Papers by Ewoud Deschepper
Handelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, 2024
Het betreft echter een zuivere hypothese, die deels ook gebaseerd is op het (achterhaalde) idee v... more Het betreft echter een zuivere hypothese, die deels ook gebaseerd is op het (achterhaalde) idee van de pagus Flandrensis als een woeste streek vol bossen en moerassen.
Handelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, 2024
Few early medieval rural settlements in Flanders (northern Belgium) have seen extensive excavatio... more Few early medieval rural settlements in Flanders (northern Belgium) have seen extensive excavation or feature established chronological frameworks. This seriously hampers analysis of building traditions, farmyard layout, and settlement systems. Large-scale archaeological operations on ‘The Loop’, in the village of Sint-Denijs- Westrem (near Ghent, province of East-Flanders), however brought to light a near-complete early medieval rural settlement that was continuously occupied between c. AD 600-850. It consisted of ten farmyards distributed over six chronological phases. The large-scale nature of the archaeological project, the long-term occupation of the settlement, and the refined chronological framework based on the dendrochronological study of sixteen timber lined water wells allows to study several aspects of the rural settlement in great chronological and spatial detail and from a diachronic perspective. Beyond the more descriptive aspects of farmyard layout and settlement system, this also includes discussions on the changing nature of the settlement in socio-economic terms and the social networks in which the local community on The Loop participated in. This research offers a comparative framework to study less-extensively excavated rural settlements in the wider region and at the same time adds to the international debates on early medieval rural settlement.
Signa, 2024
Het aantreffen van een Wijster-type gebouw met een laat-Romeinse datering in Boechout-Mussenhoeve... more Het aantreffen van een Wijster-type gebouw met een laat-Romeinse datering in Boechout-Mussenhoevelaan was reden tot evaluatie van gekende Germaanse en laat-Romeinse vondsten in de regio Schelde-Rupel-Nete. Op het eerste gezicht lijkt de locatie van een Germaanse bewoningssite in Boechout een uitzondering, maar in het gebied tussen Schelde, Rupel en Nete zijn in het verleden reeds enkele laat-Romeinse en Germaanse vondsten opgedoken (fig. 1). De laat-Romeinse periode in de Schelde-Rupel-Nete regio Bij de opgraving van Boechout aan de Mussenhoevelaan in 2021 werd een kleine laat-Romeinse nederzetting teruggevonden. Deze omvatte een hoofdgebouw van het type Wijster A, een zespalige structuur die mogelijk als hutkom of bijgebouw kan geïnterpreteerd wohrden, een palenrij en een waterkuil. Deze bewoningsfase is aan de hand van 14 C-dateringen op het hoofdgebouw gedateerd tussen het laatste kwart van de 3de eeuw en het midden van de 4de eeuw (fig. 3). 1 De meest nabijgelegen Germaanse bewoningsstructuren in de regio zijn terug te vinden in de vicus van Grobbendonk, waar reeds bij opgravingen in de jaren 1970 een hutkom is aangetroffen. Deze werd gedateerd in de late 2de tot vroege 3de eeuw op basis van het aangetroffen Romeins aardewerk. 2 In 2016-2017 zijn er tijdens opgravingen aan de Nijverheidsstraat aanvullend een Wijster-type gebouw, twee hutkommen en een kuil aangetroffen die op basis van 14 C-dateringen in de 3de tot 4de eeuw geplaatst kunnen
Early Medieval Europe, 2024
Archaeological excavation near Maastricht (the Netherlands) in the town of Lanaken (Belgium) reve... more Archaeological excavation near Maastricht (the Netherlands) in the town of Lanaken (Belgium) revealed a previously unknown wooden-and-earth fortified site dating back to c.650–800. The fortification's construction, layout and dimensions are indicative of Roman military practice, suggesting active application of this practice during the early medieval period. This research delves into the implications of this discovery, shedding light on early medieval military strategies in the region and providing insights into potential historical contexts surrounding the fortified sitecation's construction and use. In so doing, it makes an important contribution to ongoing discussions regarding the nature of early medieval military organization and elite society.
