Vežbe za prevenciju i korekciju ravnih stopala - pes planus

Fakultet sporta I fizičkog vaspitanja i sporta Univerzitet u Novom Sadu Značaj igre u prevenciji i korekciji ravnih stopala Pes planus Student: Mentor: Draženka Mačak prof. dr Branka Protić - Gava I grupa Februar 2015., Novi Sad Sadržaj 1. Uvod 3 1.1. Teorijski pristup problemu rada 3 1.2. Problem, predmet I cilj seminarskog rada 5 1.2.1. Problem seminaraskog rada 5 1.2.2. Predmet seminarskog rada 5 1.2.3. Cilj seminarskog rada 5 1.2.4. Dosadašnja istraživanja 5 2. Metod rada 6 2.1. Uzorak ispitanika 6 2.2. Metoda tumačenja plantograma 6 3. Vežbe za korekciju specijalizovanim elementima igre 7 3.1. Početni položaj sedeći I upor sedeći pred šakama 7 3.1. Početni stav stojeći 8 3.2. Vežbe u paru 10 4. Literatura 13  Uvod U toku ontogeneze se sukcesivno smenjuju periodi, koji nam određuju ritam I tempo življenja, I koji su takođe uslovljeni spoljašnjim faktorima. Svaki od ovih perioda ima sebi svojstvene forme I problem koji je karakterističan za taj period. Zbog brzog smenjivanja ovih perioda, I problema koji svaki period predpostavlja (polazak u školu, dete kada prohoda, pubertet) ne uočava se odmah nepravilno držanje, a što je kasnije ustanovljeno, sve je teže ispraviti, poboljšati I uspostaviti pravilno držanje i fiziološke funkcije svih segmenata tela. Naučno-tehničko doba, današnjica pored svih prednosti u smislu napredovanja, povlači za sobom prekomerno sedenje za računarom, I igranje video-igrica, zbog čega je hipokinezija posledica, čija su posledica posturalni deformiteti. Igra, koja je usmerena motorna aktivnost na postizanje što boljeg rezultata I pobede u toj aktivnosti, za kineziterapiju predstavlja specifično terapeutsko sredtvo koje učenike motiviše i kojim se može izbeći monotonija, šta zahtevaji I principi kineziterapije. Vežba koja je osnovno sredstvo i kineziterapiji je sama po sebi dosadna i naporna, te ako je stalno jedan te isti kompleks može značajno da ugrozi tretman jer kod dece izazivaju nezainteresovanost, i i efekat njihov je znatno umanjen jer se deca ne zamaraju i nisu u potpunosti aktivno angažovani. Specijalizovani elementi igre značajno mogu da koliko toliko ubrzaju proces, ili da ga učine zanimljivim u velikoj Teorijski pristup problemu rada Pes planus, ili ravno stopalo, je deformitet stopala, u vidu spuštanja njegovih svodova, odnosno gubitku fizioloških svodova stopala. Na osnovu patogeneze ravno stopalo može biti: Urođeno (pes planus congenitus) Stečeno (pes planus aquisitus) Urođeno stopalo svakako ne treba poistovećivati sa stopalom s kojim se dete rađa, jer nakon druge godine takvo stopalo nestaje, odnosno kako dete staje na noge i počinje da hoda, masno tkivo sa spoljašnje i unutrašnje ivice nestaje i formira se pravilan oblik stopala. Urođano stopalo se javlja isključivo kao ozbiljan deformitet, gde je došlo do promena na koštanoj strukturi, kod koga je skočna kost potpuno promenila svoj položaj, ili je nepravilan pripoj m. peroneus-a tertius-a ili uopšte ni ne postoji. Međutim, češći je slučaj stečeno stopalo, koje nastaje u toku života i uslovljeno je dejstvom raznih spoljašnjih faktora, shodno tome je i vrlo česta pojava. Ovaj deformitet se javlja kao poslednica više fakrora: Rano opterećivanje stopala, dok još dete nije spremno da prohoda Prekomerno opterećivanje sopstvenom težinom Konstantno opterećivanje stopala Slabost mišića zbog progresivnih bolesti, pasivnosti Prelom kostiju stopala, sekundarna posledica Ograničenje pokretljivosti stopala u neadekvatnoj obući Prvi najopasnji period javljanja je kada dete pruža prve korake, sedma godina kada dete kreće u školu i pubertet. Simptomi koji se najčešće javljaju kod dece sa ravnim stopalima su bolovi u stopalima i potkolenicama, koji su posledica istezanja mišića i tetiva