Mine sisu juurde

Saha Tazovaldkund: Erod versijoiden keskes

Vikipedii-späi
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+
Replacing Map_of_Russia_-_Sakha_(Yakutia).svg with File:Map_of_Russia_(2014–2022)_-_Sakha_(Yakutia).svg (by CommonsDelinker because: File renamed: since this uses pre-2022 borders.).
 
(6 ližavajehtused by völ üks' kävutai ei ole ozutadud)
Rivi 1: Rivi 1:
{{A10000}}
{{Venälaižen Federacijan subjekt
{{Venälaižen Federacijan subjekt
|Nimi = Saha Tazovaldkund
|Nimi = Saha Tazovaldkund
Rivi 6: Rivi 7:
|FlagLnk = Saha Tazovaldkundan flag
|FlagLnk = Saha Tazovaldkundan flag
|CoALnk = Saha Tazovaldkundan znam
|CoALnk = Saha Tazovaldkundan znam
|FSMap = [[Fail:Map of Russia - Sakha (Yakutia).svg|300px]]
|FSMap = [[Fail:Map of Russia (2014–2022) - Sakha (Yakutia).svg|300px]]
|FSCtrWhat = Pälidn
|FSCtrWhat = Pälidn
|FSCtrNm = [[Jakutsk]]
|FSCtrNm = [[Jakutsk]]
|AreaRnk = 1
|AreaRnk = 1
|TotArea = 3083523
|TotArea = 3083523
|WaterPrcnt =
|WaterPrcnt = 4.24
|PopRnk = 55
|PopRnk = 56
|Eläjiden lugu = 956,896
|Eläjiden lugu = 964,330
|PopCtDate = 2015
|PopCtDate = 2018
|PopDens = 0.31
|PopDens = 0.31
|GDP =
|GDPRnk = 24
|GDPCtDate =
|GDP = 868,6
|GDP(PPP) =
|GDPCtDate = 2016
|GDP(PPP) = 903,6
|FedDistrNm = Edahaižen Päivnouzmpolen
|FedDistrNm = Edahaižen Päivnouzmpolen
|EcRegNm = Edahaižen Päivnouzmpolen
|EcRegNm = Edahaižen Päivnouzmpolen
Rivi 25: Rivi 27:
|HeadNm = [[Borisov Jegor|Jegor Borisov]]
|HeadNm = [[Borisov Jegor|Jegor Borisov]]
|ViceTtl = Ohjastusen ezimez'
|ViceTtl = Ohjastusen ezimez'
|ViceNm = [[Dančikova Galina|Galina Dančikova]]
|ViceNm = [[Čekin Jevgenii|Jevgenii Čekin]]
|LegislTtl = Valdkundaližen Suiman ezimez'
|LegislTtl = Valdkundaližen Suiman ezimez'
|LegislNm = [[Žirkov Aleksandr|Aleksandr Žirkov]]
|LegislNm = [[Žirkov Aleksandr|Aleksandr Žirkov]]
Rivi 33: Rivi 35:
|MSK = [[UTC]]+9..11 ([[MSK]]+6..8)
|MSK = [[UTC]]+9..11 ([[MSK]]+6..8)
}}
}}
'''Saha (Jakutijan) Tazovaldkund''' vai '''Jakutii''' ([[venäkel'|ven.]]: ''Республика Саха (Якутия)'', [[jakutan kel'|jakut.]]: ''Саха Өрөспүүбүлүкэтэ'', oficialitomikš ''Саха Сирэ'') om üks' [[Venäma|Venälaižen Federacijan]] [[Venälaižen Federacijan subjektad|subjektoišpäi]].
'''Saha (Jakutijan) Tazovaldkund''' vai '''Jakutii''' ({{lang-ru|Республика Саха (Якутия)}}, {{lang-sah|Саха Өрөспүүбүлүкэтэ}}, oficialitomikš ''Саха Сирэ'') om üks' [[Venäma|Venälaižen Federacijan]] [[Venälaižen Federacijan subjektad|subjektoišpäi]].