Fluckiger A., Helmbrecht M., Lobinger C. (eds.). Elites, Centres and Peripheries. Tagungsbeiträge der Arbeitsgemeinschaft Spätantike und Frühmittelalter 13. „Pride and Provinciality“. Elites between Centre and Periphery (Halle, 19. und 21.03.2018), 2023
Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek Die Deutsche Nationalbibliothek verz... more Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über http://dnb.d-nb.de abrufbar.
Tijd-Schrift, 2021
Oost west, thuis best. Of om het met de woorden van een bekende tv-serie te zeggen: Nergens beter... more Oost west, thuis best. Of om het met de woorden van een bekende tv-serie te zeggen: Nergens beter dan thuis. Het zijn zeker clichés, maar ze bevatten tegelijkertijd veel waarheid: het eigen huis, het thuis, roept vaak sterke emoties op. Fundamenteel hierbij is dat huizen beschermen tegen de elementen: ze bieden droogte en warmte. Het samenwonen in een huis definieert ook de kleinste sociale en economische eenheid, die van het huishouden. Het huis/thuis is ten slotte ook de plaats waar sociaal gedeelde waarden, normen en structuren aangeleerd worden. 2 Deze sterke verbondenheid tussen mens en huis wordt vaak ook fysiek uitgedrukt. De manier waarop een huis gebouwd wordt, hoe het er uit ziet, wat haar interne organisatie is, en hoe het ingericht wordt, is nooit toevallig. Integendeel, dit alles wordt bepaald door een complex samenspel van factoren, waaronder de omgeving (grondstoffen, klimaat, reliëf, bodem, enzovoort), de technologische kennis en sociaal-culturele elementen, zoals de sociale en economische organisatie, ideologie, cultuur, identiteit en traditie. 3 Vooral deze sociaal-culturele zaken zijn doorslaggevend voor de uiteindelijke vorm, de indeling en het uitzicht van het huis. Hoewel huizen in de huidige Westerse samenleving meer dan ooit een voornamelijk fysieke en praktische waarde hebben, zijn al deze intrinsieke aspecten nog steeds in meer of mindere mate aanwezig. Huizen zijn bijvoorbeeld een ideale manier om sociale status uit te drukken (denk bijvoorbeeld aan grote villa's), en hoewel het sterke verband tussen huis en beroep grotendeels verbroken is, is dit niet (volledig) het geval bij onder andere boeren, bakkers of slagers. Het sociaal-culturele kader van een gemeenschap omvat meer bepaald een gedeeld, diep verankerd en onbewust kader van normen, dat wordt doorgegeven van generatie op generatie. Deze normen leiden het dagelijkse handelen, maar worden tegelijkertijd ook gedefinieerd door dit handelen. 4 Op die manier kunnen er ook normen zijn over het uitzicht, de constructie 2 J. Carsten en S. Hugh-Jones, 'Introduction', in: J. Carsten en S. Hugh-Jones (red.), About the house. Lévi-Strauss and beyond (Cambridge 1995) 1-46. 3 A. Rapoport, House form and culture (Englewood Cliffs 1969) 46-48.
This report provides a typology of Early Medieval building plans in the region of northern Franci... more This report provides a typology of Early Medieval building plans in the region of northern Francia, roughly modern-day western Flanders (northern Belgium). The research underlying this report has been carried out during a PhD study at Ghent University, Department of Archaeology, Historical Archaeology Research Group (promotor: prof. dr. Wim De Clercq), between October 2017 and September 2021.
This PhD research was funded by the Research Foundation Flanders (FWO) under grant no. FWO17/ASP/023. This PhD study, entitled House and yard in early medieval northern Francia. An archaeological study into the types, development and meanings of rural settlement and domestic architecture, was defended on 23 February 2022 at Ghent University (https://biblio.ugent.be/publication/8741715).
The Medieval Low Countries, 2021
Cover illustration: Geertgen tot Sint Jans, Bewening van Christus/The Lamentation, originally the... more Cover illustration: Geertgen tot Sint Jans, Bewening van Christus/The Lamentation, originally the right (interior) wing of the retable on the high altar in the church of St John in Haarlem.