stopala i supinatora, bolovi u sacralnom delu leđa, stalan osećaj uske obuće, hronično hladna stopala, bolovi u predelu skočnog zgloba. Stopalo je filogenetski najmlađi deo lokomotornog aparata i zbog toga još nije prilagođeno uslovima današnjice, te i u najvećem procentu se javlja ovaj deformitet kod dece. Njegova statička uloga je da preuzima celu težinu tela preko skočne kosti i raspoređuje je na tri uporišne tačke, što je jedan od razloga njegove promene, dok se dinamika ogleda u hodanju, trčanju, skokovima, kako pri odskoku gde podižu telo od tla, tako i pri doskoku gde amortizuju pad. Uporišne tačke na koje je težina raspoređena su glavica I i V metatarzalne kosti, i tuber calcanei (2:1:3), ako stavimo uplatu 2cm težina bi bila raspoređena ravnomerno na sve tri tačke. Aktivne i pasivne snage tela čoveka omogućavaju da deluje kao celina skladna, održavaju uspravan stav svojom aktivnošću, kao i svaku drugu aktivnost. Veliki broj lukova održava stopalo elastičnim, i oni obrazuju svodove stopala, dva uzdužna svoda (medijalni i lateralni), i dva poprečna (prednji i zadnji) svoda stopala. Stopalo je, zbog velikog negativnog uticaja mnogih faktora, podložno odstupanjima od normalnog statusa. Javlja se najčešće u školskom uzrastu, i uloga profesora fizičkog u prevenciji i korekcji ravnog stopala je značajna, i u velikoj meri može da utiče na ovaj problem.  Problem, predmet I cilj seminarskog rada Problem seminaraskog rada Problem seminarskog rada je značaj igre u prevenciji I korekciji ravnih stopala. Predmet seminarskog rada Predmet seminarskog rada je posturalno stanje stopala. Cilj seminarskog rada Cilj seminarskog rada je utvrđivanja stepena spuštenih uzdužnih svodova stopala kod dece. Dosadašnja istraživanja Ilona Mihajlović, Miroslav Smajić I Jelena Sente su špsvetili svoje istraživanje učestalosti deformiteta stopala kod devojčica predškolskog uzrasta. Cilj ovog rada bio je da se ustanovi odnos pojave deformiteta stopala sa uzrasnih karakteristika devojčica, jer postoje nejasnoće o tome u kom uzrasnom periodu se pojavljuju deformiteti stopala i koje su oni vrste. Istraživanje je izvršeno u predškolskim ustanovama „Radosno detinjstvo“ na teritoriji grada Novog Sada, metodom slučajnog izbora, na uzorku od 272 devojčice uzrasta od četiri do sedam godina, svrstanom u četiri stratuma u odnosu na kalendarsku godinu rođenja. Utvrđeno je da su u predškolskoj populaciji devojčica deformiteti pes valgus i planovalgu bili zastupljeni u veoma visokom procentu (preko 90%). Poremećen uzdužni svod stopala tj. ravna stopala utvrđen je, takođe, kod visokog procenta devojčica, ali je utvđeno i poboljšanje sa godinama života. Naime, postoji statistički značajna povezanost između životnog doba dece i ovog deformiteta (što je dete starije, to je ovaj deformitet ređi). Ovim istraživanjem potvrđeno je da se formiranje svodova stopala najverovatnije ne završava od 3. do 4. godine, već traje sve do školskog uzrasta. Na osnovu dobijenih rezultata zaključeno je da je deformitet pes valgus najviše izražen kod devojčica starijeg uzrasnog doba (6 i 7 godina). Deformitet „ravna stopala“ povezan je sa uzrastom, tj. što je dete starije to je pojava deformiteta ređa, što nas upućuje na zaključak da formiranje svoda stopala doseže čak do školskog uzrasta. Metod rada Stepen spuštenosti svoda stopala se najefikasnije i vrlo precizno utvrđuje plantografijom i analizom plantograma. Uzorak ispitanika Za dobijanje plantograma je potrebna posuda sa mastilom, dva papira i peškir o koji će deca obrisati stopala nakon pregleda. Treba obema nogama da zgazi u posodu, i zatim normalno da zakorači jednom nogom na papir i zatim drugom. Papir bi trebalo da bude hrapave površine na kojem će ostati otisak stopala – plantogram. Metoda tumačenja plantograma Postoji više metoda za