Se mülüb [[Edahaižen Päivnouzmpolen federaline ümbrik|Edahaižen Päivnouzmpolen federaližhe ümbrikho]].
Se mülüb [[Edahaižen Päivnouzmpolen federaline ümbrik|Edahaižen Päivnouzmpolen federaližhe ümbrikho]].
Rivi 40: Rivi 42:


== Keled ==
== Keled ==
Valdkundkeled oma [[venäkel']] da [[jakutan kel']], mugažo igähižiden rahvahiden keled heiden eländsijiš tazovaldkundan Konstitucijan mödhe: [[evenkan kel'|evenkan]], [[evenan kel'|evenan]], [[dolganan kel'|dolganan]] i [[jukagiran kel'|jukagiran]] keled voidas olda mugomikš.
Valdkundkeled oma [[venäkel']] da [[jakutan kel']].


== Istorii ==
== Istorii ==
Saha Tazovaldkund om olmas vl 1922 sulakun 27. päivälpäi. Sen aluz oli pandud kuti Jakutijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks. Vl 1990 sügüz'kun 27. päiväl Jakutii tedoti ičeze suverenitetas, i vodhe 1991 tal'vkun 27. päivähäsai sidä nimitihe Jakutijan-Saha Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.
Saha Tazovaldkund om olmas vs 1922 sulakun 27. päiväspäi. Sen aluz om pandud kuti Jakutijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks. Vn 1990 27. päiväl sügüz'kud Jakutii tedoti ičeze suverenitetas, i vodhe 1991 tal'vkun 27. päivähäsai sidä nimitihe Jakutijan-Saha Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.


Saha Tazovaldkundan Konstitucii<ref>[http://constitution.garant.ru/region/cons_saha/ Saha Tazovaldkundan Konstitucijan tekst (constitution.garant.ru).] {{ref-ru}}</ref> om vahvištadud vl 1992 sulakun 4. päiväl Saha Tazovaldkundan Ülembaižen Nevondkundan ezitajil da tazovaldkundan prezidental, tuli väghe sil-žo vodel sulakun 27. päiväl (znamoičese kuti Tazovaldkundan päiv). Vl 2002 redukun 17. päiväl se om vahvištadud käskuseks Valdkundaližen Suiman ezitajil.
Saha Tazovaldkundan Konstitucii<ref>[http://constitution.garant.ru/region/cons_saha/ Saha Tazovaldkundan Konstitucijan tekst ''constitution.garant.ru''-saital.] {{ref-ru}}</ref> om vahvištadud vn 1992 4. päiväl sulakud Saha Tazovaldkundan Ülembaižen Nevondkundan ezitajil da tazovaldkundan prezidental, tuli väghe sen-žo voden 27. päiväl sulakud (znamoičese kuti Tazovaldkundan päiv). Vn 2002 17. päiväl redukud se om vahvištadud käskuseks Valdkundaližen Suiman ezitajil.


== Geografijan andmused ==
== Geografijan andmused ==
Rivi 51: Rivi 53:
Tazovaldkundal om röunoid 7 regionanke: [[Čukotkan avtonomine ümbrik|Čukotkan avtonomižen ümbrikonke]] da [[Magadanan agj]]anke päivnouzmas, [[Habarovskan rand]]anke suvipäivnouzmas, [[Amuran agj]]anke da [[Baikalantagaine rand|Baikalantagaižen randanke]] suves, [[Irkutskan agj]]anke suvipäivlaskmas da [[Krasnojarskan rand]]anke päivlaskmas. Sen pohjoižed randad lainištadas [[Jävaldmeri|Jävaldmeren]] [[Laptevoiden meri|Laptevoiden]] da [[Päivnouzmaine Sibirin meri|Päivnouzmaine Sibirin]] mered. Ühthine mererandan pird om läz 4,5 tuhad km.
Tazovaldkundal om röunoid 7 regionanke: [[Čukotkan avtonomine ümbrik|Čukotkan avtonomižen ümbrikonke]] da [[Magadanan agj]]anke päivnouzmas, [[Habarovskan rand]]anke suvipäivnouzmas, [[Amuran agj]]anke da [[Baikalantagaine rand|Baikalantagaižen randanke]] suves, [[Irkutskan agj]]anke suvipäivlaskmas da [[Krasnojarskan rand]]anke päivlaskmas. Sen pohjoižed randad lainištadas [[Jävaldmeri|Jävaldmeren]] [[Laptevoiden meri|Laptevoiden]] da [[Päivnouzmaine Sibirin meri|Päivnouzmaine Sibirin]] mered. Ühthine mererandan pird om läz 4,5 tuhad km.


