Ensti̇tü Çalişmalari Haberler

E N S T İT Ü Ç A L IŞ M A L A R I H A BER LER V e n e d ik T iy a tr o A r a ş tır m a la r ı ra b e r, T a r ih i S e m in e r le r in d e T iy a tr o T iy a tr o y ıl T a r ih i e y lü l A r a ş tır m a la r ı a y ın d a a r a ş tır m a la r ı le r d ü z e n le m e k te d ir . V e n e d ik te iç in S e m in e r - K u r u lu ş v e d ü z e n le n iş n o k ta d a P ro f. davet E s e n ç a y 'ın K ü rsü m ü z ü b m s la r , v e lis a n s ü s tü s a m ın a ve b u lu n u y o r . v e E r tu ğ r u l da a y ın d a çok bu o la n b ir a z T iy a tr o y a tr o n u n k o n u la r ın d a v e re n v e s e m in e r le r in iş le y i- ta r ih te b ir y a z a r, r e jis ö r , a ra y a tiy a tr o d u ru m u ç a p ın d a o r ta y a oyuncu, ti- g e liş im i e tk in liğ i a tılm ış tı. o la n O ta - a r a ş tır m a c ı, e le ş tir m e c i d ü z e n li ve de- a r a lık - im k a n v e r e c e k o la n b ö y le b ir E n s titü n ü n k u r u lm a s ın a y e c a n la v e r m iş le r d i. y ıllık to p la n tıla r ın ın y a p ılm a s ı ta r ih i, ve g e lm iş o la n m e s le k ta ş la r ın la r la b u lu ş m a s ın a ve ile ç a ğ r ıla c a k büyük Bu b ir h e - E n s titü n ü n h e r y ıl b a ş k a ü lk e le r d e ilk e o la r a k kabul G o ld o n i) so n ra ü z ü n tü y e im k a n ı v e re n o n la r ın öncü R a d ic e , S ig n o r a Bu y ıl b u r s la r a e d ilm e k le be- yapan o ld u k la r ı bu k a tıl- a n ıy a ç a lış m a a y ın d a saygı D r. R aul N ic o la V e n e d ik 'in d ü z e n le n e n k u r s la r ın a v e ç a lış m a la r ın d a San u lu s la r a r a s ı ç e ş itli ü lk e le r d e k i tiy a tr o ö ğ r e n im i ç a ğ ın lm a s ıy la , a r a s ın d a , E n s titü a r a ş tır m a y a r d ım c ı o la c a k u lu s la r a - s ı b ir iliş k i v e d a y a n ış m a e tm e k te d ir . A v r u p a lıla r J a p o n y a 'd a n ö ğ r e n c ile r in e y ü r ü tü lm e k te d ir . e y lü l ö ğ r e n c i- m e s le k ta ş la r lu ğ u n u a r k a d a ş la r ın ı B e ııo n c i v e P r o f . ö ğ r e n c ile r in ğ in i ü m it ü y e n in , b u r s u a d ı v e r ilm iş tir . Ş im d i a d a s ın d a ta r ih i ik i k u r u lm a s ın d a n T iy a tr o ta r a f ın d a n G io r g ia tiy a tr o e d ild i. fe d e (C a sa b e ş g ü n s ü r e n k u r s la r a Bellonci H er G iu lio ve V e n e d ik ö lm e s i, E n s titü o la r a k M a n g in i D r: o ld u o la r a k b o ğ m u ş tu . Bu ü y e le r in d e n ve çok E n s titü n ü n V e n e d ik 'te o n ma B e llo n c i te s b it o la n e d iy o r d u . İ ta ly a n y a r d ım la r ı m e rk e z i h a y a lle r i hem en te ş k il ü n iv e r s ite v e a k a d e m ile r d e k u r u lm a s ı f ik r i ilk d e f a 1 9 5 5 L o n d r a 'd a k a ra r tiy a tr o b ilg i v e r e lim . dünya y ılın d a k o r a tö r le r ve B ö y le b ir f ır s a tı günkü b ir E n s titü n ü n ve e y lü l çok a la n ın d a bu b ilg i V e n e d ik 'te b a k ım ın d a n k u r u lu ş u ş i h a k k ın d a T ü r k iy e 'm iz d e sanat k a tılm a k o lm a k ta d ır . E n s titü n ü n ve kap- doğusunda S e m in e r le r yoğun ç a lış m a la r ın a y a r a r lı k a la n a r ttır m a k bu a s is ta n la r ı A v r u p a n ın d ış ın d a Ö ğ r e n c ile r im iz e g ö r g ü le r in i e ttiğ i d il b ile n lis a n s ö ğ r e n c ile r le a lm a k ta d ır . b ir a z te m s il yabancı so ru n G o ffre d o di e d ilm iş S e v in ç S o k u llu b ir P a c u v io 'n u n K ü rsü m ü z tia v e tle r d e m e r k e z in e g e r e k s in m e ç a lış m a la r ın a E n s titü n ü n ra sy o n u n de d u y u la n k u rs düşüncesi ta r ih i y e n i o la n b u s e m in e r le ı:e ü ç y ıld a n b e r i Ş im d iy e k a d a r h a b e r le ş m e ö ğ r e n c ile r in a ğ ır la n a c a ğ ı b e lli b ir y e r b u lm a U lu s la r a r a s ı her b ir k ita p lığ ın a u lu s la r a r a s ı Ö ğ r e n c ile r im iz E n s titü s ü s a b it E n s titü k u r u lu p te ş k il e tm e k le T u n u s 'a g e liş e c e - Ö ğ r e n c ile r in kadar çoğunb e ra b e r d ü n y a n ın çe- ş itli ü lk e le r in d e n d e ç a ğ r ıla r y a p ılm a k ta d ır . A y r ıc a k u r s la r a kendi is te y e n h e r tiy a tr o a ç ık tu tu lm a k ta d ır . tın d a f ın d a n ü n lü b ü tç e s iy le k a tılm a k .ilg ililis in e k o n f e r a n s la r T iy a tr o a r a ş tır m a c ı v e r ilm e k te o la n ______ ta r ih i ve sana- v e s a n a tç ıla r ta r a - k o n f e r a n s la r daha J 240 H A B ER LER sonra tartışm alar ve açık oturum larla gerlendirilm ektedir. bir dönem in de- H er yıl tiyatro tarihinde ele alındıgı bu konferansıarda çeşitli A vrupa ülkelerindeki tiyatro Ç ekoslovakya'da su, D r. lim yaşam ı M ilena R enaissance'da ve H ırvat görüşle ya da araştırm alarda zerlikler Prof. versitesi. yeni ayrıntılarla tarafından o ülkenin Tiyatro çıkan U zm anı incelenm ektedir. K onferanslar Fransızca ve- rilınekle beraber İngilizce ve İtalyanca çevirileri, daha önce ögrencilere K ırk-elli ögrenci araya geldigi genel Tiyatro her araştırm acının bir ögrencinin çerçevesindeki ışık tutulm uş katılacak bilgi- olm aktadır. ögrencilere konfe- ransıarın konuları hakkında bir fikir verm esi bakım ından aşagıda beş yıllık sem iner veriyoruz. Bu gilizce m etinleri şivinde toplanm aktadır. program ını konferansıarın Tiyatro İn- Enstitüm üz ar- 1965 Y ılının Program ı .İtalyan yatrosu, R önesans Prof. (R enaissance) N atalino Sapegno, İtalyan sahne teknigi, D r. Elena Povoledo, R om a D ram atik A kadem isi, Fransa'da R obert R enaissance Tiyatrosu; Prof. G arapon, A vusturya'da C aen A lm anya'da Schöne, Ü niversitesi. R enaissance Prof. H einz K inderm ann, tesi, G ünter Sanat Tiyatrosu, V iyana Ü niversi- R enaissance Tiyatrosu, D r. M onaco Tiyatro M üzesi. Slav ülkelerinde R enaissance Tiyatrosu, Prof. m atik Filip K . K um batovic, Sanat Lubiana D ra- A kadem isi. B üyük B ritanya'da R enaissance Tiyatrosu, Prof. A ııardyce N icoıı, Tiyatro A raştırm aları D ernegi B aşkanı. 1966 Y ılının B i- B elçika R enaissance'a M üzesi. ve Tiyatrosu C racow Tiyatro R enaissance Torben, Ü ni- Prof. A gne B eljer, Tiyatro İskandinavya'da rosu, Prof. Ü niversitesi. ben- Svelec, Zadar R enaissance K retow a, Latin arasında M üzelerinde Polonya'da K rogh, D r. Ens- TiyatK openhag H ollanda'da R enaissance Tiyatrosu, Prof. Ü niversitesi. H unningher, A m sterdam İspanya ve Portekiz'de R enaissance Tiyatrosu, Prof. G uillerm a D iaz-Plaja, B arselona Tiyatro Enstitüsü. TiR om a Ü niversitesi. R enaissance'da Franjo D rottningholm K arolina titüsü. İtalyan tekstleri ait Tiyatro döküm anları, dagıtılm aktadır. sem inerde tarihi sine yeni bir Sem inerlere ve bazı Tiyatro Skandinav genellikle Tiyatro- B ratislava A kadem isi. ya degişik bir açıdan yorum yapan yeni. bir ortaya R enaissance C esnakova, 1967 Y ılının Program ı B arok Povoledo. Sahnenin H azırlanm ası, m ine İtalya'da X V II Y üzyıl Tiyatrosu, Jannaco. toine Fransa'da A dam . Elena C ar- X V II Y üzyıl Tiyatrosu, A lm anya'da G ünter Schöne. X V II İngiltere'de X V II Prof. Philip Edw ards. Y üzyıl Y üzyıl A vusturya'da X V II yüzyıl H einz K inderm ann. Tiyatroda ro D 'am ico. Pirandello Tiyatrosu, Tiyatrosu, Tiyatrosu, Sözlügü, B ir V iyana D ietrich. barok operası H oııanda'da B en A lbach. X V II. yüzyıl A n- Sand- Prof. M. Tiyatrosu, Program ı 1968 Y ılının İtalya ve A vrupa C om m edia D eıı'arte, M ario A poııonio, M ilano K atolik Ü niversitesi Profesörü. Prof. M acaristan'da R enaissance Tiyatrosu, D r. Tekla D öm ötör, B udapeşteÜ niversitesi. Ç ekoslovakya'da su, M ila O bst. Program ı Y ugoslav Ü lkelerinde B arok Tiyatrosu, Filip K . K um batovic. X V II Y üzyıl Tiyatro- BABBRLBR M acaristan'da Dr. Geza Staud. XVII. Yüzyıl Tiyatrosu, italya ve Avrupada M asimo M ila. J. Polonya'da Levanski. XVII. M elodram, Prof. Yüzyıl Tiyatrosu, İspanya ve Portekizde XVII. Yüzyıl Tiyatrosu, Prof. Angel Varbuma Prat. Skandinavya'da XVII. Yüzyıl Tiyatrosu, Gösta Bergman. Gordon Craig'i Edward Craig. Anma Konferansı, XVIII. Yüzyıl Geza Staud. M acar Tiyatrosu, Yugoslav Ülkelerinin XVIII. Yüz yıl Ti. yatrosu'nda Ulusal ve Uluslararası İlişkiler. Prof. F. Kumbatovic. Gordon Rood. Dr. XVIII. Yüzyıl İkinci Yarısında İsviçre' nin Tiyatro Reformu Teklifleri, Edmund Stadler. Craig ve hareketi, Arnold XVIII. Yüzyılda Romanya Tiyatrosunda Sahne Dekorasyonu Kurulması ve Gelişimi Simion Alterescu. XVIII. Yüzyılda Polonyada Dekor ve Dekoratör, Barbara Krol-Kaczorowska. Jan 1970 Yılının Programı 241 XVIII. Yüzyılda Çek Halk Tiyatrosu, Kopecky. XVIII. Yüzyılda İsveç'te Sahne Hayatı, Agne Beijere. Portekiz ve Avrupa Tragedya Geleneğinde "İn es de Castro", Enrico Lisboa. Asİst. Sevinç SOKULU La Biennale Di Ven~zia'nın 29. Tiyatro Şenliği İtalya'nın Venedik şehrinde adı "La Biennale dİ Venezia" olan bir kültür kuru. luşu var. II. Dünya Savaşında kurulan bu kurum önceleri iki yılda bir plastik sasanatlar sergisi açarken, gelişerek güzel sanatların her dalında sergi ve şenlikler düzenler olmuş ve bu çalışmalarını her yıla çıkartmış. Ayrıca Bİennale di Venezia'. nın zengin fotoğraf, ses bandı ve görüntü bandı arşivi ile kitaplığı ve her türlü kültürel çalışmaların düzenlenebileceği büyük bir binası var. İki yıldır bu kuruluşun düzenlediği tiyatro şenliklerine dünyanın çeşitli ülkelerinden tiyatro öğrenimi yapan gençler, şenliği İzlemek amacı İle, gözlemci olarak, davet edilİyorlar. Tiyatro Araştırmaları Enstitüsü'ne gönderilen çağrı üzerİne bu yıl şenliği ben İzledİm. Şenlikteki gösteriler dışında geçen yıllarda oynanmış oyunlara ait görüntü bant. larını da seyredip, bu oyunlardan bazılarını ekranda olsun değerlendirme olanaklarımız da bulunuyordu. ________________ Bu yılki şenlik programı şu şekilde düzenlenmişti: 20 Eylül 1970 Stokholm Şehir Tiyatrosu A. ÇEKOV, "Martı". Yön: Ottomar Krejca. Yer: Teatd di Palazzo Grassi. 22 Eylül 1970 Hamburg, Deutsches Schauspielhaus, HEINER M ÜLLER, "Philoktet". Yön: Hans Lietzau. Yer: Teatro di Palazzo Grassi. 23 Eylül 1970 Hayfa Şehir HUDA Tiyatrosu, SOM M O, YE- "Nikah Komedisi". Yön: Joseph M illo. Yer: Teatre Corso, M estre. 