Tổ Đinh
| Tổ Đinh 祖丁 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Vua Trung Quốc | |||||
| Vua nhà Thương | |||||
| Trị vì | 1465 TCN – 1434 TCN | ||||
| Tiền nhiệm | Ốc Giáp | ||||
| Kế nhiệm | Nam Canh | ||||
| Thông tin chung | |||||
| Mất | 1434 TCN | ||||
| Hậu duệ |
| ||||
| |||||
| Triều đại | Nhà Thương | ||||
| Thân phụ | Tổ Tân | ||||
Tổ Đinh (chữ Hán: 祖丁, trị vì: 1465 TCN - 1434 TCN[1]), tên thật Tử Tân (子新), là vua thứ 16 nhà Thương trong lịch sử Trung Quốc.
Thân thế
[sửa | sửa mã nguồn]Tổ Đinh là con của Tổ Tân, vua thứ 14 nhà Thương và là cháu của Ốc Giáp (沃甲) - vua thứ 15 nhà Thương. Khoảng năm 1466 TCN, Ốc Giáp qua đời, Tổ Đinh lên nối ngôi.
Trị vì
[sửa | sửa mã nguồn]Sử sách không chép rõ hành trạng của Tổ Đinh trong thời gian trị vì. Khoảng năm 1439 TCN, Tổ Đinh qua đời. Ông ở ngôi tất cả 32 năm. Người em họ ông, con của vua Ốc Giáp, tên là Nam Canh (南庚), lên nối ngôi [2][3][4][5].
Sử ký Tư Mã Thiên có đề cập đến việc biến loạn trong cung đình nhà Thương trong việc truyền ngôi giữa các anh em Trọng Đinh và con cháu họ. Việc tranh chấp kéo dài trong nhiều thế hệ vua nhà Thương mà sử sách không nêu chi tiết. Sử ký chỉ cho biết tranh chấp trong nội tộc nhà Thương kéo dài thêm 2 đời nữa mới chấm dứt.
Giáp cốt văn khai quật tại Ân Khư ghi ông là vua thứ 15 của nhà Thương [4][5].
Mốc thời gian
[sửa | sửa mã nguồn]Hạ Thương Chu đoạn đại công trình công bố vào năm 2000 xếp Tổ Đinh trong cùng niên đại với pharaoh Ai Cập Akhenaton, người lên ngôi trễ hơn nhưng cùng chấm dứt vào giữa những năm 1330 trước Công nguyên.
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- Sử ký Tư Mã Thiên - Những điều chưa biết, Bùi Hạnh Cẩn và Việt Anh dịch (2007), Nhà xuất bản Văn hóa thông tin, thiên:
- Ân bản kỷ
- Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành (1998), Cố sự Quỳnh Lâm, Nhà xuất bản Thanh Hoá
Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Trình Doãn Thắng, Ngô Trâu Cương, Thái Thành, sách đã dẫn, tr 18
- ^ Bai, Shouyi (2002). An Outline History of China. Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-02347-0.
- ^ “Emperor Table of Shang Dynasty”. Travel China Guide. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 3 năm 2008. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2008.
- ^ a b “The Shang Dynasty Rulers”. China Knowledge. Truy cập ngày 7 tháng 8 năm 2007.
- ^ a b “Shang Kingship And Shang Kinship” (PDF). Đại học Indiana. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 4 năm 2008. Truy cập ngày 7 tháng 8 năm 2007.
