Borongan
| Tigaman Buhatan | |
 | |
 | |
| Nahamutangan | |
 | |
| Gobyerno | |
| Rehiyon | Sinirangan nga Kabisay-an (Rehiyon VIII) |
| Probinsya | Eastern Samar |
| Distrito | |
| Mga Baranggay | 61 Barangay |
| Income Class: | ikalima nga klase nga syudad |
| Alkalde/Mayor | Jose Ivan Dayan Agda |
| Kahimo nga Syudad | Hunyo 21, 2007 |
| Pisikal nga mga karakteristika | |
| Populasyon
Total (2010) |
69,297[1] |
An Borongan usa nga syudad ha lalawigan o probinsya han Eastern Samar ha Sinirangan nga Kabisay-an nga rehiyon ha Kabisay-an ha Pilipinas. Amo ini an kapital han Eastern Samar. Sumala han 2015 census, mayda ini populasyon nga 69,297 ka tawo[2]. Ginsasapitan an Borongan ha amihan o norte nga dapit han munisipalidad han San Julian, ha sur o salatan nga dapit, han munisipalidad han Maydolong; ha katundan o weste nga dapit han Samar, ginsasapitan an Borongan han Hinabangan, Calbiga, Pinabacdao ngan Basay; ngan ha sinirangan nga dapit han dagat Pasipiko.
Etimolohiya[3]
[igliwat | Igliwat an wikitext]Bo-róng-gan an tama nga pag luwas, an ngaran nga Borongan kinuha tikang ha pulong "borong", nangangahulogan ha Waray-waray nga linggwahe "yamog" o fog. An bukiron nga lugar han Siyudad han Borongan inin na natatahuban han yamog o borong ngin mataghum ngan mauran nga mga panahon, ngan kaurugan mga kaagahon nga pangorason. Tungod hini nga kinaiya han lugar gin ngaran han mga pre-hispanic natives nga Borongan an lugar.
Tinikangan
[igliwat | Igliwat an wikitext]Han 1600 nga panahon, an Siyudad han Borongan in usa la nga guti-ay nga bungto nga an tawag Guiborongani.Nahimo ine tungod han mga relihiyuso nga mga misyunaryo ngan ginbuhat han mga Heswita didad han tuig 1604-1768,ngan han mga Fransiscodida han tuig 1768-1868.
Han Hunyo 21, 2007 an Borongan in nahimo nga pinaka syahan nga syudad han probinsya han Sinirangan Samar.[4]
Han Pebrero 5, 2007 nahimo nga balaod an Buhat han Republika 9394 (o Republic Act 9394) nga nagbabalhin han Borongan tikang hin bungto ngadto hin syudad. Ginratipika ini han mga bungtohanon dida hin plebisito nga ginhimo dida han Hunyo 20, 2007. Kondi, nawara an pagkasyudad hini upod hin 15 nga iba nga mga syudad, katapos han paghatag han Korte Suprema han Pilipinas hin petisyon nga gindara han Liga hin mga Syudad han Pilipinas, ngan nagdeklara nga an balaod nga naghimo hin syudad (RA 9394) nga nagtugot han bungto nga magin syudad, nga natalapas han Batakan-Balaod. An mga nasabi nga syudad, siring han korte, waray kuno makatuman han mga panginahanglanon agod magin syudad ini.[5]
Mga Barangay
[igliwat | Igliwat an wikitext]An Borongan ginbahin ngadto hin kaunman kag usa (61) nga mga baranggay.
- Alang-alang
- Amantacop
- Ando
- Balacdas
- Balud
- Banuyo
- Baras
- Bato
- Bayobay
- Benowangan
- Bugas
- Cabalagnan
- Cabong
- Cagbonga
- Calico-an
- Calingatngan
- Campesao
- can-abong
- Can-aga
- Camada
- Canjaway
- Canlaray
- Canyopay
- Divinubo
- Hebacong
- Hindang
- Lalawigan
- Libuton
- Locsoon
- Maybacong
- Maypangdan
- Pepelitan
- Pinanag-an
- Purok A (Poblacion)
- Purok B (Pob.)
- Purok C (Pob.)
- Purok D1 (Pob.)
- Purok D2 (Pob.)
- Purok E (Pob.)
- Purok F (Pob.)
- Purok G (Pob.)
- Purok H (Pob.)
- Punta Maria
- Sabang North
- Sabang South
- San Andres
- San Gabriel
- San Gregorio
- San Jose
- San Mateo
- San Pablo
- San Saturnino
- Santa Fe
- Siha
- Songco
- Sohutan
- Suribao
- Surok
- Taboc
- Tabunan
- Tamoso
Mga Eskwelahan
[igliwat | Igliwat an wikitext]An Siyudad han Borongan inin mayada damo nga mga Eskwelahan tikang ha Elementarya ngada ha Kolihiyo, ngan mayada usa nga Unibersidad.[6]
Elementarya nga mga Eskwelahan.
