e ri d ö n d ü . N e r e d e y s e
h i ç d e ğ i ş m e m i ş ti ; e l i n i s ıc a k s ıc a k s u d a n s o ğ u k s u y a s o k
m u y o r, e s k is i g ib i B a l b a d e m
D i y a r ı m a s a l la r ı o k u y u p
d u ru y o rd u . B i r k ü tü ğ ü n ü s tü n e tü n ü y o r , k a r a k a n a tl a r ın ı
ç ır p ıy o r ; d i n l e y e c e k b i r i n i b u lm a y a g ö r s ü n , s a a tl e r c e k o
n u ş u y o rd u . K o c a g a g a s ıy la g ö k y ü z ü n ü
g ö s te r e r e k ç o k
c i d d i b i r s e s le , “ İş te o ra d a , y o l d a ş la r,” d iy o rd u . “ B a l b a d e m
D iy a rı, b iz
z a v a llı
h a y v a n la r ın
tü m
s ık ın tıl a r ım ız d a n
k u r tu l u p s o n s u z a d e k h u z u r i ç i n d e y a ş a y a c a ğ ım ız ü lk e
o ra d a , ş u g ö rd ü ğ ü n ü z k a ra b u l u t v a r y a , o n u n h e m e n ar
d ın d a !” D a h a s ı, b ir g ü n ç o k y ü k s e k le rd e n u ç a rk e n o ra
d a n g e ç tiğ in i, a la b i ld iğ in e u z a n ıp g id e n y o n c a ta r la l a r ın ı,
k e te n t o h u m u k ü s p e s i v e k e s m e ş e k e r l e r l e k a p lı ç a l ıl ı k l a
rı g ö z l e r iy le g ö r d ü ğ ü n ü i l e r i s ü rü y o rd u . H a y v a n la r ın b ir
ç o ğ u o n a i n a n ıy o rd u . B u d ü n y a d a a ç l ık v e y o k lu k i ç i n d e
y a ş ıy o rl a r d ı; b a ş k a b i r y e r l e r d e d a h a iy i b i r d ü n y a n ın b u
lu n m a s ın d a n
d a h a d o ğ r u , d a h a a n la ş ı lır n e
o la b il ir d i?
A s ıl a n la ş ılm a s ı z o r o la n , d o m u z la r ın M o s e s ’ a k a r ş ı t u t u
m u y d u . H e m o n u a ş a ğ ıla y a ra k B a l b a d e m D i y a r ı ’ y la il g i
li m a s a l la r ın ın p a la v ra o ld u ğ u n u s ö y lü y o rla r, h e m d e h i ç
ç a l ış m a d a n ç i f t l i k t e k a lm a s ın a s e s ç ık a r m ıy o r la r, d a h a s ı
h e r g ü n b ir a i ç m e s i n e iz i n v e r iy o rla rd ı.
B o x e r, a y a ğ ı i y i l e ş ti k te n s o n ra , h e r z a m a n k in d e n d a
h a s ık ı ç a l ış m a y a b a ş l a m ış tı. A s l ın d a , o y ıl, tü m h a y v a n
l a r k ö l e g ib i ç a l ış ıy o rl a rd ı. Ç i f tl i ğ i n g ü n d e li k iş le ri v e y e l
d e ğ ir m e n i n i n y e n i d e n y a p ım ın ın y a n ı s ıra , b i r d e m a r t
a y ın d a g e n ç d o m u z l a r i ç i n b i r d e rs li k y a p ıl m a y a b a ş
l a n m ış tı. A z
y iy ip
ç o k ç a l ış m a k d a y a n ılır g ib i d e ğ ild i,
a m a B o x e r a s la p e s e tm i y o r d u . K o n u ş m a la r ın d a n d a , ç a
lı ş m a s ın d a n d a , a r tı k e s k i s i k a d a r g ü ç lü o lm a d ığ ın ı a n la
m a k m ü m k ü n d e ğ ild i. Y a l n ız c a g ö r ü n ü ş ü b i r a z d e ğ iş m i ş
ti ; tü y l e r i e s k i s i k a d a r p a r l a k d e ğ ild i , k o c a m a n
s a ğ rısı
i ç i n e g ö ç m ü ş tü . H e rk e s , “ İl k b a h a r o tl a r ı b i r y e ş e rs in , B o x e r k e n d i n i to p a r la r ,” d iy o r d u . İl k b a h a r o tl a r ı y e ş e rd i,
a m a B o x e r to p a r l a n a m a d ı. B a z e n , ta ş o c a ğ ı n a ç ı k ıl a n y a
m a ç ta , iri b i r k a y a p a r ç a s ın ın a ltın d a k a s la r ı titr e d i ğ i n d e ,
o n u a y a k ta tu ta n t e k ş e y k a ra rl ılığ ı o lu y o rd u . B ö y l e d u
ru m l a rd a , s e s in i tü m d e n
y i ti r m e s i n e
k a rş ın , d u d a k la
r ın d a n : " D a h a ç o k ç a l ış a c a ğ ım ,” s ö z c ü k l e r i o k u n a b il i y o r
d u . C l o v e r i l e B e n ja m i n , s a ğ l ığ ın ı k o r u m a s ı i ç i n o n u s ü
r e k li u y a rıy o rla r, a m a B o x e r k u l a k a s m ıy o rd u . O n i k i n c i
y a ş g ü n ü y a k l a ş ıy o rd u . Sa ğ l ığ ı u m u r u n d a d e ğ ild i; t e k is
te ğ i , k e n d i s i e m e k l i y e a y r ıl m a d a n y e l d e ğ i r m e n i i ç i n y e
te r i n c e ta ş to p la n m a s ıy d ı.
B i r y a z a k ş a m ı, b i r d e n ç i f t l i k t e b i r s ö y l e n ti y a y ıld ı:
B o x e r ’ a b i r ş e y o l m u ş tu . Y e l d e ğ i r m e n i i ç i n t e k b a ş ın a
b i r a ra b a ta ş ta ş ım a y a k a lk ış m ış tı . S ö y l e n ti h i ç k u ş k u s u z
d o ğ r u y d u . A z s o n ra , ik i g ü v e r c in y a r ış ır c a s ın a h a b e r i y e
ti ş ti r d i : “ B o x e r y e r e y ık ıl m ış ! K a l k a m ı y o r ! ”
Ç i f d i k t e k i h a y v a n la r ın n e r e d e y s e y a r ıs ı, y e l d e ğ ir
m e n i n i n b u lu n d u ğ u k ü ç ü k t e p e y e k o ş tu . B o x e r o ra d a ,
a ra b a n ın o k l a r ı a ra s ın d a , b o y n u n u u z a tm ı ş y a tıy o r, b a ş ı
n ı b i l e k a ld ır a m ıy o r d u . G ö z l e r i c a m g ib i o lm u ş , g ö v d e s i
te p e d e n
tır n a ğ a t e r e b a tm ı ş tı . A ğ z ın d a n
in c e b ir k an
s ız ıy o rd u . C lo v e r , y a n ı b a ş m a d iz ç ö k tü .
“ B o x e r ! ” d i y e b a ğ ır d ı. “ N e o ld u s a n a ? ”
B o x e r , d u y u lu r d u y u lm a z b i r s e s le , “ C i ğ e r l e r i m d a
y a n m a d ı ,” d e d i. “ D e r t d e ğ il. Y e l d e ğ i r m e n i n i b e n s i z d e
b i ti r e b i l i r s i n i z . E p e y c e ta ş to p l a n d ı. H e m b i r a y ım k a l
m ış tı. D o ğ r u s u , e m e k l i l i ğ i m i d ö r t g ö z l e b e k l i y o r d u m .
B e n ja m i n d e y a ş la n d ı a rtık ; b e l k i d e o n u d a e m e k l i y e
a y ır ır la r d a b a n a a rk a d a ş lık e d e r.”
C lo v e r, “ H e m e n y a rd ım
i s te m e l i y i z ,” d e d i. “ K o ş u n ,
S q u e a l e r ’ a h a b e r v e r i n .”
H a y v a n la r, o lu p
hep
b i r l i k te
ç if tlik
b i t e n i S q u e a l e r ’ a a n l a tm a k ü z e r e
e v in e
k o ş tu l a r. Y a ln ız c a
C l o v e r ’ la
B e n ja m i n k a l m ış tı; B e n ja m i n , B o x e r ' ı n y a n ın a u z a n m ış ,
u z u n k u y ru ğ u y l a s i n e k l e r i k o v u y o r d u . O n
b e ş d a k ik a
k a d a r s o n ra , S q u e a l e r b e l i r d i ; ü z g ü n v e k a y g ılı g ö r ü n ü y o r
d u . N a p o l e o n Y o l d a ş ’ ın , ç i f tl i ğ i n e n s a d ık i ş ç i l e r i n d e n b i
r in in b a ş ın a g e le n i ç o k b ü y ü k b i r ü z ü n tü y l e ö ğ r e n d iğ in i,
B o x e r ’ ın te d a v i i ç i n W i l l i n g d o n ’ d a k i h a s ta n e y e g ö n d e r i l
m e s i n i s a ğ la m a y a ç a l ış tığ ın ı s ö y le d i . H a y v a n la r b i r a z t e
d irg in o ld u la r. O g ü n e k a d a r M o l l i e v e S n o w b a l l d ış ın d a
h i ç b i r h a y v a n ç i f t l i k t e n a y r ıl m a m ış tı; h a s ta y o l d a ş la r ın ın
in s a n la r ın e l i n e b ı r a k ı l a c a k o lm a s ın d a n
h iç
h o ş la n m a -
m ış la r d ı. A m a S q u e a l e r , o n l a r ı k o l a y c a y a tı ş tı r m a k ta g e
c i k m e d i : W i l l i n g d o n ’d a k i b a y ta r , B o x e r ’ ı ç o k d a h a iy i
te d a v i e d e b i l i r d i . Y a r ım s a a t k a d a r s o n ra B o x e r b i r a z t o
p a r l a n ı p g ü ç l ü k l e a y a ğ a k a l k tı; to p a l l a y a r a k a h ır ı n a g i
d ip C l o v e r ’ la B e n ja m i n ’ in h a z ır l a d ık l a r ı s a m a n d ö ş e ğ e
u z a n d ı.