Anthropologica et Præhistorica, 2020
From the Prehistory until the Late Middle Ages wood was the most important construction material ... more From the Prehistory until the Late Middle Ages wood was the most important construction material for buildings in Flanders. With the exception of wet contexts, the wooden posts of the structures are not preserved anymore. Because of this, these buildings are difficult to date. Charcoal or charred grains preserved in these postholes are a dating option, although the origin of these materials is not always clear. To tackle this problem of reliability, a strategy is to date several samples from the postholes of the same structure. A pattern of contemporaneous 14 C-data will give us insight in the age of these structures and outliers can be eliminated. To verify the results of the 14 C-dating a comparison is made with the fragments of material culture recorded in the infill of the postholes. This method has resulted in the recognition and dating of buildings types during Protohistory and in the Roman period in Flanders and the adjoining regions.
Netherlands Journal of Geosciences, 2020
The results from analyses of botanical remains (pollen, wood, charcoal, seeds) from several archa... more The results from analyses of botanical remains (pollen, wood, charcoal, seeds) from several archaeological features excavated in Kluizen (northern Belgium) are presented. The region was largely uninhabited until the Iron Age and Roman period when a rural settlement was established, resulting in small-scale woodland clearance. The site was subsequently abandoned from c. AD 270 till the High Middle Ages. The results of the archaeological and archaeobotan-ical analyses provide information on changes in land use and resulting dynamics of woodland cover and composition between c.600 BC and AD 1200, with a spatial and temporal resolution unrivalled in northern Belgium. Especially the long period of woodland regeneration following abandonment of the site around AD 270, covering the Late Roman and Early Medieval period, could be reconstructed in detail. Abandoned fields were first covered with pioneer woodland (Salix, Corylus and Betula), then Quercus-dominated secondary forest and finally a late-successional forest with Fagus sylvatica, Carpinus betulus and Ilex aquifolium, an evolution that took over 300 years. The results also indicate that the observed increase of Fagus during the Early Middle Ages, which was never an important element in the woodland vegetation in northern Belgium before, was related to climatic changes rather than anthropogenic factors.
Handelingen van het Genootschap voor Geschiedenis te Brugge, 2019
Tussen de 9de en 11de eeuw ontwikkelde Brugge zich tot een grafelijk machtscentrum. Op een uitlop... more Tussen de 9de en 11de eeuw ontwikkelde Brugge zich tot een grafelijk machtscentrum. Op een uitloper van de zandrug Gistel-Maldegem-Stekene ontstond de omwalde Burg, het burgerlijke en kerkelijke hart van de streek. Ten westen en ten noorden van de Burg groeide een (pre-)stedelijke agglomeratie: het suburbium. Samen met het inwonersaantal
en de macht van de graaf, nam ook de vraag naar landbouwopbrengsten toe. Deze dienden niet alleen om de bewoners van de vroege stad te onderhouden, maar vormden ook een onderdeel van een bloeiende interregionale handel. De landbouw vormde dus een essentieel element in de stedelijke groei. Hoewel we relatief goed op de hoogte zijn over het leven binnen de Burg, tasten we in het duister omtrent het leven van de boeren die de nieuwe stad in haar onderhoud voorzagen. Een opgraving langs de Barrièrestraat in Sint-Michiels biedt nieuwe inzichten over het leven in de landelijke nederzettingen rondom het ontluikende Brugge.
Archaeologia Mediaevalis, 2019
Dutch summary of paper on organic residue analysis of Merovingian pottery of the Elversele burial... more Dutch summary of paper on organic residue analysis of Merovingian pottery of the Elversele burial field (JAS: Reports 24)
Journal of Archaeological Science: Reports, 2019
During the excavation of a Merovingian cemetery in Elversele (Temse, Belgium), archaeologists enc... more During the excavation of a Merovingian cemetery in Elversele (Temse, Belgium), archaeologists encountered nine burials each with one earthenware vessel clearly deposited in the graves, dating to the 6th–7th century AD. Vessels as grave goods are often linked with funerary feasting in Merovingian contexts, the contents of the vessels acting as funerary meals in gift-giving relationships. However, as the custom of depositing vessels seems to diminish throughout the 6th and 7th century, it has been suggested that such vessels in most cases functioned only symbolically and that they held no actual foodstuffs. In order to verify or debunk this hypothesis, eight of the nine vessels from Elversele were sampled for organic residue analysis. Gas Chromatography – Mass Spectrometry (GC–MS) was used on the archaeological samples and various organic compounds related to foodstuffs were identified. This was complemented with an archaeological assessment of the pottery. Traces of animal fats and possibly also vegetal matter have been attested and, together with the results of the archaeological assessment, form clear evidence for the deposition of foodstuffs in these graves.
