Papers by Anna Penkała-Jastrzębska
Opera historica, Apr 11, 2024
Handwritten newspapers are one of the most interesting sources for research, giving a broad pictu... more Handwritten newspapers are one of the most interesting sources for research, giving a broad picture of eighteenth-century mentality, preferences, and interests 1 Apart from correspondence, they were one of the most important information sources and opinion-forming tools in the 18 th century 2 In the case of the eighteenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth, it was primarily the representatives of the privileged class-the magnates and nobility-who were interested in current events taking place at European courts, as evidenced by the selection and scope of the content presented in handwritten newspapers 3 The wealthy regularly paid to receive written reports, which included not only current affairs of the Commonwealth itself, but also political and social reports concerning the situation at European courts 4 The subject of the analysis are the surviving accounts from handwritten newspapers from the first half of the 18 th century Extensive source materials were studied in order to capture those accounts and reports that directly related to the activity of leading figures-representatives of European ruling houses and their courts Of scholarly interest is both the scope of information reaching the Commonwealth, the preferences of the recipients, revealed in particularly frequent and extensive reports relating to specific places, as well as the selection of information disclosed to the public This analysis is an excellent contribution to the study of international interactions and an important component of research on the scale of information dissemination in 18 th century Europe 1 This paper has been prepared in the course of a study conducted under the National Science Centre Grant: Kobiecy dwór szlachecki w Rzeczypospolitej w czasach saskich. Struktura, ludzie, kultura, funkcje; Nr 2021/41/B/HS3/00253 See Caroline Archer-Parré, Private pleasures and portable presses, do-it-yourself printers in the eighteenth-century, in: eadem-Malcolm Dick (edd), Pen, print and communication in the eighteenth century, Liverpool 2020, pp 89-106 2 See Rachael Scarborough King, All the News that's Fit to Write. The Eighteenth-Century Manuscript Newsletter, in: Siv Gøril Brandtzaeg-Paul Goring-Christine Watson (edd), Travelling Chronicles News and Newspapers from the Early Modern Period to the Eighteenth Century, Leiden-Boston 2018, pp 95-118, here pp 97-98 3
Saeculum Christianum
Artykuł jest pierwszą próbą ujęcia aktywności Katarzyny Barbary z Radziwiłłów Branickiej i jej wp... more Artykuł jest pierwszą próbą ujęcia aktywności Katarzyny Barbary z Radziwiłłów Branickiej i jej wpływu na przebudowę rezydencji w Białymstoku. Przebudowa rezydencji była jednym z pierwszych, a zarazem najważniejszych przedsięwzięć, jakiego podjęli się małżonkowie. Zamysł projektu miał bowiem odpowiadać europejskim aspiracjom magnackiej pary. W artykule wykorzystano obszerne zachowane zasoby korespondencji Katarzyny Barbary, uzupełnione o listy jej męża Jana Klemensa i matki Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej. Skala wykonanych prac i fundusze przeznaczone na rozbudowę rezydencji przyniosły zamierzony efekt – rezydencja w Białymstoku stała się jedną z najpiękniejszych w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej.
Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym
Artykuł poświęcony jest analizie aktywności Tomasza Mogilnickiego, człowieka zaufanego, przez lat... more Artykuł poświęcony jest analizie aktywności Tomasza Mogilnickiego, człowieka zaufanego, przez lata zatrudnionego na usługach dworu Radziwiłłów. Mogilnicki był jednym z najbardziej zaufanych ludzi kanclerzyny wielkiej litewskiej Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej i jej głównym reprezentantem do prowadzenia interesów zagranicznych. W analizowanym okresie spraw newralgicznych, w które zaangażowany został Mogilnicki było przynajmniej kilka – począwszy działania w interesie spornych spraw majątkowych – fundamentalnych dla Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej –– poprzez trudny pod względem politycznym i dyplomatycznym okres wolnej elekcji po śmierci Augusta II, aż po agitowanie w kręgu dworskim na rzecz synów kanclerzyny, podobnie jak poszukiwanie dróg do uzyskania królewskiej łaski względem dystrybucji królewszczyzn i starostw na rzecz krewnych i koligatów Radziwiłłowej. Jedną z najważniejszych spraw było jednak prowadzanie negocjacji na dworze w Mannheim w sprawie małżeństwa...
Острозька давнина
The article presents an analysis of unknown circumstances related to the death of Aleksander Domi... more The article presents an analysis of unknown circumstances related to the death of Aleksander Dominik Lubomirski (died 1720). Almost nothing is known about his life, which seems to be surprising taking into account the magnates origin and his status in the Polish-Lithuanian Commonwealth. The mysterious circumstances of the death of young Lubomirski and the investigation initiated against Marianna Burletii have not been properly studied. The aim of the research was to trace the preserved trial documents and identify the activities undertaken by the closest relatives of the deceased, interested in favourable financial deals. The preserved materials are also as excellent sources for the study of the eighteenth-century mentality.