B o x e r , ik i g ü n a h ır ın d a k a ld ı. D o m u z la r , b a n y o d a k i
i l a ç d o la b ın d a b u l d u k l a r ı b ü y ü k b i r i l a ç ş iş e s i g ö n d e r
m iş le r d i. C lo v e r, ş iş e n in i ç i n d e k i p e m b e
ila c ı B o x e r ’ a
g ü n d e ik i k e z y e m e k l e r d e n s o n ra iç ir iy o r d u . A k ş a m la r ı
B o x e r ’ ın a h ır ın d a k a lı p o n u n l a k o n u ş u y o r , B e n ja m i n d e
s i n e k l e r i k o v u y o r d u . B o x e r , b a ş ın a g e l e n l e r e ü z ü l m e d i ğ in i s ö y lü y o rd u . B i r iy il e ş i rs e , e n a z ı n d a n ü ç y ıl d a h a y a
ş a y a b ilir, b ü y ü k o tl a ğ ın b i r k ö ş e s i n d e h u z u r lu g ü n le r g e
ç i r e b i l i r d i . B e l k i d e h a y a tı n d a i l k k e z o k u m a y a , b i r ş e y l e r
ö ğ r e n m e y e v a k it a y ır a b i l e c e k ti . S o n y ıl la r ın ı a lf a b e n i n
t ü m ü n ü ö ğ r e n m e y e a y ırm a y ı d ü ş ü n ü y o r d u .
N e v a r k i B e n ja m i n ’l e C lo v e r, B o x e r ’ la a n c a k iş s a a t
l e r i n d e n s o n ra i l g i le n e b il iy o r la r d ı. Ü s tü k a p a lı b i r y ü k
a ra b a s ı B o x e r ’ ı g ö tü r m e y e g e ld iğ in d e , ö ğ l e s a a tle ri y d i.
B i r d o m u z u n g ö z e ti m i n d e , ş a l g a m ta rl a s ın d a k i a y r ık o tla r ın ı a y ık la m a k ta o la n h a y v a n la r, B e n ja m i n ’in ç i f tl i k b i
n a la r ın ın
o ra d a n
a v a z ı ç ı k tığ ı k a d a r a n ıra ra k d ö rtn a l a
g e ld iğ in i g ö r ü n c e ç o k ş a ş ırd ıla r. B e n ja m i n ’ i h a y a tl a r ın d a
il k k e z te l a ş l ı g ö r ü y o r la rd ı; a s lın a b a k ıl ır s a , o g ü n e d e ğ in
d ö r tn a l a k o ş tu ğ u n u
d a g ö r e n o l m a m ı ş tı. “ Ç a b u k !
Ç a
b u k ! ” d iy e b a ğ ır d ı B e n ja m i n . “ H e m e n g e l in ! B o x e r ’ ı g ö
tü r ü y o r l a r ! ” H a y v a n la r, d o m u z a a ld ırış e tm e d e n , iş i b ı r a
k ıp ç i f tl i k b i n a l a r ı n ı n o ra y a k o ş tu la r. G e r ç e k t e n d e , a v lu
d a , ik i a tlı , ü s tü k a p a lı b ü y ü k b i r y ü k a r a b a s ı d u ru y o rd u .
Y a n ta r a f ı n d a b i r y a z ı b u l u n a n a ra b a n ın s ü r ü c ü y e r in d e ,
m e lo n
ş a p k a l ı,
ş e y ta n
b a k ış l ı
b ir
ad am
o tu r u y o r d u .
B o x e r ’ ın a h ır ı b o ş tu .
H a y v a n la r,
a r a b a n ın
ç e v re s in i
a lm ış , h e p
b i r l i k te ,
“ G ü l e g ü le , B o x e r ! ” d i y e b a ğ ır ıy o rl a r d ı. “ Y o l u n a ç ı k o l
s u n !”
B e n ja m i n is e , h a y v a n la r ın ç e v r e s i n d e h o p la y ıp z ı p
lıy o r, k ü ç ü k a y a k la rın ı y e r e v u ra ra k , " S a l a k la r ! S a l a k l a r ! ”
d i y e b a ğ ır ıy o rd u . “ K ö r m ü s ü n ü z ? A r a b a n ın ü s tü n d e n e
y a z ıy o r, g ö r m ü y o r m u s u n u z ? ”
B e n ja m i n ’ i
d u y an
h a y v a n la r d u r a k la d ıla r; o rta lı ğ ı
b i r s u s k u n l u k k a p la d ı. M u r i e l , y a z ıy ı s ö k m e y e ç a l ış ıy o r
d u . B e n ja m i n , o n u k e n a ra i t t i v e ö l ü m
s e s s iz liğ in in o r
ta s ın d a y a z ıy ı o k u d u :
“A lfr e d S im m on ds, A t K a s a b ı v e T u tkal İm alat ç ıs ı,
W illin g do n . H ay v an D erisi v e K e m ik T oz u T ac iri. K ö p e k
ku lü b e s i tem in edilir. Ş i m d i a n la d ın ız m ı ? B o x e r ’ ı a t k a
s a b ın a g ö tü r ü y o r la r, k ö p e k m a m a s ı y a p a c a k l a r ! ”
H a y v a n la r, d e h ş e t i ç i n d e b a ğ r ış tı. T a m o s ıra d a , s ü
r ü c ü y e r in d e o tu r a n a d a m a tla r ı k a m ç ıl a d ı, tı n s a k a lk a n
a tla n n . ç e k ti ğ i a r a b a a v l u d a n ç ı k tı . T ü m
h a y v a n la r, y e r i
g ö ğ ü ç ı n l a ta r a k a r a b a n ın a rd ın a d ü ş tü le r. C l o v e r v a r g ü
c ü y le e n
ö nd en
g id iy o rd u . A r a b a h ız la n m a y a b a ş la d ı .
C lo v e r, g ü ç lü b a c a k l a r ı y l a d ö r tn a l a k a lk m a y a ç a lış tıy s a
d a , a n c a k e ş k i n e e r iş e b il d i. “ B o x e r ! ” d iy e b a ğ ır ıy o rd u .
“ B o x e r ! B o x e r ! B o x e r ! ” T a m o s ıra d a , d ış a r ıd a k o p a n g ü
r ü l tü y ü d u y m u ş ç a s ın a , a r a b a n ın a rk a s ın d a k i k ü ç ü k p e n
c e r e d e B o x e r ’ ın y ü z ü b e li r d i.
C lo v e r, “ B o x e r ! ” d i y e h a y k ır d ı y ü r e k l e r i d a ğ la y a n b i r
s e s le . “ B o x e r !
Ç ık
o ra d a n !
Ç ab u k
ç ık !
B o ğ a z la m a y a
g ö tü r ü y o r la r s e n i ! ”
H a y v a n la r d a , “ Ç ı k o ra d a n B o x e r ! A t k e n d i n i d ı ş a r ı! ”
d i y e b a ğ ır ıy o r l a rd ı. A m a a r a b a iy id e n
iy iy e h ız la n m ış ,
a ra y ı g i tti k ç e a ç ıy o rd u . B o x e r ’ ın , C l o v e r ’ ın n e d e d iğ in i
a n la y ıp a n la m a d ığ ı d a b e l l i d e ğ ild i. A m a ç o k g e ç m e d e n
y ü z ü c a m d a n k a y b o ld u v e a r a b a n ın i ç i n d e n k o r k u n ç t e
p i n m e l e r d u y u ld u . Ç i f t e l e r a ta ra k k a p ıy ı a ç m a y a ç a l ı
ş ıy o r d u . E s k i d e n o ls a , a ra b a n ın k a p ıs ın ı b i r k a ç ç i f te d e
p a r a m p a r ç a e d e rd i. A m a n e g e z e r! O
e sk i g ü c ü n ü n y e
ri n d e y e l l e r e s iy o r d u . B i r a z s o n ra , te p i n m e l e r y a v a ş y a
v aş h a f if le d i v e
s o n u n d a tü m d e n
k e s i ld i. U m a rs ız lı ğ a
k a p ıl a n h a y v a n la r, b u k e z , a ra b a y ı ç e k m e k t e o la n a tla ra
s e s le n d il e r : “ Y o ld a ş l a r! Y o l d a ş la r ! K a r d e ş i n i z i ö l ü m e g ö
t ü r m e y i n ! " A m a o l u p b i t e n i k a v r a y a m a y a n a p ta l b e y
g irle r, k u l a k la r ım
a rk a y a y a tır ıp b ir a z d a h a h ız la n d ıl a r.
