Jump to content

Ўзбекистон миллий футбол терма жамоаси

From Vikipediya
Ўзбекистон
Ширт бадге/Ассоcиатион cрест
Таҳаллуси Оқ бўрилар
Ассоциация Ўзбекистон Футбол Федерацияси
Конфедерация АФC (Осиё)
Суб-конфедерация МОФФ (Марказий Осиё)
Бош мураббий  Словениа Среčко Катанеc
Сардор Элдор Шомуродов
Энг кўп ўйнаган футболчи Сервер Жепаров (128 та ўйин)
Энг яхши тўпурар Элдор Шомуродов (38 та гол)
Уй стадиони Миллий стадиони,
Пахтакор марказий стадиони
ФИФА коди УЗБ
форма
Биринчи форма
форма
Иккинчи форма
ФИФА Рейтинги
Ҳозирги 66 ↑ 2 (15-феврал 2024-йил)
Энг юқори 45 (ноябр 2006)
Энг паст 119 (ноябр 1996)
Биринчи халқаро ўйин
Тожикистон 2-2 Ўзбекистон  УЗБ
(Душанбе, Тожикистон; 17-июн 1992)
Энг йирик ғалаба
 УЗБ Ўзбекистон 15-0 Мўғулистон 
(Чиангмай, Таиланд; 5-декабр 1998)
Энг йирик мағлубият
 Япония 8-1 Ўзбекистон  УЗБ
(Сайда, Ливан; 17-октабр, 2000)
Осиё кубоги
Иштироки 6 (Илк марта 1996-йили)
Энг яхши натижаси 4-ўрин; 2011
CАФА Натионс Cуп
Иштироки 1 (Илк марта 2023-йили)
Энг яхши натижаси Иккинчи ўрин (2023)

Ўзбекистон миллий футбол терма жамоаси — Ўзбекистон Республикасининг футбол бўйича миллий терма жамоасидир. Ўзбекистон Футбол Федерацияси томонидан идора қилинади.

Совет Иттифоқи парчаланганидан сўнг улар ўзининг илк матчини 1992-йил 17-июнда Тожикистонга қарши ўтказдилар. Кейинчалик Ўзбекистон Миллий Футбол Терма Жамоаси янги ташкил топган Марказий Осиё миллатлари Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистон ичида энг кучлисига айланди. Ўзбекистон Миллий терма жамоаси 1994-йилги Осиё Ўйинлари ғолиби. 2011-йили Осиё Кубогида ярим финалгача етиб борди. Ўзбекистон миллий терма жамоаси шу вақтга қадар ФИФА Жаҳон чемпионати|жаҳон чемпионатида қатнашмаган. Осиё кубоги мусобақасида мустақилликдан бери иштирок этиб келмоқда. Ҳозирда терма жамоа мураббийи Сречко Катанес[1]

Тарихи

[edit | edit source]

Ўзбекистонда футболнинг туғилган йили 1912-йил (батафсил ушбу мақолада ўқинг), ўша пайтдан бошлаб Қўқонда, бироз кейинроқ Фарғона, Андижон, Тошкент, Самарқанд, Бухоро ва Урганчда футбол жамоалари ташкил этилган бўлиб, улар орасидан узоқ масофали ўйинлар ўтказилади. Фарғона водийсининг биринчи чемпионати 1914-йилда ўтказилган, Ўзбекистон ССР чемпионати 1926-йилдан, Ўзбекистон ССР кубогига қур'а ташлаш 1939-йилдан бошлаб ўтказила бошланган. 1924-йилдан 1991-йилгача Ўзбекистон Совет Иттифоқи таркибида бўлган. Иттифоқи (СССР) сифатида Ўзбекистон Совет Социалистик Республикаси (ЎзССР).

1928-йилда илк бор Ўзбекистон терма жамоаси тузилиб, Спартакиадада Европанинг айрим мамлакатлари вакиллари иштирок этди. Мазкур турнирда Ўзбекистон ССР терма жамоаси илк халқаро ўйинини Швейсария терма жамоасига қарши ўтказди ва 8:4 ҳисобида ғалаба қозонди. 1991-йилнинг ўрталарига қадар Ўзбекистон СССР таркибида бўлган ва бошқа иттифоқ республикалари каби ўз миллий терма жамоасига эга бўлиб, улар асосан СССР жамоалари ва жамоалари таркибида, хусусан, Ўзбекистон халқлари Спартакиадасининг футбол турнирларида ўйин ўтказар эди. СССР. Ўзбекистон ССР терма жамоаси СССР халқлари Спартакиадаси футбол турнирининг барча қур’аларида қатнашган ва 1986-йилги турнирда финалгача этиб борган ва Украина ССР (замонавий Украина) жамоасига 0:1 ҳисобида имкониятни бой берган. , шу орқали турнирнинг кумуш медалини қўлга киритди. Совет Иттифоқининг бутун тарихи давомида Ўзбекистон ССР Россия СФСР, Украина ССР, Белоруссия ССР ва Грузия ССР билан бирга мамлакат футболи ривожланишининг бешта асосий марказларидан бири бўлган.

Ўзбекистон ССРнинг энг кучли футбол клублари, шунингдек, ярим профессионал ва профессионал клублари СССР футбол лигаси (Олий лига, биринчи лига, иккинчи ва иккинчи лига Б) ва СССР кубогида қатнашган. Ўзбекистон ССР нопрофессионал клублари Ўзбекистон ССР чемпионати ва Ўзбекистон ССР кубогида қатнашдилар.

Совет Иттифоқи парчаланиб, Ўзбекистон мустақилликка эришгач, янги чақириқ Ўзбекистон терма жамоаси ташкил этилди. Миллий терма жамоа ўзининг илк ўйинларини 1992-йилда ўтказган. Ўзбекистон миллий терма жамоасининг илк ўйини ФИФА ташаббуси билан 1992-йилги Марказий Осиё кубоги доирасидаги (турнир бир марта ўтказилган) Тожикистонга қарши ўйин бўлди. Бу ўйинлар Ўзбекистон миллий терма жамоасига 1992-йилдан бери ФИФА шафелигида ўтказиладиган турнирларда иштирок этишига рухсат берилгани асосида ФИФА томонидан расман рўйхатга олинган. Лига форматидаги ушбу турнирнинг қура ташлаш маросимида Ўзбекистон терма жамоаси Қозоғистон терма жамоасидан кейин иккинчи бўлди.. Ўзбекистон миллий терма жамоаси ташкил этилганининг биринчи йилида фақат Тожикистон, Туркманистон, Қозоғистон ва Қирғизистон терма жамоалари билан ўйин ўтказган. 1993-йилда жамоа бирорта ҳам ўйин ўтказмаган.

