Papers by Marek Smoliński
Studia z Dziejów Średniowiecza, 2024
Baltic, Polabian and Pomeranian addenda to studies on prisoners
of war in the Middle Ages
(Part 1... more Baltic, Polabian and Pomeranian addenda to studies on prisoners
of war in the Middle Ages
(Part 1)
Polish historical literature has recently seen a renewed interest in the
fate of prisoners of war who fell into captivity in the numerous battles
fought during the Middle Ages. Due to the availability of historical
sources, particular attention has been paid to the fourteenth and
fifteenth centuries, although, of course, relatively few examples of
captives from the earlier period have been discussed. In this respect,
chronicles illustrating armed conflicts between the Polish or Polish‑Lithuanian
state and the Teutonic Order have been particularly useful.
What came as an important point of reference for historians were
also cases of prisoners of war described in Western European sources.
So far, there has been no broader study of medieval captives which
would focus on the Slavia. This term first referred to the territories
inhabited by the Polabian Slavs, from Holstein to the borders of Western
Pomerania. At the end of the twelfth and in the thirteenth century,
it came to be used for medieval Mecklenburg and Western Pomerania.
From the perspective of the Kingdom of Denmark, it was still a much
wider area. The present study attempts to trace and discuss cases of
captivity in the geographical area in question.
The work covers mainly the years 1177–1320, from the conflict over
the Saxon inheritance after the death of Henry the Lion, in which not only
German, but also Mecklenburg and Pomeranian rulers took part, to the
extinction of the Brandenburg margraves from the Ascanian dynasty. War
or conflict was an important tool of the policy of members of this dynasty,
particularly experienced by other feudal lords from the area under study.
Considering that the source material is quite extensive, for editorial
reasons the study has been divided into parts. The first part covers
the period until the end of the twelfth century.
Studia Maritima, Dec 31, 2022
Migracje elit rycerskich i szlacheckich w średniowieczu w Polsce i krajach ościennych, red. J. Sperka, S. Szybkowski, Wrocław 2024 (VII Kongres Mediewistów Polskich, t. 3), s. 23–48., 2024
The article deals with the problem of migration of foreign knights to the territory of East Pomer... more The article deals with the problem of migration of foreign knights to the territory of East Pomerania during the princely period, that is, until 1308/1309. It attempts to point out the chronology of the migratory movements of knighthood that took over East Pomerania. It discusses the reasons for this migration and tries to assess the scale of this phenomenon.
Studia z Dziejów Średniowiecza, Nov 22, 2023
Studia z Dziejów Średniowiecza, 2023
* This article is based on a paper of the same title which was presented at the international sci... more * This article is based on a paper of the same title which was presented at the international scientific conference Sapientia aedificavit sibi domum (Malbork, 15-17 November 2019), organised by the Malbork Castle Museum. marek SmolińSki 192 phase is marked by the Teutonic Knights taking over the Neumark, which was pawned to them by Sigismund of Luxembourg. The Hospitallers also possessed wealthy endowments in this region, having inherited from the Order of Knights Templar, which had ultimately been dissolved in 1312. Both phases offer plenty of interesting issues to discuss, but it would be difficult to cover them all in one article. This is because of the different circumstances that led to the Teutonic Order's acquisition of the two aforementioned territories. There are also evident differences in the wealth and political status of the knights (or even in the case of Neumark, the social elite subordinate to the Teutonic Order) who supported the Hospitallers' local houses. The Knights of St John also took a different stance on the Teutonic Order's policy towards the Kingdom of Poland. For this reason, the main focus of this article are the relations between Pomerelian Hospitallers and the supreme power in the land, which since 1308/1309 had been the Teutonic Order. It should be noted that individual aspects of mutual relations between the two orders in Pomerania, or more broadly in the Ordensstaat, can be found in works on the Hospitallers and their houses written
Studia z Dziejów Średniowiecza, Dec 17, 2019
Research into the feudal status of the rulers of Pomerelia from the Samboride dynasty and the ter... more Research into the feudal status of the rulers of Pomerelia from the Samboride dynasty and the terminology describing it has been engaging scholars already since the 19th century. In 1227 Leszek the White was assassinated and the duke of Gdańsk‑Pomerelia Świętopełk declared himself independent from the state of the Piasts. There is no agreement among researchers on whether before 1227 Świętopełk’s dynasty should be considered governors coming from the Polish knights and promoted by the Piasts during the time of Bolasław III Wrymouth’s conquest of Pomerania, or whether they should be perceived as local Pomeranian dukes coerced into submission. In the hitherto debate for both sides an important role has been played by the term princeps (equivalent of the German Fürst). In this paper the author attempts to reveal the interpretation error consisting in the assumption that this term was used in Poland and Pomerania interchangeably with the term dux, duke. Meanwhile, it seems that, like in the states of the German Reich, the term princeps meant a civil servant who was granted his office along with the state land he was to manage by a higher ruler. Taking such an office was not always related to noble birth and social position, which in the feudal society was guaranteed by the hereditary ducal title. Among the German princeps there were both archbishops and bishops as well as laymen: dukes, margraves, landgraves, and even counts. Other evidence, also discussed in the paper, points to the origin of the Samborides from the ducal dynasty. This includes the use of the ducal title by Mestwin I. Forgeries of documents from before 1227 also suggest that the title was used by Mestwin’s sons: Sambor II and Racibor.