Biuletyn Historii Wychowania
A preserved register of items is an interesting and valuable source for research into everyday li... more A preserved register of items is an interesting and valuable source for research into everyday life of the 18th century nobility. The mentioned toys helped children to imitate everyday life activities as accurately as possible. Despite the fact that the items are a part of the magnate’s inventory, many of them showed signs of wear and tear while some were completely destroyed. The toys were often used but no particular attention was paid to regular repairs thereof. In the preserved source materials, we can easily find items for boys like military-related toys and play-horse heads on sticks. The typically girlish items included mostly dolls, dressed in costumes following the latest fashion. An interesting collection of toys consists of items that imitated various genre scenes, the nature of which may indicate the origin of the items. They created a miniature world, corresponding to the activities observed in everyday life. Unfortunately, the laconic nature of many entries in the regi...
ALEKSANDER DOMINIK LUBOMIRSKI (1693-1720). NIEZNANE OKOLICZNOŚCI ŚMIERCI ORDYNATA OSTROGSKIEGO, 2020
Życiorys Aleksandra Dominika Lubomirskiego (zm. 1720), księcia na Ostrogu i Zasławiu, hrabiego na... more Życiorys Aleksandra Dominika Lubomirskiego (zm. 1720), księcia na Ostrogu i Zasławiu, hrabiego na Wiśniczu, Jarosławiu i Tarnowie, starosty sandomierskiego, zatorskiego i ryckiego, ordynata ostrogskiego przebadany został dotąd w stopniu zaskakująco niskim, biorąc pod uwagę pochodzenie i znaczenie jego. Magnat pominięty został także przy opracowywaniu biogramów w Polskim Słowniku Biograficznym, więc szczątkowe informacje dotyczące jego osoby odnaleźć można wyłącznie w hasłach dotyczących jego najbliższych krewnych i koligatów 2. Tymczasem to właśnie Aleksander Dominik Lubomirski przejął po matce-Teofili z Zasławskich Ostrogskich 1 voto Wiśniowieckiej, 2 voto Lubomirskiej (zm. 1709) 3 prawa do ordynacji ostrogskiej. Należy tu nadmienić, że już sam ten akt stanowił naruszenie zasad funkcjonowania ordynacji. Po 1673 roku, a więc po śmierci Aleksandra Janusza Zasławskiego, prawa te powinny były przejść w ręce kawalerów maltańskich, tymczasem jednak scedowane one zostały właśnie na Teofilę 4. Dzięki przeprowadzonej z sukcesem walce o dobra ordynackie po jej śmierci naturalnym sukcesorem praw i majątków mógł pozostać właśnie Aleksander Dominik Lubomirski. Młody magnat nie wyróżniał się jednak znaczącą aktywnością polityczną, wojskową, ani mecenasowską, czego pokłosiem jest znikome zainteresowanie historyków jego osobą. Przedmiotem prezentowanego studium nie jest jednak analiza pełnej biografii starosty sandomierskiego, a jedynie
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Mar 28, 2022
The presented research is based on source materials regarding magnate pre-wedding negotiations. T... more The presented research is based on source materials regarding magnate pre-wedding negotiations. The handwritten notes were made on the occasion of the second marriage of Józef Scipion del Campo (died 1743), the Lithuanian court marshal, with Teresa Barbara née Radziwiłł (died 1780). The subject of the analysis are preserved documents revealing a number of legal and propertyrelated problems that determined the process of the pre-wedding negotiations. Scipion del Campo sought to tie the knot with the wealthy daughter of Mikołaj Faustyn Radziwiłł, counting on tangible benefits that could be brought to him by the affinity with the influential family. The analysis of the unique source materials has made it possible to trace the negotiation process preceding the marriage, along with the identification of the most important problem points. The preserved documents prove that it was possible to change the final arrangements (dowry, annuity, some economical aspects). The analysis significantly enriches knowledge about the matrimonial policy implemented in the noble circles of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków, 2019
Full text: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-3a5e5583-ffbd-48e3-8c3... more Full text: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-3a5e5583-ffbd-48e3-8c3b-1f775c7d94bc Prenuptial agreements, made before marriage, are interesting source materials that enable to show some important regulations shaping marriages of the nobility. Simultaneously, agreements serve as a verification of the current biographical information, both in relation to the married couple and the other signatories of the act. The analysis of the prenuptial agreement between Antonina Rzewuska and Piotr Miączyński shows that such a source may not only compliment currently available information but also correct the false one. Furthermore, the agreement shows how family relationships and dowry influenced the material conditions of the married couple. Because of its special function and formal form, prenuptial agreements constitute an important source material which provides an insight into the financial situation of the nobility and into the motivation of the signatories.