Pind om 3 083 523 km². Saha Tazovaldkund om kaikiš suremb administrativiž-territoriaine ühtnik mail'mas. [[Igähine roug]] otab territorijad täuzin. [[Mec]]ad ottas territorijan nell' videndest.
Pind om 3 083 523 km². Saha Tazovaldkund om kaikiš suremb administrativiž-territoriaine ühtnik mail'mas. [[Igähine roug]] otab territorijad täuzin. [[Mec]]ad ottas tazovaldkundan nell' videndest.


Mäged ottas territorijan kaks' koumandest. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Čerskijan mägisel'g]]an [[Pobed (mägi)|Pobed]]-mägi (3003 m). Znamasižed joged oma [[Len (jogi)|Len]] sen ližajogidenke ([[Aldan (jogi)|Aldan]], [[Olökm]], [[Vilüi]]), [[Kolim]], [[Indigirk]], [[Olenök (jogi)|Olenök]], [[Jan (jogi)|Jan]], [[Anabar]].
Mäged ottas territorijan kaks' koumandest. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Čerskijan mägisel'g]]an [[Pobed (mägi)|Pobed]]-mägi (3003 m). Znamasižed joged oma [[Len (jogi)|Len]] sen ližajogidenke ([[Aldan (jogi)|Aldan]], [[Olökm]], [[Vilüi]]), [[Kolim]], [[Indigirk]], [[Olenök (jogi)|Olenök]], [[Jan (jogi)|Jan]], [[Anabar]].


Klimat om terav kontinentaline. Enamba 40% territorijad venub [[Pohjoine nabakehkruz|Pohjoižen nabakehkruden]] südäimes. [[Pohjoine mapolišk|Pohjoižen mapoliškon]] vilun naba sijadase läz [[Oimäkon]]ad i [[Verhojansk]]ad.
Klimat om terav kontinentaline. Enamba kaht videndest territorijad venub [[Pohjoine nabakehkruz|Pohjoižen nabakehkruden]] südäimes. [[Pohjoine mapolišk|Pohjoižen mapoliškon]] vilun naba sijadase läz [[Oimäkon]]ad i [[Verhojansk]]ad.


Londuseližed varad oma [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[kivihil']], [[bur hil']], metallad ([[raud|raudkivend]], [[tin]], [[hahktin]], [[kuld]], [[hobed]], [[artut']], [[vol'fram]], [[uran (himine element)|uran]] (ühtenz' sija Venämas), [[harvad mametallad]]), [[antimonii]] (ühtenz' sija Venämas), [[almaz]]ad (ühtenz' sija Venämas), [[mec]], [[vezi|reskvezi]], [[gidroenergii]].
Londuseližed varad oma [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[kivihil']], [[bur hil']], metallad ([[raud|raudkivend]], [[tin]], [[hahktin]], [[kuld]], [[hobed]], [[artut']], [[vol'fram]], [[uran (himine element)|uran]] (ühtenz' sija Venämas), [[harvad mametallad]]), [[antimonii]] (ühtenz' sija Venämas), [[diamant]]ad (ühtenz' sija Venämas), [[mec]], [[vezi|reskvezi]], [[gidroenergii]].