B o x e r ' ı n y ü z ü b i r d a h a c a m d a b e l i r m e d i . İç l e r i n d e n b iri ,
ö n d e n k o ş u p ç i f tl i ğ i n k a p ıs ın ı k a p a tm a y ı d ü ş ü n d ü , a m a
a r tı k ç o k g e ç ti; a r a b a k a p ıd a n ç ık a r a k y o l a d a ld ı v e h ız la
g ö z d e n k a y b o ld u . B o x e r ’ ı b i r d a h a h i ç g ö r m e d il e r.
Ü ç g ü n s o n ra B o x e r ’ ın , g ö s te r i l e n h e r tü r lü ö z e n e
k a r ş ın W i l l i n g d o n ’d a k i h a s ta n e d e ö ld ü ğ ü h a b e r i g e ld i.
H a b e r i a ç ık la y a n S q u e a le r , s o n a n l a n n d a B o x e r ’ ın y a n ın
d a b u lu n d u ğ u n u s ö y lü y o r d u .
S q u e a le r , ö n
“ B ö y le s in e
a y a ğ ın ı k a l d ır ıp
d o k u n a k lı
b ir
sah n e
g ö z y a ş la rın ı s ile re k ,
g ö r m e m i ş ti m ! ” d e d i.
“ S o n a n a k a d a r b a ş u c u n d a y d ım . K o n u ş a c a k g ü c ü k a l m a
m ış tı. S o n n e f e s i n d e , k u l a ğ ım a , t e k ü z ü n tü s ü n ü n y e l d e
ğ ir m e n i n i n b i tti ğ i n i g ö r e m e m e k o ld u ğ u n u f ıs ı ld a d ı. ‘ İl e
ri, y o l d a ş l a r ! ’ d e d i g ü ç l ü k le . A y a k la n m a a d ın a il e r i ! Y a
ş a s ın H a y v a n Ç i f tl i ğ i ! Y a ş a s ın N a p o l e o n Y o ld a ş ! N a p o
l e o n h e r z a m a n h a k l ı d ı r ! ’ S o n s ö z l e r i b u n l a r o ld u , y o l
d a ş la r.”
D e r k e n , S q u e a l e r ’ ın ta v r ı a n s ız ın d e ğ iş iv e rd i . B i r an
d u rd u , u f a c ı k g ö z l e r iy le ç e v r e s i n e k u ş k u l u b a k ış la r f ır
l a ttı k ta n s o n ra b a ş la d ı a n la tm a y a .
B o x e r g ö tü r ü ld ü k te n s o n r a ç i f t l i k t e s a ç m a v e a ş a
ğ ıl ık b i r s ö y l e n ti y a y ıl d ı ğ ın ı d u y m u ş tu . S ö y l e n ti y e b a k ı
lırs a , b a z ı h a y v a n la r B o x e r ’ ı g ö tü r e n a r a b a n ın ü z e r in d e
“A t K a s a b ı ” y a z d ığ ın ı g ö r m ü ş l e r v e h e m e n B o x e r ’ ııı k e
s i l m e y e g ö n d e ril d i ğ i s o n u c u n a v a rm ış l a rd ı. B i r h a y v a n ın
b u k a d a r s a la k o l m a s ı in a n ılı r g ib i d e ğ ild i . T e r t e r t e p i n i
y o r, ö f k e y l e
b a ğ ır ıy o rd u .
S e v g il i
Ö n d e rle ri
N a p o le o n
Y o ld a ş ’ ı h iç
m i ta n ım ıy o r l a r d ı ?
N a p o l e o n Y o ld a ş , h iç
b ö y l e b i r ş e y e g ö z y u m a r m ıy d ı? O y s a iş in a s lı ç o k b a s i t
ti . E s k i d e n b i r a t k a s a b ın ın k u ll a n d ığ ı a ra b a , k ıs a b i r s ü r e
ö n c e b a y ta r ta r a f ın d a n s a tın a lı n m ış a m a b a y ta r a ra b a n ın
ü s tü n d e k i y a z ıy ı s i l m e y e v a k it b u l a m a m ı ş tı. S o r u n b u r a
d a n k a y n a k la n ıy o r d u .
H a y v a n la r, iş in a s lın ı ö ğ re n in c e , y ü r e k l e r i n d e k i s ı
k ın tıy ı b i r a z
o ls u n
a tm ış la r d ı. H e l e
S q u e a le r , B o x e r ’ a
ö l ü m d ö ş e ğ in d e n e k a d a r b ü y ü k ö z e n g ö s te ri l d iğ in i , N a p o l e o n ’ u n o p a h a lı i l a ç l a n e n k ü ç ü k b i r d u r a k s a m a g ö s
te r m e d e n h e m e n a l d ı r ttığ ı n ı a y r ın tıl a r ıy la a n l a tın c a , k a
f a l a r ın d a k i s o n k u ş k u la r d a d a ğ ıld ı; B o x e r ’ ın h i ç d e ğ ils e
m u tl u ö ld ü ğ ü d ü ş ü n c e s i , y o l d a ş l a rı n ın ö l ü m ü y l e i ç l e r i n e
ç ö k e n a c ıy ı d in d ird i.
E r te s i p a z a r, s a b a h l e y in d ü z e n l e n e n to p l a n tıy a N a
p o l e o n d a k a tıl d ı v e B o x e r ’ ı g ö k le r e ç ı k a ra n k ıs a b i r s ö y
le v ç e k ti . A c ı s ı n ı y ü r e k l e r i n d e d u y d u k la rı y o ld a ş l a rın ın
c e n a z e s i n i g ö m ü l m e k ü z e r e ç i f tl i ğ e g e ti r tm e k m ü m k ü n
o l m a m ı ş tı. A m a B o x e r ’ m c e n a z e s i n e , ç i f tl i k e v i n i n b a h
ç e s i n d e k i d e f n e d a ll a r ın d a n y a p tır ttı ğ ı k o c a m a n b i r ç e
l e n k g ö n d e r m iş ti. D o m u z la r , b i r k a ç g ü n e k a d a r B o x e r
iç in b i r a n m a ş ö l e n i d ü z e n l e y e c e k l e r d i . N a p o l e o n , s ö y l e
v in i , B o x e r ’ ın e n s e v d iğ i ik i ö z d e y i ş l e b i ti r d i : “ D a h a ç o k
ç a l ış a c a ğ ım ” v e “ N a p o l e o n Y o l d a ş h e r z a m a n h a k l ıd ı r ” .
B u ö z d e y i ş l e r i h e r h a j' v a n k a f a s ı n a i y i c e k a z ım a lıy d ı.
Şö le n in
v e rile c e ğ i
gün
W i l l i n g d o n ’d a n
g e le n
b ir
b a k k a l a ra b a s ı, ç i f tl i k e v i n e k o c a m a n b i r s a n d ı k b ıra k tı.
O g e c e b ü y ü k b i r ş a m a ta y la ş a r k ıla r s ö y le n d iğ i d u y u ld u ,
a rd ın d a n te p i ş m e v e b o ğ u ş m a s e s l e ri g e ld i, e n s o n u n d a
o n b i r e d o ğ ru b ir ş a n g ır tı k o p tu . E ı t e s i g ü n ö ğ l e y e k a d a r,
ç i f t l i k e v i n d e k a la n la r ın h i ç b i r i n d e n s e s ç ı k m a d ı . Ç i f t l i k
t e b i r s ö y l e n ti d o la ş ıy o rd u : D o m u z la r , p a ra y ı n e r e d e n
b u lm u ş la r s a b u lm u ş la r , b i r k a s a v is k i d a h a a l m ış la rd ı
Onuncu bölüm
Y ılla r
g e ç ti ,
m e v s im le r
d e v ri ld i, h a y v a n la r ın
k ıs a
ö m ü r l e r i b i r b i r s o n a e rd i. A r t ı k A y a k l a n m a ’d a n ö n c e k i
g ü n le r i C lo v e r, B e n ja m i n , k u z g u n M o s e s v e b i r k a ç d o
m u z d a n b a ş k a a n ım s a y a n k a lm a m ış tı.
M u r i e l ö l m ü ş tü , B l u e b e l l , Je s s i e v e P i n c h e r ö l m ü ş
tü . Jo n e s d a h a y a tta d e ğ ild i a r tık ; u z a k l a rd a k i b i r d ü ş k ü n l e r e v i n d e b u d ü n y a d a n g ö ç m ü ş tü . S n o w b a l l u n u tu l
m u ş tu . O n u
ta n ım ış o la n
b irk a ç
h ay v an ı say m az sak ,
B o x e r d a u n u tu l m u ş tu . C lo v e r, y a ş la n ıp ş iş m a n la m ış tı;
e k le m le ri
s e r tle ş m iş ,
g ö z l e ri
s u la n m a y a
b a ş la m ış tı.
