Politics of Demolishing the Supreme Court Building
Chatri Prakitnonthakan2013, Silpakorn University, Bangkok, Thailand
visibility
…
description
94 pages
link
1 file
Late in 2012, the demolition of the old Supreme Court building, which was built in 1939 in the era of Field Marshal Pibulsongkram to mark Thailand Judicial independence, was launched again by Courts of Justice. Demolition is expected to be completed in a few months to pave the way for the new building, which is designed in the style of traditional Thai architecture. The project has created a widely conflict in Thai society. The paper focuses on the conflict of architectural conservation, law enforcement, and politics of historical memory in Thailand through the new Supreme Court building project. The paper is divided into four parts. First, the showing timeline of the project, since it was first launched in 1973 until now that is demolishing the old building. Second, the discussion of the project on politics of architectural conservation, Thai-ness in architectural design, and the public memory of architecture in the period of Field Marshal Pibulsongkram, that have caused conflicts in the society. Third, it is the collection of pictures which relating to the project, including the pictures of old Supreme Court building that has demolished. Last, it is the appendix of all important letters of the project, especially letters from many organizations that have opposed the project.
Related papers
The idealistic ethical doctor
Journal of the Medical Association of Thailand = Chotmaihet thangphaet, 2007
Physicians are either in the royal service or private section. They are taught to have strong self-confidence, depending on their own thoughts, making decision and performing their sole duties, especially when they are on duty. During their non-official time, the patients' problems may be simple, but most of them are severe and complicated, and still exist even when they are off duty. It is difficult for the off duty doctor to leave the suffering patient. They must keep performing their services. It looks like they are working overtime. By surrendering to such an extraordinary service, they will be admired as a "devotee". It makes for a good feeling for the doctors. However, by the same token, if any mistake happens, the doctor will be accused, sued, and sentenced to jail by a court as a criminal person and against Act Number 41 of the National Health Plan 30 Baht bill. Present day doctors are fully aware of their idealistic ethical status through the transitional zone of the rapid change of the cultural milieu of Thai society. The world is round with some angulations and valleys to form shelter, protecting from heat, cold, flood, and tsunami, etc. The differentiated lines of right and wrong of the duties of doctors are closed to each other. And the doctor's duties seem to be a thunderstorm catcher. The physician's professionalism is abuse politically by the society and its rulers. It is hard to believe that the doctors cannot ask for help, and at the same time, these is some one among them tries to irritate them the most. These are other factors that are part of the idealistic, ethical doctor of the appropriate present situation. Fifteen medical schools in Thailand understand well the mentioned appropriation. It does not stand for "too much" or "lack of". The medical graduates should learn its meaning best to insure their professional life and family. It is the talk of the town that etiquette is defined as "they must do good things and avoid all bad things". The sentence is short and understandable; but with huge meaning, as big as the sky and, as deep as the sea. Doctors' etiquette has a high standard. This is another social request for the appropriate physician's professionalism. There are many changes in Thai trans cultural. Thais must live and have good relations with others. Thai wealthy must be strong in order to obtain necessary import living needs and pay for their study in research and development. Physicians are included in this circle. The physicians have to provide services to their patients who will ask for everything that is life saving, advertised in all media. Ethics, mores, culture are our basics for marketing, but they must be clean, and accountable, as they are standard requirements for good friends. The 6 basic principles of ethics: human rights, justice, truth telling, confidentiality, good performance, deleting bad events; they are considered to be an insurance for a physician's life. Good thoughts toward any one, gender-sex-religious-economic status, and age discrimination, are strictly eliminated. How can we find such an appropriate physician?
Children as Invisible Victims of Criminal Justice
2016
Criminology has tended to focus more on crime than on the victims of crime. It has generally separated the issues of crime from its victims, which has led to limitations in the treatment of victims. Victimology focuses on individuals or social organizations that have been directly affected by criminals by paying attention to those whose rights were violated and the negative consequences of crimes, such as bodily injury, emotional trauma, property damage. However, what is being left out is the issue of the children of incarcerated parents who suffer collateral punishment. This article explores research findings and academic works in this area which are few in number as this is still a newly-emerging field of criminal justice. The picture being clearly shown here is how the imprisonment of a child’s father or mother causes internal impacts, such as emotional suffering, grief, tension and anxiety as well as external impacts expressed through anti-social behavior, aggressiveness or isol...
Governance of School Administrators Affecting on Management in World-Class Standard Schools under the Authority of the Secondary Educational Service Area , Office 1
2017
The purposes of this research were to (1) study the level of management in worldclass standard schools under the authority of the Secondary Educational Service Area, Office 1; (2) to study the level of good governance among school administrators in world-class standard schools under the authority of the Secondary Educational Service Area, Office 1; (3) to study the relationship between the good governance of school administrators and the level of management in world-class standard schools under the authority of the Secondary Educational Service Area, Office 1; and (4) to study good governance among school administrators affecting management in world-class standard schools under the authority of the Secondary Educational Service Area, Office 1. The samples consisted of three hundred and fifty one teachers in world-class standard schools under the authority of the Secondary Educational Service Area, Office 1, by using Krejcie and Morgan’s table (1970: 608-609). The stratified random s...
The effect of safety measure in construction: a case study column reinforcement
2017
The purpose of this research is to study the effect of a safety system provided for column reinforcement activity on productivity by studying a construction of buildings in Bangkok. The safety system composed of (1) stable scaffolding system, (2) providing clean and not slip walkways on the scaffold, (3) installation of handrails not less than 0.90 meters in height, (4) installing stairs, and (5) providing personal protective equipment for workers. Cost of the safety system is 40,030 baht for a column reinforcement area of 40 numbers. Productivity rates for prior and after the used of safety system are 11.06 and 8.80 kg./person/hr., respectively. The productivity declines for approximately 20.43 %, the working time for column reinforcement could take longer for 13.18 % and labor cost could increase for 13.32 %.
Ecosystem Services: Derivation and Critique of the Political Ecology Perspective (การบริการของระบบนิเวศ : ความเป็นมาและ การวิจารณ์จากมุมมองนิเวศวิทยาการเมือง)
Journal of Mekong Societies V, 2017
Ecosystem services (ES) is a concept concerning the relationship between humans and the environment. In the last two to three decades, this concept has drawn interest and has been applied broadly in international academic issues, policy making and environmental advocacy. However, the implementation of this concept regarding Thailand’s environmental problems remains in the early stages. This paper aims to stimulate interest, shorten the time and overcome difficulties in understanding the concept. It provides knowledge about preliminary ES by presenting the concept derivation and a critique from the “inside,” referring to relevant ES-related courses such as Biology, Ecology, Economics. The rest of this paper focuses on a critique from the “outside” in which the authors concentrate on a critique from the perspective of Political Ecology, which is critical of it and provokes a discussion of more serious environmental solutions. The paper concludes by indicating that ES is a dynamic conc...
Supporting Facilities to Enhance the Effective Outcome of 18 Excellent Research Centers, Khon Kaen University
Srinagarind Medical Journal ศรีนครินทร์เวชสาร, 2014
Creative city development: Lesson learned from community management in Bang Lamphu, Bangkok
Nakhon Pathom Rajabhat University, 2020
This article presents community development guidelines. Through the learn lesson in the community management in Bang Lamphu, Bangkok. Under the concept of creative city development, focusing on driving the creative city by the project and creative activities, management process and mechanism including success and results. From the lesson, it's concluded that community management in Bang Lamphu has the community management to be a model community driven by integrated activities. The many elements dimensions of the community consist of the people, city and economy and space with identity. There are 5 steps of activities such as 1) meeting for the operational plan 2) Data collection or storage knowledgeable from local philosopher in the community. 3) Community map making 4) Cultural tourism activities 5) creating creative media The results of operations when the project is finished, there is a value changed which came from the implementation of the project aimed at creating strengths, identity and The roots of media art and culture ,pride in local wisdom used in the development process and creating change. Emphasis on promoting community participation to be both of giver and receiver, promoting the "volunteer" and creating community volunteer leadership of art and culture "and participate in public policy to enable the management of urban communities to the creative and sustainable urban communities.
Strategic Leadership Affecting Learning Organization Management Among School Administrators Under the Authority of Prachinburi Primary Educational Service Area, Office 2
2019
The purposes of this research were as follows: 1) to study the levels of learning organization management among school administrators; 2) to compare the levels of strategic leadership among school administrators; 3) to identify relationships between strategic leadership and effective learning organization management among school administrators; 4) to examine the levels of strategic leadership affecting learning organization management under the authority of the Prachinburi Primary Educational Service Area, Office Two.The sample consisted of two hundred and seventy-four teachers employed in schools under the authority of the Prachinburi Primary Educational Service Area, Office Two, and using stratified random sampling. There were two hundred and fifty-four questionnaires collected, which accounted for 92.70% of the total. The instruments used for data collection included a fivepoint rating scale questionnaire. The IOC was valued from .60 to 1.00 and the reliability of the questionnai...
รืๅอ-สรຌาง
ศาลฎีกา
อกสารประกอบการสัมมนา
ขຌอสนอนะละจดหมายปຂดผนึกถึงประธานศาลฎีกา
ตอครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
ชาตรี ประกิตนนทการ
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยศิลปากร
2 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 3
รืๅอ-สรຌาง ศาลฎีกา
อกสารประกอบการสัมมนา
ขຌอสนอนะละจดหมายปຂดผนึกถึงประธานศาลฎีกา
ตอครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
ณ ทຌองพระรง หอศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
วันทีไ 27 มษายน 2556
ชาตรี ประกิตนนทการ
คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลัยศิลปากร
จัดพิมพ์ดย มหาวิทยาลัยศิลปากร
4 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 5
สารบัญ
ความน้า
บททีไ 1 ล้าดับหตุการณ์ครงการ “รือๅ -สรຌาง” กลุม อาคารศาลฎีกา
บททีไ 2 หตุผลทีไสังคมเทยเมควรยอม฿หຌ “รืๅอ-สรຌาง” กลุมอาคารศาลฎีกา
บททีไ 3 ภาพลารืไอง: รวมภาพถายส้าคัญทีไกีไยวขຌองกับกลุมอาคารศาลฎีกา
บททีไ 4 ภาคผนวก: อกสารส้าคัญทีไกีไยวขຌองกับกรณีการ “รืๅอ-สรຌาง” กลุมอาคารศาลฎีกา
หนຌา 7
หนຌา 9-17
หนຌา 18-45
หนຌา 46-59
หนຌา 60-93
6 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 7
ความนํา
หากนับจนถึงวันนีๅ การตอสูຌคดั คຌานครงการ รืๅอ-สรຌาง กลุมอาคารศาลฎีกา฿หม กใกินวลายาวนานมากกวา 5 ป (พ.ศ. 2550-2556)
ซึไงตลอดระยะวลาทีไผานมานับตัๅงตริไมตຌนจนถึงวันนีๅ คงตຌองถือวา มีนวรวมทีไหในดຌวยกับการกใบรักษากลุมอาคารศาลฎีกา
พิไมขึๅนดยล้าดับ (มຌจะมิเดຌปຓนเปดຌวยหตุผลชุดดียวกันกใตาม) ดังจะหในเดຌจาก กระสทีไปรากฏตามสืไอตางโ ตลอดจนการออก
ถลงการณ์ทงัๅ ทีไปຓนทางการละเมปຓนทางการจากองค์กรตางโ มากมาย฿นสังคม (รายละอียดทัๅงหมดอานเดຌจากอกสารชิๅนนีๅ)
อยางเรกใตาม มຌกระสคัดคຌานจะมากขึๅน ตกใยังเมมากพอทีไจะท้า฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมรับฟัง การด้านินการรืๅออาคารทีไมี
คุณคาทางประวัตศิ าสตร์ละสถาปัตยกรรมกใยังคงดินหนຌาตอเป ละปຓนทีไนาสียดายยิไงวา มืไอปลายป 2555 ทีไผานมา ส้านักงาน
ศาลยุติธรรมเดຌตดั สิน฿จรืๅออาคารหลังทีไ 2 ฝัດงติดคลองคูมืองดิมลง
อาคารหลั ง นีๅ ส รຌ า ง฿นป 2484 ลຌ ว สรใ จ ละปຂ ด อย า งปຓ น ทางการมืไ อ วั น ทีไ 24 มิ ถุ น ายน 2486 อาคารหลั ง นีๅ มี คุ ณ ค า ทาง
ประวั ติ ศ าสตร์ ฿นฐานะทีไ ปຓ น อาคารทีไ ร ะลึ ก ฿นการเดຌ รั บ อกราชทางการศาลดยสมบู ร ณ์ ข องประทศเทย มี คุ ณ ค า ทาง
สถาปัตยกรรม฿นฐานะสถาปัตยกรรมสมัย฿หม (Modern Architecture) ละดຌวยหตุนีๅ กรมศิลปากรจึงเดຌประกาศ฿หຌอาคารหลังนีๅ
(พรຌอมทัๅงอาคารหลังทีไ 1 ดຌานหลังพระอนุสาวรีย์ฯ) มีสถานะปຓนบราณสถานส้าคัญ
การรืๅอถอนดยมิเดຌตระหนักถึงคุณคาทางประวัติศาสตร์ ตลอดจนสียงคัดคຌานบนฐานขຌอมูลทางวิชาการจากหลายโ ฝຆาย฿นชวงทีไ
ผานมา เดຌปຓนสาหตุทีไทา้ ฿หຌกิดอกสารชุดนีๅขึๅน ซึงไ ปຓนอกสารทีไทา้ การรวบรวมรายละอียดความปຓนมาทีไกีไยวขຌองกับตัวครงการ
ตลอดจนรวบรวมหตุผล฿นการคัดคຌานตางโ ทีไยังคงปຓนประดในค้าถาม฿นสังคม นอกจากนีๅ ยังเดຌพยายามรวบรวมอกสารส้าคัญ
จากหนวยงานตางโ ทีไกีไยวขຌองกับกรณีความขัดยຌงอาเวຌ พืไอทีไจะสามารถอຌางอิงตอเปเดຌดยงาย อยางเรกใตาม ยังคงมีอกสาร
ปຓนจ้านวนมากทีไมิเดຌถูกรวมเวຌ฿นอกสารชุดนีๅ ตอยางนຌอยกใหวังวา อกสารชุดนีๅจะปຓนจุดริไมตຌนทีไปຓนประยชน์ส้าหรับ฿ครกใ
ตามทีไตอຌ งการจะติดตามกรณีดงั กลาวตอเป฿นอนาคต
สุดทຌาย ขอขอบคุณมหาวิทยาลัยศิลปากร ดยฉพาะอยางยิไง ผศ.ชัยชาญ ถาวรวฃ อธิการบดี ทีไ฿หຌความสน฿จ฿นประดในความ
ขัดยຌงครงการ รืๅอ-สรຌาง อาคารศาลฎีกา ตลอดจน฿หຌการสนับสนุนการจัดท้าอกสารชุดนีๅปຓนอยางดี
ชาตรี ประกิตนนทการ
8 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 9
1
ลําดับหตุการณ์ครงการ “รืๅอ-สรຌาง” กลุมอาคารศาลฎีกา
ชวงทีไ 1
ความปຓนมาครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม1
พ.ศ. 2516 กระทรวงยุตธิ รรมมีด้าริทจีไ ะกอสรຌางอาคารศาลฎีกาขึๅน฿หม ละเดຌรับอนุมัตงิ บประมาณกอสรຌางอาคารบางสวน
27 ตุ ล าคม 2527 คณะรั ฐ มนตรี มีม ติ ต ง ตัๅ ง คณะกรรมการจั ด หาทีไ ดิ น พืไ อ ฿ชຌ ปຓ น ทีไ ก อ สรຌา งอาคารทีไ ท้ า การศาลฎี ก า ดยมี
รัฐมนตรีวาการกระทรวงยุตธิ รรมปຓนประธาน ตหาทีไดินทีไหมาะสมเมเดຌ
25 พฤศจิกายน 2529 คณะรัฐมนตรียกลิกมติคณะรัฐมนตรีดิม ฿หຌศาลฎีกาตัๅงอยูทีไดิมละรงรัดการปรับปรุงอาคารละสถานทีไ
฿หຌสรใจ สวนศาลพงละศาลอาญา฿หຌยຌายออกเปสรຌาง฿หมทีไอืไน ดยมอบ฿หຌกระทรวงยุติธรรมละคณะกรรมการพิจารณาสถานทีไ
ท้างานของหนวยงานราชการ฿นขตกรุงทพมหานครละมืองหลักรับเปพิจารณาสนอคณะรัฐมนตรี
27 มกราคม 2530 คณะรัฐมนตรีมีมติ฿หຌยຌายอาคารทีไท้าการศาลพงละศาลอาญาเปกอสรຌางทีไถนนรัชดาภิษก ส้าหรับศาลฎีกา
฿ชຌอาคารศาลพงละศาลอาญาดิม
17 มีนาคม 2530 คณะรัฐมนตรีตงตัๅงคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบการกอสรຌางหรือปรับปรุงอาคารทีไท้าการศาล
ฎีกา ดยมีประธานศาลฎีกา (นายภิญญ ธีรนิติ) ปຓนประธานกรรมการ คณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบฯ เดຌตงตัๅง
คณะอนุกรรมการพิจารณาการปรับปรุงอาคารทีไท้าการศาลพงละศาลอาญา คณะอนุกรรมการคณะนีๅสนอความหในวาอาคารทีไ
ท้าการศาลพงละศาลอาญาเมหมาะสมตอการ฿ชຌงานของศาลฎีกา จึงสนอ฿หຌปรับปรุงอาคารดิมละกอสรຌางอาคาร฿หม
บางสวนพิไมติม อยางเรกใตามคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบฯ หในวาควรกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกา฿หม จึง
สนอตอคณะรัฐมนตรี฿หຌพจิ ารณากอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกา฿หม ทัๅงหลัง ดยรืๅออาคารกระทรวงยุตธิ รรมดຌวย
1
ขຌอมูล฿นสวนนีๅทงัๅ หมด ปຓนขຌอมูลจากทางส้านักงานศาลยุตธิ รรม ซึไงรายละอียดทัๅงหมดดูเดຌ฿น “ความปຓนมาการกอสรຌางอาคารศาลฎีกาหลัง฿หม”
รอบรัๅวศาลยุตธิ รรม ปทีไ 2 ฉบับทีไ 16 (1 มิถุนายน 2552): 11-13.
10 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
2 มิถุนายน 2530 คณะรัฐมนตรีมีมติมอบ฿หຌคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบฯ รวมกับคณะกรรมการครงการกรุง
รัตนกสินทร์พิจารณา ลຌวน้าสนอคณะรัฐมนตรีอีกครัๅงหนึไง ตอมาคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบฯ สนอความหใน
ตอคณะรัฐมนตรีวาควรรืๅอถอนอาคารดิมภาย฿นบริวณกระทรวงยุติธรรมทัๅงหมด รวมทัๅงอาคารทีไทา้ การกระทรวงยุติธรรมดຌวยละ
กอสรຌางฉพาะอาคารทีไท้าการศาลฎีกาพียงอยางดียว ดยสมควรออกบบ฿หຌมีความสัมพันธ์ละสงสริมความสงางามของ
พระบรมมหาราชวัง ละวัดพระศรีรัตนศาสดาราม กับ฿หຌถือปฏิบัตติ ามขຌอบัญญัติกรุงทพมหานคร
23 มิถุนายน 2530 คณะรัฐมนตรีมีมติหในชอบรูปบบอาคารทีไท้าการศาลฎีกา ตามทีไกระทรวงยุติธรรมสนอ ดย฿หຌปรับปรุงลด
สัดสวนละพืๅนทีไ฿ชຌสอยของอาคาร ละทีไจอดรถ฿หຌหมาะสมกับความจ้าปຓนพืไอประหยัดละจะตຌอง฿หຌสามารถกอสรຌางพิไมติม
ตอเปดยเมสียรูปทรงมืไอมีการขยายตัวของศาลฎีกา฿นอนาคตดย฿หຌตกลงกับส้านักงบประมาณรืไองงบประมาณคาด้านินการรืๅอ
อาคารดิมภาย฿นกระทรวงยุติธรรมละกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกา รวมทัๅงอาคารทีไท้าการกระทรวงยุติธรรม ฿นระหวางการ
รืๅอถอน฿หຌศาลฎีกาละกระทรวงยุติธรรมเป฿ชຌทีไท้าการของศาลพงละศาลอาญาทีไถนนรัชดาภิษกปຓนการชัไวคราว ฿นการนีๅ
ประธานคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบฯ เดຌตงตัๅงคณะอนุกรรมการพิจารณาพืๅนทีไประยชน์฿ชຌสอย ลักษณะละ
รูปบบอาคารทีไท้าการศาลฎีกา จากนัๅนจึงมอบหมาย฿หຌคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ด้านินการออกบบ
การกอสรຌาง
19 กรกฎาคม 2530 คณะรัฐมนตรีอนุมัติ฿นหลักการ฿หຌอาคารทีไท้าการศาลฎีกา สูงกิน16 มตร เดຌ ตามความจ้าปຓนปຓนกรณี
พิศษ ตจะตຌองเมสูงกินกวากลุมอาคาร฿นพระบรมมหาราชวังซึไงมีคาฉลีไยความสูงประมาณ 32 มตร (ขຌอบัญญัติของ กทม.
เม฿หຌกอ สรຌางอาคารสูงกิน 16 มตร)
11 ตุลาคม 2531 ละ 12 กุมภาพันธ์ 2534 คณะรัฐมนตรีมีมติตงตัๅงคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนดรูปบบการกอสรຌาง
อาคารทีไท้าการศาลฎีกาขึๅน ดยมีประธานศาลฎีกาปຓนประธาน (ป 2531 นายจ้ารัส ขมะจารุ, ป 2534 ศาสตราจารย์สภณ
รัตนากร) ก้าหนดรูปบบการกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกา฿หຌมีความสงางามละหมาะสมตอการ฿ชຌงานมากทีไสุด ลຌว฿หຌ
ประธานกรรมการน้ าสนอขຌอยุติตอคณะรัฐ มนตรี พิจารณา ดยมีคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุ ฬาลงกรณ์ มหาวิ ท ยาลัย ปຓ น
หนวยงานรับผิดชอบ฿นการออกบบอาคาร
11 มษายน 2535 คณะรัฐมนตรีอนุมัต฿ิ หຌ฿ชຌรูปบบการกอสรຌางอาคารศาลฎีกาตามขຌอยุติของคณะกรรมการพิจารณาละก้าหนด
รูปบบฯ พรຌอมกันนีๅเดຌอนุมัติงินงบประมาณราว 2,286 ลຌานบาท พืไอ฿ชຌส้าหรับครงการดยอาคาร฿หมจะมีพืๅนทีไ฿ชຌสอยภาย
ประมาณ 46,000 ตร.ม. พืๅนทีไจอดรถประมาณ 15,000 ตร.ม. รวมประมาณ 61,000 ตร.ม. ดยกระทรวงยุติธรรมเดຌมอบหมาย฿หຌ
นายวิชัย ชืนไ ชมพูนุช ประสานงานกีไยวกับการด้านินการออกบบพืๅนทีไ฿ชຌสอยภาย฿นอาคาร รายละอียดปริมาณงานละประมาณ
ราคากลาง
22 มีนาคม 2537 นายประมาณ ชันซืไอ ประธานศาลฎีกา มีหนังสือถึงนายกรัฐมนตรีละผูຌอ้านวยการส้านักงบประมาณ วาหใน
ควร฿หຌระงับการกอสรຌางเวຌชัไวคราวพืไอบงบาภาระของรัฐบาลนืไองจากประทศประสบกับภาวะปัญหาทางศรษฐกิจ ดยขอ฿หຌ
ส้านักงบประมาณจัดสรรละตัๅงงบปຓนคา฿ชຌจายปรับปรุงซอมซมทนการสรຌางอาคารศาลฎีกาหง฿หม
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 11
8 ธันวาคม 2549 นายปัญญา ถนอมรอด ประธานศาลฎีกา เดຌขຌารวมประชุม “คณะกรรมการอ้านวยการจัดงานฉลิมพระกียรติ
นืไอง฿นอกาสมหามงคล ฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550” ซึไงมี พลอกสุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรี ปຓน
ประธานการประชุม ดยทีไประชุมมีมติหในชอบครงการฉลิมพระกียรติฯ ของศาลยุติธรรม ฿นการกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาล
ฎีกา฿หม ภาย฿ตຌงบประมาณ 3,700 ลຌานบาท
29 มกราคม 2550 คณะกรรมการด้านินการสานตอครงการกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกาประชุมหในชอบ฿หຌ฿ชຌบบอาคารทีไ
ท้าการศาลฎีกาตามมติคณะรัฐมนตรี ฿นวันทีไ 11 มษายน 2535 ดยสรຌางอาคารทีไทา้ การศาลฎีกาบริวณศาลฎีกาปัจจุบัน
1 มิถุนายน 2550 ส้านักงานศาลยุติธรรมท้าสัญญาจຌางทีไปรึกษาออกบบกอสรຌางทีไท้าการศาลฎีกากับคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ชวงทีไ 2
การคัดคຌานจากองค์กรตางโ พืไอยับยัๅงการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา พ.ศ. 2550-2553
3 ตุลาคม 2550 คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร รวมกับ บางกอกฟอรัไม, Icomos Thai, ครือขายผังมืองพืไอ
สังคม, ละ ครือขายสถาปนิกนักอนุรักษ์ เดຌจัดงานสวนาหัวขຌอ “อาคารศาลฎีกา: คุณคาศิลปสถาปัตยกรรมของอาคาร
ประวัติศาสตร์การยุติธรรมหงกรุงรัตนฏสินทร์” ขึๅนทีไคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ดยมีขຌอสรุปส้าคัญคือ
รียกรຌอง฿หຌศาลฎีกาพิจารณาทบทวนการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา ตลอดจนสรຌางพืๅนทีไสาธารณะ฿นการมีสวนรวมจากประชาชนตอ
ครงการดังกลาว฿หຌมากขึๅน2
พ.ศ. 2550 สมาคมสถาปนิกสยามฯ มอบรางวัลอาคารควรคากการอนุรักษ์฿หຌกับกลุมอาคารศาลฎีกา3
10 ตุลาคม 2551 สมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอมเดຌรวบรวมครือขายรวม 14 องค์กรจัดสวนา รืไอง “อาคารศาลฎีกา:
พรงของการอนุรักษ์หรือพัฒนากรุงรัตนกสินทร์” ดย฿นการสวนา สียงสวน฿หญเมหในดຌวยกับการรืๅอถอนอาคารศาลฎีกา ดຌวย
หตุผลหลายประการ ดยหตุผลทีไส้าคัญโ มี 5 ประการคือ หนึไง กลุมอาคารศาลฎีกามีคุณคาทางประวัติศาสตร์฿นฐานะปຓนทีไ
ระลึก฿นการเดຌรับอกราชทางการศาลสมบูรณ์ ฿นป พ.ศ. 2481 สอง กลุมอาคารหลังนีๅมีคุณคาทางศิลปะละสถาปัตยกรรมบบ
สมัย฿หมทีไควรเดຌรับการอนุรักษ์ สาม กลุมอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมทีไจะสรຌาง มีความสูงมากถึง 31.70 มตร กินกวาทีไกฏหมาย
ก้าหนดมากถึง 2 ทา ซึงไ มຌจะมีการอนุมัติ ปຓนกรณีพิ ศษจากมติคณะรัฐมนตรีลຌว ตการงดวຌนกฏหมายปຓนกรณีฉพาะชนนีๅ จะ
2
ดูรายละอียดนืๅอหาสวนา฿น ภารนี สวัสดิรกั ษ์, “หยุดกอน...อยาทุบทิๅงอาคารศาลฎีกา,” ฿น ThaiNGO.org [ออนเลน์] วันทีไ 8 ตุลาคม 2554
http://www.thaingo.org/writer/view.php?id=531
3
ดูรายละอียด฿น ครงการจัดทําทะบียนอาคารควรคากการอนุรักษ์ Online พืๅนทีไสาธารณะพืไอรวมกันดูลมรดกสถาปัตยกรรม฿นประทศเทย.
