Mine sisu juurde

Kodikoičend

Vikipedii-späi
Kacund 12. reduku 2023, kell 20:28 Koiravva (pagin | tehtud radod) (formitez)
(erod) ← Vanhemb vajehtuz | Jäl’gmäine vajehtuz (erod) | Udemb vajehtuz → (erod)
Koirad i lambhad oliba kodikoittud ezmäižikš, 10..15 tuhad vozid tagaz

Kodikoičend, kodikoičemine vai domestikacii (latin.: domesticus-sanaspai «kodihine») om mecživatoiden i kazmusiden (kul'turoičend) vajehtusen process, kudamban aigan ristit pidab niid genetižes izoläcijas mecformaspäi äjiden pol'viden hätkeližusel i alištab selekcijale (ratud valičendale). Vastal'ne process om arktund.

Kodikoičemižen met om živatan otand kävutamižhe maižanduses (oz., lehm) vai kodiš (oz., kaži). Otta kodikoičemha ei znamoiče kodikoitta. Todesižikš kodikoittud živatoiden (kodiživatoiden) erikoiden lugu ei ole sur', läz 25. Kodikoičemine tarbhaičeb živatoiden regulärišt äikerdoičendad stajas, toižin sanoin agrocenoz vai toine ratud landšaft kändase järgeližeks ümbrištoks kodiživatan taht. Vaiše neciš statjas voib otta erikod ratud valičendha. Kaitas eričuid kaikiš arvokahambidenke ristitun täht ičendoidenke, i severziš-se voz'sadoiš sätas muga ei ole kodikoittud muite, no kodiživatad.

Mecživatoiden kodikoičemine zavodiše erižiden individoiden (eričuiden) ratud selekcijaspäi samha jäl'gnikoid märitud tundusidenke, miččed oma tarbhaižed ristitun täht, oz., sidodud ristithu i ičeze erikon eričuihe agressijan pidandan polenduz. Kodikoičend vajehtab erikon edesižen šingotesen arvoimižid radikaližikš. Londuseline evolücine šingotez vajehtase ratud selekcijal äikerdoičendan kriterijoiden mödhe. Sidä vizid, erikon genetižed ičendad vajehtasoiš kodikoičemižen ramuziš.

Kaikiš amuižembad kodikoittud živatad oma koirad (händikahišpäi, kodikoičemihe zavodihe 35 tuhad vozid tagaz), lambhad, sigad (ühesa tuhad vozid EME), kozad (ühesa tuhad vozid EME), lehmäd (mechärgaspäi, kahesa tuhad vozid EME[1]) i kažid (kahesa tuhad vozid EME). Erased-se kodikoittud erikod kadoiba lophu voz'sadoiš.

  1. Simmons, Paula; Carol Ekarius. Storey's Guide to Raising Sheep (Pordhikaz tedonandmižkirj äikerdoičemha lambhid). — North Adams, MA: Storey Publishing LLC, 2001. ISBN 978-1-58017-262-2
Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.