E m e k l i l i ğ i g e le li ik i y ıl o l m u ş tu , a m a o g ü n e d e ğ in h i ç b i r
h a y v a n ın e m e k l i y e a y rıld ığ ı g ö r ü l m e m i ş ti . İy i c e y a ş la n a n
h a y v a n la r i ç i n o tl a k ta b i r k ö ş e a y ır m a ta s a r ıs ın ın ç o k
ta n d ır s ö z ü b i l e e d il m i y o r d u . N a p o l e o n , n e r e d e y s e y ü z
e l l i k i l o l u k b i r d o m u z a z m a n ı o lu p ç ı k m ı ş tı . S q u e a le r,
y a ğ tu l u m u n a d ö n m ü ş tü ; g ö z l e r i y u m u k y u m u k tu , g ü ç
l ü k l e g ö r e b il iy o r d u . B i r t e k y a ş lı B e n ja m i n p e k d e ğ i ş m e
m i ş ti ; y a l n ız c a y e l e s i n e h a f i f k ır d ü ş m ü ş tü ; b i r d e , B o x e r ’
ın ö l ü m ü n d e n s o n ra d a h a d a s o m u r tk a n la ş m ış , a ğ z ı d ili
b a ğ l a n m ı ş tı .
G e r ç i n ü f u s a rtış ı i l k b a ş ta b e k l e n d i ğ i k a d a r y ü k s e k
o l m a m ı ş tı, a m a g e n e d e ç i f tl i k te k i h a y v a n la r ın s a y ıs ı a r t
m ış tı. Y a k ın
y ılla r d a d o ğ m u ş o la n b i r ç o k
h ay v an
iç in
A y a k la n m a , a ğ ız d a n a ğ ız a a k ta rıl a n b i r m a s a l d a n b a ş k a
b i r ş e y d e ğ ild i; d ış a rıd a n s a tın a lın a n h a y v a n la rın ç i f d iğ e
g e li n c e y e k a d a r A y a k la n m a ’d a n h a b e r l e r i b i l e o lm a m ış tı.
Ç i f tl i k te , C l o v e r ’d a n b a ş k a ü ç a t d a h a v a rd ı. B u n l a r te m i z
y ü re k li , d ü rü s t, g ö n ü ld e n ç a lış a n h a y v a n la rd ı; y o ld a ş l ık la
rın a d iy e c e k y o k tu , a m a ç o k a p ta ld ıla r. A l f a b e n i n B h a r
f i n d e n ö te s i n i s ö k e m e m i ş l e r d i. A y a k la n m a v e h a y v a n c ı
lığ ın t e m e l i l k e l e r i k o n u s u n d a k e n d i le r in e s ö y le n e n h e r
ş e y i h i ç ta rtış m a d a n k a b u l e d i y o rla rd ı ; ö z e ll i k l e d e d e rin
b i r s ay g ı d u y d u k la rı C l o v e r ’ ın a ğ z ın d a n ç ı k m ış s a ... A m a
b u s ö y le n e n l e rd e n p e k b i r ş e y a n la d ık la r ı s ö y le n e m e z d i.
Ç i f tl i k a r tık d a h a z e n g i n le ş m iş , d a h a iy i ö r g ü tl e n
m i ş ti ; B a y P i l k i n g to n ’d a n s a tın a lın m ış o la n ik i ta rl a y la
d a h a d a b ü y ü m ü ş tü . Y e l d e ğ ir m e n i e n s o n u n d a b a ş a rıy la
ta m a m l a n m ı ş , ç i f t l i k b i r h a r m a n m a k i n e s in e , s a m a n v e
o t a m b a r ın a k a v u ş m u ş , y e n i b i n a l a r y a p ıl m ış tı. W h y m p e r ,
k e n d i n e t e k a tl ı u f a k b i r a r a b a a lm ış tı. A m a y e l d e ğ i r m e
n in d e n e l e k tr i k ü r e ti m i i ç i n h i ç y a r a r la m lm a m ış tı. U n
ö ğ ü tm e k te k u l la n ıla n d e ğ ir m e n o ld u k ç a iy i p a ra g e ti r i
y o r d u . Ş i m d i h a y v a n la r v a r g ü ç le r iy le b i r y e l d e ğ ir m e n i
d a h a y a p m a y a ç a l ış ıy o rl a r d ı. S ö y l e n e n l e r e b a k ıl ır s a , b u
y e n i y e l d e ğ ir m e n i ta m a m l a n d ığ ın d a , d i n a m o l a r ta k ıl a
c a k tı . A m a e l e k tr i k ış ığ ıy la a y d ın la tıla n , s ıc a k v e s o ğ u k
s u y u e k s ik o lm a y a n a h ır la r v e h a f ta d a y a ln ız c a ü ç g ü n
ç a l ış m a k g ib i, b i r z a m a n l a r Sn o v v b a ll’ u n h a y v a n la r a b a l
la n d ıra b a ll a n d ıra a n la ttığ ı d ü ş l e r a r tı k b e l l e k l e r d e n s il in
m iş ti. N a p o l e o n , b u tü r d ü ş ü n c e le r in , H a y v a n c ı lığ ın ru
h u y la b a ğ d a ş m a d ığ ın ı a ç ık la m ış tı. Ö n d e r ’ e g ö r e g e r ç e k
m u tl u l u k , ç o k ç a l ış m a k v e y a lın y a ş a m a k ta y a tıy o rd u .
B u a ra d a ç i f tl i k z e n g i n le ş m iş , a m a h e r n e d e n s e h a y
v a n la rı n h a y a t k o ş u l la r ı d e ğ iş m e m iş ti; ta b ü d o m u z la r l a
k ö p e k l e r i s a y m a z s a k . B u , b e l k i b i r a z d a k a la b a lı k o l m a
la rı n d a n k a y n a k la n ıy o rd u . G e r ç i o n l a r d a k e n d i l e r i n c e
ç a l ış ıy o rl a rd ı. S q u e a l e r ’ ın b ı k ı p u s a n m a d a n a n la ttık la r ın a
b a k ıl ır s a ç i f tl i ğ i n d e n e ti m v e y ö n e ti m i , d u r m a m a c a s ın a
ç a l ış m a l a r ın ı g e r e k ti r iy o r d u . B u i ş le r in ç o ğ u , ö te k i h a y
v a n la r ın b i l g i v e b e c e r i s i n i a ş a n u ğ ra ş la rd ı. Ö r n e ğ i n , d o
m u z l a r h e r g ü n s a b a h ta n a k ş a m a k a d a r “ f i ş l e r ” , “ ra p o r
l a r ” , “ tu ta n a k l a r ” , “ d o s y a l a r" g ib i k i m s e n i n a k ıl s ır e r d i r e
m e d iğ i iş le r e k a f a p a tl a tm a k z o r u n d a y d ıl a r. B u n la r, s ık
y a z ıl a rl a d o ld u ru l a n , d o ld u r u l d u k ta n s o n ra o c a ğ a a tı lıp
y a k ıla n ç a r ş a f ç a r ş a f k â ğ ıtla rd ı. S q u e a le r, b u n u n , ç i f tl i ğ i n
d ir l ik v e d ü z e n i a ç ıs ı n d a n b ü y ü k ö n e m ta ş ıd ığ ın ı s ö y l ü
y o rd u . A m a g e n e d e , d o m u z la r ın d a , k ö p e k l e r i n d e , k e n
d i e m e k l e r i y l e y i y e c e k ü r e tti k l e r i y o k tu ; ü s te li k , h e m
ç o k k a la b a lık tıla r , h e m d e i ş ta h l a n h e r z a m a n y e r in d e y d i.
Ö t e k i h a y v a n la r a g e l i n c e ; g ö r d ü k le r i k a d a rıy la , h a
y a tla r ın d a p e k d e ğ iş e n b i r ş e y y o k tu . Ç o ğ u z a m a n k a
rı n la r ı a ç tı , s a m a n la r ın ü s tü n d e y a tıy o rla r, s u la r ın ı g ö l
c ü k te n iç iy o rla r, ta rl a l a rd a ç a l ış ıy o r la rd ı; k ış ın s o ğ u k ta n
d o n u y o r la r, y a z ın s i n e k l e r i n s a ld ırı s ın a u ğ r u y o r la rd ı. D a
h a y a ş lıc a o la n la r, b e l l e k l e r i n i z o rla y a ra k Jo n e s ’ u n ç i f t
l i k te n
y e n i k o v u ld u ğ u A y a k la n rn a ’ n ın i l k g ü n le r in d e k i
d u ru m u n ş im d ik in d e n d a h a m ı iy i, y o k s a d a h a m ı k ö tü
o ld u ğ u n u ç ık a r m a y a ç a l ış ıy o r la r ; a m a p e k b i r ş e y a n ım s a y a m ıy o r l a rd ı. Ş i m d i k i h a y a tl a r ıy la k a r ş ıla ş tır a c a k h i ç b i r
ş e y k a l m a m ı ş tı e l l e r i n d e ; ö n l e r i n d e y a l n ız c a S q u e a l e r ’ ın
d u r u m u n h e r g e ç e n g ü n d a h a iy iy e g ittiğ in i g ö s te r e n r a
k a m l a rl a d o lu l i s te l e r i v a rd ı. B i r tü r lü iş in i ç i n d e n ç ık a m ıy o r la r d ı; k a ld ı k i, a r tı k b u tü r ş e y l e re u z u n u z a d ıy a
k a f a y o r a c a k v a k itl e ri d e y o k tu . U z u n h a y a tı n ı n tü m a y
r ı n tı l a r ı n ı a n ım s a d ığ ın ı i l e r i s ü re n t e k h a y v a n , y a ş lı B e n
ja m i n ' d i ; o
d a , d u r u m u n h i ç b i r z a m a n d a h a iy i y a d a
d a h a k ö tü o lm a d ığ ın ı v e b ö y l e s ü rü p g id e c e ğ in i s ö y lü y o r
d u . B e n ja m i n ’ e g ö re , a ç l ık , z o r l u k v e h a y a l k ır ık lığ ı h a
y a tın d e ğ iş m e z y a s a la r ıy d ı.