== Tobmuz ==
== Tobmuz ==
[[Fail:Якутск. Дом Правительства № 3.jpg|thumb|right|200px|Saha Tazovaldkundan Ohjastusen üks' pertišpäi [[Jakutsk]]as.]]
[[Fail:Якутск. Дом Правительства № 3.jpg|thumb|right|200px|Saha Tazovaldkundan Ohjastusen üks' pertišpäi [[Jakutsk]]as.]]
[[Borisov Jegor|Jegor Borisov]] radab tazovaldkundan pämeheks ([[jakutan kel'|jakut.]]: ''Ил Дархан'') vs 2010 semendkun 31. päiväspäi (edel vn 2014 sulakud nece radnikuz nimitihe prezidentaks). Tazovaldkundan pämehen valdatusiden strok om viž vot, kaik rahvaz änestab händast. Tazovaldkundan pämez' märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile, sidä kesken Ohjastusen ezimest, Ohjastusen varaezimehid, erasid ministrid — parlamentan hüvästusen sandan jäl'ghe. Üks' tazovaldkundan varaprezident, Tazovaldkundan pämehen da Ohjastusen Administracii oma hänele abhu.
[[Borisov Jegor|Jegor Borisov]] radab tazovaldkundan pämeheks ({{lang-sah|Ил Дархан}}) vs 2010 semendkun 31. päiväspäi (edel vn 2014 sulakud nece radnikuz nimitihe prezidentaks). Tazovaldkundan pämehen valdatusiden strok om viž vot, kaik rahvaz änestab händast. Tazovaldkundan pämez' märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile, sidä kesken Ohjastusen ezimest, Ohjastusen varaezimehid, erasid ministrid — parlamentan hüvästusen sandan jäl'ghe. Üks' tazovaldkundan varaprezident, Tazovaldkundan pämehen da Ohjastusen Administracii oma hänele abhu.


Käskusenandai tobmuz om üks'kodine parlament — Saha (Jakutijan) Valdkundaline Suim ([[jakutan kel'|jakut.]]: ''Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнэ''). Kaik rahvaz valičeb sen 70 ezitajad videks vodeks. [[Žirkov Aleksandr|Aleksandr Žirkov]] radab Valdkundaližen Suiman ezimeheks vs 2013 redukun 2. päiväspäi.
Käskusenandai tobmuz om üks'kodine parlament — Saha (Jakutijan) Valdkundaline Suim ({{lang-sah|Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнэ}}). Kaik rahvaz valičeb sen 70 ezitajad videks vodeks. [[Žirkov Aleksandr|Aleksandr Žirkov]] radab Valdkundaližen Suiman ezimeheks vs 2013 redukun 2. päiväspäi.


Radonoigendai tobmuz om Saha Tazovaldkundan Ohjastuz. Tazovaldkundan ministrused da valdkundaližed komitetad alištudas Ohjastusele. [[Dančikova Galina|Galina Dančikova]] radab Ohjastusen ezimeheks vs 2010 kezakun 18. päiväspäi. Kaks' ezmäšt Ohjastusen varaezimest da viž Ohjastusen muite varaezimest oma hänele abhu.
Radonoigendai tobmuz om Saha Tazovaldkundan Ohjastuz. Tazovaldkundan ministrused da valdkundaližed komitetad alištudas Ohjastusele. [[Čekin Jevgenii|Jevgenii Čekin]] radab Ohjastusen ezimeheks vs 2016 redukun 25. päiväspäi. Koume ezmäšt Ohjastusen varaezimest da koume Ohjastusen muite varaezimest oma hänele abhu.


Järgvaličendad Saha (Jakutijan) Valdkundaližhe Suimha oliba vl 2013 sügüz'kun 8. päiväl. Tazovaldkundan pämehen valičendad oliba vl 2014 sügüz'kun 14. päiväl, [[Borisov Jegor|nügüdläine pämez']] sai vägestust ezmäižel tural (58,79%) da radab kahtenden strokun jäl'geten.
Järgenduseližed valičendad Saha (Jakutijan) Valdkundaližhe Suimha oliba vl 2013 sügüz'kun 8. päiväl. Tazovaldkundan pämehen valičendad oliba vl 2014 sügüz'kun 14. päiväl, [[Borisov Jegor|nügüdläine pämez']] sai vägestust ezmäižel tural (58,79%) da radab kahtenden strokun jäl'geten.