1992-йилда Ўзбекистон футбол бўйича МДҲ терма жамоаси аъзоси бўлиб, бир йил давомида СССР футбол терма жамоаси ўрнини эгаллаган ва Эвро-1992да иштирок этган.

Собиқ иттифоқ республикаларининг аксарияти УЭФАга аъзо бўлди (Россия, Украина, Беларус, Молдова, Латвия, Литва, Эстония, Грузия, Арманистон ва Озарбайжон), Ўзбекистон ҳам УЭФАга аъзо бўлишни хоҳлади. Аммо Марказий Осиёнинг бошқа республикалари (Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон ва Туркманистон) каби ОФКни танлади. 2002-йилда Қозоғистон футболни янада ривожлантириш учун УЭФАга аъзо бўлди, бироқ Ўзбекистон АФCда қолишни афзал кўрди. Барибир Ўзбекистоннинг УЭФАга аъзо бўлишини тарафдорлари кўп. Уларнинг фикрича, Ўзбекистон Европа футболини кўрсатади, СССР таркибида бўлган Совет Ўзбекистони эса азалдан УЭФА аъзоси бо'лган.

1994-йилда Ўзбекистон Футбол Федерацияси АФC ва ФИФА томонидан расман қабул қилинган[2]. О'ша йили Ўзбекистон халқаро турнирда Ўзбекистон Мустақиллиги кубогини қўлга киритган. 1994-йил Япониянинг Хиросима шаҳрида бўлиб ўтган Осиё ўйинларида Ўзбекистон миллий терма жамоа Хитой терма жамоасини 4:2 ҳисобида мағлуб этиб, футбол турнири ғолибига айланди.

1994-йилги Осиё ўйинлари

[edit | edit source]

1994-йилги Осиё ўйинлари турнири Ўзбекистоннинг ҳайратланарли муваффақиятли туғилиши сифатида баҳоланди ва Ўзбекистоннинг Осиёда жиддий даъвогар сифатида кўтарилиши учун дебоча бўлди. Турнир „1994-йил мўжизаси“ сифатида эсда қолади.

Гарчи ўша пайтда турнир асосан ҳаваскор ўйинчилар учун ўтказилган бўлса-да (23 ёшгача бўлганлар фақат 2002-йилдан бери қатнашган), аммо Ўзбекистон жуда паст баҳоланган. Қолаверса, ўзбеклар қаттиққўл эди, бор-йўғи 17 нафар футболчи ва янги туғилган Футбол Федерациясининг бюджети 14 000 доллардан кам эди. Рустам Акрамов Ўзбекистоннинг биринчи мураббийи этиб тайинланганидан сўнг, ўз ичида ҳам можаро пайдо бўлди, шу билан бирга машҳурроқ Берадор Абдураимов ёрдамчи бўлди, Абдураимов бундан қаттиқ норози эди. Шунчаки, унинг кўпгина ўйинчилари, асосан, рус миллатига мансуб ўйинчилар, СССР қулагандан кейин Россия ёки Украина ёки баъзилари Нигерия вакили бўлишни танладилар. Иккита йирик клуб „Пахтакор“ ва „Нефтчи“, Ўзбекистон терма жамоасида кўпчилик ўйинчиларни ташкил этиб, Японияга ҳеч қандай умид билан йўл олди.

Шундай бўлса-да, Ўзбекистон турнирни ажойиб ўйин билан нишонлайди. Кучли Саудия Арабистони, Жануби-Шарқий Осиёнинг икки томони Таиланд ва Малайзия, Гонконг билан бирга ўзбеклар Хиросимани ларзага келтирди ва саудияликлар устидан 4:1 ҳисобида ғалаба қозонди. Ундан кейин Малайзия устидан 5:0, Гонконг устидан 1:0 ҳисобида ғалаба қозониш ва Таиланд устидан 5-4 триллерда биринчи ўринни эгаллашга муваффақ бўлди. Чорак финалда Ўзбекистон қўшни Туркманистон устидан 3:0 ҳисобида ғалаба қозониб, ярим финалга йўл олди ва Жанубий Корея билан тўқнаш келди. Кореяликлар 1994-йилги Жаҳон чемпионатида иштирок этган тўққиз нафар футболчини жўнатишганЎзбекистонни осонликча мағлуб этиши кутилганди, Япония мезбонларни мағлуб этиб, баҳсли кечган пеналти учун миннатдорчилик билдирди. Шунга қарамай, япон мухлислари бу қайғуни ўзида ушлаб, Ўзбекистонни Жанубий Кореяга қарши олқишлади ва Япониянинг кўмагида Ўзбекистон Жанубий Кореяни 1:0 ҳисобида ғалаба қозониб, Совет Иттифоқидан мустақилликка эришганидан кейин илк финалга йўл олди.

Хитойга қарши сўнгги ўйинида Ўзбекистон ўзининг мо''жизасини яратиб, ўсиб бораётган хитойликларни 4:2 ҳисобида мағлуб этиб, ташкил этилганидан икки йил ўтиб илк ва ягона Осиё шарафини қўлга киритди. Ушбу мо''жизавий забт Ўзбекистонга янги қиёфани тақдим этди ва Ўзбекистоннинг келажакдаги Осиё мусобақаларида жиддий даъвогар сифатидаги мавқеини оширади.[3]

1996-йил Осиё кубоги

[edit | edit source]

Ўзбекистон рақиби ва қўшниси Тожикистонни ақлдан озган ҳолда мағлуб этди. Душанбеда меҳмонда 0:4 ҳисобида мағлуб бўлган Ўзбекистон дебютини ўтказиб юборадигандек кўринди. Шунга қарамай, Ўзбекистон ўз уйида Тожикистонни 5:0 ҳисобида мағлубиятга учратиб, умумий ҳисобда 5:4 ҳисобида ғалаба қозонди ва шу тариқа Ўзбекистон турнирдаги илк дебютини ўтказди.

