GPP 003-A Kaw. Perdagangan (Addendum 2017)

GP003-A KAWASAN PERDAGANGAN JABATAN PERANCANGAN BANDAR DAN DESA SEMENANJUNG MALAYSIA KEMENTERIAN KESEJAHTERAAN BANDAR, PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN 2016 Cetakan Pertama 2016 © Hak cipta Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan Hak cipta terpelihara Mana-mana bahagian dalam garis panduan perancangan ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk, sama ada dengan cara elektronik, gambar rakaman dan sebagainya tanpa terlebih dahulu mendapat kebenaran bertulis daripada Penerbit. ISBN 978-967-5456-44-2 Diterbitkan di Malaysia oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan Tel: 03 – 2265 0600 Faks: 03 – 2265 0601 Pemberitahuan Garis panduan perancangan ini telah diluluskan oleh Mesyuarat Jemaah Menteri pada 1 Julai 2015, Mesyuarat Majlis Perancang Fizikal Negara pada 20 Ogos 2015 dan Mesyuarat Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan pada 23 Februari 2016. Garis panduan perancangan ini memansuh dan menggantikan Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Kawasan Perdagangan bil. JPBD 11/97, Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Hypermarket bil. JPBD 6/2003, dan Garis Panduan Perancangan Pembangunan Cafe Terbuka bil. JPBD 1/2002. Garis panduan perancangan ini hendaklah dibaca bersama dengan rancangan pemajuan yang sedang berkuatkuasa serta peruntukan Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 [Akta 172], Kanun Tanah Negara 1965 [Akta 56/1956], Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 [Akta 133] dan Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984. Garis panduan perancangan ini juga hendaklah dibaca bersama dasar-dasar, pekeliling, arahan, garis panduan dan piawaian yang disediakan oleh kementerian dan agensi-agensi lain berkaitan. 2016 Garis Panduan perancangan ini dipinda selaras dengan keputusan Mesyuarat Jemaah Menteri pada 5 Julai 2017 terhadap kelonggaran had keluasan ruang lantai bagi format perniagaan superstore daripada 3,000 hingga 4,999 meter persegi kepada minimum 2,000 sehingga 4,999 meter persegi tertakluk kepada pemakaian syarat tersebut di Lembah Klang, Pulau Pinang, Johor Bahru dan Ipoh sahaja. 2017 (Addendum) 1. TUJUAN 1 2. LATAR BELAKANG 1 3. SKOP 1 3.1 Definisi 2 3.2 Klasifikasi Kawasan Perdagangan 2 3.3 Perundangan dan Panduan Berkaitan 2 4. PRINSIP PERANCANGAN 4.1 Pematuhan Kepada Perancangan Setempat 4.2 Pembangunan Perdagangan Mengikut Hierarki 3 3 dan Menjadi Pemangkin Pembangunan 3 4.3 Kepelbagaian Aktiviti Dan Peluang Penyertaan 3 4.4 Kemudahsampaian 3 4.5 Berkomponen dan Berkualiti 4 4.6 Kebersihan, Keselamatan, Keselesaan dan Harmoni 4 4.7 Inovatif, Estetika dan Beridentiti 4 5. GARIS PANDUAN UMUM 5 5.1 Perancangan dan Perletakan Tapak 5 5.2 Laluan Keluar Masuk 5 5.3 Sirkulasi Dalaman 6 5.4 Zon Penampan 6 5.5 Susun Atur dan Reka Bentuk (Kawasan dan Dalaman Bangunan) 7 5.6 Ketinggian Bangunan 8 5.7 Landskap 9 5.8 Pencahayaan dan Keselamatan 5.9 Papan Iklan Perniagaan 10 5.10 Penyediaan Kemudahan Sokongan 10 5.11 Keperluan-keperluan Lain 12 6. GARIS PANDUAN KHUSUS 9 13 6.1 Hypermarket 13 6.2 Superstore 21 6.3 Departmental Store 25 6.4 Pasaraya (Supermarket) 29 6.5 Kompleks (Mall) Perniagaan 32 6.6 Pangsapuri Perkhidmatan, Hotel dan Pejabat 36 6.7 Restoran 40 6.8 Kedai, Kedai Mampu Milik, Rumah Kedai dan Kedai Pejabat 43 6.9 Arked atau Bazar 47 6.10 Kafe Terbuka 49 6.11.1 Gerai : Statik 60 6.11.2 Gerai : Sementara 68 6.12 Pasar Borong, Pasar Basah dan Kering 72 6.13 Stesen Minyak 75 7. RUJUKAN 8. LAMPIRAN 1 SENARAI FOTO Foto 1: Ruang legar yang memberikan keselesaan kepada laluan pejalan kaki – Pavillion, Kuala Lumpur (9 Ogos 2010) Foto 2: 4 Laluan keluar masuk yang diasingkan untuk keselamatan dan keselesaan pengunjung hypermarket – Giant Hypermarket, Seksyen 13, Shah Alam (Ogos 2009) Foto 3: Laluan pejalan kaki yang selamat dan selesa – Kuala Kangsar (Jun 2010) Foto 4: 10 Contoh tempat letak kereta di dalam kawasan perdagangan – Restoran KFC Jalan Kepong, Kuala Lumpur (Ogos 2010) Foto 9: 9 Perletakan CCTV di kawasan perdagangan – Kuala Terengganu (Julai 2011) Foto 8: 8 Badan air dalam kawasan perdagangan – Alamanda Putrajaya (Ogos 2010) Foto 7: 7 Pintu gerbang yang bercirikan sense of welcoming - Sibu, Sarawak (April 2009) Foto 6: 6 Laluan pejalan kaki yang berbumbung dan selesa di dalam kawasan hypermarket – Tesco Extra, Shah Alam (Ogos 2010) Foto 5: 6 10 Ruang perhentian bas dan teksi yang ditempatkan di luar premis perdagangan – Carrefour, Subang Jaya (Mei 2009) 11 Foto 10: Ruang menempatkan fasiliti mesra bayi di kompleks (mall) perniagaan 12 Foto 11: Kemudahan troli yang mudah sampai perlu disediakan di kawasan hypermarket – Tesco Extra Shah Alam (Ogos 2010) 19 Foto 12: Superstore Giant dan Parkson di dalam kompleks (mall) perniagaan 22 Foto 13: Departmental store Sogo di bangunan sesebuah 26 Foto 14: Departmental store Isetan dan Parkson di dalam kompleks kompleks (mall) perniagaan 26 Foto 15: Pasaraya (supermarket) di bangunan bersambung atau rumah kedai 29 Foto 16: Kompleks membeli belah Putra Place memiliki ciri-ciri kompleks (mall) perniagaan 32 Foto 17: Hotel di bangunan sesebuah 36 Foto 18: Restoran di bangunan sesebuah 40 Foto 19: Contoh kedai 43 Foto 20: Contoh kedai mampu milik 43 Foto 21: Contoh kedai pejabat 43 Foto 22: Arked Jalan Tunku Abdul Rahman 47 Foto 23: Hiasan landskap menggunakan pokok-pokok sebagai hiasan yang berfungsi sebagai pemisah ruang 56 Foto 24: Kolam ikan hiasan yang boleh disediakan di kawasan kafe dan contoh pokok-pokok bunga yang sesuai ditanam 57 Foto 25: Medan selera dalam bangunan dan medan selera luar bangunan 60 Foto 26: Penjaja bergerak menggunakan karavan dan pasar minggu 68 Foto 27: Pasar Siti Khatijah, Kota Bharu yang menempatkan barangan basah dan kering 72 Foto 28: Pasar Borong Kuala Besut 73 Foto 29: Stesen minyak Petronas, Presint 9, Putrajaya 75 SENARAI RAJAH Rajah 5.1: Penyediaan jalan susur ke kawasan perdagangan dari jalan utama 5 Rajah 5.2: Ilustrasi zon penampan di kawasan perdagangan 7 Rajah 6.1: Konsep perletakan hypermarket 14 Rajah 6.2: Perletakan hypermarket selari dengan jalan utama 14 Rajah 6.3: Contoh susunatur kawasan hypermarket pada keluasan minimum 20 Rajah 6.4: Susun atur Kedai Mampu Milik 1 45 Rajah 6.5: Susun atur Kedai Mampu Milik 2 45 Rajah 6.6: Susun atur Kedai Mampu Milik 3 45 Rajah 6.7: Susun atur bagi medan selera luar bangunan 63 Rajah 6.8: Ilustrasi model sebuah medan selera 63 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 1. TUJUAN Garis panduan perancangan ini bertujuan membantu Pihak Berkuasa Negeri (PBN) dan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) serta semua pihak yang terlibat dalam merancang, mengawal dan membangunkan kawasan perdagangan khususnya semasa penyediaan pelanpelan pembangunan dan proses permohonan kebenaran merancang. Objektif garis panduan perancangan ini adalah untuk – (i) (ii) (iii) 2. menggalakkan pembangunan kawasan perdagangan baru di lokasi yang bersesuaian, strategik dan berharmoni serta tidak menjejaskan aktiviti perniagaan runcit tempatan; menentukan penyediaan susun atur dan reka bentuk kawasan perdagangan yang lengkap, efektif serta menarik supaya mempunyai imej dan identiti tersendiri; Menggalakkan perancangan sistem sirkulasi yang sistematik dan efektif serta mengambil kira keperluan pejalan kaki dan kenderaan tidak bermotor. LATAR BELAKANG Aktiviti perdagangan perlu dirancang secara komprehensif kerana ia merupakan komponen guna tanah yang terpenting di kawasan bandar. Pertumbuhan ekonomi semasa dan perubahan cara hidup memberi perspektif baru dalam aktiviti 1 perdagangan bagi memenuhi keperluan pelanggan. Perdagangan kini dilihat bukan sahaja sebagai satu aktiviti sokongan sahaja malah dilihat sebagai pemangkin kepada pembangunan setempat. Pembangunan perdagangan berskala besar seperti hypermarket atau kompleks (mall) perniagaan boleh memberi kesan besar kepada aktiviti perniagaan runcit tempatan. Oleh itu, perhatian yang khusus haruslah diberi dalam merancang pembangunan aktiviti perdagangan ini supaya teratur, sesuai dan saling melengkapi mengikut fungsi dan khidmatnya. 3. SKOP Garis panduan perancangan ini terbahagi kepada – (i) Garis panduan umum yang meliputi perancangan dan perletakan tapak, laluan keluar masuk, sirkulasi dalaman, zon penampan, susun atur dan reka bentuk kawasan dan dalaman bangunan, ketinggian bangunan, landskap, pencahayaan dan keselamatan, papan iklan perniagaan, penyediaan kemudahan sokongan dan keperluan-keperluan lain; dan (ii) Garis panduan khusus yang merangkumi keperluan minimum bagi pembangunan kawasan perdagangan. Perincian mengenai GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN aspek perletakan, struktur binaan, saiz minimum tapak, zon penampan tempat letak kenderaan, laluan pejalan kaki dan lain-lain. Garis panduan perancangan ini terpakai untuk – (i) Perancangan pembangunan kawasan perdagangan baru; dan (ii) Pembangunan sedia ada yang merangkumi pembangunan infill, pembangunan semula kawasan perdagangan dan tukar guna jenis perniagaan. 3.1 Definisi 2 (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) Hypermarket; Superstore; Departmental Store; Pasaraya (Supermarket); Kompleks (Mall) Perniagaan; Pangsapuri Perkhidmatan, Hotel, dan Pejabat; (vii) Restoran; (viii) Kedai, Kedai Mampu Milik, Rumah Kedai dan Kedai Pejabat; (ix) Arked atau Bazar; (x) Kafe Terbuka; (xi) Gerai Statik dan Gerai Sementara; (xii) Pasar Borong, Pasar Basah dan Kering; dan (xiii) Stesen Minyak. Perdagangan membawa maksud apa-apa aktiviti penawaran, pertukaran, perkhidmatan dan penyimpanan barangan untuk tujuan perniagaan. Sila rujuk definisi bagi setiap klasifikasi perdagangan di bahagian 6 garis panduan khusus. Premis Perdagangan bermaksud bangunan dan perkarangannya yang menempatkan aktiviti perdagangan. 3.3 Kawasan Perdagangan adalah kawasan yang menempatkan premis-premis perdagangan. Perundangan dan panduan lain berkaitan dengan pembangunan kawasan perdagangan adalah seperti berikut – (i) 3.2 Klasifikasi Kawasan Perdagangan Kawasan perdagangan dan diklasifikasikan seperti berikut – (ii) premis Perundangan dan Panduan Berkaitan (iii) (iv) Kanun Tanah Negara 1960 [Akta 56/1965]; Akta Kerajaan Tempatan 1976 [Akta 171]; Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 [Akta 172]; Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 [Akta 133]; GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (v) Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984 (UKBS); (vi) Undang-Undang Kecil Tred, Perniagaan dan Perindustrian; (vii) Guidelines on Foreign Participation in the Distributive Trade Services Malaysia, Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan (KPDNKK), 2012; (viii) Garis Panduan Penyediaan Fasiliti Mesra Bayi Di Tempat Awam, Kementerian Kesihatan Malaysia, 2013; (ix) Manual Saliran Mesra Alam (MSMA) 2000, Jabatan Pengairan dan Saliran; (x) Buku Teknologi Penuaian Air Hujan (Rainwater Harvesting Technology Guidebook), Jabatan Pengairan dan Saliran Malaysia, 2007; dan (xi) Undang-undang kecil, kaedahkaedah, pekeliling dan garis panduan lain yang berkaitan. 