== Eläjad ==
== Eläjad ==
Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 958 528 ristitud<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru).] {{ref-ru}}</ref>. Sündutandmär ületab kolendmärad znamasižešti. Kaikutte kahtenz' ristit koumespäi om lidnalaine.
Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 958 528 ristitud<ref>[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (''gks.ru'').] {{ref-ru}}</ref>. Sündutandmär ületab kolendmärad znamasižešti. Kaikutte kahtenz' ristit koumespäi om lidnalaine.


Tazovaldkundas om [[Saha (Jakutijan) Tazovaldkundan lidnad|koumetoštkümne lidnad]], 42 lidnanvuittušt žilod da 586 küläd (vl 2009). Toine sur' lidn (enamba 50 tuh. eläjid) om [[Nerüngri]]. Vl 2015 kaik om 16 eländpunktad enamba mi 8 tuh. eläjidenke.
Kaik om [[Saha (Jakutijan) Tazovaldkundan lidnad|koumetoštkümne lidnad]] tazovaldkundas, 42 lidnanvuittušt žilod da 586 küläd (vl 2009). Toine järed lidn (enamba 50 tuh. eläjid) om [[Nerüngri]]. Vl 2015 kaik om 16 eländpunktad enamba mi 8 tuh. eläjidenke.


Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): [[jakutalaižed]] (48,7%), [[venälaižed]] (36,9%), [[evenkalaižed]] (2,2%), [[ukrainalaižed]] (2,1%), [[evenalaižed]] (ende lamutalaižed) (1,6%), [[totarlaižed]] (0,9%), [[burätalaižed]] (0,7%), [[kirgizlaižed]] (0,5%), [[armenijalaižed]] (0,4%), [[uzbekalaižed]] (0,4%), toižed — 3,1%, rahvahuden ozutandata — 2,5%.
Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): [[jakutalaižed]] 48,7%, [[venälaižed]] 36,9%, [[evenkalaižed]] 2,2%, [[ukrainalaižed]] 2,1%, [[evenalaižed]] (ende lamutalaižed) 1,6%, [[totarlaižed]] 0,9%, [[burätalaižed]] 0,7%, [[kirgizlaižed]] 0,5%, [[armenijalaižed]] 0,4%, [[uzbekalaižed]] 0,4%, toižed rahvahad — 3,1%, rahvahuden ozutandata — 2,5%.


Erased toižed igähižed rahvahad: [[dolganalaižed]] — 1906 rist. (0,20%), [[jukagiralaižed]] — 1281 rist. (0,13%), [[čukčulaižed]] — 670 rist. (0,07%).
Erased toižed igähižed rahvahad: [[dolganalaižed]] — 1906 rist. (0,20%), [[jukagiralaižed]] — 1281 rist. (0,13%), [[čukčulaižed]] — 670 rist. (0,07%).
Rivi 82: Rivi 84:


== Irdkosketused ==
== Irdkosketused ==
* [http://www.sakha.gov.ru/ Saha Tazovaldkundan tobmuden aluskundoiden oficialine portal.] {{ref-ru}} {{ref-en}} {{ref-sa}}
* [http://www.sakha.gov.ru/ Saha Tazovaldkundan tobmuden aluzkundoiden oficialine portal (''sakha.gov.ru'').] {{ref-ru}} {{ref-en}} {{ref-sah}}
* [http://www.iltumen.ru/ Jakutijan Valdkundaližen Suiman oficialine sait.] {{ref-ru}}
* [http://www.iltumen.ru/ Jakutijan Valdkundaližen Suiman oficialine sait (''iltumen.ru'').] {{ref-ru}}


{{Saha Tazovaldkundan lidnad}}
{{Saha Tazovaldkundan lidnad}}

Jäl’gmäine vajehtuz 8. eloku 2024, kell 10:36

Saha Tazovaldkund
Республика Саха (Якутия) (ven.)
Саха Өрөспүүбүлүкэтэ (jakut.)
Saha Tazovaldkundan flag Saha Tazovaldkundan znam
Saha Tazovaldkundan flag Saha Tazovaldkundan znam
Pälidn Jakutsk
Pind

- Ühtes
- saum vezid (%).