G e n e d e , h a y v a n la r u m u tl a r ı n ı a s la y i tir m iy o r la r d ı.
D a h a d a ö n e m l i s i , H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in ü y e s i o l m a n ı n n e
k a d a r o n u r lu v e s a y g ın b i r n i te l i k o ld u ğ u n u b i r a n b i l e
a k ıl la rın d a n ç ı k a r m ıy o r l a r d ı. H a y v a n Ç i f tl i ğ i , k o c a ü l k e
d e - tü m
İn g i l te r e ’d e ! - h a y v a n la r ın m a lı o la n v e h a y v a n
l a r ta r a f ı n d a n y ö n e ti l e n t e k ç i f t l i k t i h â l â . E n g e n ç le r i,
d a h a s ı y irm i o tu z k i l o m e tr e u z a k l ık ta k i ç i f tl i k l e r d e n y e n i
g e tir il m iş o la n la r b i l e b u n u b i r m u c i z e o la r a k g ö rü y o r
la rd ı. T ü f e k s e s in i d u y d u k la rın d a , y e ş il b a y ra ğ ın g ö n d e rd e
d a l g a la n d ığ ın ı g ö r d ü k le rin d e g ö ğ ü s le ri k a b a r ıy o r ; s ö z d ö
n ü p d o la ş ıp m u tl a k a e s k i k a h ra m a n lı k g ü n le rin e , Jo n e s ’ u n
ç i f tl i k te n
k o v u lu ş u n a , Y e d i
E m i r ’ in
k a le m e
a lm ış ın a ,
ç i f tl i ğ i e l e g e ç i r m e y e k a l k a n in s a n la r ın b o z g u n a u ğ r a tılış m a g e liy o rd u . E s k i d ü ş l e r in h i ç b i r i n d e n v a z g e ç m e m i ş
le r d i . K o c a R e i s ’ in
m ü jd e l e d i ğ i , İn g i l te r e ’ n in y e m y e ş il
ç a y ırl a rı n a te k b i r in s a n a y a ğ ın ın b a s m a y a c a ğ ı H a y v a n
C u m h u r i y e ti ’ n e o la n i n a n ç la r ın ı y i tir m e m iş le r d i. B i r g ü n
m u tl a k a g e r ç e k
o l a c a k tı ; b e l k i h e m e n
g e rç e k le ş m e y e
c e k ti , b e l k i ş im d i h a y a tta o la n la r o g ü n le r i g ö r e m e y e c e k
l e r d i , a m a d ü ş l e r i b i r g ü n m u tl a k a g e r ç e k o l a c a k tı , / ngi/ t e r e ' n in H a y v a n l a n
ş a r k ıs ı n ın e z g is i b i l e o ra d a b u ra d a
g i z l i c e m ır ıld a n ıl ıy o r d u ; h i ç b i r i y ü k s e k s e s le s ö y le m e y e
c e s a r e t e d e m e s e d e , ç i f tl i k te k i h e r h a y v a n ın ş a rk ıy ı e z
b e r e b il d iğ i k e s i n d i. Z o r b i r h a y a t y a ş ıy o r o la b il ir le r d i ,
u m u tl a r ı n ı n tü m ü g e r ç e k l e ş m e m i ş o l a b il ir d i, a m a ö te k i
h a y v a n la r d a n f a rk lı o ld u k l a r ın ın b il in c in d e y d il e r . A ç l ı k
ç e k iy o r la r s a , z o r b a in s a n la rı d o y u r a lı m
d iy e ç e k m iy o r
la rd ı; ç o k ç a l ış ıy o rl a rs a , h i ç d e ğ ils e k e n d i l e r i i ç i n ç a lış ıy o r
la rd ı.
H iç b ir h a y v a n
ik i
ay ak
ü s tü n d e
y ü rü m ü y o rd u .
H i ç b i r h a y v a n , h i ç b i r h a y v a n ın " e f e n d i ’ si d e ğ ild i. B ü tü n
h a y v a n la r e ş i tti .
Y a z b a ş l a r ı y d ı . B i r g ü n S q u e a l e r k o y u n l a r a a r d ın
d a n g e l m e l e r i n i e m r e t t i v e o n l a r ı ç i f tl i ğ i n ö b ü r u c u n d a ,
k ö r p e h u ş a ğ a ç la r ıy la k a p l ı b i r y e r e g ö tü r d ü . K o y u n la r,
S q u e a le r 'ın
g ö z e ti m i n d e , a k ş a m a k a d a r a ğ a ç l a rı n y a p
ra k la rı m
y e d ile r. S q u e a le r, a k ş a m
d e n , k o y u n l a ra o ra d a k a lm a la r ım
ç i f tl i k e v i n e d ö n m e
te m b ih le d i; h av a d a
s ıc a k tı z a te n . K o y u n la r b ü tü n b i r h a f ta o ra d a k a ld ıla r; b u
s ü r e b o y u n c a ö te k i h a y v a n la r k o y u n l a r la h i ç k a r ş ıla ş
m a d ıla r. S q u e a l e r h e r g ü n o ra y a g id iy o r, g ü n ü n b ü y ü k
b ö l ü m ü n ü k o y u n l a rl a g e ç ir i y o rd u . O n l a r a y e n i b i r ş a rk ı
ö ğ r e tm e k te o ld u ğ u n u , r a h a t ç a l ış a b i l m e l e r i i ç i n g ö z le r
d e n u z a k o l m a l a r ı g e r e k ti ğ i n i s ö y lü y o r d u .
K o y u n la r ın
ç i f tl i ğ e
y e n i d ö n d ü k le r i g ü z e l b i r a k
ş a m ü s tü , h a y v a n la r iş l e r i n i b iti r m i ş l e r , ç i f t l i k b i n a l a r ı n a
y ö n e l m i ş l e r d i . B i r d e n , a v lu n u n o ra d a n , k o r k u n ç b i r k iş
n e m e d u y u ld u . H a y v a n la r ü r k e r e k o ld u k l a r ı y e r d e k a ld ı
lar. C l o v e r ’ m s e s i y d i. B i r k e z d a h a k iş n e y in c e , tü m h a y
v a n la r d ö r tn a l a a v lu y a d a ld ıla r. V e C l o v e r ’ ın g ö rd ü ğ ü n ü
o n l a r d a g ö r d ü le r :
A r k a a y a k la rı ü z e r i n d e y ü r ü y e n b i r d o m u z .
S q u e a l e r ’d ı b u . K o c a g ö v d e s in i a rk a a y a k l a r ın ın ü z e
ri n d e ta ş ım a y a a lış ık o lm a d ığ ın d a n g ü ç lü k le ile rliy o r, a m a
g e n e d e d e n g e s i b o z u l m a d a n a v lu n u n o r ta s ın d a g e z i n e
b i l iy o r d u . B i r a z s o n ra ç i f t l i k e v i n i n k a p ıs ın d a n b i r s ü r ü
d o m u z ç ı k tı ; h e p s i d e a rk a a y a k l a r ın ın ü z e r i n d e y ü rü y o r
la rd ı. D a h a b e c e r i k l i l e r i d e v a rd ı, d e n g e l e r in i k o r u m a k ta
g ü ç l ü k ç e k e n l e r d e ; a m a h e p s i d e a v lu n u n ç e v r e s i n d e y e
r e y ık ıl m a d a n d o la n ıp d u r u y o r la r d ı. S o n u n d a , k ö p e k l e r
ü r k ü n ç s e s l e r ç ı k a r a r a k h a v la d ıla r, k a ra h o r o z k u l a k la r ı
s a ğ ır e d e r c e s i n e u z u n u z u n ö t t ü v e k a p ıd a N a p o l e o n b e
li rd i: O l a n c a g ö r k e m i y l e d i m d i k y ü rü y o r, s a ğ ın a s o l u n a
k i b i r l i b a k ış la r f ı r l a tı y o r d u ; k ö p e k l e r i d e ç e v r e s i n d e s ı ç
ra y ıp d u ru y o rl a r d ı.
Ö n a y a k la rın d a n b i r i n d e b i r k ır b a ç v a rd ı!
O r ta l ı ğ ı ö l ü m
s e s s iz l iğ i k a p la m ış tı. H a y v a n la r, ş a ş
k ın l ı k v e k o r k u i ç i n d e b i r b i r l e r i n e s o k u l m u ş la r, a v lu n u n
ç e v r e s i n d e a ğ ır a ğ ır y ü r ü y e n d o m u z la r ı iz l iy o r l a r d ı. S a n
k i d ü n y a te r s i n e d ö n m ü ş tü . İlk ş a ş k ın lık l a r ı g e ç e r g e ç
m e z , k ö p e k l e r d e n k o r k m a la r ın a , u z u n y ıl la r d ır n e o lu rs a
o ls u n h i ç b i r ş e y d e n y a k ın m a m a , h i ç b i r ş e y i e l e ş ti r m e m e
a lış k a n lığ ım e d in m iş o lm a l a r ı n a k a rş ın , d o m u z la r a k a rşı
s e s le r i n i y ü k s e l tm e k ü z e r e y d i l e r k i, k o y u n l a r b i r i n d e n
i ş a r e t a lm ış ç a s ın a h e p b i r a ğ ız d a n m e l e m e y e b a ş la d ıla r :
“ D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k d a h a iy i! D ö r t a y a k iy i, ik i
a y a k d a h a iy i! D ö r t a y a k iy i, ik i a y a k d a h a i y i ! ”
M e l e m e a ra lık s ı z b e ş d a k ik a s ü r d ü . K o y u n la r ın s e s i
k e s i ld iğ in d e , d o m u z l a r ç o k ta n ç i f t l i k e v i n e d ö n m ü ş tü ;
p r o te s to e t m e f ır s a tı k a ç ı r ıl m ı ş tı .