4. PRINSIP PERANCANGAN 4.1 Pematuhan Kepada Perancangan Setempat Pembangunan kawasan perdagangan dan premis hendaklah mengikut keperluan setempat dan mematuhi rancangan struktur, rancangan tempatan dan rancangan kawasan khas. 4.2 3 Pembangunan Perdagangan Mengikut Hierarki dan Menjadi Pemangkin Pembangunan Perancangan kawasan perdagangan hendaklah mengikut hierarki pusat perdagangan. Ini boleh mencerminkan jenis dan skala pembangunan yang akan dibenarkan. Pembangunan perdagangan berskala besar boleh menjadi pemangkin kepada pembangunan setempat dan pada masa yang sama ianya hendaklah tidak menjejaskan aktiviti perniagaan setempat sedia ada. 4.3 Kepelbagaian Aktiviti Perdagangan dan Peluang Penyertaan Perancangan kawasan perdagangan hendaklah memberi perhatian kepada kepelbagaian aktiviti perdagangan bagi meningkatkan peluang penyertaan semua golongan peniaga dan merancakkan aktiviti perniagaan melalui penyediaan ruang niaga sokongan. 4.4 Kemudahsampaian Kawasan perdagangan hendaklah mudah sampai kepada semua golongan masyarakat dan boleh dihubungi oleh pelbagai mod pengangkutan bagi memudahkan pergerakan pengunjung. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 4.5 4 Berkomponen dan Berkualiti Kawasan perdagangan dan premis hendaklah dilengkapi dengan kemudahan sokongan yang mencukupi seperti tempat pembuangan sampah, surau, tandas dan tempat letak kenderaan. Segala kemudahan sokongan yang disediakan hendaklah berkualiti dan mematuhi piawaian yang ditetapkan. 4.6 Kebersihan, Keselamatan, Keselesaan dan Harmoni Reka bentuk dan susun atur kawasan perdagangan serta struktur kemudahan hendaklah mengutamakan aspek keselamatan, kebersihan, mesra alam, mesra pengguna dan berharmoni dengan kawasan sekitar serta dapat meningkatkan interaksi pengguna. Ruang legar yang disediakan hendaklah mengambil kira keselesaan laluan pejalan kaki dan tidak mengganggu laluan awam. [Rujuk Foto 1] Susun atur, bahan dan kualiti perabot yang digunapakai hendaklah sesuai dengan iklim negara ini dan memberi keselesaan kepada pengguna, terutamanya di dalam perancangan premis kafe terbuka. Foto 1: Ruang legar yang memberikan keselesaan kepada laluan pejalan kaki – Pavillion, Kuala Lumpur (9 Ogos 2010) 4.7 Inovatif, Estetika dan Beridentiti Reka bentuk dan susun atur premis perniagaan hendaklah inovatif dan memberi keutamaan kepada pemeliharaan warisan dan nilai estetika bagi melambangkan imej, identiti dan sosiobudaya tempatan di samping dapat mempertingkatkan suasana persekitaran yang menarik dan indah. Selain itu reka bentuk yang universal hendaklah ditekankan bagi memenuhi keperluan semua golongan masyarakat terutamanya golongan orang kelainan upaya (OKU). Penyediaan struktur landskap lembut dan landskap kejur (hardscape) yang unik dan ceria adalah digalakkan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 5. GARIS PANDUAN UMUM 5.1 Perancangan dan Perletakan Tapak 5 Kawasan perdagangan tidak dibenarkan berkongsi lorong belakang dengan kawasan kediaman. Aktiviti perdagangan berdensiti tinggi hendaklah dirancang di lokasi yang strategik di jalan utama dan mudahsampai terutamanya dengan sistem pengangkutan awam. 5.2 Laluan Keluar Masuk Menggalakkan ciri-ciri pemuliharaan dan mempunyai kesinambungan melalui penyusunan komponen guna tanah dan aktiviti yang bersesuaian dengan pembangunan di kawasan sekitar. Jalan susur sekurang-kurangnya selebar 15 meter hendaklah disediakan antara jalan utama dengan kawasan perdagangan. Laluan keluar masuk tidak boleh menghadap terus ke jalan utama yang mempunyai rizab 20 meter ke atas. Menggalakkan pembangunan secara infill dengan mengambil kira faktor-faktor perletakan, kawasan persekitaran, jenis aktiviti, ketinggian bangunan dan nisbah plot seperti yang ditentukan oleh pihak berkuasa tempatan. Elemen pembangunan hendaklah mengambil kira dan disesuaikan dengan keadaan topografi asal tapak tanpa menjejaskan keadaan persekitaran dan keunikan alam semulajadi. Ini bagi menjamin keselamatan dan mengelakkan bencana alam di samping mewujudkan pemandangan persekitaran yang harmoni. Aktiviti perdagangan berskala kecil dan perkhidmatan yang beroperasi di rumah kedai serta bangunan bersepadu yang tidak mencemarkan boleh diletakkan berhampiran dengan kawasan perumahan. Rajah 5.1: Penyediaan jalan susur ke kawasan perdagangan dari jalan utama Jalan susur hendaklah mempunyai sirkulasi laluan yang berterusan dan bersambung ke jalan utama. Jalan susur juga hendaklah mempunyai sekurang-kurangnya dua akses ke premis perdagangan supaya laluan jalan utama lebih lancar. [Rujuk Foto 2] GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 6 kemudahsampaian pejalan kaki ke pusat tumpuan awam. [Rujuk Foto 3] Laluan Masuk Laluan Keluar Foto 2: Laluan keluar masuk yang diasingkan untuk keselamatan dan keselesaan pengunjung hypermarket – Giant Hypermarket, Seksyen 13, Shah Alam (Ogos 2009) Penyediaan jalan keluar masuk hendaklah di tempat yang strategik, mudah dan selamat. 5.3 Sirkulasi Dalaman Sirkulasi dalaman hendaklah berterusan, mempunyai reka bentuk yang selamat bagi golongan OKU, warga emas dan kanak-kanak. Jalan sirkulasi dalaman hendaklah tidak kurang daripada 12 meter lebar. Laluan bagi kenderaan memunggah hendaklah diasingkan dari jalan susur ke tempat letak kenderaan pengunjung, pelanggan, pekerja dan penyewa. Jalan buntu (cul-de-sac) tidak dibenarkan di kawasan perniagaan. Laluan pejalan kaki yang bersambung, sistematik, selamat dan selesa hendaklah disediakan bagi meningkatkan Foto 3: Laluan pejalan kaki yang selamat dan selesa – Kuala Kangsar, Jun 2010 Perlu menyediakan sistem laluan siar kaki yang berterusan, berbumbung dan mesra kanak-kanak, golongan OKU dan warga emas dari tempat letak kenderaan ke bangunan perdagangan. [Rujuk Foto 4] 5.4 Zon Penampan Zon penampan (buffer) selebar minimum 20 meter disediakan untuk melindungi pandangan dan menampan bunyi bising dari kawasan perdagangan dengan kawasan sekitarnya. Zon ini boleh diintegrasikan dengan ruang pejalan kaki, penanaman pokok serta ruang menunggu dan rehat di kawasan perdagangan tersebut. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 5.5 7 Susun Atur dan Reka Bentuk (Kawasan dan Dalaman Bangunan) Hendaklah mengutamakan ciri-ciri seni bina, budaya dan warisan yang melambangkan sosio-budaya dan sejarah tempatan untuk meningkatkan sense of place, suasana tempat yang harmoni, unik dan bermakna. Susun atur dan reka bentuk kawasan perdagangan hendaklah memenuhi kepelbagaian aktiviti dan dapat mewujudkan persekitaran ceria dan selesa kepada pengunjung Foto 4: Laluan pejalan kaki yang berbumbung dan selesa di dalam kawasan hypermarket – Tesco Extra, Shah Alam (Ogos, 2010) Zon Penampan Zon Penampan Rajah 5.2: Ilustrasi zon perdagangan Kawasan Tanaman Hijau/Laluan Pejalan Kaki/Ruang Menunggu 3m(10’) penampan Reka bentuk, susun atur dan pintu masuk utama bangunan atau kawasan perdagangan hendaklah jelas dan highly visible. Elemen-elemen reka bentuk yang memberi pengunjung sense of welcome digalakkan bagi menambah baik keindahan identiti bangunan. [Rujuk Foto 5] Menyediakan tanda arah yang jelas menuju ke pintu masuk bangunan atau kawasan perdagangan. Kawasan Perdagangan Kawasan Tanaman Hijau/Laluan Pejalan Kaki/Ruang Menunggu 3m(10’) Mewujudkan suasana perdagangan berasaskan konsep market place untuk memudahkan dan menarik perhatian orang ramai berkunjung. di kawasan 8 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN Ketinggian bangunan perlu dikawal untuk mengekalkan serta menyesuaikannya dengan persekitaran. b. Keperluan perdagangan; Foto 5: Pintu gerbang yang bercirikan sense of welcome - Sibu, Sarawak (April 2009) functional aktiviti Ini bertujuan untuk memenuhi keperluan pengudaraan dan cahaya siang hari (day lighting), aktiviti pemunggahan dengan selesa, keselamatan persekitaran dan lain-lain. c. Keperluan kawasan khusus; 5.6 Ketinggian Bangunan Ketinggian bangunan hendaklah dikawal bagi menjamin kesinambungan reka bentuk dan keseragaman garis latar langit dengan persekitaran bandar. Ia juga bertujuan mengurangkan kesan bayang dan cahaya semulajadi (natural lighting) ke atas bangunan berdekatan. Di samping itu, kawalan ketinggian perlulah mengikut peredaran udara semulajadi yang baik, menjamin tahap kesendirian (privacy), menepati keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia (JPBM) dan keperluan yang lain yang berkaitan. Faktor bagi menentukan ketinggian adalah – kawalan a. Pertimbangan pengekalan mercu tanda, landskap bandar (townscape), dan bangunan atau kawasan warisan; Bangunan yang akan dibangunkan di sekitar dan dalam kawasan yang dikhaskan untuk laluan penerbangan dan komunikasi gelombang mikro hendaklah mempunyai had ketinggian tertentu dengan merujuk kepada Jabatan Penerbangan Awam dan Rancangan Pemajuan. d. Kapasiti kemudahan infrastruktur; Ketinggian bangunan atau ruang lantai perniagaan hendaklah dioptimumkan dengan keupayaan untuk menampung pertambahan isipadu lalu lintas supaya aliran lalu lintas lancar. Ketinggian bangunan atau ruang lantai perniagaan juga hendaklah dikawal supaya kapasiti kemudahan infrastruktur dan awam sedia ada dapat menampung aktiviti yang dijalankan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN Ketinggian bangunan juga hendaklah mengambil kira kemudahan mencegah kebakaran serta keupayaan asas bangunan (building foundation). 5.7 Landskap Menyediakan plaza dan medan pejalan kaki berkonsepkan street shopping, courtyard serta lain-lain bentuk ruang terbuka bagi mewujudkan persekitaran kawasan perdagangan yang selesa, ceria dan sihat di samping dapat berinteraksi dan beristirahat. Mewujudkan rangkaian badan air, dataran dan taman awam untuk menghasilkan persekitaran bandar yang beridentiti, berbudaya dan mampan melalui elemen landskap. [Rujuk Foto 6] Mereka bentuk elemen landskap kejur seperti lampu dan permukaan berturap yang bersesuaian dengan landskap lembut. 9 Menyediakan pemisah sama ada dalam bentuk tanah lapang, landskap, courtyard, jalan atau penampan hijau. Mewujudkan persekitaran hijau seperti taman atas bumbung, pocket parks dan sebagainya. Rujuk Garis Panduan Perancangan Taman Atas Bumbung (JPBD SM. GP014-A, 2012). Menggalakkan penanaman pokok utama yang mempunyai ciri-ciri rendang, akar tidak merebak, tidak berbuah, dahan tidak rapuh, tidak mempunyai daun yang kerap gugur serta mudah diselenggarakan. Pokok renek dan penutup bumi digalakkan ditanam di kawasan jalan masuk utama, di pembahagi lot dan kawasan tempat letak kenderaan. Penanaman pokok utama dan renek hendaklah tidak mengganggu kualiti pandangan dari aspek pencahayaan, fungsi sistem CCTV dan keselamatan jalan raya. 5.8 Pencahayaan dan Keselamatan Sistem pencahayaan yang mencukupi dan bersesuaian adalah perlu khususnya pada waktu malam bagi tujuan memaksimumkan pengawasan dan mengurangkan ancaman keselamatan dari perbuatan jenayah (fear of crime). Foto 6: Badan air dalam kawasan perdagangan– Alamanda Putrajaya (Ogos 2010) Pendawaian dan peralatan pencahayaan hendaklah diletakkan di tempat yang sukar dicapai oleh orang awam bagi tujuan keselamatan dan mengelak vandalisma. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN Lampu yang terang hendaklah disediakan di tempat yang terlindung atau terasing (remote or isolated areas) bagi menghindarkan aktiviti jenayah. Secara amnya, pencahayaan hendaklah ditekankan di kawasan-kawasan berikut– (a) Laluan sirkulasi utama; (b) Tempat letak kenderaan; (c) Pintu masuk keluar ke kawasan dan bangunan perdagangan; (d) Di sekeliling (perimeter) bangunan; dan (e) Ruang-ruang kosong di antara garisan bangunan. 