Punica granatum
  | |
| Dati | |
|---|---|
| Fonte de | melagrana (it)  , pomegranate seed (en) , pomegranate seed oil (en) , pomegranate juice (en) e pomegranate tree wood (en) |
| Stato de conservasion | |
 | |
| Ris-cio mìnemo | |
| UICN | 63531 |
| Tasonomia | |
| Superregno | Eukaryota |
| Regno | Plantae |
| Órdene | Myrtales |
| Fameja | Lythraceae |
| Zènare | Punica |
| Spece | Punica granatum L., 1753 |
| Nomenclatura | |
| Epònemo | Granada (Spagna) |
El melagragno (dito anca magragno, malgaragnaro, pomoingranà, pomogranà o punegaro) el xe na pianta alta anca 2-4 metri, col nome sientifico de Punica granatum, de ła fameja de łe Punicaceae o Lythraceae. Sto arbusto, originario del'Asia Çentrałe, el xe difondesto specie in Medio Oriente, anca se el se pole cstate in tuti i paexi del Mediteraneo. El nome in łatin (malum punicum) el deriva dal fato che i Romani i pensava che el fuse originario de łe tere puniche, Cartagine in specie. I ło ciamava anca malum granatum, par via dei grani o miołe de le quali i xe pieni i fruti.
In todesco el se ciama Granatapfel, in inglese pomegranate, in italian melograno, in yddish milgroym, in spagnoło granada.
Łe foje łe xe łónghe, a forma de łancia, i fior cołor róso vivo e i fruti i xe de łe bałe dure e róse anca quełe. Ła polpa dei fruti ła xe divixa in difarenti setori cołor roxa-róso, tuti pieni de picołe megołe róse (łe ga tanta vitamina C).
El malgaragno inte ła mitołogia greca
[canbia | canbia el còdaxe]El malgaragno entra inte el mito del rapimento de Persefone, fioła de Demetra, dea del gran e dei racolti, da parte del dio de l'oltretonba, Ade. Demetra ła mandava su ła tera mesi e mesi continui de fiuri e de fruti, sensa interusion, da senpre. Un bel dì el dio dei morti Ade el se ga inamorà de ła fioła de ła dea, Persefone, e'l ła ga atirà co un truco xo inte el so regno soto tera. Łì el ghe ga oferto un malgaragno e eła, par bona creansa, ła ghin'à tastà soło che sie grani, ma questi i xe bastà par blocarla xo inte i inferi. Difati no ła saveva che ki che magna i fruti dei inferi no'l pol pi tornar su ła tera.
Quando che Demetra ła ga savu che ła fioła ła jera sta tegnu xo soto tera, ła se ga inrabià de bruto e no ła ga pi fato cresare nè fiori nè piante nè erbe: tuto morto. Ga dovudo saltar fora so marìo, el dio Zeus, che el ga fato un conpromeso co Ade: so fioła ła saria sta xo inte i inferi un numero de mesi uguałe a queło de łe megołe de malgaragno che ła gaveva magnà. El resto ła podeva tornar su da só mama. Cusì, Demetra, contenta pal ritorno de Persefone, ła fa crésare e fiorir tuto par sie mixi a l'ano, in primavera e in istà.
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85104756 · BNF (FR) cb12562606r (data) |
|---|