B e n ja m i n , b i r i n i n b u r n u y l a o m z u n a d o k u n d u ğ u n u
f a r k e d i n c e d ö n ü p b a k tı. C l o v e r ’d ı. Y a şlı g ö z l e r i h e r z a
m a n k i n d e n d a h a d o n u k tu . H i ç b i r ş e y s ö y l e m e d e n , B e n ja m i n ’ i u s u lc a y e le s in d e n ç e k i p b ü y ü k s a m a n lığ ın Y e d i
E m i r ’ in y a z ıl ı o ld u ğ u d u v a rı n a g ö tü rd ü . B i r s ü re ö y l e
d u ru p k a tra n k a p lı d u v a rd a k i b e y a z y a z ıla ra b a k tıl a r .
S o n u n d a , C lo v e r , “ G ö z l e r i m a r tı k iy i g ö rm ü y o r,” d e
d i. “ G e r ç i g e n ç k e n d e d o ğ r u d ü r ü s t o k u y a m a z d ı m
y a.
A m a b a n a ö y l e g e li y o r k i, y a z ıla rd a b i r d e ğ iş ik lik v ar. Y e
d i E m i r e s k i s i g ib i d u r u y o r m u , B e n ja m i n ? ”
B e n ja m i n , i l k k e z il k e s in i b o z d u v e d u v a rd a k i y a z ıy ı
C l o v e r ' a o k u d u . D u v a r d a t e k b i r e m i r y a z ılıy d ı:
BÜTÜN HAYVANLAR EŞİTTİR
AM A BA ZI HAYVANLAR
Ö BÜRLERİN D EN D AHA EŞİTTİR
E r te s i g ü n , ç i f tl i k i ş le r in i d e n e tl e y e n b ü t ü n d o m u z
l a rı n k ır b a ç l ı o l m a l a r ı k i m s e y e t u h a f g e lm e d i. D o m u z
l a r ın k e n d i l e r i n e b i r ra d y o a ld ı k la rı, t e l e f o n b a ğ l a tm a y a
h a z ır la n d ık l a r ı, Jo h n B u l l v e T it - B it s d e r g il e r i y l e D a i l y
M i r r o r g a z e te s i n e a b o n e o ld u k l a r ı iş iti ld iğ in d e , k i m s e ş a
ş ır m a d ı. N a p o l e o n ’ u n , ç i f t l i k e v i n i n b a h ç e s i n d e a ğ z ın d a
p ip o s u y la
d o la ş m a s ı,
k im s e n in
g a r ib in e
g itm e d i.
Do-
m u z l a r ın ,
Ba y a n
Jo n e s ’ u n
g iy s ile r in i g a r d ır o p ta n
a lıp
g iy m e l e ri , N a p o l e o n ’ u n s i y a h c e k e t, k ü l o t p a n to l o n v e
d e ri to z l u k l a r l a g e z i n m e s i , g ö z d e s i o la n d iş i d o m u z u n d a
B a y a n Jo n e s ’ u n b i r v a k i tl e r p a z a r g ü n le ri g iy d iğ i ş a n ja n lı
i p e k e l b i s e y l e d o la ş m a s ı b i l e h i ç k im s e y i ş a ş ırtm a d ı.
B i r h a f ta k a d a r s o n ra , b i r ö ğ l e d e n s o n ra , ç i f tl i ğ e t e k
a tlı u f a k a ra b a la r g e ld i. K o m ş u ç i f tl i k l e r d e n b i r t e m s i l c i
le r k u ru lu , b i r d e n e tl e m e
g e z is i i ç i n
ç a ğ r ı l m ış tı. T ü m
ç i f tl i ğ i g e z e n ç i f tç i l e r , g ö rd ü k le ri h e r ş e y e , ö z e l l i k l e d e
y e l d e ğ i r m e n i n e h a y ra n k a ld ık l a r ın ı b e l i r tti l e r . H a y v a n
lar, ş a l g a m ta r la s ın d a k i a y r ık o tla r ın ı y o l m a k ta y d ıl a r. K e n
d i l e r i n i tü m ü y l e iş l e r i n e v e rm iş le rd i ; d a h a ç o k d o m u z
la r d a n
m ı, y o k s a ç i f tl i ğ e
k o n u k g e le n
in s a n la rd a n
mı
k o r k m a k g e r e k ti ğ i n i k e s ti r e m e d i k l e r i n d e n b a ş la r ım b i l e
k a ld ırm ıy o rl a r d ı.
A k ş a m le y in , ç i f tl i k e v i n d e n k a h k a h a la r v e ş a r k ıl a r
y ü k s e l d i . B i r b i r i n e k a r ış a n s e s le r i d u y a n h a y v a n la r b i r
d e n k u l a k k e s ild ile r. İlk k e z e ş i t k o ş u l la rd a b i r a ra y a g e
le n
h a y v a n la r la in s a n la r o ra d a n e y a p ıy o rl a rd ı a c a b a ?
H e p b i r l i k te , h i ç s e s ç ık a r m a m a y a ç a l ış a r a k ç i f tl i k e v i n i n
b a h ç e s i n e y a k la ş tıla r.
B a h ç e k a p ıs ın ın ö n ü n e g e ld ik le r i n d e ü r k e r e k d u ra k s a d ıla rs a d a , C l o v e r ' ı n
ö n e d ü ş m e s i y l e i ç e r i g ir ip p a r
m a k l a r ın ın u c u n a b a s a r a k e v e y ö n e ld i le r. B o y l a r ı y e ti ş e n
h a y v a n la r, y e m e k o d a s ın ın p e n c e r e s i n d e n i ç e r i b a k tıl a r.
U z u n m a s a n ın ç e v re s i n d e , a ltı ç i f t ç i i l e ö n d e g e l e n a ltı
d o m u z o tu r u y o r d u . N a p o l e o n is e m a s a n ın b a ş ın a g e ç
m iş , o n u r k o l tu ğ u n a k u r u l m u ş tu . D o m u z l a r , s a n d a ly e le
r in d e h i ç d e r a h a ts ız g ö r ü n m ü y o r l a r d ı. H e p b i r l i k te k â ğ ıt
o y n a r k e n o y u n u k e s m iş le r , ş e r e f e k a d e h k a ld ır ıy o rl a r d ı.
B ü y ü k b i r s ü ra h i e ld e n e l e d o la ş ıy o r, b a r d a k la ra b i r a d o l
d u ru l u y o rd u . H i ç b i r i , p e n c e re d e n , i ç e r i b a k a n h a y v a n
l a r ın ş a ş k ın y ü z l e r i n i f a r k e tm e m i ş ti .
Fo x w o o d
Ç i f t l i ğ i ’ n in s a h ib i B a y P il k in g to n , e l i n d e
b a rd a ğ ı, a y a ğ a k a l k tı. B ir a z d a n h e r k e s i ş e r e f e k a d e h k a l
d ır m a y a d a v e t e d e c e ğ i n i , a m a d a h a ö n c e b i r k a ç s ö z e t
m e y i g ö re v b i l d i ğ i n i s ö y le d i .
U z u n s ü r e n b i r g ü v e n s iz li k v e a n la ş m a z lı k d ö n e m i
n i n a r tı k s o n a e r m i ş o lm a s ı, k e n d i s i v e h i ç k u ş k u s u z o r a
d a b u l u n a n h e r k e s i ç i n b ü y ü k b i r m u tl u l u k k a y n a ğ ıy d ı.