5.9 Papan Iklan Perniagaan Hendaklah menggunakan Bahasa Melayu dan mengikut ukuran serta susunan yang dibenarkan. 5.10 Penyediaan Kemudahan Sokongan a. Tempat Letak Kenderaan (i) Sistem pengawasan keselamatan menggunakan CCTV digalakkan di kawasan dan bangunan perdagangan. [Rujuk Foto 7] (ii) Foto 7: 10 Menyediakan kemudahan tempat letak kereta yang mencukupi dengan mengambil kira keperluan pelanggan OKU dan pelanggan berkeluarga (kanak-kanak dan bayi) serta pemandu wanita berseorangan (single woman driver). Dilengkapi dengan kemudahan tempat letak kereta off-street parking atau on-street parking mengikut piawaian perancangan semasa. [Rujuk Foto 8] Perletakan CCTV di kawasan Perdagangan – Kuala Terengganu (Julai 2011) Foto 8: Contoh tempat letak kereta di dalam kawasan perdagangan – Restoran KFC Jalan Kepong, Kuala Lumpur (Ogos 2010) GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (iii) On-Street Parking tidak boleh diletakkan di tempat-tempat berikut –  Laluan keluar masuk bangunan.  Kawasan memunggah barang.  Kawasan laluan perkhidmatan seliaan.  Di persimpangan jalan, laluan lintasan pejalan kaki, perhentian bas dan teksi.  On-Street parking hanya dibenarkan pada sebelah tepian jalan sahaja.  Tidak dibenarkan di lorong tepi atau pemisah (fire-break) antara deretan rumah kedai. (iv) Menyediakan ruang khusus untuk kemudahan perkhidmatan pengangkutan awam (bas dan teksi) dan kenderaan persendirian bagi menurun dan mengambil penumpang. Ruang tersebut hendaklah disediakan di luar premis perdagangan dan tidak menghalang aliran lalu lintas. [Rujuk Foto 9] b. Fasiliti Mesra Bayi Menyediakan kawasan atau fasiliti khas yang mesra bayi untuk ibu menyusukan bayi di kawasan atau bangunan perdagangan yang memberi perkhidmatan kepada orang awam sebagai sokongan kepada program penyusuan susu ibu. [Rujuk Foto 10] 11 Penyediaan fasiliti ini hendaklah merangkumi tiga aspek yang perlu di ambil perhatian iaitu keselamatan, kebersihan dan keselesaan. Foto 9: Ruang perhentian bas dan teksi yang ditempatkan di luar premis perdagangan – Carrefour, Subang Jaya (Mei 2009) Sistem kawalan keselamatan di luar pintu masuk atau berhampiran dengan lokasi fasiliti adalah digalakkan. Menyedia soket untuk kegunaan pam susu. Lokasi soket hendaklah sekurangkurangnya 1.2 meter dari paras lantai. Meletak papan tanda khas untuk kegunaan ibu menyusu sahaja. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (b) Menyedia Laporan Cadangan Pemajuan (LCP) (Seksyen 21A, Akta 172). (c) Menyedia Laporan Penilaian Kesan Trafik (TIA) atau Laporan Penilaian Trafik (TA) bagi saiz atau intensiti pembangunan tertentu. (d) Menjalankan Kajian Impak Cadangan Pembangunan terhadap perniagaan runcit setempat, lalu lintas, prasarana dan sosio-ekonomi sedia ada untuk pertimbangan PBT bagi semua jenis perniagaan atau perdagangan yang dibangunkan secara bangunan sesebuah (free standing building) atau jika ruang lantai perniagaan adalah melebihi 3,000 meter persegi (KPDNKK, 2012). Proses ini juga hendaklah mengambil kira prinsip-prinsip amalan peraturan terbaik (good regulatory practice) bagi memastikan pembangunan sesebuah kawasan perdagangan adalah mesra pelabur dan perniagaan di samping mengambil kira keperluan peniaga dan pelanggan. Foto 10: Ruang menempatkan fasiliti mesra bayi di kompleks (mall) perniagaan 5.11 Keperluan-Keperluan Lain Sebarang kelulusan kemajuan kawasan perdagangan terutamanya bagi kawasan perdagangan berskala besar seperti hypermarket, superstore, departmental store dan kompleks (mall) perniagaan hendaklah mengambil kira keperluankeperluan lain seperti berikut – (a) Arahan-arahan yang diberikan oleh Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN) bagi setiap negeri. 12 (e) Kajian persepsi pengguna digalakkan bagi memudahkan penterjemahan reka bentuk kawasan dan bangunan mengikut aspirasi penduduk tempatan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 6. GARIS PANDUAN KHUSUS PERKARA 6.1 13 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Hypermarket (1) Definisi (2) Keluasan Tapak Hypermarket adalah gedung perniagaan layandiri dalam bangunan sesebuah dengan keluasan ruang lantai perniagaan tidak kurang daripada 5,000 meter persegi yang menjual pelbagai jenis barangan pengguna, merangkumi barangan makanan dan bukan makanan, dalam pelbagai saiz, kuantiti dan bentuk pembungkusan. (KPDNKK, 2012). Tidak kurang daripada 1.8 hektar. Penentuan keluasan minimum kawasan hypermarket hendaklah berdasarkan keupayaan untuk menampung perkara berikut– (a) Luas ruang lantai niaga minimum hypermarket ≥ 5,000 meter persegi; (b) Luas ruang lantai niaga perniagaan sokongan di antara minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada keluasan ruang lantai niaga minimum hypermarket; (c) Nisbah ruang minimum untuk gudang dan stor adalah 10 peratus dari keluasan keseluruhan ruang lantai perniagaan; (d) 10 peratus kawasan lapang berfungsi; (e) Bilangan tempat letak kenderaan pengguna, pekerja dan kenderaan pengangkut; (f) Penyediaan ruang lantai kemudahan sokongan yang lain; dan (g) Jalan sirkulasi dalaman. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA (3) Perletakan/Perancangan Tapak 14 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Hypermarket dibenarkan untuk dibangunkan di kawasan Dewan Bandaraya atau Majlis Perbandaran sahaja (KPDNKK, 2012). Tidak dibenarkan beroperasi dalam lingkungan jejari (radius) 1.6 kilometer daripada kawasan perumahan, sekolah, hospital, rumah ibadat dan pusat bandar sedia ada. (Rujuk Rajah 6.1) Tidak digalakkan di kawasan perumahan, pusat kejiranan dan di kawasan perniagaan sedia ada. Rajah 6.1: Konsep perletakan hypermarket Rajah 6.2: Perletakan hypermarket selari dengan jalan utama Perletakan hypermarket hendaklah mengikut hierarki petempatan dan berhampiran jalan utama. Dihubungkan dengan jalan pengumpul (minimum 20 meter) untuk menampung lalu lintas yang tinggi dan pelbagai jenis kenderaan. Jalan susur ke hypermarket perlu disediakan. (Rujuk Rajah 6.2) GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 15 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (4) Jenis Bangunan Dibenarkan untuk beroperasi dalam bentuk format stand-alone atau anchor tenant. (5) Nisbah Plot Tertakluk kepada kelulusan PBT berkenaan. (6) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. (7) Ketinggian Bangunan Hypermarket (bangunan hypermarket merujuk kepada bangunan di mana hypermarket beroperasi) Kawalan ketinggian Digalakkan satu setengah tingkat, maksimum 4 tingkat. Bangunan 2 tingkat atau lebih Sediakan escalator atau walkalator. Bangunan 3 dan 4 tingkat Sediakan lif untuk pelanggan dan lif pengangkut. Keluasan ruang lantai niaga minimum hypermarket 5,000 meter persegi. Keluasan ruang lantai niaga perniagaan sokongan Minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada luas ruang lantai niaga minimum hypermarket. (8) Keluasan Ruang Lantai (9) Jalan Keluar Masuk Sekurang-kurangnya dua jalan keluar masuk dengan kelebaran tidak kurang daripada 15 meter. (10) Jalan Susur dari Jalan Utama Lebar 15 meter. 16 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (11) Jalan Sirkulasi Dalaman Lebar jalan tidak kurang daripada 12 meter. (12) Anjakan Bangunan Tidak kurang daripada 20 meter termasuk sirkulasi dalaman, laluan pejalan kaki, tempat pengindahan dan penanaman pokok serta taman atau tempat berehat. (13) Landskap Penanaman pokok di sekeliling hypermarket adalah digalakkan. (14) Tempat Letak Kenderaan (TLK) Tempat letak kenderaan untuk pengunjung hypermarket boleh disediakan di bahagian hadapan atau di dalam bangunan sama ada di basement atau rooftop parking. kawasan Pengiraan keperluan tempat letak kenderaan hendaklah mengambil kira perkara berikut – Nisbah minimum petak kereta dengan saiz ruang lantai perniagaan ialah 1 petak kereta per 20 meter persegi ruang lantai niaga kasar atau mengikut peraturan-peraturan mengenai peruntukan petak kereta di kawasan perniagaan yang ditentukan oleh PBT masingmasing atau mana yang lebih tinggi. (i) Minimum 30 unit petak kereta bagi pekerja hypermarket. 3 unit petak kereta bagi setiap 2 unit premis ruang niaga sokongan dengan bilangan minimum 15 petak. 1 unit petak kereta bagi setiap unit gerai dengan bilangan minimum 15 petak. (ii) TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK. (iii) Bilangan petak motosikal berbumbung dan berkunci adalah 10 peratus daripada jumlah keseluruhan bilangan petak kereta. 17 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (15) Kemudahan Sokongan (iv) Minimum 10 petak tempat letak kenderaan penghantar atau pengangkut (treler, lori panjang dan kontena) disediakan secara berasingan daripada petak kereta pengunjung, pelanggan dan pekerja. (v) Lebar jalan antara kereta 4.9 meter. Disediakan di lokasi yang strategik dan mudah diakses orang awam secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan. a. Surau Keluasan minimum – 35 meter persegi untuk surau lelaki dan 35 meter persegi untuk surau perempuan. Penyediaan surau hendaklah berorientasikan ke arah kiblat. Perletakan dan ruang hendaklah dirancang dari awal reka bentuk bangunan (hindarkan incidental spaces, basement atau di atas bumbung) bangunan untuk memaksimumkan jumlah jemaah. b. Ruang Legar Bangunan dalam Boleh digunakan sebagai kawasan pameran berjangka. Sediakan tempat duduk yang bersesuaian. Dihiasi dengan landskap kejur dan lembut yang bersesuaian. Ruang untuk telefon perbankan ATM. c. Kemudahan bagi Golongan OKU awam dan mesin Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA d. Tandas Awam 18 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita, golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan. Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas. e. Fasiliti Mesra Bayi Menyediakan bilik menyusu atau menyalin lampin bayi yang selamat, bersih dan selesa dengan persekitaran yang kondusif dan mengambil kira keperluan minimum berikut – (i) (ii) (iii) (iv) (v) (vi) (vii) (viii) Keluasan lantai 3 meter x 3 meter atau 9 meter persegi. 1 sinki dilengkapi dengan sabun cecair dan tisu. 2 buah kerusi. 1 soket. 1 tong sampah berpenutup. Pengudaraan yang baik. Pencahayaan (215 lux). Partition atau langsir (sekiranya perlu). f. Tempat Pembuangan Sampah Diletakkan di kawasan yang terlindung dari pandangan awam. Dilandskapkan bagi menghindari bau. g. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. h. Tempat Menunggu Bas atau Teksi Menyediakan lay-by yang bersesuaian dan ditempatkan di luar premis hypermarket sama ada di jalan susur atau jalan utama. i. Laluan Pejalan Kaki atau Siar Kaki Berbumbung Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah disediakan secara terancang dengan mengambil kira connectivity antara komponen dalam premis perdagangan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 19 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN j. Ruang Memunggah Keluasan ruang minimum dapat memuatkan sekurang-kurangnya dua kenderaan pengangkut dalam satu masa. k. Tempat Penyimpanan Troli Disediakan di dalam bangunan dan di kawasan tempat letak kereta. Foto 11: Kemudahan troli yang mudah sampai perlu disediakan di kawasan hypermarket – Tesco Extra Shah Alam (Ogos 2010) l. Sistem Perparitan Sistem perparitan perlu disediakan selaras dengan keperluan dan syarat-syarat Keperluan Manual Saliran Mesra Alam (MSMA). m. Tadahan Air Hujan Menggalakkan pemaju melaksanakan sistem pengumpulan dan penggunaan semula air hujan selaras (Rujuk Panduan Pelaksanaan Inisiatif Pembangunan Kejiranan Hijau – Sistem Pengumpulan dan Penggunaan Semula Air Hujan (JPBDSM, 2012). 