24 Eylül 1970 The Freehold, Londra SO- PHOKLES, "Antigone". Yön: Nancy M eckler. Yer: Teatro di Palazzo Grassi. 26 Eylül 1970 Nederlandse Comedie SHAKESPEARE, W. "Kısasa J 242 H A llE R L E R Y ön: K ıs a s '" ves. Y er: G eoffrey T eatro 27 E ylül 1970 Stokholm , D evlet T iyatro- Y ön: O yunu". B ergm an. Y er: T heatre'ın bahsetm ek O ttom ar K ejca, son yıllarda A vrupada yıldızı oldukça parlam ış bir Ç ek yönetici. T eatro di A vrupalı kritiklerce Ç ekov'u en iyi yorum layan ulus Ç ekler ve en iyi Ç ekov yöneten- M ossovet, M oskova C. A. M. D O T O Y E V SK Y R A D Z IN SK Y , te r s b u r g R ü y a la r ı" '. F. "P e- Y ön: Ju- lerden biri de O ttom ar K rejca. K rejca'nın yorum u, Ç ekov'un, kendilerini aş- " M a r tı" m ak ihtiyacını duym uş, gereksiz ve asalak yaşayışlarından kurtulm ak için bir silkinm e rij A . Z avadsky. Y er: T eatre yapm ak la Fenice. yam ıyan burjuva toplum unu kendi dar dün- 1 E kim 1970 T eatr V. M ossovet, N. B IL ' K O V SK IJ, Jurij M oskova BELOCERY ön: " F ır tın a " '. A. Z avadsky. Y er: 2 E kim 1970 A telje 212, B elgrad A L FR E D JA R R Y bom ir del Y ön: "O bü" L ju- D raskic. Y er: T eatro Stabile di T rieste A . T R IO N FO , T. CONTE " K a m e ly a /ı K a d ın M a r g h e r ita G a u th ie r " . Y ön: A ldo T rionfo Y er: L a Fenice. 4 E kim 1970 A dria' G ual K um panyası, Salvat. Y er: di Palazzo E S- L ü m " Y ön: PR IU " S ıe r r a 'd a T eatro G rassi. 6 E kim 1970 C inoherni EKOV K lub, Prag " V iş n e A. B a h ç e s i" . Stabile dell'A quila A R E T İN O Y ön: o r tıg ıa n a " . am acını "L a A ntonio C alenda. Y er: L a Fenice. rum sahnedeki lojik da hareketlerle K anım ca, durum u biraz ileri hareketlilik gitm işti. arasında çıkan bir anlaş- psiko- som utlam a- Sahnedeki göze batıyordu. aşırı B asın toplan- da K rejca bu ile anlaşam am ışlar, m izansenlerde ısrar fakat K rejca etm iş. Sophokles'in " P h ilo k te to s " u n u H einer şekilde, psikolojik çatışm aların çıktığı bir " P h ilo k te t" ve rejisörün beraberce ön plana yazm ış. O yuncuların tekste en uygun şekilolarak araştırıp bulduklarını iddia et- bancılaştırm a efektlerinin şekilde sıralanm aları olm aktan öteye gidem iyen The bir bir oyundu. tem sil etti- F r e e h o ld 'u n önce L iving T heatre'nin ği " A n tig o n e " d e n bahsetm ek, " A n tig o n e s " s in d e n Freehold'un " A n tig o n e " s in in değerinin anlaşılm ası bakı- m ından olacaktır. yararlı getirm ek isteyip içinde, 3 ŞenIiğe katılm adı. A ynı gün T eatro m asının de bu güzel bir O lym pico'da bir İtalyan topluluğundan John tragedyanın G ay'in gelen taşkınlıkla O PE R A SI'nı uyum suz ile deney için deney dünya sahnelerine başaram adığı anlayışın estetik örneği olan A ntigone büyük bir enerjinin boşa harcan- katılm adı. D İL E N C iL E R olarak bu lar tüm ü ile kabul ettiler. O nlar da bu konu- anlayışı m azlık nedeni ile şenliğe katılm adı. 2 Şenliğe içinde B u du- som ut K rejca hareketlerle L iving T heatre'nin 1 A ktörler güdüyor. kafesteki kuş gibi çırpınm aktadır. L ondra, del R idotto. PIE T R O verm ek her kişi bu dar dünyanın tikleri sahne düzeni ise am açsız yersiz ya- Y ön: Jan K acer. Y er: T eatro 7 E kim 1970 T eatro içinde O yunda M üller yeniden ele alm ış, biraz değişik bir B arcellona SA L V A D O R R icard yaları tısında bu yolda yaptığım tenkidi oyuncu- R idotto. 3 E kim 1970 T eatro isteyen, fakat bunda başarı sağlı- belirtilm iştir. L a Fenice. rettik. kısaca " A n tig o n e " s in d e n istiyorum . "R ü- Palazzo G rassi, 29 E ylül 1970 T eatr L iving Ingm ar su, A . ST R IN D B E R G , ya B u oyunlardan ve ekranda gördüğüm üz R ee- la Fenice sey- anlayışını örneği idi. N ietzsche, kaynağı olarak, D ionysos'dan A polion'dan gösterir gelen düzen ve tragedyada bu iki HABERLER unsurun kaynaştığını Theatre'ın tiyatro taşkınlığı son goruruz, anlayışı der. Living ise tek haddine vardıran taraflı bu anlayış, 243 anlam ası olanaksızdır. yönl?tim indeki bu ölüm ü değil, Haim on'un sanatta gerekli olan ölçü ve düzen kaygusu olan. Çünkü gütm ediğinden, m ış, ve başkaları sız bir sahnedeki coşkunluk boşalım kalıyor. olarak sadece Living Theatre'i hippyler bile, kanım ca, sahnede seyretm eğe gelen bu boşalım a sıralarında tüttürdükleri liyorlar ancak. Kalabalık am aç- esrar seyirci ile katılabi- için sahneyi araç olarak m alarından başka bir Theatre denen olay. Freehold ler'in sahne şey kullan- değil Living Nancy M eck- düzeni ile gördüğüm üz "Anti- gone" ise aynı derecede aşırılıklar taşıyan bir denem e olm asına lığı oranında rek güçlü m asına rağm en taşkınlık, bir sanat asal güçlerinin yapıtının olm uş. ortaya çık- Tiyatronun kullanıldığı tüm sahne düzenin- de, konuşm a kadar hareket ve dansa verilerek, aşırı- düzen endişesi ile dizginlene- yardım cı zaafı koronun tem sil, uluslararası önem dili olan bir yapıt olm uş ve bu şekli ile herkesçe anlaşılabilecek, salt tiyatro diyebileceğim iz bir düzeye yükselm iş. Seyirciye som m luluk duygusu aşılam ağı, böylece ahlaki bir tem eli saptam ayı da am açlıyor. Dünya ving ulaşan kavgalar Giderek kendim izi Sophokles'in dizeleri arasında tabana tigone oturtulm uş. önem ini si inatçı direnen Haim on aldığı kararın "Antigone"- günüm üzde bulu- gerçekleri ile ilgili bir Olaylar yitiriyor, Kreon'a çoğalıyor. karşı geliştikçe oyunun sağduyu oluyor. Heim on halk arasında zursuzluk yaratacağına An- baş kişigücü büyük bir hu- inanm aktadır. Üste- esip de en geçen Li- taşıyan, bir sanat M eckler'in şenliğin tiricilerin tıkları fakat düzeyine "Antigone"si başarılı biçim bakım ından oyun oldu. oyunu idi. suneleş- en çok tartış- Strindberg gerçekçi bir oyun yazdığını söylem iştir. Oysa eleştirici- ler bu oyunun dışavurum cu bir oyun oldu- ğunu söylerler. Bu konudaki sorum u yönet- m en Ingm ar Bergm an'ın asistanı Göran Sarring şu şekilde yanıtladı: "Rüya Oyunu" yazıldığından bu yana İsveç'te on kez sahneye konm uş. 1921 de M ax Reinhardt ve 1935 de M olander dışavurum cu bir anlayışla "Rüya Oyunu"nu sahnelem işler. 1947'- de M olander tekrar oyunun yöneticiliğini yapm ış. Bu kez tam am en sem bolik açıdan ele alm ış. Bergm an ise Strindberg'in iste- diğini tam olarak elde etti. Yani expressiobiçim deki sahne verm eği geçişleı:i içinde gerbaşardı. Strindberg'in am acı da bir rüya havası içinde Stokholm 'un gerçek hayatını verm ekti. Gerçekten hayli karm aşık olan bu oyun ustalıkla züm lenm iş, hayranlık delikle sunulm uştu. uyandıracak Atelje 212 Yugoslavya'da yatro. bir Alfred Jarry'nin şekilde günüm üz sevgisine de aykırıdır. Oysa Kreon, yönetici ile yabancılaştırm aya bir tem sil verdiler. Oyunun ünlü bir ti- sorunlarına oturt- ardında büyük sezildiği bir üslup yapısına çö- bir sa- "Ubıı"sunu başarılı m uşlar. Sirk soytarılıklarının anlam ların ______________ yankılanır. etkisini lik Polyneikes'in. ölüsünün göm ülm esini yasaklayan bu buyruk insanlığa ve insan olm ağı kabııIlenm ekle bir takım dogm alarla kendini koşullam ıştır. Bu yüzden Haim on'u Oyun bir insan sevgi Stokholm Devlet Tiyatrosunun "Rüya Oyunu" duğu Strindberg'in ile Kreon'un Kraliçe seçm iştir. Sahnelerinden Nancy nist yoruz. Oyun toplum ölüm ü onu aşıp,. daha sağlam çek hayatı sinin Anti- ile Theater çıkarları ve çalış- için ölm üş olandır. için öldü, vatanı için öldü" sözleri .ile biter. Oyunun serim i dünyanın kuruluşundan başlayıp, insanların birbirlerini boğazIadığı düzenlere geliyor. İnsan geliştikçe artıyor önem li yararına "Bir insan öldü, kanım ca tiyatrosunun ölüm üdür gone sadece bir durum yaratm ıştır. kişisel bir grubun kendilerine oyunbo- M eckler'in Antigone'nin o başkalarının Bu sözler seyircilerde cu adı vererek, çağdaş bunalım larından şalm aları Nancy tem silde denem işler. da uygun olan bu üslup gitm işler. Başarılı Çekov'u en iyi uygulayan ulus olm akla J 244 HABERLEll ün yapm ış olan Çekoslovak'lar K lub Tiyatrosu aracılığı getirm işlerdi ç e s ;" n i kom edya ile Cinoherm i " V iş n e şenliğe. K arşım ızda öğelerinin vurgulandığı, yat dolu, aynı zam anda canlı, ha- kişilerin da ciddiyetle ve inandırıcı Rönesans tarafından İtalyanca niceye Çağında m ayan bir halk kom edyasıydı Barcelona'nın dışavurum cu bir oynadı. A dria ilginç bir oyun sundu. Evrensel değiniliyordu. dukça karışık oyunun daha ol- gördüğüm üz. Teatro Stabile Tiyatrosu Teatro Stabile A vrupa'daki şey tiyatro incelenm esini, yorum unu, çalışm alarını Tiyatro A reti- O r tig ia n a " günüm üze etm ekten ve BERG M A N S a Y /p ın a r 1914: M ERAY. Tarihi ve D ram aturgi incele- tanıtılm asını, m esi değerlendiril- Y azar, oyun (Sarıpınar 1914), Rom an reji, dekor ve öykünün tekniği. içerm ektedir. Ö ğre- (50 s.): Y azar, öykü oyunlaştırm a çalışm aları: öte şenliğe. İbrahim öğrencilerin lisans m esini, sahne uygulam asını, kostüm hizm et getirm iyordu D e ğ ir m e n eserinin "L a klasikleri m odasına 1731 Canan bir ça- deıı' A quila'nın tem sili uygulam a " K a m e ly a lı yorum lam ak ettiği ve epik öğeleri karışık olarak Tiyatro K ürsüsü'nde bir kat garip bir tem sil çıkarm ıştı. adapte Lisans Tezleri tezleri Trieste, yeni bir biçim de no'dan bir D il engeli bu olanlaşılm asını zorlaştırdı. K adm "ı H ayfa M usevi Ö zeııiği G ual sorunlara bası ile ortaya yazılan bir eseri İbra- uygulayarak uygulayan, dram ını olarak veren bir Çekov bulduk. Şenliğin öteki topluluklarından Tiyatrosu, Bah- D ekor, ışık (D eğirm en) veya U ygulam a planları: dekor, tim yılı içinde öğrencinin gördüğü kuram sal kostüm eskizleri, kostüm çizelgesi, aksesuar listesi, reji defteri, tem sile ait fotoğraflar. ders ve uygulam a çalışm alarının yararlanabilm esini ve bu derslerde edindiği bilgi uygulayabilm esini ve anlayışı edinm ektedir. Ö ğrenci, belli bir ön araştırm a veya görüş açısına eğitim lerinin m ından bir aşam a am aç oyun incelem esini verisine, bir yorum a oturtm ak Böylece tezlerirniz öğrencilerin tiyatro hepsinden yetişm esi ve bütünlenm esi bakı- olm aktadır. tesini verilen tezlerin bir lis- TÜ RK TİY A TRO SU O rdu K e n tin d e m a la r ı: Tarihi (27 s.) oyun. U ygulam a tem sile ait notlar, eskizleri, kurum lar, çalışm aları: dekor fotoğraflar. ESEN - Tarihi ve D ram aturgi incele- ruluşu, yönetim i, Türk çalışm a eserlerinde toplum unun program ı yansım ası ku- O rhan açısından son elli yılına genel bir bakış, O rhan K em ali'n sanatı, tiyatro yazarincelenm esi.