1-nz'

3 083 523 km²
4,24

Eläjiden lugu

- Kaik
- Sageduz

56-nz'

964,330 ristitud (2018)
0,31 rist./km²

Regionaline KSP

- Kaik, nügüdläižiš arvoiš
- Ühtele hengele

24-nz'

868,6 mlrd rub. (2016)
903,6 tuh. rub.

Federaline ümbrik Edahaižen Päivnouzmpolen
Venäman ekonomine region Edahaižen Päivnouzmpolen
Valdkundkel' (-keled) venäkel', jakutan kel'
Tazovaldkundan pämez' Jegor Borisov
Ohjastusen ezimez' Jevgenii Čekin
Valdkundaližen Suiman ezimez' Aleksandr Žirkov
Gimn Jakutii, zor'an lämoil...
Avtokod 14
Aigvöd UTC+9..11 (MSK+6..8)

Saha (Jakutijan) Tazovaldkund vai Jakutii (ven.: Республика Саха (Якутия), jakut.: Саха Өрөспүүбүлүкэтэ, oficialitomikš Саха Сирэ) om üks' Venälaižen Federacijan subjektoišpäi.

Se mülüb Edahaižen Päivnouzmpolen federaližhe ümbrikho.

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Jakutsk.

Valdkundkeled oma venäkel' da jakutan kel', mugažo igähižiden rahvahiden keled heiden eländsijiš tazovaldkundan Konstitucijan mödhe: evenkan, evenan, dolganan i jukagiran keled voidas olda mugomikš.

Saha Tazovaldkund om olmas vs 1922 sulakun 27. päiväspäi. Sen aluz om pandud kuti Jakutijan Avtonomižeks Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks. Vn 1990 27. päiväl sügüz'kud Jakutii tedoti ičeze suverenitetas, i vodhe 1991 tal'vkun 27. päivähäsai sidä nimitihe Jakutijan-Saha Nevondkundaližeks Socialistižeks Tazovaldkundaks.

Saha Tazovaldkundan Konstitucii[1] om vahvištadud vn 1992 4. päiväl sulakud Saha Tazovaldkundan Ülembaižen Nevondkundan ezitajil da tazovaldkundan prezidental, tuli väghe sen-žo voden 27. päiväl sulakud (znamoičese kuti Tazovaldkundan päiv). Vn 2002 17. päiväl redukud se om vahvištadud käskuseks Valdkundaližen Suiman ezitajil.

Geografijan andmused

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Saha Tazovaldkundan reljefan kart.

Tazovaldkundal om röunoid 7 regionanke: Čukotkan avtonomižen ümbrikonke da Magadanan agjanke päivnouzmas, Habarovskan randanke suvipäivnouzmas, Amuran agjanke da Baikalantagaižen randanke suves, Irkutskan agjanke suvipäivlaskmas da Krasnojarskan randanke päivlaskmas. Sen pohjoižed randad lainištadas Jävaldmeren Laptevoiden da Päivnouzmaine Sibirin mered. Ühthine mererandan pird om läz 4,5 tuhad km.

Pind om 3 083 523 km². Saha Tazovaldkund om kaikiš suremb administrativiž-territoriaine ühtnik mail'mas. Igähine roug otab territorijad täuzin. Mecad ottas tazovaldkundan nell' videndest.

Mäged ottas territorijan kaks' koumandest. Kaikiš korktemb čokkoim om Čerskijan mägisel'gan Pobed-mägi (3003 m). Znamasižed joged oma Len sen ližajogidenke (Aldan, Olökm, Vilüi), Kolim, Indigirk, Olenök, Jan, Anabar.

Klimat om terav kontinentaline. Enamba kaht videndest territorijad venub Pohjoižen nabakehkruden südäimes. Pohjoižen mapoliškon vilun naba sijadase läz Oimäkonad i Verhojanskad.