20 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 12 m 12 m 15 m HYPERMARKET (5000 m.p) 4.9m m RUANG PERNIAGAAN 4.9m 4.9m mm 4.9m m 6.1m (Keluasan minima :40% daripada Hypermarket) 7.3m 6.1m m 6.1m m 6.1m m masuk keluar PETUNJUK Ruang Hypermarket (5,000 m.p) Ruang Perniagaan (minimum 40% ruang Hypermarket) Ruang Kemudahan Awam (seperti tandas dan surau) Laluan Troli (Lebar 2.1 m) Landskap Nota: 1. Jumlah Tempat Letak Kereta adalah 406 petak 2. Anjakan bangunan setiap bahagian 20 meter Rajah 6.3: Contoh susunatur kawasan hypermarket pada keluasan minimum GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.2 21 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Superstore (1) Definisi Superstore adalah perniagaan layan diri dengan ruang lantai perniagaan 3,000 hingga 4,999 meter persegi yang menjual pelbagai barangan pengguna merangkumi barangan makanan dan bukan makanan. Hanya syarikat yang mengendalikan hypermarket boleh memohon untuk menjalankan perniagaan dalam format superstore (KPDNKK, 2012). Bagi kawasan Lembah Klang, Pulau Pinang, Johor Bahru dan Ipoh keluasan ruang lantai niaga dikurangkan kepada 2,000 hingga 4,999 meter persegi. (Addendum 2017) (2) Perletakan Superstore dibenarkan untuk dibangunkan di kawasan Dewan Bandaraya atau Majlis Perbandaran sahaja (KPDNKK, 2012). (3) Keluasan Minimum Tidak kurang daripada 1.0 hektar, sekiranya dibina dalam format bangunan sesebuah. Penentuan keluasan minimum kawasan superstore hendaklah berdasarkan keupayaan untuk menampung perkara berikut – (i) (ii) (iii) (iv) (v) Luas ruang lantai niaga minimum superstore 3,000 - 4,999 meter persegi; Luas ruang lantai niaga perniagaan sokongan di antara minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada keluasan ruang lantai niaga minimum superstore; Nisbah ruang minimum untuk gudang dan stor adalah 10 peratus dari keluasan keseluruhan ruang lantai perniagaan; 10 peratus kawasan lapang berfungsi; Bilangan tempat letak kereta pengguna, pekerja dan kenderaan pengangkut; 22 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (vi) (vii) (4) Jenis Bangunan Penyediaan ruang lantai sokongan yang lain; dan Jalan sirkulasi dalaman. kemudahan Jenis bangunan bagi pembangunan superstore adalah seperti berikut – Bangunan sesebuah Di dalam kompleks Perincian garis panduan (mall) perniagaan atau piawaian lain rujuk di para 6.5. Foto 12: Superstore Giant dan Parkson di dalam kompleks (mall) perniagaan Bangunan Bersambung Rumah Kedai Perincian garis panduan atau atau piawaian lain rujuk di para 6.8. (5) Nisbah Plot Tertakluk kepada kelulusan PBT berkenaan. (6) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. (7) Ketinggian Bangunan Superstore Kawalan ketinggian Digalakkan satu setengah tingkat, maksimum 4 tingkat. Bangunan 2 tingkat atau lebih Sediakan escalator/ walkalator. Bangunan 3 dan 4 tingkat Sediakan lif untuk pelanggan dan lif pengangkut. 23 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (8) Anjakan Bangunan Tidak kurang daripada 20 meter termasuk jalan sirkulasi dalaman, laluan pejalan kaki, tempat pengindahan dan penanaman pokok serta taman atau tempat berehat. (9) Landskap Penanaman pokok di superstore digalakkan. (10) Keluasan Ruang Lantai Niaga sekeliling kawasan Keluasan ruang lantai niaga minimum superstore – 3,000 – 4,999 meter persegi. Keluasan ruang lantai niaga perniagaan sokongan – minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada luas ruang lantai niaga hypermarket. (11) Jalan Keluar Masuk Sekurang-kurangnya dua jalan keluar masuk dengan kelebaran tidak kurang daripada 15 meter. (12) Jalan Sirkulasi Dalaman Lebar 12 meter. (13) Tempat Letak Kenderaan Petak kereta untuk pengunjung superstore boleh disediakan di bahagian hadapan atau di dalam bangunan sama ada di basement atau rooftop parking. Pengiraan keperluan petak kereta mengambil kira perkara berikut – hendaklah (i) Nisbah minimum petak kereta dengan saiz ruang lantai perniagaan ialah 1 per 20 meter persegi ruang lantai kasar atau mengikut peraturan-peraturan mengenai peruntukan petak kereta di kawasan perniagaan yang ditentukan oleh PBT masing-masing atau mana yang lebih tinggi. (ii) Minimum 30 unit petak kereta bagi pekerja superstore. 3 unit petak kereta bagi setiap 2 unit premis ruang niaga sokongan dengan bilangan minimum 15 petak. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 24 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN 1 unit petak kereta bagi setiap unit gerai dengan bilangan minimum 15 petak. (iii) TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK. (iv) Bilangan petak motosikal berbumbung dan berkunci adalah 10 peratus daripada jumlah keseluruhan bilangan petak kereta. (v) Minimum 10 petak tempat letak kenderaan penghantar atau pengangkut (treler, lori panjang dan kontena) disediakan secara berasingan daripada petak kereta pengunjung, pelanggan dan pekerja. (vi) Lebar jalan antara tempat letak 4.9 meter. (14) Kemudahan Sokongan  Tandas awam  Tempat troli  Alat pemadam kebakaran  Ruang memunggah Bagi Superstore di bangunan sesebuah Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.1. Bagi Superstore di rumah kedai/ bangunan bersambung Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.8. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.3 25 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Departmental Store (1) Definisi Departmental Store adalah gedung dengan pelbagai saiz ruang lantai perniagaan yang menjual pelbagai jenis barangan pengguna yang dibahagikan mengikut jantina, umur dan barangan keperluan rumah, melalui layan diri atau dengan jurujual, secara amnya di bawah satu pengurusan. Departmental Store boleh menyediakan ruang untuk pasaraya tidak lebih daripada 3,000 meter persegi (KPDNKK, 2012). (2) Perletakan Departmental store hanya dibenarkan untuk dibangunkan di kawasan Dewan atau Majlis Bandaraya dan Majlis Perbandaran sahaja (KPDNKK, 2012). Tidak dibenarkan beroperasi dalam lingkungan jejari (radius) 1.6 kilometer daripada kawasan perumahan, sekolah, hospital, rumah ibadat dan pusat bandar sedia ada. Dibenarkan beberapa departmental store beroperasi di dalam satu kompleks (mall) perniagaan di bawah pengurusan yang sama. (3) Jalan Keluar Masuk Sekurang-kurangnya dua jalan keluar masuk dengan kelebaran tidak kurang daripada 15 meter. (4) Jalan Susur dari Jalan Utama Lebar 12 meter. (5) Jalan Sirkulasi Dalaman Lebar jalan tidak kurang daripada 12 meter. (6) Nisbah Plot Tertakluk kepada kelulusan PBT berkenaan. (7) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. 26 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA (8) Jenis Bangunan GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Sesi dialog bersama PBT hendaklah dijalankan bagi mendapatkan maklumbalas daripada penduduk setempat sekiranya dibina dalam format bangunan sesebuah. Bangunan sesebuah Di dalam kompleks (mall) perniagaan - Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.5. Bangunan Bersambung atau Rumah Kedai Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.8. Foto 13: Departmental store Sogo di bangunan sesebuah SURIA KLCC PAVILLION Foto 14: Departmental store Isetan dan Parkson di dalam kompleks (mall) perniagaan (9) Keluasan Tapak bagi Bangunan Sesebuah Tidak kurang daripada 0.4 hektar, sekiranya dibina dalam format bangunan sesebuah. Penentuan keluasan minimum kawasan departmental store hendaklah berdasarkan keupayaan untuk menampung perkara berikut– (i) Luas ruang store; lantai niaga departmental (ii) Luas ruang lantai niaga perniagaan sokongan di antara minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada keluasan ruang lantai niaga departmental store; 27 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA (10) Ketinggian Bangunan GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (iii) Nisbah ruang minimum untuk gudang dan stor adalah 10 peratus dari keluasan keseluruhan ruang lantai perniagaan; (iv) 10 peratus kawasan lapang berfungsi; (v) Bilangan tempat letak kereta pengguna, pekerja dan kenderaan pengangkut; (vi) Penyediaan ruang lantai sokongan yang lain; dan (vii) Jalan sirkulasi dalaman. kemudahan Kawalan ketinggian adalah mengikut nisbah plot yang ditentukan oleh PBT. Bangunan 2 tingkat digalakkan menyediakan escalator/ walkalator. Bangunan 3 tingkat dan ke atas sediakan lif untuk pelanggan dan lif pengangkut. (11) Anjakan Bangunan Tidak kurang daripada 20 meter termasuk jalan sirkulasi dalaman, laluan pejalan kaki, tempat pengindahan dan penanaman pokok serta taman atau tempat berehat. (12) Landskap Penanaman pokok di sekeliling kawasan Departmental Store adalah digalakkan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 28 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (13) Tempat Letak Kenderaan Bangunan sesebuah Bangunan Bersambung/ Rumah Kedai Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.1. Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.8. (14) Kemudahan Sokongan     Tandas awam Tempat troli Alat pemadam kebakaran Ruang memunggah Bagi Departmental Store di bangunan sesebuah Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.1. Bagi Departmental Store di Rumah kedai/ bangunan bersambung Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.8. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.4 29 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Pasaraya (Supermarket) (1) Definisi Pasaraya adalah perniagaan runcit bersaiz sederhana besar yang menjual pelbagai jenis barangan yang beroperasi dalam premis perniagaan dan ruang niaga. (2) Perletakan Ditumpukan di sepanjang jalan utama dan diintegrasikan dengan jalan pengumpul dan jalan tempatan. (3) Keluasan Minimum Boleh menampung tempat letak kenderaan seperti mana yang telah ditetapkan oleh PBT, kawasan Plinth dan jalan sirkulasi dalaman. (4) Jenis Bangunan Bangunan sesebuah Foto 15: Pasaraya (supermarket) di bangunan bersambung atau rumah kedai Di dalam kompleks (mall) perniagaan Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.5. Bangunan Bersambung/ Rumah Kedai Perincian garis panduan/ piawaian lain rujuk di para 6.8. Hadapan Tidak kurang daripada 12 meter. Belakang Tidak kurang daripada 6 meter. Sisi Tidak kurang daripada 6 meter. (5) Anjakan Bangunan GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 30 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (6) Ketinggian Bangunan Tertakluk kepada kelulusan pihak berkuasa tempatan. (7) Nisbah Plot Tertakluk kepada kelulusan PBT berkenaan. (8) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. (9) Jalan Keluar Masuk 15 meter. (10) Jalan Susur dari Jalan Utama 15 meter. (11) Tempat Letak Kenderaan 1 unit petak kereta bagi setiap 46.4 meter persegi ruang lantai kasar. 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai kasar. TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK. (12) Kemudahan Sokongan a. Surau Disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan. b. Tempat Pembuangan Sampah Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam. Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik. c. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. d. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. 