[ออนเลน์] http://www.asa.or.th/conservation/thai-heritage-building/info.php
12 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ท้า฿หຌมาตรฐาน฿นการบังคับ฿ชຌกฏหมายขຌอนีๅเรຌความหมาย฿นทันที สีไ ความสูงทีไมากถึง 31.70 มตร อาจสงผลรบกวนตอทัศนียภาพ
ของบราณสถานส้าคัญ฿นพืๅนทีไเดຌ หຌา ครงการดังกลาวขาดการมีสวนรวมของภาคประชาชน ขาดการประชาพิจารณ์4
ครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม ดยนางภารนี สวัสดิรักษ์ ประธานครือขาย ละ อิคมสเทย ลຌว สมาคมอนุรักษ์
ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอมเดຌน้าสงผลการสวนาดังกลาวสนอตอประธานศาลฎีกา ดยสงส้านา฿หຌคณะกรรมการอนุรักษ์ละ
พัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา ผานลขานุการฯ ฿นฐานะคณะผูຌดูลก้ากับตามระบียบส้านักนายกรัฐมนตรี วาดຌวยการ
อนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา ตลอจนหนวยงานทีไกีไยวขຌองอีกหลายหนวยงาน
30 กรกฎาคม 2552 นายกสมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอมพรຌอมครือขาย 22 องค์กร ละบุคคลทัไวเป ยืไนหนังสือ
รຌองรียนผูຌตรวจการผนดินขอคัดคຌานการทุบท้าลายกลุมอาคารศาลฎีกา ซึงไ ผูຌตรวจการผนดินเดຌตอบกลับมา฿นวันทีไ 19 สิงหาคม
2552 วา฿นชัๅนนีๅยังเมปรากฏการกระท้าทีไเมปฏิบัติตามกฎหมาย หรือละลยเมปฏิบัติหนຌาทีไของขຌาราชการ พนักงานหรือลูกจຌาง
ของหนวยราชการ ฯลฯ ตามความ฿นมาตรา 13 (1) หงพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาดຌวยผูຌตรวจการผนดิน พ.ศ. 2552
ดังนัๅนผูຌตรวจการผนดินจึงวินจิ ฉัย฿หຌยุติการพิจารณารืไองรຌองรียนดังกลาว
20 สิงหาคม 2552 ครือขายดຌานอนุรักษ์ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอมประกอบดຌวย ดร.ดช สวนานนท์ นายกสมาคมอิคมสเทย
ละคณะ ดร.วันชัย มงคลประดิษฐ์ ประธานกรรมาธิการอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมละคณะ พรຌอมดຌวย นายวสุ ปษยะนันทน์
ประธานกรรมาธิการอนุรักษ์ดຌานศิลปสถาปัตยกรรมเทยประพณีละคณะหงสมาคมสถาปนิกสยาม฿นพระบรมราชูปถัมภ์ นาง
ภารนี สวัสดิรักษ์ ประธานครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม ละนายกสมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอมเดຌขຌาพบ
อธิบดีกรมศิลปากรพืไอน้าสนอขຌอมูลกีไยวกับครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
พ.ศ. 2552 สมาคมสถาปนิกสยามฯ มอบรางวัลอาคารอนุรักษ์ดีดน฿หຌกับกลุมอาคารศาลฎีกา5
31 สิงหาคม 2552 อธิบดีกรมศิลปากร เดຌมีหนังสือดวนทีไสุด ทีไ วธ.0403/3323 ลงวันทีไ 31 สิงหาคม 2552 ถึงประธานศาลฎีกา
ดยมีประดในส้าคัญคือ ยืนยันวาอาคารศาลฎีกาหลังทีไ 1 (หลังพระอนุสาวรีย์ พระจຌาบรมวงศ์ธอ พระองค์จຌารพีพัฒนศักดิ่ กรม
หลวงราชบุรีดิรกฤทธิ่) ละอาคารหลังทีไ 2 (ฝังດ ริมคลองคูมืองดิม) ปຓนบราณสถานตามนิยามทีไกฎหมายก้าหนด
8 กันยายน 2553 นายกสมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอม฿นฐานะผูຌประสานงานครือขายดຌานอนุรักษ์ศิลปกรรมละ
สิไงวดลຌอม ครือขายสงสริมการอนุรักษ์มรดกทางศิลปวัฒนธรรม฿นงานสถาปัตยกรรม ละครือขายดຌานการสงสริมการมีสวน
รวมของประชาชนเดຌพิไมติม฿หຌส้านักงานผูຌตรวจการผนดินทราบขຌอมูลรืไองทีไกรมศิลปากรเดຌยืนยัน฿หຌประธานศาลฎีกาทราบวา
กลุมอาคารศาลฎีกาปຓนบราณสถานตามนิยามทีไกฎหมายก้าหนด ทัๅงนีๅดຌวยความหวง฿ยวาการรืๅอท้าลายบราณสถานดยหนวย
ราชการองนีๅจะปຓนกรณีตวั อยาง฿นการทีไหนวยราชการเมปฏิบัตติ ามจตนารมณ์ของกฎหมาย ลຌวจะสามารถบังคับ฿ชຌกฎหมายกับ
ประชาชนเดຌอยางเร
4
รายละอียดวาดຌวยคุณคาทางประวัติศาสตร์ ละประวัตศิ าสตร์สถาปัตยกรรม ตลอดจนประดในคัดคຌานอืไนโ ดู฿น ชาตรี ประกิตนนการ, “บางหตุผลทีไ
สังคมเมควรยอม฿หຌ “รืๅอ-สรຌาง” ศาลฎีกา฿หม,” ศิลปวัฒนธรรม ป 29 ฉบับทีไ 5 (มีนาคม 2551): 132-146.
5
ดู฿น สมาคมสถาปนิกสยาม, รายชืไอรางวัลอนุรักษ์ศลิ ปสถาปัตยกรรมดีดนประจําป 2552. [ออนเลน์] http://www.asa.or.th/?q=node/99360
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 13
27 ธั น วาคม 2553 ฿นการประชุ ม คณะกรรมการอนุ รั ก ษ์ ละพั ฒ นากรุ ง รั ต นกสิ น ทร์ ละมื อ งก า ทีไ ท้ า นี ย บรั ฐ บาลนัๅ น
คณะอนุกรรมการกลัไนกรองละพิจารณาผนการด้านินงาน฿นกรุงรัตนกสินทร์ ฿นฐานะหนวยงานส้าคัญทีไรับผิดชอบ฿นรืไองการ
อนุรัก์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ เดຌรายงานความหในทีไสดงถึงความชืไอมัไนอยางส้าคัญวา นืไองจากศาลฎีกาปຓนสถาบันสูงสุด
ของประทศดຌานตุลาการ จึงชืไอวายอมมีดุลยพินิจทีไจะด้านินการ฿หຌหมาะสมละเมขัดตอมติคณะรัฐมนตรี (รืไองความสูงของ
อาคาร) ทัๅงนีๅ คณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา มิเดຌมีมติคัดคຌานการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
ตอยาง฿ด
อยางเรกใตาม ผลจากการรียกรຌอง฿หຌระงับการรืๅอถอนละจากการออกจดหมายยืนยันสถานะความปຓนบราณสถานดยกรม
ศิลปากร เดຌท้า฿หຌครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หมถูกชะลอออกเป
ชวงทีไ 3
การคัดคຌานจากองค์กรตางโ พืไอยับยัๅงการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา พ.ศ. 2555-ปัจจุบัน
3 สิงหาคม 2555 ครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกาเดຌรับการรืๅอฟืຕนขึๅนอีกครัๅง ดยส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌด้านินการท้า
สัญญาวาจຌางบริษัทซิน - เทยอนจินียริไง อนด์คอนสตรัคชัไน จ้ากัด (มหาชน) ปຓนผูຌด้านินการกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกา
ดย฿นครัๅงนีๅ รัฐบาลเดຌอนุมัตงิ บประมาณ฿นการกอสรຌางครัๅงนีๅทัๅงสิๅน 2,525 ลຌานบาท6
ประมาณดือนตุลาคม-พฤศจิกายน 2555 ส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌท้าการสงมอบพืๅนทีไกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม฿หຌกับ
บริษทั ซิน - เทยอนจินียริไง อนด์คอนสตรัคชัไน จ้ากัด (มหาชน) พืไอขຌามาด้านินการรืๅอถอนอาคารละกอสรຌางกลุมอาคารหลัง
฿หม
11 ธันวาคม 2555 นางปองขวัญ สุขวัฒนา ลาซูส ประธานกรรมาธิการอนุรักษ์ศลิ ปสถาปัตยกรรม สมาคมสถาปนิกสยาม เดຌทราบ
ถึงการขຌารืๅอถอนอาคาร จึงเดຌท้าจดหมายถึงอธิบดีกรมศิลปากร วาเดຌมีการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลยุติธรรม ฝัດงริมคลองคูมืองดิม
ดยมิเดຌขออนุญาตจากกรมศิลปากรตอยาง฿ด ละรียกรຌอง฿หຌมีการระงับการรืๅอถอนดังกลาว นืไองจากอาคารมีสถานะปຓน
บราณสถานตามทีไกฏหมายก้าหนด
15 ธันวาคม 2556 นายชาตรี ประกิตนนทการ อาจารย์ประจ้าคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เดຌผยพรขຌอมูล
การรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกา ฝัດงริมคลองคูมืองดิม ผาน Facebook สวนตัว ฿นหัวขຌอ “หตุผลทีไควรระงับ การรืๅอกลุมอาคาร
ศาลฎีกา (ดยทันที)” ดยน้าสนอภาพการรืๅอถอนอาคารจากภาย฿นทีได้านินการเปดยมิเดຌรับความยินยอมจากกรมศิลปากร ซึไง
ขຌอความดังกลาวเดຌรับการผยพรออกเปอยางกวຌางขวางตามสืไอตางโ7
6
กองสารนิทศละประชาสัมพันธ์, “ฆษกศาลยุตธิ รรมชีๅจงครงการกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกาหลัง฿หม,” สืไอสาร ประจ้าวันทีไ 20 ธันวาคม
2555.
7
ดู฿น ชาตรี ประกิตนนทการ, “รียนศาลทีไคารพ: หตุผลทีไควรระงับ การรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา (ดยทันที),” ประชาเท [ออนเลน์] วันทีไ 15 ธันวาคม
2555. http://prachatai.com/journal/2012/12/44227
14 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
19 ธันวาคม 2555 นายสหวัฒน์ นนหนา อธิบดีกรมศิลปากรถลงขาวยืนยันผานสืไอตางโ วา ยังเมเดຌรับจดหมายอยางปຓน
ทางการจากศาลฎีการืไองท้าการรืๅอถอนอาคารฝัດงรอมคลองคูมืองตอยาง฿ด นอกจากนีๅยังยืนยันวากลุมอาคารศาลฎีกา฿นสวน
อาคาร 1 ละ 2 ปຓนบราณสถานตามทีไกฏหมายก้าหนด เมสามารถรืๅอถอนหรือดัดปลงเดຌ นอกจากจะเดຌรับอนุญาตปຓนลาย
ลักษณ์อกั ษรดยอธิบดีกรมศิลปากร
การถลงขาวดยส้านักงานศาลยุติธรรม ยืนยันการด้านินการ รืๅอ-สรຌาง กลุมอาคารศาลฎีกา฿หม มืไอวันทีไ 20 ธันวาคม 2555
20 ธันวาคม 2555 นายสิทธิศักดิ่ วนะชกิจ ฆษกศาลยุติธรรม ถลงขาวผานสืไอตางโ วาอาคารศาลฎีกา฿นปัจจุบันมีสภาพสืไอม
ทรมกินกวาจะบ้ารุงรักษาเดຌ พรຌอมสดงความหในวา กลุมอาคารศาลฎีกายังมิเดຌมีสถานะปຓนบราณสถาน นืไองจากยังเมเดຌรับ
การขึๅนทะบียนละประกาศอยางปຓนทางการ฿นราชกิจจานุบกษา นอกจากนีๅยังยืนยันวา การรืๅอถอนครัๅงนีๅเดຌรับความยินยอมลຌว
จากกรมศิลปากร
21 ธันวาคม 2555 นายศรีสุวรรณ จรรยา นายกสมาคมตอตຌานภาวะลกรຌอน เดຌออกถลงการณ์สดงจุดยืนรืไอง “คัดคຌานการรืๅอ
ทุบตึกศาลฎีกา”8
22 ธั น วามคม 2555 นายสุ วิ ช ญ์ รั ศ มิ ภู ติ อดี ต อธิ บ ดี ก รมศิ ล ปากร กล า วว า อาคารก า ของศาลฎี ก าทัๅ ง 2 หลั ง ปຓ น อาคาร
ประวัติศาสตร์ทีไสมควรอนุรักษ์อาเวຌ ละยังคงมีสภาพขใงรง มิเดຌสืไอมจนจะพังทลายตามทีไทางศาลฎีกาบอกตอยาง฿ด ต
ตอนนีทๅ างศาลฎีกาเมฟัง ละด้านินการรืๅอถอนอาคารดยยึดตามมติคณะรัฐมนตรี มืไอป 2531 ดยทางศาลฎีกากใเมเดຌสงบบการ
8
ดู฿น “สมาคมตอตຌานลกรຌอนคຌานทุบตึกศาลฎีกา,” กรุงทพธุรกิจ. [ออนเลน์] วันทีไ 21 ธันวาคม 2555.
http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/politics/politics/20121221/483060/
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 15
กอสรຌางมา฿หຌกรมศิลปากรพิจารณาตอยาง฿ด นอกจากนีๅยังสนอดຌวยวา คณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละ
มืองกา ฿นฐานะหนวยงานทีไควรจะออกมาทัดทานรืไองนีๅ ตกลับเมยอมด้านินการ฿ดโ ลยนัๅน ควรตຌองสดงคามรับผิดชอบดຌวย
การลาออกทัๅงคณะ9
5 มกราคม 2556 นายสหวัฒน์ นนหนา อธิบดีกรมศิลปากร สดงความหใน฿นวทีสัมมนา “[หยุด] รืๅอบราณสถาน ศาลฎีกา
[….]” ทีไจัดดย Icomos Thai ยืนยันอีกครัๅงวา กลุมอาคารศาลฎีกา฿นสวนอาคาร 1 ละ 2 มຌยังเมเดຌขึๅนทะบียนอยางปຓน
ทางการ ตมีสถานะปຓนบราณสถานรียบรຌอยลຌวตามนิยามทีไกฏหมายก้าหนด นับตัๅงตทีไอธิบดีกรมศิลปากรเดຌยืนจดหมายอยาง
ปຓนทางการจຌงเปยังประธานศาลฎีกามืไอป 2552 พรຌอมทัๅงกลาววา การรืๅอถอนครัๅงนีๅมิเดຌรับความหในชอบจากกรมศิลปากร ละ
อธิบดีกรมศิลปากรอยางปຓนลายลักษณ์อกั ษรตอยาง฿ด พรຌอมทัๅงรียกรຌอง฿หຌมกี ารหยุดรืๅอถอนบราณสถานดยทันที10
5 มกราคม 2556 นายสหวัฒน์ นนหนา อธิบดีกรมศิลปากร เดຌมอบหมาย฿หຌนิติกรของกรมศิลปากร จຌงความด้านินคดีทีไ สน.
ชนะสงคราม กับผูຌทีไท้าการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกาฝัດงริมคลองคูมืองดิม11 ตจวบจนปัจจุบัน ยังมิเดຌมีการด้านินคดีตอยาง
฿ดจากทางต้ารวจ
7 มกราคม 2556 คณะอนุกรรมการดຌานสิทธิพลมืองละการมืองทีไมี นพ.นิรันดร์ พิทักษ์วัชระ กรรมการสิทธิมนุษยชนหงชาติ
ปຓนประธาน เดຌประชุมพืไอพิจารณาตามค้ารຌอง ของนางจุฬา สุบรรทัด นายกสมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมละสิไงวดลຌอม ทีไขอ฿หຌ
คณะกรรมการสิ ทธิ ต รวจสอบการด้ า นิน การทุ บ ท้ า ลายบราณสถานกลุ ม อาคารศาลฎีก า ดยปฏิ บัติขั ดกั บ มาตรา 57 ตาม
รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550 ซึงไ ตຌองมีกระบวนการรับฟังความคิดหในของประชาชนกอนด้านินการ อันปຓนการกระทบสิทธิพลมืองของ
ประชาชน
7 มกราคม 2556 นายสหวัฒน์ นนหนา อธิบดีกรมศิลปากร เดຌมอบหมาย฿หຌนิติกรของกรมศิลปากร จຌงความด้านินคดีทีไ สน.
ชนะสงคราม กับผูຌทีไท้าการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกาฝัດงริมคลองคูมืองดิม ปຓนครัๅงทีไ 2 ละ฿นวันดียวกัน พล.ต.ต. วิชาญญ์วัชร์
บริรักษ์กุล ผูຌบังคับการต้ารวจนครบาล 1 เดຌกลาวยืนยันถึงการขຌาจຌงความของกรมศิลปากร ละจะประสาน฿หຌคูกรณีทัๅง 2 ฝຆาย
มาจรจากันกอน
7 มกราคม 2556 กรรมาธิการศาสนา วุฒสิ ภา ดยนายธีระ สุวรรณกุล ส.ว. สรรหา เดຌน้ารืไองการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกาขຌาหารือ
฿นการประชุมรัฐสภา พรຌอมรียกรຌอง฿หຌรัฐบาลขຌามาพิจารณารือไ งนีๅ
7 มกราคม 2556 นายสิทธิศักดิ่ วนะชกิจ ฆษกศาลยุติธรรม ฿หຌสัมภาษณ์ยืนยันวาจะตຌองด้านินครงการกอสรຌางศาลฎีกา฿หม
ตอเป พรຌอมกลาวา หากมีการจຌงความด้านินคดีกับทางส้านักงานศาลยุติธรรมกใพรຌอมตอสูຌคดี
9
ดูรายละอียดค้าสัมภาษณ์ สุวิทย์ รัศมิภูติ ฿น “กรมศิลป์รอค้าตอบศาลฎีกา ชะลอรืๅอถอนอาคาร,” เทยรัฐ [ออนเลน์] วันทีไ 23 ธันวาคม 2555.
http://www.thairath.co.th/content/edu/315213
10
ดู฿น อิคมสเทย, สัมมนา [หยุด] รืๅอบราณสถาน ศาลฎีกา [….]. [ออนเลน์] วันทีไ 5 มกราคม 2556.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=354224621342924&set=a.178986842200037.35415.165356676896387&type=1&theate
r+
11
ดู฿น “กรมศิลปากรจຌงจับผูຌรับหมารืๅออาคารศาลฎีกา,” พสต์ทูดย์. [ออนเลน์] วันทีไ 5 มกราคม 2556. http://www.posttoday.com
16 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
11 มกราคม 2556 นางสาวภารณี สวัสดิรักษ์ ตัวทนครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม พรຌอมทัๅงองค์กรตางโ เดຌดินทางมา
ชุมนุมทีไหนຌาอาคารศาลฎีกา พืไอยืไนอกสารคัดคຌานการรืๅอทุบอาคารศาลฎีกา ดยมี วาทีไ ร.ต.ถิระ วิชาญนิธิ นิติกรช้านาญการศาล
ฎีกา ปຓนตัวทนออกมารับอกสารดังกลาว12
การชุมนุมดยครือขายภาคประชาชน หนຌาอาคารศาลฎีกา พืไอรียกรຌอง฿หຌมีการทบทวนครงการ รืๅอ-สรຌาง กลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
มืไอวันทีไ 11 มกราคม 2556
18 มกราคม 2556 มูลนิธิต้าราสังคมศาสตร์ละมนุษยศาสตร์ เดຌจัดสวนารืไอง “ทุบ (ตึก) ศาลฎีกา ลบประวัติศาสตร์ชาติเทย”
ดยมีประดในส้าคัญคือ สนอหลักฐานงานวิจัยจากส้านักบริการวิชาการของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยมืไอป 2548 ทีไน้าสนอตอศาล
ฎีกาวา สภาพของกลุมอาคารศาลฎีกานัๅนมຌจะสืไอสภาพเปบຌาง ตกใมิเดຌสืไอม฿นระดับทีไจะสงผลอยางมีนัยส้าคัญตอยาง฿ด
รวมถึงการนຌนยๅ้า฿หຌสังคมรับรูຌถึงคุณคาทางประวัติศาสตร์ของอาคารกลุมนีๅ฿นฐานะทีไปຓนทีไระลึก฿นการเดຌรับอกราชสมบูรณ์
ทางการศาลของประทศเทย ดยวทีสัมมนามีความหในรวมกัน฿นการคัดคຌานการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา ละการบังคับ฿ชຌกฏ
หมายความสูงอาคาร฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์฿นลักษณะสองมาตรฐาน นอกจากนีๅยังเดຌรียกรຌอง฿หຌ คณะกรรมการกรุงรัตนกสินทร์
ละมืองกา ออกมาสดงความรับผิดชอบทางวิชาการตอกรณีทีไปลอย฿หຌศาลฎีกาสามารถสรຌางอาคารสูงกิน 16 มตรเดຌดยทีไมิเดຌ
สดงความหในคัดคຌานตอยาง฿ด13
12
ดูรายละอียด฿น “ครือขายภาคประชาชนยืไนหนังสือคຌาน “ทุบตึกศาลฎีกา”,” ASTVผูຌจัดการออนเลน์. [ออนเลน์] วันทีไ 11 มกราคม 2556
http://www2.manager.co.th/Entertainment/ViewNews.aspx?NewsID=9560000004169
13
ดูรายละอียด฿น “นักวิชาการจัดสวนาวิชาการรืไองทุบ (ตึก) ศาลฎีกา ลบประวัตศิ าสตร์ชาติเทย,” ขาวสด. [ออนเลน์] วันทีไ 18 มกราคม 2556.
http://www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=TVRNMU9EVXhNVEU1TVE9PQ==
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 17
11 กุมภาพันธ์ 2556 นายสิทธิศักดิ่ วนะชกิจ ฆษกศาลยุติธรรม เดຌสดงความหในผานรายการ “ตอบจทย์” ตอน “ทุบศาลฎีกา
.....สรຌางภูมิทัศน์฿หม หรือท้าลายบราณสถาน?” ทางสถานีทรทัศน์เทยพีบีอส ยืนยันอีกครัๅงวา สภาพอาคารศาลฎีกา฿นปัจจุบัน
สืไอมทรมจนเมอาจซอมซมเดຌ, อาคารกลุมนีๅยังเมเดຌมีสถานะปຓนบราณสถานตามทีไกฏหมายก้าหนด, ความสูงของกลุมอาคาร
฿หมทีไสูง 31.70 มตรนัๅน มิเดຌปຓนการด้านินการสองมาตรฐาน นืไองจากศาลฎีกาเดຌรับการงดวຌนปຓนกรณีพิศษอยางถูกตຌองตาม
กฏหมายลຌว, ละความสูงของอาคาร฿หมนัๅน กใมิเดຌสูงกินเปกวาความสูงของอาคารทีไมีอยู฿นปัจจุบันตอยาง฿ด14 (หมายหตุ:
ขຌอทใจจริงรืไองความสูงอาคารตรงนีๅมีความคลาดคลืไอน นืไองจากอาคารศาลฎีกาปัจจุบันนัๅน มีความสูงพียงประมาณ 22 มตร
ทานัๅน มิ฿ช 32 มตรตตามทีไฆษกศาลยุติธรรมถลงตอยาง฿ด ดยทัๅงนีๅจะมีสวนสูงของถงอาคารตรงกลางพียงลใกนຌอยทานัๅน
ทีไมีความสูงถึง 31 มตร)
27 มษายน 2556 อธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากร เดຌจัดงานสวนารืไอง “ขຌอสนอนะละจดหมายปຂดผนึกถึงประธานศาลฎีกา
ตอครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม” พืไอสดงจุดยืนเมหในดຌวยกับการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกาลง ละสรຌางอาคารหลัง
฿หมทีไมีความสูงกินกวาทีไกฏหมายก้าหนด
สถานการณ์ปจั จุบัน มຌจะมีนกั วิชาการ หนวยงาน ละองค์กรภาคประชาชนมากมายมีความหในรวมกัน฿นการคัดคຌานการรืๅอกลุม
อาคารศาลฎีกา พรຌอมทัๅงน้าสนอขຌอมูลหลักฐานทางประวัติศาสตร์ หลักฐานทางวิชาการ งานวิจัย฿นรูปบบตางโ ทีไยนื ยันถึงสภาพ
ของกลุมอาคารศาลฎีกาดิมทีไยังมีความขใงรง ยืนยันถึงคุณคาทางประวัติศาสตร์ละสถาปัตยกรรมมากมาย ตลอดจนผลกระทบ
มากมายตอการกอสรຌางกลุมอาคาร฿หมทีไสูงมากถึง 31.70 มตร ทัๅง฿นงการหลีกลีไยงกฏหมาย การละมิดพระราชบัญญัติ
บราณสถาน การท้าลายทัศนียภาพของบราณสถานส้าคัญ฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์ ละขาดการมีสวนรวมของภาคประชาชน
ปຓนตຌน ตขຌอมูลทัๅงหลายหลานีๅ ณ ปัจจุบันกใเมสามารถปลีไยนปลงการด้านินครงการดังกลาวเดຌ ทางส้านักงานศาลยุติธรรม
ยังคงด้านินการรืๅอถอนละกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมตอเป
14
ดูรายละอียด฿น คลิปรายการยຌอนหลัง ตอน “ทุบศาลฎีกา.....สรຌางภูมิทศั น์ หรือท้าลายบราณสถาน,” รายการตอบจทย์ วันทีไ 11 กุมภาพันธ์ 2556.
[ออนเลน์] http://clip.thaipbs.or.th/home.php?vid=4690&ap=flase
18 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 19
2
หตุผลทีไสงั คมเทยเมควรยอม฿หຌ “รืๅอ-สรຌาง” กลุมอาคารศาลฎีกา
15
8 ธันวาคม 2549 นายปัญญา ถนอมรอด ประธานศาลฎีกา฿นขณะนัๅน เดຌสนอครงการรืๅอกลุมอาคารศาลริมถนนราชด้านิน฿น
พืไอกอสรຌางอาคารศาลฎีกา฿หม ตอคณะกรรมการอ้านวยการจัดงานฉลิมพระกียรตินืไอง฿นอกาสมหามงคลฉลิมพระชนมพรรษา
80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550 ซึไงทีไประชุมมีมติหในชอบ฿หຌครงการกอสรຌางศาลฎีกาหลัง฿หมปຓนหนึไง฿นครงการฉลิมพระกียรติฯ
นืไอง฿นอกาสส้าคัญนี16ๅ
23 กันยายน 2550 ประธานศาลฎีกาเดຌปຓนประธาน฿นพิธีบวงสรวงพืไอริไมด้านินการครงการนีๅ ละเดຌถลงขาววา กลุมอาคาร
ศาลปัจจุบันอยู฿นสภาพช้ารุดทรุดทรม เมสามารถ฿ชຌงานตอเปเดຌ ดยเดຌรับอนุมัติงบประมาณจากรัฐบาลทัๅงสิๅน 3,700 ลຌานบาท
18
ปຓนงบผูกพันตัๅงตป 2550-2556 ริไมกอสรຌาง฿นป 255117 ฿นวลาตอมา งบประมาณเดຌถกู ปรับลดลงหลือ 2,525 ลຌานบาท ดย
รูปบบศาลฎีกาหลัง฿หมถูกออกบบ฿หຌปຓนงาน “สถาปัตยกรรมเทยประยุกต์” ทีไดึงรูปบบสถาปัตยกรรมบบจารีตของเทย฿น
อดีตมา฿ชຌปຓนนวทางหลัก฿นการออกบบ พืไอทนทีไรูปบบสถาปัตยกรรมบบดิมทีไปຓ นงานสถาปัตยกรรมบบมดิร์น
(Modern Architecture) ฿นทศวรรษทีไ 2480 ดยกลุมอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมเดຌรับการออกบบดย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อยางเรกใตาม มืไอขาวการกอสรຌางถูกผยพรออกเปตามสืไอตางโ นักวิชาการตลอดจนองค์กรภาคประชาชนหลายองค์กรเดຌสดง
ความหในขัดคຌาน ดยมีประดในส้าคัญ อาทิ คุณคาทางประวัติศาสตร์ของอาคารหลังดิม, คุณคาทางสถาปัตยกรรม฿นยุคมดิร์น,
ความสูงของอาคาร฿หมทีไสูงมากถึง 31.70 มตร ซึไงกินกวาทีไกฎหมายอาคารทีไควบคุม฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿นเดຌก้าหนดเวຌ
(กฎหมายระบุหຌามสรຌางอาคาร฿หมสูงกิน 16 มตร), งบประมาณทีไสูงมาก, ตลอดจนปຓนครงการทีไขาดการมีสวนรวมจากภาค
ประชาชน ปຓนตຌน
15
บทความนีๅปรับปรุงละพิมไ ติมนืๅอหา฿หมบางสวนพืไอ฿หຌสอดคลຌองกับสถานการณ์การรืๅออาคาร฿นป พ.ศ. 2556 หากสน฿จฉบับตีพิมพ์ครัๅงรก ดู฿น
ชาตรี ประกิตนนทการ, , “บางหตุผลทีไสังคมเมควรยอม฿หຌ “รืๅอ-สรຌาง” ศาลฎีกา฿หม,” ศิลปวัฒนธรรม ป 29 ฉบับทีไ 5 (มีนาคม 2551): 132-146.
16
ดูรายละอียด฿น ขาวศาลยุติธรรม ปทีไ 7 ฉบับพิศษทีไ 79 วันทีไ 12 ธันวาคม 2549
17
จดหมายขาวศาลยุติธรรม ปทีไ 1 ฉบับทีไ 22 วันทีไ 30 กันยายน 2550
18
กองสารนิทศละประชาสัมพันธ์, “ฆษกศาลยุติธรรมชีๅจงครงการกอสรຌางอาคารทีไทา้ การศาลฎีกาหลัง฿หม,” สืไอสาร ประจ้าวันทีไ 20 ธันวาคม
2555.
