Calindrî amazir
Li calindrî amazir (lomé e-n arabe "calindrî des cinsîs"), c' est on calindrî eployî e l' Afrike bijhrece, aprume dins les viyaedjes. Ostant dins les payis la k' on djåze l' arabe ki les cis la k' on djåze amazir.
I shût les moes do solea, et nén del lune, come li calindrî arabe.
Novelan
[candjî | candjî l’ côde wiki]
Loukîz a : novelan amazir
Li rewoeyon do novelan est fiesti li 13 di djanvî. On l' lome ⵉⴹ ⵏ ⵉⵏⵏⴰⵢⵔ (iD n innayr), li nute di djanvî. On fwait tot bounmint ene boune eurêye li djoû di dvant al nute udonbén ci djoû la. Å pus sovint on towe ene poye u ene dîne.
An onk
[candjî | candjî l’ côde wiki]L' anêye 0 a stî tchoezeye e 950 divant Djezus-Cri. C' est diviè ciste anêye la k' a skepyî li farawon d' Edjipe Shoshenq I, riwaitî come li pus rlomé rprezintant do peupe amazir.
Adonpwis, l' anêye shût a pô près les minmes moes ki l' calindrî grigoryin. Mins les moes sont pårtis e 3 dijhinnes (menzla).
Gb a eto deus grandès såjhons di 40 djoûs, li "yali" (do 25 di decimbe å 31 d' djanvî), et li "smaym" (tins des moes d' djulete et d' awousse).
Moes
[candjî | candjî l’ côde wiki]Gn a doze moes, ki cmincèt 13 djoûs après les cis do calindrî gregoryin (adon ki shuvnut a pô près li calindrî djulyin).
Tchaeke moes est pårti a troes såjhinetes (arabe marokin «menzla»).
Såjhons
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les såjhons k' on va dire atchvalèt so les moes et les såjhinetes.
Gn a deus grandès såjhons (di 40 djoûs), li plin ivier (lyali) et li plin esté (smaym).
Gn a des pus ptitès såjhons, come l' «ivier des påtes» (lyali hayyane).
Spots
[candjî | candjî l’ côde wiki]Gn a toplin des spots po-z anoncî l' tins po tchaeke moes, u tchaeke såjhinete, u tchaeke såjhon.
-
Fevrî / i disfaçrè totes les rujhes (di crexhaedje des dinrêyes) / oudonbén i radjoutrè del bîle a vosse bîle
-
… oudonbén i radjoutrè d' l' ansene a l' ansne (les dinrêyes souwront evoye,et n' pus valeur ki po ansene)