- U ygu- fotoğraflar. T iy a tr o ve D ram aturgi O rdu'da ve 72 Ertuğrul lam a çalışm aları: D ekor ve ışıklam a planları, dekor ve kostüm eskizleri, reji defteri, Ç a lış - Ö d e n e k li İlç e T iy a tr o s u C eyhan B e le d iy e s i Ş e h ir T iy a tr o s u incele- v e A z iz N e s in 'in yazar, 16793 Salih 16938 İsm et A LP. Tiyatro m esi: Tiyatro lığı ve 72. K oğuşun veriyoruz: T iy a tr o s u m esi (30 s.): A nkara Sanat Tiyatrosunun K em alin sistem atik Sanat 17221 ÇAY. zorundadır. A şağıda 1968 yılından bu yana K ürsüm üzde A nkara ci K o ğ u ş : O yun düzeni, planları, kostüm İlk Tiyatro T oros C a n a v a r ı: Y A K IN . tarihi ve D ram aturgi m esi (50 s.): Ceyhan Belediyesi incele- Şehir Tiya- 245 HABERLER trosu (kuruluşu, yönetim düzeni ve çalış- m aları), A ziz N esin, T oros biçim ).- C anavarı U ygulam a çalışm aları: (öz, Sahne ve Işıklam a planları, dekor ve kostüm eskizIeri, reji defteri, fotoğraflar. M uhazipzade C elal ve "Istanbul E fendisi": 18048 Z afer E R A U S L A N . T iyatro larındaki Yenişehir Tiyatrosu ve "G ültepe O yunları": 17114 T ahsin K o- E fendisi NUR. ları: T iyatro T arihi ve D ram aturgi incele- m esi (33 s.): Y enişehir T iyatrosunun Ienm esi G ültepe O yunları'nın U ygulam a çalışm aları: lam a planları, kostum dekor Sahne ve ve kostüm ve aksesuvar ince- incelenm esi.- listesi, ışık- eskizleri, reji defteri, fotoğraflar. O yuncu - O yun Yazarı Sabuncu ve "Şerefiye": Ç etin POLAT. T iyatro T arihi B aşar 18035 m esi (25 s.): Y azar ve sanatı, biçim tiyatrosunda ve dil), O da incele- E ser (öz, sahneye koyuş.- U ygulam a çalışm aları: Işık ve sahne planları, dekor ve kostüm eskizleri, kos- tüm ve aksesuar listesi, reji defteri, fotoğraflar. Sivas'ta H alkevi Tem sil K olu Ç alışm aları. B ir Sivas' lı yazarın (Sedat V eyis Ö rnek) "K urt": A dlı O yunu. 16919 Fikri D Ü R E R . T iyatro m esi (14 T arihi s.): ve D ram aturgi Sivas H alkevi inceIe- çalışm aları, yazar, oyun.- U ygulam a çalışm aları: İstanbul tem siline ait notlar, planları, kostüm dekor ve ışıklam a eskizleri, reji defteri, fo- toğraflar. T iyatro T arihi 16572 ve D ram aturgi incele- O flazoğlu, Sokratesin (öz, biçim , edebi unsurlar) Iışm aları: D ekor plan savunm ası U ygulam a ça- ve eskizi, kostüm eskizleri, reji defteri fotoğraflar. (toplum sal (öz biçim ).- Sahne ve ışık planı, Istanbul inceletaşlam a, m üziğinin U ygulam a çalışm a- planları, eskizleri, dekor kostüm çizelge efendisi'nde notası, ve N evit reji eskizleri, K odallı'nın defteri, fotoğraf- O rta O yunu ışığında K utsi Tecer'in "K öşebaşı"ı: N ecdet G Ü L Ş E N A hm et 18530 lar. T iyatro T arihi ve D ram aturgi incele- m esi (37 s.): O rta oyunu özellikleri A hm et K utsi T ecer, K öşebaşı (öz, biçim , dil ve odüzeni). - U ygulam a tanbul Şehir T iyatrosunda çalışm aları: İs- K öşebaşı, Sahne ve ışıklam a genel planı, dekor ve kostüm eskizleri, kostüm ve aksesuar listesi, yö- netim notları, tem sile ait fotoğraflar. A nkara M eydan Sahnesi ve Selçuk K askan'ın "D olap B eygiri": 17049 A ykut TALUY T iyatro tarihi ve D ram aturgi incelem esi (36 s.): A nkara M eydan Sahnesi; yazar, eser.-U ygulam a ve ışıklam a çalışm aları: T iyatro, sahne planları, dekor ve kostüm kizleri, reji defteri, basında çıkan tem silden es- fotoğraflar, eleştiriler. A nkara Tiyatro D erneğinde "G üneşte O n K işi"nin oynanışı: 18506 C ankut Ü N A L T arihi ve D raınaturgi in- celem esi (25 s.): Y azar, .O yun (öz, biçim , dil) A nkara m esi (34 s.): E flatun'a göre Sokrates ve çağı. T uran N itelikler T iyatro Sokrates'in Savunm ası: G ürbüz Ö Z IŞ IK . ve D ram aturgi güldürü unsurları, dil m üzik, etki) İstanbul yun ve D ram aturgi T arihi m esi (32 .s.): M üsahipzade C eH U ve O yun- T iyatro şı. - U ygulam a D erneğinde çalışm aları: plan ve eskizleri, fotoğrafları, oynanı- Sahne, dekor ışıklam a pla- nı, aksesuar listesi, reji defteri. A bdülhak 18462 A ysel T iyatro H am i! ve "F inten": ERDEN T arihi ve D ram aturgi _________ incele- J HABERLER 246 m esi (35 s.): Y azar, Finten, E serde Shakespeare'nin etkisi. - U ygulam a çalışm aları: D evlet T iyatrosunda Finten, dekor ve ışıklam a planları kostüm ve aksesuar reji notlarından örnek, listesi, Türk Tiyatrosunda Kadın Sorunları ve Sular Aydınlanıyordu: 2652 ilksen FıRAT. T iyatro T arihi ve D ram aturgi fotoğraflar incele- m esi (95 s.): T ürk toplum unda kadın sorun- Nazım Kurşunlu ve "Gecikenler" : 16647 Sait eECELi. T iyatro T arihi lem esi (50 s.): T iyatro ve D ram aturgi N azım K urşunlu ile ilişkisi, yapıtları, ince- yaşam ı, görüş açısı, G ecikenler (öz ve biçim ). - U ygulam a çalışm aları: Sahne ışık ve dekor planları, kostüm çizelge ve eskizleri aksesuar listesi reji defteri tem silden fotoğraflar. Güngör Dilmen Kalyoncu ve "Midas'ın Altınları": 2169 Okan KıLAN. T iyatro m esi T arihi ve D ram afurgi incele- (40 s.): Y azar, m itolojininkonu ola- rak kullanılışı, M idas'ın altınları (öz, biçim , sözlü ve hareketli ifadeler). U ygulam a çalışm aları: D ekor planı, kostüm reji defteri, olan ve eskizleri, ışık eskizleri, aksesuar çizelgesi, fotoğraflar, eleştiriler. T iyatro T arihi ve D ram aturgi incelem eÖ rnek, T iyatro oyun çalışm aları: da şiir: ve şiirsel D evlet Sedat V eyis yanı. U ygulam a T iyatrosunda kostüm eskizleri, aksesuvar ve kostüm listem sile ait fotoğraflar. Geleneksel Tiyatromuz ışığında "Yedi Kocalı Hürmüz": 17904 M etin SOYDAN. T iyatro tarihi ve D ram aturgi ce, C um huriyetten sorunları), Sahnede kadın: ları: D evlet T iyatrosunda Sular aydınlanı- ları, dekor ve kostüm eskizleri, kostüm ve Toplumsal Taşlama Açısından Cevat Fehmi Başkut ve "Buzlar Çözülmeden": 17987 Baha Halil ARSLAN. T iyatro T arihi ve D ram aturgi incele- m esi (66 s.): C evat Fehm i B aşkut (kişiliği sanatı eserleri) B uzlar Ç özülm eden (öz biçim dil ve diyalog).- U ygulam a çalışm aları: tüm eskizleri, kostüm ve aksesuvar listesi, reji defteri, tem sile ait fotoğraflar. G eleneksel T ürk T iyatrosu Karagöz' de "Ferhat ile Şirin'''; 17823 Fatoş ÜNER. T iyatro tarihi ve D ram aturgi leri (dağarcığı, konuları, oyun yapısı, kişiler, dil, m anzum ve m üzik, tekik), Ferhat ile Şirin (D ivan edebiyatında, halk edebiyatında, K aragözde) ve yunu ve karagöz K ocalı H ürm üz. ve ışıkaksesuvar defteri, tem silden fotoğraflar. Ferhat ile Şirin'de giysiler.- U ygulam a çalışm aları: Ferhat ile Şirin'in reji defteri, K aragöz sahnesinin plan, kabartm alarına U ygulam a çalışm aları: D ekor lam a planı, kostüm eskizleri, incele- m esi (110 s.): K aragöz oyunlarının özellik- H itit reji N ezihe M eriç aksesuar listesi, reji defteri tem silden fotoğraflar. kesit listesi, ön- yordu, genel sahne dekor ve ışıklam a plan- incele- Y edi kadın sonra ele alınan kadın m esi (41 s.): O rta oyununun niteliği, Sadık Şendil, Y edi K ocalı H ürm üz, M ithat Paşa T iyatrosunda T iyatroya (Sular aydınlanıyordu). U ygulam a çalışm a- sahneye koyuş, dekor ve ışıklam a planları, dekor ve tesi, reji defteri, dönem inde), sorunlarının yansım ası (C um huriyetten Sahne ve ışıklam a planları, dekor ve kos- ŞUrli Tiyatro ve "Pirinçler yeşerecek": 19414 Dinçer KAÇARAN. si (27 s.): ları (İslam iyetten önce, İslam iyetten sonra, C um huriyet izom etrisi, El Kuklası 13430 Yıldırım T iyatro tarihi karagöz ait figürleriyle resim ler, havalarının ve "Sahte KIRHAN. ortao- notaları. Esirci": ve D ram aturgi incele- IIABERLER mesi (122 s.): Eğitim aracı. olarak kukla. EI kuklasının yapımı ve tiyatrosu, Sahte Esirci'nin kukla ve ortaoyununda işlenişleri.- Uygulama çalışmaları: Kukla tiyatrosunun plan ve kesitleri, ışıklama planları, dekor ve kostüm eskizleri, reji defteri.Bütün bölümler fotoğraflarla desteklenmiştir. KÖY OYUNLARı U lu tep e K ö yü n d e ÜZERİNE O yu n Ç ıka r- m a G elen eğ i: 17005 Rıza ŞAHİN. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (57 s.): Köyoyunlarının adlandırılması, Oyun çıkarma adı altında oynanan oyunların özellikleri, Ulutepe köyünde çıkartılan oyunlar. Uygulama çalışmaları: Deveci oyununa ait reji notları, oyun yeri plan ve eskizleri, fotoğraflar, Geyik oyunu, Tüccar Hacı oyunu ve 'Bir Aile Taklidi' oyununa ait reji notları, planları , fotoğrafları. G ö kd ere 16666 Ünal K ö yü Ç ıka rm a la rı : KÖKSAL. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (39 s.): Köyoyunlarının adlandırılması, sınıflandırılması ve özellikleri, Gökdere köyünde Eğlencelik ve Geleneksel oyun çıkarmalarına örnekler.- Uygulama çalışmaları: Reji notları, fotoğraflar, oyun plan ve eskizi ile izometrisi, harita. Y a p ra klı'd a 16800 Mustafa O yu n Ç ıka rm a : Mu:ı'LU. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (54 s.): Ahilik {tarihçesi, teşkilatı, sohbet alemleri, oynanan oyunlar), YaprakIı'da oyun çıkarma, Köyoyunlarının tekniği. Uygulama çalışmaları: Oyun düzeni planları, fotoğraflar, kostüm eskizleri, aksesuvar listesi. A zerb a yca n Sevgi T iya tro su : 16904 DOSTER. Uygulama çalışmaları: eskizleri. Dekor, plan ve 247 BA Tl TİY ATROSU A n tik T ra g ed ya d a R itü elin yeri ve "K ra l 11204 Sevinç O id ip u s": SOKULLU. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (50 s.): Antik Tragedyanın tanıtılması, Antik tragedyanın zemini, Sophocles, Kral Oidipus (mitos, ritüel biçimin oyunda incelenmesi, kişiler, koro, ironi, anadüşünce).Uygulama çalışmaları: Devlet Tiyatrosunda 1959'daki sahneye konuluşu üzerindeki araştırmalar, Antik'te oynanışı hakkında varsayımlar, reji defteri, sahne ve tiyatro planları ve fotoğraflar. A risto p h a n es rı'.': ve "E şek 13664 Nurhan A rıla - KARADAG. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (40 s.) Aristophanes devri, Aristophanes, Eşek Arıları (ana düşünce, yan düşünceler, kişiler (temsilcisi oldukları kurumlar, sembolik anlamları), yapı.