Londuseližed varad oma kivivoi, londuseline gaz, kivihil', bur hil', metallad (raudkivend, tin, hahktin, kuld, hobed, artut', vol'fram, uran (ühtenz' sija Venämas), harvad mametallad), antimonii (ühtenz' sija Venämas), diamantad (ühtenz' sija Venämas), mec, reskvezi, gidroenergii.

Saha Tazovaldkundan Ohjastusen üks' pertišpäi Jakutskas.

Jegor Borisov radab tazovaldkundan pämeheks (jakut.: Ил Дархан) vs 2010 semendkun 31. päiväspäi (edel vn 2014 sulakud nece radnikuz nimitihe prezidentaks). Tazovaldkundan pämehen valdatusiden strok om viž vot, kaik rahvaz änestab händast. Tazovaldkundan pämez' märičeb Ohjastusen strukturad da paneb sen ühtnijoid radnikusile, sidä kesken Ohjastusen ezimest, Ohjastusen varaezimehid, erasid ministrid — parlamentan hüvästusen sandan jäl'ghe. Üks' tazovaldkundan varaprezident, Tazovaldkundan pämehen da Ohjastusen Administracii oma hänele abhu.

Käskusenandai tobmuz om üks'kodine parlament — Saha (Jakutijan) Valdkundaline Suim (jakut.: Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнэ). Kaik rahvaz valičeb sen 70 ezitajad videks vodeks. Aleksandr Žirkov radab Valdkundaližen Suiman ezimeheks vs 2013 redukun 2. päiväspäi.

Radonoigendai tobmuz om Saha Tazovaldkundan Ohjastuz. Tazovaldkundan ministrused da valdkundaližed komitetad alištudas Ohjastusele. Jevgenii Čekin radab Ohjastusen ezimeheks vs 2016 redukun 25. päiväspäi. Koume ezmäšt Ohjastusen varaezimest da koume Ohjastusen muite varaezimest oma hänele abhu.

Järgenduseližed valičendad Saha (Jakutijan) Valdkundaližhe Suimha oliba vl 2013 sügüz'kun 8. päiväl. Tazovaldkundan pämehen valičendad oliba vl 2014 sügüz'kun 14. päiväl, nügüdläine pämez' sai vägestust ezmäižel tural (58,79%) da radab kahtenden strokun jäl'geten.

Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 958 528 ristitud[2]. Sündutandmär ületab kolendmärad znamasižešti. Kaikutte kahtenz' ristit koumespäi om lidnalaine.

Kaik om koumetoštkümne lidnad tazovaldkundas, 42 lidnanvuittušt žilod da 586 küläd (vl 2009). Toine järed lidn (enamba 50 tuh. eläjid) om Nerüngri. Vl 2015 kaik om 16 eländpunktad enamba mi 8 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,4% vl 2010): jakutalaižed — 48,7%, venälaižed — 36,9%, evenkalaižed — 2,2%, ukrainalaižed — 2,1%, evenalaižed (ende lamutalaižed) — 1,6%, totarlaižed — 0,9%, burätalaižed — 0,7%, kirgizlaižed — 0,5%, armenijalaižed — 0,4%, uzbekalaižed — 0,4%, toižed rahvahad — 3,1%, rahvahuden ozutandata — 2,5%.

Erased toižed igähižed rahvahad: dolganalaižed — 1906 rist. (0,20%), jukagiralaižed — 1281 rist. (0,13%), čukčulaižed — 670 rist. (0,07%).

  1. Saha Tazovaldkundan Konstitucijan tekst constitution.garant.ru-saital. (ven.)
  2. Venäman kaikenaigaine ristitišt vl 2010. — Rosstat (gks.ru). (ven.)


Saha Tazovaldkundan lidnad
Aldan | Jakutsk | Lensk | Mirnii | Nerüngri | Nürb | Olökminsk | Pokrovsk | Srednekolimsk | Tommot | Udačnii | Verhojansk | Vilüisk