Ordines Militares, Jul 1, 2011
Studia ŹródŁoznawcze, 2020
Wymiernym owocem jego zaangażowania na polu naukowym i znakomitego warsztatu pisarskiego jest pon... more Wymiernym owocem jego zaangażowania na polu naukowym i znakomitego warsztatu pisarskiego jest ponad 170 publikacji, w tym kilkanaście pozycji książkowych, przyjmowanych w środowisku historycznym w Rosji (choć nie tylko) z niesłabnącym zaciekawieniem i uwagą. Zainteresowania Autora koncentrują się wokół badań nad tekstami literackimi doby panowania dynastii Rurykowiczów na Rusi: przede wszystkim dawnych latopisów, sprawozdań z przebiegu wydarzeń dziejowych, różnego rodzaju pouczeń, utworów hagiografi cznych, traktatów teologicznych itp. Na podkreślenie zasługuje fakt, że Autor jest przedstawicielem nowej rosyjskiej szkoły historycznej, w miarę odważnie dystansującej się od zakorzenionych w literaturze naukowej mitów i stereotypów, niekiedy sięgających jeszcze średniowiecza, które następnie usiłowano podsycać w czasach carskich, a nawet w poprzedniej formacji społeczno-ustrojowej, żeby nie powiedzieć w obecnej dobie. Ostrożny krytycyzm wspomnianego Badacza wobec zideologizowanych i przesiąkniętych pisarskimi emocjami staroruskich utworów dał jemu i jego uczniom perspektywy bardziej obiektywnej, a co za tym idzie ciekawszej interpretacji dziejów swojej ojczystej ziemi. Recenzowana książka składa się z przedmowy, wstępu, trzech rozdziałów podzielonych na siedem części, krótkiego podsumowania odnoszącego się do wykorzystywanych w procesie rekonstruowania wydarzeń historycznych informacji naukowych, czternastu dodatków czy też aneksów zawierających treści odnoszące się do dziejów dawnej Rusi, trzech wykazów: źródeł historycznych, literatury przedmiotu, specjalistycznych terminów i nazw, a także indeksu osób. Jej recenzentami byli dwaj znani naukowcy rosyjscy: profesor Jewgenij W. Anisimow (kierownik naukowy Instytutu Piotra Wielkiego przy Wydziale Programów Naukowych Sankt Petersburga, a zarazem kierownik naukowy Międzynarodowego Historyczno-Kulturowego Uniwersytetu dla Rodaków Mieszkających za Granicą z siedzibą w Sankt Petersburgu) oraz doktor nauk historycznych Olga I. Togojewa-pracownik naukowy Instytutu Historii Powszechnej Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie. Autor sięgnął po 94 edycje źródłowe i ponad 750 opracowań naukowych. O wyjątkowym charakterze publikacji Igora N. Danilewskiego nie decyduje jednak liczba wykorzystanych przez niego przekazów i prac historycznych, ale treść recenzowanej książki, którą śmiało można nazwać nowatorską w swojej koncepcji na tle historiografi i rosyjskiej. Po raz pierwszy w tym kraju tekstologia historyczna została zaprezentowana jako odrębna metoda badań i podniesiona do rangi samodzielnej dyscypliny. Książka ma służyć jako jej podręcznik. Autor szczegółowo omawia zagadnienia teoretyczne związane z defi niowaniem wykorzystywanego materiału historycznego jako subiektywnego źródła informacji retrospektywnych. Usiłuje także przedstawić czytelnikowi podstawowe terminy prezentowanej przez siebie dyscypliny i uzmysłowić, czym różni się tekstologia historyczna od klasycznej tekstologii fi lologicznej, widocznej m.in. w pracach Aleksieja A. Szachmatowa, Nikołaja P. Lichaczewa, Michaiła D. Prisełkowa, Jakowa S. Lur'iego, a spośród