Fenestra

Caxa dei tre oci a ła Giudeca.

Na fenestra ła xe na verxadura fata in un muro drito de ła muradura par łasiar, se ła no xe serada, l'intrada de ła łuxe e, de sòłito, el scambio del'aria infrà el van drénto de na costrusion e fóra. En architetura ła fenestra ła ga spéso un autònomo contegnuo stiłìstego e qualche volta ła particołarixa el prospeto, drio darghe el movimento.

En geometria descritiva łe fenestre ła xe definie come caxi de intersesion infrà sòłidi, i cuałi, inte i casi più frequénti, i xe formai da prismi, piràmide e superfisi de rotasion.

Grandése

Łe grandése de na fenestra łe canbia in funsion de vari fatori:

• el clima del posto;
• łe exigénse de łuminasion e ónbregiaménto;
• łe exigénse de scaldada e sfredimento;
• l'estension del star;
• łe cuałità estèteghe e stiłìsteghe, anca considerando l'intèro edifisio.

Tipi

Bìfore a Venesia

I Romani i xe stai i primi a crear łe fenestre de tanponamento in véro, na tècnega che daspò ła se ga persa par mancansa de materiałi durante l'alto Medioevo, par vènger daspò tólta de nóvo a granda difuxion soło inte i ténpi gòtisi (XII sècoło - XIII sècoło).

Inte el Rinasimento i xe sta tirai fóra de nóvo più tipi de fenestra, come ła bìfora, ła trìfora, ła serliana, l'inxenociada, l'ocio de bó e, tipicamente itałian, el luminal, chel se verxa inte ła covertura. Da łe influénse morésche e saraxine ghe salta fóra altri stiłi e acesori de ła fenestra, che ła xe proteta da fóra da ła feriada, da ła persiana, dal porteło o dal caseton e drénto da ła venesiana o dal scuro.

Se pol averghe fenestre che łe riva al'altésa del pavimento, ciamade anca "porte-fenestre", fenestre ła cui altésa del piana ła xe a ocio de un metro e ła perméte che persone łe se 'fasa, o anca fenestre mése più in alto, che łe da soło łuxe e aria ('nel dirito privà łe se ciama infati łuxe).

Ghe xe daspò tipi particołari de fenestre, diti łuxernari, chei vien fati su łe coverture inclinae.

Intrà łe numeróxe tipołogie de fenestre:

• Fenestra bìfora
• Fenestra orba
• Fenestra croxada o guelfa : van-fenestra particołarixà da légni a mési a cróxe chei crea quatro fenestre desferénti. Tìpega de łe aree del nord (ted. Kreuzfenster)
• Fenestra monòfora
• Fenestra połiłòbata
• Fenestra stónbata
• Fenestra triłoba
• Fenestron
• Fenestron absidal
• Serliana
• Fenestra inxenociada

Altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so fenestra