- Uygulama çalışmaları: Tiyatro plan ve kesiti, reji defteri, antik tiyatroya ait tiyatro, dekor ve oyuncu fotoğrafları, vazo resimleri, Aristophanes'in komik tiplerine ait fotokopiler. X a n th o s tetes": T iya tro su 16962 Osman ve "P h ifo k- ARSLAN. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (35 s.): Antik tiyatro yapısı Xanthos, Sophokles, Philoktetes'in incelenmesi ve trajik olarak değeri.- Uygulama çalışmaları: Oyun düzeni notları, Xanthos, Pathara ve Myra tiyatrolarını gösteren harita ve fotoğraflar, tiyatro planları. "K ra l L ea r" Ü zerin d e B ir D ra - m a tu rg i Ç a lışm a sı": 12581 Gökçin TAŞKIN. Tiyatro tarihi ve Dramaturgi incelemesi (35 S.): Shakespeare'i yaratan ortam, Shakespeare, Shakespeare Tiyatrosu, Kral Lear (Kaynaklar, İçyapı; yer ve zaman, trajik gelişim, kişiler, duygu ve düşünce, dışyapı).- Uygulama çalışmaları: Reji defteri, Sahne planları, eskizleri ve fotoğraflar. ______ J 248 HABERLER Başkent Tiyatrosu ve İlk O yu- k a v g a s ı s ü r e c in d e S a r tr e v e f e I s e f e s i, V a r o - nu A. M il/er'in "Bütün O ğullarım ": lu ş ç u lu k 1 6 9 0 0 G üven c u I u k a ç ıs ın d a n T iy a tr o le m e s i: ta r ih i (4 0 M ille r ve D r a m a tu r g i B aşkent B ü tü n ve in c e - T iy a tr o s u , O ğ u lla r ım .- T iy a tr o , dekor d e f te r i, ve s .) : ç a lış m a la r ı: p la n I a r ı, S Ü L U K İL O G L U . dekor k o s tü m U y g u la m a ve lş ık I a m a e s k iz I e r i, B a ş k e n t T iy a tr o s u 'n a A. r e ji ve m a d d e c ilik , S a r tr e , M e z a r- s ız Ö I ü le r ( ö z , b iç im ; d ış a k s iy o n ve yapı iI g ili d e ğ e r I e n d ir m e ) .- U y g u la m a lış m a la r ı: A : S . T d a s a h n e y e k o y u ş , v e ış ık p I a n la r ı, d e k o r v e k o s tü m Tiyatro Ç alışm ış Yönetm enlerine Yabancı G enel Bir Arthur M il/er'in "Satıcının Ö lüm ü" M odern Tragedya: 15850 Bakış Ö z d e m ir Tarafından Sahneye K onan ÖZKAL. m esi (8 0 s .) : ve tr a g e d y a u n s u r I a r ı) .D ekor D r a m a tu r g i Y a z a r, O yun in c e I e - (ö z , b iç im , U y g u la m a ç a lış m a I a r ı: v e ış ık la m a p la n I a r ı, e s k iz I e r i, a k s e s u v a r v e m a sra f r e ji d e f te r i, te m s iI e f o to ğ r a f la r . lis te s i, T iy a tr o ta r ih i ve D r a m a tu r g i ç a ğ ım ız d a lem e: in s a n , in c e le - ç a ğ ım ız d a M ax Ziyareti" T iy a tr o ta r ih i ve D r a m a tu r g i h a r e k e tle r i, tiy a tr o la r ın ın ve "Yaşlı ÖZERTEM . m e s i ( 4 5 s .) : T ü r k iy e 'd e yabancı M einecke Ü zerine İnce- 1 7 8 4 2 T e k in tiy a tr o Arthur M il/er'in "Bedel"i Ü zerine Sosyal Bir İncelem e": 18023 İ. H akkı KÜLAHLı. m e s i ( 7 3 s .) : ve Prof H anım ın dekor ve kos- tü m a it e s k iz le - a it y ö n e tm e - Türkiye' de ta r ih i in c e I e - b a tı e tk is in d e ç a lış m ış y ö n e tm e n le r in in ç a lış m a - k a tk ıla r ın ın in c e I e n m e s i, M e in e c k e ta r a f ın d a n sahneye konan h a n ım ın d r a m a tu r g i dan z iy a r e ti'n in in c e le n m e s i, s a h n e y e b a k ım ın - konuş a ç ıs ın d a n a n la m v e g e r e k liI iğ i, A m e r ik a n in c e I e n m e s i. A r th u r M m e r , B e d e L .- U y g u I a - d e f te r i, e f e k t I is te s i, d e k o r v e k o s tü m p la n ı, K üçük sahne T iy a tr o d a ve d e k o r p I a n v e e s k iz I e r i, r e ji d e f te r i, 'B e d e I ', lş ık I a m a p I a n la r ı, k o s tü m e s k iz le r i, f o to ğ r a f la r . KONOR. T iy a tr e ta r ih i v e D r a m a tu r g i in c e I e m e s i (4 3 ve s .) : Y e n iş e h ir g e liş im i, o I a y l' yazar U y g u Ia m a k o r, ve o y u n Ia r, oyununun ç a lış m a I a r ı: sahne k o s tü m T iy a tr o s u n u n b e lg e s e l e s k iz ç iz e lg e I e r i, ve R e ji in c e le n m e s i.d e f te r i, p I a n I a r ı, ta s I a k la r ı, k u r u lu ş 'K e n n e d y de- m a k e tle r , f o to ğ r a f la r . Varoluşçuluk ve "M ezarsız Ö lüler": 7 6 4 4 S e v in ç E R D İL E K . T iy a tr o m esi ( 4 4 s .) : ta r ih i ve ç a lış m a la r ı: R e ji e s k iz - I e r i v e f o to ğ r a f la r . T İY A T R O VE BALE K A R Ş IL A Ş - T IR M A L A R ı Yenişehir Tiyatrosu ve İlk O yunu "K ennedy O layı": 14608 Sanat U y g u Ia m a M ax 'Y a ş lı tiy a tr o s u , tiy a tr o iI k T ü r k iy e 'd e tiy a tr o n u n m a ç a lış m a la r ı: ça- dekor r i, r e ji d e f te r i, te m s ild e n f o to ğ r a f la r . lik , d e r g ile r . T iy a tr o V a r o lu ş - tiy a tr o s u , ile S a r tr e 'ın D r a m a tu r g i V a ro Iu şç u Iu k , in c e le - V a r o lu ş ç u lu k K enneth M ac M il/an'ın "Rom eo ve Ju/iet" Balesi: 16313 S e ra p D A Y lO G L U . T iy a tr o T a r ih i v e D r a m a tu r g i m e s i ( 7 0 s .) : B a le e s e r i h a k k ın d a , p e a re ' in R o m e o v e J u I ie t'in in in c e le S hakes- k o re o g ra f- J a r a e tk is i, T iy a tr o o I a r a k R o m e o v e J u I ie t, K e n n e th M a c M ilI a n 'ın R om eo b a I e s i, b a I e m ü z iğ in d e k i n in f iI m p r o d ü k s iy o n u ç a lış m a I a r ı: n o tla r , dekor B a I e n in ve J u I ie t I e itm o tif le r , ü z e r in e .dans b a Ie - U y g u la m a düzeni ü z e r in e e s k iz I e r i, b a I e te m s iI I in in b ü - tü n f o to ğ r a f la r ı. 249 HABERLER L o rca 'n ın "K a n lı D ü ğ ü n " g ed ya sı ve R o d rig u es'in 17149 N evin ğ ü n B a lesi": T iyatro T arihi K anlı raf hakkında, olarak üzerine, D üğün dünyada balesi E rtürk bale dış yapısı ile T arihi ve D ram aturgi m esi (42 s.): Y azar, nem a R ecep 17041, YÖNDEM. T iyatro (koreog- ve S in em a d a "İsya n cıla r"ı: O yun, karşı1aştırılm ası.- incele- T iyatro ve S i- U ygulam a çalış- ve kostüm eskizleri, reji D eniz A plvor ve m üziği, eserdeki defteri, Ç ekim senaryosu, oyun-filim , fil- şem atik koreografiye koreografın verd{ği im - tutum u).- K oreografi örnekleri, ve eskizleri, RADYO baleden (68 s.): T iyatroda sanatı, O ndine, O ndine'nin T iyatro lar tarafından B alede A shton, balesi (A shtonun O ndine, O ndine F ouque'den farkı, dansla kişiliğin verilm esi, balenin m üziği.)- U ygulam a çalışm aları: balenin ışık provaları, leri, K oreografi balesinden ve rom antik A shton'un ve D ram aturgi incele- oyunu, stüdyo, sahne- karşılaştırm ası, çalışm aları: uygulam ası notları, P an.- P an'ın stüdyo U yradyo çalışm alarına fotoğraflar. P a n to m im ve E rd in ç 16859, İnci H A N C I. T iyatro eskizO dine E rdinç" D inçer m aları, D in çer: T arihi ve D ram aturgi si (55 s.): P antom im 'in devir tem sillerinden P eter P eter P A N T O M İM R ol dağıtım ı, dekor, kostüm notları, gulam a ait olarak A shton'un librettosunun m ikrofon koreograf- incelenm esi, K oreograf S ir F rederick T arihi m esi (50 s.): R adyo incelem esi çeşitli - T iY A T R O R a d yo , T iya tro ve "P eter P a n ": 15681, A y ten U N C U O G L U . fotoğraflar. T iyatro T arihi ve D ram aturgi OYUNU K A R Ş ıL A Ş T ıR M A S ı kostüm , dekor düşünce baleden m e ait fotoğraflar. U ygulam a notları, T iya tro d a ve B a led e "O n d in e": 1 7219 E fza K ıPÇ A K . B ale B ilg in er'in D ekor çalışm aları: notation K A R Ş ı- m aları: balesinin çeşitli unsurların kanlar, S iN E M A karşılaş- R odrigues'in tırılm ası, T iya tro d a D üğün ve ülkem izde VE L A Ş T ıR M A S ı incele- K anlı ele alınışı, T ragedyanın T iY A T R O K IN A C ı. ve D ram aturgi m esi (62 s.): L orca tragedyası, tra - "K a n lı D ü - incelem e- tarihçesi, ve sanatı. tekniği, U ygulam a çalış- F otoğraflar. Sevinç fotoğraflar. SO K U L L U Tiyatro Kürsüsü Sahne Uygulamaları K ürsüm üzde lere okutulan paralelolarak bilgilerini sahne uygulam a uygulam ası kuram sal öğrencilerin ile sindirm eleri dersleri tartışılıp Bu çindeki değgin sorunlar için de yapılm akta- dır. B u derslerde, genelolarak, lam asına ders- kuram sal üzerinde çözüm lenm ektedir. uygulam a gösteriler G ünü olan rafya F akültesi derslerinin her kapsam ı öğretim B ugüne değgin kürsüm üzde ve N utku i- PABUÇÇU LARı şu A H M E D iN M ACERA- N ancy T iyatroları Y arışm asında T iyatro SAVAŞ sunul" (1964-5 D önem i) netim inde; D il ve T arih-C oğüyelerine M ei- yönetim inde oyunlar oynanm ıştır: Ç ağan-N utku: yıl D ünya 27 M art'ta necke "iskerleç" : sahne uygu- sahne m aktadır. (N utku (N utku U luslararası OYUNU Y önetim inde; yö- Ü niv. "ikincilik") (1964-5 D önem i) E rlangen U lus- 250 HABERLER lararası Üniv. Tiyatroları Yarışmasında "Reji Birinciliği") "B iz ça tışm a siya sete n e ka d a r b a ğ lı o ld u ğ u n u a çıkla m a k Plautus: SÖZDE KAHRAMAN (1965-66 Dönemi) Çeviri: T. Uzel (Meinecke yönetiminde) Güngör Dilmen: Musahipzade Celal: b u ld u k şu so n d iğ im i b elirtm ek isterim . Kukla Oyunu: FAUST (1967-68 Döneminde) Çeviri: M. Özgü (Meinecke yönetiminde) Şinasi-Suat-Özakman: TÜRK USULÜ EVLENME 18591959 (1968-69 Dönemi.Nutku Yönetiminde) Gyula Hay: AT (1969-70 Dönemi) (Nutku Çevirisi ve yönetiminde) Shakespeare: KISA SA KISAS (1969-70 Dönemi). Çeviri: İ. G. Arcan (Meinecke yönetiminde) 1969-70 ders yılının uygulama çalışması olarak sahneye konulan At ve KISASA KISAS adlı oyunlar üzerinde yönetm~nler tarafından yazılan yazıları aşağıya aktarıyoruz. HAY VE "AT" i 5 Mayıs 1970 tarihinde yetmiş yaşına giren Hay, çeşitli ülkelerde oynanmış, sayıları bir düzinenin üstünde olan oyunlarıyla haklı bir ün yapmıştır. Aslı Macar olan Hay, 1960'tan beri İsviçre'de yaşamakta veoyunlarını Almanca yazmaktadır. Yazarı, seyircimiz, ilk kez "AT" ile tanıyor. Çağdaş tiyatronun bu önemli yazarının tiyatrodaki tutumunu, onun 1956 yılında şu sözlerinden anlıyoruz: için g ü n lerd e. D ü şü n celerim d e sık sık B rech t'e yö n el- O n u n eser/e- rin d en ö ğ ren d iğ im şey, b ir ya za rın , cıd ır.. ve b ir ya za r g erçeğ e ve ne in a n d o ğ ru o la n a b a ğ lı ka ld ığ ı sü rece g erçek d e o ya za rı ya rı yo ld a b ra km a ya ca ktır. G e- lecek ku şa kla r ha- ya l BALABAN AGA (1967-68 Dönemi) (Nutku yönetiminde) yıldönümü dolayısiyle (GYULA) ep ey im ka n o lu rsa o lsu