współczesnych lub niemal współczesnych: Dmitrija S. Lichaczewa lub Andrieja L. Nikitina. Rosyjski naukowiec stara się także pokazać praktyczne stosowanie procedur tekstologicznych w odniesieniu do różnych źródeł historycznych, jak również prześledzić ścisły związek między przedmiotem swoich badań a naukami pomocniczymi historii. Konieczne-w jego rozumieniu-staje się oddzielenie faktów historycznych od "opakowania", w którym były podawane na kartach średniowiecznych i wczesnonowożytnych źródeł, a którym to "opakowaniem" była wszechobecna ideologia, głównie religijna. Wszak twórcy ówczesnych przekazów rekrutowali się głównie spośród przedstawicieli stanu duchownego i dobrze znali teksty biblijne, podobnie jak pisma Ojców Kościoła. Oczywiście religijny podtekst nie był jedynym czynnikiem, który towarzyszył staroruskim autorom (latopisarzom, hagiografom) w procesie tworzenia źródła. Wpływ na ich pisarstwo miały również prywatne przekonania i poglądy polityczne, balast osobistych doświadczeń, a także otoczenie, w którym działali.
Studia z Dziejów Średniowiecza, Jul 28, 2017
Studia ŹródŁoznawcze, 2020
Rocżnik Pol §kiego Towarzy §twa Hemldycznego nowei seńit. xx| (xxxll) l §sN l230,803x Mareb Smolb... more Rocżnik Pol §kiego Towarzy §twa Hemldycznego nowei seńit. xx| (xxxll) l §sN l230,803x Mareb Smolbńsbi (InsEtut llistońi Uniuerłx*tu Gdańshiego) ORCID: O00O-0O03-1 23 I-653 1 D OI: 1 0.36693IRPTHer.2O22. 1 6 Malgorzata, wdowa po Przemyśle II p r zy czy ną w ojny brandenb ursko-meklemb uf skiej Streszczenię: Dzieje Małgorzaty, margrabianki brandenburskiej i wdowy po zamordowanym w 1296 r. Przemyśle II, jak dotychczas nie interesowĄ szerzej polskich historyków. Jej o.obą "4mońrro ,ię głó*nie puy ,okazji rozważań dorycących domniemanego jej udziału w zabójstwie potrń.go k.at". ó'pirri" o rriej ukształtowała się jednak w środowiskach intelektualnych niezbyt poz'Ę*ni. i.*"*ionń do członków askańskiej dynastii margrabiórv brandenburskich. §7ydaje się witc, z.'ocena historyczna Mał_ lorzaqr została pruez to w pewien sposób zniekształcona. Mńgotzata po swym powrocie do Marchii Brandenburskiej w 1296 r. stała się elementem polityki dynastycznej prowadzone.i przez jej ojca Nbrechta III i jego krewniaków. Zamięrzan o-yd^t i|ląrł ^ę rŵ ładcę Rostoku Mikołaja zwanego Dziecięciem. Plany te nie powiodły się jednak. łvtiu"ł"i.^zonę *ybrał bowiem córkę księcia pomorskiego Bogusława IV-N"-a*le-i"ł go jo tego ksiązę-ii;.ti wił"*" Il, Odrzucenie MĄorzaty stało się pretekstęm do niszczycielskiego ańu m..lrabiów t."iŹ.rrb,,."ki.h, wspomaganych przrz Henryka lI z Meklemburga, na ziemię Mikołala D"ieĘcia. Mikołaj, nie mogąc wypełnićrrarzuconych mu przez margrabiów brandenburskich i ich sojuszników warunków |oko;o*}.h, uznał się lennikiem króla duńskiego Eryka VI Menveda. \ifiąało się to z kompletnym .,p"di.l.