1996-йилги Осиё Кубогида Ўзбекистон Япония, Хитой ва Сурия билан бир гуруҳдан жой олган эди. Осиё ўйинларидан фарқли ўлароқ, Осиё Кубоги асосий жамоалар учун бўлгани учун қийинроқ деб топилди. Бундай шароитда фақат 1994-йилги Осиё ўйинларида майдонга тушган Ўзбекистонннинг имкониятлари жуда паст баҳоланди.

Бироқ Хитойга қарши дастлабки ўйинда Ўзбекистон барча тахминларни ожиз қолдирди. Хитойнинг кучли босимига қарамай, Ўзбекистон ўз асабларини ушлаб турди ва Хитойни икки шок гол билан енгиб, 2:0 ҳисобида ғалаба қозонди ва турнирдаги илк очкосига эга бўлди. Ўзбекистоннинг бу шов-шувли ғалабаси эса бошқа рақибларни хавотирга солди, Япония ва Сурия Ўзбекистонга тоқат қилмади ва икки ҳал қилувчи баҳсда ўзбекистонликларни мағлуб этди. Шу сабабдан Ўзбекистон ўз гуруҳида сўнгги ўринни эгаллаб, биринчи босқичдан ўта олмади.

1998-йилги ФИФА Жаҳон чемпионати саралаши

[edit | edit source]

Ўзбекистон 1998-йилги Жаҳон чемпионати саралаш босқичида илк бор жаҳон чемпионатига чиқиш учун муносиб ўйин кўрсатди. Биринчи босқичда Яман, Камбоджа ва Индонезия билан гуруҳланган Ўзбекистон қолганлар учун жуда кучли эканлигини исботлади, жамоа фақат бир марта ғалаба қозона олмади, индонезияликлар меҳмонда дуранг ўйнади. Орадан кўп ўтмай, ўзбеклар жасорат билан финал босқичига йўл олишди, бироқ вазият янада қийинлашди, чунки Ўзбекистонга кучлироқ Жанубий Корея, Япония ва БАА билан тўқнаш келиш насиб этмади. Ўзбекистоннинг ягона ғалабаси қўшни Қозоғистонга қарши ўйиндан кейин қўлга киритилди. Кўпгина ўзбек тарафдорлари учун бу нарса мамлакатни ҳар бир муҳим Жаҳон чемпионати саралаш босқичининг чокерига айлантира бошлайди, чунки жамоа кўпинча якуний изланишда муваффақияцизликка учрайди.

2000-йилги Осиё кубоги

[edit | edit source]

Ўзбекистон учун 2000-йилги Осиё кубоги даҳшатли лаҳза бўлди, чунки бу Ўзбекистоннинг кўплаб йирик мусобақалардаги энг ёмон кўрсаткичига айланди. Япония, Саудия Арабистони ва янги рақиб Қатар билан яна гуруҳланган Ўзбекистон Саудия Арабистони ва Японияга иккита ҳалокатли мағлубият ва Қатар билан 1:1 ҳисобидаги дуранг билан яна бир бор қуйи поғонага тушиб кетди.

2004-йил Осиё кубоги

[edit | edit source]

Ўзбекистон терма жамоаси 2004-йилги Осиё Кубогида охирги 8-ўринга чиқмагунига қадар қитъа босқичида ўз самарасини бера олмади ва барча ўйинларда ғалаба қозониб, ўз гуруҳида биринчи ўринни эгаллади ва пеналтилар сериясида Баҳрайнга мағлуб бўлди.

2006 ФИФА Жаҳон чемпионати саралаши

[edit | edit source]

2006-йилда Германияда бўлиб ўтадиган Жаҳон чемпионатининг иккинчи саралаш босқичида Ироқ устидан қозонилган ғалаба Максим Шацких ва Александр Гейнрихнинг голлари билан якунланди.

Улар 2006-йилги Жаҳон чемпионатига Осиё саралаш босқичининг сўнгги босқичида Баҳрайнга сафарда гол уриш қоидаси бўйича мағлуб бўлишди. Натижа баҳс-мунозараларга сабаб бўлди, чунки аслида учта ўйин ўтказилди; Биринчиси, япониялик ҳакам Тошимицу Ёшиданинг хатосидан кейин ФИФА натижани бекор деб эълон қилганидан сўнг, Ўзбекистоннинг 1:0 ҳисобидаги ғалабаси ўчирилди.  Такрорий ўйин 1:1 ҳисобида якунланди ва жавоб 0:0 ҳисобида якунига этганидан сўнг Ўзбекистон мусобақадан чиқиб кетди.[4]

2007-йилги Осиё кубоги

[edit | edit source]

2007-йилги Осиё Кубогида Ўзбекистон Малайзияни 5:0 ва Хитойни 3:0 ҳисобида мағлуб этиб, гуруҳ босқичидан ўта олди. Аммо Ўзбекистон чорак финалда Саудия Арабистонига 2:1 ҳисобида имкониятни бой бериб, турнирдан чиқиб кетди.

ФИФА Жаҳон чемпионати 2010 саралаши

[edit | edit source]

Тошкентдаги „Пахтакор“ стадионида 2010-йилги жаҳон чемпионати саралаш босқичи доирасидаги Японияга қарши ўйинда терма жамоа мухлислари. Баннерда кўриниб турибдики, кириллча ўзбек тили 21-асрнинг чуқурлигида ҳам мамлакатда жуда кучли таъсирга эга. Уч йил ичида чет эллик учта мураббий (германиялик Ҳанс-Юрген Геде, инглиз Боб Хоутон ва россиялик Валери Непомниахи) бўлганидан сўнг, Ўзбекистон Ўзбекистон олимпия терма жамоасининг собиқ мураббийи Рауф Инилеэвга мурожаат қилди. 2010-йилги Жаҳон чемпионати саралаш босқичида Ўзбекистон дастлабки тўртта ўйинда ғалаба қозониб, Осиё саралашининг тўртинчи босқичига йўл олди, аммо саккиз очкодан тўрт очко жамғариб, фаворит Австралия, Япония, Баҳрайн ва Қатардан ортда қолган „ А“ гуруҳида охирги ўринни эгаллади. мос келади.[5][6]

2011-йилги Осиё кубоги

[edit | edit source]

Ўзбекистон 2011-йилги Осиё кубогида. Орадан тўрт йил ўтиб, 2011-йилги Осиё Кубогида Ўзбекистон тўртинчи ўринни эгаллаб, турнирдаги энг яхши натижасини қайд этди. Гуруҳ босқичи ва чорак финал йўлланмасини қўлга киритган Ўзбекистон терма жамоаси ярим финал ўйинида Австралия терма жамоасини 0:6 ҳисобида мағлубиятга учратганида, ўзининг илк Осиё Кубоги финалида мағлуб бўлди. Бир неча кун ўтиб, учинчи ўрин учун плей-оффда яна Жанубий Кореяга мағлуб бўлишди.