20 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ดຌวยความตรกหนักถึงคุณคาทางประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม เดຌท้า฿หຌสมาคมสถาปนิกสยามมอบรางวัลอาคารควรคากการ
19
อนุรักษ์กกลุมอาคารศาลฎีกา฿นป 2550 ละมอบรางวัลอาคารอนุรักษ์ดีดน฿หຌอกี หนึไงรางวัล฿นป 2552
ผลของการคัดคຌาน ละผยพรขຌอมูลทางประวัติศาสตร์ของอาคาร ตลอดจนรางวัลตางโ ทีไกลุมอาคารศาลฎีกาเดຌรับ เดຌน้ามาสู
การออกจดหมายอยางปຓนทางการดยอธิบดีกรมศิลปากร มืไอป 2552 เปถึงประธานศาลฎีกาวา อาคารสวนทีไ 1 (ดຌานหลัง
อนุสาวรีย์กรมหลวงราชบุรีดิรกฤทธิ่) ละอาคารสวนทีไ 2 (ฝัດงดຌานคลองคูมืองดิม) มีคุณคาทางประวัติศาสตร์ละมีสถานะปຓน
บราณสถานของชาติตามนิยามทีไกฏหมายก้าหนด ละหຌามเม฿หຌมีการรืๅอถอนท้าลายหรือปลีไยนปลงสภาพอาคารทัๅง 2 หลังนีๅ
20
วຌนตจะเดຌรับอนุมัติ ปຓนลายลักษณ์อกั ษรจากอธิบดีกรมศิลปากร ซึงไ ท้า฿หຌครงการกอสรຌางดังกลาวถูกชะลอออกเป
ตอมา฿นปลายป 2555 ครงการนีๅเดຌถูกด้านินการตออีกครัๅงดยเมเดຌรับการอนุมัติอยางปຓนทางการจากอธิบดีกรมศิลปากรต
อยาง฿ด ฿นขณะทีไฆษกศาลยุติธรรมเดຌยนื ยันผานสืไอหลายครัๅง฿นวลาตอมา (หลังจากทีไมกี ารผยพรภาพการรืๅอถอนภาย฿นอาคาร
21
ผานสืไอ฿นออนเลน์ตางโ) วา เดຌรับอนุมัติจากกรมศิลปากรรียบรຌอยลຌว ซึไงความขัดยຌงดังกลาวเดຌน้ามาซึไงปัญหาทีไมีความ
ซับซຌอนมากยิไงขึๅน (จะกลาวตอเปขຌางหนຌา)
ภาพปรียบทียบกลุมอาคารศาล฿นสภาพปัจจุบัน (ซຌาย) กับบบ฿หมทีไจะท้าการกอสรຌาง (ขวา)
นอกจากความขัดยຌง฿นประดในรืไองการอนุมัติลຌวหรือเมดังกลาว ประดในทีไนาสน฿จคือ ฿นการด้านินงานคราวนีๅ ทางส้านักงาน
ศาลยุติธรรม ฿นฐานะจຌาของครงการกลับมิเดຌมีการสืไอสารขาวสาร฿ดโ ทางสาธารณะหมือนชนมืไอคราวป 2550 ตอยาง฿ด
ดยปຓนการริไมรืๅอถอนอาคารสวนทีไ 2 (ฝัດงดຌานคลองคูมือง ซึไงกรมศิลปากรยืนยัน วาปຓนบราณสถาน) ลง฿นทันที ดยการ
ด้านินการ฿นครัๅงนีๅ ฆษกศาลยุติธรรมเดຌจຌงผานสืไอ฿นวลาตอมาวา จะกใบอาคารสวนทีไหนึไง (ดຌานหลังอนุสาวรีย์กรมหลวงราชบุรี
ดิรกฤทธิ่) อาเวຌพียงหลังดียวทานัๅน ตอาคารสวนทีไ 2 จ้าท้าการรืๅอลงทัๅงหมด นืไองจากเมเดຌมีสถานะปຓนบราณสถาน
19
ดู฿น สมาคมสถาปนิกสยาม, รายชืไอรางวัลอนุรกั ษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีดน ประจ้าป 2552. [ออนเลน์] http://www.asa.or.th/?q=node/99360
ดูรายละอียดจดหมายฉบับนีๅจาก อกสารหมายลข 1 ฿นบททีไ 4
21
ดู฿น “ลขาฯ ศาลยุติธรรม ยๅ้ารืๅออาคารศาลฎีกาหลังกาทีไทรุดทรม,” ASTVผูຌจดั การออนเลน์. [ออนเลน์] วันทีไ 7 มกราคม 2556
http://www.manager.co.th/Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9560000002364
20
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 21
นืไองจากยังเมเดຌมีการขึๅนทะบียนบราณสถานละประกาศ฿นราชกิจานุบกษา อีกทัๅงกรมศิลปากรกใอนุมัติลຌว ซึไงประดในนีๅ กรม
22
ศิลปากรเดຌชีๅจงผานสืไอชนกันวา เมปຓนความจริงตอยาง฿ด ละตอมาเดຌขຌาจຌงความด้านินคดีกับผูຌรืๅออาคาร
จากทีไกลาวมา หในเดຌชัดจนวา ครงการนีๅเดຌกอ฿หຌกิดขຌอสงสัยมากมายตลอดชวงวลา 5-6 ปทีไผานมา ถึงหตุผลละความ
หมาะสมของการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกาวา มีความจ้าปຓนมากนຌอยคเหนทีไจะตຌอง฿ชຌงบประมาณทีไมาจากภาษีประชาชนปຓน
จ้านวนมากขนาดนีๅ พืไอท้าการ “รืๅอ-สรຌาง” อาคารทีไท้าการศาล฿หม ละสภาพอาคาร ณ ปัจจุบันกใเดຌมีการท้าวิจัยอยางปຓน
ทางการทีไสรุปผล฿นลักษณะทีไสดง฿หຌหในชัดจนวา อาคารมิเดຌมีความสืไอมสภาพมากจนเมอาจ฿ชຌงานตอเปเดຌ (ซึไงจะกลาว฿น
รายละอียดตอเป)
ส้าคัญทีไสุดคือ กลุมอาคารศาลนีๅ ปຓนกลุมอาคารทีไมีคุณคาทางสถาปัตยกรรมละคุณคาทางประวัติศาสตร์ทีไส้าคัญยิไง สมควรค
เหนทีไจะท้าการรืๅอทิๅง นอกจากนัๅน ทีไตัๅงของกลุมอาคารศาลยังปຓนพืๅนทีไส้าคัญ฿จกลางกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿น ซึไงรายลຌอมเปดຌวย
ประวัติศาสตร์ละบราณสถานส้าคัญมากมาย ดังนัๅนการคิดท้าครงการขนาด฿หญทีไสงผลกระทบตอพืๅนทีไประวัติศาสตร์ชนนีๅ
หมาะสมลຌวหรือทีไจะด้านินการเปดยเมคิดถามความหในของประชาชนทีไปຓนจຌาของประทศลย
จากหตุผลทัๅงหมดขຌางตຌน บทความนีๅจึงกิดขึๅน ดยมีปງาหมายทีไจะสดงหลักฐานละหตุผล฿นมุมมองทีไตกตาง พืไอปຓนการปຂด
ประดใน฿หຌสังคมเดຌรับรูຌวา ครงการก อสรຌางกลุมอาคารศาลฎี กา฿หมนีๅ มี ประดในทีไ มีความซับซຌ อนหลายประการ ทัๅง ฿นดຌา น
ประวัติศาสตร์ ดຌานการอนุรักษ์ละพัฒนามืองกา ดຌานวิชาการทางสถาปัตยกรรม ดຌานการมีสวนรวมของประชาชนตอนยบาย
สาธารณะของภาครัฐ ฯลฯ ซึไงประดในทัๅงหลายนีๅมีความซับซຌอนจนกินกวาทีไจะปลอย฿หຌมีการด้านินการภาย฿ตຌหตุผลงายโ รืไอง
ความสือไ มสภาพของอาคารละหตุผลรืไองความปຓนเทยอันงดงามของอาคารหลัง฿หมพียงทานัๅน
กลุมอาคารศาลฎีกา: ทีรไ ะลึกการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
กลุมอาคารศาล฿นปัจจุบันประกอบดຌวยอาคารหลายหลัง ตทีไมีความส้าคัญมากทีไสุดละเมควรถูกรืๅอท้าลาย คือ กลุมอาคาร 3
หลังทีไชืไอมตอกัน฿นลักษณะปຓนรูปตัววี (V) ซึไงเดຌรับการออกบบดຌวยงานสถาปัตยกรรมสมัย฿หม (Modern Architecture) (หรือ
23
ทีไรียกกัน฿นยุคสมัยนัๅนวา “ศิลปกรรมบบทันสมัย”) อันปຓนกลุมอาคารขนาด฿หญทีไสดุ ฿นพืๅนทีไ ละมีอายุกากทีไสุด
กลุมอาคารศาลรูปตัววี ประกอบดຌวยอาคาร 3 หลัง ออกบบขึๅน฿นคราวดียวกันพืไอ฿หຌปຓนกลุมอาคารทีไกีไยวขຌองกับกระบวนการ
ยุติธรรมอยางครบวงจร สถาปนิกผูຌออกบบคือ พระสารชรัตนนิมมานก์ (สารช สุขยางค์) สถาปนิกกรมศิลปากรทีไมีบทบาทส้าคัญ
฿นการกอสรຌางสถาปัตยกรรมหลายชิๅน฿นยุคสมัยนัๅน ดยมีสถาปนิกละวิศวกรทีไส้าคัญ฿นยุคสมัยมาดูลดຌวยอีกหลายทานคือ หมิว
อภัยวงศ์ หลวงบุรกรรมกวิท นายอฟ ปຂตน สวนผูຌมีความรูຌกีไยวกับศาลละกระบวนการยุติธรรมกใชน หลวงจักรปาณีศรีวิสุทธิ่
24
ปຓนตຌน
22
ดู฿น คอลัมน์ทีไ 13, “อาคารศาลฎีกา,” ขาวสด. [ออนเลน์] วันทีไ 10 มกราคม 2556
http://www.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TUROamIyd3hNVEV3TURFMU5nPT0=
23
หจช., (2) สร 0201.87.3.1/4 รายงานการปຂดตึกทีไท้าการกระทรวงยุติธรรม 24 มิถุนายน 2484, หนຌา 2.
24
หจช., (4) ศธ 2.3.6/11 รายงานการประชุมคณะกรรมการพิจารณาด้านินการสรຌางกระทรวงละศาลยุตธิ รรม วันทีไ 3 มิถนุ ายน 2483, หนຌา 1.
22 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ซຌาย: ผังกลุมอาคารศาล สภาพปัจจุบัน
ขวา: ภาพถายทางอากาศ ป 2489 สดง฿หຌหในอาคารกระทรวงยุตธิ รรม ละ ปกอาคารศาลฝัດงคลองคูมืองดิม ทีไทา้ การกอสรຌางรียบรຌอยลຌว สวน
อาคารทีไติดถนนราชด้านิน฿นคือ อาคารศาลยุติธรรมหลังดิม฿นสมัยรัชกาลทีไ 5
มຌวาจะออกบบเวຌพรຌอมกัน ตมืไอถึงชวงการกอสรຌางกใมิเดຌสรຌางขึๅน฿นคราวดียวกันทัๅงหมด ดยอาคารหลังรกริไมสรຌาง฿นป
2482 (อาคารปลายตัววี ดຌานหลังพระอนุสาวรีย์พระจຌาบรมวงศ์ธอ กรมหลวงราชบุรีดิรกฤทธิ่) พืไอ฿ชຌปຓนทีไท้าการกระทรวง
25
ยุติธรรม สรຌางสรใจละท้าพิธีปຂด฿นวันทีไ 24 มิถุนายน 2484 (วันชาติ ละ วันทีไประทศเทยปลีไยนปลงการปกครองมาสู
ระบอบประชาธิปเตย) อาคารหลังทีไสองทีไสรຌางขึๅนคือ อาคารปกตัววีฝัດงทีไติดกับคลองคูมืองดิม สรຌาง฿นป 2484 ท้าพิธีปຂดมืไอ 24
มิถุนายน 2486 สวนปกอาคารฝัດงถนนราชด้านิน฿นนัๅน เมเดຌ ถูกกอสรຌางตามบบดิมทีไเดຌออกบบเวຌ อันนืไองมาจากภาวะ
26
สงครามลกครัๅงทีไ 2 ตริไมกอสรຌางอีกครัๅงภาย฿ตຌการออกบบ฿หม฿นชวงป 2502 กอสรຌางลຌวสรใจละท้าพิธีปຂด฿นป 2506
กลุมอาคารศาลถูกสรຌางขึๅนอยางมีนัยส้าคัญทางประวัติศาสตร์ชาติละประวัติศาสตร์การยุติธรรมของเทย ดยมีทีไมาทีไสืบนืไองจาก
การทีไ ป ระทศเทยเดຌ “อกราชทางการศาล” คื น อยา งสมบู รณ์ (อธิป เตยดยสมบู รณ์ ) หลั ง จากทีไ ตຌอ งสี ยเปนับ ตัๅ ง ต เ ดຌ ท้ า
สนธิสัญญาบาริไง฿นสมัยรัชกาลทีไ 4
จຌาพระยาศรีธรรมาธิบศร์ รัฐมนตรีวาการกระทรวงยุติธรรม฿นป 2481 เดຌบันทึกถึงหตุผล฿นการกอสรຌางอาคารศาลนีๅเวຌมืไอวันทีไ
25 พฤศจิกายน 2481 มีความตอนหนึงไ วา
“.....บัดนีๅประทศสยามเดຌอกราช฿นทางศาลคืนมาดยสมบูรณ์ลຌว จึไงป็นการสมควรทีไจะมีศาลยุติธรรม฿หຌป็นสงาผาผยยีไยง
27
ประทศทีไจริญลຌวทัๅงหลาย พืไอป็นอนุสรณ์หงการทีไเดຌอาํ นาจศาลคืนมา.....”
25
กระทรวงยุติธรรม, 100 ปกระทรวงยุตธิ รรม (กรุงทพฯ: กระทรวงยุตธิ รรม, 2535), หนຌา 173-175.
พิไงอຌาง, หนຌา 191.
27
บันทึกจຌาพระยาศรีธรรมาธิบศร์ วันทีไ 25 พฤศจิกายน 2481 อຌางถึง฿น ทีไระลึก฿นการสดใจพระราชดํานินทรงประกอบพิธี ปຂดอาคารทีไทําการศาล
พงละศาลฎีกา 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2506, หนຌา 21.
26
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 23
ความคิด฿นการสรຌางกลุมอาคารศาล กิดจากด้าริของหลวงพิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี ณ ขณะนัๅน ดังปรากฏหลักฐาน฿นรายงาน
การปຂดตึกทีไท้าการกระทรวงยุติธรรม ความวา
“.....ภายหลังจากการปลีไยนปลงการปกครองป็นตຌนมา กิจการ฿นดຌานศาลยุติธรรมเดຌรับการประคับประคองละชิดชูขึๅนสู
มาตรฐานอั นสูง ยิไง โ ขึๅน.....ครัๅนต อมา฿นสมั ยรัฐบาลปัจ จุบั นนีๅ บຌา นมืองเดຌรับการปรับปรุง ละทนุ บํา รุง฿หຌกຌ าวหนຌา ยิไงโ ขึๅ น
ประกอบดຌวยประทศเทยเดຌอกราชทางศาลสมบูรณ์ลຌว ทานนายพลตรี หลวงพิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรี เดຌดําริหในสมควรทีไจะ
฿หຌมีทีไทําการกระทรวงละศาล฿หม฿หຌป็นทีไทอดกียรติประทศชาติละสงางามสมภาคภูมิกับทีไป็นทีไสถิตย์หงความยุติธรรม
28
.....”
อกราชสมบูรณ์ทางการศาล: ความทรงจําทีไถกู ลืม฿นประวัติศาสตร์การยุติธรรมเทย
“อกราชสมบูรณ์ทางการศาล” ปຓนหมุดหมายส้าคัญประการหนึไง฿นประวัติศาสตร์เทย ปຓนสัญลักษณ์ของการมีอธิปเตยสมบูรณ์
อีกครัๅงของเทย ตทีไนาสังกตคือ สังคมเทย ณ ปัจจุบัน มຌกระทัไง฿นวงการศาลยุติธรรมองกใตาม กลับมีความทรงจ้าทีไพราลือน
จนกระทัไงบิดบือนเปจากขຌอทใจจริงจนนาตก฿จกีไยวกับประวัติศาสตร์ของการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
สนธิสญ
ั ญาบาริไง เดຌกอ ฿หຌกิดสิไงทีไรียกวา “สิทธิสภาพนอกอาณาขต” ซึไงหมายถึง สิทธิพิศษทีไชาวตางชาติทีไอาศัย฿นประทศเทย
หากกระท้าความผิดทางกฏหมาย กใจะเดຌรับยกวຌนเมตຌองถูกพิจารณาคดี฿นศาลเทย ตเปพิจารณาคดี฿นศาลกงสุลของประทศทีไ
ชาวตางชาติคนนัๅนสังกัดทน ซึไงทากับวา ประทศเทยเดຌสียอธิปเตยของชาติ฿หຌกตางชาติ ลักษณะดังกลาว มຌจะเมถึงกับ
รียกวาตกปຓนอาณานิคมกใตาม ตการสียสิทธิสภาพนอกอาณาขตนีๅ กใมีลักษณะของการปຓนอาณานิคมบางสวนอยางเมอาจ
ปฏิสธเดຌ
สนธิสัญญาบาริไง เดຌปຓนมบบหลักของสันธิสัญญาทีไเทยท้ากับนานาประทศตอมาอีกหลายฉบับ ซึไงทากับปຓนการสียอกราช
ทางการศาล฿หຌกประทศหลานัๅนทัๅงหมด
นับตัๅงตประทศเทยตຌองสียสิทธิสภาพนอกอาณาขต ชนชัๅนน้าเทยทุกยุคกใเดຌตอสูຌตอรองพืไอรียกรຌองอกราชละอธิปเตย
ทางการศาลคืนมาดยล้าดับนับตัๅงตรัชกาลทีไ 5 ปຓนตຌนมา ตจวบจนกระทัไง฿นรัชกาลทีไ 7 อกราชทางการศาลของเทยกใยังเม
29
สามารถรียกรຌองกลับคืนมาเดຌดยสมบูรณ์ พราะมຌวานวนຌมอ้านาจของศาลเทยจะมีพัฒนาการทีไดีขึๅนมากกใตาม ต฿นขัๅน
30
สุดทຌาย กงสุลตางประทศกใยังคงมีอา้ นาจ฿นการถอนคดีออกจากการพิจารณาของศาลเทยเดຌอยู
คณะราษฎร ซึไ งท้า การปฏิ วัติปลีไ ยนปลงการปกครอง฿นชຌ าวัน ทีไ 24 มิถุนายน 2475 พระยาพหลพลพยุ หสนา เดຌ ยืน อา น
ถลงการณ์ปฏิวัติกลางลานพระบรมรูปทรงมຌา฿นชຌาวันนัๅน ดยความตอนหนึไงเดຌประกาศ “หลัก 6 ประการ” เวຌพืไอ฿ชຌปຓนกรอบ
฿นการพัฒนาประทศ ดยขຌอรกของหลัก 6 ประการของคณะราษฎรคือ “หลักอกราช” ซึไงอกราชตามความหมาย฿นประกาศ
นัๅน มีนัยทีไนຌนถึง การรียกรຌองอกราชทางการศาล฿หຌกลับคืนมาอยางสมบูรณ์นัไนอง จะหในเดຌวา ประดในนีๅปຓนประดในทีไส้าคัญ
มากทีไสุดประการหนึไงของยุคสมัย
28
หจช., (2) สร 0201.87.3.1/4 รายงานการปຂดตึกทีไท้าการกระทรวงยุติธรรม 24 มิถุนายน 2484, หนຌา 1.
ดูรายละอียด฿น พใญศรี ดุຍก, การตางประทศกับอกราชละอธิปเตยของเทย (กรุงทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน, 2544), หนຌา 165-188.
30
พิไงอຌาง, หนຌา 184.
29
24 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ซຌาย: รงจิมสนธิสัญญา฿หม ป 2481 ดຌานหนຌาปักธงชาติของประทศตางโ ทีไกຌเขสนธิสัญญากับเทย
ขวา: บรรยากาศภาย฿นรงจิมสนธิสัญญา มีผูຌนา้ รัฐบาลละทูตานุฑูตประทศตางโ ขຌารวม฿นพิธี
หลั ง จากนัๅ น มา รั ฐ บาลคณะราษฎรกใ เ ดຌ ร ง ท้ า ประมวลกฏหมายสมั ย ฿หม ห ลายฉบั บ สานต อ มาจากรั ฐ บาลสมั ย
สมบูรณาญาสิทธิราชย์ จนมาลຌวสรใจรียบรຌอยครบทุกอยาง฿นป 2477 ละประกาศ฿ชຌ฿นป 2478 ละนับจากจุดนีๅรัฐบาลกใเดຌ
พยายามด้านินนยบายพืไอ฿หຌมีการกຌเขสนธิสัญญาทีไเมสมอภาคอันปຓนหตุ฿หຌเทยสียอกราชทางการศาลลง ซึไงกใเดຌมีประทศ
ตางโ ทยอยกຌสนธิสัญญา฿หมมาดยล้าดับ จน฿นทีไสุดประทศเทยเดຌลงสัตยาบันสนธิสัญญา฿หมกับประทศฝรัไงศสปຓนประทศ
31
สุดทຌาย฿นป 2481 ซึงไ ท้า฿หຌประทศเทยมีอกราชสมบูรณ์อยางทຌจริง
ตขຌอทใจจริงทางประวัตศิ าสตร์ขาຌ งตຌน กลับเมเดຌปຓนทีไจดจ้าลย฿นปัจจุบัน ความทรงจ้าวาดຌวยการเดຌอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
เดຌถูกท้า฿หຌพราลือนเป มຌตผูຌทีไอยู฿นวงการยุติธรรมดยตรงองกใตาม กใมิเดຌมีความทรงจ้ากีไยวกับหตุการณ์นีๅตอยาง฿ด ดย
สวน฿หญกลับมีความทรงจ้าเป฿นลักษณะทีไวา เทยมีอกราชทางการศาลดยสมบูรณ์ลຌวมาตัๅงตสมัยรัชกาลทีไ 5 ดยผูกยง
รืไองราวชืไอมเปกับ การสรຌางความทรงจ้าวาดຌวย “พระบิดาหงกฏหมายเทย” ทีไเดຌถวาย฿หຌก พระจຌาบรมวงศ์ธอ กรมหลวง
32
33
ราชบุรีดิรกฤทธิ่ ซึงไ การถวายพระกียรตินีๅกใปຓนสิไงทีไพิไงถูกสรຌางขึๅน฿หม฿นยุคหลังป 2500 ปຓนตຌนมาทานัๅน
ปรากฏการณ์ชนนีๅ กิดขึๅนภาย฿ตຌบรรยากาศทางการมืองยุคหลัง 2490 ทีไ “กระสอนุรักษ์นิยม” ละ “กระสนิยมจຌา” ริไมกอ
34
ตัวขึๅนอยางปຓนรูปธรรมละทรงพลังอีกครัๅง บรรยากาศทางการมืองนีๅเดຌกอรูปกระสประวัติศาสตร์บบ “ราชาชาตินิยม” ขึๅน
ซึไงปຓนการพยายามอธิบายประวัติศาสตร์ชาติเทยผานพระราชกรณียกิจของกษัตริย์ละจຌานายชืๅอพระวงศ์พระองค์ตางโ ความ
จริญกຌาวหนຌาของชาติ฿นทุกโ ดຌานลຌวนกิดขึๅนอยางสมบูรณ์พรຌอมภาย฿ตຌรมพระบารมี
31
วัธนธัมทางการสาล (พระนคร: บริษัทสภณพิพธั นากร, 2486), หนຌา 39.
ขຌอมูลนีๅกิดขึๅนจากการพูดคุยกับหลายโ คนกีไยวกับหตุการณ์ “การเดຌอกราชสมบูรณ์ทางการศาล” ฿นชวงวลาราว 1 ดือนทีไผานมา ดย฿นหลาย
คนทีไมีอกาสเดຌพูดคุยดຌวยนัๅน ปຓนบุคคลทีไอยู฿นวดวงของศาล ละมีตา้ หนงระดับสูงหลายคน อยางเรกใตาม ฿นชิงปริมาณลຌว กใยงั เมอาจกลาวสรุป
เดຌวา นีไคอื ความทรงจ้ารวมทัๅงหมดของสังคมเทย ณ ปัจจุบนั
33
ดู฿น สมชาย ปรีชาศิลปกุล, “ความยอกยຌอน฿นประวัตศิ าสตร์ของบิดาหงกฏหมายเทย,” ศิลปวัฒนธรรม ป 23 ฉบับทีไ 9 (กรกฎาคม 2545): 70-86.
ละ ศิลปวัฒนธรรม ปทีไ 23 ฉบับทีไ 10 (สิงหาคม 2545): 82-89.
34
ดู฿น ธงชัย วินิจจะกูล, “ประวัติศาสตร์เทยบบราชาชาตินิยม: จากยุคอาณานิคมอ้าพรางสูราชาชาตินิยม฿หมหรือลัทธิสดใจพอของกระฏุมพีเทย฿น
ปัจจุบัน,” ศิลปวัฒนธรรม ป 23 ฉบับทีไ 1 (พฤศจิกายน 2544): 56-65.
32
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 25
ซຌาย: สนธิสัญญา฿หมทีไเทยท้ากับประทศตางโ อันปຓนสัญลักษณ์ของการเดຌอกราชสมบูรณ์กลับคืนมาอีกครัๅง
ขวา: ขบวนฉลิมฉลองภาย฿นงานฉลองวันชาติละฉลองสนธิสัญญา฿หม ฿นป 2482
กระสประวั ติ ศ าสตร์ ดั ง กล า ว มี คู ก รณี ทีไ เ ม อ าจยอมความกั น เดຌ ลยคื อ คณะราษฎร สิไ ง ฿ดกใต ามทีไ ปຓ น ผลผลิ ต ฿นช วงสมั ย ทีไ
คณะราษฎรมีบทบาทน้า฿นสังคม มักจะเดຌรับการอธิบาย฿นชิงลบ ละพยายามขจัดออกเปจากความทรงจ้ารวมของสังคม ซึไงกรณี
การเดຌรับอกราชสมบูรณ์ทางการศาลกใปຓนหนึไง฿นความทรงจ้าทีไตຌองถูกลบออกจากสังคมเทยดຌวยชนกัน ทัๅงโ ทีไหตุการณ์เดຌผาน
มาพียงราว 70 ปทานัๅน ละทัๅงโ ทีไ฿นชวงดังกลาว ประทศเทยเดຌจัดงานฉลิมฉลองอยางยิไง฿หญขึๅน ดยจัดปຓนงาน฿หญควบคูเป
กับงานฉลองวันชาติ฿นป 2482 มีการดินสวนสนามฉลิมฉลอง มีการจัดงานปຓนรัฐพิธี฿หญ สรຌางพลับพลาจิมสนธิสัญญาทีไเดຌท้ากับ
35
นานาชาติอยาง฿หญต มีประชาชนออกมารวมงานอยางมากมาย ฯลฯ
ผลของการลบลือนละบิดบือนเปของความทรงจ้าดังกลาวนีๅอง ทีไสงผลกระทบท้า฿หຌสังคมเทย เมมีความทรงจ้ากีไยวกับการ
สรຌางกลุมอาคารศาลขึๅนพืไอปຓนทีไระลึกของการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ดังกลาวหลงหลือตามเปดຌวย ละท้า฿หຌกลุมอาคารนีๅเมมี
คาอะเร฿นทางประวัติศาสตร์ มีสถานะปຓนพียงตึกกาโ ทีไสืไอมสภาพลຌวทานัๅน มืไอผนวกขຌากับพดานความคิดทีไตืๅนขินของ
วงการอนุรักษ์มรดกทางสถาปัตยกรรม฿นปัจจุบัน (ซึงไ จะเดຌกลาวตอเป) กใยิไงท้า฿หຌกลุมอาคารนีๅเมมีททีไ างอะเร฿นสังคมเทยอีกตอเป
ปัญหาพดานความคิด฿นการประมินคุณคาสถาปัตยกรรมมดิร์นยุคคณะราษฎร
กลาวอยางรวบรัด กลุมอาคารศาลรูปตัววีทีไเดຌกลาวมานัๅน ถูกกอสรຌางขึๅนดຌวยอิทธิพลทางรูปบบสถาปัตยกรรมมดิร์น (Modern
Architecture) ซึไงปຓนกระสทางสถาปัตยกรรมกระสหลัก฿นลก ณ ขณะนัๅน
ลักษณะส้าคัญดยสังขปของสถาปัตยกรรมมดิร์น฿นบริบทสังคมยุรปคือ การปฏิสธรูปบบสถาปัตยกรรม฿นอดีต รูปทรงทาง
สถาปัตยกรรมพัฒ นาขึๅ น ภาย฿ตຌ จิตวิ ญ ญาณของสัง คมสมัย฿หม หลัง ยุ คปฏิ วัติอุต สาหกรรม ฿หຌค วามส้ า คัญ กั บ ความจริญ ทาง
ทคนลยีละวัสดุสมัย฿หม รูปทรงทางสถาปัตยกรรมทีไกิดขึๅนตัดขาดจากอดีตกือบดยสิๅนชิง เมนิยมประดับประดาตกตง
ลวดลายลงบนงานสถาปัตยกรรม รูปทรงทางสถาปัตยกรรมกิดขึๅนจากประยชน์฿ชຌสอยอยางซืไอสัตย์ ฯลฯ
35
ดูรายละอียดงานฉลิมฉลอง฿น เทย฿นสมัยรัฐธรรมนูญ ทีไระลึก฿นงานฉลองวันชาติละสนธิสญ
ั ญา 24 มิถนุ ายน 2482 (ม.ป.ท.) (ม.ป.ป.)
26 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อิทธิพลของนวคิดละรูปบบทางสถาปัตยกรรมชนนีๅเดຌพรขຌามา฿นสังคมเทยนับตัๅงตรัชกาลทีไ 7 ปຓนอยางนຌอย ซึไงขຌามา
พรຌอมโ กับกลุมนักรียนเทยทีไเดຌมีอกาสเปศึกษาวิชาชีพทางสถาปัตยกรรมสมัย฿หม฿นยุรป ตัวอยางงานทีไรูຌจักกันดีคือ ศาลาฉลิม
กรุง อยางเรกใตาม รูปบบดังกลาวกลับพรหลายมากนับจากหลังปฏิวัติ 2475 ปຓนตຌนมา รูปบบสถาปัตยกรรมมดิร์นเดຌรับ
ความนิยม฿นการกอสรຌางมากขึๅน ดยฉพาะอาคารสาธารณะทีไส้าคัญของชาติ
จากการศึกษาของผูຌขียนท้า฿หຌพบวา คณะราษฎร เดຌจง฿จลือก฿ชຌรูปบบสถาปัตยกรรมมดิร์นเป฿นความหมายฉพาะอีกบบทีไ
เมหมือนกับความหมาย฿นสังคมยุรปสียทีดียวนัก ตลือก฿ชຌละสรຌางความหมายฉพาะ฿นสังคมเทยขึๅนพืไอสะทຌอนนวคิดทาง
การมืองของคณะราษฎร ทีไมีลักษณะตอตຌาน ขงขัน ละ ยงชิงความชอบธรรมทางการมืองกับกลุมอ้านาจกา (สถาบันกษัตริย์
ละ กลุ ม นิ ย มจຌ า ) อย า งชั ด จน รู ป บบสถาปั ต ยกรรมมดิ ร์ น คื อ สั ญ ลั ก ษณ์ ข องสถาปั ต ยกรรม฿นยุ ค ประชาธิ ป เตยของ
36
คณะราษฎร ซึงไ กลุมอาคารศาลคือหนึไง฿นสถาปัตยกรรม฿นความหมายดังกลาว
ซຌาย: อาคารศาลฝัດงคลองคูมืองดิม สรຌางขึๅนดຌวยสถาปัตยกรรมมดิร์นยุคคณะราษฎร สรใจ฿นป 2486
ขวา: อาคารศาล จังหวัดสงขลา สรใจ฿นป 2484 อีกหนึไงอาคารศาลทีไออกบบดຌวยสถาปัตยกรรมมดิร์น
ดังนัๅน ฿นชิงประวัติศ าสตร์การมืองละประวัติศ าสตร์ส ถาปัตยกรรม กลุมอาคาร฿นยุคสมัยนีๅจึง มีคุณคาทางประวัติศาสตร์
สถาปัตยกรรมสูง฿นทัศนะผูຌขียน ดยมีคุณคาอยางนຌอย 2 ประการคือ หนึไง คุณคา฿นงทีไปຓนหนึไง฿นกระสของสถาปัตยกรรม
มดิร์น฿นระดับสากล ซึไงปัจจุบันก้าลังเดຌรับความสน฿จ฿นการอนุรักษ์พิไมมากขึๅน ฿นฐานะทีไปຓนสวนหนึไงของมรดกทางวัฒนธรรม
฿นยุคอุตสาหกรรม (Industrial Heritage) ละสอง คุณคา฿นบริบทฉพาะทางการมืองของเทยยุคหลังป 2475 ซึไงคุณคาทัๅงสอง
ประการนีๅเมควรถูกรืๅอถอนท้าลายลงเปอยางเมเยดีชนทีไก้าลังจะกิดขึๅนกับกลุมอาคารศาลลย
ทัๅงหมดกิดขึๅนจากพดานความคิดทีไตืๅนขินของผูຌมีสวนกีไยวขຌองกับการอนุรักษ์มรดกทางสถาปัตยกรรม ซึไงยังคงขีดสຌนพดาน
คุณคาทางสถาปัตยกรรมหยุดเวຌพียงคตกึ อาคารทีไสรຌางขึๅนกอน 2475 ทานัๅน ละประมินคุณคาทางสถาปัตยกรรมดຌวยลวดลาย
ประดับประดาอาคาร อาคาร฿ดสรຌางขึๅนหลังจาก 2475 เมมีคุณคา฿ดโ ทางประวัติศาสตร์ละสถาปัตยกรรม ยิไงเรຌซึไงลวดลาย
ประดาประดับ ยิงไ เมตอຌ งคิด฿หຌสียวลา฿นการประมินคุณคาตอยาง฿ด
36
ชาตรี ประกิตนนทการ, การมืองละสังคม฿นศิลปสถาปัตยกรรม สยามสมัย เทยประยุกต์ ชาตินยิ ม (กรุงทพฯ: มติชน, 2547), หนຌา 285-356.