Stadsarcheologie. Bodem en Monument in Gent reeks 2 nr. 8. Archeologisch onderzoek in Gent 2018, 2018
Archaeologia Mediaevalis, 2018
In stark contrast to the long-standing research history of early medieval cemeteries, it was only... more In stark contrast to the long-standing research history of early medieval cemeteries, it was only in 1973 that the first Merovingian settlement in Flanders was excavated at Kerkhove . After this it even took until the later 80's and 90's before new Merovingian rural settlements were examined, by Y. Hollevoet and B. Hillewaert in the region between Bruges and Oudenburg (see, for example, HOLLEVOET 2011; HOLLEVOET 2016). Since then, and with a marked increase because of development-led archaeology, several dozens of Merovingian and Carolingian sites have been discovered, not only in the western part of Flanders but also in Northern Belgium, in what is historically and geographically the southern part of the Campine region.
A. Verhulst, De Sint-Baafsabdij te Gent en haar grondbezit (VIIe -XIVe eeuw). Bijdrage tot de ken... more A. Verhulst, De Sint-Baafsabdij te Gent en haar grondbezit (VIIe -XIVe eeuw). Bijdrage tot de kennis van de structuur en de uitbating van het grootgrondbezit in Vlaanderen tijdens de Middeleeuwen, Brussel, 1958. 3 Voor een overzicht van het historisch ruraal onderzoek, zie E. Thoen en G. Dejongh, 'The rural history of Belgium in the Middle Ages and the Ancien Régime: sources, results and future avenues for research', in E.
Conference Presentations by Ewoud Deschepper
Over time, the region to the northwest of the river Scheldt has witnessed a transformation from a... more Over time, the region to the northwest of the river Scheldt has witnessed a transformation from a well ‘Romanised’ agriculture-focused provincial periphery to a militarised region and back to being ruled by land-based elites. With this talk, we would like to illustrate that, while geographically the region can be considered a periphery, it has been at the centre of some significant sociocultural changes in Late Antiquity.
Archaeological interpretations of the Late Roman and Early Medieval periods still too often conta... more Archaeological interpretations of the Late Roman and Early Medieval periods still too often contain narratives in which 'barbarian' migrations are used as a simplistic deus ex machina to explain cultural change, without fully understanding them. This is problematic, because these explanations are often devoid of nuance or differentiation.
Congresbundel BNA-dagen 2017
De middeleeuwse landschapsevolutie in Vlaanderen is sinds het werk van Adriaan Verhulst 1 niet me... more De middeleeuwse landschapsevolutie in Vlaanderen is sinds het werk van Adriaan Verhulst 1 niet meer op een dergelijke mate bestudeerd, en het heeft dan ook de status van standaardwerk verkregen. Echter, sinds de uitgave van Landschap en landbouw in Middeleeuws Vlaanderen in 1995 is er een enorme toename aan archeologische en paleoecologische data, die een enorm potentieel biedt om het verhaal van Verhulst ook aan de hand van deze bronnen te evalueren en indien nodig bij te stellen.