ФИФА Жаҳон чемпионати 2014 саралаши

[edit | edit source]

ЖЧ — 2014 саралашида Ўзбекистон ўз гуруҳида учинчи босқичда кўп йиллик фаворит Япония устидан ғалаба қозониб, Осиё саралашининг тўртинчи босқичига йўл олди. Ўзбекистон 16 очко (беш ғалаба ва битта дуранг) билан якунлади, бу учинчи турда бошқа барча жамоалардан кўпроқ эди, жумладан, Японияга қарши сафарда 1:0 ҳисобида ажойиб ғалаба қозонди.

Саралашнинг тўртинчи босқичида Ўзбекистон „А“ гуруҳида Эрон ва Жанубий Кореядан кейин учинчи ўринни эгаллади. Ўзбекистон тўплар фарқи бир тўпга яхшироқ бўлган Жанубий Корея (14 очко) билан бир хил очкога эга эди.

Тўртинчи тур гуруҳларида учинчи ўринни эгаллаган икки жамоа (Иордания ва Ўзбекистон) бешинчи турда ўзаро баҳс олиб боришди ва қитъалараро плей-оффда ОФК иштирокчисини аниқлашди. Ўйинлар 2013-йилнинг 6 ва 10-сентабр кунлари бўлиб ўтди. Иккинчи ўйинда тўлиқ вақтда иккала жамоа ҳамон тенг кураш олиб борди, Иордания пеналтилар сериясида 9:8 ҳисобида ғалаба қозониб, қитъалараро плей-оффга чиқди.

Осиё Кубоги 2015

[edit | edit source]

2015-йилги Осиё Кубогида Ўзбекистон Хитойга ғалаба қозонган, Саудия Арабистони ва Шимолий Корея терма жамоалари мусобақадан чиқиб кетган „ Б“ гуруҳида иккинчи ўринни эгаллаб, чорак финалга йўл олди. Аммо жамоа чорак финалда Жанубий Кореяга қўшимча бўлимда 2:0 ҳисобида имкониятни бой бериб, турнирдан чиқиб кетди

2018 ФИФА Жаҳон чемпионати саралаши

[edit | edit source]

Ўзбекистон 2018-йилда Россияда бўлиб ўтадиган футбол бўйича Жаҳон чемпионати саралаш босқичида ҳам ЖЧ йўлланмаси учун курашни давом эттирди, бироқ уларнинг саралашдаги юриши Шимолий Кореяга 2:4 ҳисобидаги шармандали мағлубият билан бошланди. Бироқ ўзбекистонликлар кўп ўтмай ортга қайтди ва қолган сўнгги ўйинларда ғалаба қозониб, гуруҳда биринчи ўринни эгаллади ва 2019-йилги Осиё Кубоги ҳамда сўнгги босқичга йўлланма олди. Ўзбекистон сўнгги босқичда Эрон, Жанубий Корея ва Суриядан ортда қолган ҳолда, тўртинчи ўринни эгаллаб, яна бир бор имкониятни бой бериб қўйди. Ўзбекистон саралаш босқичининг сўнги ўйинида жаҳон чемпионати йўлланмасини қўлга киритиши учун Жанубий Корея устидан ғалаба қозониши шарт эди. Аммо 0:0 ҳисобида дуранг туфайли йўлланмасиз қолди.

ОФК Осиё Кубоги 2019

[edit | edit source]

Ўзбекистон 2019-йилги Осиё Кубогини Уммон устидан 2:1 ҳисобидаги ғалаба билан бошлади ва қўшни Туркманистон устидан 4:0 ҳисобидаги ғалаба билан давом этди ва бу Ўзбекистонга 1:2 ҳисобидаги мағлубият билан якунланганига қарамай, кетма-кет бешинчи марта гуруҳ босқичидан чиқишни кафолатлади. сўнгги ўйинда Японияга. Бироқ улар ўша пайтдаги Осиё чемпиони Австралия билан тўқнаш келишлари керак эди. Ўзбекистон яхши ўйин кўрсатганига қарамай, 120-дақиқадан сўнг 0:0 ҳисоби билан якунланганидан сўнг дурангни йўқота олмади. Пеналтилар сериясида Австралия 4:2 ҳисобида ғалаба қозонди ва шу тариқа Ўзбекистоннинг 16-раундда орзуси пучга чиқди.

2022 ФИФА Жаҳон чемпионати саралаши

[edit | edit source]

2022-йилги жаҳон чемпионатининг иккинчи саралаш босқичида Ўзбекистон яна бир умидсизликка учради, бу эса Марказий Осиё терма жамоаси Жаҳон чемпионатининг саралаш босқичида иштирок этганидан бери ҳар доим финал босқичига чиққанидан бери биринчи бўлиб, сўнгги босқичга чиқа олмади. биринчи марта 1998-йил нашри. " Оқ бўрилар " 3 та мағлубиятга қарши 5 та ғалаба (биринчи ва иккинчи ўйинда „ Д“ гуруҳи пешқадами Саудия Арабистонига қарши ўйинда ҳамда биринчи ўйинда меҳмонда бўлган „Оқ бўрилар“ 5 та энг яхши иккинчи ўринни эгаллаган бешта ўринни эгаллай олмади. Фаластин).