[igliwat | Igliwat an wikitext]Public Schools
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Ando Elementary School
- Bato Elementary School
- Balacdas Elementary School
- Banuyo Elementary School
- Baras Elementary School
- Benowangan Elementary School
- Bugas Elementary School
- Cabalagnan Elementary School
- Cabong Elementary School
- Cagbonga Elementary School
- Calingatngan Elementary School
- Calico-an Elementary School
- Camada Elementary School
- Eugenio A. Abunda Sr. Elementary School
- Canlaray Elementary School
- Can-abong Elementary School
- Canjaway Elementary School
- Canyopay Elementary School
- Divinubo Elementary School
- Eugenio S. Daza Pilot Elementary School
- Hebacong Elementary School
- Hindang Elementary School
- Ladders for Tomorrow Academy
- Lalawigan Central Elementary School
- Libuton Elementary School
- Locso-on Elementary School
- Maypangdan Elementary School
- Pepelitan Elementary School
- Pinanag-an Elementary School
- Punta Maria Elementary School
- Sabang Central Elementary School
- San Gabriel Elementary School
- San Gregorio Elementary School
- San Jose Elementary School
- San Mateo Elementary School
- San Pablo Elementary School
- San Saturnino Elementary School
- Siha Elementary School
- Sohutan Elementary School
- Songco Elementary School
- Sta. Fe Elementary School
- Suribao Elementary School
- Surok Elementary School
- Taboc Elementary School
- Tabunan Elementary School
- Tamoso Elementary School
Private Schools
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Eastern Visayas International Montessori School
- MSH Sisters Academy
Sekundarya nga Eskwelahan
[igliwat | Igliwat an wikitext]Public Schools
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Benowangan National High School
- Calingatngan National High School
- Eastern Samar National Comprehensive High School
- Lalawigan National High School
- Maypangdan National High School
- Sta. Fe National High School
- Supt. Fidel E. Anacta Sr. Memorial High School
Private Schools
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Eastern Visayas International Montessori School. Makikita ha Barangay Balud I,Borongan City,Eastern Samar
- Saint Mary's College of Borongan (formerly Saint Joseph's College) (High School Department). Makikita ha Brgy. A, Borongan City, Eastern Samar
- Seminario de Jesus Nazareno (para la han mga kabataan nga lalaki nga mag hayskul ). Makikita ha Barangay Campesao, Borongan City, Eastern Samar
- Missionary Sisters of the Sacred Heart MSH Sisters Academy.Makikita Ha Barangay Sabang South,Borongan City,Eastern Samar
- Risen Lord Child Development Center (RLCDC) makikita ha Barangay Bato,Borongan City, Eastern Samar
- Bible Baptist Church Academy. Makikita ha National Road Barangay Bato,Borongan City, Eastern Samar
- United Church of Christ of the Philippines Kiddie Center (UCCP) Makikita ha Victoria Street Borongan City, Eastern Samar
Colleges
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Nativity of Our Lady College Seminary.
- Saint Mary's College (formerly Saint Joseph's College). Makikita ha Barangay A, Borongan City, Eastern Samar
- Our Lady of Mercy College. Makikita ha Barangay Locsoon Borongan City, Eastern Samar
University
[igliwat | Igliwat an wikitext]Mga media
[igliwat | Igliwat an wikitext]Radio stations
[igliwat | Igliwat an wikitext]- DYES-AM 657 kHz (Philippine Broadcasting Service)
- DYGJ-AM 738 kHz (Menardo G. Jimenez Jr. Foundation)
- DYMH-AM 855 kHz ACI News Radyo Borongan (Audiovisual Communicators, Inc. and Aquarius Community Broadcasting Service Inc.) Soon to air
- D___ 900 kHz (Crusaders Broadcasting System)
- DYVW 1386 kHz
- DYGT 1458 kHz (Delta Broadcasting System)
- D___ 1521 kHz (Quest Broadcasting Inc.)
- DYNF 91.3 MHz
- DYOR 92.9 MHz Radyo Modyan Borongan (Audiovisual Communicators, Inc.)
- DYKQ 94.5 MHz Radyo Masal Borongan
- DYYW 100.1 MHz Sangkay FM (Audiovisual Communicators, Inc.)
Mga Fast food
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Jollibee. Makikita ha Real Street,Barangay D2,National Highway,6800 Borongan City,Eastern Samar
- McDonald's Borongan.Makikita ha Real Street,Barangay Songco,Borongan City,Eastern Samar
Mga malls
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Savemore Borongan makikita ha Uptown Mall Barangay Songco,Borongan City, Eastern Samar
- J & F makikita ha Real Street Barangay Songco,Borongan City, Eastern Samar
- Puregold makikita ha J & F ,Barangay Songco,Borongan City,Eastern Samar
Mga Paralitan hin Antipara
[igliwat | Igliwat an wikitext]- Alido's Optical.Makikita ha SAn Francisco Street Borongan City, Eastern Samar
Mga kasarigan
[igliwat | Igliwat an wikitext]- ↑ "Population of Region VIII - Eastern Visayas (Based on the 2015 Census of Population)".
- ↑ https://psa.gov.ph/content/population-region-viii-eastern-visayas-based-2015-census-population
- ↑ https://msgrlope.blogspot.com/2012/11/a-history-of-borongan-eastern-samar1604.html
- ↑ http://philippinescities.com/borongan-city-eastern-samar/
- ↑ "Archived copy". Ginhipos tikang han orihinal han 2012-02-20. Ginkuhà 2009-05-24.CS1 maint: archived copy as title (link)
- ↑ http://easternsamar.gov.ph/borongan/
Kitaa gihapon
[igliwat | Igliwat an wikitext]Mga sumpay ha gawas
[igliwat | Igliwat an wikitext]
Borongan pagtugway hit paglakat tikang ha Wikivoyage
- Opisyal nga Websayt han Borongan Ginhipos 2005-04-07 han Wayback Machine
- Philippine Standard Geographic Code
- 2000 Philippine Census Information
- iborongan.com Ginhipos 2008-09-22 han Wayback Machine
| |
| Mga Bungto han Eastern Samar | |
| Arteche · Balangiga · Balangkayan · Borongan · Can-avid · Dolores · General MacArthur · Giporlos · Guiuan · Hernani · Jipapad · Lawaan · Llorente · Maslog · Maydolong · Mercedes · Oras · Quinapondan · Salcedo · San Julian · San Policarpo · Sulat · Taft | |