-"rr".".nia władcy Rostoku. lGÓI_duński, wYstęPu.jąc w roli lenrrego zwierzchnika Miko łĄa Dziecięcia, narzucił stronom konfliktu męklembursko-brandenburskiego pokój. §7 jego polirycznych planach miał to być pocątek odrodzenia nadbałtyckiej potęgi Danii. zachowane, ź:ńdła nie wspominałf o ym, co z zaistniaiej głuacji wyniosła MĄorzata Albrechtówna. lw 1302 r. byla,już źoną kolejnego władcy, sprzymier^r,.go ,-'"rg;i"-i brandenburskimi księcia saskołaueburskiego Albrechta. Słowa kluczowq Małgorzata, wdowa po Prrcmyśle II, żona Mikołaja Dziecięcia, władca Rostoku Mikołaj Dziecię, wo.jna brandęnbursko-meklemburska 1299 1 300. §7iedza na temat losów wdów po władcach wpvodząrych się z dynastii panu.jąrych w Europie Środkowowschodniej w X]II i pierwszej połowie Xw'w. ni. nalezy zarlĘoĄ do zbyts"g;,Yil, Podobnie wygląda sprawa informacji na temat dziejów Małgorz"ry *jo*} p" p"t.t lrri ńot,, I98 Przemyśle II. Informacje o niej po),296 r. odnoszą się przede wszystkim do roli margrabianki w poliryce dynastycznej prowadzo nej przez jej askańskich krewniaków, Małgorzata bfa córĘ margrabiego brandenburskiego Albrechta III z linii ottońskiej Askańcryków brandenburskich]. Jej dziejami po śmierci męża, która nastąpiła 8 lutego 1296 r., intere_ sowało się przynajmniej kilka źródeł. Był to zredagowany w latach 30. XIV w., w kręgu francisz_ kańskim, rocznik lubeckir. politycznymi konsekwencjami wynikająrymi z nieudanych planów matrymonialnych snutych przez 1ej o1ca i innych krewnych w okresie po 1296 r. zajmowała się powstała w xlv w. meklembursko_pomorska rymowana kronika Ernesta kirchberga3. o losach Malgorzaty wspominała powstała również w kręgu franciszkanów lubeckich kronika Detmara. S*ól ort"t..".ry kształt uzyskała ona w pierwszej dćkadzie XV w.a Sprawę Małgorzaty omówił w niej Detmar w części zredagowane.j przed 138511386 r. Autorzy wymienionych źródeł nie ocenili Małgorzaty w jednolity sposób. Rocznik lubecki pod 1302 r. wspomniał o śmierci księżnej saskie.i Ingeburgii, córki jarla szlvedzkiego Birgera i-.tki ksiąząt saskich Albrechta, Jana i Eryka. Pierwszy z wymienionych książąt, Albrecht saskolauenburski, ożenił się ok. 1302 r. z wdową po królu z Kalisza, córką margrabiego bran_ denburskiego Albrechta III. Przed tym małżeństwem Małgorzata,blĄa zaręczona z pochodzącyn,, , li.,ii ,orto.ki.,j władców meklemburskich Mikołalem, zwanym Dziecięciem. Ten jednak zerwał zaręczyny i ożenił się z córką słowi ańskiego princepsa Bogusława (czyli córĘ księcia pomorskiego Bogusława I\p)., §(i kolejnym fragmencie rocznik doniósł o wielkiej wojnie, którą margrabiowie brandenburscy nawiedzili ziemię Słowian6.
Studia z Dziejów Średniowiecza, 2022
Appearing in historical sources under two names, Audacja and Małgorzata, the wife of the Count of... more Appearing in historical sources under two names, Audacja and Małgorzata, the wife of the Count of Schwerin Henryk I (died 1228) has long aroused the interest of historians. Researchers have investigated her Pomeranian origins. They have attempted to give the history of her family: husbands, sons, and several daughters. They have frequently discussed the matter of her rights to Sławno lands, which her daughter Ermengarde brought to her husband Świętopełk, Duke of Gdańsk. In the scholarly literature from the nineteenth century, there are reflections on the large role that the countess played in the history of Połabia at the end of the 1220s and the start of the 1230s, a history determined by Schwerin‑Danish relations. The very marriage of Audacja‑Małgorzata with Henryk is also a subject of interest here. Although the political circumstances of the countess’s marriage with Henryk I occasion doubts in the literature, there is no doubt her public actions were dominated by the conflict wi...