2023-йилги Осиё кубоги саралаши

[edit | edit source]

Кейин Ўзбекистон 2023-йилги Осиё Кубоги учун учинчи саралаш босқичида иштирок этди. „C“ гуруҳига мезбон давлат сифатида белгиланган (Осиёдаги CОВИД-19 пандемияси туфайли) марказий осиёликлар ушбу устунлик ва аксарият рақибларининг нисбий заифлигидан унумли фойдаланиб, ҳар учала ўйинда ҳам ғалаба қозонишди ва ўз гуруҳида гол ўтказмасдан биринчи ўринни эгаллашди. 2023-йилги Осиё Кубогига йўлланмани тасдиқловчи гол.

Жамоа тасвири

[edit | edit source]

Тахаллуслар

[edit | edit source]

Ўзбекистон терма жамоаси мухлислари ва ОАВ томонидан бир қанча лақабларга эга бўлди. Энг кенг тарқалгани „Оқ бўрилар“ (ўзбекча Оқ бўрилар / Оқ бўрилар; русча Беле волки / Белие волки).  Бўри туркий халқларнинг ҳурматли ҳайвонидир. Ўзбекистон аҳолисининг асосий қисмини туркий халқлар ташкил этади. Шунингдек, мамлакатда эрон халқлари, рус ва бошқалар яшайди. Оқ ранг Ўзбекистон терма жамоасининг асосий формасини билдиради.

Шунингдек, футбол бўйича Ўзбекистон миллий терма жамоаси „Осиё Италияси“  деб аталади (Ўзбек Осиё Италияси / Осиё Италияси ; Русча Азиацкая Италия / Азиацкая Италия). Бунга Италия ва Ўзбекистоннинг либослари (оқ ва кўк) жамоаларининг ранглари ўхшашлиги ҳамда бу жамоаларнинг ўхшаш тактикаси (ҳимоявий футбол) сабаб бўлган.  Ўзбекистон Суперлигаси кўпинча Италия А сериясига ўхшаш деб ҳисобланади. Шунингдек, Ўзбекистон тарихи Италия тарихи каби бой ва қадимийдир.

Ўзбекистон терма жамоаси ҳам „Ҳума қушлари“ деб номланади (Ўзбек Ҳумо қушлари / Ҳумо қушлари ; Руссиан Птицй Хума / Птици Кҳума). Афсонавий Ҳума қуши Ўзбекистоннинг миллий қуши бўлиб, Ўзбекистон Давлат гербида тасвирланган. Ҳума қуши Ўзбекистон Республикаси Миллий олимпия қўмитаси гербида тасвирланган.

Баъзан Ўзбекистон миллий футболи „Туранликлар“  (Узбек Туронликлар / Туронликлар ; Рус Туранцй / Туранци) деб аталади, чунки ҳозирги Ўзбекистон давлати ушбу қадимий Турон ўлкасининг марказида ва барча қадимий ва йирик шаҳарларда жойлашган. бу минтақа шу давлатда жойлашган ва шунинг учун Ўзбекистонни баъзилар Туроннинг вориси деб биладилар.

Рақобат

[edit | edit source]

Ўзбекистон терма жамоасининг асосий рақиблари Марказий Осиё давлатлари, Қозоғистон, Тожикистон, Туркманистон ва Қирғизистон терма жамоаларидир. Ваҳоланки, Ўзбекистон терма жамоасининг асосий ва муҳим рақиблари Қозоғистон ва Тожикистон терма жамоаларидир. СССР парчаланганидан буён Ўзбекистон ҳукмрон бўлганига қарамай, Марказий Осиё мамлакатлари ўртасидаги ўйинлар бутун минтақа мухлисларида доимо катта қизиқиш уйғотиб келган. Футбол Марказий Осиё давлатлари ўртасидаги рақобат қуролларидан бири бўлиб, у Совет давридан қолган.

Шунингдек, сўнгги йилларда Ўзбекистон футбол бўйича Эрон (" Шоҳнома "да „ Эрон ва Турон ўртасидаги рақобат“), Хитой, Жанубий Корея ва Саудия Арабистони терма жамоалари билан ҳам рақобатлашмоқда. Футбол бўйича Ўзбекистон миллий терма жамоаси собиқ СССРнинг бошқа мамлакатлари, масалан, Озарбайжон, Арманистон, Грузия, Россия, Украина ва Беларус билан ҳам рақобатга эга.

Ўзбекистон терма жамоаси нафақат Ўзбекистонда, балки Марказий Осиёнинг бошқа мамлакатларида ва собиқ Иттифоқнинг бошқа мамлакатларида (посцовет давлатлари) ҳам жуда кўп мухлисларга эга. Масалан, россиялик, украиналик ва беларуслик мухлислар Ўзбекистон терма жамоасини Осиё кубоклари ва бошқа турнирларда ҳамиша қўллаб-қувватлашади.  Озарбайжон, Арманистон, Грузия, Туркия ва Афғонистонда ҳам Ўзбекистон терма жамоаси мухлислари кўп.

Кит ҳомийлиги

[edit | edit source]
Етказиб берувчи Давр
Адидас 1992—1997
Адмирал 1998
Гранд Спорт 1999
Адидас 2000
Ҳуммел 2001—2002
Умбро 2003
Пума 2004—2012
Жома 2013—2018
Адидас 2018
Жако 2019— ҳозирги кунгача

Уй стадиони

[edit | edit source]

Ташкил этилган пайтдан (1992 йил) 2012-йил охиригача футбол бўйича Ўзбекистон миллий терма жамоасининг асосий уй стадиони 1956-йилда қурилган ва фойдаланишга топширилган Тошкентдаги " Пахтакор " марказий стадиони бўлган. Футбол клуби. СССР даврида бу стадион Ўзбекистон ССР терма жамоасининг уйи бўлган. 1996, 2008 ва 2012 йилларда реконструксия қилинган ва ҳозирда 35 000 томошабинга мўлжалланган (бундан олдин бу сиғим 55 000 томошабин эди). Бугун Ўзбекистон миллий терма жамоаси „Пахтакор“ стадионида фақат айрим ўйинларни ўтказмоқда.