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 27
อยางเรกใตาม สัญญาณ฿นทางบวกจากกรมศิลปากรทางสืไอตางโ มืไอตຌนป 2556 ทีไผานมา ตอกรณีการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกาทีไ
นายสหวั ฒ น์ น น หนา อธิ บ ดี ก รมศิ ล ปากร เดຌ ยื น ยั น ว า กลุ ม อาคารนีๅ (อาคารหลั ง ทีไ 1 ละหลั ง ทีไ 2) มี ค วามส้ า คั ญ ทาง
ประวัติศาสตร์ละมีสถานะปຓนบราณสถานตามนิยามทีไกฏหมายก้าหนดนัๅน นาจะปຓนจุดริไมตຌนทีไดีทีไจะน้าเปสูการท้าลายพดาน
ความคิดรืไองคุณคาทางสถาปัตยกรรมทีไถูกขีดสຌนบงเวຌทีไป 2475 ของสังคมเทยอยางจริงจัง฿นทีไสุด มຌวาสถานการณ์ฉพาะ฿น
กรณีของกลุมอาคารศาลฎีกาจะเมสามารถระงับการรืๅออาคารอาเวຌเดຌลຌวกใตาม
ขຌอทใจจริงวาดຌวยความสืไอมสภาพของอาคาร
จากทีไกลาวมา ผูຌขียนหวังวาเดຌ฿หຌภาพทีไชัดจนพียงพอตอคุณคาทางสถาปัตยกรรมละประวัติศาสตร์ของกลุมอาคารศาลลຌว
ดังนัๅน฿นหัวขຌอนีๅจึงอยากจะยຌอนกลับมาทีไประดในทีไฝຆายสนับสนุนการรืๅอเดຌกลาวเวຌวา อาคารศาลอยู฿นสภาวะสืไอมสภาพจนเมอาจ
37
฿ชຌการเดຌอกี ตอเป วา มีขຌอทใจจริงทีไนาชืไอถือมากนຌอยพียง฿ด
มืไอราวป 2546 ทางส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌวาจຌาง ศูนย์บริการวิชาการหงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พืไอท้าวิจัยชืไอ “ครงการ
ศึกษาวิคราะห์สภาพปัญหาอาคารศาลฎีกาละอาคารบริวณรอบศาลฎีกา” ดยลຌวสรใจสง฿หຌกับทางส้านักงานศาลยุติธรรมเป
มืไอราวป 2548 (฿ชຌวลาท้าการศึกษาประมาณ 2 ป)
นืๅอหา฿นงานวิจัยชิๅนนัๅน ประกอบดຌวยการศึกษาวิคราะห์ละประมินสภาพกลุมอาคารศาล฿นปัจจุบันวาอยู฿นสภาพชนเร พรຌอม
ทัๅงท้าการน้าสนอนวทาง฿นการพัฒนาปรับปรุงพืๅนทีไศาลทัๅงหมด
฿นบททีไ 3 การส้ารวจละวิคราะห์สภาพอาคารปัจจุบันงานวิศวกรรมยธา ซึไงปຓนสวนทีไวาดຌวยการประมินสภาพความขใงรง
ของอาคารดยฉพาะนัๅน ผลการศึกษา฿นสวนของการทดสอบก้าลังของคอนกรีตบริวณสวนลางของสา฿นตละอาคารสรุปเดຌวา
38
ทุกอาคารเมมีปัญหา฿นงการรับนๅ้าหนักตอยาง฿ดลย
฿นสวนของความสียหายทีไปรากฏ฿นตละอาคารพบวา ฿นสวนของอาคารกระทรวงยุติธรรมดิม (อาคารปลายตัววี ดຌานหลัง
อนุสาวรีย์) เมพบความสียหายทีไมีผลกระทบตอความมัไนคงขใงรงของครงสรຌางอาคาร ตอยาง฿ด อาคารฝัດงถนนราชด้านิน฿น
(ปัจจุบันคืออาคารศาลฎีกา) พบความสียหายทีไมีผลตอความมัไนคงขใงรงตเมเดຌปຓนความสียหายทีไมีนัยส้าคัญ สวนปกอาคาร
ฝังດ ทีไตดิ กับคลองคูมืองดิม พบความสียหายทีไมีผลตอความมัไนคงขใงรงอยางมีนัยส้าคัญ คือ รอยรຌาวจากหลใกยืนภาย฿นสาปຓน
39
สนิม
จากผลการศึกษาขຌางตຌนจะพบวา กลุมอาคารศาลมຌจะมีความสียหายปรากฏ฿หຌหใน ตกใมีพียงลใกนຌอยทีไสงผลตอความมัไนคง
ขใงรงอยางมีนัยส้าคัญ ซึไงปຓนรืไองปกติของอาคารทีไ฿ชຌงานมานาน ทีไส้าคัญทีไสุดคือ ผลสรุปเมเดຌสดงวา ความสียหายนีๅจะตຌอง
น้ามาสูการสืไอมสภาพการ฿ชຌงานจนตຌองรืๅอทิๅงตอยาง฿ด ทุกความสียหายลຌวนมีทางกຌเขเดຌดยเมเดຌลา้ บาก
37
ดูการ฿หຌหตุผลรืไองการสืไอมสภาพของอาคารจาก พฤตินัย (นามฝง), "ตຌองทุบอาคารศาลฎีกาทิๅง," มติชน วันทีไ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2550.
ศูนย์บริการวิชาการหงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ครงการศึกษาวิคราะห์สภาพปัญหาอาคารศาลฎีกาละอาคารบริวณรอบศาลฎีกา สนอตอ
ส้านักงานศาลยุติธรรม (อกสารเมเดຌตีพิมพ์), หนຌา 3_23.
39
พิไงอຌาง, หนຌา 3_30-3_32.
38
28 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ผลสรุปขຌางตຌนทีไเมเดຌสดงถึงความสืไอมสภาพจนกินยีไยวยาดังกลาว นาจะปຓนทีไทราบดี฿นหมูผูຌทสีไ นับสนุนการรืๅอ พราะสังกตเดຌ
จาก บทความรืไอง “ตຌองทุบอาคารศาลฎีกาทิๅง” ของ พฤตินัย (ลง฿นมติชน มืไอวันทีไ 27 ตุลาคม 2550) ผูຌทีไอยาก฿หຌมีการรืๅออยาง
ตใมทีไละกลาววาอาคารสืไอมสภาพหมดลຌว กใยังขียน฿นชิงขัดยຌง฿นตัวองละยอมรับอยู฿นทีกีไยวกับรืไองความขใงรงวา
“.....ปัจจุบันความหในของวิศวกรผูຌชีไยวชาญ ยังมีความหในตกตางกันอยู เมป็นทีไยุติ.....”
สวนหตุผลทีไควรรืๅออาคารอืไนโ อาทิ “.....สถานทีไกใบมูลถายอุจจาระบริวณหຌองขังดิมของศาลอาญากรุงทพ฿ตຌละศาลขวงดุสิต
ตใมจนทํา฿หຌอจุ จาระลຌนขึๅนออกมาภายนอก ป็นทีไนารังกียจละอุจาดเปทัไว....นอกจากนีๅยังเมรวมถึงสภาพรัไวเหลละรัไวซึมของนๅํา
บนหลังคาศาลละสภาพรัไวซึมของทุกชัๅนทุกศาลภาย฿นอาคารศาลฎีกาทัๅงหมด ซึงไ เมสามารถกຌเขซอมซม฿หຌหายขาดเดຌ.....”40
สิงไ หลานีๅลຌวนมิ฿ชประดในหลักทีไตอຌ งท้าการรืๅออาคารทัๅงหมดตอยาง฿ด (ละขຌอทใจจริงกีไยวกับการรัไวกใมิเดຌกิดการรัไวมากมาย฿น
ทุกจุดทุกชัๅนทุกทีตามทีไกลาวอຌางตอยาง฿ด) พราะ บຌานทีไฝนรัไวละสຌวมตใมคงเมมีจຌาของบຌานคนเหนกຌเขดຌวยวิธีการรืๅอบຌาน
ลຌวสรຌาง฿หมอยางนนอน
หตุผลอีกประการทีไ฿ชຌอธิบายหตุผล฿นการรืๅอคือ ความตຌองการ฿นการ฿ชຌพืๅนทีไทีไพิไมมากขึๅนกวา฿นอดีตอยางมากมาย ซึไง฿นประดใน
นีๅผูຌ ขียนหในดຌวยอยางยิไงวาปຓนประดในส้าคัญ ละควรหใน฿จศาลฎีกาปຓนอยางยิไง หากเมมีทีไท้างานพียงพอ ซงจะพลอยท้า฿หຌสีย
ภาพลักษณ์ของสถาบันตุลาการดຌวย
ตจากขຌอทใจจริงทีไผานมา กลุมอาคารศาลเดຌมีการยຌายหนวยงานศาลอืไนออกเปลຌวเมนຌอย ดยฉพาะลาสุดคือ ศาลอาญา
กรุงทพฯ ฿ตຌ ดังนัๅนผูຌขียนหในวา พืไอความชัดจน ควรมีการส้ารวจพืๅนทีไละประมินความตຌองการ฿นการ฿ชຌพืๅนทีไอยางจริงจัง
สียกอน ลຌวคอยมาพิจารณากัน฿นล้าดับตอเป มากกวาทีไจะปຓนการพูดลอยโ บนการประมินจากสายตาทานัๅน
ทีไนาสังกตทีไสุดคือ ถຌาดูจากบบ฿หม฿นการกอสรຌาง กใจะพบวา เมเดຌขยายพืๅนทีไพิไมขึๅนมากตอยาง฿ดลย การออกบบผังอาคาร
฿หม หมือนกับบบดิมกือบทัๅงหมด ความสูงละจ้านวนชัๅนกใมเิ ดຌตกตางกัน ซึงไ นาสงสัยตอการพิไมพืๅนทีไ฿ชຌสอยวา จะพิไมมากขึๅน
มากนຌอยพียง฿ด ตทัๅงนีๅทงัๅ นัๅนผูຌขียนยังมิเดຌคยหในบบตัวจริงทัๅงหมด การประมินนีๅคงยังเมอาจสรุปเดຌทงัๅ หมด
อยางเรกใตาม จากการพิจารณาผังพืๅนอาคารชัๅนทีไ 1 ของอาคารทีไคาดวาจะปຓนอาคารศาลฎีกา฿หม กลับพบวา พืๅนทีไลานสวนกลาง
ของอาคารถูกออกบบ฿หຌปຓนสระวายนๅ้าละฟຂตนส สิไงนีๅท้า฿หຌกิดขຌอสงสัย฿นรืไองพืๅนทีไ฿ชຌสอยทีไเมพียงพอตามทีไส้านักงานศาล
ยุติธรรมเดຌกลาวถึงตลอดวลาวา ขຌอทใจจริงลຌว พืๅนทีไ฿ชຌงานอาคารดิมเมพียงพอ หรือพืๅนทีไอาคารดิมเมสามารถรองรับสระวาย
นๅ้า, ฟຂตนส ละสิไงอ้านวยความสะดวกสบายอืไนโ เดຌตามทีไตຌองการ (ดูภาพประกอบหนຌา 21)
40
พฤตินัย (นามฝง), "ตຌองทุบอาคารศาลฎีกาทิๅง," มติชน วันทีไ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2550.
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 29
ผนผังอาคารทีไสนั นิษฐานวาจะปຓนบบอาคารศาลฎีกา฿หม สวนทีอไ ยู฿นวงรี คือ อาคารสวนทีไ ปຓนสระวายนๅ้าละฟຂตนส
สิไงหลานีๅลຌวนปຓนค้าถามทีไสังคมรอค้าตอบมาปຓนวลามากกวา 5 ป นืไองจากทางส้านักงานศาลยุติธรรมเมคยปຂดผยบบทีไ
สมบูรณ์ของอาคารทีไจะสรຌาง฿หมตอสาธารณะลย ท้า฿หຌมี ตขຌอสงสัยละการสันนิษฐานเปตางโ นานา฿นประดในรืไองพืๅนทีไ฿ชຌสอย
เมพียงพอ
ดยสรุป จากหลักฐานขຌอมูลทัๅงหมดทาทีไมีการผยพรอยางปຓนทางการ ทัๅงจากงานวิจัยรืไองสภาพอาคารละขຌอมูลรืไองพืๅนทีไ฿ชຌ
สอย ตลอดจนบบอาคารทีไสันนิษฐานวาจะปຓนอาคาร฿หม (ซึไงตຌองรอการยืนยันจากทางส้านักงานศาลยุติธรรม฿หຌชัดจนกอน) ท้า
฿หຌเดຌขอຌ สรุปวา ยังเมพบหตุผลทีไมีนๅ้าหนักมากพียงพอตอยาง฿ด ฿นการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา ดยฉพาะอยางยิไง หากมองอยาง
หในคุณคาทางประวัตศิ าสตร์ทเีไ ดຌกลาวเปมากลຌว฿นหัวขຌอทีไผานมาประกอบดຌวย อยางเรกใตาม พืไอความปรง฿สละปຓนกลาง สิไง
ทีไควรด้านินการทีไสุดคือ การตัๅงคณะผูຌชีไยวชาญจากภายนอกขึๅนมาอีกชุดพืไอขຌาเปท้าการส้ารวจสภาพอาคารตลอดจนความ
ตຌองการ฿นรืไองพืๅนทีไ฿ชຌสอยอยางละอียดอีกครัๅง พืไอ฿หຌขຌอถกถียงดังกลาวมีขຌอยุติ
30 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ผนผังอาคารสวนทีไปຓนสระวายนๅ้าละฟຂตนส
ตกใ ปຓนทีไนาสียดายวา ปลายป 2555 ส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌลือกทีไจะท้าการรืๅออาคารลงสียกอน (อาคารหลังทีไ 2 ฝัດงติดคลอง
คู มื อ งดิ ม ) ดยเม รั บ ฟั ง ขຌ อ มู ล ทีไ หใ น ตกต า ง เม รั บ ฟั ง มຌ ต ขຌ อ มู ล จากงานวิ จั ย ดยศู น ย์ บ ริ ก ารวิ ช าการห ง จุ ฬ าลงกรณ์
มหาวิทยาลัย ซึงไ ทางส้านักงานศาลยุตธิ รรมปຓนผูຌวาจຌางท้าการวิจัยดຌวยตนอง ตลอดจนเมปຂดอกาส฿หຌสังคมเดຌพิจารณาตรวจสอบ
อาคารดิมวา เมมีพืๅนทีไพียงพอทีไจะรองรับการ฿ชຌงานของศาลฎีกาเดຌจริง หรือเมจริง ดังนัๅน ปัญหารืไองสภาพอาคารจึงดูสมือนวา
ปຓนพียงหตุผลทีไมิเดຌตๅงั อยูบนขຌอทใจจริง พราะเมวาผลการศึกษาส้ารวจจะออกมาอยางเร ส้านักงานศาลยุติธรรมกใตัๅงธง฿นการรืๅอ
อาคารอาเวຌอยูลຌว
มืไอปຓนชนนีๅ ผูຌขียนจึงเดຌพยายามวิคราะห์วา อะเรคือสาหตุหลักทีไอยูบืๅองหลังความตຌองการ฿นการรืๅอ ซึไง฿นทีไสุดผูຌขียนพบวา
สาหตุส้าคัญนาจะกิดจาก ความตຌองการ฿นรูปทรงภายนอกของอาคารมากกวาสิไงอืไน฿ด ดยมีความตຌองการอยากเดຌอาคารศาล
ฎีกาทีไมีรูปทรงทางสถาปัตยกรรมปຓนรูปทรงเทยพียงทานัๅน
2,525 ลຌานบาทพืไอหลังคาทรงเทย?
หากยຌอนทบทวนประวัติศาสตร์ จะพบวา ความตຌองการรืๅอกลุมอาคารศาลครัๅงนีๅมิ฿ชครัๅงรกตอยาง฿ด ตนวคิดนีๅเดຌกิดขึๅน
นับตัๅงตอาคารศาลดຌานฝัດงถนนราชด้านิน฿นปຂด฿ชຌงานเปเดຌพียง 23 ป คือ฿นป 2529 ดยคณะรัฐมนตรี฿นสมัยนัๅนอนุมัติ฿หຌมีการ
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 31
รืๅออาคารศาลฎีกาลงพืไอสรຌาง฿หม฿นทีไดิม ตอมา฿นป 2535 เดຌมีมติหในชอบ฿นรูปบบอาคารศาลฎีกา฿หม พรຌอมทัๅงอนุมัติ
41
งบประมาณราว 2,300 ลຌานบาท พืไอ฿ชຌ฿นการกอสรຌาง
ความคิด฿นการรืๅออาคารหลังจากทีไมีการ฿ชຌงานเปพียง 23 ป ปຓนรืไองทีไผิดปกติอยางยิไง ความคิดดังกลาวกิดขึๅนเดຌอยางเร หตุผล
ยอมเม฿ชรืไองความสืไอมสภาพของอาคารอยางนนอน พราะ 23 ป฿นอายุการ฿ชຌงานของอาคารนัๅนถือวายัง฿หมกินกวาจะท้าการ
รืๅอสรຌาง฿หม ผูຌขียนคิดวา หตุผลส้าคัญทีไอยูบืๅองหลังละผลักดันความคิดดังกลาวคือ ความเมพอ฿จ฿นรูปบบสถาปัตยกรรมม
ดิร์นของคณะราษฎร ที฿ไ นสายตาคนทัไวเปลຌว เมมคี วามปຓนเทยทาทีไควร
ซຌาย: ภาพจ้าลองสดงรูปทรงอาคารกลุมศาลฎีกา฿หม
ขวา: รูปดຌานทางสถาปัตยกรรมทัๅงสีไดาຌ นของกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
รูปบบอาคารศาลทีไออกบบ฿หม ณ ชวงนัๅน เดຌรับการออกบบ฿หຌปຓน “สถาปัตยกรรมเทยประยุกต์” ประกอบดຌวย “ยอด
ปราสาท” ลียนบบคลຌายยอดปราสาท฿นพระบรมมหาราชวัง ตครงการถูกระงับเปกอน นืไองจากปัญหาศรษฐกิจ จวบจนมาถึง
฿นปัจจุบัน ครงการนีๅจึงเดຌถูกปัดฝุຆนขึๅนอีกครัๅง ดยมีการปรับรายละอียด฿นรูปบบสถาปัตยกรรมเปบຌาง ยกลิกการน้ายอด
ปราสาทมา฿ชຌ อันนืไองมาจากกระส฿นการตระหนักถึง“ฐานานุศกั ดิ่฿นงานสถาปัตยกรรม”
อย า งเรกใ ต ามรู ป บบดยรวมกใ ยั ง ปຓ น งาน “สถาปั ต ยกรรมเทยประยุ ก ต์ ” ทีไ ห ยิ บ ยื ม รู ป บบหลั ง คาละองค์ ป ระกอบทาง
สถาปัตยกรรมบบจารีต ประภทวัดละวัง (ทีไปຓนภาพตัวทนความปຓนเทยพียงอยางดียว฿นวดงวงสถาปัตยกรรม) มาปรับ
สวมลง฿นผังอาคารสมัย฿หมชนดิม
ดังจะหในเดຌจากนวความคิดลาสุด฿นการออกบบรูปทรงของอาคารศาลฎีกา฿หมทีไปรากฏทางสืไอคือ “.....อาคารศาลฎีกาป็น
สถาปัตยกรรมทีไสดงออกถึงอกลักษณ์ของความป็นเทย฿นยุคปัจจุบัน พัฒนานวความคิดทีไสืบสานตอจากอดีต กลาวคือป็น
41
ขาวศาลยุติธรรม ปทีไ 7 ฉบับพิศษทีไ 79 วันทีไ 12 ธันวาคม 2549.
32 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
บบอยางของสถาปัตยกรรมทีไประสานสนองประยชน์฿ชຌสอยของปัจจุบันทีไสมบูรณ์กับลักษณะเทยทีไคงรักษาฉันทลักษณ์ดิมเวຌเดຌ
42
อยางหมาะสม฿นทุกสวนขององค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม.....”
หรือ฿นสวนการออกบบภาย฿นกใจะพบนวคิดนีๅชนกันคือ “.....อกลักษณ์ของความสงางามบบเทยประพณี เดຌกหຌองถง
ทางขຌา฿หญของอาคารละหຌองพิจารณาคดี฿หญ ซึไงป็นหຌองทีไสําคัญทีไจะตຌองออกบบ฿หຌมีความสงางามละมีอกลักษณ์ของเทย
43
ตามบบอยางลักษณะบราณประพณี.....”
นาสังกตวา มืไอพิจารณาดูผนผังการออกบบกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม ทียบคียงกับผนผังดิม ดยภาพรวมจะหในวา การ
ออกบบผนผังอาคาร฿นพืๅนทีไ ทบเมตกตางลยจากผนผังทีไปຓนอยู฿นปัจจุบัน สิไงทีไตางกันมีพียงผืนหลังคาจัไวทรงเทยขนาด
มหึมาทีไครอบสวมทับลงเปบนผังบบดิมละการปรากฏพิไมขึๅนขององค์ประกอบงานสถาปัตยกรรมบบประพณีทีไประดับอยูตาม
หัวสา หนຌาบัน ละฐานอาคารพืไอสรຌางความปຓนเทย อันน้ามาซึไงขຌอสงสัยวาผนผังการ฿ชຌสอยภาย฿นทางสถาปัตยกรรมของ
อาคารศาลฎีกา฿หมกับบบทีไปຓนอยู฿นปัจจุบันนัๅนจะมีคุณภาพทีไตกตางกันมากนຌอยทาเรนัก฿นชิงการสรຌางสรรค์ทีไวางพืไอ
สนองตอบการ฿ชຌงานบบ฿หม หรือจะปຓนพียงคการพิไมขึๅนของหลังคาทรงเทยพียงทานัๅน
องค์ประกอบหนึไงทีไถูกพิไมขຌามา คือ อาคารขนาด฿หญรูปทรงคลຌายบสถ์ มีความสูงประมาณ 5 ชัๅน ตัๅงอยูบนพืๅนทีไลานตรงกลาง
ของผังรูปตัววีดิม ซึไงหากพิจารณาอยางจริงจังลຌว ดຌวยรูปทรงละมวลอาคารทีไดูสมือนวาปຓนการขยายสัดสวนมาจากบสถ์บบ
ประพณีดิมหลายทาตัว มีความปຓนเปเดຌสูงทีไหากมีการกอสรຌางจริงจะกลายปຓนอาคารทีไมีสัดสวน฿หญตกินเป ละมวลอาคาร
จะดู฿หญหลอกตาปຓนอยางยิไง
รูปบบทีไดูผิดยุคสมัยนีๅ ยอมเมอาจกลาวทษเปทีไสถาปนิกคน฿ดคนหนึไงเดຌ พราะสิไงนีๅปຓนปรากฏการณ์ทางสังคมทีไอยูนอกหนือ
การควบคุมของปัจจกคน฿ดคนหนึไง ซึไงปຓนผลผลิตของ “มายาคติ” ฿นสังคมเทยทีไสัไงสมมายาวนานวา อกลักษณ์เทย฿นทาง
สถาปัตยกรรมคือ อาคารทีไมีหลังคาจัไวทรงสูง มายาคตินีๅริไมถูกสัไงสมภาย฿ตຌนยบาย “ชาตินิยมเทย” ฿นราวทศวรรษทีไ 2490 ปຓน
ตຌนมา ดยอาศัยอิงอบสรຌางความปຓนเทยอยางงายโ กับปลือกนอกทางสถาปัตยกรรมบบจารีตตางโ ฿นอดีต ซึไงปຓนความชืไอ
ละวิธีการหาความปຓนเทยทีไฝังลึกละ “อางายขຌาวา” มาอยางยาวนานลຌว฿นสังคมเทย
อาคารราชการทัๅงหมด฿นสมัยนัๅนจะตຌองสรຌางขึๅนดยมีหลังคาจัไวทรงสูง พรຌอมกับมีการประดับตกตงดຌวยลวดลายสถาปัตยกรรม
บบจารีตทีไถูกลดทอนลายละอียดลง฿หຌดูรียบงายขึๅน สิไงหลานีๅคือสูตรส้ารใจ฿นการสรຌางอกลักษณ์เทย฿นทางสถาปัตยกรรม
ตัวอยางทีไสา้ คัญคือ อาคารราชการสองฟากฝัດงถนนราชด้านินนอก รงละครหงชาติ หอประชุมธรรมศาสตร์ ฯลฯ
มายาคติ นีๅเ ดຌรับการสืบ ทอดต อนืไองมาจนถึงปั จจุ บัน มຌวาตลอดระยะวลาหลายสิบป ทีไผ านมา ฿นวดวงสถาปัตยกรรมจะ
วิพากษ์วิจารณ์ “สถาปัตยกรรมเทยประยุกต์” มากมายพียง฿ดกใตาม รูปบบดังกลาวกใยังคงมีพลัง฿นการปຓนตัวทนของความปຓน
เทยมาเดຌดยตลอด หรือมຌตสถาปนิกทีไชอบวิพากษ์วิจารณ์รูปบบสถาปัตยกรรมเทยประยุกต์ หลายคนกใยังตกอยู฿ตຌมายาคติ
ของรูปทรงจัไวสามหลีไยมเมตกตางกันตอยาง฿ด ดังจะหในเดຌจากงานสถาปัตยกรรมรวมสมัยทีไอຌางถึงความปຓนเทย สวน฿หญกใ
หนีเมพนຌ ตຌอง฿ชຌรูปทรงจัไวสามหลีไยมมาปຓนสืไอหลัก฿นการอธิบายความปຓนเทยอยูนัไนอง
42
43
“ปຂดมดล"อาคารศาลฎีกา"฿หม ทุบหลังกาทิๅงทามกลางสียงคຌาน จับตา"ปธ.ฎีกา"ตัดสิน฿จหาทางออก,” มติชน วันทีไ 28 ตุลาคม 2550.
พิไงอຌาง
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 33
ดຌวยมายาคติดังกลาว ผสานกับกระสประวัติศาสตร์บบราชาชาตินิยมทีไตຌองการลบความทรงจ้ากีไยวกับคณะราษฎรออกเปจาก
สังคมเทย (ดังทีไกลาวมา฿นตอนตຌน) เดຌสงผลผสมผสานท้า฿หຌ กลุมอาคารศาลฎีกา ทีไปຓนสถาปัตยกรรมมดิร์นซึไงเมมีหลังคาจัไวทรง
เทย อีกทัๅงยังถูกสรຌางขึๅนดยกลุมผูຌน้า฿นคณะราษฎร จึงจ้าปຓนอยางยิไงทีไตຌองถูกจัดการรืๅอท้าลายลง ละสรຌางกลุมอาคารศาล
หลังคาทรงเทยขึๅนทน พืไอปງาหมาย฿นการสรຌางความปຓนเทย ละรืๅอความทรงจ้าทีไกีไยวนืไองกับคณะราษฎรลงเปพรຌอมโ กัน
นาสังกตวา สถาปัตยกรรมมดิร์น หากผสานรืไองราว฿หຌสอดคลຌองกับประวัติศาสตร์บบราชาชาตินิยมเดຌ กใจะเมประสบชะตา
กรรมทีไนาสงสารชนนีๅ ตัวอยางชน “ศาลาฉลิมกรุง” ซึไงปຓนสถาปัตยกรรมมดิร์น เมตางจากอาคาร฿นยุคคณะราษฎรลย ต
สังคมกลับ฿หຌคุณคาทางสถาปัตยกรรมสูงมากจนเมมี฿ครคิดวาจะตຌองรืๅอ ละเมคยคิดทีไจะ฿ชຌตรรกะชุดดียวกันกับการณีอาคาร
ศาลฎีกา นันไ กใคือ ตรรกะทีไวาอาคารสรຌางมานาน (ซึงไ นานกวาอาคารศาลฎีกาอีกดຌวย) จนอาคารมีความสืไอมสภาพหมดลຌว
กลาวดยสรุป มืไอพิจารณาหตุผลตางโ ตลอดจนรูปบบ฿หม ของอาคารทีไจะสรຌาง ท้า฿หຌเม อาจชืไอเดຌวา ปຓนผลของความ
สืไอมสภาพของอาคารจนกินยียวยา ตนาจะกิดจากความตຌองการ฿นรูปทรงของหลังคาจัไวทรงเทยมากกวาหตุผลอืไน (นนอน
หตุผลของความสืไอมสภาพ ละความตຌองการ฿ชຌพนืๅ ทีไทีไ พิไมขึๅนมีอยูจริง ตนัไนมิ฿ชหตุผลหลักตอยาง฿ด)
หากปຓนดังทีไวิคราะห์จริง (ซึไงยืนยันอีกครัๅงวาอยาก฿หຌมีการถกถียง฿นวงกวຌางมากกวานีๅ) กใอยากจะตัๅงค้าถามตอสังคมวา สังคม
ควรยอม฿หຌรัฐจายงินปຓนจ้านวน 2,525 ลຌานบาทซึไงปຓนงินภาษีของทุกคน เป฿ชຌพียงพืไอ฿หຌเดຌมาซึไงอาคารทีไครอบดຌวยหลังคาจัไว
ทรงเทยขนาดมหึมานีๅหรือเม? ทีไสา้ คัญยังท้าลายประวัติศาสตร์ชาติละประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมทีไมีคณ
ุ คาลงเปอยางนาสียดาย
ประดในรืไองความสูง 31.70 มตรของกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม
สืบนืไองจากความตຌองการ฿นรูปบบสถาปัตยกรรมเทยประยุกต์ดังกลาว ยอมหลีกลีไยงเมเดຌทีไจะตຌองท้าการออกบบหลังคาทรง
เทยทีไมีสัดสวนความสูง฿หຌสอดรับกับตัวอาคาร จนน้ามาสูการกิดทีไวาง฿ตຌหลังคาขนาด฿หญทีไเมสามารถ฿ชຌประยชน์฿นชิงการ฿ชຌ
งานเดຌอยางตใมทีไ นนอนหากพิจารณาจากบบทีไมีการผยพรสูสาธารณะบຌางลຌว จะหในวามีการ฿ชຌสอยพืๅนทีไ฿ตຌหลังคาอยู
พอสมควร ตกใตอຌ งถือวาเมตใมทีไนักกับขนาดหลังคาทีไเดຌรับการออกบบมา
ตประดในปัญหาทีไทຌจริงมิเดຌอยูทีไการ฿ชຌสอยพืๅนทีไ฿ตຌหลังคาเมคมุຌ คาตอยาง฿ด พราะปัญหาหลักของกรณีนีๅคือ มืไอตຌองออกบบ
หลังคาทรงเทยทีไมีสัดสวนรับกับอาคารขนาด฿หญดังกลาว ปຓนผลท้า฿หຌความสูงรวมของอาคารทัๅงหมดคือ 31.70 มตร ซึไงปຓน
ความสูงทีไกินกวาทีไกฏหมายอาคาร฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿นเดຌก้าหนดอาเวຌถึง 2 ทา (กฏหมายก้าหนดวา หຌามสรຌางอาคาร
฿หมทีไมีความสูงกิน 16 มตร฿นพืๅนทีไนีๅ)
นนอนวา มຌครงการนีๅจะเดຌท้าการยืไนรืไอง฿หຌคณะรัฐมนตรีพิจารณาอนุมัติ฿หຌสามารถกอสรຌางอาคารเดຌสูงกินกวาทีไกฏหมาย
ก้าหนดปຓนกรณีพิ ศษลຌวตัๅงตมืไอป 253044 ซึไงท้า฿หຌ฿นทางกฏหมาย การสรຌางอาคารศาลฎีกาสูงกิน 16 มตรจึงเมผิดกฏหมาย
ตอยาง฿ด พราะเดຌท้าการลีไยงกฏหมายขຌอนีๅอยางถูกกฏหมายเปรียบรຌอยลຌว ตกระนัๅนปัญหากใยังคงด้ารงอยูอยางนຌอย 2
ประการ
44
ส้านักงานศาลยุติธรรม, “ความปຓนมาการกอสรຌางอาคารศาลฎีกาหลัง฿หม,” รอบรัๅวศาลยุตธิ รรม ปทีไ 2 ฉบับ 16 (มิถนุ ายน 2552): 12.