analizu i tumačenje plantograma, i na kraju utvrđivanja stepena spuštenosti svoda. Da li je pes valgus, koji je najlakši stadium, ili pes planovalgus, ili pes planus koji predstavlja najteži stadium ovog deformiteta. Metoda ruskih autora je najprihvatljivija iz razloga zato što je najpreciznija. Na dobijenom plantogramu se označe najprometnije tačke na otisku pete i otisku prednje dela stopala ( B, D, C, A), zatim se spoje AC i AD. Dobijene duži se podele na 5 jednakih delova, i svaka se spoji tačka sa odgovarajućom na drugoj strani. Ako je otisak u 2/5 delu onda je stopalo pravilno, a ako je preko u zavisnosti na kom delu u tolikom stepenu je spušten i svod. Vežbe za korekciju specijalizovanim elementima igre 3.1. Početni položaj sedeći I upor sedeći pred šakama Početni položaj sedeći ili upor sedeći pred šakama na tlu Izvođenje: Prstima igrati društvenu igru (ne ljuti se čoveče, šah) Može se crtati vodenim bojama, tako da se četkica nalazi između prstiju nožnih Početni položaj sedeći na tlu, ili upor sedeći pred šakama Izvođenje: Prstima prebacivati figurica sa jednog mesta na drugo ( u kutiju, obruč, posudu) Početni položaj sedeći na stolici Izvođenje: Staviti loptu na dorzalnu stranu stopala, koncentričnom kontrakcijom ekstenzija kolena I statičkom kontrakcijom zadrzati loptu. Ponoviti drugom nogom. Početni položaj sedeći na tlu, ili upor sedeći pred šakama, sunožno zgrčeno Izvođenje: Stati punim kontaktom tabana na poluloptu sa kramponima I I valjati stopalo po njoj. Početni položaj upor sedeći pred šakama raznožno zgrčeno, ježić obuhvaćen stopalima Izvođenje: Fleksija u zglobu kuka tako da se podignu stopala od tla, I statičkom kontrakcijom zadržati ježa između stopala. Početni stav stojeći Početni stav stojeći šake o bokove Izvoženje: Plantarna fleksija I dorzalnom stranom stopala potiskivati loptu kad napred ali koncentričnom kontrakcijom tako da bude priljubljena lopta uz prednju stranu stopala. (kao vođenje lopte u fudbalu) Početni stav stojeći, šake o bokove Izvođenje: Stati na loptu punom površinom tabana Potiskivati loptu tako da ostane otisak Spustiti Ponoviti isto drugom nogom Početni stav stojeći ruke na bokove Izvođenje: Potiskivati valjak punim stopalom Valjati ga napred nazad Spustiti Promeniti nogu I ponoviti Početni stav stojeći, šake na kukove Izvođenje: Stati na palicu ili nešto valjkastog oblika, tako da ga sredinom stopala potiskuje, I ukrštenim korakom pomerati se po pritki. Vežbe u paru Početni položaj sedeći Izvođenje: Igrati ne ljuti se čoveče ili neku drugu društevnu igru protiv para. Početni položaj sedeći (upor na podlakticama), sunožno, lopta imeđu stopala oba vežbača Izvođenje: Fleksijom kuka I kolena se otimaju za loptu Početni položaj sedeći jedan prema drugom na odstojanju pruženih nogu oba vežbača Izvođenje: Baciti loptu stoaplima napred prema paru tako da je on uhvati stopalima. On je vrati na isti način. (dobacivanje) Početni položaj sedeći (upor sedeći pred šaka) leđima jedan prema drugom Izvođenje: Jedan obuhvati loptu stopalima, baci je iznad glave svom paru on vraća. (dobacivanje preko glave)  Literatura Protić – Gava B., Šćepanović T., Osnove kineziterapije I primenjena korektivna gimnastika; Fakultet sporta I fizičkog vaspitanja; Novi Sad, 2012. Živković D. V., Teorija I metodika korektivne gimnatike; Niš, 2000. Obradović B., Obradović D., Mihalj M., Anatomija čoveka; Udruženje kulturnih stvaralaca Srbije “Zavičaj”, Sr. Mitrovica; Novi Sad, 2006. Čokorilo R., Pedagogija I pedagogija sporta; Fakultet sporta I fizičkog vaspitanja; Novi Sad, 2012. Str.64 Mihajlović I., Smajić M., Sente J., Istraživanje učestalosti deformiteta stopala kod devojčica predškolskog uzrasta; Faklutet sporta I fizičkog vaspitanja; Klub podvodnih aktivnosti “Sirmium”, Sremska Mitrovica, Srbija; Novi Sad, 2009. 12