K o m ş u ç i f tl i k l e r d e k i in s a n la r, H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in s a y g ı
d e ğ e r s a h ip le r in e , b i r s ü re , d ü ş m a n l ık d u y g u la r ıy la d e ğ il
s e d e k u ş k u y la y a k la ş m ış la rd ı; a m a k e n d i s i v e o ra d a b u
lu n a n la r, i n s a n la r ın b u k u ş k u c u y a k l a ş ım ın ı b i l e p a y la ş m a m ış la r d ı. T a l ih s iz o la y la r m e y d a n a g e lm iş , y a n lış d ü
ş ü n c e l e r e k a p ıl a n l a r o l m u ş tu . D o m u z l a r ı n s a h ip o ld u ğ u
v e y ö n e tti ğ i b i r ç i f tl i ğ i n h i ç d e o la ğ a n o lm a d ığ ı d ü ş ü n ü l
m ü ş , ç e v r e d e k i ç i f tl i k l e r d e te d ir g in li ğ e y o l a ç a b i l e c e ğ i n
d e n k o r k u l m u ş tu . Ç i f tç i l e r i n b i r ç o ğ u , e n k ü ç ü k b i r a ra ş
t ı r m a y a p m a k s ız ın , b ö y l e b i r ç i f t l i k t e b a ş ın a b u y r u k lu k
v e b a ş ıb o z u k l u ğ u n k o l g e z e c e ğ i s a n ıs ın a k a p ıl m ı ş tı. H a y
v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e o lu p b i te n l e r i n , y a ln ız k e n d i h a y v a n la
rı n ı d e ğ il, ç i f d i k l e r i n d e ç a l ış a n in s a n la r ı d a e tk i l e y e b i l e
c e ğ i n i d ü ş ü n e r e k te d i r g i n o lm u ş la rd ı. A m a b ü tü r k u ş
k u l a r ın tü m ü d a ğ ıl m ış tı a r tık . B u g ü n k e n d i s i v e d o s tl a rı ,
o ra y a g e l e r e k H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in d ö r t b i r y a n ın ı g e z ip
i n c e l e m i ş l e r v e y a l n ız c a e n y e n i y ö n te m l e r l e d e ğ il, a y n ı
z a m a n d a b ü t ü n ç i f t ç i l e r e ö r n e k o l m a s ı g e r e k e n b i r d i
s i p li n v e d ü z e n l e k a rş ıla ş m ış la rd ı. H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e k i
a ş a ğ ı k e s i m l e r d e n h a y v a n la r ın , ü l k e n i n b ü t ü n h a y v a n la
rı n d a n d a h a ç o k ç a l ış ıp
d ah a a z y e d ik le rin i s ö y le m e k
h e r h a l d e y a n lış o l m a y a c a k tı . B u g ü n g e r ç e k te n d e , k e n d i
s i v e d o s tl a n , H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n d e ö y l e ş e y l e r g ö r m ü ş l e r
d i k i, b u n l a n k e n d i ç i f tl i k l e r i n d e d e h e m e n u y g u l a m a y a
k o y m a y ı d ü ş ü n ü y o rl a rd ı.
S ö z l e r i n i , H a y v a n Ç i f tl i ğ i i l e k o m ş u l a r ı a ra s ın d a v a r
o l a n v e s ü r m e s i g e r e k e n d o s tl u k d u y g u la n n ı b i r k e z d a
h a v u rg u l a y a ra k b i t i r m e k is tiy o r d u . D o m u z l a r i l e in s a n -
la r a ra s ın d a e n k ü ç ü k b i r ç ı k a r ç a tı ş m a s ı y o k tu , o lm a s ı
i ç i n b i r n e d e n d e g ö r e m iy o r d u . V e r d i k l e r i u ğ ra ş la r d a ,
k a rş ıla ş tık la rı g ü ç l ü k l e r d e b i r d i . İş ç i s o r u n u h e r y e r d e
a y n ı d e ğ il m iy d i? B a y P il k in g to n , ta m ö n c e d e n h a z ır l a d ı
ğ ı a n la ş ıla n z e k i c e b i r e s p r i y a p a c a k tı k i, g ü l m e s in i t u t a
m a y ı n c a k o n u ş m a s ın ı k e s m e k
z o ru n d a k ald ı. T o m b u l
y a n a k la r ı m o s m o r k e s i l i n c e y e k a d a r k a h k a h a la r a ttık ta n
s o n ra , e s p ri y i p a tl a ttı : “ S i z l e r a ş a ğ ı k e s i m l e r d e n h a y v a n
la r ı n ı z l a u ğ ra ş m a k z o r u n d a y s a n ız ,” d e d i , “ b i z l e r d e b i z i m
a ş a ğ ı s ın ıf l a rd a n i n s a n la r ım ız la u ğ r a ş m a k z o r u n d a y ız ! ”
E s p ri , m a s a y ı k a h k a h a y ı b o ğ d u . B a y P il k in g to n , H a y v a n
Ç i f t l i ğ i ’ n d e ta y ın la r ı d ü ş ü k tu ttu k l a r ı , iş s a a tle r in in h e r
y e r d e k i n d e n d a h a f a z l a o l m a s ı n ı s a ğ la d ık la r ı v e h a y v a n
l a r ı a ş ırı b o l l u ğ a b o ğ a r a k ş ım a r tm a d ık l a r ı i ç i n d o m u z la r ı
b i r k e z d a h a k u tl a m a k ta n k e n d i n i a la m a d ı.
E n s o n u n d a , h e r k e s i a y a ğ a k a lk m a y a v e b a r d a k la r ın ı
d o ld u r m a y a d a v e t e d e n B a y P il k in g to n , " H a y d i , b e y l e r ! ”
d e d i. “ Ş e r e f e ! H a y v a n Ç i f d i ğ i ’ n in ş e r e f i n e ! ”
H e r k e s c o ş k u y l a b a ğ ır ıp
ç a ğ ırıy o r, a y a k la rın ı y e r e
v u r u y o r d u . N a p o l e o n , o k a d a r k e y i f l e n m i ş ti k i, y e r in d e n
k a lk ıp m a s a y ı d o la n d ı, B a y P i l k i n g to n ’ l a b a r d a k t o k u ş
tu r d u k ta n s o n ra b ir a s ın ı b i r d i k i ş te b i ti r d i . B a ğ ır ıp ç a
ğ ır m a la r d in in c e , h â l â a y a k ta o la n N a p o l e o n , k e n d i s i n in
d e b i r k a ç s ö z ü o ld u ğ u n u b e l i r tti .
H e r z a m a n o ld u ğ u g ib i, k ıs a v e ö z k o n u ş tu . A n l a ş
m a z l ı k d ö n e m i s o n a e r d iğ i i ç i n k e n d i s i d e ç o k m u tl u y d u .
U zun
b i r s ü re , k e n d i s in in v e a rk a d a ş la rın ın t u t u m
ve
d a v ra n ış la r ın ın y ı k ıc ı, d a h a s ı d e v r i m c i o ld u ğ u y o l u n d a
s ö y l e n ti l e r d o l a ş m ı ş tı . B u d e d ik o d u la r, k ö tü y ü r e k l i d ü ş
m a n l a r ın d a n
b iri
ta r a f ı n d a n
ç ı k a r tıl m ı ş
o ls a
g e r e k ti .
K o m ş u ç i f tl i k l e r d e k i h a y v a n l a n a y a k l a n m a y a k ış k ı r ttı k l a n
s ö y l e n m i ş ti . Y a la n ın b ö y l e s i g ö r ü l m e m i ş ti d o ğ ru s u !
O y s a , o n l a n n t e k is te ğ i , h e r z a m a n k o m ş u l a r ıy la b a n ş
i ç i n d e y a ş a m a k , iş i l iş k il e r in i d ü z g ü n b i r b i ç i m d e s ü rd ü r
m e k o l m u ş tu . Y ö n e tm e k te n o n u r d u y d u ğ u b u ç i f tl i k , b ir
k o o p e r a ti f g iri ş im iy d i . E l i n d e k i ta p u s e n e tl e r i n i n o r ta k
s a h ip le r i d o m u z la r d ı.
G e r ç i e s k i k u ş k u la rı n h â lâ s ü rd ü ğ ü n e a s la i n a n m ı
y o rd u , a m a g e n e d e s o n z a m a n l a r d a ç i f tl i ğ i n iş le y iş in d e
k e n d i l e r i n e d u y u la n g ü v e n i d a h a d a a r tı r a c a k b a z ı d e ğ i
ş i k l ik le r e g id ild iğ in i b e l i r t m e k t e y a r a r g ö r ü y o r d u . B u g ü
n e k a d a r, ç i f tl i k te k i h a y v a n la r a ra s ın d a , b i r b i r l e r i n e “ Y o l
d a ş " d e m e k g ib i s a la k ç a b i r a l ış k a n lı k s ö z k o n u s u y d u . B u
a lış k a n lığ a s o n v e r i l e c e k ti . N e r e d e n k a y n a k la n d ığ ın ı b i l
m e d i k l e r i t u h a f b i r a l ış k a n lı k d a , h e r p a z a r s a b a h ı, b a h
ç e d e k i k ü tü ğ e ta k ı l ı d o m u z k a f a s ın ın ö n ü n d e n tö r e n y ü
rü y ü ş ü y le g e ç m e l e r i y d i . B u a lı ş k a n lığ a d a s o n v e r i l e c e k
t i . D o m u z k a f a s ın ı to p r a ğ a g ö m m ü ş l e r d i b il e . K o n u k la r,
g ö n d e r d e d a lg a l a n a n y e ş i l b a y r a ğ a d ik k a tle b a k m ış la rs a
b a y ra ğ ın ü z e r i n d e k i b e y a z to y n a k v e b o y n u z u n k a ld ır ıl
m ış
o ld u ğ u n u
f a r k e tm i ş
o lm a l ıy d ı la r. B u n d a n
b ö y le ,
b a y r a k , d ü z y e ş i l o l a c a k tı .
Y a l n ız , B a y P i l k i n g to n ’ ın d o s tl u k d u y g u la rıy la d o lu ,
o la ğ a n ü s tü k o n u ş m a s ın d a k ü ç ü k b i r d ü z e l tm e y a p m a k
is ti y o r d u . B a y P il k in g to n , k o n u ş m a ş ı b o y u n c a , ç i f t l i k l e
ri n d e n “ H a y v a n Ç i f t l i ğ i ” d iy e s ö z e tm i ş ti . H i ç k u ş k u y o k
k i, “ H a y v a n Ç i f tl i ğ i ” a d ın ın k a ld ır ıld ığ ın ı b i l m e s i o la n a k
s ız d ı , ç ü n k ü b u n u ş im d i o r a d a i l k k e z a ç ık lı y o r d u . Ç i f t
lik b u n d a n b ö y le
y e n id e n
a s ıl a d ıy la , “ B e y l i k
Ç if d ik ”
a d ıy la b i l i n e c e k ti .