n g erçekleri ya n sıtm a sı MİDAS'IN KULAKLARı (1966-67 Dönemi) (Nutku yönetiminde; Nancy Uluslalararası Üniversite Tiyatroları Yarışmasında "Özel Bröve") JULIUS M a ca r ya za rla r, g ü n lü k la rım ız için d e ed eb i g elişim in o n d a n , b u g ü n b izim ed em iyeceğ im iz ka d a r, ço k şey ö ğ ren eceklerd ir. " "At" ilk kez 1964 yazında Salzburg Şenliği'nde oynanmıştır. Yazar, bu oyununda da - öbür oyunlarının bir kısmında yaptığı gibi - geriye giderek Caligula yönetimini ele almış, bunu çağdaş bir sorun üzerine oturtmuştur; "At" bir diktatörlük düzeninin persiflajıdır. Bu oyunda, Caligula bir atı konsül olarak, seçiyor, ama tarihte bunun böyle olup olmadığı önemli değildir; tiyatroda önemli olan tarih olaylarını yansıt. maktan çok, tarih olaylarını yorumlamak ve çağdaş seyirciyi uyarmaktır. Hay'ın orta AI.man ve İtalyan faşizmini görerek yazdığı bu oyunu ile uygarlığın tehlikeli bir dönemece girdiği çağımızda hala Caligula'ların yaşadığını bir kez daha hatırlarız. Bu oyundaki "Caligula" yönetiminde, o ülkede yaşıyan insanlar bir "yığın" olarak bırakılmakta böylece yönetenler kendi kişisel çıkarlarını, başkalarını ezerek sürdürüp gitmektedirler. Bunun için de, oyunda,yığınlara gem takılmakta, bu yı~ınlar birtakım saçma sapan modalarla uyutulmaktadır. Caligula gibi, devlet kasasını bile soyan yöneticileri eğlenceli, ama gizli bir burukluk içinde gösteren Hay, aynı zamanda yöneticilerin büyüklük hastalığını körükliyen çıkarcı şakşakçıları da bu oyunda ele almıştır. "At" 'ezen ile ezileni çocuksu bir oyun havasında gösteren, ama değindiği gerçeklerle çağımızın ciddi sorunlarına yönelen bir eserdir. Hay'ın bu çocuksu görünüşü ardında, oldukça karamsar, acı çeken bir insanın düşüncesi vardır. Söylev çekmekten 251 HABERLER hoşlanm adığını şüncelerini sık sık belirten yazar, dü- bir m izah havası içinde verm eyi oyunun sahne "çocuksuluk" üzerindeki yorum unda vurgulandı. D ekor, daha dO ğru bulm uş olabilir. A ncak bu oyu- bir tarih dönem ini nun ereği yalnızca ça- Iandı, da tanı- toplar, silindirlerle tüm ler R om a güldürrnek değildir, ğım ızın dehşet verici C aligula'larını . m am ızı sağlıyor. "A t" de araştırm a T iyatro uygulam a ve çalışm a K ürsüsü yönünden öğrencilerine olanakları sağladı. eşyalar m indeki geniş C aligula'nın kildi; İm paratorluğu'nun başına geçtiği İsa'dan sonra 37 yılı ile öldürüldüğü 41 yılı- oynadığı İm paratorluğu'nun için süslerden, dekoru, kostüm leri, kürsüsü G erek atölyelerde, gerek elde çalışan elem anlar arasında araştırm alardan başka, edi- öğrencileri len bilgilerin çağdaş açıdan değerlendirilm esi yonel sanatçı yoğun bir çalışm ayı gerektirdi. A yrıca, oyu- mü nun alınarak m ıştır. tatbikat ken tutkularına çocuksu tutum u "K IS A S A göz önüne sonra olarak W. M easure'ı sik H ay'ın kurulduğu eserler 'M easure geleneğe 'karanlık tatbikat P rof. sadık kom edi', kalarak seçtiği m etin yönünden uğraştırdı. F ransızcadan A rcan'ın tinden K ürsüm üzce T iyatrosu bir çevirisinden etrafına kadar U lusunun tü- çıkarılNUTKU edilerek N ispeten düzeltilm iş çalışm alarına M ax ve 'K IS A S A yönetim evrensel özü geçerli bir tem a bir sevgisini yorum a yeteri olarak gitm em işti. kaybetm em ek kaçan sorunu için so- bir D üka ve yasala- rı çok sıkı bir şekilde uygulam aya çalışır- ayni m ensup suçu kendi olduğu soylu getirilm iş olduğu bu eserde P rof. M einecke bayağılığından kınlığından lüğünü yakınan S ahneye ğuna ve suç işlem eye yatyöneticilerin iki yüzlü- vurgulam ıştı. koyuş ta S hakespeare' sinin biçim i, dekor olanaklar anlayışı ölçüsünde ve sahne- oyunculu- sadık kalm aya çalışıldı. İç sahne hissini veren podium , ya- nında iki kapı, apron stage'in parm aklıkları, heaven'a benzetilm ek için sahne gerilen m avi perde 'G lobe'tan "R am p ise hem hem lerde de daha m ekanları önde oynanm ası m üzük çağının ve uygulam aya B öylece 'K IS A S A oyununun m el düşüncelerle hem yüzyıllık özellikleri gözden m üzün açısından çalışılm ış ve kostüm - bir özellikleri gidildi. K IS A S ' ile hem bir çağında sahnelendiği de günüm üzün de dört gereken 'K IS A S A S hakespeare S hakespeare verm ede kullanıldı. için hazırlanan de üzerine esinlenilm işti. çeşitli sahnelerde araştırıldı başlandı. M einecke bir eldeki fazla dram aturgi kapılarak yanyana K IS A S ' reji değişik rum iuluğundan ortaya ustaca kontrol yerleştirilen görm üş B u uygulam anın sınıf ile halk tabakasının kom ik seçerken çağdaş olduğu farkedildi. iki aydan P rof. K IS A S '1 odalarda hiç bir profes- tarafından vekilinin ve S chlegel-T ieck A lm an- yapıldı. m etinle U zm an izniyle sağlan- çevirinin de yer yer oriji- aslından çalışm aları İst. Ş ehir geçen yıllar dili eskit- uzaklaşm ış üzerinde İ. çevirdiği m e- yararlanılm ası aradan m işti. F ransızca m etin yapılm ıştır. teknik Ö zdem ir işleyen bu öğren- 1953 yılında ve sayın A rcan'ın nal m etinden çalışm aları M einecke'nin G alip m ıştı. F akat tarafından yoktur. ö~ renciler kU L .- halkın M ax cileri bir hayli ca F or ilk yıldanberi üzerinde U zm an İngilizce 'A T 'ından 'K IS A S A K IS A S ' adıyla oynadı. yaptıran aynı G yula S hakespeare'in K ürsüm üzün eşyaları K IS A S " G eçen yıl D enem e sahnem izde çalışm ası nite- ve aksesuvarı her zam an olduğu gibi tiyatro ve giyim i üzerinde di- biçim sel yararlanıldı. O yunun o dönem in davranışları o döne- "üsliiplaştırılarak" nın tarih ve sosyoloji açısından incelenm esi; töreleri, küpler, verilrneğe çalışıldı. K os- özellikleri liklerden R om a verm iyecek yolda soyut- çocukların bunun bu belli hangi te- incelenm iş sahne olanakları" içinklasik eserin kendi ve günü- kaçırılm adan nasıl oynanacağı üzerinde oldu. S evinç S O K U L L U d 252 HABERLER Gyula Hay'in "At" oyunundan bir sahne Shakespeare'in "Kısasa Kısas" adlı komedyasından bir sahne c .. 253 lIABERLER T İY A T R O A R A Ş T IR M A L A R I V E R İL E N TÖREN 20 A ğ u s to s T iy a tro le rin i o n u rla m a k h in d e , P a z a rte s i tü s ü n d e , ü z e re F a k ü lte s i k u ru la n yeni 1 5 E y lü l günü ü y e le rd e n v e T iy a tro ta rih in d e E n s titü s ü , saat b ir to p la n tı d a v e tli ra fy a 1969 A ra ş tırm a la rı E N S T İT Ü S Ü N Ü N başka 1 9 7 0 ta ri- 1 7 ,0 0 'd e , y a p m ış üye- E n s ti- v e to p la n tıy a . D iL v e T a rih -C o ğ - D ekanı ile K ü rsü sü n ü n Ö ğ re tim ö ğ re n c ile ri ü y e le ri d e k a tıl- Ç a ğ rıla n ü y e le rd e n ile P ro f. D r. T u n c e l, D r. ve R a g ıp v e rs ite s i D r. T iy a tro H e in z Sevda K ü rsü sü ve Ö ğ re tim m iş tir. ğ ın " ç e v re n in b ir doğal a la n ın d a , Ö ğ re tim dan H itit G ö re v lis i g ö s te rilip M üzesi y a tro tö re n in e T ö re n , da d ı. O n d a n D r. D il tiy a t- "ça- M e la h a t sahneye y itird iğ im iz ü z e re d u ru şu n a v e rd i. D r. b e lg e le rin i D r. b u lu n m a s ın d a n h a lin d e s o n u ç la rd a n rid e E n s titü iç in d e ha~ re n c ile ri tiy a tro s e y re ttirilip D il g e le re k , ve T i- ra rlı b irb irin e g ö rü ş m e le r P ro f. so n ra da 20, b irlik te 3 0 'd a T iy a tro d ü rü P ro f. n e ş e li b ir h a v a A kşam ı ve öğ- s e v in ç li, ya- da 'T u n c e l 'i n M illi E n s titü a ra c ı- T iy a tro M e r k e z i 'n i n ) K ent sahne fo to ğ ra fla r ü y e le ri y a k la ş tıra n o ld u . oda a rş iv i te z le ri, ö ğ re tim titü s ü hep E n s titü E n s titü ç iz im le ri v e B e d re ttin O t e l i 'n d e , E ns- konuğu y e m e k te g e ç ird ile r. 1 7 .0 0 'd e F a k ü l- k e n d ile rin e , (M ille tle ra ra s ı o la ra k ve v e rm iş tir. l ı ğ i y l e , İ T İ 'n i n T ü rk iy e b ir s ü re s ö y le m iş b ire r b ire r, ü y e lik ö ğ re n c ile rin k o n u k la rı, Ü y e le ri, e n k ıs a in a n d ığ ın ı s o n ra k o n u k la ra , O ndan ta ra fın - iy i ile - te b rik le rle iç in d e , ü y e le rin in m e m n u n lu ğ u n u , b e lg e le rin i g ö s te rild i. böy- a ld ık la rı y e n i ü y e le rin e la rı a ç ıld ı. B u ra d a P ro f. g e le re k .v e E n s t i t ü E n s titü n ü n T ö re n d e n ü y e lik d e ğ e rli k o n u k la rın ç a lış m a la rın ın g e liş e c e ğ in e s ö z le rin in e tti. D e k a n K ü rsü y e duyduğu saygı ü y e le re , ç a lış m a la riy le E y lü l da ric a le s in e g ü z e l b ir to p la n tıd a e k ip anm ak a ç ış s ö y le v in i Ö zgü, yeni o ra d a son tiy a tro 3 d a k ik a - M e la h a t T u ra n s e la m - ile o g ü n to p ra ğ a A rd ın d a n v e rm e s in i Ş e ra fe ttin g iy s is i iç in d e S e v e n g i l 'i D e k a n 'd a n iy i u y a n A nd T a rih -C o ğ ra fy a P ro f. sonunda, k a tıld ıla r. ve k a ld ırd ı. a ç ılP ro f. d e ğ e rli b u lu n a n la rı 14 ile ik i A hm et k o s tü m M e tin E n s t i t ü s ü 'n ü n R e fik s a lo n d a ile M ü d ü rü b a ş la m a d a n , a d a m ım ız ı:, S e rm e t Ç a ğ a n v e k ita p lık la rı, A n k a r a 'd a so n ra s ö z le rin e m a k e tle ri, N u tk u E n s titü ü y e le ri v e k o n u k la rı so n ra , g ü n le rd e S a h n e s in d e , u v e rtü rü Ö z g ü , a k a d e m ik g e le re k 'l a d ı k t a n da da A n k a r a 'd a , p ro v a la rı so n ra ONURUNA D enem e " E g m o n t" b ir güzel çok ÜYELERİ E n s titü n ü n B e e t h o v e n 'i n g e z d iril- Ö z d e m ir D r. K ü l- hava T i y a t r o s u 'n u F a k ü lte s in e A ra ş tırm a la rı a ç ıla n H ava S a r a y ı 'n ı g e z d irild ik te n T a rih -C o ğ ra fy a D oçent b e ğ e n m iş le r. D r. k a rş ıla n d ıla r. y a p ıla rı a ç ık k o ş u lla rın a Sabahı D oç. T i- v e k e n d ile rin e , ile b e z e n m iş o la ra k 1 9 7 0 P a z a rte s i günü, İs ta n b u l R u m e lih is a r tiy a tro " Ü n i- M a rg re th Ü yesi K ü ltü r o la n a k la rı o la ra k , D r. S a ra y ı-M ü z e s i P ro fe s ö rle r, tü m y a p ı" T opkapı g e le - P ro fe s ö rle rin d e n tü r S a ra y ı ile R u m e lih is a r ro su in c e le m e 1970, C um a k a rş ıla n m ış D r. V iy a n a ile Ş e n e r ta ra fın d a n A l a n ı 'n d a ve o ld u ğ u n d a n K in d e rm a n n K ü rsü sü D r. B e d re ttin b u lu n m u ş la r, ü y e le rd e n D i e t r i c h ,l I E y l ü l y a tro P ro f. İ n g i l t e r e 'd e g e z is in d e Y abancı E rtu ğ ru l O ra n sa y h a z ır Ş a h in b a ş a ra ş tırm a m e m iş tir. Ü n e r, O n a ra n İrfa n M u h s in G ü lte k in Ş e rif P ro f. t e s i 'n d e , v e rile n m ış la rd ır. A lim YENİ * A ra ş tırm a la rı D r. M e la h a t E n s titü s ü Ö z g ü 'n ü n M ü- s ö y le v i: d ----------------------------- b 254 ------- HABERLER S a y ın D e k a n ım ız , Ü n iv e rs ite Ie r b u Iu n a n D e ğ e rli K anununun T iy a tro Ü y e le rim iz v e K o n u k Ia rım ız ! 