34 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ประการทีไหนึไง คือ ปัญหาวาดຌวยความชอบธรรม฿นการบังคับ฿ชຌกฏหมาย พราะปຓนทีไทราบดีวา กฏหมายรืไองความสูงอาคารทีไ
บังคับ฿ชຌ฿นพืๅนทีไนีๅ ทีไหຌามสรຌางอาคาร฿หมทีไมีความสูงกิน 16 มตรดยดใดขาดนัๅนปຓนกฏหมายนีๅประกาศ฿ชຌมากือบ 30 ป ละ
ยังคงถูกบังคับ฿ชຌอยู ณ ปัจจุบัน อาคารหนวยราชการทุกหงตางปฏิบัติตามขຌอกฏหมายดังกลาวอยางครงครัดสมอมา ตกลุม
อาคารศาลฎีกา฿หมกลับเดຌรับอนุมัติปຓนกรณีพิศษ ดยทีไเมเดຌมีหตุผลน้าสนอทีไชัดจนวา พราะหตุ฿ดตຌองสรຌางสูงกินกวาทีไ
กฏหมายก้าหนดมากถึง 2 ทา (หตุผลรืไองหนຌาตาอาคารทีไปຓนเทย ตຌองมีหลังคาเทย จนท้า฿หຌตຌองมีความสูงทีไกินนัๅน ยอมเม
สามารถ฿ชຌปຓนหตุผลทีไรับฟังเดຌ มิฉะนัๅนอาคารหลังอืไนโ ฿นอนาคตยอมสามารถอຌางหตุผลดียวกันนีๅพืไอ฿ชຌละมิดกฏหมายเดຌ
ชนกัน)
ดังนัๅน มຌจะเมผิดกฏหมาย ตกรณีนีๅยอมปຓนการปฏิบัติทีไขาดซึไง “ความชอบธรรม” ปຓนอยางยิไง ละทีไนาสียดายทีไสุด คือ ปຓน
การขอละวຌนกฏหมายดยสถาบันตุลาการ อันปຓนหนวยงานทีไควรจะปຓนตຌนบบของการปฏิบัติตามกฏหมายอยางครงครัดทีไสุด
ซึไงหากปลอย฿หຌมีการสรຌางจริง กฏหมายขຌอนีๅจะยังคงหลือความศักดิ่สิทธิ่หรือความชอบธรรม฿นการบังคับ฿ชຌตอเป฿นอนาคตเดຌ
หรือเม ประดในนีๅจะกลายปຓนค้าถาม฿หญทีไขຌาเปบัไนทอนภาพลักษณ์ของสถาบันตุลาการตอเป฿นอนาคต อยางนาสียดาย
ยิไงเปกวานัๅน การทีไฆษกศาลยุติธรรมทีไเดຌกลาวถึงความสูง฿นการสรຌางอาคารศาล฿หมวามีทีไมาจากการค้านวณความสูงดยฉลีไย
ของกลุมอาคารภาย฿นพระบรมมหาราชวังนัๅน อยากรียนวา มิ฿ชประดในทีไจะน้ามาปຓนหตุผล฿นการหลีกลีไยงกฏหมายรืไองความ
สูงอาคาร฿นพืๅนทีไเดຌ พราะหากยอมรับ฿นหตุผลนีๅ หนวยราชการ฿ดจะอຌางอิงบรรทัดฐานจากค้าชีๅจงของศาลดังกลาว เป฿ชຌ฿นการ
กอสรຌางอาคารสูง 32 มตร฿นพืๅนทีไนีๅกใยอมท้าเดຌ ฿ชหรือเม ละหากปຓนชนนัๅนจริง กฏหมายก้าหนดความสูง 16 มตรกใควรถูก
ยกลิกเปสีย พืไอ฿หຌกิดความสมอภาค฿นการบังคับ฿ชຌกฏหมาย
สังคมเทยควรพิจารณาอยางจริงจังวา ควรหรือเมทีไจะ฿หຌผูຌบริหารส้านักงานยุติธรรม฿นปัจจุบัน ฿นฐานะจຌาของครงการ สรຌางรอย
ดางพรຌอย฿หຌกับสถาบันตุลาการ (อันปຓนหนึไง฿นสามของสถาบันหลัก฿นการปกครองตามระบอบประชาธิปเตย) ดຌวยการสดงปຓน
ตัวอยางทีไเมถูกตຌองดຌวยการหลีกลีไยงกฏหมาย฿นลักษณะชนนีๅ
ประการทีไสอง คือ ความสูงทีไมากถึง 31.70 มตร ละความยาวของอาคารอาจจะยาวมากถึงกวา 170 มตร (ฉพาะดຌานทีไติดกับ
ถนนราชด้านิน฿น) เดຌน้ามาซึไงค้าถามจากสังคมมากมายวา หากสรຌางจริงลຌว กลุมอาคารนีๅจะขຌามาท้าลายภูมิทัศน์ของบราณ
สถานทีไมีอยูมากมายดยรอบ฿นพืๅนทีไนหีๅ รือเม (ปรดดูภาพจ้าลองดຌานลางประกอบ)
จากภาพ จะหในเดຌชัดวา กลุมอาคารศาลฎีกา฿หมจะมีความสูงมาก ละหากสรຌางจริงจะปຓนการปลีไยนปลงภูมิทัศน์฿นพืๅนทีไ
สนามหลวงปຓนอยางยิไง ฿นระดับทีไอาจขຌาเปรบกวนคุณคาของภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรรมทีไควรอนุรักษ์฿หຌคงสภาพดัๅงดิมอาเวຌ
นนอนวา ภาพจ้าลองนีๅอาจมีความคลาดคลืไอนจากความปຓนจริง นืไองจากทางส้านักงานศาลยุติธรรมเมคยผยพรบบกอสรຌาง
อยางปຓนทางการกสาธารณะ พืไอ฿หຌมีการตรวจสอบลย ละครงการนีๅกใเมคยท้าการศึกษาผลกระทบสิไงวดลຌอมอยางจริงจัง
ดยฉพาะผลกระทบดຌานภูมิทัศน์ ดังนัๅน ปัญหารืไองการรบกวนสภาพภูมิทัศน์ของบราณสถานดยรอบ฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์
ชันๅ ฿น จึงปຓนอีกปัญหาทีไถกู ถาม ตเมเดຌรับการศึกษาอยางจริงจังพืไอตอบสังคม ตอยาง฿ด
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 35
ภาพปรียบทียบทัศนียภาพทຌองสนามหลวง฿นปัจจุบัน (ภาพบน) กับทัศนียภาพทีไจ้าลองขึๅนหากมีการสรຌางอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมทีไมีความสูงมากถึง
31.70 มตร (ภาพลาง) ซึงไ สดง฿หຌหในถึงผลกระทบทางภูมิทศั น์อยางมหาศาล฿นพืๅนที
ยิงไ เปกวานัๅน ฿นรายการ “ตอบจทย์” ตอน “ทุบศาลฎีกา.....สรຌางภูมิทัศน์฿หม หรือท้าลายบราณสถาน?” มืไอวันทีไ 11 กุมภาพันธ์
2556 ฆษกศาลยุติธรรมเดຌ฿หຌสมั ภาษณ์เมตรงกับขຌอทใจริงประการหนึไงกสาธารณะ นัไนกใคือ ทานกลาววา ความสูงของอาคารศาล
ฎีกา฿นปัจจุบนั มีความสูง 31 มตร ดังนัๅนจึงน้าเปสูขຌอสนอของทานวา อาคารศาลฎีกา฿หมทีไมีความสูงเมตกตางจากความสูงของ
อาคารศาลฎีกาหลังปัจจุบันลยนัๅน จะเมสงผลกระทบทางสายตาอยางนนอน ดังนัๅน ขຌอกังวลของสังคมทีไคิดวาอาคาร฿หมจะสูง
45
กินเปละท้าลายภูมิทัศน์บราณสถานดยรอบ จึงปຓนการคิดเปองของฝຆายผูຌคดั คຌาน
ตขຌอทใจจริงจากการส้ารวจดย฿ชຌกลຌองวัดระดับ฿นพืๅนทีไจริง กลับพบวา อาคารศาลฎีกา มีความสูงประมาณ 22 มตรตลอดนว
อาคาร ดยมีพียง฿นสวนอาคารตรงถงกลางทานัๅน ทีไมีความสูงมากถึง 31 มตร ฉะนัๅน อาคาร฿หมจะมีความสูงทีไมากกวาอาคาร
ปัจจุบนั ดยฉลีไยถึง 10 มตร ซึไงจะสงผลตกตาง฿นชิงภูมิทัศน์ดยรอบของพืๅนทีไอยางนนอน พราะความสูง 32 มตรของอาคาร
ศาลฎีกา฿หมมีความตกตางจากความสูงของหอประชุมธรรมศาสตร์พียง 4 มตรทานัๅน (หอประชุมธรรมศาสตร์สูงประมาณ 36
46
มตร ) นอกจากนีๅ หอประชุมธรรมศาสตร์ยังมีความยาวอาคารพียงประมาณ 113 มตร ซึไงสัๅนกวาศาลฎีกา฿หมถึงกวา 50 มตร
ดังนัๅน ผลกระทบตอภูมิทัศน์ยอมกิดขึๅนอยางนนอน หากสรຌางอาคารศาลฎีกา฿หมตามบบทีไก้าหนดอาเวຌ (ส้าคัญทีไสุดคือ
หอประชุมธรรมศาสตร์สรຌางกอนทีไกฏหมายความสูง 16 มตรจะออกมา ดังนัๅนจึงมีความชอบธรรมมากกวาอาคารศาลฎีกามาก)
45
ดูรายละอียด฿น คลิปรายการยຌอนหลัง ตอน “ทุบศาลฎีกา.....สรຌางภูมิทศั น์ หรือท้าลายบราณสถาน,” รายการตอบจทย์ วันทีไ 11 กุมภาพันธ์ 2556.
[ออนเลน์] http://clip.thaipbs.or.th/home.php?vid=4690&ap=flase
46
ทีไมาของขຌอมูลความสูงหอประชุมธรรมศาสตร์อຌางอิงจากขຌอมูลของฝຆายอาคารสถานทีไ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
36 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพอาคารศาลฎีกา฿นปัจจุบัน ซึงไ มีความสูงทัๅงหมดพียง 22 มตร (เม฿ช 31 มตรตามทีไฆษกศาลยุติธรรมกลาวเวຌตอยาง฿ด) ดยมีพียงยอดของชวง
กลางอาคารทานัๅน (บริวณสาธง) ทีไมคี วามสูงถึง 31 มตร
ภาพอาคารหอประชุมมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึงไ มีความสูงอาคาร 36 มตร
รูปดຌานหนຌาอาคารหอประชุมธรรมศาสตร์ สดงความสูงอาคาร 36 มตร ยาว 113 มตร (ทีไมา: ฝຆายอาคารสถานทีไ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์)
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 37
จากทีไกลาวมาทัๅง 2 ประการ จะหในวา ดຌวยความตຌองการทีไจะออกบบกลุมอาคารศาลฎีกา฿หมดຌวยรูปทรงสถาปัตยกรรมเทย
ประยุกต์ จนน้ามาซึไงความสูงกินทีไกฏหมายก้าหนดนัๅน เดຌน้ามาซึไงปัญหาทีไมากกวาครืไองรูปทรงความปຓนเทยทางสถาปัตยกรรม
เปรียบรຌอยลຌว
฿นสวนทีไกีไยวขຌองกับวงการสถาปัตยกรรมเทย จากกรณีนีๅ ควรหันมาคิดอยางจริงจังถึงนวทางการสรຌางความปຓนเทย฿นงาน
สถาปัตยกรรม฿นปัจจุบนั ทีไมีลกั ษณะคับคบละตຌองอาศัยการหยืบยืมองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมบบจารีต (วัด/วัง) มา฿ชຌกัน
จนปຓนสูตรส้ารใจสียที พราะ฿นกรณีนีๅ ดຌวยความตຌองการ฿นรืไองสัดสวนละรูปทรงหลังคาเทย เดຌน้าเปสูการหลีกลีไยงกฏหมาย
อยางเมถูกตຌองชอบธรรม สถาปนิกผูຌออกบบควรตระหนักถึงประดในดังกลาว฿หຌมากขึๅนมากกวาทีไปຓนอยู พราะสิไงนีๅคือความ
รับผิดชอบสวนหนึไงของผูຌออกบบอยางหลีกลีไยงเมเดຌดຌวยชนกัน
ประดในวาดຌวยความป็นบราณสถานของกลุมอาคารศาลฎีกาดิม
ฆษกศาลยุติธรรมเดຌชีๅจงผานรายการ “ตอบจทย์” วา กลุมอาคารศาลฎีกา฿นสวนอาคารหลังทีไ 1 ละหลังทีไ 2 นัๅน ยังมิเดຌมี
สถานะปຓนบราณสถานตอยาง฿ด นืไองจากยังเมเดຌรับการขึๅนทะบียนปຓนบราณสถานละยังเมเดຌถูกประกาศอยางปຓนทางการ
47
฿นราชกิจจานุบกษา
ต฿นความหในของ นายสหวัฒน์ นนหนา อธิบดีกรมศิลปากร ละ นายสุวิทย์ รัศมิภูติ อดีตอธิบดีกรม ยืนยันชัดจนตรงกันวา
อาคารหลังทีไ 1 ละหลังทีไ 2 มีสถานะปຓนบราณสถานลຌว ตามจดหมายดวนทีไสุด ทีไ วธ. 0403/3323 รืไอง การกอสรຌางอาคารทีไ
ท้าการศาลฎีกาหลัง฿หม ลงวันทีไ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2552 ทีไลงนามดยอธิบดีกรมศิลปากรซึไงสงเปถึงประธานศาลฎีกา ณ ขณะนัๅน
ทีมี฿จความส้าคัญวา อาคารสวนทีไ 1 (หลังอนุสาวรีย์) ละ อาคารสวนทีไ 2 ฝัດงดຌานคลองคูมืองดิม (ซึไงก้าลังดนรืๅอถอนอยู฿น
ขณะนีๅ) มีลักษณะปຓน “บราณสถาน” ตามทีไก้าหนด฿นมาตรา 4 วรรคหนึไง ของพระราชบัญญัติบราณสถานฯ ดังนัๅน หຌามมีการ
48
รืๅอถอน ตอติม ท้าลาย วຌนตจะเดຌรับการอนุญาตปຓนลายลักษณ์อกั ษรจากอธิบดีกรมศิลปากร
อาคารทัๅง 2 หลัง มีสถานะปຓนบราณสถานบบทีไยังเมຌเดຌขึๅนทะบียน หรือกลาวอีกทางหนึไงคือ ปຓนบราณสถานทีไอยู฿นระหวาง
กระบวนการด้านินการขึๅนทะบียนอยางปຓนทางการ ตกระนัๅน มຌจะยังเมเดຌรับการขึๅนทะบียนอยางปຓนการ ตสถานะของ
ความปຓ นบราณสถานกใส มบูรณ์ ลຌวตามทีไกฏหมายเดຌก้า หนดเวຌ ละอาคารทัๅง 2 หลั งกใ ถูกคุຌ มครองภาย฿ตຌพระราชบัญ ญัติ
บราณสถานอยางสมบูรณ์ลຌวชนดียวกัน ดยความตกตางของบราณสถานทีไยังมิเดຌขึๅนทะบียน กับ ทีไขึๅนทะบียนลຌวนัๅน
ความตางมีพียง฿นงของบทลงทษ กลาวคือ หากมีผูຌรอืๅ ถอนท้าลายบราณสถานบบทีไยังมิเดຌขึๅนทะบียน จะมีทษจ้าคุกละปรับ
ทีไนຌอยกวาการรืๅอถอนท้าลายบราณสถานทีไขึๅนทะบียนลຌว ทานัๅน ตมิเดຌหมายความวา บราณสถานทีไยังมิเดຌขึๅนทะบียนจะ
สามารถท้าการรืๅอถอนท้าลายเดຌดยเมตຌองขออนุญาติอยางปຓนลายลักษณ์อกั ษรจากอธิบดีกรมศิลปากร ตอยาง฿ด
47
รืไองดียวกัน
ดูรายละอียด฿น อิคมสเทย, สัมมนา [หยุด] รือๅ บราณสถาน ศาลฎีกา [….]. [ออนเลน์] วันทีไ 5 มกราคม 2556.
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=354224621342924&set=a.178986842200037.35415.165356676896387&type=1&theate
r+
48
38 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
จากความหในทีไขัดยຌงกันระหวางส้านักงานศาลยุติธรรมกับกรมศิลปากรดังกลาว น้าเปสูการทีไอธิบดีกรมศิลปากรเดຌมอบหมาย฿หຌ
นิตกิ รของกรมศิลปากรขาจຌงความด้านินคดีกับผูຌทีไทา้ การรืๅอถอนอาคาร มืไอวันทีไ 5 มกราคม 2556 ละเดຌมีการขຌาจຌงความซๅ้า
อีกครัๅง฿นวันทีไ 7 มกราคม 2556 ซึงไ คดีความกใยังคຌางอยู ณ ปัจจุบัน (ป 2556)
หากพิจารณาทียบคียงความขัดยຌงนีๅ กับกรณีความขัดยຌงอืไนโ ฿นสังคม มืไอ฿ดกใตามทีไยังเมสามารถตัดสินเดຌวา การตีความ
กฏหมายของฝຆาย฿ดถูกตຌอง การรืๅอถอนกใควรถูกระงับออกเปกอนจนกวาจะเดຌขຌอสรุปทีไชัดจน ตกรณีนีๅ ส้านักงานศาลยุติธรรม
กลับท้าการรืๅออาคารตอเป (มຌจะมีการจຌงความด้านินคดีลຌว) จนหมดสิๅน ซึไงเมปຓนผลดีอยางยิไงตอภาพลักษณ์ของส้านักงาน
ศาลยุติธรรม ทีไส้าคัญคือ การด้านินการของส้านักงานศาลยุติธรรม฿นครัๅงนีๅจะกลายปຓนตัวอยางทีไเมดี฿นการประพฤติปฏิบัติตอเป
หากมีความหในขัดยຌง฿นรืไองการตีความสถานะบราณสถาน฿นอนาคต
นอกหนือเปจากนีๅ ฿นทัศนะผูຌขียน การทีไส้านักงานศาลยุติธรรมตีความรืไองสถานะความปຓนบราณสถานของอาคารวาตຌองขึๅน
ทะบียนลຌวละประกาศ฿นราชกิจจานุบกษาลຌวทานัๅน จะสงผลดยตรงท้า฿หຌพระราชบัญญัติบราณสถานกลายปຓนกฏหมายทีไ
เม ส ามารถปฏิ บั ติ เ ดຌ จ ริ ง ละจะท้ า ฿หຌ ก ารปกปງ อ งบราณสถาน฿นอนาคตเม ส ามารถท้ า เดຌ อี ก ต อ เป พราะการขึๅ น ทะบี ย น
บราณสถานตຌอง฿ชຌวลาปຓนปหรือหลายป ดังนัๅนการก้าหนดสถานะความปຓนบราณสถาน฿หຌสามารถกิดขึๅนลຌวหากอธิบดีกรม
ศิลปากรมีความหในวาปຓนบราณสถานนัๅนจึงปຓนกระบวนการทีไส้าคัญ฿นการระงับการรืๅอถอนท้าลายบราณสถานดยทันที
นนอนวา ความหในของอธิบดีกรมศิลปากรเมจ้าปຓนถูกสมอเป (ผูຌขียนอง กใเมชืไอวากรมศิลปากรจะมีวิจารณญาณทีไถูกตຌอง
สมอเปชนกัน) ดังนัๅน กฏหมายกใเดຌอืๅอ฿หຌมีการตอสูຌกัน฿นชัๅนศาลพืไอยຌงสถานะความปຓนบราณสถานเดຌ ตอยางเรกใตาม
ระหวางการตอสูຌ฿นชัๅนศาล การรืๅอถอนท้าลายกใตຌองระงับอาเวຌกอนดยทันทีตามอ้านาจละค้าสัไงของอธิบดีกรมศิลปากร
ยຌอนกลับมาทีไกรณีรืๅออาคารศาลฎีกา ทนทีไจะมีการระงับการรืๅอถอนเปกอนจนกวาคดีความจะยุติ อันปຓนมาตรฐานทีไถือปฏิบัติมา
ดยตลอด กลับกลายปຓนวาส้านักงานศาลยุตธิ รรมด้านินการรืๅอถอนดยเมรอ฿หຌคดีความสิๅนสุด
หากทียบคียงการกระท้าของส้านักงานศาลยุติธรรม฿นกรณีของอาคารศาลฎีกาเป฿ชຌ฿นอนาคต ยอมน้าเปสูมาตรฐาน฿นลักษณะ
ดียวกัน กลาวคือ จຌาของบราณสถานสามารถท้าการรืๅอถอนละท้าลายบราณสถานทีไก้าลังอยู฿นชวงระหวางรอขึๅนทะบียนอยาง
ปຓนทางการเดຌจนหมดสิๅน หรือระหวางทีไปຓนคดีความอยู฿นชัๅนศาล (ตามทีไส้านักงานศาลยุติธรรมตีความปຓนตัวอยางอาเวຌลຌว)
ละหากเม ฿ชระบียบปฏิ บัติเป฿นนวทางดียวกัน สถาบั นตุ ลากรกใ จะถูกมองวา ปຓน องค์ก รทีไเ ดຌรับสิทธิพิศษ฿นการเมตຌอง
ด้านินการตามค้าสัไงของอธิบดีกรมศิลปากรพียงองค์กรดียว
ประดในทีไนาสน฿จอีกขຌอคือ การชีๅจงของฆษกศาลยุติธรรมทานเดຌยืนยันดยตลอดวา เดຌรับการยินยอมจากกรมศิลปากรลຌว฿น
การ฿หຌรอืๅ อาคารหลังทีไ 2 ดยอຌางผลการประชุมมืไอวันทีไ 18 มีนาคม 2554 ซึงไ ฆษกศษลกลาววา เดຌมีการจดบันทึกชวยจ้าเวຌ ละฃ
กรมศิลปากรยังเดຌท้าหนังสือยืนยันอีกครัๅงวา ยอม฿หຌรืๅออาคารเดຌ ดยฆษกอຌางถึงจดหมายกรมศิลปากร ทีไ วธ. 0407/1674 ลง
49
วันทีไ 10 พฤษภาคม 2554
ตนาปลกวา อธิบดีกรมศิลปากรยืนยันทุกครัๅงชนกันวา กรมศิลปากรเมคยอนุญาตตามทีไฆษกศาลยุตธิ รรมกลาวตอยาง฿ด
49
ดูรายละอียด฿น คลิปรายการยຌอนหลัง ตอน “ทุบศาลฎีกา.....สรຌางภูมิทศั น์ หรือท้าลายบราณสถาน,” รายการตอบจทย์ วันทีไ 11 กุมภาพันธ์ 2556.
[ออนเลน์] http://clip.thaipbs.or.th/home.php?vid=4690&ap=flase
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 39
฿นบทความนีๅ คงเมสามารถพิสูจน์เดຌวาฝຆาย฿ดถูกตຌอง ตจากการศึกษาอกสารทีไส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌน้ามาลงผยพรเวຌดຌวย
50
ตนอง฿น วปพจชืไอ “กองสารนิทศละประชาสัมพันธ์ ส้านักงานศาลยุติธรรม” ซึงไ เดຌนา้ อกสาร 2 ชิๅนทีไฆษกศาลกลาวถึงเวຌมา
ลงผยพรดวຌ ยนัๅน กลับน้ามาซึไงขຌอสงสัยวา การรืๅอครัๅงนีๅ เมนาจะเดຌรับการอนุมัตจิ ากกรมศิลปากรตอยาง฿ด
หตุทีไท้า฿หຌคิดชนนีๅ นืไองจาก การประชุมมืไอวันทีไ 18 มีนาคม 2554 ตามทีไฆษกศาลยุติธรรมเดຌกลาวถึงสมอนัๅน มิเดຌมีการน้า
รายงานการประชุมทีไทຌจริง ของการประชุมครัๅงนัๅน ทีไผานการรับรองรายงานการประชุมลຌว ตามระบียบปฏิบัติทัไวเปของทาง
ราชการ มาผยพรตอยาง฿ดลย สวนอกสารทีไน้ามาผยพรละระบุวากรมศิลปากรยอมรับการรืๅออาคารหลังทีไ 2 ลຌวนัๅน
ทຌจริงปຓนพียง “บันทึกขຌอความ” ซึไงปຓนอกสารภาย฿นของหนวยงานศาลฎีกาอง กลาวอีกนัยหนึไงคือ อกสารนีๅมีสถานะปຓน
พียงอกสารบันทึกฝຆายดียว ดย ทานนิกร ทัสสร (ดูรายละอียดบันทึกฉบับนีๅ ฿นหนຌา 40)
ทีไส้าคัญคือ ฿นจดหมายจากกรมศิลปากร ลงวันทีไ 10 พฤษภาคม 2554 ทีไฆษกศาลกลาววาปຓนจดหมายส้าคัญทีไยืนยันถึงการยอม
฿หຌรๅอื จากกรมศิลปากรนัๅน (ดูรายละอียดจดหมายฉบับนีๅ ฿นหนຌา 41) นืๅอความ฿นจดหมายกใมิเดຌขียนลยวา ยินยอม฿หຌกใบอาคาร
หลังทีไ 1 พียงหลังดียว ละสามารถรืๅออาคารหลังทีไ 2 เดຌ
ทีไนาสังกตปຓนอยางยิไงอีกประการคือ ตอนตຌนของนืๅอความจดหมายจากกรมศิลปากร กลับอຌางถึงการประชุม “คณะกรรมการ
วิชาการพืไอการอนุรักษ์บราณสถาน” มืไอวันทีไ 2 มีนาคม 2554 ดยมิเดຌกลาวถึงการประชุมมืไอวันทีไ 18 มีนาคม 2554 ซึไงทาง
ฆษกศาลยุตธิ รรมยๅ้าสมอดยตลอดวาปຓนครัๅงส้าคัญทีไกรมศิลปากรเดຌมกี ารอนุมัต฿ิ หຌรืๅออาคารเดຌ
นืๅ อ ความจดหมายจากผูຌ ป ฏิบั ติ ก ารทนอธิ บ ดี ก รมศิ ล ปากรขຌ า งตຌ น ระบุ พีย งว า “.....กรมศิล ปากร ขอรี ยนว า การประชุ ม
คณะกรรมการวิชาการพืไอการอนุรักษ์บราณสถานครัๅงนัๅนป็นการจรจาลกปลีไยนความคิดหใน ละกรมศิลปากรเดຌนะนําขຌอ
ราชการทีไป็นประยชน์฿นการอนุรกั ษ์บราณสถานสําคัญ ดย ทานนิกร ทัสสร ผูຌพิพากษาหัวหนຌาศาล ซึไงป็นผูຌทนศาลฎีกาเดຌจด
รายละอียดการจรจาลกปลีไยนความคิดหในครัๅงนัๅนเปลຌว.....”
ขຌอ฿หຌสังกตวา การประชุมครัๅงทีไจดหมายฉบับนีๅพดู ถึง มิเดຌกลาวถึงการประชุมมืไอวันทีไ 18 มีนาคม 2554 ตามทีไฆษกศาลกลาวถึง
อีกทัๅงนืๅอความกใเมเดຌระบุวา฿หຌรืๅออาคารหลัง฿ดลย สวนบันทึกขຌอความของทานนิกรนัๅน กใมีสถานะปຓนพียงบันทึกขຌอความ อัน
ปຓนอกสารภาย฿นของหนวยงานทีไมเิ ดຌมกี ารรับรองอยางปຓนทางการจากกรมศิลปากรตอยาง฿ด
ดังนัๅน หากท้าการวิคราะห์สรุปจากหลักฐานทีไทางส้านักงานศาลยุติธรรมผยพรออกมาทัๅงหมดลຌว ทนทีไจะปຓนการยืนยันการ
อนุมัติรืๅอถอน กลับสรຌางความสงสัยมากกวาวา อกสาร 2 ฉบับนัๅนกีไยวขຌองอยางเรกับการอนุมัติ฿หຌรืๅอถอนอาคาร ซึไงนอกจาก
อกสาร 2 ฉบับนีๅลຌวทางส้านักงานศาลยุติธรรมกใเมเดຌผยพรอกสารฉบับอืไนทีไสดงการอนุมัติอยางปຓนลายลักษณ์อักษรดย
อธิบดีกรมศิลปากรอีกลย
ท้าเมส้านักงานศาลยุตธิ รรมจึงเมผยพรอกสารอนุมัตอิ ยางปຓนทางการ หรือวาอกสารดังกลาวเมมอี ยูจริง?