Res Historica, 2021
The activity of the Teresa Ossolińska née Stadnicka can be treated as an interesting example of t... more The activity of the Teresa Ossolińska née Stadnicka can be treated as an interesting example of the activities taken by women in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the second half of the 18th century. Her actions, such as heeding her political and founding activities, the strategy of managing huge assets, as well as thought-out matrimonial patronage, deserve more detailed investigation, Ossolińska was generally commited to the sphere of religious patronage, actively participating in a number of undertakings serving to commemorate her as a well-deserved founder and a generous supporter. Thanks to the creation of own cliental circle, she infl uenced the process of fi lling offi ces, giving priority to searching for the most lucrative vacancies for her husband and sons. She also willingly engaged in political aff airs, wanting to lay the foundations for a strong political center, that could be a base for the closest family members. The preserved correspondence is an interesting source material (that has not been analyzed so far), enabling the study of studies on women’s activity in the second half of the 18th century.
Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym
Przedmiotem artykułu jest analiza intercyzy ślubnej zawartej przez wojewodę sandomierskiego Jana ... more Przedmiotem artykułu jest analiza intercyzy ślubnej zawartej przez wojewodę sandomierskiego Jana Tarłę i jego czwartą, ostatnią małżonkę – Zofię z Krasińskich. Wskazany materiał jest tym cenniejszy, że nie był dotychczas analizowany przez badaczy. Podjęte ustalenia o charakterze majątkowym i prawnym stanowiły formę zabezpieczenia interesów umawiających się stron, a także wpłynęły na sposób podziału praw do majątku po bezdzietnej śmierci Jana Tarły w 1750 r. Analizę dokumentu uzupełnia edycja źródła, przechowywanego w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym w Kijowie.
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 2018
Res Gestae. Czasopismo historyczne., 2021
Res Gestae, 2022
The article deals with the experience of pregnancy and early motherhood in relation to the milieu... more The article deals with the experience of pregnancy and early motherhood in relation to the milieu of the magnates and nobility of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the first half of the 18th century. The analysis covers extensive source material which includes the preservedcollections of private correspondence of representatives of wealthy nobility and magnates, withparticular emphasis on the female half of this population. In turn, this material has been split by selected key issues, such as: trying to have children, pregnancy, birth, postpartum period, andearly motherhood. Problems resulting from these stages of motherhood have been analysed in a broad context, considering both mental issues – fulfilling the socially expected role of wife and mother, dealing with new situations and diffi culties, building relationships with new-born children – and physical elements, such as health, sickness, dealing with weakness and new responsibilities.
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, 2021
The article shows methodologically based proposal of an innovative tourist product, based on the ... more The article shows methodologically based proposal of an innovative tourist product, based on the promotion of the city's history and culture. The main point of this offer is to integrate physical culture with different areas of culture and heritage. In the future, the implementation of the project may become an important factor to activate local community. Changing tourists expectations, in relation to the tourist product, show that it is necessary to thing about proposal, which can let combine the concept of traditional tourist trails and routes - based on cultural and heritage objects - with targeted physical activity. Based on relevant information about the specific of the area, (which is the castle hill in Krakow), the following factors are analyzed: terrain, denivelation, spatial arrangement, existing infrastructure. The comprehensive tourist product was developed and based on the differential materials. Into account was taken both: the sphere of physical activity (such as ...
Res Historica, 2019
Postać Marianny z Lubomirskich Sanguszkowej nie była dotychczas przedmiotem zainteresowania badac... more Postać Marianny z Lubomirskich Sanguszkowej nie była dotychczas przedmiotem zainteresowania badaczy, Choć Lubomirska była posiadaczką olbrzymiego majątku, siostrą ordynata ostrogskiego i księżnej neuburskiej, a wreszcie żoną marszałka nadwornego litewskiego nie odegrała znaczącej roli politycznej. O jej życiu, działalności i udziale w walce o spadek po ordynacji ostrogskiej wiadomo niewiele. W artykule podjęto próbę przybliżenia najistotniejszych momentów, które bezpośrednio wpłynęły na pozyskanie praw do określonych majątków przez Mariannę z Lubomirskich Sanguszkową i jej męża Pawła Karola. Gruntowna analiza zachowanego materiału źródłowego ujawnia bowiem złożoność spornego problemu walki o ordynację ostrogską. Od momentu małżeństwa, zawartego w 1710 roku, Sanguszko wkroczył na arenę polityczną jako ważny gracz, konsekwentnie zdobywający założone cele. Dzięki osobie swej małżonki, a także jej ewidentnemu poparciu – udzielonemu najpierw w konflikcie z bratem Aleksandrem Dominikiem L...
Uploads
Papers by Anna Penkała-Jastrzębska