2. m addesi g e re ğ in c e , A ra ş tırm a Ia rı d ra m ve sahne s a n a tIa rı m a la r yapm ak, y a y ın la m a k E n s titü m ü z , s in e m a , ra d y o , te Ie v iz y o n v e T iy a tro F a k ü Ite m iz e 2 0 A ğ u s to s b a ğ lı v e tü z e l k iş iliğ i 1 9 6 9 ta rih in d e v e s a h n e m ü z iğ i K ü rs ü s ü n ü n k u ru Id u . A m a c ı, a Ia n Ia rın d a a ra ş tır- v e rd iğ i b iIg iIe rle u y g u Ia m a la rd a bu- lu n m a k . B iz im , b u n d a n d a P ro f. B e d re ttin tü n ü n ö n c e d e b ir T iy a tro k u ru lm a s ın d a v e y ü rü tü lm e s in d e te n in iç in d e k u ru ld u ğ u yaşam da, e n s titü le r, h a ld e , ö ğ re tim ra s Ia d ığ ın d a n , a Itın d a b u s e m in e rle rd e g o w e n , b iz d e n O nun s e m in e iIe r dünyaya v e rilm e s in i E n s titü , m e rk e z le rid ir. E n s titü , K e n n e t:ı Ü n iv e rs i- Ö ğ re tim yapa- y a z d ö n e m in d e , M a c g o w e n 'in P ro f. G ra n t y a n ı s ıra d a tiy a tro u z m a n Ia r b u ra d a ve 'a n c a k y ö n e tim i ta rtış ılı v e e le ş tiriId i. P ro f. K e n n e th ik in c i o Ia ra k d e rs Ie rin in N u tk u P ro f. b iz d e n ra h m e tle M e tin R e d fo rd y a z a rla rım ız a y rıId ık ta n A nd iIe u y a n ık , M ac- g e tiriId i. v e tiy a tro s o n ra , a n m a y ı b ir ö d e v K u ru lu , tiy a tro uygun o rta g ö rd ü le r. O y u n la rın ın B ib Iio g ra fy a s l Y eni v e K a ra g ö z ile " M u s a h ip z a d e v e rrn e ğ e b a ş la m ış tı. g e Ie n iIe b ir k ita p lık İş le r b ö y le s in e y ü rü rk e n , iç e rd e d iğ e r b ö lü m Ie rd e d e ta n ıd ıIa r. v e d ış a rıd a n , O yun E n s titü n ü n k a lm a , iç e ri s o k u Im ıy a c a k ö ğ re n c ile r, k u rd u Ia r. ik is i d e b ilirim . En- ç a lış k a n ö ğ re tim okuyan ö ğ re n c i- d e rs Ie re k a p a tıIm a s ı y a n k ıs ı o Iu m s u z u ta n ç g e re k s e n d i. Ü s te lik ö tü rü k a p a tlIm ış 1 . Ö ğ re tim İlk g ö rü ş T iy a tro E n s titü Ie r o lm a d a n ü s tü n K ü rs ü s ü g e ç ic i .o Ia ra k o ld u : D e m e k ki v e ric i b ir ç a lış m a o Im a z E n s titü T iy a tro Ü n iv e rs ite n in iç in - b iIg in Ie r v a r d e n ild i. ö ğ re n c ile ri, ö y le s in e iç in d e b ir y ü k s e k ö ğ - a ra ş tırm a la rın d a b irb irle rin d e n d o ğ ru g id ilm e k is te n d i. B u is te k ik iy e a y rıId ı: d e n ild i. iç in g e ç ic i o la ra k İlk m e z u n la rın ı y e n id e n b a tı tiy a tro s u n a T ü rk -O s m a n lı E n s titü . d e n iId i. bunun 1 9 6 4 y ıIın d a k u ru ld u . B ir T iy a tro y a y ın Ia d ı b u Ia n , Ü n iv e rs ite n in d e ğ ild i. E n s titü n ü n konusunda, ta m a m lıy a lım g e Id i v e E n s titü , G e Ie n e k s e I tiy a tro d a n m e s in d e tiy a tro n u n a ra ş tırm a ö ğ re tim i k a p a tıla n tırm a a la n ı b u lu n u y o r: b irik tird ile r. o n u n b ir k ü rs ü s ü o Im a d ığ ı iç in a ç ık ta b ıra k tı. G ö rü ş le r k a ls ın , Ö ğ re tim g a z e te k e s in - g e re k ti; ç ü n k ü E n s titü , b ir ç e ş it d e rs k ü rs ü Ie ri iç in e a la n b ö Iü m ç a lış m a la rın a d e , tiy a tro k o n u s u n u , 2 . E n s titü de, iIg i g ö s te rd i. a d lı ik i d e k ita p k i, b u n Ia r a rtık b ire r b e lg e iIe y e tin m e z o lm u ş la rd ı. y a ra rla n a b ile c e k çok o la n , y a s a k e d iIm e s i g e re k e n a n la y ış ta O y s a E n s titü , b u tip a n Ia y ış Ia rd a n d e rs - b iId ire n ik i y ıllık b ir b e Ig e b e lg e Ie rin i to p la y ıp tiy a tro y u , E n s titü n ü n E s k i y e n i y a z ı k ita p Ia rın ı, C e IiiI v e T iy a tro s u " K a p a tıIm a s ın ın d e , ta e s k i ç a ğ la rım ız d a n k a p ıs ın d a n E n s titü 'y e , d e rs le rin i e d e c e k o Ia n ö ğ re n c iIe re , y a In ız , d e v a m e ttik le rin i Ü y e le ri d e , k e n d i ç a b a la rı lın d a , o k u n u r, K e n d iIe rin i P ro fe s ö rle r d e rs o Ia ra k Ie rin e d e v a m re tim A m a, k a z a n d ırd ı. le re , y a rd ım c ı a rtm ış tı a ra ş tırm a p e k d u ru Im a m ış tı. E n s titü 'y e Ş e n e r, Ö z d e m ir O z a m a n Ia r, tile rin i, b ire r v e rd iIe r. Y a b a n c ı g ö z Ie rin i y u m d u Ia r. s titü , b iz e S e v d a ü y e le ri ü z e rin d e v e o y u n y a z a rlığ ı k o n fe ra n s la r e m e k Ie ri o ld u . b a ş ın a b u E n s ti- y e te n e k li d e ğ ild i. B ilin d iğ i g ib i, a k a d e m ik d ü z e n Ie y e b iIm iş tir. s o n ra , v a rd ı. 1 9 5 8 y ılın d a k u ru lm u ş , g e tiriIm iş ti. M e s Ie k ta ş la rım ın , ö ğ re n c i a Ia m a m ış , ü s te lik d e a ç ılış ı y a z d ö n e m in e o y u n ö n ö rg ü s ü a y rıId ık ta n e Ie ş tirm e a d a m Ia rım ız o Ia n d ış a rd a n ö ğ re n c i k o n u s u y a z a rla riy Ie büyük yapm ağa a y rıc a b ü tç e le ri m a z Ia r. B u n u n iç in d e E n s titü , oyun E n s titü m ü z T u n c e I iIe P ro f. İrfa n Ş a h in b a ş s o n ra d a , 1 9 6 9 y ı- a ç ıld ı. g e ç iş y a p a n ü lk e m iz d e k ü ltü rü n ü k a p a tıld ı. v e rd ik te n m eydana d a g e n iş b ir y e ri v a r.Y a z llı o y u n la rın g e n iş b ir b iIim s e l a ra ş - g e tire n ç e ş itli e tk e n le rin in c e le n - e d e b iy a t y ö n ü ile b e ra b e r tiy a tro , 255 llABERLER geleneksel tiyatro ile bugünkü tiyatro arasındaki bağların incelenm esi, dram ve sahne sanatının teknik yönleri gibi çeşitli konular, üniversitenin, bilim sel alanda aydınlatılm asını beklediği konulardır. A yrıca da, A rkeoloji, T ürk E debiyatı, A lm an, F ransız, İngiliz, İtalyan ve R us edebiyatıarı, halk bilim i etnoloji, toplum bilim , ruh bilim , T ürk tarihi gibi çeşitli dallariyle iş birliği yaparak ortak konular üzerinde de araştırm a yapacaktır. H ele T ürk dili yoIiyle, T ürk dilinin ses olarak değerlendirilm esinin verileri çok yararlı olacaktır. S onra da sinem a, radyo, televizyon ve sahne m üziği alanlarında araştırm alar yapacaktır. T iyatro A raştırm aları tırm aları" E nstitüsünün am acı budur. İlk verim lerini geçen yıl çıkan "T iyatro A raş- dergisi ile verdi. Y önetm eliğim izin 4. m addesi, üç çeşit üye gösteriyor: A sli, A sli üyelerim iz arasında m ek istediğlm izden, Y önetim K urulum uzun P rofesörler K urulunun şeref ve m uhabir üye. dram , m üzik ve sinem a alanında çalışan üyelerim izi de görönerisi, G enel K urulum uzun seçim i ve kararı ile daha şu öğretim üyeleri asli üye olm uşlardır: 1. P rof. B edrettin T u n c e i: F akültem izde ilk kurulan T iyatro E nstitüsünün M üdürü, şim di de uluslararası T iyatro E nstitüsünün hizm etlerigeçen (İT İ'nin) T ürkiye kolunda büyük bir üyesi. Y azm ağa başlam ış olduğu T iyatro T arihinin (1938) çıkm ıştır. T iyatro konusunda ı. cildi yazıları ve başarılı çevirileriyle tanınm ıştır. B u yıl V enedik'te açılan B ibbliena D ekor ve K ostüm S ergisi'nde bulunm uşlar, ve bu serginin katoloğunu E nstitüm üze bağışlam ışlardır. 2. P rof. İrfan Ş a h i n b a ş: F akültem izde ilk kurulan T iyatro E nstitüsünün 2. M ü- dürü, D evlet T iyatrosu, E debi H eyet Ü yesi. Y azm ağa başlam ış olduğu "İngiliz T iyatrosu'nun T arihi'nin ı. cildi çıkm ıştır (1950). T iyatro konusunda yazıları ve başarılı çevirileri ile tanınm ıştır 3. D r. G ültekin O r a n say: A nkara D evlet K onservatuvarında asli, F akültem izde K onferansçi olarak sahne m üziği konusu üzerinde konuşm aktadır. M üzik alanın- da yedi kitabı vardır: - "G eleneksel T ürk S anat K üğü" A lm anca olarak çıkm ştır (1964). - "B atı tekniğiyle yazan altm ış T ürk B ağdar" - "A tatürk ve K üğ" - "A nkara D evlet K onservatuvarı" (1965). (1965). (O tuzuncu Y ıl: M C M L X V I, 1966). - "15. Y üzyıldan 19. yüzyıla dek geleneksel T ürk S anat K üğünde ezgisel çizgi ve ve M akam K avram ı" - "K onçerto K ılavuzu" - "T ürkiye'nin - "K onçerto A lm anca olarak (1966). (1967). B atı S anat K üğü yaşam ında K im K im dir." K ılavuzu" "M üzik G örüşleri", (1968) (1967). "D evlet T iyatrosu", "D evlet O perası", "O pus" ve "G rove's" gibi m üzik dergilerinde yazılan, uzun, orta ve kısa dalga A nkara radyolarında, yüzlerce program ı ile tanınm ıştır. d) D r. A lim Ş erif O nar a n: İçişleri B akanlığında T etkik M üşaviri ve F akülte- m izde K onferansçı olarak S inem a konusu - "S inernatografik H ürriyet" adlı kitabı üzerinde konuşm aktadır. ile (1968) - "F ilm ve F ilm S enaryolarının K ontrolünde Ş ahıs B akım ından K ayıtlarnalar" (9169) 256 lfABERLER - " F ilm le rin ve F ilm S e n a ry o la rın ın K o n tro lÜ n d e D e v le t S is te m i" (1 9 6 9 ) y a z ıla riy le ta n ın m ış tır. B u a s li ü y e le rim iz i te b rik e d e r, k e n d ile rin d e n E n s titü m ü z iç in y a rd ım la rın ı e s irg e m e - m e le rin ib e k le riz . T iy a tro A ra ş tırm a la rı la r d ış ın d a a y n i k o n u la r E n s titü s ü p a y e s i v e rile b ilir, d e m e k te d ir. m ış y ıl b u a la n d a Y ö n e tim ra rı M u h s in 6 . m a d d e s i, T ü rk ü n iv e rs ite v e k u ru m - y a y ın la riy le ta n ın m ış k im s e le re B u m a d d e y e d a y a n a ra k ö n e ris i, G e n e l K u ru lu m u z u n Ü y e liğ i" " Ş e re f T ü rk T iy a tro s u 'n u n b a ş a rı ile ç a lış m ış o la n b ü y ü k tiy a tro K u ru lu m u z u n ile " Ş e re f y ö n e tm e liğ in in ile m e ş g u lo la n , a d a m ım ız Ü y e liğ i" k u ru c u s u M u h s in E rt s e ç im i v e P ro fe s ö rle r v e a .lt- u ğ r u l'a K u ru lu n u n ka- p a y e s i v e rilm iş tir. E