50
ดูรายละอียดอกสารเดຌ฿น วปพจของกองสารนิทศละประชาสัมพันธ์ ส้านักงานศาลยุตธิ รรม http://www.facebook.com/pages/กองสารนิทศ
ละประชาสัมพันธ์-ส้านักงานศาลยุติธรรม/432836533465241?ref=stream
40 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 41
42 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
จากทีไกลาวมาทัๅงหมด ผูຌขียนจึงอยากรียกรຌอง฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรม หากมีอกสารลายลักษณ์อักษรทีไมีความชัดจนมากกวานีๅ
เดຌปรดผยพร฿หຌสาธารณะรับรูຌ พืไอยืนยันขຌอทใจจริงทีไส้านักงานศาลยุติธรรมกลาวอยูสมอวากรมศิลปากรยินยอม฿หຌท้าการรืๅอ
ถอนอาคารหลังนีเๅ ดຌ ดังทีไปรากฏตามสืไอตางโ มืไอตຌนป 2556 ทีไผา นมา
ซึไงจนถึง ณ วันนีๅ (27 มษายน 2556) ส้านักงานศาลยุติธรรมกใยังเมคยสรຌางความชัดจน฿นรืไองนีๅกสาธารณะ ซึไงผูຌขียนหวังวา
ทางส้านักงานศาลยุติธรรมจะชวยท้า฿หຌความสังสัยละขຌอขัดยຌงขຌางตຌนหมดเปเดຌดยรใว ดຌวยการน้าสนอจดหมายอนุมัติอยาง
ปຓนลายลักษณ์อกั ษรจากอธิบดีกรมศิลปากร
คณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา:
ปัญหา “สองมาตรฐาน” ของนยบายการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ชนัๅ ฿น
หนวยงานส้าคัญทีไกีไยวขຌองกับครงการกอสรຌางอาคารศาลฎีกา฿หมดยตรง ละปຓนหนวยงานทีไปฏิสธความรับผิดชอบเปเมเดຌลย
วา ปຓนตัวสรຌางปัญหานีๅ฿หຌลุกลาม฿หญตจนถึงปัจจุบัน นัไนกใคือ “คณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา”
ปຓนทีไทราบดีวา ฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿น ปຓนพืๅนทีไทีไถูกควบคุมประภทการ฿ชຌงานละควบคุมความสูง฿นการกอสรຌางอาคาร
฿หม ภาย฿ตຌนยบายละนวความคิดของคณะกรรมการชุดนีๅ ซึไงมีขຌอก้าหนดส้าคัญโ คือ นຌนการปຂดมุมมองตอบราณสถาน
ส้าคัญระดับชาติ (ซึไงสวน฿หญคือ วัด วัง สถานทีไราชการ ทีไสรຌางขึๅนตัๅงตสมัยรัชกาลทีไ 1 จนถึง฿นสมัยรัชกาลทีไ 5) การปຂดพืๅนทีไสี
ขียว (ท้าสวนสาธารณะ) ละลดความออัดภาย฿นพืๅนทีไลงดຌวยการยຌายสถานทีไราชการออกเปนอกพืๅนทีไ51 ดยฉพาะขຌอก้าหนดทีไ
ส้าคัญมากทีไสดุ คือ ฿นกรณีทีไมีการสรຌางอาคารขึๅน฿หม฿นพืๅนทีไจะตຌองเมมคี วามสูงกิน 16 มตร
นยบายดังกลาวถูกบังคับผานหนวยงานตางโ อยางขຌมงวด มาปຓนวลากวา 20 ป ซึไงสงผลกระทบตอผูຌคน ชุมชน ละกายภาพ
ของมืองอยางมากมาย อาทิ ครงการเลรืๅอชุมชนปງอมมหากาฬพืไอท้าสวนสาธารณะ ครงการรืๅอรงภาพยนตร์ฉลิมเทยพืไอสรຌาง
ลานพลับพลามหาจษฎาบดินทร์ ครงการจะยຌายมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ออกนอกพืๅนทีไ ครงการจะรืๅออาคารริมมนๅ้าจຌาพระยา
บริวณทาตียนพืไอปຂดมุมมองมาสูวัดพธิ่ ครงการจะรืๅอรงพิมพ์วัดสังวช บริวณปງอมพระสุมรุ พืไอท้าสวนสาธารณะ ครงการ
รืๅออาคารกรมการคຌาภาย฿นพืไอท้าสวนสาธารณะ ละ ลาสุดคือการเมอนุมัติ฿หຌสถาบันพิพิธภัณฑ์การรียนรูຌหงชาติ สรຌางอาคาร
พืไมติม฿นพืๅนทีไ (ทังๅ โ ทีไเมเดຌสูงกิน 16 มตรสียดຌวยซๅ้าเป) ละอืไนโ อีกมากมาย
นวคิดของคณะกรรมการฯ มຌผูຌขียนจะเมหในดຌวย฿นหลายโ ประการ ตทีไผานมาอยางนຌอย กใยัง฿หຌกียรติวา ปຓนการกระท้าทีมี
จุดยืนทางวิชาการรองรับ (มຌวาจะลຌาสมัยเปอยางสิๅนชิงลຌวกใตาม) ซึไงคณะกรรมการกรุงฯ ยึดมัไน฿นอุดมการณ์ละความคิดทาง
วิชาการของตนองอยางชัดจนมาดยตลอด
ตกรณีครงการศาลฎีกาครัๅงนีๅ ทางคณะกรรมการฯ กลับสดงทาทีทีไงียบฉยจนนาปลก฿จ เมมีการสดงความหในทางวิชาการ
ออกสืไอสาธารณะหมือนกรณีครงการอืไนโ ทีไผา นมา฿นอดีต ละทีไนาตก฿จมากคือ เมมี มຌตความคิดหในทางวิชาการ฿ดโ ฿นกรณี
ทีคไ ณะรัฐมนตรีเดຌอนุมัติ ปຓนกรณีพิศษมืไอวันทีไ 19 กรกฎาคม 2530 วา ฿หຌสามารถสรຌางอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมดยมีความสูงมาก
ถึง 31.70 มตร ทัๅงโ ทีไมีขຌอบัญญัตกิ รุงทพมหานครเวຌเม฿หຌสูงกิน 16 มตร ซึไงกินมาตรฐานทีไ฿ชຌบังคับทัไวเปถึงหนึไงทาตัว (กณฑ์
รืไองความสูงปຓนสมือนกฏหลใกทีไคณะกรรมการกรุงฯ ยึดถือเวຌอยางขใงขันยิไงตลอดมา)
51
ดู฿น ครงการกรุงรัตนกสินทร์ (กรุงทพฯ: ส้านักงานคณะกรรมการสิไงวดลຌอมหงชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์ทคนลยีไละการพลังงาน, 2539)
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 43
ยิงไ เปกวานัๅน มืไอริไมมีกระสคัดคຌานครงการนีๅ฿นราวป 2551 ทางส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌผยพรบทสัมภาษณ์ คุณอดุล วิชียร
จริญ อดีตประธานคณะอนุกรรมการอนุรกั ษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ฯ มืไอวันทีไ 22 พฤษภาคม 2552 มีความตอนหนึงไ วา
“.....ดังนัๅนหากศาลฎีกา฿หมมีความสงาสวยงามกใป็นทีไนาชืไนชมพรຌอมทัๅงมีคุณคา สืไอความหมายทางประวัติศาสตร์ของบริวณทีไตัๅง
ทีไ฿กลຌพระบรมมหาราชวัง.....฿ครจะขอ฿หຌชวยกันสรຌางศาลฎีกา฿หຌป็นอาคารทีไประชาชนเทยทัๅงชาติมีความภาคภูมิ฿จ ฿หຌป็นทีไทีไสงา
งามทีไอยู฿จกลางกรุงรัตนกสินทร์.....”52
จากบทสัมภาษณ์ดังกลาว หในเดຌชัดถึงความคิดทีไนอกจากจะเมคัดคຌานรืไองความสูง 31.70 มตร ทีไขัดกับกฎกณฑ์ทีไตนองยึดถือ
มาดยตลอดลຌว ยังสดงออกถึงความหในทีไสนับสนุนการกอสรຌางอยางปຂดผย ดยเมตระหนักถึงวาปຓนการลือกปฏิบัติทาง
กฏหมาย ดຌวยหตุนีๅ จึงเมปลก฿จทีไ มติคณะรับมนตรีมืไอป 2530 จึงอนุมัติ฿หຌท้าการกอสรຌางอาคารศาล฿หมเดຌถึง 32 มตร นัไนกใ
ปຓนพราะ คณะกรรมการกรุงฯ ซึไงท้าหนຌาทีไสมือนทีไปรึกษาทางวิชาการกรัฐบาล฿นรืไองกีไยวกับการอนุรักษ์ละพัฒนากรุง
รัตนกสินทร์ ทีไมีคุณอดุล วิชียรจริญ (ชวงวลานัๅนยังคงมีบทบาทส้าคัญอยูดຌวย) ปຓนหนึไง฿นกรรมการ มิเดຌสดงความหในทีไ
คัดคຌานตอยาง฿ด
ทีไนาสน฿จคือ มืไอป 2554 คุณอดุล วิชียรจริญ กลับสดงความหใน฿นกรณีศาลพระนารายณ์ขาຌ งวัดสุทศั น์อาเวຌวา
".....กทม.เมควรหาสียงดຌวยหาปลอย฿หຌสิไงปลกปลอมอยู฿นขตอนุรักษ์รอบกาะรัตนกสินทร์.....รืไองนีๅผิดทัๅงงการอนุรักษ์กาะ
รัตนกสินทร์ ซึไงศาลพระวิษณุเม฿ชของดัๅงดิมทีไราตຌองสงวนรักษา เม฿ชสิไงปลูกสรຌางทีไกิดขึๅนกอนสมัยรัชกาลทีไ 5 ตป็นสิไง
ปลกปลอมทีไสรຌางขึๅน฿หมภายหลัง ถือวาเมสมควร พราะป็นการทําลายมรดกทางวัฒนธรรม.....”53
ขณะทีไศาลพระวิษณุซึไงมีขนาดเม฿หญตลย คณะกรรมการฯ หในวาควรรืๅอออกพราะเม฿ชของดิม ปຓนสิไงปลกปลอมทีไสรຌาง฿หม
ภายหลัง ต฿นกรณีอาคารศาลฎีกา ซึไงปຓนอาคาร฿หมภายหลังชนกัน อีกทัๅงยังมีขนาด฿หญตสูง 31.70 มตร ยาวกวา 100 มตร
ละตัๅงอยูทีไพนืๅ ทีไ฿จกลางกรุงรัตนกสินทร์ กลับเดຌรับการหในชอบจากคณะกรรมการกรุงรัตนกสินทร์
นนอนวา การอนุญาติรืไองความสูงทีไมากกินมาตรฐานถึงสองทา ฿นกรณีอาคารศาลฎีกาจะเดຌรับการอนุมัติอยางปຓนทางการละ
ถูกตຌองตามกฏหมาย ดังทีไกลาวถึงเปลຌว ตประดในทีไผูຌขียนอยากจะตัๅงค้าถามกใคือ ฿นฐานะทีไคณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนา
กรุงรัตนกสินทร์ละมืองกาฯ ปຓนหนวยงานทางวิชาการทีไท้าหนຌาทีไ฿หຌค้าปรึกษากับรัฐ฿นรืไองการอนุรักษ์ละพัฒนาพืๅนทีไกรุง
รัตนกสินทร์มาดยตลอด (ซึไงผลงานทีไผานมากใสดง฿หຌหในถึงอิทธิพลตอการก้าหนดนยบายรัฐมากอยางยิไง) จะเมออกมาสดง
บทบาททางวิชาการบบทีไคยท้ามาดยตลอดหลายสิบปกับกรณีครงการกอสรຌางศาลฎีกา฿หมนีๅ ลยหรือ
ลຌวมาตรฐานทางวิชาการทีไคณะกรรมการฯ ยึดถือตลอดมา ละบังคับ฿ชຌอยางขຌมงวดยิไงตอหนวยงาน องค์กร ละชุมชนตางโ
ทัไวเปทัๅงหมด฿นพืๅนทีไ จะยังคงมีความศักดิ่สิทธิ่ละมีความชอบธรรม฿นการบังคับ฿ชຌตอเปอีกหรือ ฿นมืไอองค์กรทีไท้าหนຌาทีไทาง
52
ส้านักงานศาลยุติธรรม, “บทสัมภาษณ์ศาสตราจารย์ ดร. อดุล วิชียรจริญ ครงการกอสรຌางอาคารศาลฎีกา฿หม,” ฿น รอบรัๅวศาลยุติธรรม ปทีไ 2
ฉบับ 16 (มิถุนายน 2552): 5, 10.
53
“กทม. มินรือๅ ศาลขຌางวัดสุทัศน์,” หนังสือพิมพ์เทยพสต์ วันทีไ 25 กุมภาพันธ์ 2554.
44 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
วิชาการละคุมนวนยบายองกลับปลอย฿หຌมีการปฏิบัติ฿นลักษณะ “สองมาตรฐาน” ชนนีๅอยางจงจຌง ดยเมมีมຌตการสดง
ความหในคัดคຌาน฿ดโ ลย
ขอยๅ้าอีกครัๅงวา ถຌาคณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา ยังสดงออกสมือนวารืไองนีๅเมกีไยวขຌองกับ
หน ว ยงานตนองช น นีๅ ต อ เป หรื อ สดงความหใ น ฿นลั ก ษณะทีไ ว า เดຌ มี ก ารอนุ มั ติ จ ากคณะรั ฐ มนตรี เ ปลຌ ว ซึไ ง ปຓ น อ้ า นาจทีไ
นอกหนือเปจากคณะกรรมการชุดนีๅจะกຌเขอะเรเดຌ ผูຌขียนกใอยากจะรียกรຌอง฿หຌสังคมชวยกันถามหามาตรฐาน฿นการท้างานจาก
คณะกรรมการกรุงฯ วา นับจากกรณีนีๅ ปຓนตຌนเปคณะกรรมการชุดนีๅจะยังสามารถอຌางความชอบธรรม฿ดโ ทางวิชาการเดຌอกี หรือ
ยังกลຌาทีไจะท้าหนຌาทีไคุมนยบาย ตลอดจน฿หຌค้าปรึกษากหนวยงานรัฐตางโ ฿นรืไองการอนุรักษ์ละพัฒนาพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์
ตอเปเดຌอกี หรือ
ทีไส้าคัญทีไสุดคือ ยังจะสามารถออกมาพูดรืไองการเมอนุญาติ฿หຌท้าการกอสรຌางอาคารสูงกิน 16 มตรพราะจะท้าลายทัศนียภาพ
ของกรุงรัตนกสินทร์ตอเป฿นอนาคตเดຌอยูอีกหรือ พราะตຌองเมลืมวา ณ ชวงวลาทีไมีการอนุมัติรืไองความสูง 32 มตรปຓนกรณี
พิศษนีๅมืไอป 2530 คณะกรรมการกรุงรัตนกสินทร์ กใคือหนึไง฿นผูຌรวมพิจารณาละ฿หຌค้าปรึกษากับคณะรัฐมนตรี฿นวลานัๅนดຌวย
พราะฉะนัๅน จึงเมอาจปฏิสธความรับผิดชอบดังกลาวเปเดຌ
หากคณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกายังคงงียบฉยตอกรณีนีๅ อยากสอวา ฿หຌคณะกรรมการชุดนีๅท้า
ตามความหในทีไ คุณสุวิทย์ รัศมิภูติ (ซึไงปຓนหนึไง฿นคณะกรรมการฯ ชนกัน) เดຌ฿หຌสัมภาษณ์เวຌกับสืไอหลายหงมืไอตຌนป 2556 ฿น
ลักษณะทีไวา คณะกรรมการกรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา ฿นฐานะหนวยงานทีไควรจะออกมาทัดทานรืไองนีๅ ตกลับเมยอม
ด้านินการ฿ดโ ลยนัๅน ควรจะตຌองลาออกทัๅงคณะ54
ความสงทຌาย
อยางเรกใตาม ผูຌขียนขอยืนยันวา ผูຌขียนหในดຌวยอยางยิไงวา กลุมอาคารศาล ณ ปัจจุบันอยู฿นสภาพทีไเมสมกียรติกับความปຓน
สถาบันตุลาการ ซึไงปຓนสถาบันทีไส้าคัญทีไสุดสถาบันหนึไง฿นสังคมเทย ละหในดຌวยอยางยิไงวา ดຌวยภารกิจทีไพิไมขึๅนของศาลฎีกา
ยอมตຌองการรูปบบพืๅนทีไ฿หมพืไอรองรับกิจกรรมบบ฿หมดຌวย ซึไง ณ ปัจจุบันยังเมสามารถรองรับเดຌ
ผูຌขียนขอยืนยันวา การวิพากษ์วิจารณ์ทัๅงหมด฿นบทความนีๅมิเดຌมุงหมายจะ฿หຌมีการกใบรักษากลุมอาคารศาลนีๅเวຌ฿นสภาพดิมทุก
ประการ หรือตຌองการจะ฿หຌท้าการอนุรักษ์ดยชขใงอาคารเวຌดยเมสามารถปรับปลีไยนอะเรเดຌลยกใหาเม พียงต฿นการปรับปรุง
สภาพพืๅนทีไ฿หຌสอดรับกับบริบททีไปลีไยนเปนัๅน มิ฿ชจะตຌองลือกหนทาง “รืๅอ-สรຌาง” พียงอยางดียว
ศาลควรหันมาพิจารณาทางลือกอืไนทีไนอกหนือเปจากการรืๅอสรຌาง฿หมทัๅงหมดลง ดยหันมาลองพิจารณาลือก฿ชຌนวทางการ
อนุรักษ์฿นรูปบบทีไสามารถผสานกับความตຌองการ฿นการ฿ชຌสอยสมัย฿หมเดຌ ดยการออกบบปรับปลีไยนการ฿ชຌสอยพืๅนทีไภาย฿น
อาคาร฿หม ฿นลักษณะทีไยังด้ารงรักษาคุณคาของตัวอาคารเวຌเดຌดຌวย ซึไงสามารถท้าเดຌ฿นหลากหลายรูปบบมาก ซึไงนวทางชนนีๅ
54
ดูรายละอียดค้าสัมภาษณ์ สุวิทย์ รัศมิภูติ ฿น “กรมศิลป์รอค้าตอบศาลฎีกา ชะลอรืๅอถอนอาคาร,” เทยรัฐ [ออนเลน์] วันทีไ 23 ธันวาคม 2555.
http://www.thairath.co.th/content/edu/315213
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 45
นอกจากจะสามารถกຌเขปัญหารืไองการ฿ชຌสอยลຌว ยังสามารถ฿ชຌมูลคาพิไมทางประวัติศาสตร์ของอาคารมาหนุนสริมภาพลักษณ์
ขององค์กรเดຌปຓนอยางดี
ดຌวยหลักฐานตางโ ทีไเดຌศึกษามาภาย฿ตຌระยะวลาอันจ้ากัด ผูຌขียนชืไอวา สภาพของอาคารกลุมศาล ณ ปัจจุบัน ยังมีศักยภาพสูง
มาก฿นการพัฒนาปรับปรุง฿หຌสามารถ฿ชຌงานเดຌอยางสมกียรติสถาบันตุลาการ ดยเมละลยคุณคาทางประวัติศาสตร์ทีไมีอยู฿นตัว
งานสถาปัตยกรรม
ผูຌขียนหวังวา กรณีความพยายาม “รืๅอ-สรຌาง” อาคารศาลฎีกา฿หม฿นครัๅงนีๅ จะน้ามาสูความตืไนตัว฿นวงการสถาปัตยกรรมเทยทีไ
ยังคงหลงติดอยูกับการหาทางออก฿นรืไองอัตลักษณ์฿นลักษณะดียวมาปຓนวลานานมากวา 100 ปลຌว ฿หຌริไมตระหนักถึงนวทาง
ดังกลาววา มิเดຌปຓนนวทางส้ารใจรูปทีไ฿ชຌเดຌสมอ฿นทุกโ พืๅนทีไ (กรณีศาลฎีกาหในเดຌชัดวา ดຌวยวิธีการออกบบชนนีๅท้า฿หຌกิด
ปัญหารืไองความสูง จนตຌองลีไยงกฏหมาย) ละรวมกันสนอวิธีการสรຌางอัตลักษณ์฿หม฿หຌกิดขึๅน฿นงานสถาปัตยกรรมเทย฿นอนาคต
สุดทຌาย ผูຌขียนกใหวังวา ครงการกอสรຌางขนาด฿หญ ซึไง฿ชຌงบประมาณขนาดนีๅ ละทีไส้าคัญคือ ปຓนครงการทีไสรຌางลงบนพืๅนทีไทีไมี
ความส้าคัญทางประวัติศาสตร์สูงชนนีๅ สังคมควรจะลุกขึๅนมาตัๅงค้าถามอยางรอบดຌานละจริงจังมากขึๅน ประดในหลานีๅเมควร
ปลอย฿หຌปຓนรืไองของผูຌมีอ้านาจพียงเมกีไคนมานัไงตัดสินนยบายสาธารณะทีไส้าคัญชนนีๅพียงล้าพังอีกตอเป
46 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 47
3
ภาพลารืไอง: รวมภาพถายสําคัญทีไกีไยวขຌองกับกลุมอาคารศาลฎีกา
ภาพชุดทีไ 1
งานฉลองอกราชสมบูรณ์ทางการศาล: ก้านิดกลุมอาคารศาลฎีกาหลังปัจจุบัน55
ซຌาย: ภาพสนธิสัญญา฿หมทีไประทศเทยท้ากับประทศตางโ อันปຓนสนธิสัญญาทีไท้า฿หຌประทศเทยมีอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
หลังจากทีไตอຌ งสูญสียเปตัๅงตมืไอครัๅงท้าสนธิสัญญาบาริไง ฿นสมัยรัชกาลทีไ 4
ขวา: พืไอปຓนการฉลิมฉลองการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล ฿นป 2481 รัฐบาลจึงเดຌก้าหนด฿หຌจัดงานฉลองสนธิสัญญาขึๅน
พรຌอมโ กับการจัดงานฉลองวันชาติ ปຓนครัๅงรก ฿นวันทีไ 24 มิถุนายน 2482 ฿นภาพนีๅคือภาพอาคาร “รงจิมสนธิสัญญา” กลาง
ทຌองสนามหลวง ฿นงานวันฉลองสนธิสัญญา จะมองหในธงชาติของประทศตางโ 13 ประทศ อันปຓน 13 ประทศสุดทຌายทีไกຌเข
สนธิสญ
ั ญากับประทศเทย
55
ภาพทัๅงหมด฿นชุดทีไ 1 มาจากหนังสือ เทย฿นสมัยสมัยรัฐธรรมนูญ ทีไระลึก฿นงานฉลองวันชาติละสนธิสัญญา 24 มิถนุ ายน 2482 (ม.ป.ท.)
(ม.ป.ป.)
