Waraynon nga literatura

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray

An literatura Waraynon amo an literatura nga ginsurat hin mga Waraynon ha Winaray.

Mga pagtikang

An mga syahan nga mga sumat hin Waraynon nga literatura natikang han 1668 han pagdokumentar hin Heswita nga padi nga hi Padre Francisco Ignacio Alzina han mga porma hin siday sugad han candu, haya, ambahan, canogon, bical, balac, siday ngan awit. Nagpahayag gihapon hiya han susumaton ngan posong, mga syahan nga porma hin pagsaysay. Daan na mayda mga tradisyon hin teatro - dida hin pagpasundayag hin mga pagsiday, mga ritwal ngan mimetiko nga pagsayaw. An mga sayaw nagpahayag hin mga kalipay ngan mga buhat han hadto nga mga Waraynon.

Ha sulod hin tulo ka siglo hin Espanyol nga pagkolonisar ug dugang pa nga panahon hin pag-okupar han mga Amerikano, an mga daan nga mga ritwal, mga porma hin pagsiday ngan mga pagsaysay inmagi hin pagliwat. In usa nga pananglitan amo an balac, usa nga pagsiday hin baton-baton hin lalaki ngan babaye. Sumala kan Charo N. Cabardo, usa nga historiadora hin Waraynon, an balac nagpabilin ha iya porma bisan pa man kon nagkaada ini hin mga bag-o nga tawag ngan naghuram hin mga aspeto han mga yinaknan han mga nagkolonisar. Han panahon han mga Espanyol, an balac gintawag nga amoral; dida han panahon han mga Amerikano, gintawag ini nga ismayling, in pulong tikang han Iningles nga pulong nga "smile" o "paghiyom". Sumala hin nag-imbestiga hin literatura, mayda mga dapit han Samar, nga an balac o ismayling ginliwat agod makapahayag hin mga sentimyento patok hin imperyalismo nga diin an babaye nagtitigaman han iroy nga tuna ngan an lalaki amo an patriota nga nagsasaysay han iya gugma han nasod.

Katapos han mga 1950

Talaan hin pipira nga mga bantog nga paragsiday ha Waraynon nga yinaknan.

ika-19 ngan ika-20 nga mga gatostuig

• Francisco Baltazar
• Iluminado Lucente
• Eduardo Makabenta
• Vicente De Veyra
• Francisco Alvarado

ika-21 nga gatostuig

• Herminigildo “Hermie” Sanchez (Catbalogan, Samar)
• Julan Shirwod Nueva (Gandara, Samar)
• Jen Garcia (Tacloban, Leyte)
• Harold Mercurio (Calbayog, Samar)
• Jerry Grácio (Mondragon, Northern Samar)
• Voltaire Oyzon (Barugo, Leyte)
• Janis Claire Salvacion (Tacloban, Leyte)
• Danreb Eran (Gandara, Samar)
• Nemesio “Mano Totoy” Baldesco (Calbayog, Samar)
• Neil Lopido (Dolores, Eastern Samar)
• Dominador Pagliawan (Catbalogan, Samar)
• Casiano Trenchera