rtu ğ ru l, T ü rk s a h n e s in e re n k , a n la m ve düzen g e tirm iş , s a h n e m iz i sanat a la n ın a ç e k m e k iç in u ğ ra ş m ış , y a z a r, o y u n c u v e y ö n e tic i o la ra k h e m k e n d in i, h e m d e e tra fın d a k ile ri önünde y e tiş tirm iş tir. m u tlu lu k te liğ in i o n u n la T iy a tro s u O na d u y u y o ru z . k a z a n d ı. d a , T ü rk y a ln ız A h m e t V e fik P a ş a 'n ın O y u n la rd a v e d ü ğ ü n le rd e , T epebaşı K üçük B una T iy a tro s u 'n a T iy a tro 'n u n v e g e liş e n D e v le t T iy a tro s u n a e tti. D a h a ç a b a s iy le to p lu m hep onun b a ş ıb o ş lu k ta n ş e re fli b ir to p lu lu k " T iy a tro k u rm u ş tu . ilk y ılla rd a n g ib i, b a ş lıy a ra k ü n iv e rs ite le rim iz d e , y ıl ö n c e , 1 9 4 1 'd e , b ir y a z ı ile İs ta n b u l nan z o ru n lu ğ u " B irin c i T iy a tro nunda b e lirtm iş tir. d e E d e b iy a t M u h s in iç in , tiy a tro s u O zam an, onun savundu. b a ş v u ra ra k , b u d ile k ç e s i, O n b e ş y ıl s o n ra d a 1 9 5 6 y ılın ın K a s ım K o n fe ra n s ı" iç in d e b ir H a la g e rç e k - " B ö lg e T iy a tro la rı" F a k ü lte le rin d e E rtu ğ ru l Ü n iv e rs ite s i'n e te ş v ik o ld u ğ u g ib i b ir o k u lu b u id i. O k u lla rım ız d a , g e rç e k le ş e c e ğ i n e in a n d ığ ım ız ilk o la ra k K ü- s e rp ile n b ire r T iy a tro B undan ta m "henüz zam anı a y ın d a , B o m b a y 'd a ü z e rin e b ir y a z ı y a z a r M u h s in 28 b ö y le b ir E n s titü n ü n E rtu ğ ru l. g e l- to p la - B u .y a z ın ın s o - d a b iz le r ş u c ü m le le ri o k u ru z : " Y a ln ız ro g e re k tiğ in i d iy e re d d e d ilm iş . h a lin d e ç a lış tırm a k ö z e llik le k u ru lm a s ın ın a ç ılm a s ın d a k i o lm a s ı, A n k a ra 'd a İk i k o l ü z e rin d e o n u , B a tı'd a ilk k u ru la n ilk e l n in k u ru lm a s ı, g irm e s in i d e is te y e n g e n e ilk o , o lm u ş tu r. E n s titü s ü m e d i" s o n u c u d u r. k u rta rm a k , T iy a tro n u n le ş e m e m iş o la n , a m a , b ir g ü n m u tla k a düşüncesi b e ğ e n im iz in " D a rü lb e d a y i" d a y ö n ü g e n e M u h s in E rtu ğ ru l v e rd i v e ö z e l tiy a tro la rı d ü z e n e s o k m a k , s a n a tç ıla rı M e s le k M e k te b i" g ird i. O g ü n e d e ğ in O rta - Ş e h ir T iy a tro s u ç a b a la rın ın e lin d e id i. G e d ik p a ş a b iric ik tiy a tro İs ta n b u l'd a b a k ıy o r, ile g e liş ti, u lu s a l n i- T a n z im a t e v re s in d e u y a n a n y a ş a m ım ız a ç ık a rm a la r, b ile e k liy o ru z . 1 9 3 0 y ılın d a , tiy a tro y u tiy a tro n u n b o z m u ş tu r. g e ç m e s i v e ta m a m la n m a s ı, a ç ılm a s ı, d e h a y ra n lık la M u h s in E rtu ğ ru l s a n a tı G ü llü A g o p 'la rın ş ö y le d u rs u n , g e ç e rli o la n o y u n K a ra g ö z ü d e ğ il, b ilim c ile r tiy a tro m u z , O n a d e ğ in tiy a tro d ilin i d ü z e ltm e k k ım ıld a n ış , v e rim le riy d i. s a n a tç ıla r -M o d e rn gönül is tiy o r y a z a r la r ım ız ın k u r s u n la r ; ki en y a k ın y e tiş e b ilm e s i b ö y le lik le de b iz , b ir zam anda iç in , E d e b iy a t A vrupa ve b iz im Ü n iv e r s ite m iz d e , b ilh a s s a tiy a t- F a k ü lte le r in d e , A m e r ik a 'd a n , h e le b ir e r ş im d i T iy a tr o E n s titü s ü A s y a 'd a n da geri k a lm ıy a lım ." M u h s in E rtu ğ ru l'u n b u d ile ğ i i i k o la ra k , g e re k K ü rs ü , g e re k s e E n s titü b a k ım ın d a n te m iz d e g e rç e k le ş m iş b u lu n u y o r. K e n d is in e A s y a , A v ru p a v e A m e rik a 'y a , y e tiş rn e k iç in g e re k e n ç a b a y ı g ö s te re c e ğ im iz e a ra m ız d a b u lu n m a s ı, e k tiğ i to h u m la r kanun b iz e b u g ü n ü n s ö z v e riy o ru z . a n la rın ı y e ş e rm iş , s a h n e y a ş a m ı y u rd u n v e y ö n e tm e lik le rim iz in lu y u z . O n a m u tlu önünüzde, b ü tü n ç ık m a s ın d a E n s titü M u h s in y a ş a tıy o r. h e r y a n ın d a te ş e k k ü r sanat şu anda a d a m ın ın g e liş rn e ğ e b a ş la m ış tır. ö n e m li ro lo y n a m ış tır. ü y e le ri a d ın a E rtu ğ ru l'u n B u büyük F a k ü l- h iç d e ğ ils e o n la ra K e n d is in e e d e rim . ç o k ş e y b o rç - HABERLER 257 İkinci "Şeref Üyeligi" payesini Prof. Dr. Ragıp Ü n er' e verdik. Kendisinin, özellikle Fakültemize göstermiş oldugu ilgi ve tiyatro konularına olan anlayışiyle Kürsümüzün ve Enstitümüzün kuruluşlarında bizlere destek olmuş, sözleri ve yazıları ile savımızı savunmuş, M ecliste, kanun ve yönetmeliklerimizin çıkmasında önemli rol oynamıştır. Kendisine çok şey borçluyuz. Ona önünüzde bütün Enstitü teşekkür ederim. üyeleri adına Kürsü ve Enstitümüzün kuruluşlarına, tiyatro bilimi yönünden, yolumuzu, Viyana Üniversitesi Tiyatro Kürsüsünün dünyaca ünlü bilginlerinden, emekliye ayrılmış bulunan Prof. Dr. Heinz K i n d e r m a n n ile, bugün Kürsü başında bulunan Prof. Dr. M argret D i e t r i c h aydınlatmışlardır. Yayınladıkları eserlerle bizlere ışık tuttular, sağladıkları burslarla genç öğretim üyelerimizin inceleme ve araştırmalarına yardımcı oldular; kendi Enstitülerinin çalışma tarzına baktırdılar; Kürsümüzde de projeksyonlu seri konferanslar verdiler. Kürsümüzün kuruluşundan bu yana, kendileriyle hep muhaberedeyiz. Sorularımızı hiç cevapsız bırakmadılar. Bizden de hep Türk Tiyatrosu üzerinde bilgi istediler, memleketlerinde, doçentıerimize Türk tiyatrosu üzerinde ders ve konferanslar verdirttiler ve Türk Tiyatrosu'nu tanıtma konusunda, Avusturya'da başarılı çalışmalar yaptılar. Öyle ki, Joseph Gregor'un sekiz ciltlik tiyatro rehberinde, şimdi, Prof.Dr. Heinz Kindermann ile M argret Dietrich'in teşvikleriyle Türk Tiyatrosu da yer almış bulunuyor. Bu nedenlerle, kendilerine, yönetmeligimizin 6. maddesi uyarınca "M uhabir-Şeref" üyeliğini verdik. İkisi de, şimdi aramızdadır. M üsaade derseniz, kendilerine bu sözlerimi Almanca olarak bildireyim: Sehr verehrte ,Herr Professor Dr. Heinz Kindermann M argret Dietrich! und Fniu Kollegin Prof. Dr. Erlauben Sie mir bitte, dass ich Sie beide zu gleicher Zeit anreden darf. Denn Sie haben uns immer zu gleicher Zeit, immer zusammen, über unsere Schwierigkeiten hinweggeholfen. Sei es auf wissenschaftlichem oder praktischem W ege. Ihre W erke Ieuchteten uns voran, so dass wir vertrauensvoll mit sicheren Schritten auftreten und für die Entwicklung unserer erst sehr jungen Theaterwissenschaft sorgen konnten. Sie standen unseren Jungen Dozenten hilfreich zur Seite und führten sie in Ihre Arbeitsweise ein, so dass sie durch Ihre Anregungen sehr gefördert wurden. Sie scheuten selbst die weite Reise hierher nicht um uns die ersten wissenschaftlichen Vortrage über das Theater zu halten. Sie antworteteden auf aıle unsere Fragen und interressierten sich selbst für das türkische Theater. Die erworbenen Kenntnisse gaben Sie dan n mit Erfolg in Österreich bekannt. Durch Ihre Anregung steht jetzt im Schauspielführer Joseph Gregors, M anches über das türkische Theater. -W ir fühlen uns alle mit Ihnen eng verbunden und möchten gerne Sie als Korrespondierender Ehrenmitglied unter uns haben. W ir sin d nun in der glücklichen Lage, neben unserem Lehrstuhl auch ein Institut für Theaterwissenschaft bekommen zu haben. W ir hoffen, wenn wir mit unseren Forschungen und Einrichtungen so weit sind auch einmal den internationalen Kongress [ür Theaterwissenschaft in der .Türkei, bei uns, unter dem Dach unseres Fakultats zu veranstalten. Nehmen Sie ,nun dieses Ehrenzeichen von unserer Seite an und lassen Sie uns für aıle Ihre Bemühungen herzlich danken. Sözlerime son vermeden önce, bu vesile ile, başta Dekanımız Prof. Dr. Şerafeddin Tur a n olmak üzere, ondan önceki Fakülte Dekanlarımıza da, sıra ile: Prof. Dr. M ustafa Ak t a ğ'a, Prof. Yaşar Ö n e n'e, Prof. Dr. Emin B i i g i ç'e, Tiyatro konusuna anlayış gösterdiklerinden, gerek kürsü, gerekse Enstitümüzün kuruluşlarında büyük yardımları dokunduğundan, önünüzde teşekkür eder ve Dekanıınızdan üyelik beratlarını dagıtmasını rica ederim: d .. --~ 258 HABERLER I. Asli Üyeliğe ı. II. III. P ro f. B ed rettin T u n cel 2. P ro f. İrfan Ş ah in b aş 3. D r. G ü ltek in 4. D r. A lim O ran say Ş erif O n ara~ Şeref Üyeliğine 5. M u h sin E rtu ğ ru l 6. P ro f. D r. R ag ıp Ü n er Muhabir Üyeliğine 7. P ro f. D r. H ein z K in d erm an n 8. P ro f. D r. M arg ret D ietrich M elahat ÖZGÜ 259 HABERLER T iy a tro A ra ş tırm a la rı E n s titü s ü Ü y e le ri, F a k ü lte D ekanı A te ş e s i ile b ira ra d a E n s titü J Ü y e le ri v e Ö ğ re n c ile r v e A v u s tu ry a K ü ltü r 260 HABERLER KONUK KONFERANSçaAR A V U S 1 F R Y A K Ü L T Ü R D A N ıŞ M A - oyununda L o u is G o rk i'n in F A K İR L E R N ı D R . H A N S B R U N M A Y R 'İN D iA P O - HANI (L 'A u b e rg e d e s P a u v re s ) a d lı o y u - Z İT İF L E R L E nunda K le c s , L . P ira n d e llo 'n u n V E R D tG t 1 3 M a y ıs s a b a h ı, s a a t 1970 KONFERANS; ta rih in d e Ç a rş a m b a 1 0 'd a , A v u s tu ry a K ü ltü r B a- k a n lığ ın ın D a n ış m a n ı D r. H a n s B ru n m a y r: "Avusturya Tiyatrosunun Günümüzdeki Durumu" k o n u s u ü z e rin d e , d ia p o z itifle r g ö s te re re k b ir k o n fe ra n s v e rd i. B u k o n fe ra n s ın m e tn in i T ü rk ç e y e ç e v iris iy le b irlik te d e rg im iz d e b a s d ık (A lm a n c a s ı: s . 