48 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพภาย฿นรงจิมสนธิสัญญา ขณะทีไ พระจຌาวรวงศ์ธอ พระองค์จຌาอาทิตย์ทิพอาภา ผูຌส้ารใจราชการทนพระองค์ ก้าลังท้าพิธี
จิมสนธิสญ
ั ญา฿หมกบั ประทศตางโ
ภาพภาย฿นรงจิมสนธิสัญญา ดຌานขวาคือทีไตงัๅ สนธิสัญญา฿หม ดຌานซຌายคือคณะรัฐมนตรีปละจຌาหนຌาทีไฝຆายเทย นัไงรวมกับตัวทน
จากชาติตางโ คนนัไงกลาง (ติดกับสา) คือ หลวงพิบลู สงคราม (จอมพล ป.พิบลู สงคราม) นายกรัฐมนตรี฿นขณะนัๅน
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 49
ขบวนฉลิมฉลองวันชาติละฉลองสนธิสัญญา฿หม ฿นงานฉลองวันชาติ 24 มิถุนายน 2482
50 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพชุดทีไ 2
ภาพถายกากลุมอาคารสถานฎีกา: อนุสรณ์ทรีไ ะลึก฿นการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
ภาพกลุมอาคารศาลฎีกาซึไงถูกสรຌางขึๅนดຌวยรูปบบสถาปัตยกรรมสมัย฿หม พืไอปຓนทีไระลึก฿นการทีไประทศเทยเดຌรับอกราช
สมบูรณ์ทางการศาล มืไอป 2481 อาคารหลังทีไ 1 (บน) สรຌางมืไอป 2482 ลຌวสรใจละท้าพิธีปຂดมืไอ 24 มิถุนายน 2484 ละ
อาคารหลังทีไ 2 (ลาง) สรຌางมืไอป 2484 ลຌวสรใจละท้าพิธีปຂดมืไอ 24 มิถุนายน 2486. ปัจจุบันอาคารหลังทีไ 2 ถูกรืๅอลงลຌว
(ภาพจากส้านักจดหมายหตุหงชาติ)
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 51
บน: ภาพถายทางอากาศ ป 2489 สดง฿หຌหในกลุมอาคารศาลฎีกา หลังทีไ 1 ละหลังทีไ 2 (ภาพจากส้านักจดหมายหตุหงชาติ)
ลาง: อาคารศาลฎีกาหลังทีไ 3 (ฝัດงดຌานถนนราชด้านิน฿น) ริไมสรຌางป 2502 ลຌวสรใจละท้าพิธีปຂด฿นป 2506 (ภาพจากหนังสือ ทีไ
ระลึก฿นการสดใจพระราชด้านินทรงประกอบพิธีปຂด อาคารทีไทา้ การ ศาลพงละศาลฎีกา 15 พฤษภาคม 2506
52 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพอาคารศาลฎีกา฿นปัจจุบัน ดຌานถนนราชด้านิน฿น ซึไงก้าลังจะถูกรืๅอถอนปຓนล้าดับตอเป (ทีไมาภาพบน จาก http://sphotosg.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-ash4/397981_364169600348693_1024784003_n.jpg)
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 53
ภาพชุดทีไ 3
บบอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมทีไสันนิษฐานวาจะถูกสรຌางขึๅนทนทีไกลุมอาคารดิม
ภาพจ้าลองกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม รูปทรงสถาปัตยกรรมเทยประยุกต์ (ทีไมาภาพจาก หนังสือ สถาปนิกสยาม : พืๅนฐาน บทบาท
ผลงาน ละนวคิด (พ.ศ. 2475-2537) ตีพิมพ์มืไอป 2539
จาก฿นภาพจะสังกตหในเดຌวา การออกบบวางผังกลุมอาคารเมตกตางจากกลุมอาคารศาลฎีกา฿นปัจจุบันตอยาง฿ด มีความ
ตกตางทีไสา้ คัญพียงการพิไมอาคารลง฿นพืๅนทีไลานตรงกลางละการพิไมหลังคาทรงเทย
54 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพบน: รูปดຌานอาคารศาลฎีกา฿หม ทีไมีการผยพร (อยางเมปຓนทางการ) ตามสืไอตางโ ฿นราวป 2550 ลักษณะดยภาพรวมเม
ตกตางจากบบกอนหนຌานีๅมากนัก รูปทรงดยรวมปຓนงาน “สถาปัตยกรรมเทยประยุกต์” ซึไงบบอาคาร฿นภาพนีๅมีความสูง
31.70 มตร ยาวดยประมาณกือบ 170 มตร (ฉพาะดຌานทีไติดกับถนนราชด้านิน)
ภาพลาง: ภาพจ้าลองกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม ตามบบทางสถาปัตยกรรมของภาพบน
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 55
ภาพบน: ผังพืๅนอาคารชัๅนทีไ 1 ทีไสนั นิษฐานวาจะปຓนของอาคารศาลฎีกา฿หม สดงสระวายนๅา้ ละฟຂตนสตรงพืๅนทีไลานกลาง
ภาพลาง: ภาพหุนจ้าลองกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม (ทีมไ าภาพลาง จาก รอบรัๅวศาลยุติธรรม ปทีไ 2 ฉบับ 16 (มิถุนายน 2552))
56 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพชุดทีไ 4
ภาพการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา หลังทีไ 2 ฝัດงดຌานติดคลองคูมืองดิม56
ภาพการรืๅออาคารจากภาย฿น ถายมืไอวันทีไ 7 ธันวาคม 2555
56
ภาพทัๅงหมด฿นชุดนีๅ มีทีไมาจากหลกหลายบุคคล ทังๅ ทีไปຓนการถายองของผูຌขียนละจากบุคคลืไนซึงไ เมสามารถจ้านกชัดจนเดຌวา ภาพเหน฿ครปຓนผูຌ
ถาย ดังนัๅนจึงขออຌางอิงรวมมา ณ ทีไนีๅ คือ คุณปองขวัญ สุขวัฒนา ลาซูส, ผศ. ชัยณรงค์ อริยประสริฐ, ละจาก Bangkok Post
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 57
ภาพการรืๅอถอน฿นราวตຌนป 2556
58 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ภาพการรืๅอถอน฿นราวตຌนป 2556
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 59
ภาพถายมุมสูง การรืๅอถอนอาคารศาลฎีกา หลังทีไ 2 มืไอราวตຌนป 2556 (ทีมไ าภาพ จาก Bangkok Post)
60 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 61
4
ภาคผนวก: อกสารสําคัญทีไกีไยวขຌองกับกรณีการ “รืๅอ-สรຌาง” กลุมอาคารศาลฎีกา
นืๅอหาสวนนีๅ คือ การรวบรวมอกสารส้าคัญกีไยวนืไองกับครงการ รืๅอ-สรຌาง กลุมอาคารศาลฎีกา฿หม ทัๅงทีไปຓนอกสารจากทาง
ส้านักงานศาลยุติธรรม, กรมศิลปากร, องค์กรภาคประชาชนตางโ ทีไออกถลงการณ์คัดคຌาน ดยมีปງาหมายส้าหรับผูຌสน฿จ จะเดຌ
สามารถขຌาถึงอกสารส้าคัญทีไกีไยวขຌองกับความขัดยຌงนีๅเดຌงาย อยางเรกใตาม การรวบรวมเมสามารถกใบอกสารทีไกีไยวขຌองเดຌ
ทัๅงหมด อันนืไองมาจากขຌอจ้ากัดหลายประการ ตกใหวังวา อกสารทีไมี฿นสวนนีๅคงพอจะ฿หຌภาพความปຓนมาละประดในตางโ เดຌ
พอสมควร
อกสารหมายลข 1 จดหมายดวนทีไสุด ทีไ วธ. 0403/3323 รืไองการกอสรຌางอาคารทีไทา้ การศาลฎีกาหลัง฿หม 31 สิงหาคม 2552
อกสารหมายลข 2 อกสาร ความปຓนมา฿นการกอสรຌางอาคารศาลฎีกา ดย ส้านักงานศาลยุตธิ รรม
อกสารหมายลข 3 อกสาร สรุปการกอสรຌางอาคารศาลฎีกาทีไปຓนขຌอสงสัย฿นสังคมปัจจุบัน ดย ส้านักงานศาลยุตธิ รรม
อกสารหมายลข 4 อกสาร อาคารศาลฎีกาปຓนบราณสถานตามพระราชบัญญัติบราณสถานหรือเม ดย ส้านักงานศาลยุตธิ รรม
อกสารหมายลข 5 บันทึกขຌอความ รืไอง การปฏิบัตหิ นຌาทีไตามทีไประธานศาลฎีกามอบหมายกีไยวกับการจรจาสรຌางศาลฎีกา
วันทีไ 25 มีนาคม 2554 บันทึกดย คุณนิกร ทัสสร
อกสารหมายลข 6 จดหมายทีไ วธ. 0407/1674 รืไอง ขอรายงานการประชุม ลงวันทีไ 10 พฤษภาคม 2554
อกสารหมายลข 7 อกสาร หตุผลทีไควรระงับ การรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา (ดยทันที) ดย ชาตรี ประกิตนนทการ
อกสารหมายลข 8 จดหมายปຂดผนึกถึงฆษกศาลยุติธรรม, อธิบดีกรมศิลปากร, ละผูຌสน฿จ กรณีรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา
ดย ชาตรี ประกิตนนทการ
อกสารหมายลข 9 จดหมายถึง คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนหงชาติ ดย สมาคมอนุรกั ษ์ศลิ ปกรรมละสิไงวดลຌอม
อกสารหมายลข 10 ถลงการณ์ รืไอง ขอ฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมปฏิบัตติ ามกฎหมาย ละยุติการรืๅอท้าลายอาคาร
ประวัตศิ าสตร์การยุติธรรม บราณสถานของชาติ ดยครือขายภาคประชาชน
อกสารหมายลข 11 จดหมายจาก ครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม
รืไอง ขอ฿หຌยุติการรืๅออาคารละจัดการรับฟังความคิดหในของประชาชน
อกสารหมายลข 12 จดหมายถึง ประธานคณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา
ดย สมาคมอนุรักษ์ศลิ ปกรรมละสิไงวดลຌอม
อกสารหมายลข 13 จดหมายถึง ผูຌตรวจการผนดิน ดย สมาคมอนุรักษ์ศลิ ปกรรมละสิไงวดลຌอม
อกสารหมายลข 14 จดหมายปຂดผนึกถึงประธานศาลฎีกา ดย ผศ.ชัยชาญ ถาวรวช อธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากร
62 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 1
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 63
64 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 2
อกสาร ความปຓนมา฿นการกอสรຌางอาคารศาลฎีกา ดย ส้านักงานศาลยุติธรรม
ทีมไ า http://www.iprd.coj.go.th/userfiles/news/SupremeCourt.pdf
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 65
66 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 67
68 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 3
อกสาร สรุปการกอสรຌางอาคารศาลฎีกาทีไปຓนขຌอสงสัย฿นสังคมปัจจุบัน
ดย ส้านักงานศาลยุตธิ รรม
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 69
70 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 71
อกสารหมายลข 4
อกสาร อาคารศาลฎีกาปຓนบราณสถานตามพระราชบัญญัติ บราณสถานหรือเม
ดย ส้านักงานศาลยุตธิ รรม
72 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 73
อกสารหมายลข 5
บันทึกขຌอความ รืไอง การปฏิบัตหิ นຌาทีไตามทีไประธานศาลฎีกามอบหมายกีไยวกับการจรจาสรຌางศาลฎีกา
วันทีไ 25 มีนาคม 2554 บันทึกดย คุณนิกร ทัสสร
74 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 6
จดหมายกรมศิลปากรทีไ วธ. 0407/1674 รืไอง ขอรายงานการประชุม ลงวันทีไ 10 พฤษภาคม 2554
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 75
อกสารหมายลข 7
หตุผลทีไควรระงับการรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา (ดยทันที)
ณ ขณะทีไทุกทานก้าลังอานขຌอความนีๅอยู กลุมอาคารศาลฎีกา ริมทຌองสนามหลวง ก้าลังถูกรืๅอถอนท้าลายลงอยางงียบโ พืไอสรຌาง
ปຓนอาคารศาลฎีการูปทรงสถาปัตยกรรมเทยประพณีขนาด฿หญขึๅนทนทีไ
กลุมอาคารชุดนีๅริไมสรຌาง฿นป พ.ศ. 2482 (สมัยรัฐบาลจอมพล ป. พิบูลสงคราม) ดยมีปງาหมายพืไอปຓนอนุสรณสถาน฿นการระลึก
ถึงหตุการณ์ส้าคัญทางประวัติศาสตร์ทีไประทศเทยเดຌรับ “อกราชทางการศาล” คืนอยางสมบูรณ์฿นป พ.ศ. 2481 นับจากทีไตຌอง
สูญสียเปตัๅงตมืไอครัๅงท้าสนธิสัญญาบาริไง฿นสมัยรัชกาลทีไ 4 นอกจากนีๅ ตัวอาคารยังถูกออกบบกอสรຌางขึๅนดຌวยรูปบบทาง
สถาปัตยกรรมสมัย฿หมทีไสะทຌอนนวคิดละอุดมคติอยาง฿หมของสังคมเทย฿นยุคประชาธิปเตยตามนิยามของ “คณะราษฎร” ซึไง
หลงหลืออยูพียงเมมากนัก฿นปัจจุบัน
กลาวดยสรุป กลุมอาคารศาลฎีกา มิเดຌมีสถานะปຓนพียงคตึกอาคารราชการทีไอาเวຌ฿หຌจຌาหนຌาทีไศาลนัไงท้างานพียงอยางดียว
ตปຓนสถาปัตยกรรมทีไมีความส้าคัญทางประวัติศาสตร์สังคมละการมืองสมัย฿หมของเทย ละมีความส้าคัญตอประวัติศาสตร์
พัฒนาการทางศิลปะละสถาปัตยกรรมสมัย฿หม฿นประทศเทย
จากความส้าคัญดังกลาว สมาคมสถาปนิกสยามจึงเดຌประกาศมอบรางวัลอาคารควรคากการอนุรักษ์ มืไอป พ.ศ. 2550 ละรางวัล
อาคารอนุรักษ์ดี ดน฿นป พ.ศ. 2552 นอกจากนีๅ กรมศิลปากรยังเดຌมีหนังสือยืนยันเปยังศาลตัๅงตมืไอป พ.ศ. 2552 วา กลุมอาคาร
ศาลฎีกาปຓนบราณสถานตามนิยามทีไกฏหมายก้าหนด ละหากมีการรืๅอถอนหรือปลีไยนปลงจ้าปຓนจะตຌองเดຌรับการอนุมัติจาก
กรมศิลปากรกอน
อยางเรกใตาม มืไอราวตຌนดือนธันวาคม พ.ศ. 2555 ทีไผานมา ศาลฎีกาเดຌริไมด้านินการรืๅอถอนอาคาร฿นสวนดຌานทีไติดกับคลองคู
มืองดิม ดยริไมจากการรืๅอถอนภาย฿น ละจากการสอบถามจากชางทีไก้าลังรืๅอถอนอาคารอยู เดຌทราบวา ครงการรืๅออาคาร
ทัๅงหมด฿นสวนนีๅมีก้าหนดลຌวสรใจภาย฿น 4 ดือน (ประมาณดือนมีนาคมถึงมษายนป พ.ศ. 2556)
การรืๅอถอนละท้าลายกลุมอาคารศาลฎีกาครัๅงนีๅจะน้ามาซึไงผลกระทบอยางมีนัยส้าคัญอยางนຌอย 5 ประการ ดังตอเปนีๅ
1.ปຓนการท้าลายอนุสรณสถานหงความทรงจ้าทางประวัติศาสตร์วาดຌวยการเดຌอกราชสมบูรณ์ทางการศาลของประทศเทย ซึไง
กลุมอาคารชุดนีๅถือวาปຓนถาวรวัตถุพียงชิๅนดียวทีไถูกสรຌางขึๅนพืไอฉลิมฉลองจุดปลีไยนทางประวัติศาสตร์การมืองละสังคมทีไ
ส้าคัญยิไงของประทศเทย฿นครัๅงนัๅน
2.ปຓนการท้าลายมรดกทางศิลปกรรมละสถาปัตยกรรม฿นยุคคณะราษฎร ทีไถูกสรຌางขึๅนพืไอสดงออกถึงอุดมคติ฿หมทางการมือง
วาดຌวยประชาธิปเตย฿นยุคหลังปฏิวัติ 2475 ซึไงเมวาราจะหในดຌวยหรือเมหในดຌวยกใตามกับคุณคาทางศิลปะของงานยุคสมัยนีๅ ต
รายอมเมอาจปฏิสธถึงคุณคา฿นชิงการปຓนหลักฐานทางประวัติศาสตร์ทีไสา้ คัญยิไงของกลุมอาคารหลังนีๅเดຌอยางนนอน
76 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
3.ปຓนการท้าลายมรดกสถาปัตยกรรมบบสมัย฿หม (Modern Architecture) ซึไงก้าลังเดຌรับความสน฿จ฿นการอนุรักษ์มากขึๅนโ ฿น
ระดับสากล ฿นฐานะทีไปຓนสวนหนึไงของ Industrial Heritage นืไองจากรูปบบสถาปัตยกรรมดังกลาวคือ ผลผลิตทีไสะทຌอนจิต
วิญญาณอยาง฿หม฿นยุคหลังการปฏิวัติอุตสาหกรรม
4.กลุ มอาคารศาลฎีกาหลัง ฿หม ทีไจะสรຌางขึๅ นทนนัๅน มีความสูงมากถึ ง 32 มตร สูงกิน ทีไกฏหมายก้าหนด 2 ทา (กฏหมาย
ก้าหนด฿หຌอาคารทีไสรຌางขึๅน฿หม฿นบริวณกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿น ตຌองสูงเมกิน 16 มตร) ซึไงมຌวาจะเดຌรับการอนุมัติปຓนกรณีพิศษ
จากมติคณะรัฐมนตรีลຌว ตการยืนยันทีไจะสรຌางอาคารทีไสูงกินกวามาตรฐานทีไหนวยงานอืไนโ ถือปฏิบัติกันอยางครงครัดมา
ตลอดกือบ 30 ปนัๅน ยอมทากับปຓนการกระท้า฿นลักษณะสองมาตรฐาน อันจะน้ามาสูปัญหาวาดຌวยความชอบธรรมของกฏหมาย
ฉบับนีๅ฿นอนาคต ดยฉพาะอยางยิไงหนวยงานทีไละมิดกฏกณฑ์ดังกลาวกลับกลายปຓนศาลอง ซึไงควรอยางยิไงทีไจะตຌองปຓนผูຌน้า฿น
การรักษากฏกณฑ์ละมาตรฐานทางกฏหมาย
5.ดຌวยความสูงของกลุมอาคารศาลฎีกา฿หมทีไมากถึง 32 มตร ละยาวประมาณ 140 มตร (ฉพาะดຌานทีไติดกับสนามหลวง)
ยอมจะปຓนการท้าลายทัศนียภาพของบราณสถาน฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์อยางเมอาจหลีกลีไยงเดຌ ละสิไงนีๅจะปຓนการสัไนคลอน
ความชอบธรรม฿นนยบายการอนุรักษ์ละพัฒนาพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์฿นอนาคต
จากผลกระทบขຌางตຌน การรืๅอท้าลายกลุมอาคารศาลฎีกา ยอมมิอาจมองวาปຓนพียงการรืๅอตึกอาคารราชการ฿นชิงกายภาพพียง
อยางดียวเดຌ ตการรืๅอท้าลายครัๅงนีๅ คือการท้าลายความทรงจ้าทางประวัติศาสตร์สังคมเทย, ท้าลายหลักฐานทางประวัติศาสตร์
การมืองเทยสมัย฿หม, ท้าลายมรดกทางศิลปะละสถาปัตยกรรมทีไมีคุณคาทางประวัติศาสตร์ทัๅง฿นระดับสากลละระดับชาติ,
ท้าลายภูมิทัศน์ของพืๅนทีไบราณสถาน, ละทีไส้าคัญทีไสุดคือ ปຓนการท้าลายความศักดิ่สิทธิ่ของกฏหมายดยหนวยงานทีไถือกฏหมาย
อง
สุดทຌายนีๅ ขอรียกรຌองเปยังผูຌทีไ กีไยวขຌองกับการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกา฿นครัๅงนีๅ เดຌปรดพิจารณาระงับการรืๅอถอนดังกลาว ละ
หันมาพิจารณาทางลือกอืไนโ ฿นการปรับปรุงละซอมปลงอาคารทน ซึไงปัจจุบันมีวิธีการละทคนลยีมากมายซึไงสามารถ
ตอบสนองความตຌองการเดຌดเี มยิไงหยอนเปกวาการรืๅอสรຌาง฿หมตอยาง฿ด
ชาตรี ประกิตนนทการ
15 ธันวาคม พ.ศ. 2555
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 77
อกสารหมายลข 8
จดหมายปຂดผนึกถึงฆษกศาลยุติธรรม, อธิบดีกรมศิลปากร, ละผูຌสน฿จ กรณีรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา
รียน ฆษกศาลยุตธิ รรม ละ อธิบดีกรมศิลปากร
ตามทีไเดຌรับฟังค้าสัมภาษณ์ของอธิบดีกรมศิลปากรตามสืไอตางโ ทีไผยพรมืไอวันทีไ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2555 ละค้าชีๅจงของฆษก
ศาลยุติธรรม มืไอวันทีไ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2555 ตอกรณีการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกาทีไก้าลังด้านินการอยู ณ ปัจจุบัน ผมมี
ประดในทีไอยากสอบถามละลกปลีไยนความหใน฿น 5 ขຌอดังตอเปนีๅ
1. ความชอบธรรมทางกฏหมาย: กรณีความสูงอาคาร 32 มตร
กฏหมายรืไองความสูงอาคารทีไบังคับ฿ชຌ฿นพืๅนทีไนีๅ หຌามสรຌางอาคาร฿หมทีไมีความสูงกิน 16 มตรดยดใดขาด กฏหมายนีๅประกาศ฿ชຌ
มากือบ 30 ป ละยังคงถูกบังคับ฿ชຌอยู ณ ปัจจุบัน. อาคารหนวยราชการทุกหงปฏิบัติตามขຌอกฏหมายดังกลาวอยางครงครัด
สมอมา. ตกลุมอาคารศาลฎีกา฿หมกลับเดຌรับอนุมัติปຓนกรณีพิศษ฿หຌสามารถสรຌางเดຌถึง 32 มตร ดຌวยมติคณะรัฐมนตรีมืไอ พ.ศ.
2531. ดังนัๅน มຌจะเมผิดกฏหมาย (พราะเดຌรับอนุมัติพิศษ) ตยอมปຓนการปฏิบัติทีไขาดซึไง “ความชอบธรรม” ปຓนอยางยิไง
ละทีไ นาสียดายทีไสุ ด คื อ ปຓนการขอละวຌนกฏหมาย ดยหนวยงานทีไ ควรจะปຓนตຌ นบบของการปฏิบั ติตามกฏหมายอยา ง
ครงครัดทีไสดุ .
หากปลอย฿หຌมีการสรຌางจริง กฏหมายขຌอนีๅจะยังคงหลือความศักดิ่สิทธิ่หรือชอบธรรม฿นการบังคับ฿ชຌตอ เป฿นอนาคตเดຌหรือเม?
ฆษกศาลทีไเดຌกลาวถึงความสูง 32 มตร ทีไมาจากการค้านวณความสูงดยฉลีไยของกลุมอาคารภาย฿นพระบรมมหาราชวังนัๅน
อยากรียนวา มิ฿ชประดในทีไจะน้ามาปຓนหตุผล฿นการละมิดกฏหมายรืไองความสูงอาคาร฿นพืๅนทีไเดຌ. พราะหากยอมรับ฿นหตุผล
นีๅ หนวยราชการ฿ดจะอຌางอิงบรรทัดฐานจากค้าชีๅจงของศาลดังกลาว เป฿ชຌ฿นการกอสรຌางอาคารสูง 32 มตร฿นพืๅนทีไนีๅกใยอมท้าเดຌ
฿ชหรือเม? ละหากปຓนชนนัๅนจริง กฏหมายก้าหนดความสูง 16 มตรกใควรถูกยกลิกเปสีย พืไอ฿หຌกิดความสมอภาค฿นการ
บังคับ฿ชຌกฏหมาย
2. ความปຓนบราณสถานของกลุมอาคารศาลฎีกา
ฆษกศาลเดຌชีๅจงวา กลุมอาคารศาลฎีกามิเดຌจดทะบียนขึๅนปຓนบราณสถาน ดยกรมศิลปากร. ซึไงปຓนการชีๅจงทีไถูกตຌอง พราะ
ยังเมมีอาคารหลัง฿ด฿นพืๅนทีไศาลฎีกาเดຌรับการจดทะบียนขึๅนปຓนบราณสถาน. ตฆษกศาลมิเดຌกลาวถึง จดหมายดวนทีไสุด ทีไ วธ.
0403/3323 รืไอง การกอสรຌางอาคารทีไท้าการศาลฎีกาหลัง฿หม ลงวันทีไ 31 สิงหาคม พ.ศ. 2552 ทีไลงนามดยอธิบดีกรมศิลปากร
ละสงเปถึงประธานศาลฎีกา ณ ขณะนัๅน ทีมี฿จความส้าคัญวา อาคารสวนทีไ 1 (หลังอนุสาวรีย์) ละ อาคารสวนทีไ 2 ฝัດงดຌานคลอง
คูมืองดิม (ซึไงก้าลังดนรืๅอถอนอยู฿นขณะนีๅ) มีลักษณะปຓน “บราณสถาน” ตามทีไก้าหนด฿นมาตรา 4 วรรคหนึไง ของ
พระราชบัญญัติบราณสถานฯ ดังนัๅน หຌามมีการรืๅอถอน ตอติม ท้าลาย วຌนตจะเดຌรับการอนุญาตปຓนหนังสือจากอธิบดีกรม
ศิลปากร
78 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อีกทัๅง จากค้าสัมภาษณ์ของอธิบดีกรมศิลปากรมืไอวันทีไ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2555 ตามสืไอตางโ อธิบดีกใยังยืนยันหมือนขຌอความทีไ
ปรากฏ฿นจดหมายทีไสงเปยังศาลฎีกามืไอ พ.ศ. 2552. ตจากการชีๅจงของฆษกศาล฿นวันทีไ 20 ธันวาคม พ.ศ. 2555 กลับยืนยัน
วา การรืๅอถอนครัๅงนีๅเดຌรับความยินยอมลຌวจากกรมศิลปากร
ดังนัๅน ประดในส้าคัญทีไอยากรียนถามละรຌองขอ จึงมีดังตอเปนีๅ
2.1 อธิบดีกรมศิลปากร จ้าปຓนอยางยิไงทีไจะตຌองออกมาชีๅจง฿หຌสาธารณะเดຌรับทราบถึงขຌอทใจจริงทีไยังมีความขัดยຌงกันอยู วา
สรุปลຌวกลุมอาคารศาลฎีกาทีไกา้ ลังรืๅออยู ณ ตอนนีๅ ขຌาขายปຓนบราณสถานหรือเม อยางเร?
2.2 หากฆษกศาลยืนยันวาเดຌรับความหในชอบจากกรมศิลปากรลຌว อยากรียกรຌอง฿หຌศาลเดຌผยพรจดหมายอนุญาตจากกรม
ศิลปากรตอสาธารณะ นืไองจาก การอนุญาตจะตຌองมีการสงอยางปຓนทางการละปຓนลายลักษณ์อกั ษร
2.3 หาก จดหมายดวนทีไสุด จากอธิบดีกรมศิลปากร มืไอ พ.ศ. 2552 มิเดຌมีผลบังคับ฿ชຌตามกฏหมายจริง สดงวา นับตัๅงตนีๅ หาก
฿นอนาคต อธิบดีกรมศิลปากรท้าจดหมาย฿นลักษณะดังกลาวสงเปยังหนวยงานอืไนโ ทีไก้าลังรืๅอถอนสิไงกอสรຌางทีไกรมศิลปากรถือวา
ปຓน “บราณสถาน” (ตยังมิเดຌทา้ การขึๅนทะบียน) กใยอมสามารถถือปฏิบัตเิ ดຌ฿นบบดียวกับทีไศาลก้าลังปฏิบัตอิ ยู ฿ชหรือเม?
3. ปัญหาวาดຌวยความสืไอมสภาพของกลุมอาคารศาลฎีกา
฿นการชีๅจຌงของฆษกศาล ตลอดจนการผยพรขຌอมูลจากหลายโ ฝຆายทีไสนับสนุนการรืๅอ ฿นชวง 2-3 ปทีไผานมา ประดในส้าคัญ
ประการหนึไง คือ การสืไอมสภาพของกลุมอาคารศาลฎีกา ฿นระดับทีไเมสามารถ฿ชຌงานเดຌอีกตอเป ละจะปຓนอันตราย฿นระดับทีไ
อาจจะมีการพังถลมลงมาเดຌเมวัน฿ดกใวันหนึไง.
ตจากงานวิจัย “ครงการศึกษาวิคราะห์สภาพปัญหาอาคารศาลฎีกาละอาคารบริวณรอบศาลฎีกา” ทีไท้าดย ศูนย์บริการ
วิชาการหงจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ทีไเดຌทา้ ขึๅนมืไอกอนการอนุมัติรอืๅ มืไอป พ.ศ. 2550 เมนาน ละปຓนงานวิจัยทีไทางศาลเดຌปຓนผูຌ
วาจຌางดຌวยตนองดຌวยนัๅน หากอาน฿นสวนทีไวาดຌวยการส้ารวจละวิคราะห์สภาพอาคาร มຌงานวิจัยจะสดง฿หຌหในถึงปัญหาการ
สืไอมสภาพของอาคารอันนืไองมาจากอายุการ฿ชຌงาน ตงานวิจัยกใเมเดຌสรุปเป฿นทิศทางทีไสดง฿หຌหในลยวา กลุมอาคารศาลฎีกา
สืไอมสภาพ฿นระดับทีไอาจจะพังถลมดยรใว ละกินกวาการบูรณะซอมซมตอยาง฿ด.
อยางเรกใตาม พืไอความชัดจน฿นประดในนีๅ อยากรียกรຌอง฿หຌมีการขຌาเปส้ารวจสภาพอาคารดยผูຌชีไยวชาญดยตรง พืไอความ
ชัดจน฿นประดในดังกลาว
4. ประดในวาดຌวยรูปบบทางสถาปัตยกรรม
ฆษกศาลเดຌชีๅจงวา การออกบบอาคารศาลฎีกา฿หม ท้าดยผูຌชีไยวชาญทางดຌานสถาปัตยกรรมเทยมากมายหลายทาน ถูก
ระบียบบบผนทางสถาปัตยกรรมเทย ละสอดรับกับความสงางามของพระบรมมหาราชวัง
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 79
ผมอยากรียนชีๅจงวา ประดในส้าคัญ฿นกรณีนีๅมิเดຌอยูทีไวา หนຌาตาอาคารปຓนเทยดีลຌว ออกบบดยผูຌชีไยวชาญดีลຌว ละสงสริม
ความสงางามของพระบรมมหาราชวัง ตอยาง฿ด. พราะประดในส้าคัญคือ การเดຌมาซึไงอาคาร฿หมนัๅน ท้าลายอาคารทีไมีคุณคาทาง
ประวัติศาสตร์ลง ละ มีความสูงกินกวาทีไกฏมายก้าหนด (ตถูกกฏมายพราะเดຌรับสิทธิพิศษ) ดังนัๅน เมวา฿ครจะปຓนผูຌออกบบ
ละหนຌาตาอาคารจะสวยงามคเหน ยอมเม฿ชสาระส้าคัญ
5. อาคาร฿ดบຌางทีไถกู สรຌางขึๅนพืไอปຓนทีไระลึก฿นรืไองการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
ฆษกศาลเดຌชีๅจงวา ตามบบทีไจะสรຌาง฿หม เดຌตกลงกใบอาคารดຌานหลังอนุสาวรีย์อาเวຌพียงหลังดียว พราะอาคารดังกลาวคือ
อาคารทีไถูกสรຌางขึๅนพืไอระลึกถึงการเดຌมาซึไงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล มืไอ พ.ศ. 2481. ตขຌอทใจจริงทางประวัติศาสตร์ ซึไง
เดຌมาจากอกสาร฿นหอจดหมายหตุหงชาติ ระบุอาเวຌอยางชัดจนมืไอรกสรຌางวา อาคารทีไถูกสรຌางขึๅนพืไอระลึกถึงอกราช
ทางการศาลนัๅน มิ฿ชมีพียงหลังดียวทีไอยูดຌานหลังอนุสาวรีย์ทานัๅน ตยังหมายรวมถึงอาคารดຌานทีไติดคลองคูมือง (ซึไงก้าลังถูกรืๅอ
ถอนอยู฿นปัจจุบัน) ดຌวย ฉะนัๅน การอนุรักษ์พียงอาคารดียว จึงปຓนความขຌา฿จทีไคลาดคลืไอน฿นชิงประวัตศิ าสตร์
อยางเรกใตาม การกใบรักษาเวຌ ยอมมิเดຌหมายถึงการรักษา฿นลักษณะชขใง หຌามท้าอะเรลย กใหาเม. ความกຌาวหนຌา฿นชิง
ทคนลยีสมัย฿หม ละหลักการดຌานการอนุรักษ์ทีไกຌาวหนຌาขึๅนมากมาย฿นลกปัจจุบัน สามารถทีไจะท้าการอนุรักษ์อาคารกาดยทีไ
สามารถตอบสนองการ฿ชຌสอยสมัย฿หมเดຌอยางตใมทีไ ดังนัๅน การรืๅอถอนละสรຌาง฿หม พราะชืไอวาจะท้า฿หຌสามารถ฿ชຌสอยพืๅนทีไเดຌ
ดีกวานัๅน จึงเม฿ชความคิดทีไถกู ตຌองอีกลຌว฿นลกปัจจุบัน.