31 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN e. Tempat Menunggu Bas atau Teksi Disediakan lay-by yang bersesuaian dan ditempatkan di luar premis pasaraya sama ada di jalan susur atau jalan utama. f. Laluan Pejalan Kaki atau Siar Kaki Berbumbung Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah disediakan secara terancang dengan mengambil kira connectivity antara komponen dalam premis perdagangan. g. Kawasan Lapang atau Rekreasi Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran seperti dataran, plaza atau courtyards. Menyediakan tempat permainan kanakkanak, tempat berteduh dan berehat. h. Ruang Memunggah Sesuai diletakkan di belakang bangunan. i. Tandas Awam Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan mengambil kira keperluan golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah untuk digunakan. sentiasa dibuka Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas. j. Tempat Penyimpanan Troli Disediakan di dalam bangunan kawasan tempat letak kereta. dan di 32 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.5 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Kompleks (Mall) Perniagaan (1) Definisi Kompleks (mall) perniagaan adalah merupakan satu pusat pembangunan perniagaan yang dibangunkan secara komprehensif di mana ianya merangkumi pelbagai jenis ruang perniagaan seperti pusat membeli-belah, butik, arked, bazar, studio fesyen, restoran, medan selera, pejabat, hotel dan sebagainya. Kedai Mampu Milik perlu disediakan sebanyak 10% daripada keseluruhan ruang lantai kasar kompleks (mall) perniagaan. Foto 16: Kompleks membeli-belah Putra Place memiliki ciriciri kompleks (mall) perniagaan (2) Perletakan Di pusat bandar, kejiranan tumpuan orang ramai. dan tempat Sesuai diletakkan di sepanjang jalan utama dan diintegrasikan dengan jalan pengumpul atau pengagihan dan jalan tempatan. Berhampiran terminal pengangkutan seperti Terminal Pengangkutan Bersepadu, LRT dan komuter. Bangunan bersepadu boleh juga diintegrasikan bersama dengan kedai mampu milik, bangunan rumah kedai dan kedai pejabat. 33 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA (3) Keluasan Minimum GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Boleh menampung tempat letak kenderaan seperti mana yang telah ditetapkan oleh PBT, kawasan plinth dan sirkulasi dalaman. (4) Jenis Bangunan (i) (ii) Bangunan sesebuah. Bangunan bersambung dengan kompleks atau bangunan lain. (iii) Merupakan satu gedung besar tertutup dan dihubungi oleh laluan siarkaki dalaman. (5) Ketinggian Bangunan dan Nisbah Plot Tertakluk kepada kelulusan pihak berkuasa tempatan berkenaan. (6) Anjakan Bangunan – Hadapan, Belakang dan Sisi Tidak kurang daripada 6 meter. (7) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. (8) Jalan Keluar Masuk 15 meter. (9) Jalan Susur dari Jalan Utama 15 meter. (10) Tempat Letak Kenderaan 1 petak kereta bagi setiap 46.4 meter persegi ruang lantai kasar. Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai kasar. TLK OKU: 2% keseluruhan. (11) Kawasan Lapang atau Rekreasi daripada jumlah TLK 10 peratus daripada keseluruhan kawasan pembangunan hendaklah diperuntukkan untuk kawasan lapang dan dilandskap serta dilengkapi dengan kemudahan-kemudahan rekreasi dan sosial seperti courtyards, dataran dan plaza. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 34 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (12) Kemudahan Sokongan a. Surau Disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan. b. Tempat Pembuangan Sampah Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam. Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik. c. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. d. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran. Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. e. Tempat Menunggu Bas atau Teksi Disediakan lay-by bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan kompleks (mall) sama ada di jalan susur atau jalan utama. f. Ruang Memunggah Sesuai diletakkan di belakang bangunan. g. Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki Berbumbung Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah disediakan secara terancang dengan mengambil kira connectivity antara komponen dalam premis perdagangan. h. Kawasan Lapang atau Rekreasi Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran seperti dataran, plaza atau courtyards. Menyediakan tempat permainan kanakkanak, tempat berteduh dan berehat. 35 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA i. Tandas Awam GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita, golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah untuk digunakan. sentiasa dibuka Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas. j. Fasiliti Mesra Bayi Menyediakan bilik menyusu atau menyalin lampin bayi yang selamat, bersih dan selesa dengan persekitaran yang kondusif dan mengambil kira keperluan minimum berikut – (i) Keluasan lantai 3 meter x 3 meter atau 9 meter persegi (ii) 1 sinki dilengkapi dengan sabun cecair dan tisu. (iii) 2 buah kerusi. (iv) 1 soket. (v) 1 tong sampah berpenutup. (vi) Pengudaraan yang baik. (vii) Pencahayaan (215 lux). (viii) Partition atau langsir (sekiranya perlu). k. Tempat Penyimpanan Troli Disediakan di dalam bangunan kawasan tempat letak kereta. dan di l. Sistem Perparitan Sistem perparitan selaras dengan keperluan dan syarat-syarat Keperluan Manual Saliran Mesra Alam (MSMA). m. Tadahan Air Hujan Menggalakkan pemaju melaksanakan sistem pengumpulan dan penggunaan semula air hujan selaras (Rujuk Panduan Pelaksanaan Inisiatif Pembangunan Kejiranan Hijau – Sistem Pengumpulan dan Penggunaan Semula Air Hujan (JPBDSM, 2012). GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.6 Pangsapuri Perkhidmatan, Hotel dan Pejabat GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Pangsapuri perkhidmatan unit-unit kediaman berbilang tingkat yang menyediakan kemudahan perkhidmatan kepada pemilik atau penyewa seperti hotel. Hotel aktiviti perdagangan yang menyediakan kemudahan penginapan. Pejabat bangunan yang menempatkan aktiviti perkhidmatan seperti bank, insurans dan perkhidmatanperkhidmatan lain. (1) Definisi Foto 17: Hotel di bangunan sesebuah (2) Perletakan 36 Bangunan Sesebuah – (i) Berhampiran terminal pengangkutan seperti Terminal Pengangkutan Bersepadu, LRT dan komuter. (ii) Di kawasan pusat perkhidmatan, pusat bandar atau di kawasan pinggiran bandar. (iii) Berhampiran dengan kawasan institusi dan pusat pengajian tinggi seperti universiti dan kolej. Bangunan Bersepadu – (i) Di dalam kawasan pusat bandar. (ii) Berhampiran terminal pengangkutan seperti Terminal Pengangkutan Bersepadu, LRT dan komuter. (iii) Ditempatkan di jalan-jalan utama, kawasan perumahan dan pusat tumpuan orang ramai. (iv) Pangsapuri perkhidmatan, hotel dan pejabat boleh juga diintegrasikan bersama dengan kedai mampu milik, bangunan rumah kedai dan kedai pejabat. 37 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (3) Keluasan Tapak Minimum Jenis Keluasan Pangsapuri perkhidmatan 2 ekar. Hotel Bergantung kepada keluasan yang ditetapkan oleh PBT. Pejabat (4) Jenis Bangunan a) Bangunan sesebuah. b) Bangunan bersepadu. c) Bangunan bersambung atau rumah kedai. (Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.8). (5) Ketinggian Bangunan a) Bangunan sesebuah dan bangunan bersepadu:  Ketinggian maksimum tertakluk kepada nisbah plot yang ditetapkan di dalam rancangan pemajuan. b) Bangunan bersambung atau rumah kedai. (Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.8). (6) Anjakan Bangunan Minimum (i) Bangunan sesebuah dan bangunan bersepadu: a. Anjakan hadapan: 12 meter b. Anjakan tepi dan belakang: 6 meter (ii) Bangunan Kedai: Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.8 (7) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. (8) Jalan Keluar Masuk 15 meter. (9) Jalan Susur dari Jalan Utama 15 meter. 38 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (10) Tempat Letak Kenderaan Kategori Keperluan Minimum Pangsapuri perkhidmatan 1 petak kereta/unit + 20% pelawat. Petak motosikal: daripada jumlah kereta. 20% petak TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK keseluruhan. Hotel 1 petak kereta/ 3 bilik. Tambahan 75% untuk penggunaan lain yang berkait dengan operasi hotel. TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK keseluruhan. Pejabat 1 petak kereta/46.4 meter persegi ruang lantai kasar. TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK keseluruhan. (11) Kemudahan Sokongan a. Surau Disediakan di lokasi yang strategik dan mudah diakses orang awam secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan. Penyediaan surau hendaklah berorientasikan ke arah kiblat. Perletakan dan ruang hendaklah dirancang dari awal reka bentuk bangunan (hindarkan incidental spaces, basement atau di atas bumbung) untuk memaksimumkan jumlah jemaah. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 39 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN b. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. c. Tempat Pembuangan Sampah Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam. Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik. d. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. e. Kawasan Lapang atau Rekreasi Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran seperti dataran, plaza atau courtyards. f. Tandas Awam Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita, golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan. Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.7 Restoran (1) Definisi 40 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Aktiviti perdagangan yang menyedia dan menghidang makanan dan minuman kepada pelanggan. Terdapat restoran yang dibina secara berasingan yang menawarkan kemudahan pandu lalu (drive-through) dan penghantaran makanan seperti McDonald, KFC, Pizza Hut dan sebagainya. Foto 18: Restoran di bangunan sesebuah (2) Perletakan Bangunan Sesebuah – (i) Berhampiran terminal pengangkutan seperti Terminal Pengangkutan Bersepadu, LRT dan komuter. (ii) Di kawasan pusat perkhidmatan, pusat bandar atau di kawasan pinggiran bandar. (iii) Berhampiran dengan kawasan institusi dan pusat pengajian tinggi seperti universiti dan kolej. Bangunan Bersepadu – (i) Di dalam kawasan pusat bandar. (ii) Berhampiran terminal pengangkutan seperti Terminal Pengangkutan Bersepadu, LRT dan komuter. (iii) Ditempatkan di jalan-jalan utama, kawasan perumahan dan pusat tumpuan orang ramai. (iv) Restoran ini boleh juga diintegrasikan bersama dengan kedai mampu milik, bangunan rumah kedai dan kedai pejabat. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 41 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (3) Keluasan Tapak Minimum Bergantung kepada keluasan yang ditetapkan oleh PBT. (4) Jenis Bangunan (5) Ketinggian Bangunan (6) Anjakan Bangunan Minimum (7) Kawasan Plinth Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak. (8) Jalan Keluar Masuk 15 meter. (9) Jalan Susur dari Jalan Utama 15 meter. (10) Tempat Letak Kenderaan 1 petak kereta bagi setiap 25 meter persegi ruang lantai kasar. i) Bangunan sesebuah ii) Bangunan bersepadu iii) Bangunan bersambung/ Rumah kedai. (Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.8). Tidak melebihi 2 tingkat bagi bangunan sesebuah. (i) Bangunan sesebuah dan bangunan bersepadu: a. Anjakan hadapan: 12 meter. b. Anjakan tepi dan belakang: 6 meter. (ii) Bangunan Kedai: Perincian garis panduan/ piawaian rujuk di para 6.8. Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 20 meter persegi ruang lantai kasar. Tambahan minimum ruang beratur untuk 8 buah kereta jika kaunter pandu lalu (drivethrough) disediakan. TLK OKU: 2% daripada jumlah petak kereta. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA (11) Kemudahan Sokongan a. Surau 42 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Bagi bangunan sesebuah, disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk berasingan lelaki dan perempuan. b. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. c. Tempat Pembuangan Sampah Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam. Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik. d. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. e. Tandas Awam Bagi bangunan sesebuah disediakan berasingan untuk lelaki, wanita, golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan. Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas. 43 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.8 Kedai, Kedai Mampu Milik, Rumah Kedai dan Kedai Pejabat (1) Definisi Foto 19: Contoh kedai Foto 20: Contoh kedai mampu milik Foto 21: Contoh kedai pejabat (2) Perletakan GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Definisi Kedai premis perdagangan yang menjalankan kegiatan aktiviti perniagaan dan perkhidmatan yang khusus seperti kedai buku, kedai runcit, kedai makan, bakeri, dobi dan sebagainya. Kedai mampu milik premis perdagangan yang menjalankan kegiatan aktiviti perniagaan dan perkhidmatan berskala atau modal kecil. Bagi setiap pembangunan kawasan perniagaan yang mempunyai 50 unit kedai atau lebih perlu menyediakan 20% kedai mampu milik (kedai kos rendah). Rumah Kedai premis perdagangan yang mempunyai dua fungsi berbeza iaitu untuk kediaman dan perniagaan di dalam satu bangunan pada dua aras yang berbeza. Kedai pejabat premis perdagangan yang mempunyai dua fungsi berbeza iaitu untuk perniagaan dan pejabat. Ditempatkan di jalan-jalan utama, pusat bandar dan pusat tumpuan orang ramai. Kedai mampu milik boleh juga diintegrasikan bersama dengan bangunan rumah kedai dan kedai pejabat. 44 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (3) Ketinggian Bangunan (Kawalan ketinggian juga tertakluk kepada RT atau RKK sesebuah kawasan) Jenis Kedai Rumah Kedai Kedai pejabat Had Ketinggian Pusat Bandar: tidak melebihi 5 tingkat Luar bandar: tidak melebihi 4 tingkat Kedai mampu milik Tidak melebihi 2 tingkat Jenis Saiz Lot/ Minimum (4) Keluasan / Saiz Lot Minimum Kedai Saiz lot minimum: 6 meter x 20 meter. Rumah Kedai Kedai pejabat Kedai mampu milik Saiz lot minimum: 6 meter x 20 meter (kedai mampu milik 1 atau 2 tingkat). 3 meter x 20 meter (jika diintegrasikan dalam kedai satu tingkat). 6 meter x 10 meter (jika diintegrasikan dengan kedai/ kedai pejabat dua tingkat). (5) Jenis Bangunan Bangunan teres dan setiap deretan tidak boleh melebihi 16 unit kedai. 45 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 9m (30’) 9m (30’) 9m (30’) 9m (30’) Rajah 6.4: Susun atur Kedai Mampu Milik 1 Rajah 6.6: Susun atur Kedai Mampu Milik 3 Rajah 6.5: Susun atur Kedai Mampu Milik 2 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 46 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (6) Tempat Letak Kenderaan 1 unit petak kereta bagi setiap 46.4 meter persegi ruang lantai kasar. 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai kasar. TLK OKU: 2% daripada jumlah TLK. Disediakan sama ada on-street parking atau off-street-parking. (7) Kemudahan Sokongan Perlu disediakan bagi premis perdagangan yang melebihi 4 tingkat termasuk aras bawah (ground floor). a. Kemudahan Lif b. Kemudahan OKU bagi Golongan Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. c. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. d. Laluan Pejalan Kaki Laluan pejalan kaki (veranda way) hendaklah disediakan bagi kemudahan pelanggan. Saiz minimum adalah 2.5 meter bagi kawasan perdagangan luar bandar dan 3 meter bagi kawasan perdagangan di bandar. e. Lorong Belakang Lorong belakang berukuran minimum 9 meter untuk tujuan pemunggahan barangbarang. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.9 47 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Arked atau Bazar (1) Definisi Arked atau Bazar merupakan premis perdagangan yang ditempatkan di dalam lorong berbumbung atau di dalam bangunan yang menempatkan aktiviti perniagaan kecilkecilan. Foto 22: Arked Jalan Tunku Abdul Rahman (2) Perletakan Ditempatkan di pusat-pusat tumpuan awam dan pusat bandar. (3) Jenis Bangunan Kedai. (4) Ketinggian Bangunan Tidak melebihi 4 tingkat. (5) Keluasan Tapak Minimum 0.4 hektar. (6) Saiz lot Saiz lot minimum ialah 12 meter persegi. (7) Nisbah Plot Tertakluk kepada PBT. (8) Tempat Letak Kenderaan 1 petak kereta bagi setiap 46.4 meter persegi ruang lantai kasar. Tambahan 2% TLK untuk Golongan OKU daripada jumlah TLK keseluruhan mengikut Malaysian Standard MS1184: 2014. Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai kasar. 48 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA (9) GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Kemudahan Sokongan a. Surau Disediakan mengikut keperluan pengunjung dan pemilik kedai. pekerja, Surau lelaki dan wanita hendaklah diasingkan dan disediakan tempat mengambil wuduk di dalamnya. b. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. c. Tempat Pembuangan Sampah Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas. d. Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. e. Laluan Pejalan Kaki Laluan pejalan kaki hendaklah disediakan secara berbumbung dan bersambung diantara satu bangunan dengan bangunan yang lain bagi keselesaan pelanggan. Saiz minimum adalah 2.1 meter. f. Tandas Awam Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita, golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah untuk digunakan. sentiasa dibuka Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.. 49 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN 6.10 Kafe Terbuka (1) Definisi Kafe terbuka ditakrifkan sebagai restoran yang mengambil sebahagian ruang pejalan kaki, balkoni bangunan, sebahagian rizab jalan PBT, tapak awam atau kawasan terbuka persendirian untuk tujuan tempat berehat dan menyediakan kemudahan makanan dan minuman (Garis Panduan Perancangan Cafe Terbuka JPBD 1/2002, 2002). Konsep kafe terbuka memberi gambaran mengenai suasana bersifat santai, moden, formal dan berkualiti. Ciri-ciri inilah yang membezakan antara kemudahan kafe terbuka dan gerai. (2) Perancangan Tapak (i) (ii) Lokasi yang dibenarkan – (a) Kawasan perdagangan termasuk kompleks membelibelah, shopping street dan kawasan perbankan; (b) Kompleks pejabat; (c) Hotel; (d) Terminal pengangkutan awam termasuk stesen LRT dan lapangan terbang; (e) Pusat kejiranan; (f) Kawasan pelancongan; (g) Pesisir pantai atau sungai; dan (h) Rizab jalan yang diselenggara oleh PBT. Lokasi yang tidak dibenarkan – (a) Di bawah rentis elektrik; (b) Di lorong belakang; (c) Berdekatan dengan tempat pelupusan sampah; dan (d) Laluan jalan raya utama. pembuangan atau (iii) Jalan masuk hendaklah melalui laluan pejalan kaki dan tidak boleh dihubungkan terus ke laluan utama kenderaan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 50 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (3) Jenis Kafe i. Kafe Sudut Dibina di bahagian sudut bangunan asal. ii. Kafe Koridor Terbahagi kepada tiga – (a) Ruang koridor di bawah satu bumbung kompleks (mall) perniagaan. (b) Ruang koridor laluan pejalan kaki lima kedai. (c) Ruang kafe di atas koridor pejalan kaki. iii. Kafe Beraras (Terraced Cafe) Dibina di luar bangunan komersil dengan pembinaan beberapa unit kafe di aras yang berlainan. iv. Kafe Pesisiran Air Kafe pesisiran air menjadikan elemen air sebagai tarikan utama. Dibina berdekatan dengan elemen air (pesisiran sungai atau pantai) seperti promenade dan pelantar. v. Kafe Nodal Terletak di tengah titik tumpuan awam seperti taman awam, courtyard bangunan atau di ruang terbuka yang dikelilingi oleh bangunan. vi. Kafe Taman Terletak di dalam taman contohnya taman yang berhadapan hotel, kawasan terbuka atau tempat-tempat eksklusif seperti padang golf. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 51 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN vii. Kafe Lorong Dibina di antara dua bangunan iaitu di lorong sisi tetapi tidak termasuk lorong belakang. viii. Kafe Atas Bumbung Dibina di bahagian bumbung bangunan termasuk podium. (4) Saiz Minimum i. Kafe Sudut 90 meter persegi. ii. Kafe Koridor 36 meter persegi. iii. Kafe Beraras (Terraced Cafe) 90 meter persegi. iv. Kafe Pesisiran Air 90 meter persegi. v. 90 meter persegi. Kafe Nodal vi. Kafe Taman Antara 2.8-3.8 meter persegi. vii. Kafe Lorong 36 meter persegi. viii. Kafe Atas Bumbung 90 meter persegi. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (5) 52 Struktur Binaan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Kafe Struktur Binaan Kafe Sudut (i) (ii) (iii) (iv) Menggunakan kanopi dan lain-lain struktur teduhan. Sistem perparitan sedia ada hendaklah bertutup dengan syarat tidak menjejaskan saliran sedia ada. Mengambil kira keperluan dan kemudahan mesra pengguna dengan reka bentuk bersesuaian. Zon pemisah antara kafe dengan kemudahan tempat letak kereta atau laluan trafik utama perlu disediakan bagi tujuan keselamatan dan keselesaan pengunjung. Kafe Koridor Ruang kafe boleh dibesarkan dan dikekalkan 1.5 - 2.3 meter. Kafe Beraras (Terraced Cafe) (i) (ii) (iii) Kafe Pesisiran Air (i) (ii) (iii) (iv) (v) Keluasan minimum ruang penyediaan adalah 4.5 meter x 4.5 meter. Beberapa kafe dibina secara berjajar untuk menunjukkan sifat berulang bersesuaian dengan ciri semulajadi berbukit. Susunan ruang sajian disesuaikan dengan teres bukit tersebut dengan saiz minimum 3 meter x 4.5 meter. Keluasan ≥ 4.5 meter x 4.5 meter bagi ruang penyediaan. Ruang sajian secara memanjang ≥4.5 meter x 7.6 meter sejajar dengan sungai. Promenade tanaman pokok pada jarak 6 meter sepanjang pesisiran air. Susur tangga setinggi 1 meter dibina di pesisiran air sebagai ciri keselamatan. Menggunakan bahan-bahan tahan karat, kukuh dan bersesuaian dengan cuaca serta persekitaran pesisiran air seperti tiupan angin kencang. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (5) 53 Struktur Binaan (sambungan) PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Kafe Struktur Binaan Kafe Nodal (i) Binaan kafe hendaklah berhadapan dengan kawasan tumpuan (focal point) seperti air pancuran dan arca. (ii) Binaan bergantung kepada plot ratio dan keluasan ruang awam (public space) di bangunan komersil. (iii) Ditentukan oleh plot rationya. (iv) Binaan kafe terbuka seluas ≥7.5 meter x 7.5 meter termasuk ruang sajian dan minimum 4.5 meter x 4.5 meter bagi ruang penyediaan. Kafe Taman 1.5-2.25 meter lebar jarak antara meja. Kafe Lorong (i) Lorong rumah kedai 6 meter  (ii) Luas kafe adalah 3 meter x 6 meter. Lorong rumah kedai 12 meter  Luas kafe adalah 6 meter x 6 meter.  3 meter laluan pejalan kaki dan jalan dihadang dengan bollards. (iii) Lorong rumah kedai 15 meter Kafe Atas Bumbung  Keluasan kafe lebih fleksibel dalam lingkungan 4.5 meter x 4.5 meter hingga 9 meter x 12 meter.  