1 2 7 ) (T ü rk - çesi s. 145) N İc O HAYVAN, ERDEM la V e rtu ) a d lı o y u n u n d a M Ü F E T T İş 'in d e B İL G İN SAHNE P E P E -N İN KONFERANSı Y U N U ; C O M M E D lA S A N A T Ç ıS ı VE O- C h le s ta k o v , K A D ıN L A R la B e te , E c z a c ı, G o g o l'ü n M o lie re 'in (L e s F e m m e s S a - v a n te s ) a d lı o y u n u n d a C h ry s a le g ib i ro lle ri o y n a d ı. G o ld o n i'n in ra c ıs ı o la ra k K IS K A N Ç (1 9 5 9 İT A L Y A N İN S A N , (L 'H o m m e , o y u n la rın ın y ü c e b ir " A Ş IK L A R " d a K A D ıN L A R 'd a V e n e d ik S io r T o d a ro F e s tiv a li) C H IN O İK İ E F E N D İN İN ic - F a b riz io , ve ARLEC- H İZ M E T İN D E a d lı o y u n d a P a n ta lo n e (1 9 5 9 , M ilo n o " P ic c o lo " T u rn e s i) ro lle rin i o y n a d ı. D E L L 'A R T E S in e m a F a a liy e tle ri: 19 N ic o O cak 1 9 0 9 'd a Pepe, y ö n e ttiğ i U d in e 'd e 1 9 3 0 'd a , R u g g e ro "L upi K u m p a n y a s ın a - B o rb o n i k a tıla ra k - doğan L u p i'n in P e s c a to ri" her ç e ş it ro lle ri o y n a m a k ü z e re m e s le k h a tın a a tİld ı; b u n u iz le y e re k "A G a n d u s ie " P . B o rb o n i" n in ve D . G a lli" n in , v e 1 9 4 0 'd a n 1 9 4 3 'e k a d a r " T o fa n o - R is s o n e - D e S ic a " n ın k u m p a n 'y a la rın a g ird i. S a v a ş ta n lip p o 'n u n 1 9 3 6 : İK İ 1 9 3 8 : P İL O T DON PASÇUALE, K R U JA ; 1941: 1 9 4 2 : İT İR A F D A G L IL A R s o n ra , IL TERESA 1940: DI V E N E R D I; C A S T IG L G O N E ; (Q u e g li 1944: ZA ZA ; SERRA; C A V A L IE R E (C o n fe s s io n e ), O lA R A B U S , LA CONTESSA A m a ro ); y a n ın d a , Ç A V U Ş (I D u e S e rg e n ti); L U C IA N O d e lla 1949: A C ı 1943: M o n ta g n a ); P İR İN Ç 1950: ŞEY TA N LA (R i s o ANLAŞM A ilk in P e p p in o D e F i- (P a tto c o n D ia v o lo ); 1 9 5 1 :. D İL E N C İN iN s o n ra K ıZ ı da R o m a 'd a , (L a F ig lia d e l M e n d ic a n te ); 1952: " T e a tro d e ll 'A te n e o " 'd a , ta m a m e n k e n d in e N A P O L E O N E M A H A L L E N İN ö z g ü b ir ta rz o la n k a ra k te r ro lle ri o y n a d ı. L E R İ (G li A n g e li d e l Q u a rtie re ), B Ü Y Ü K D aha V A R Y E T E (G ra n V a rie ta ); s o n ra b u tiy a tro n u n " a n im a te u r'''ü v e 1 9 5 2 -1 9 5 3 'te d e m ü d ü rü 1 9 5 5 -1 9 5 7 le rm o 'd a T o rin o 'd a , o ld u . 1 9 5 7 -1 9 5 8 'd e ik i a y rı " T e a tro S ta b ile " Pa- k u rd u M ELEK- 1 9 5 5 : L E V I- CONTE DE BRAGELONNE, TECAVÜZ (L 'ln tru s a ), Y E T İM E S İ (L 'O rfa n a GECE KONDU d e l G h e tto ); 1 9 5 9 : L E S T R lP S v e b u n la rı id a re e tti. 1 9 5 9 'd a n b u y a n a M i- A U S O L E IL ; 1 9 6 0 : D r. M A B U S E 'Ü N B İN la n o " P ic c o lo " T iy a tro s u n a b ir ç o k k e re le r GÖZÜ k a tıld ı. 1 9 6 1 : İT A L Y A N B üyük e ttiğ i o lm a s ın a da Vgo b ir k a ra k te r da titiz lik ra ğ m e n ; büyük B e tti'n in ve b a ş a rı ic ra (L e M o n o c le N o ir), E N P L E IN E C IR A G E ; o y u n la r- s a ğ la d ı; d o la y ıs iy le (D e lu g e ) a d lı o y u n u n d a A rc h ib a ld o (1 9 4 2 , R o m a , " T e a tro d e ll' A te n e o " ), R Ü Y A L A R IM IZ y in e (I Vgo N o s tri (İta lia - u z m a n la ş m ış d ra m a tik TUFAN K A P R İç ç o s u n is c h e C a p ric c io ); 1 9 6 2 : S İY A H M O N K L c a n lılık la ro lle rin d e (I M iIle O c c h i d e l D o tt. M a b u s e ); B e tti'n in S o g n i) a d lı 1 9 6 8 : IL PROFESSORE. D e n e m e c i v e e le ş tiric i o la ra k , " D ra m m a" v e " S c e n a rio " a d lı d e rg ile rle iş b irlig i y a p tığ ı g ib i, " E n c y c lo p e d ia d e l T e a tro " d a v e ç e ş itli İta ly a n y a z m ış tır. g a z e te le rin d e d e y a z ıla r 261 HABERLER K onferans'm Ö zeti: "Commedia delI'Arte" XV. yüzyılda, Kuzey İtalya şehirlerinde, halka açık meydanlarda doğmuş; halka mal edilmiş ve bazılarının inanma eğiliminde olduğu gibi edebi ve entelIektüellikle ilgili bir niteliğe bürünmemiştir. Şiirden yoksun oluşu bakımından, oyuncuların onu, temaşa vakıasının yerine ikame etmemelerini düşünmeleriyle, bir bakıma, Rönesans Tiyatrosu'na son vermiştir. Ama bu oyuncular kimlerdi? Profesyonel sanat veya "komedi sanatı" ya da daha iyisi "komedi takrir etme sanatı" anlamında oyunculuk mesleği nasıl doğmuştur? . Bu sorular tüm yeterli cevapları, (Nico Pepe'nin) konuşmaları sırasında almıştır. Oyunculukmesleğinin doğmasiyle, ilkel olarak zanni (veya zane, zani ya da zanin) maskesi'nden hareket edilerek gittikçe gelişmek suretiyle P antalone, A r/ecchino ve B orghella maskelerine ulaşılmıştır. Bugün bile oyunculuk yapan ve Pantalone rolünde uzmanlaşmış bulunan Nico Pepe, bu maskeler altında, kaba ve ilkel Z anni'den hareket ederek, (Pantalone'den önce tarihsel bakımdan "Komedide Eskiler" galerisinin kişisi olan) M agnifico'nun şehevi ve tutarsız çılgınlıklarına, oradan da gerçek ve kendine özgü P antalone'nin daha beşeri gülünçlerine ulaşacak; daha sonra da, A rlecchino'ya, B righella'ya, D oktor B alanzone'e ye ve K aptan Spaventa'ya geçecektir. Konferans ve gösteri, bundan sonra, "Commedia delI'Arte" 'nin Fransa'ya göçetmesi konusuna döndü; ilkin Lyon ve Paris'te elde edilen başarıların yankısiyle bu kendine özgü ve şaşaalı temaşa türünün Avrupa'nın büyük bir bölümünde, özellikle doğu kısmında etkisini nasıl genişletmiş olduğuna değinildi. "Commedia delI' Arte", kısa zamanda, modern komedyanın çıkış noktasında, Moliere'den, Marivaux'ya ve Goldoni'ye kadar, (birçok tiyatro yazarına) ilham kaynağı oldu. Tüm çağların tiyatrosunun temel deneyi olarak, "Commedia delI'Arte", aynı derecede önemi olmaksızın, tarihsel ve sosyal bir belge olarak da değerlendirilıniştir. Bu sanat ikiyüz yıl tartışılmaz bir başarı sağladı; Andreini'lerin, Biancoletti'lerin, Martinelli'lerin ve Darbes'lerin oluşturduğu bir oyuncular saltanatının doğup gelişmesine tanıklık etti. Bunu izleyerek, "Commedia delI'Arte"'nin, bayağılığa düştüğü ve Goldoni'nin yarattığı "devrime kadar, bir süre, güçlükle ömrünü sürdürdüğü görülmektedir. Melahat ALMAN OYUN YAZARLARıNDAN TANKRET DOSST'UN KÜRSÜSÜ ÖGRENCİLERİYLE KONUŞMASı Alman Yazarlarından Tankred Dorst bir konferans vermek ve eserlerinden parçalar okumak üzere Ankara'ya gelmiş, Tiyatro Kürsüsü öğrencileriyle, Almanya'. da çağdaş tiyatro sorunları üzerinde 9 Aralık 1970 Çarşamba günü, sabah saat 11.00', de bir konuşma yapmıştır. Konuşmalara Alman Dili ve Edebiyatı Profesörleriyle öğrencileri de katılmışlardır. Tankred Dorst, 1925 yılında Thüringen'in Sonneberg kentinde dünyaya geldi. Onyedi yaşında asker oldu. Amerika ________ ZZGÜ TİYATRO Birleşik Devletlerde, Belçika'da ve İngiltere'de tutsak olarak bulundu. Sonra Münih'de tiyatro ve sanat tarihi Öğretimini yaptı. Yayın Evlerinde, Okul filimleri için senaryolar yazdı. Münih'deki "Kleines Spiel" (= Küçük Oyun) adlı kukla tiyatrosunda çalıştı. Schwablı bir Öğrencinin Kukla Tiyatrosu için Oyunlar yazdı. "D as G eheim nis der M arionette" (=Kuklaların Gizi) 1958, "A uf kleiner B ühne" (=Küçük Sahnede) 1959, adlı kitapları yanında televizyonda da yayınlanan Kukla Oyunu "A J 262 HABERLER T r u m p e t f o r N a p " (=Nap İçin Bir Trompeta) bu alanda yazar ve oyuncu olarak çalışmalarının ürünüdür. Ludwig Tieck'in " D e r g e s tie fe lte K a te r " (= Çizmeli Kedi) komedyasını sahne için işlemiştir. Şimdi de Münih'de, bağımsız yazardır. Tankred Dorst, 1959 yılından bu yana, sahne oyunları da yazıyor. İlk sahne yapıtı: " G e s e lls e h a ft im H e r b s t" (= Güzde Topluluk) 1959 bir güldürüdür. İkinci güldürüsü de " D e r t o t e O b e r s t (= Ölü Albay). iki de farce'ı vardır: ı. " D i e K u r v e " (=Dönemeç) Dilimize Behçet Necatigil tarafından çevrilmiş (1964) ve De Yayınları arasında çıkmıştır. 2. " F r e ih e it fü r e le m e n s " (=Clemens için Özgürlük) " D ie G rosse Sehm aehrede a n ,d e r S ta d t- adlı dramı (1962) (= Sur Dibi) başlığı altında, Veyis Örnek tarafından di- m auer" ALMAN PANTOMIMI limize çevrildi, Değişim Dergisinde yayınlandı (sayı: 11, 15 eylül 1962) 1963 yılında da Devlet Tiyatrosu, Ankara Oda Tiyatrosunda oynadı. Avrupa'da da Lübeck'de, Düsseldorf'da, Ulm'da, Stuttgart'da, Telaviv'de, Varşova'da ve İspanya'da oynandı. Son eseri: " T o l l e r " dir (= Çılgın). - Güney Almanya Televizyonu için 1961 yılında " L a B u f f o n a t a " adında bir de bale operası yazmıştır. Tankred Dorst: "Bir oyunun bildirisini diyaloglar haline konmuş gerçekte değil; oyunun içine somut olarak oturmuş, ondan koparılamaz, sanki onunla kenetlenmiş gerçekte aramalıdır" der. Kendisi, Ma!1nheim Nationaltheater'in (Devlet Tiyatrosunun) sahne yazarları arasında açmış olduğu yarışmada ödül almıştır. 1960 yılında da Gerhart Hauptmann armağanı. bursunu kazanmıştır. Melahat ÖZGÜ ROLF SCHARRE'NİN Tiyatro Araştırmaları Enstitüsü ile Türk-Alman Kültür Derneğinin araciyle 18 Aralık 1970 tarihinde Cuma günü, saat 20'de, Alman Pantomimi Rolf Scharre, Enstitümüze çağrılarak Deneme Sahnesi'nde pantomim uygulamalariyle çok faydalı bir konuşma yapmıştır. Bu konuşmayı, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dekanı ile Öğretim Üyeleri ve öğrencileri, ayni zamanda da Alman Kültür Heyetinin davetlileri iz1emişlerdir. Rolf Scharre, Dresden'de dünyaya gelmiş, Freiburg ile Göttingen üniversitelerinde felsefe ile Alman dili ve edebiyatı okumuştur. 1950/51 yıllarında kendini tek ve grup pandomimine vermiş, bir burs ile 19571960 yıllarını Paris'de geçirmiştir. Burada Etienne Decroux ve Mareel Marceau'nun yanında mim ve pandomim sanatı ("art du mime" - "art de la pandomime) çalışmıştır. - 1960'dan bu yana bir çok ülkelerde pandomimler yapmıştır (Fransa, İspanya, Portekiz, Fas, İsviçre, İskandinavya ve İtal- UYGULAMALı KONUŞMASı ya' da). 1961'den bu yana koreograf ve pandomim rolleri yöneticisi olarak bir çok Alman tiyatrolarında çalışmaktadır. Özellikle de Düsseldorf kent tiyatrosunda .. Ayrıca opera çalışmaları vardır. Luigi " In to le r a n z a " , 1962 Bayreuth Nanos'un şenliklerinde Wieland Wagner'in "Rhein: gold" rejisine, 1964 ve 1965 Salzburg şenliklerine, 1966'da Viyana sanat haftasın~ katılmıştır; Shakespeare, Moliere, Şostakoviç, Calderon ve Camus'nün oyunlarının koreografilerini yapmıştır. - Scharre, 1964'de Stockholm'daki yaz kurslarınd? (Tampere ve Vick şatosundaki kurslarda da) pandomim öğretmenliğinde bulunmuştur. - 1964'den bu yana Kiel tiyatroları pandomim yöneticisi, bunun yanısıra Kiel üniversitesi pandomim öğretmeni olarak çalışmaktadır. Scharre, Alman, İsviçre, İsveç ve Fin televizyonlarında da gösteriler yapmıştır. Bize geldiğinde Goethe-Institüsü kanaliyla bir Asya turnesinde idi. Melahat ÖZGÜ