จากหตุผลทีไกลาวมา อยากรียกรຌอง฿หຌศาลพิจารณาระงับการรืๅอถอนอาคารออกเปกอน พืไอ฿หຌกิดความชัดจน฿นประดในตางโ
ละอยากรียกรຌอง฿หຌอธิบดีกรมศิลปากรออกมา฿หຌความกระจาง฿นประดในตางโ ทีไยังขัดยຌงกันอยูระหวางค้าชีๅจงของศาลกับค้า
สัมภาษณ์ของอธิบดีกรมศิลปากร
สุดทຌายนีๅ หวังวา กรณีการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกา จะน้ามาสูการศึกษารืไองคุณคาของงานสถาปัตยกรรมสมัย฿หม (Modern
Architecture) ทีไสัมพันธ์สอดคลຌองกับพัฒนาการทางสถาปัตยกรรม฿นลกสากล ละคุณคา฿นชิงประวัติศาสตร์ของงาน
สถาปัตยกรรมรูปบบนีๅทีไถูกน้าขຌามา฿ชຌ฿นสังคมเทย฿นยุคหลังปลีไยนปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 ดยกลุมคณะราษฎร พืไอ
สะทຌ อ นถึ ง อุ ด มคติ อ ย า ง฿หม ฿ นระบอบประชาธิ ป เตย ฿นระดั บ ทีไ สู ง มากขึๅ น ซึไ ง จะน้ า เปสู ก ารกຌ า วพຌ น พดานความคิ ด ฿นชิ ง
ประวัตศิ าสตร์ละอนุรักษ์ทีไคับคบของสังคมเทย฿นปัจจุบัน
ดຌวยความนับถือ
ชาตรี ประกิตนนทการ
21 ธันวาคม พ.ศ. 2555
80 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 9
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 81
อกสารหมายลข 10
ถลงการณ์
รืไอง ขอ฿หຌสา้ นักงานศาลยุตธิ รรมปฏิบัตติ ามกฎหมาย
ละยุติการรืๅอท้าลายอาคารประวัติศาสตร์การยุตธิ รรม บราณสถาน ของชาติ
ตามทีไส้านักงานศาลยุติธรรมเดຌจຌงวาจะด้านินการปรับปรุงกลุมอาคารศาลฎีกาละสรຌางอาคาร฿หมทนอาคารปฏิบัติหลังกา
ดย฿หຌหตุผลวา อาคารปฏิบัตงิ านหลังกามีความสือไ มทรมละมีพนืๅ ทีไ฿ชຌสอยเมพียงพอนัๅน ครือขายประชาชน ละภาคประชา
สังคมทีไหในคุณคาอาคารประวัติศาสตร์อันปຓนบราณสถาน฿นพืๅนทีไมรดกวัฒนธรรมของชาติ ดังมีรายนามขຌางทຌายนีๅ หในดຌวยวา
กลุมอาคารศาลฎีกาควรเดຌรับการปรับปรุงดຌวยกระบวนการมีสวนรวม พืไอ฿หຌปຓนทีไท้าการของสถาบันตุลาการทีไมีความอกลักษณ์
สอดคลຌองกับพืๅนทีไมรดกวัฒนธรรมละด้ารงคุณคาของประวัติศาสตร์การยุติธรรมของชาติ
ตปรากฏวา ส้านักงานศาลยุติธรรม เดຌด้านินการประกาศจัดซืๅอจัดจຌางกอสรຌางอาคารศาลฎีกา ละด้านินการรืๅอทุบอาคารอันมี
คุณคาทางประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมละปຓนอาคารประวัติศาสตร์ทีไกอสรຌางพืไอปຓนทีไระลึกหงอกราชสมบูรณ์ทางการศาล
ดยทีไกรมศิลปากรเดຌท้าหนังสือจຌง฿หຌส้านักงานศาลฯทราบลຌววาอาคารหลังนีๅปຓนบราณสถานละขอความรวมมือ฿หຌส้านักงาน
ศาลฯด้านินการ฿หຌปຓนเปตามบทบัญญัติของกฎหมาย นอกจากนีๅ ขຌอบัญญัติกรุงทพมหานคร พ.ศ.๎๑๎๔ รืไอง ก้าหนดบริวณ
หຌามกอสรຌาง ดัดปลง ฿ชຌ หรือปลีไยนการ฿ชຌอาคารบางชนิดหรือบางประภท ภาย฿นบริวณกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿น ฿นทຌองทีไขต
พระบรมมหาราชวัง ขตพระนคร กรุงทพมหานคร ซึไงหຌามการกอสรຌางอาคารสูงกิน ํ๒ มตร ตตามบบการกอสรຌางอาคาร
ศาลหลัง฿หม จะมีความสูงอาคารถึง ๏ํ.๓ มตร ซึงไ ขัดตอบัญญัติกรุงทพมหานคร ละสูงกวาอาคารพระทีไนงัไ จักรีมหาปราสาท
การทีไส้านักงานศาลฯเดຌอຌางวา฿น พ.ศ.๎๑๏ํ จຌงวากระทรวงยุติธรรม฿นสมัยนัๅนเดຌท้าหนังสือถึงคณะรัฐมนตรีขอกอสรຌางสูงกิน
กวา ํ๒ มตรปຓนกรณีพิศษ ละเดຌรับอนุมัติตามมติคณะรัฐมนตรีมืไอวันทีไ ํ๕ กรกฎาคม ๎๑๏ํ ฿หຌกอสรຌางอาคารศาลฎีกาเดຌ
สูงกิน ํ๒ มตรเดຌตามความจ้าปຓน ดยเมสูงกินกวากลุมอาคาร฿นพระบรมมหาราชวังนัๅน จึงปຓนตัวอยางทีไเมสมควร ทีไส้านักงาน
ศาลยุติธรรมซึไงปຓนองค์กรทีไควรปฏิบัติตามกฎหมาย กลับปຓนองค์กรผูຌ฿ชຌขຌอยกวຌนทางกฎหมายสียอง฿นการจะกอสรຌางอาคารทีไ
สูงกวากฎหมายก้าหนด ละการรืๅอท้าลายอาคารประวัติศาสตร์การยุติธรรมอันปຓนบราณสถานของชาติ อันจะปຓนตัวอยางละ
ปຓนหตุ฿หຌมีการกอสรຌางอาคารทีไละมิดละ฿ชຌขຌอยกวຌนทางกฎหมาย การท้าลายบราณสถาน ดยอຌางอิงตัวอยางจากกรณีทีไ
องค์กรศาลท้าเดຌ ละท้า฿หຌกิดการ฿ชຌกฎหมายทีไเมปຓนธรรม
รัฐธรรมนูญมาตรา ๑๓ รับรองสิทธิของประชาชน฿นการเดຌรับขຌอมูลขาวสาร การรຌองรียน ละการมีสวนรวม กอนการอนุญาต
หรือการด้านินการ฿ดโทีไอาจมีผลกระทบตอคุณภาพสิไงวดลຌอม ละหนวยงานตຌองจัด฿หຌมีกระบวนการรับฟังความคิดหในของ
ประชาชนอยางทัไวถึงกอนการด้านินครงการ
ครือขายประชาชน ละภาคประชาสังคมทีไหในคุณคาอาคารประวัติศาสตร์อันปຓนบราณสถาน฿นพืๅนทีไมรดกวัฒนธรรมของชาติ
มารวมกัน ณ ทีไนีๅ ปຓนการ฿ชຌสิทธิละท้าหนຌาทีไของประชาชนตามรัฐธรรมนูญทีไจะมารวมกันดยสงบ ปราศจากอาวุธ พืไอท้าหนຌาทีไ
พิทกั ษ์ ปกปງองมรดกวัฒนธรรมของชาติ
82 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
รา ขอคัดคຌานการด้านินการของส้านักงานศาลยุติธรรม ละมีขຌอสนอ ดังนีๅ
ํ.฿หຌส้านักงานศาลยุตธิ รรมยุตกิ ารรืๅอ ทุบ ท้าลาย กลุมอาคารศาลฎีกาทุกอาคารดยทันที
๎.฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมคารพสิทธิของประชาชน ฿นการเดຌรับขຌอมูลขาวสาร การรຌองรียน ละการมีสวนรวม นืไองดຌวย
อาคารนีๅปຓนสมบัติของชาติละอยู฿นพืๅนทีไกาะรัตนกสินทร์ ดย฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมปຂดผยขຌอมูลการปรับปรุงอาคารศาล
ฎีกา การจัดซืๅอจัดจຌาง฿ชຌงบประมาณผนดิน บบทีไจะ฿ชຌปรับปรุงตอสาธารณะ ละตຌองด้านินการตามนวนยบายการมีสวน
รวมของประชาชนตามรัฐธรรมนูญดຌวยปຂดรับฟังความคิดหในละ฿หຌประชาชนมีสวนรวม฿หຌความคิดหในละรวมตัดสิน฿จตอการ
ปรับปรุงอาคารนีๅ
๏.฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมด้านินการจัดการรับฟังความคิดหใน ฿นกรณีทีไมีความขัดยຌงกับกรมศิลปากรตอการทีไอาคารนีๅปຓน
บราณสถานของชาติ พืไอ฿หຌประชาชนเดຌรับทราบขຌอมูล ละมีความชัดจน ปรง฿ส ฿นการตีความคุณคาความส้าคัญของการปຓน
บราณสถานละปຓนขຌอยุติกอ นทีไสา้ นักงานศาลฯจะด้านินการทุบรืๅอหรือกอสรຌางอาคารหลัง฿หม฿นพืๅนทีไนีๅตอ เป
๐.฿หຌคณะรัฐมนตรี ยกลิกมติคณะรัฐมนตรี วันทีไ ํ๕ กรกฎาคม ๎๑๏ํ ทีไอนุมัติ฿หຌกระทรวงยุติธรรมด้านินการกอสรຌางอาคาร
ศาลฎีกาดยมีความสูงกินกวา ํ๒ มตร นืไองดຌวยปຓนการ฿ชຌบังคับกฎหมายทีไเมปຓนมาตรฐานดียวกัน
รา ขอยืนยันวา รามีความคารพ฿นสถาบันตุลาการ ละขอ฿หຌหนวยงานของสถาบันตุลาการ ส้านักงานศาลยุติธรรม ปຓนตัวอยาง
ทีไดีของสังคม฿นการอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมของชาติ อนุรักษ์อาคารอันปຓนประวัติศาสตร์การยุติธรรมทีไส้าคัญของชาติละตอ
ประวัติศาสตร์การศาลเทย รวมทัๅงปຓนตัวอยางทีไดีของสังคม฿นการคารพ ปฏิบัติตามกฎหมายทีไปຓนมาตรฐานดียวกัน เม฿ชຌ
ขຌอยกวຌนทางกฎหมายพืไอประยชน์หงองค์กรตน ละท้าหนຌาทีไตามรัฐธรรมนูญตามนวนยบายการมีสวนรวมของประชาชน
คารพสิทธิประชาชน฿นการเดຌรับขຌอมูล การมีสวนรวม
ราขอพรຌอม฿จถลงการณ์นีๅ
ณ หนຌาอาคารศาลฎีกา กลุมอาคารประวัตศิ าสตร์การยุติธรรม อันปຓนบราณสถานของชาติ
วันศุกร์ทีไ ํํ มกราคม พุทธศักราช ๎๑๑๒
ครือขายประชาชน ละภาคประชาสังคมทีไหในคุณคาอาคารประวัติศาสตร์อนั ปຓนบราณสถาน฿นพืๅนทีไมรดกวัฒนธรรมของชาติ
สมาคมอนุรักษ์ศลิ ปกรรมละสิไงวดลຌอม
ครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม
บางกอกฟอรัไม
สมาคมอิคมสเทย
.........
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 83
อกสารหมายลข 11
ทีไ ํ/๎๑๑๒
รืไอง
กราบรียน
ส้านารียน
ครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม
๓๓/๕๔ ถนนพญาเท ขตราชทวี กทม ํ์๐์์
ํ๐ มกราคม ๎๑๑๒
ขอ฿หຌยุติการรืๅออาคารละจัดการรับฟังความคิดหในของประชาชน
ประธานศาลฎีกา
ํ.ประธานคณะกรรมการบริหารศาลยุตธิ รรม
๎. ลขานุการส้านักงานศาลยุตธิ รรม
ตาม ทีไปຓนขาววา ส้านักงานศาลยุติธรรม จะด้านินการรืๅอ ละกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม ดยทีไกรมศิลปากรเดຌมีหนังสือจຌงเปยัง
ศาลฎีกาวาอาคารทีไท้าการศาลฎีกามีลักษณะปຓนบราณสถาน ตามพระราชบัญญัติบราณสถาน บราณวัตถุ ศิลปวัตถุละพิพิธภัณฑสถานหงชาติ
พ.ศ.๎๑์๐ กຌเขพิไมติมดยพระราชบัญญัติบราณสถาน บราณวัตถุ ศิลปวัตถุ ละพิพิธภัณฑสถานหงชาติ (ฉบับทีไ๎) พ.ศ.๎๑๏๑ ละครือขาย
นักวิชาการ นักอนุรักษ์ ภาคประชาสังคม เดຌคยท้าหนังสือถึงประธานศาลฎีกาพืไอขอ฿หຌมีการรับฟังความคิดหในจากองค์กรการอนุรักษ์ หนวยงานทีไ
กีไยวขຌอง ละนักวิชาการดຌานการอนุรกั ษ์ ฿นการปรับปรุง กอสรຌางอาคารบริวณศาลฎีกา ลຌวนัๅน
ํ.฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมยุตกิ ารรืๅอ ทุบ ท้าลาย กลุมอาคารศาลฎีกาทุกอาคารดยทันที
๎.฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมคารพสิทธิของประชาชน ฿นการเดຌรับขຌอมูลขาวสาร การรຌองรียน ละการมีสวนรวม นืไองดຌวยอาคารนีๅปຓน
สมบัติของชาติละอยู฿นพืๅนทีไกาะรัตนกสินทร์ ดย฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมปຂดผยขຌอมูลการปรับปรุงอาคารศาลฎีกา การจัดซืๅอจัดจຌาง฿ชຌงบประมาณ
ผนดิน บบทีไจะ฿ชຌปรับปรุงตอสาธารณะ ละตຌองด้านินการตามนวนยบายการมีสวนรวมของประชาชนตามรัฐธรรมนูญดຌวยปຂดรับฟังความคิดหใน
ละ฿หຌประชาชนมีสวนรวม฿หຌความคิดหในละรวมตัดสิน฿จตอการปรับปรุงอาคารนีๅ
๏.฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรมด้านินการจัดการรับฟังความคิดหใน ฿นกรณีทีไมีความขัดยຌงกับกรมศิลปากรตอการทีไอาคารนีๅปຓนบราณสถาน
ของชาติ พืไอ฿หຌประชาชนเดຌรับทราบขຌอมูล ละมีความชัดจน ปรง฿ส ฿นการตีความคุณคาความส้าคัญของการปຓนบราณสถานละปຓนขຌอยุติกอนทีไ
ส้านักงานศาลฯจะด้านินการทุบรืๅอหรือกอสรຌางอาคารหลัง฿หม฿นพืๅนทีไนีๅตอ เป
ครือขายฯมีความคารพ฿นสถาบันตุลาการ ละขอ฿หຌหนวยงานของสถาบันตุลาการ ส้านักงานศาลยุตธิ รรม ปຓนตัวอยางทีไดีของสังคม฿นการ
อนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมของชาติ อนุรักษ์อาคารอันปຓนประวัติศาสตร์การยุติธรรมทีไส้าคัญของชาติละตอประวัติศาสตร์การศาลเทย รวมทัๅงปຓน
ตัวอยางทีไดีของสังคม฿นการคารพ ปฏิบัติตามกฎหมายทีไปຓนมาตรฐานดียวกัน เม฿ชຌขຌอยกวຌนทางกฎหมายพืไอประยชน์หงองค์กรตน ละท้าหนຌาทีไ
ตามรัฐธรรมนูญตามนวนยบายการมีสวนรวมของประชาชน คารพสิทธิประชาชน฿นการเดຌรบั ขຌอมูล การมีสวนรวม
จึงรียนมาพืไอปรดพิจารณา
ขอสดงความนับถือ
(นางภารนี สวัสดิรักษ์)
นักวิชาการอิสระ ครือขายวางผนละผังมืองพืไอสังคม
ผูຌประสานงานครือขายประชาชน ละภาคประชาสังคมทีไหในคุณคาอาคารประวัตศิ าสตร์
อันปຓนบราณสถาน฿นพืๅนทีมไ รดกวัฒนธรรมของชาติ
ทรศัพท์ ์ ๎๒๑๏ ๒๓๕๎
ทรสาร ์ ๎๎๑๏ ๕์๕๐
์๔ํ ๕์๏ํ์๑๔
84 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 12
จดหมายถึง ประธานคณะกรรมการอนุรักษ์ละพัฒนากรุงรัตนกสินทร์ละมืองกา
ดย สมาคมอนุรักษ์ศลิ ปกรรมละสิไงวดลຌอม
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 85
86 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 87
88 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
อกสารหมายลข 13
จดหมายถึง ผูຌตรวจการผนดิน
ดย สมาคมอนุรักษ์ศลิ ปกรรมละสิไงวดลຌอม
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 89
90 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 91
อกสารหมายลข 14
จดหมายปຂดผนึกถึงประธานศาลฎีกา รืไอง
การรืๅอกลุมอาคารศาลฎีกา ละ ขຌอสนอพืไอพิจารณาส้าหรับการกอสรຌางอาคารศาลฎีกา฿หม
ดย ผูຌชวยศาสตราจารย์ชัยชาญ ถาวรวช อธิการบดีมหาวิทยาลัยศิลปากร
................................................................................................................................................................
รียนประธานศาลฎีกา
ตามทีไปຓนขาววา ส้านักงานศาลยุติธรรม เดຌด้านินการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม ดยตัดสิน฿จรืๅอกลุมอาคารดิมลงกือบ
ทัๅงหมด ยกวຌนพียงอาคารหลังทีไ 1 ดຌานหลังพระอนุสาวรีย์ พระจຌาบรมวงศ์ธอ พระองค์จຌารพีพัฒนศักดิ่ กรมหลวงราชบุรีดิรก
ฤทธิ่ พียงทานัๅน
การตัดสิน฿จดังกลาวน้ามาซึไงกระสคัดคຌานอยางกวຌางขวาง฿นสังคม ดยมีประดในส้าคัญทีไควรพิจารณาอยางละอียดรอบคอบ คือ
หนึไง คุณคาประวัติศาสตร์ละสถานะความปຓนบราณสถานของอาคารทีไถูกรืๅอ, สอง ความสูงอาคาร฿หมทีไมากถึง 31.70 มตร
มากกวากฏหมายก้าหนด 2 ทา, สาม ประดในวาดຌวยการศึกษาผลกระทบตอสภาพวดลຌอมดยรอบอันตใมเปดຌวยบราณสถาน
ส้าคัญของชาติ วาเดຌค้านึงถึงมากนຌอยพียง฿ด, ละสีไ ประดในการขาดการมีสวนรวมจากภาคประชาชน ฿นการพิจารณาด้านิน
ครงการสาธารณะขนาด฿หญทีไ฿ชຌงบประมาณมากถึง 2,525 ลຌานบาท
อยางเรกใตาม มຌจะมีขอຌ มูลวิชาการยืนยัน฿นความเมหมาะสมของครงการนีๅทีไกอ฿หຌกิดกระสคัดคຌานจากทัๅงนักวิชาการ ละภาค
ประชาชนจากหลากหลายภาคสวน ตการรืๅอถอนพืไอสรຌางอาคารศาลฎีกา฿หมกใยังด้านินตอเป ดยมิเดຌมีการทบทวนขຌอคัดคຌาน
จากหลายโ ฝຆาย เมมຌกระทัไงพิจารณาชะลอครงการเปกอนพืไอปຂดวทีสาธารณะลกปลีไยนขຌอมูลทุกฝຆายอยางรอบดຌาน
การยืนยันด้านินครงการกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกา฿หม ดยเมรับฟังขຌอสนอทางวิชาการตางโ เดຌน้าเปสูกระสคัดคຌานทีไ
ขยายตัวมากขึๅนรืไอยโ ดังหในเดຌจาก ถลงการณ์ดยองค์กรภาคประชาชนหลายองค์กร฿นชวงหลายดือนทีไผานมาซึไงเมหในดຌวย
กับครงการนีๅ ส้าคัญทีไสุดคือ อธิบดีกรมศิลปากรเดຌขຌาจຌงความด้านินคดีกับผูຌท้าการรืๅอถอนกลุมอาคารศาลฎีกา มืไอตຌนป พ.ศ.
2556
ทัๅงหมดนีๅกอ ฿หຌกิดค้าถามละขຌอสงสัยมากมายจากสังคม อันอาจจะสงผลกระทบตอภาพลักษณ์ละความนาชืไอถือ฿นสถาบันตุลา
การ฿นอนาคต
ดຌวยหตุนีๅ มหาวิทยาลัยศิลปากร฿นฐานะสถาบันการศึกษาทีไรับผิดชอบผลิตบัณฑิตละสรຌางองค์ความรูຌทางวิชาการ฿นสาขาวิชาทีไ
กีไยวขຌองดยตรงกับประดในความขัดยຌงดังกลาว เดຌมีความหวง฿ยตอสถาบันตุลาการปຓนอยางสูง จึง฿ครขอสนอความหในทาง
วิชาการตอประธานศาลฎีกา ฿นฐานะผูຌบริหารสูงสุด ผานเปถึงผูຌกีไยวขຌองทัๅงหลาย฿นส้านักงานศาลยุติธรรมทีไรับผิดชอบครงการนีๅ
พืไอพิจารณาทบทวนนวทาง฿นการด้า นินการก อสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกาอีกครัๅง ดยมีขຌอสนอทีไส้าคั ญทัๅงสิๅน 6 ประการ
ดังตอเปนีๅ
92 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
ประการทีไ 1 ปຓนทีไชัดจนวา อาคารหลังทีไ 1 ละหลังทีไ 2 ฿นกลุมอาคารศาลฎีกาปัจจุบันมีคุณคาทางประวัติศาสตร์฿นฐานะทีไ
ระลึก฿นการเดຌรับอกราชทางการศาลดยสมบูรณ์, มีคุณคาทางประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมบบสมัย฿หม, ละมีสถานะปຓน
บราณสถานตามทีไกฏหมายก้าหนด คุณคาหลานีๅเดຌรับการยืนยันชัดจนจากอธิบดีกรมศิลปากร ตัๅงตมืไอป พ.ศ. 2553. ดังนัๅน
พืไอปຓนการรักษาคุณคาดังกลาว ส้านักงานศาลยุติธรรมควรพิจารณารืๅอฟืຕนอาคารหลังทีไ 2 ซึไงถูกรืๅอลงทัๅงหมดลຌว ดຌวยวิธีการ
ปฏิสังขรณ์ขึๅน฿หม (Reconstruction) ดยปຓนการปฏิสังขรณ์ฉพาะปลือกอาคาร (Facade) ฿นลักษณะดิม. สวนพืๅนทีไภาย฿น
ส้านักงานศาลยุติธรรมสามารถออกบบตามความตຌองการสมัย฿หมเดຌอยางตใมทีไ ดยเมจ้าปຓนตຌองปฏิสังขรณ์฿หຌหมือนลักษณะ
ดิมกอนถูกรืๅอตอยาง฿ด
ประการทีไสอง ส้านักงานศาลยุติธรรม ควรพิจารณาทบทวนการตีความรืไองสถานะความปຓนบราณสถานของอาคารหลังทีไ 2 อีก
ครัๅง พืไอ฿หຌพระราชบัญญัติบราณสถานยังคงปຓนกฏหมายทีไศักดิ่สิทธิ่ สามารถปฏิบัติเดຌจริงตอเป฿นอนาคต. ทัๅงนีๅ นืไองจากการ
ถลงขาว฿นชวงหลายดือนทีไผานมา ฆษกศาลยุติธรรมสนอวา อาคารหลังทีไ 2 เมมีสถานะปຓนบราณสถาน พราะยังเมเดຌขึๅน
ทะบียนบราณสถานอยางปຓนทางการ ละประกาศ฿นราชกิจจานุบกษา. ซึไงการตีความดังกลาวจะท้า฿หຌการปกปງองบราณสถาน
ของชาติ฿นอนาคต เมสามารถท้า เดຌอีก ตอเป. พราะการขึๅน ทะบี ยนบราณสถานตຌ อง฿ชຌวลาปຓนป หรือหลายป . ดัง นัๅนหาก
ทียบคียงกรณีของอาคารศาลฎีกาเป฿ชຌ฿นอนาคต ยอมน้าเปสูมาตรฐาน฿นลักษณะดียวกัน กลาวคือ จຌาของบราณสถานสามารถ
รืๅอท้าลายบราณสถานทีไก้าลังอยูระหวางรอขึๅนทะบียนอยางปຓนทางการเดຌ พราะยังเมปຓนบราณสถาน ละยังเมถูกคุຌมครอง
จากกฏหมาย
ประการทีไสาม รูปบบสถาปัตยกรรมอาคารศาลฎีกา฿หม มຌจะเดຌรับการออกบบตามฉันทลักษณ์฿นงานสถาปัตยกรรมเทยอยาง
ถูกตຌองสมบูรณ์. ตดຌวยความสูงทีไมากถึง 31.70 มตร สูงกินกวาทีไกฏหมายอาคาร฿นพืๅนทีไกรุงรัตนกสินทร์ชัๅน฿นก้าหนดเวຌถึง 2
ทา ยอมปຓนการท้าลายมาตรฐาน฿นการบังคับ฿ชຌกฏหมายความสูงอาคาร ละจะท้า฿หຌกฏหมายฉบับนีๅขาดความชอบธรรม฿นการ
บังคับ฿ชຌกบั อาคารหลังอืไน฿นอนาคต. มຌ฿นกรณีนีๅจะเดຌรับอนุมัติพิศษจากมติคณะรัฐมนตรีมืไอ พ.ศ. 2531 ลຌวกใตาม. ตประดใน
รืไองความถูกตຌองชอบธรรมของการงดวຌนกฏหมายนัๅน จะกลายปຓนความดางพรຌอยตอส้านักงานศาลยุติธรรม฿นอนาคตอยาง
หลีกลีไยงเมเดຌ นืไองจากปຓนหนวยงานดียวทีไเดຌรับอภิสิทธิ่฿นการของดวຌนกฏหมาย. อีกทัๅงหตุผลของการเดຌรับสิทธิพิศษตามทีไ
ทางส้า นั กงานศาลยุ ติธรรมถลงผา นสืไ อตางโ กใเ มเ ดຌ ปຓ นหตุผลทีไ ส มควรจะตຌองของดวຌนกฏหมายต อยาง฿ด. ดัง นัๅ น หาก
ส้านักงานศาลยุติธรรมยืนยันสรຌางอาคารหลัง฿หม จ้าปຓนอยางยิไงทีไจะตຌองสรຌางอาคารมีความสูงเมกิน 16 มตร พืไอรักษาความ
ศักดิ่สทิ ธิ่ของกฏหมายอาเวຌ. ส้านักงานศาลยุตธิ รรมควรปຓนผูຌน้า฿นการปฏิบัติตามกฏหมายอยางครงครัด มิ฿ชสดงปຓนตัวอยางทีไ
เมถูกตຌองดຌวยการหลีกลีไยงกฏหมาย ดຌวยการของดวຌนปຓนกรณีพิ ศษ
ประการทีไสีไ นอกจากประดในรืไองการหลีกลีไยงกฏหมายลຌว ความสูงทีไมากถึง 31.70 มตร ยังน้ามาซึไงค้าถามมากมายกีไยวกับ
ผลกระทบตอทัศนียภาพบราณสถานส้าคัญระดับชาติทีไมีอยู฿นพืๅนทีไ. ดังนัๅน ส้านักงานศาลยุติธรรมควรท้าการปຂดผยบบกอสรຌาง
จริงสูสาธารณะ ละด้านินการศึกษาผลกระทบ฿นชิงทัศนียภาพตอบราณสถานดยรอบอยางชัดจน ปຓนวิชาการตอเป. อีกทัๅง
ช า ต รี ป ร ะ กิ ต น น ท ก า ร | 93
การปຂดผยบบกอสรຌางสูสาธารณะยังปຓนการสดงออกถึงความปรง฿สของส้านักงานศาลยุติธรรม฿นการด้านินครงการนีๅตอ
ประชาชนดຌวย
ประการทีไหຌา ฿นสวนของอาคารหลังทีไ 3 ดຌานถนนราชด้านิน฿น ซึไงจะถูกรืๅอถอน฿นอนาคต มຌกรมศิลปากรมิเดຌก้าหนด฿หຌปຓน
บราณสถาน ตนืไองจากรูปบบสถาปัตยกรรมมีความสอดคลຌองกับอาคารหลังทีไ 1 ละ 2 อีกทัๅงสภาพของอาคารยังอยู฿นสภาพ
ดีมาก. ดังนัๅน ส้านักงานศาลยุติธรรมควรพิจารณากใบรักษาปลือกอาคาร (Facade) หลังทีไ 3 อาเวຌชนดียวกัน ละลือกวิธีการ
ปรับปลีไยนฉพาะพืๅนทีไ฿ชຌสอยภาย฿นทน ซึไงความกຌาวหนຌาทางวิชาสถาปัตยกรรมละวิศวกรรม฿นปัจจุบัน สามารถด้านินการ
ปรับปลีไยนพืๅนทีไภาย฿นเดຌหลากหลายละตอบสนองความตຌองการเดຌอยางตใมทีไ ฿นระดับทีไเมตกตางจากการรืๅอสรຌาง฿หมตอยาง
฿ด
ประการทีไหก ส้านักงานศาลยุติธรรม ควรพิจารณาระงับครงการรืๅอถอนละกอสรຌางกลุมอาคารศาลฎีกาหลัง฿หมทัๅงหมดออกเป
กอน. พรຌอมทัๅงปຂดวทีวิชาการสาธารณะขึๅนพืไอ฿หຌทุกภาคสวนทีไมีความหในตกตางกันเดຌขຌามารวมกันสนอความหในละขຌอมูล
ทางวิชาการ พืไอหาทางออกทีไหมาะสมตอเป
สุดทຌายนีๅ ฿นนามของอธิการบดี มหาวิทยาลัยศิลปากร ซึไงมีความคารพ฿นสถาบันตุลาการปຓนอยางสูง อยากจะรียนประธานศาล
ฎีกา ผานเปยังส้านักงานศาลยุติธรรม ฿หຌพิจารณาขຌอสนอขຌางตຌนอยางละอียด ละ฿ครขอรียกรຌอง฿หຌส้านักงานศาลยุติธรรม
ด้านินการปຓนตัวอยางทีไดีของสังคม฿นการอนุรักษ์มรดกวัฒนธรรมของชาติ, อนุรักษ์อาคารอันปຓนประวัติศาสตร์การยุติธรรมทีไ
ส้ า คั ญ , รวมทัๅ ง ปຓ น ตั ว อย า งทีไ ดี ฿ นการคารพปฏิ บั ติ ต ามกฎหมายทีไ ปຓ น มาตรฐานดี ย วกั น ละปฏิ บั ติ ต ามรั ฐ ธรรมนู ญ ตาม
นวนยบายวาดຌวยการมีสว นรวมของประชาชน
ขอสดงความนับถือ
(ชัยชาญ ถาวรวช)
อธิการบดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
27 มษายน 2556
94 | รืๅ อ - ส รຌ า ง ศ า ล ฎี ก า
Related papers
Implementation of Special Science Elementary School Curriculum as Correlate of School Performance and Instructional Leadership: Basis for Continuous Improvement Plan
Psychology and Education: A Multidisciplinary Journal , 2023
Rischio, quindi sono. Come sopravvivere nella società dell'incertezza
Rischio, quindi sono. Come sopravvivere nella società dell'incertezza, 2021
Neuromarketing e a Pesquisa
INSIGHTS SOBRE NEUROMARKETING E NEUROCIÊNCIA, 2021
A variant issue of Mark Catesby's Natural history of Carolina (volume 1, issued 1729-1732) given to John Bartram
Archives of Natural History , 2023
LA ACUAPONÍA, DIVERSIFICACIÓN PRODUCTIVA SUSTENTABLE
Agroproductividad, 2015
El concepto de trabajo y la transformación histórico-crítica de la ontología heideggeriana: aportes hermenéuticos para la comprensión del primer proyecto filosófico de Herbert Marcuse.
ApareSER. Revista de filosofía, 2024
N. de Jong; Tambú and the Arawak Princess Diyani: The performance of history, myth, and ritual
Handbook of Gender Studies in the Dutch Caribbean, Chapter 40, Pages: 474–489, 2024
Le iscrizioni parietali pompeiane. Indagini preliminari effettuate in vista della redazione di un nuovo fascicolo e degli indici computerizzati di CIL IV
Atti XI Congresso Internazionale di Epigrafia Greca e Latina, 1999
Identification and Characteristics of New Volatile Thiols Derived from the Hop ( Humulus luplus L.) Cultivar Nelson Sauvin †
Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2009
Science and semiotics: What's the relationship
International Journal of Market Research, 2018
Implementation Of Linear Regression Algorithm And Support Vector Regression In Building Prediction Models Fish Catches Of Fishermen In Ciparagejaya Village
Edutran Computer Science and Information Technology
Studies on the effect of plant spacing on the yield of recently approved varieties of cotton
Pakistan Journal of Life …, 2009
Supply Chain Network Analytics Guiding Food Regulatory Operational Policy
SSRN Electronic Journal, 2019
Widespread Hemodynamic Depression and Focal Platelet Accumulation after Fluid Percussion Brain Injury: A Double-Label Autoradiographic Study in Rats
Journal of Cerebral Blood Flow and Metabolism, 1996
Multimodal Prehabilitation in Radioactive Iodine-Refractory Differentiated Thyroid Cancer Treated with Lenvatinib
Clinics of oncology , 2021
Dual task abilities as a possible preclinical marker of Alzheimer's disease in carriers of the E280A presenilin-1 mutation
Journal of the International Neuropsychological Society : JINS, 2012
El Biodesarrollo como ruptura de la categoría desarrollo
Ciencias Económicas, 2017
INFESTASI Argulus PADA IKAN MAS (Cyprinus carpio, L.) DI DASAR KOLAM TANAH DAN BETON, KECAMATAN MUNTILAN DAN MUNGKID, KABUPATEN MAGELANG
Journal of Aquaculture and Fish Health, 2019
Tata Kelola Keuangan Keluarga Pada Ibu Rumah Tangga Pemilik UMKM DI Desa Banjarsari, Cerme, Gresik
Ekobis Abdimas : Jurnal Pengabdian Masyarakat