2013-йилдан ҳозирги кунга қадар Ўзбекистон миллий терма жамоасининг асосий уй стадиони 2008-2012 йилларда қурилган ва 34 000 томошабинга мўлжалланган „ Миллий“ стадиони (2018-йилгача „Бунёдкор“ стадиони деб юритилган). Бу стадион „ Бунёдкор“ футбол клубининг ҳам уйи ҳисобланади.

Уй Стадионлари

[edit | edit source]
ҳидеЖой Шаҳар Ўйнади Ютуқ Чизилган Йўқотилган ГФ ГА Биринчи ўйин Охирги ўйин
Пахтакор марказий стадиони Тошкент 63 36 16 11 150 49 1992-йил 28-июн 2020-йил 8-октябр
Миллий стадиони Тошкент 21 14 3 4 29 8 2013-йил 26 март 2021-йил 29 март
МҲСК стадиони Тошкент 8 6 2 0 25 1 2007-йил 13-октябр 2008-йил 27-август
Марказий стадиони Наманган 5 5 0 0 16 3 2022-йил 25 март 2022-йил 14-июн
ЖАР стадиони Тошкент 3 1 0 2 3 3 2009-йил 14-ноябр 2014-йил 29-май
Динамо Самарқанд стадиони Самарқанд 2 2 0 0 8 1 1999-йил 11-июл 1999-йил 18-август
Локомотив стадиони Тошкент 1 1 0 0 2 1 2020-йил 3-сентябр 2020-йил 3-сентябр
АГМК стадиони Олмалиқ 1 0 0 1 0 1 2014-йил 27-май 2014-йил 27-май
Марказий стадиони Қарши 1 0 1 0 0 0 2007-йил 7-феврал 2007-йил 7-феврал
НБУ стадиони Тошкент 1 1 0 0 8 1 2000-йил 29-феврал 2000-йил 29-феврал
Жами 106 66 22 18 241 68

Охирги янгиланган: 2022-йил 14-июн. Статистикага фақат ФИФА томонидан тан олинган расмий ўйинлар киради.

Мураббийлар штаби

[edit | edit source]
2022-йил 14-июн ҳолатига кўра
Лавозим Исм
Ҳеад cоач Словения Среčко Катанеc
Ёрдамчи мураббий Словения Алеš Čэҳ

Словения Владо Радмановиć

Фитнесс мураббий Аргентина Мартин Магистер
Дарвозабонлар мураббий Босния ва Герсеговина Ниҳад Пежковиć
Физотерапевт Словения Иан Катанеc
Таржимон Ўзбекистон Даврон Аҳмедов

Мураббийлик тарихи

[edit | edit source]

2022-йил 14-июн ҳолатига кўра

Таркиби

[edit | edit source]
  • 2026-йилги Жаҳон чемпионати саралаш босқичи ўйинлари учун,  Гонконг жамоаси қарши қайдномага қуйидаги футболчилар киритилди[7]
  • Учрашув саналари: 21 & 26-март 2024-йил
  • Рақиблар:  Гонконг
  •  Қатар билан ўйиндан сўнг, 2024-йил 3-феврал ҳолатига кўра ўйинлар ва голлар тўғри келади.
0#0 пос. Футболчи Туғилган санаси (ёш) Иштироки Голлари Клуби
1ДА Ўткир Юсупов 4-январ 1991-йил (1991-01-04) (33 ёш) 27 0  УЗБ Навбаҳор Наманган
1ДА Абдувоҳид Нематов 20-март 2001-йил (2001-03-20) (23 ёш) 7 0  УЗБ Насаф
1ДА Ботирали Эргашев 23-июн 1995-йил (1995-06-23) (29 ёш) 3 0  УЗБ Нефтчи
2ҲМ Фаррух Сайфиев 17-январ 1991-йил (1991-01-17) (33 ёш) 53 1  УЗБ Навбаҳор Наманган
2ҲМ Рустам Ашурматов 7-июл 1996-йил (1996-07-07) (28 ёш) 33 0  РУС Рубин Казан
2ҲМ Умар Эшмуродов 30-ноябр 1992-йил (1992-11-30) (31 ёш) 27 0  МАС Селангор
2ҲМ Абдулла Абдуллаев 1-сентябр 1997-йил (1997-09-01) (27 ёш) 16 0  УАЭ Кҳор Факкан
2ҲМ Абдуқодир Хусанов 29-феврал 2004-йил (2004-02-29) (20 ёш) 10 0  ФРА Ленс
2ҲМ Зафармурод Абдураҳматов 28-апрел 2003-йил (2003-04-28) (21 ёш) 4 0  УЗБ Насаф
2ҲМ Акрамжон Комилов 14-март 1996-йил (1996-03-14) (28 ёш) 8 0  УЗБ АГМК
2ҲМ Ҳусниддин Алиқулов 4-апрел 1999-йил (1999-04-04) (25 ёш) 19 1  ТУР Çайкур Ризеспор
3ЙҲ Диёр Холматов 22-июл 2002-йил (2002-07-22) (22 ёш) 2 0  УЗБ Пакҳтакор Ташкент
3ЙҲ Отабек Шукуров 22-июн 1996-йил (1996-06-22) (28 ёш) 65 7  ТУР Кайсериспор
3ЙҲ Жамшид Искандеров 16-октябр 1993-йил (1993-10-16) (31 ёш) 34 4  УЗБ Навбаҳор Наманган
3ЙҲ Одилжон Ҳамробеков 13-феврал 1996-йил (1996-02-13) (28 ёш) 51 1  УЗБ Навбаҳор Наманган
3ЙҲ Жалолиддин Машарипов 1-сентябр 1993-йил (1993-09-01) (31 ёш) 60 11  ИРИ Эстегҳлал
3ЙҲ Остон Ўрунов 19-декабр 2000-йил (2000-12-19) (23 ёш) 26 5  ИРИ Персеполис
3ЙҲ Азизбек Турғунбоэв 1-октябр 1994-йил (1994-10-01) (30 ёш) 30 4  ТУР Сивасспор
3ЙҲ Хожимат Эркинов 29-май 2001-йил (2001-05-29) (23 ёш) 25 3  УАЭ Ал Wаҳда
3ЙҲ Аббосбек Файзуллаев 3-октябр 2003-йил (2003-10-03) (21 ёш) 13 4  РУС CСКА Москва
4ҲЖ Элдор Шомуродов (Сардор) 29-июн 1995-йил (1995-06-29) (29 ёш) 69 38  ИТА Cаглиари
4ҲЖ Бобур Абдухолиқов 23-апрел 1997-йил (1997-04-23) (27 ёш) 12 1  УЗБ Насаф
4ҲЖ Азизбек Амонов 30-октябр 1997-йил (1997-10-30) (27 ёш) 8 2  УАЭ Кҳор Факкан