Books by Ewoud Deschepper
This dissertation studies the forms, development, and meaning of rural settlement and domestic ar... more This dissertation studies the forms, development, and meaning of rural settlement and domestic architecture in northern Francia (roughly modern-day northwestern Belgium) during the Early Medieval period (ca. AD 450-1000) from an archaeological point of view. More precisely, it focuses on three topics: the chronological and geographical development of rural settlement; the forms, characteristics and development of rural settlements; and the forms, characteristics and development of domestic architecture. This is based on an extensive dataset of ca. 290 archaeological sites, most of them ‘grey literature’ and thus unpublished. The first goal of this research is to offer a descriptive framework on these aspects of rural settlement. Different methodologies were applied to achieve this. With regard to the chronological development of rural settlement, a multi-proxy approach was employed that integrates archaeological settlement counts, radiocarbon SPDs and KDE, and a dendrochronological SPD. This allowed to reconstruct a generally upwards trend of rural occupation that fits the historiographical account on Early Medieval population development. With regard to the geographical development of rural settlement, a qualitative and cartographic approach was followed. This allowed to identify two periods of geographical settlement expansion into previously less densely occupied and cultivated landscapes. For the description of rural settlement and building forms, a typological approach was followed. This led to the definition of six rural settlement types and fourteen rural building types. The characteristics and geographical and chronological distribution of each of these types is comprehensively discussed. The second goal of this research was to understand these characteristics and developments of rural settlement from socio-economic and socio-cultural perspectives. This analysis is based on the theoretical framework of practice theory and on a thorough contextual study, relating rural settlement in northern Francia to rural settlement in northwestern Europe and to wider developments in Frankish society as a whole. This allowed to construct a narrative on the development of rural settlement in the study region. Confirming earlier research, two geographically distinct social groups were recognised in northern Francia between the 6th and 8th century. The first is located in the coastal zone, the second one in the interior of northern Francia. Each group expressed its identity through specific types of domestic architecture and handmade pottery. From the second half of the 7th century onwards, but especially during the 8th century, several transformations in rural settlement took place. Fitting within the framework of the ‘long eighth century’, these transformations designate important economic and social change. In this regard, the emergence of ditched enclosures must be seen in both a social sense (more normative and strict use of space, greater importance of the household as social unit, growing investment in the material expression of social status) and in an economic sense (changes in land-use). By AD 850, the disappearance of the coastal building tradition and of the regional handmade pottery traditions by had resulted in a homogeneous material culture throughout northern Francia, at least in terms of rural settlement. As in other regions of western Europe, it could be concluded that these changes in material culture were directly and indirectly caused by the growing presence and power of elites in rural society, while population growth also played a role. By the end of the 9th century, new developments were already underway, that would determine the nature of rural settlement during the High Medieval period. This involved the emergence of a new building type, the “hall-type”, which likely was triggered by a combination of economic needs, social display, and conformation to a new fashion. The development towards individually enclosed farmyards furthermore confirms the growing importance of the household in social terms. This study contributes to the understanding of Early Medieval settlement, not only in a purely descriptive way, but also in terms of the considerations and contexts that determined and were determined by the daily lives of rural communities. In doing so, it sets the stage for further research.
Uploads
Papers by Ewoud Deschepper
This PhD research was funded by the Research Foundation Flanders (FWO) under grant no. FWO17/ASP/023. This PhD study, entitled House and yard in early medieval northern Francia. An archaeological study into the types, development and meanings of rural settlement and domestic architecture, was defended on 23 February 2022 at Ghent University (https://biblio.ugent.be/publication/8741715).
en de macht van de graaf, nam ook de vraag naar landbouwopbrengsten toe. Deze dienden niet alleen om de bewoners van de vroege stad te onderhouden, maar vormden ook een onderdeel van een bloeiende interregionale handel. De landbouw vormde dus een essentieel element in de stedelijke groei. Hoewel we relatief goed op de hoogte zijn over het leven binnen de Burg, tasten we in het duister omtrent het leven van de boeren die de nieuwe stad in haar onderhoud voorzagen. Een opgraving langs de Barrièrestraat in Sint-Michiels biedt nieuwe inzichten over het leven in de landelijke nederzettingen rondom het ontluikende Brugge.
Conference Presentations by Ewoud Deschepper
Books by Ewoud Deschepper
This PhD research was funded by the Research Foundation Flanders (FWO) under grant no. FWO17/ASP/023. This PhD study, entitled House and yard in early medieval northern Francia. An archaeological study into the types, development and meanings of rural settlement and domestic architecture, was defended on 23 February 2022 at Ghent University (https://biblio.ugent.be/publication/8741715).
en de macht van de graaf, nam ook de vraag naar landbouwopbrengsten toe. Deze dienden niet alleen om de bewoners van de vroege stad te onderhouden, maar vormden ook een onderdeel van een bloeiende interregionale handel. De landbouw vormde dus een essentieel element in de stedelijke groei. Hoewel we relatief goed op de hoogte zijn over het leven binnen de Burg, tasten we in het duister omtrent het leven van de boeren die de nieuwe stad in haar onderhoud voorzagen. Een opgraving langs de Barrièrestraat in Sint-Michiels biedt nieuwe inzichten over het leven in de landelijke nederzettingen rondom het ontluikende Brugge.