Binaan kafe seluas 4.57 meter x (panjang rumah kedai). (i) Ruang dibahagikan kepada ruang landskap dan ruang kafe terbuka. (ii) Ruang kafe terbuka boleh dibina ≥7.5 meter x 7.5 meter. (iii) Ruang sajian dirapatkan pada dinding koridor dengan menyediakan rizab pejalan kaki selebar 2.25 meter. (iv) Ruang selebar 1.5–2.25 meter untuk pengunjung menikmati pemandangan di koridor bangunan tersebut. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (6) 54 Kelebaran Ruang Terbuka atau Jarak Antara Kafe PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Kafe Kelebaran Ruang Terbuka atau Jarak Antara Kafe Kafe Sudut (i) 6 meter hingga 9 meter. (ii) Laluan pejalan kaki pada koridor panjangnya sekurangkurang 6 meter. Kafe Koridor - Kafe Beraras (Terraced Cafe) Minimum 3 meter atau mengikut kelebaran teres bukit. Kafe Pesisiran Air - Kafe Nodal - Kafe Taman - Kafe Lorong (i) (ii) Lorong rumah kedai 6 meter.  Anjakan selebar 3 meter binaan kafe terbuka.  3 meter bagi rizab pejalan kaki dan jalan perlu ditutup. Lorong rumah kedai 12 meter  Anjakan bangunan 3 meter bagi penggunaan kafe terbuka pada sebahagian deretan kedai sahaja.  Rizab jalan raya selebar 6 meter untuk laluan kenderaan sehala. (iii) Lorong rumah kedai 15 meter (i) Lebar laluan pejalan kaki 1.5 meter Kafe Atas Bumbung Minimum 3 meter dari hujung bangunan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (7) 55 Hak Laluan Pejalan Kaki PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Kafe Hak Laluan Pejalan Kaki Kafe Sudut (i) Laluan pejalan kaki antara 2.3 – 3 meter. (ii) Menyediakan ramp bagi keperluan golongan OKU. (iii) Laluan pejalan kaki dengan bangunan lain hendaklah bersambung. (iv) Memastikan aktiviti kafe tidak mengambil ruang laluan pejalan kaki. Kafe Koridor Kelebaran minimum antara 1.5 - 2.3 meter di sepanjang koridor. Kafe Beraras (Terraced Cafe) Kelebaran ruang pejalan kaki selebar 3 meter dan tangga dengan kelebaran yang sama untuk sirkulasi sekeliling bangunan. Kafe Pesisiran Air (i) (ii) Kafe Nodal Laluan pejalan kaki bersaiz di antara 2.3 – 3 meter lebar. Kafe Taman Laluan pejalan kaki bersaiz 3 meter di dalam lingkungan kafe. Kafe Lorong (i) Kafe Atas Bumbung Rizab pejalan kaki selebar 6 meter. Terletak di sepanjang sungai, laut dan tasik dengan saiz 3 meter. Lorong rumah kedai 6 meter.  Laluan pejalan kaki 1.5 meter serta laluan pada koridor bangunan. (ii) Lorong rumah kedai 12 meter  3 meter lebar ruang pejalan kaki termasuk ruang tanaman pokok. (iii) Lorong rumah kedai 15 meter (ii) Rizab pejalan kaki dan rizab landskap sekurangkurangnya 3 meter. - 56 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (8) Landskap/ Lingkaran Hijau/ Zon Penampan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Kafe Landskap/ Lingkaran Hijau/ Zon Penampan Kafe Sudut Kafe Koridor Menggunakan kotak tanaman (planter box) sebagai salah satu elemen pemisah antara ruang makan dan ruang tempat meletak kenderaan atau laluan trafik utama. Ketinggian kotak tanaman hendaklah bersesuaian supaya tidak melindungi pandangan trafik atau pun pengunjung. Kotak tanaman mestilah mudah diselenggarakan. Kafe Beraras (Terraced Cafe) mudah alih dan Kotak tanaman diperbuat daripada bahan yang selamat, tahan dan menarik seperti kayu dan besi. Menggalakkan pokok yang berbunga di sepanjang masa. Pokok bunga hiasan dan pokok teduhan berpasu sesuai digunakan. Menyediakan sekurang-kurangnya 1.5 meter untuk jaringan hijau sebagai zon penampan di sepanjang bahu jalan dan memisahkan ruang kafe dengan laluan trafik utama. Pokok berbunga tropika seperti Helicornia. Pokok palma. Foto 23: Hiasan landskap menggunakan pokok-pokok sebagai hiasan yang berfungsi sebagai pemisah ruang Kotak tanaman gabungan pokok berbunga seperti bunga kertas serta pokok daun berwarna (Ophiopogon) digalakkan. Kafe Pesisiran Air 57 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (8) Landskap/ Lingkaran Hijau/ Zon Penampan (sambungan) PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Kafe Landskap/ Lingkaran Hijau/ Zon Penampan Kafe Nodal Kafe Taman Jenis pokok perlu bersesuaian dengan tema dan perletakan kafe. atur Penggunaan pokok teduhan adalah digalakkan Susun landskap untuk memberikan keselesaan kepada dibahagikan kepada pengunjung. pintu gerbang Kawasan premis kafe terbuka hendaklah dihias taman, ruang dengan landskap lembut dan landskap kejur sajian, ruang seperti bangku, lampu hiasan, arca dan elemen penyediaan dan air seperti air pancuran untuk kemudahan ruang sajian pengunjung atau pejalan kaki. utama. Kafe Lorong Jenis pokok perlu bersesuaian dengan tema kafe, contohnya pokok berpasu yang berwarna seperti Ixora coccinea sunkist, pokok teduhan dan tapak kuda. Kafe Atas Bumbung Susun atur landskap kejur dan landskap lembut dibuat berpandukan perletakan kafe, kesesuaian reka bentuk ruang dan konsep kafe. Foto 24: Kolam ikan hiasan yang boleh disediakan di kawasan kafe dan contoh pokok-pokok bunga yang sesuai ditanam GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 58 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (9) Perabot Kafe Kerusi dan Meja (a) (b) (c) (d) (e) Tidak menghalang jalan dan utiliti awam seperti tiang lampu, road signage dan pili bomba. Bersih dan tersusun. Bersesuaian dengan tema kafe. Diperbuat daripada bahan yang tahan lama, tahan karat, selamat, kukuh dan sesuai dengan persekitaran kafe seperti kayu jati, besi (wrought iron dan cast aluminium). Mudah alih. Kipas Wap Air (a) (b) Sesuai disediakan untuk keselesaan pengunjung. Sebagai perabot sokongan. Pagar dan Penghadang (a) (b) (c) Sebagai elemen pengasingan antara ruang kafe dengan ruang awam. Mudah alih. Skrin kaca penghalang habuk dan asap kenderaan. Papan Tanda dan Pengiklanan Penyediaan papan tanda perlu mematuhi syarat-syarat PBT. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 59 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (9) Perabot Kafe (sambungan) Payung (Awning) (a) (b) (c) (d) Payung dan flexible awning dicadangkan adalah jenis kanvas atau non-vinyl. Flexible awning sesuai digunakan di ruang terbuka. Perletakan payung, kelebaran dan ketinggian flexible awning hendaklah tidak menghalang laluan pejalan kaki dan papan tanda. Sentiasa bersih, selamat dan menarik. Pencahayaan (a) (b) (c) (d) Meningkatkan pencahayaan dan keceriaan kawasan kafe terbuka. Mengutamakan aspek keselamatan pengunjung. Menempatkan lampu yang sesuai di tempat-tempat yang strategik. Meningkatkan kualiti visual. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.11.1 60 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Gerai : Statik (1) Definisi Gerai adalah aktiviti perniagaan informal yang wujud di pusat bandar, pusat kejiranan, kawasan perumahan, kawasan perindustrian dan kawasan institusi yang menjual pelbagai barangan, minuman dan makanan dalam ruang yang disediakan secara tetap atau sementara dan lebih kecil daripada kedai. Foto 25: Medan selera dalam bangunan dan medan selera luar bangunan Kanan: Contoh kiosk berbentuk ais krim Gerai statik adalah gerai atau kelompok gerai yang dibina di luar dari medan selera. Tapak yang terhad terutama sekali di pusat bandar atau dibina bersekali dengan perhentian bas atau di atas lot persendirian. Tiga (3) jenis gerai statik ialah – Medan selera dalam bangunan Kelompok gerai-gerai di dalam bangunan yang dilengkapi dengan semua kemudahan sokongan. Medan selera luar bangunan Gabungan beberapa buah gerai statik dan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan sokongan. Pembinaannya tertumpu di pusat perniagaan, kawasan perumahan, perindustrian, institusi dan taman awam. Ianya menggunakan bahan binaan konkrit dengan reka bentuk moden. Kiosk Gerai statik yang dibina dalam pelbagai jenis dan bentuk berupa replika seperti botol, buah-buahan dan sebagainya. Ianya bersesuaian dengan lokasi dan fungsinya bagi memenuhi keperluan orang ramai. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (2) 61 Perletakan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Perletakan Medan Selera Dalam Bangunan Medan Selera Luar Bangunan Kiosk (i) Di pusat perniagaan, kompleks pejabat, perindustrian atau institusi. (ii) Boleh diletakkan di kawasan pasar, kawasan terminal bas, kompleks membeli-belah dan taman-taman awam. (i) Ditempatkan di kawasan yang tidak berhadapan dengan deretan kawasan perumahan dan bukan jalan-jalan utama yang sibuk dengan aliran lalu lintas. (ii) Tidak mengganggu laluan pejalan kaki, aktiviti sekitarnya dan kedudukan pili bomba. (iii) Tidak dibenarkan berdekatan kawasan pelupusan bahan buangan yang terdedah dengan bau busuk, asap, habuk, sisa toksik dan bahan pencemaran lain. Pusat membeli belah, rangkaian laluan pejalan kaki, tempat tumpuan orang ramai, perhentian bas dan pengangkutan awam, pocket park di bandar, dataran atau plaza. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (3) Keluasan Minimum Ruang Lantai Tapak PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Keluasan Minimum Ruang Lantai Tapak Medan Selera Dalam Bangunan Medan Selera Luar Bangunan Kiosk (4) 500 meter persegi: – Ruang Gerai: 202.5 meter persegi. – Ruang Makan: 202.5 meter persegi. – Ruang Legar: 95.0 meter persegi. 1,305.6 meter persegi: – Ruang Gerai: 135 meter persegi. – Ruang Makan: 135 meter persegi. 64 meter persegi. Keluasan Gerai PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Keluasan Gerai Medan Selera Dalam Bangunan 4.5 meter x 4.5 meter Medan Selera Luar Bangunan 4.5 meter x 3.0 meter Kiosk 2 meter x 2 meter 62 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN Rajah 6.7: Susun atur bagi medan selera luar bangunan Rajah 6.8: Ilustrasi model sebuah medan selera 63 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (5) Nisbah Keperluan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Nisbah Keperluan b. Perindustrian/ Perniagaan/ Institusi Nisbah Keperluan a. Perumahan Medan Selera Dalam Bangunan - Medan Selera Luar Bangunan (i) - Melebihi 20 hektar @ 800 unit rumah : 1 medan selera. (ii) 80 unit gerai. Kiosk - (6) 64 rumah : 1 30 unit kedai setingkat @ 15 unit kedai 2 tingkat @ ruang lantai industri 4,645 meter persegi @ 1,000 pekerja: 1 medan selera. 10 unit kedai setingkat @ 2,787 meter persegi : 1 kiosk. Ketinggian Bangunan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Ketinggian Bangunan Medan Selera Dalam Bangunan - Medan Selera Luar Bangunan 1 – 2 tingkat. Kiosk - GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (7) Anjakan Bangunan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Anjakan Bangunan Medan Selera Dalam Bangunan - Medan Selera Luar Bangunan Minimum 6 meter. Kiosk - (8) Laluan Pejalan Kaki PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Laluan Pejalan Kaki Medan Selera Dalam Bangunan - Medan Selera Luar Bangunan 1.8 meter lebar. Kiosk - (9) Laluan Belakang PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Laluan Belakang Medan Selera Dalam Bangunan - Medan Selera Luar Bangunan 6 meter lebar. Kiosk - 65 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (10) 66 Tempat Letak Kenderaan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Tempat Letak Kenderaan Medan Selera Dalam Bangunan Mengikut keperluan. Medan Selera Luar Bangunan (i) 24 meter persegi @ 1 petak kereta. (ii) 24 meter persegi @ 1 petak motorsikal. (iii) Ditempatkan sama ada on-street-parking atau off-streetparking dan tidak mengganggu lalu lintas di dalam kawasan perniagaan. (iv) Diintegrasi dengan landskap. Kiosk (11) - Ruang Reka Bentuk Bangunan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Ruang Reka Bentuk Bangunan Medan Selera Dalam Bangunan Reka bentuk, saiz dan warna perlu menarik dan sesuai mengikut konsep gerai. Medan Selera Luar Bangunan Reka bentuk, saiz dan warna payung perlu menarik dan sesuai mengikut konsep gerai. Kiosk (i) Reka bentuk, saiz dan warna perlu menarik dan sesuai mengikut konsep gerai. (ii) Reka bentuk yang unik (sculptural). (iii) Reka bentuk mesra pengguna dan mesra alam. (iv) Melambangkan imej bandar atau kawasan setempat. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN (12) 67 Kemudahan Sokongan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Kemudahan Sokongan Medan Selera Dalam Bangunan Medan Selera Luar Bangunan Kiosk (i) Tempat Pembuangan Sampah Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas di dalam kawasan perniagaan. (ii) Tandas Awam Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan sama ada dalam bentuk bergerak atau binaan tetap. (iii) Surau Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan secara berpusat mengikut keperluan pekerja, pengunjung dan pemilik gerai. (iv) Kemudahan Bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. (v) Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.11.2 26: GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Gerai : Sementara (1) Definisi Foto 68 Penjaja bergerak menggunakan karavan dan pasar minggu Penjaja bergerak Perniagaan yang bergerak dari satu kawasan ke kawasan yang lain sama ada menggunakan karavan, troli atau kereta tolak yang boleh ubah alih dengan mudah. Pasar malam, pasar minggu dan pasar tani Kawasan menjaja berkelompok dalam satu jumlah yang besar. Pasar perayaan Aktiviti perniagaan yang mengikut pada musim tertentu seperti pasar ramadhan. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 69 (2) Perletakan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Perletakan Penjaja Bergerak (i) Kawasan lapang. (ii) Tempat letak kenderaan. (iii) Taman awam. (iv) Tapak-tapak yang dirancang dan menjadi tumpuan orang ramai. Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani (i) Pasar Perayaan (i) Medan tempat letak kereta. (ii) Jalan raya yang ditutup sementara. Jalan yang menghadap jalan utama. (ii) Jalan yang boleh ditutup sementara dan tidak mengganggu lalu lintas. (iii) Kawasan tempat letak kereta berpusat (central parking area). (iii) Lorong belakang perkedaian. (3) Jenis penjaja PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Jenis Penjaja Penjaja Bergerak (i) Penjaja roda tiga. (ii) Basikal. (iii) Motorsikal. (iv) Van. (v) Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani - Pasar Perayaan - Kereta tolak. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 70 (4) Keluasan tapak PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Keluasan Tapak Penjaja Bergerak Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani Pasar Perayaan Tidak perlu ditetapkan. (i) Keluasan minimum setiap tapak adalah 100 meter persegi. (ii) Saiz ruang gerai : 2.1 meter x 4.8 meter. (i) Keluasan minimum adalah 45 meter persegi untuk 10 buah gerai. (ii) Saiz ruang gerai minimum: 3 meter x 1.5 meter. (iii) Saiz ruang gerai maksimum : 6 meter x 4.5 meter. (5) Nisbah Penyediaan PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Nisbah Penyediaan Penjaja Bergerak - Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani Disediakan berasas kepada ruang yang ada serta permohonan penduduk setempat. Pasar Perayaan Disediakan berasas kepada ruang yang ada serta permohonan penduduk setempat. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN 71 (6) Tempat letak kenderaan penjaja PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Tempat Letak Kenderaan Penjaja Penjaja Bergerak - Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani Kemudahan sedia ada atau sementara disediakan. Pasar Perayaan Kemudahan sedia ada atau sementara disediakan. (7) Kemudahan lain PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Jenis Gerai Kemudahan Lain Penjaja Bergerak - Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani Tong sampah disediakan di sepanjang pasar malam pada jarak 50 meter setiap satu untuk kemudahan pengunjung pasar. Menyediakan tong sampah (leach bin/ RORO bin), di satu tempat khusus untuk peniaga. Pasar Perayaan (i) Boleh sediakan ruang makan kepada pelanggan. (ii) Perlu sediakan tandas. (iii) Ruang legar pengunjung selebar 3 meter minimum (jarak antara gerai bertentangan) dan jarak antara gerai bersebelahan adalah 1.5 meter lebar. (iv) Menyediakan tong sampah (leach bin/ RORO bin), di satu tempat khusus untuk peniaga. GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.12 72 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Pasar Borong, Pasar Basah dan Kering (1) Definisi Pasar basah dan kering Menempatkan aktiviti penjualan barangan makanan harian seperti ikan, sayuran, buahbuahan dan sebagainya. Pasar borong Menempatkan aktiviti jual beli barangan secara pukal. Ia menawarkan perkhidmatan untuk tadahan penduduk yang ramai dan kawasan yang lebih luas. Foto 27: Pasar Siti Khatijah, Kota Bharu yang menempatkan barangan basah dan kering (2) Perletakan Ditempatkan di kawasan tumpuan awam atau kawasan perniagaan yang menghubungkan beberapa kawasan kejiranan. Di kawasan yang dihubungkan oleh jalan utama di pinggir bandar. Di kawasan yang tidak mengganggu lalu lintas dan lokasi yang sesuai oleh PBT. (3) Keluasan tapak/ Saiz Lot Minimum Pasar basah dan kering Keluasan minimum Pasar borong Keluasan minimum 0.5 hektar 4-12 hektar 73 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN (4) Jenis Bangunan Bangunan sesebuah Foto 28: Pasar Borong Kuala Besut (5) Tempat Letak Kenderaan 1 petak kereta bagi setiap 46.4 meter persegi ruang lantai kasar. Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai kasar. TLK OKU: 2% keseluruhan. daripada jumlah TLK Tempat Letak Lori (TLL) : Minimum 3 petak, ukuran saiz 2.9 meter x 2.9 meter. (6) Kemudahan Sokongan a. Surau Disediakan mengikut keperluan pengunjung dan pemilik kedai. pekerja, Surau lelaki dan wanita hendaklah diasingkan dan disediakan tempat mengambil wuduk di dalamnya. b. Kemudahan Memunggah Perlu diletakkan berasingan dan diletakkan di belakang bangunan. c. Disediakan lay-by bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan perniagaan sama ada di jalan susur atau jalan utama. Tempat Menunggu Bas atau Teksi sesuai 74 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN d. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. e. Pili Bomba Dan Alat Pemadam Kebakaran Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. f. Laluan pejalan kaki hendaklah disediakan bagi kemudahan pelanggan. Laluan Pejalan Kaki Saiz minimum adalah 2.5 meter. g. Tempat Pembuangan Sampah Ditempatkan dibelakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam. Dilandskap bagi menghalang yang tidak menarik. pandangan Pusat pembuangan sampah berasingan bagi bahan-bahan halal dan tidak halal. h. Tandas Awam Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita, golongan OKU dan kanak-kanak. Tandas OKU hendaklah untuk digunakan. sentiasa dibuka Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas. i. Lain-lain Kemudahan Ruang penimbang. Stor sejuk beku berasingan bagi bahanbahan halal dan tidak halal. Papan tanda bangunan. 75 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA 6.13 GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN Stesen Minyak (1) Definisi Stesen minyak merupakan premis khas yang menyediakan kemudahan mengisi bahan api iaitu petrol, diesel dan NGV untuk kenderaan bermotor. (2) Perletakan Di jalan-jalan utama sama ada di pusat bandar dan pinggir bandar. (3) Jenis Bangunan Bangunan sesebuah. (4) Keluasan/ Saiz lot minimum Saiz lot minimum ialah 0.2 hektar tanpa perkhidmatan. Saiz lot minimum ialah 0.4 hektar dengan perkhidmatan. (5) Tempat Letak Kenderaan Minimum 2 petak kereta bagi keseluruhan stesen. Tambahan 1 petak motosikal/4 pam minyak. Tambahan 1 petak kereta/15m2 ruang lantai kedai serbanika. Foto 29: Stesen minyak Petronas, Presint 9, Putrajaya (6) Kemudahan Sokongan a. Kedai Serbaneka atau Restoran Bagi bangunan perkhidmatan. stesen minyak dengan Tambahan minimum ruang beratur untuk 8 buah kereta jika kaunter drive-through disediakan (restoran makanan segera). 76 GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN PERKARA GARIS PANDUAN/ PIAWAIAN b. Bengkel Servis Kereta Bersebelahan minyak. c. Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan secara bersepadu dengan tempat mengambil wuduk. Surau dengan bangunan stesen d. Tempat pembuangan sampah Perlu disediakan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas dan terlindung daripada pandangan awam. e. Kemudahan bagi Golongan OKU Menyediakan kemudahan untuk golongan OKU dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. f. Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia. Pili bomba dan alat pemadam kebakaran g. Tandas awam Disediakan berasingan perempuan. untuk lelaki dan h. Tembok Penghadang Ketinggian 2.4 meter di bahagian belakang dan sisi stesen minyak. RUJUKAN: 1. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2012), Panduan Pelaksanaan Inisiatif Pembangunan Kejiranan Hijau – Sistem Pengumpulan dan Penggunaan Semula Air Hujan. 2. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2011), Garis Panduan Perancangan Reka Bentuk Sejagat (Universal Design) (JPBD GP015-A) dan Malaysian Standard MS1184: 2014. 3. Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia (2011), Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 [Akta 172]. 4. Kementerian Kesihatan Malaysia (2013). Garis Panduan Penyediaan Fasiliti Mesra Bayi Di Tempat Awam. 5. Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan, (dahulu dikenali sebagai Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna) (2012), Guidelines on Foreign Participation in the Distributive Trade Services Malaysia. LAMPIRAN 1: Jadual Rangkaian Jalan untuk Pembangunan Sirkulasi Kawasan Perdagangan KATEGORI JALAN 1. Jalan Utama PIAWAIAN JALAN (a) Melebihi 30 meter dan ke atas. (b) Jalan utama yang menghubungkan kawasan perdagangan. 2. 3. 4. Jalan Pengumpul/ Pengagih 20 – 25 meter. Jalan Tempatan/ Perkhidmatan/ Susur 12 – 15 meter. Lorong Belakang a. Rumah kedai 1-3 tingkat memerlukan lorong belakang 6 meter. Jalan pengumpul berfungsi menghubungkan antara jalan utama dan jalan tempatan. Jalan tempatan atau perkhidmatan atau susur disediakan bagi menghubungkan antara jalan pengumpul dengan kawasan perdagangan. b. Rumah kedai lebih daripada 4 memerlukan lorong belakang 9 meter. 5. Lorong Tepi tingkat a. Rumah kedai 1-3 tingkat memerlukan lorong tepi 6 meter. b. Rumah kedai lebih daripada memerlukan lorong tepi 9 meter. 4 tingkat 6. Jalan Buntu (cul-de-sac) Jalan buntu perdagangan. 7. Laluan Pejalan Kaki Laluan pejalan kaki yang disediakan adalah mengikut lokasi kawasan perdagangan iaitu: tidak dibenarkan di kawasan a. 3 meter bagi kawasan perdagangan pusat bandar. b. 2.5 meter bagi kawasan perdagangan di luar bandar. Sebarang pertanyaan, sila hubungi: Pengarah Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Tel: 03-2081 6000 Faks: 03-2094 1170 E-mel: [email protected] Laman sesawang: http://www.townplan.gov.my ISBN 000-000-0000-00-0 Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Kesejahteraan Bandar, Perumahan dan Kerajaan Tempatan Jalan Cenderasari, 50646 Kuala Lumpur ISBN 978-967-5456-44-2