Studia Maritima, 2021
saw the death of Archbishop of Magdeburg Conrad von Sternberg, who had an inimical attitude towar... more saw the death of Archbishop of Magdeburg Conrad von Sternberg, who had an inimical attitude towards the Margraves of Brandenburg from the Johannine line 1. Among the several things that negatively affected the Archbishop's relations with the sons of John I: John II, Otto IV and Conrad, was the fact that they supported the ecclesiastical career of their brother Eric, canon of the Monastery in Halberstadt. They determinedly and stubbornly promoted their brother to important positions in the chapter in Magdeburg. From 1264, he held the prebend in Magdeburg. The successive steps of his well-planned church career were to lead him, first to the office of bishop coadjutor and then to the throne of the Archbishops of Magdeburg. The Johannine margraves made an attempt to strengthen Eric's position in the structure of the chapter in Magdeburg as early as in 1272. Their actions led to a sharp conflict and a war with the incumbent archbishop Konrad von Sternberg and his allies. On 1 May 1272, Archbishop Konrad made a pact with Lord Nicholas of Werle, Count Gunzelin of Schwerin, Lord Henry of Mecklenburg, and Waldemar of Rostock and his sons that they would support the archbishop with all their might 1
Uploads
Papers by Marek Smoliński
of war in the Middle Ages
(Part 1)
Polish historical literature has recently seen a renewed interest in the
fate of prisoners of war who fell into captivity in the numerous battles
fought during the Middle Ages. Due to the availability of historical
sources, particular attention has been paid to the fourteenth and
fifteenth centuries, although, of course, relatively few examples of
captives from the earlier period have been discussed. In this respect,
chronicles illustrating armed conflicts between the Polish or Polish‑Lithuanian
state and the Teutonic Order have been particularly useful.
What came as an important point of reference for historians were
also cases of prisoners of war described in Western European sources.
So far, there has been no broader study of medieval captives which
would focus on the Slavia. This term first referred to the territories
inhabited by the Polabian Slavs, from Holstein to the borders of Western
Pomerania. At the end of the twelfth and in the thirteenth century,
it came to be used for medieval Mecklenburg and Western Pomerania.
From the perspective of the Kingdom of Denmark, it was still a much
wider area. The present study attempts to trace and discuss cases of
captivity in the geographical area in question.
The work covers mainly the years 1177–1320, from the conflict over
the Saxon inheritance after the death of Henry the Lion, in which not only
German, but also Mecklenburg and Pomeranian rulers took part, to the
extinction of the Brandenburg margraves from the Ascanian dynasty. War
or conflict was an important tool of the policy of members of this dynasty,
particularly experienced by other feudal lords from the area under study.
Considering that the source material is quite extensive, for editorial
reasons the study has been divided into parts. The first part covers
the period until the end of the twelfth century.
of war in the Middle Ages
(Part 1)
Polish historical literature has recently seen a renewed interest in the
fate of prisoners of war who fell into captivity in the numerous battles
fought during the Middle Ages. Due to the availability of historical
sources, particular attention has been paid to the fourteenth and
fifteenth centuries, although, of course, relatively few examples of
captives from the earlier period have been discussed. In this respect,
chronicles illustrating armed conflicts between the Polish or Polish‑Lithuanian
state and the Teutonic Order have been particularly useful.
What came as an important point of reference for historians were
also cases of prisoners of war described in Western European sources.
So far, there has been no broader study of medieval captives which
would focus on the Slavia. This term first referred to the territories
inhabited by the Polabian Slavs, from Holstein to the borders of Western
Pomerania. At the end of the twelfth and in the thirteenth century,
it came to be used for medieval Mecklenburg and Western Pomerania.
From the perspective of the Kingdom of Denmark, it was still a much
wider area. The present study attempts to trace and discuss cases of
captivity in the geographical area in question.
The work covers mainly the years 1177–1320, from the conflict over
the Saxon inheritance after the death of Henry the Lion, in which not only
German, but also Mecklenburg and Pomeranian rulers took part, to the
extinction of the Brandenburg margraves from the Ascanian dynasty. War
or conflict was an important tool of the policy of members of this dynasty,
particularly experienced by other feudal lords from the area under study.
Considering that the source material is quite extensive, for editorial
reasons the study has been divided into parts. The first part covers
the period until the end of the twelfth century.