Сўнгги натижалар

[edit | edit source]

  Wин   Драw   Лосс   Фихтуре

2023

[edit | edit source]
24-март, 2023-йил(2023-03-24) Фриэндлй Боливия  0–1  Ўзбекистон Жеддаҳ, Саудия Арабистони
21:00 УТC+3 Репорт
Стадион: Кинг Абдуллаҳ Спорц Cитй
Томошабин: 30
Ҳакам: Фаисал Ал-Балаwи (Сауди Арабиа)
28-март, 2023-йил(2023-03-28) Фриэндлй Ўзбекистон  1–1  Венесуэла Жеддаҳ, Саудия Арабистони
21:00 УТC+3
Репорт
Стадион: Кинг Абдуллаҳ Спорц Cитй
Ҳакам: Кҳалед Салеҳ Ал-Тураис (Сауди Арабиа)
11 Жуне 2023 2023 CАФА Натионс Cуп Ўзбекистон  3–0  Уммон Ташкент, Узбекистан
20:30 УТC+5
Репорт Стадион: Миллий Стадиум
Томошабин: 12,912
Ҳакам: Дайирбек Абдилаэв (Кйргйзстан)
14 Жуне 2023 2023 CАФА Натионс Cуп Туркманистон  0–2  Ўзбекистон Ташкент, Узбекистан
20:30 УТC+5 Репорт
Стадион: Миллий Стадиум
Томошабин: 14,410
Ҳакам: Нурзатбек Абдйкадйров (Кйргйзстан)
17 Жуне 2023 2023 CАФА Натионс Cуп Ўзбекистон  5–1  Тожикистон Ташкент, Узбекистан
20:30 УТC+5
Репорт
Стадион: Миллий Стадиум
Томошабин: 9,099
Ҳакам: Ҳассан Акрами (Иран)
20 Жуне 2023 2023 CАФА Натионс Cуп Ф Ўзбекистон  0–1  Эрон Ташкент, Узбекистан
20:30 УТC+5 Репорт
Стадион: Миллий Стадиум
Томошабин: 34,000
Ҳакам: Кирилл Левников (Руссиа)
9-сентябр, 2023-йил(2023-09-09) Фриэндлй АҚШ  3–0  Ўзбекистон Ст. Лоуис, Унитед Статес
17:30 УТC−5
Репорт Стадион: CитйПарк
Томошабин: 15,569
Ҳакам: Нелсон Салгадо (Ҳондурас)
12-сентябр, 2023-йил(2023-09-12) Фриэндлй Мексика  3–3  Ўзбекистон Атланта, Унитед Статес
19:30 УТC−4
Репорт
Стадион: Мерcедес-Бенз Стадиум
Томошабин: 33,817
Ҳакам: Виcтор Ривас (Унитед Статес)
13-октябр, 2023-йил(2023-10-13) Фриэндлй Ветнам  0–2  Ўзбекистон Далиан, Чина
20:35 УТC+8 Репорт
Стадион: Далиан Спорц Cентре Стадиум
Ҳакам: Зҳанг Леи (Чина)
16-октябр, 2023-йил(2023-10-16) Фриэндлй Хитой  1–2  Ўзбекистон Далиан, Чина
19:35 УТC+8
Репорт
Стадион: Далиан Спорц Cентре Стадиум
Томошабин: 12,868
Ҳакам: Там Пинг Wун (Ҳонг Конг)
16 Новембер 2023 2026 WCҚ / 2027 АCҚ Туркманистон  1–3  Ўзбекистон Ашгабат, Туркменистан
19:00 УТC+5
  • Мейлис Дурдйев Гол 44'
 Репорт
Стадион: Ашгабат Стадиум
Томошабин: 19,500
Ҳакам: Ҳироюки Кимура (Жапан)
21 Новембер 2023 2026 WCҚ / 2027 АCҚ Ўзбекистон  2–2  Эрон Ташкент, Узбекистан
18:00 УТC+5
Репорт
Стадион: Миллий Стадиум
Томошабин: 32,551
Ҳакам: Моҳаммед Абдулла Ҳассан Моҳамед (Унитед Араб Эмиратес)
25-декабр, 2023-йил(2023-12-25) Фриэндлй Қирғизистон  1–4  Ўзбекистон Дубаи, Бирлашган Араб Амирликлари
19:30 УТC+4
Репорт
Стадион: Ал Мактоум Стадиум