N a p o l e o n , s ö z l e r i n i b i ti r i r k e n , “ B e y le r ,” d e d i. “ B i r
k e z d a h a ş e r e f e k a l d ır a c a ğ ız b a r d a k l a r ı m ız ı , a m a b u k e z
H a y v a n Ç i f t l i ğ i ’ n in ş e r e f i n e d e ğ il! B a r d a k la r ın ız ı a ğ z ın a
k a d a r d o ld u r u n . H a y d i b a k a l ı m , b e y l e r : B e y l i k Ç i f t l i k ’ in
ş e re f in e !”
G e n e y ü r e k te n b i r c o ş k u y l a , “ Ş e r e f e ! ” d iy e h a y k ır
d ıl a r; b ir a l a r b i r d ik iş te b i ti r i l d i . N e k i, d ı ş a r ıd a k i h a y
v a n la r b u s a h n e y i s e y r e d e r l e r k e n , b i r tu h a f l ı k s e z i n l e d i -
le r. D o m u z l a r ı n y ü z l e r i n d e d e ğ iş e n b i r ş e y v a rd ı, a m a
n e y d i ? C l o v e r ’ ın y a ş lı d o n u k b a k ış la r ı, y ü z l e r ü z e r i n d e
b i r b i r g e z i n iy o r d u . D o m u z l a r d a n b a z ı l a r ı n ı n
ç e n e le ri
b e ş k a t, b a z ı l a r ı n ı n d ö r t k a t, b a z ı l a r ı n ı n d a ü ç k a t o l m u ş
tu . A m a e ri y ip d e ğ i ş m e k te o la n ş e y n e y d i ? B i r a z s o n r a
h a y k ır ış la r k e s i ld i, m a s a d a k il e r k â ğ ıtla r ın ı a l ıp y a r ım k a
la n o y u n la r ın a y e n i d e n b a ş la d ıla r; h a y v a n la r d a s e s s iz c e
u z a k l a ş tıla r o ra d a n .
D a h a y i r m i o tu z m e t r e k a d a r u z a k l a ş m ış la rd ı k i, o l
d u k l a rı y e r d e k a la k a ld ıla r. Ç i f t l i k e v i n d e b i r g ü r ü ltü d ü r
k o p m u ş tu . G e r i d ö n ü p h ız l a e v e k o ş tu l a r v e p e n c e r e d e n
i ç e r i b a k tıl a r . E v d e k o r k u n ç b i r k a v g a p a tl a k v e r m i ş ti :
b a ğ ı n p ç a ğ ırm a l a r, m a s a y a v u rm a la r, k u ş k u lu s e r t b a k ış
lar, k ü f ü r k ı y a m e t... A n l a ş ıld ığ ı k a d a rıy la k a v g a n ın n e d e
n i, N a p o l e o n i l e B a y P i l k i n g to n ’ ın a y n ı e l d e m a ç a a s ı ç ı
k a r m ış o l m a l a n y d ı .
i ç e r i d e o n ik is i d e ö f k e y l e b a ğ ırıy o r , o n ik is i d e b i r
b i r i n e b e n z i y o r d u . A r tı k d o m u z l a r ı n y ü z l e r i n e n e o l d u
ğu
a n la ş ılm ış tı.
D ış a r ıd a k i
h a y v a n la r,
b ir
d o m u z la r ın
y ü z le r in e , b i r in s a n la rı n y ü z l e r i n e b a k ıy o r; a m a o n l a rı
b i r b i r l e r i n d e n a y ır t e d e m iy o r la r d ı.
K a s ım 1 9 4 3 - Ş u b a t 1 9 4 4
XX. yüzyıl edebiyatının en
büyük isimlerinden biri olan
George Orwell, her yapıtında
kendi evrenini yeniden
kurarak, okurlara benzersiz
bir bakış açısı sunar.
İn g i l i z y a z a r G e o r g e O r w e l l , ü l k e m i z d e d a h a ç o k
Seksen Dört
a d l ı k i t a b ıy l a t a n ın ır .
Hayvan Çiftliği ,
Bin Dokuz Yüz
o n u n çağ d aş k la
s i k l e r a r a s ın a g i r m i ş b i r d i ğ e r ç o k ü n l ü e s e r i d i r . 1 9 4 0 ’ l a r d a k i “ r e e l
s o s y a l i z m ” i n e l e ş t i r i s i o l a n b u r o m a n , d ü n y a e d e b i y a t ın d a y e r g i t ü
r ü n ü n b a ş y a p ıt l a r ın d a n b ir i o l a r a k k ab u l ed ilir .
Hayvan Çiftliği’ n i n
b a ş k i ş i l e r i h a y v a n l a r d ır . B i r ç i f t l i k t e y a ş a y a n h a y
v an l ar , k e n d il e r in i s ö m ü r e n i n s a n l a r a b a ş k a l d ır ıp ç if t liğ in y ö n e t i m i
ni e l e g e ç i r i r . A m a ç l a r ı d ah a e ş it li k ç i b i r t o p l u l u k o l u ş t u r m a k t ır .
A r a l a r ın d a en
a k ıl l ı o l a n
d o m u z l a r , k ıs a s ü r e d e ö n d e r b i r t a k ı m
o l u ş t u r u r ; a m a d e v r i m i d e y i n e o n l a r y o l u n d a n s a p t ı r ır . N e y a z ık
k i in san lar d an
d a h a b a s k ıc ı , d a h a a c ı m a s ız b i r d i k t a t ö r l ü k
k u r u l
m u ş t u r a r t ı k . G e o r g e O r v v e l l , b u r o m a n ın d a t a r i h s e l b i r g e r ç e ğ i
e l e ş t i r m e k t e d i r . R o m a n d a k i ö n d e r d o m u z u n , d ü p e d ü z St a l i n ’ i s i m
g e l e d i ğ i a ç ı k t ır . D i ğ e r k a h r a m a n l a r g e r ç e k k i ş i l e r i ç a ğ r ı ş t ır m a s a l a r
d a, b i r d i k t a t ö r l ü k o r t a m ın d a o l a b i l e c e k k i ş i le r d i r .
A l t b a ş l ı ğ ı 6 ir
Peri M asalı
o lan
Hayvan Çiftliği,
b i r m a s a l a n l a t ım ı y l a
y a z ı l m ı ş t ır ; a m a k ü ç ü k l e r i e ğ l e n d i r e c e k b i r p e r i m a s a l ı d e ğ i l , ç a r
p ıc ı b i r p o l i t i k t a ş l a m a d ır .
Kap ak r esm i: FRİED RİC H K A RL V V A EC H T ER
ISBN 978- 975- 07- 0011- 8
13 TL
K D V D A H İL
9
7 8 9 7 5 0
7 0 0 1 1 8
Related papers
DE LA DESINFORMACIÓN AL TERROR: UNA NOTA SOBRE LA
Diario de Santiago, 2024
Els set reptes dels nous plans i polítiques locals d'habitatge
Repensar la metròpoli: noves claus per a un projecte col·lectiu, 2017
Review essay on Francesca Trivellato's The Promise and Peril of Credit
Business History Review 94 (Autumn 2020): 637–652, 2020
Salam and Istisna
Online publication by accountancy. com. pk, 2005
Digital Technologies for Sustainable Heritage: The Case of Speaking Archaeologically
the 5th Annual Conference on Heritage Management Education and Practice organised by the Ahmedabad University.
Genoese Rome and Genoa–Rome relations in the late seventeenth century (1644–1700), in «Historical Research» (Oxford University Press), XX, pp. 1-19
Genoese Rome and Genoa–Rome relations in the late seventeenth century (1644–1700), in «Historical Research» (Oxford University Press), XX, pp. 1-19 , 2023
Bene comune e bene individuale da Aristotele ad Amartya Sen
Atti dell'Accademia Roveretana degli Agiati, 2023
Las nuevas territoriales de y en la pandemia: desigualdades y conflictos en tiempos de aislamiento en Buenos Aires
Século XXI: Revista de Ciências Sociais, 2022
Political Economy of Anti Refugee in Turkey and Cyber Racism Thematic Analysis of #suriyelilerdefolsun Hashtag
Handbook of Research on the Political Economy of Communications and Media, 2020
The Use of Mobile Technology for Detecting Landmines
International Journal of Computer Applications, 2014
Knowledge sharing in multicultural organizations: evidence from Pakistan
Higher Education, Skills and Work-Based Learning, 2020
Association between Tuberculosis & COVID-19 in the Context of Dhaka City
Zenodo (CERN European Organization for Nuclear Research), 2023
Üzvi meliorantların Xəzərsahili şorlaşmış torpaqlara ekomeliorativ təsirinin tədqiqi
ЭКОЭНЕРГЕТИКА Научно-технический журнал, 2021
Physically bound and chemically grafted activated carbon supported 1-hexyl-3-methylimidazolium bis(trifluoromethylsulfonyl)imide and 1-ethyl-3-methylimidazolium acetate ionic liquid absorbents for SO 2 /CO 2 gas separation
Chemical Engineering Journal, 2016
Acute and chronic effects of exposure to the juvenile hormone analog fenoxycarb during sexual reproduction in Daphnia magna
Ecotoxicology, 2018
Intra-night optical variability of γ −ray detected narrow-line Seyfert1 galaxies
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 2020