Djupsyins (peupe)
Les djupsyins ou romanichels ou bowemyins (ki leu no si pout scrire avou ene grande lete; eto lomés «cabantîs», todi avou ene pitite lete), c' est on peupe ki provént del Bijhe di l' Inde et ki s' a spårdou e l' Urope levantrece (Roumaneye, Hongreye, Tchekeye, Slovakeye, Bulgareye, Serbeye et les ôtes pitits payis skepyîs do disrashonnaedje del Yougoslaveye). Pu (kécfeye ene ôte coxhe) viè l' Nonne del France eyet l' Espagne (Andalouzeye).
I sont dmorés des voyaedjeus (did la, leu no «politicmint comifåt» djins do voyaedje).
End a a pô près 10 miyons.
Lingaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li lingaedje romanichel est foirt deferin d' ene trope di djins a l' ôte, ca i calkêynut toplin des mots di tchaeke payis la k' sont-st edjîstrés.[1]
Muzike et danse
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Il ont ene muzike bén da zels, foirt tipetaprece. Çou ki fwait dire a Jean-Pierre Dumont:
- Li ci k' a dit k' les noers avént l' muzike dins l' sonk n' a pår seur nén veyou danser des Djupsyins.
Dins les belès letes e walon
[candjî | candjî l’ côde wiki]Dins «Sovnances d' on vî gamén», Eugène Gillain cåze des "cabantîs", dins ç' cas la, les djupsins, sins manke :
- Dji sondjive a ça e veyant passer les cabantîs. D' ewou vnént i ? Ewou ndalént i ?
Dins ene di ses noveles, Jean-Pierre Dumont a discrît les danses des Djupsyins d' Hongreye (cial).
On cåze di l' istwere des djupsyins d' Roumaneye dins Gabriyel et Gabriyel. I boutént cåzu come esclåve po tchesturlins. Il ont stî låtchîs sins k' on lzî dene des teres, did la divni des hapeus d' poyes, come on lzès presintéve el Walonreye, dins Eter-deus-gueres.
Dins «So les trîs des goletes», Emile Gilliard cåze di l' «adaptaedje» des djupsyins e 20inme sieke. Passant des ptits mestîs (banslî) eviè les frawtinaedjes (hapaedje d' otos, vindaedje di droukes).
Les Romanichels d' Andalouzeye ont stî vizités pa Yves Gourdin (raconté so l' Aberteke).
Li mwaisse persounaedje do roman L' amour a l' Alambra da Djôzef Mignolet, c' est ene Bowemyinne d' Espagne, e 14inme sieke.
Hårdêyes divintrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Pådjes do roman L' amour a l' Alambra da Djôzef Mignolet
Hårdêyes difoûtrinnes
[candjî | candjî l’ côde wiki](so l' Aberteke)
- Yves Gourdin mon les djupsyins d' Andalouzeye
- Jean-Pierre Dumont mon les djupsyins d' Hongreye
- Roman da Djôzef Mignolet ki l' mwaisse persounaedje, c' est ene djupsyinne
Sourdant
[candjî | candjî l’ côde wiki]- ↑ Jacqueline Fastrès et Ahmed Ahkim, Les Roms, chronique d'une intégration impensée, couleur livres, racourti pa Joseph Bodson dins «Reflets Wallonie-Bruxelles», 34 (2012)