2024

[edit | edit source]
7-январ 2024 Ўртоқлик Фаластин  0–1  Ўзбекистон Доҳа, Қатар
17:00 УТC+3 Репорт
Стадион: Ҳамад бин Кҳалифа Стадиум
13-январ 2024 2023 АФC Асиан Cуп ГС Ўзбекистон  0–0  Сурия Ал Райян, Қатар
20:30 УТC+3 Репорт Стадион: Жассим бин Ҳамад стадиони
Томошабин: 10,198
Ҳакам: Аҳмед Ал-Каф (Оман)
18-январ 2024 2023 АФC Асиан Cуп ГС Ҳиндистон  0–3  Ўзбекистон Ал Райян, Қатар
17:30 УТC+3 Репорт
Стадион: Аҳмад бин Али стадиони
Томошабин: 38,491
Ҳакам: Фу Минг (Чина)
23-январ 2024 2023 АФC Асиан Cуп ГС Австралия  1–1  Ўзбекистон Ал Wакраҳ, Қатар
14:30 УТC+3
Репорт
Стадион: Ал Жаноуб Стадиум
Томошабин: 15,290
Ҳакам: Юсуке Араки (Жапан)
30-январ 2024 2023 Осиё Кубоги Р16 Ўзбекистон  2–1  Таиланд Ал Wакраҳ, Қатар
14:30 УТC+3
Репорт
Стадион: Ал Жаноуб Стадиум
Томошабин: 18,691
Ҳакам: Назми Насаруддин (Малайзия)
3-феврал 2024 2023 Осиё Кубоги ҚФ Қатар  1–1 (а.э.т.)
(3–2 п)		  Ўзбекистон Ал Кҳор, Қатар
18:30 УТC+3
Репорт
Стадион: Ал Байт стадиони
Томошабин: 58,791
Ҳакам: Ким Ҳеэ-гон (Жанубий Корея)
Пеналтилар серияси
2024-йил 21-март 2026-йилги жаҳон чемпионати саралаши Гонконг  0–2  Ўзбекистон Монг Кок, Ҳонг Конг
20:00 УТC+8 Репорт
Стадион: Монг Кок Стадиум
Томошабин: 6,263
Ҳакам: Ким Wоо-сунг (Жанубий Корея)
2024-йил 26-март 2026-йилги жаҳон чемпионати саралаши Ўзбекистон  3–0  Гонконг Тошкент, Ўзбекистон
19:30 УТC+5
Репорт Стадион: Бунёдкор стадиони
Томошабин: 29,584
Ҳакам: Аҳмед Фаисал Ал-Али (Иордания)
2024-йил 6-июн 2026-йилги жаҳон чемпионати саралаши Ўзбекистон  3–1  Туркманистон Тошкент, Ўзбекистон
19:30 УТC+5
Репорт
Стадион: Бунёдкор стадиони
Томошабин: 27,306
Ҳакам: Юсуке Араки (Япония)
2024-йил 11-июн 2026 Wорлд Cуп қуалифиcатион Эрон  0–0  Ўзбекистон Теҳрон, Эрон
20:30 УТC+3:30 Репорт Стадион: Озодий Стадиони
Томошабин: 15,403
Ҳакам: Ким Жонг-ҳеок (Жанубий Корея)

Футболчилар

[edit | edit source]

Энг кўп ўйинда иштирок этган футболчилар

[edit | edit source]
Сервер Жепаров Ўзбекистон терма жамоаси сафида энг кўп ўйин ўтказган футболчи ҳисобланади. Терма жамоа сафида 128 та ўйинда майдонга тушган.
Даража Футболчи Иштирок Голлар Биринчи ўйин Охирги ўйин
1 Сервер Жепаров 128 25 14 Май 2002 5 Сентябр 2017
2 Темур Кападзе 119 10 14 Май 2002 22 Январ 2015
3 Одил Аҳмедов 108 21 13 Октябр 2007 15 Июн 2021
4 Игнатий Нестеров 105 0 21 Август 2002 21 Январ 2019
5 Анзур Исмоилов 102 3 2 Жулй 2007 5 Сентябр 2019
6 Александр Гейнрих 97 31 14 Май 2002 5 Сентябр 2017
7 Азиз Ҳайдаров 85 1 2 Июл 2007 13 Октябр 2018
8 Ислом Тўхтахўжаев 73 2 28 Январ 2009 15 Июн 2021
9 Виталий Денисов 72 1 22 Феврал 2006 11 Сентябр 2018
10 Миржалол Қосимов 67 31 17 Июн 1992 12 Октябр 2005

Энг яхши тўпурарлар

[edit | edit source]
Элдор Шомуродов 37 та гол билан Ўзбекистоннинг энг яхши то'пурари.
Даража Футболчи Голлар Иштирок Нисбат Биринчи ўйин Охирги ўйин
1 Элдор Шомуродов 37 67 0.56 3 Сентябр 2015 ҳозиргача
Максим Шацких 34 61 0.56 18 Август 1999 29 Май 2014
3 Миржалол Қосимов 31 67 0.47 17 Июн 1992 12 Октябр 2005
Александр Гейнрих 31 97 0.33 14 Май 2002 5 Сентябр 2017
5 Сервер Жепаров 25 128 0.2 14 Май 2002 5 Сентябр 2017
6 Одил Аҳмедов 21 108 0.19 13 Октябр 2007 15 Июн 2021
7 Игор Шквирин 20 31 0.65 17 Июн 1992 17 Октябр 2000
8 Игор Сергеев 17 66 0.26 10 Сентябр 2013 20 Ноябр 2022
9 Жафар Ирисметов 15 36 0.42 25 Май 1997 21 Ноябр 2007
10 Улуғбек Бақоев 14 52 0.27 25 Апрел 2001 29 Май 2014
Викиомборда Ўзбекистон миллий футбол терма жамоаси
ҳақида туркум мавжуд

Манбалар

[edit | edit source]
  1. ↑ „Самвел Бабаян — Ўзбекистон миллий терма жамоаси бош мураббийи“. тҳе-уфф.cом (23-июн 2015-йил). 3-июл 2015-йилда асл нусхадан архивланган. (Wайбаcк Мачине сайтида 3-июл 2015-йил санасида архивланган)
  2. ↑ „МТЖ тарихига назар ФОТО“. 2023-йил 17-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2023-йил 17-май.
  3. ↑ „"Ретро сурат". "Ўзбекистон-1994"“. 2023-йил 6-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2023-йил 6-май.
  4. ↑ „Бир ўйин тарихи. Гейнрихнинг голи камлик қилди ёхуд Юрген Гёде учун сўнгги бекат, Маминов ва Пашинин учун эса охирги учрашув Жанубий Корея – Ўзбекистон 2:1“. 2023-йил 6-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2023-йил 6-май.
  5. ↑ „"Ретро сурат". "Ўзбекистон-2008"“. 2023-йил 6-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2023-йил 6-май.
  6. ↑ „"Ретро сурат". "Ўзбекистон-2009"“. 2023-йил 6-майда асл нусхадан архивланган. Қаралди: 2023-йил 6-май.
  7. ↑ „ЖЧ-2026 саралаш босқичи учун Миллий жамоа йиг’инига жалб этилган футболчилар“ (Узбек). ффт.тж. Узбекистан Фоотбалл Ассоcиатион (2024-йил 13-март). Қаралди: 2024-йил 13-март.

Ҳаволалар

[edit | edit source]
Retrieved from "https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Oʻzbekiston_milliy_futbol_terma_jamoasi&oldid=5255119"