İçeriğe atla

Vikipedi:Biçem el kitabı/Kısaltmalar

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kısaltmalar madde adında ancak maddenin konusu öncelikle kısaltmasıyla biliniyorsa ve bu kısaltma konuyla bağlantılıysa kullanılmalıdır. (Örneğin, NASA. Buna karşılık İngilizce Vikipedide Central Intelligence Agency maddesinin adının CIA yapılmaması yönünde fikir birliği oluşmuş; bu görüşün temelini ise, tam adın profesyonel ve akademik yayınlarda kullanılması oluşturmuştur.) Genel itibarıyla, eğer konuya biraz aşina okuyucuların konuyu kısaltmasıyla tanıma olasılığı yüksekse, bu durumda madde başlığında kısaltma kullanılmalıdır.

Bu kuralın genel bir istisnası, Vikipedide doğal anlam ayrımlarının tercih edilmesine ilişkindir. Çoğu kısaltma, pek çok farklı şey için kullanılır; bu nedenle, tam adla yapılan adlandırmalar karışıklıkların önüne geçer. Örneğin birçok tv/radyo yayın şirketi ABC baş harflerini paylaşmaktadır. Bunlardan bazıları kısaltmasıyla çok daha iyi bilinse de, bizim o şirketlere ilişkin buradaki maddelerimiz ABC (ABD'li yapım şirketi) yerine, American Broadcasting Company başlığını taşır. Eğer belirli bir konu ezici bir üstünlükle net bir kısaltmayla ifade ediliyorsa, konuya ilişkin maddenin başlığı kısaltmadan oluşabilir ve diğer konular için bir ayrım anlamı sayfası oluşturulabilir.

Pek çok durumda belli bir kısaltmanın hiçbiri öne çıkmayan birçok açılımı varsa, herhangi bir karara varmaya gerek yoktur. Bu gibi durumlarda, her bir konuya ilişkin madde kendi açılımıyla adlandırılmalı ve kısaltma ile bir anlam ayrımı sayfası oluşturularak, bunların her birine tanımlayıcı birer bağlantı verilmelidir. Hem kısaltma, hem açılım yaygın kullanılıyorsa, iki sayfa da açılmalı ve birinden diğerine bağlantı verilmeli ya da biri anlam ayrım sayfası olarak oluşturulmalıdır.

Okuyucuların, kullandığınız kısaltma veya eşanlamları bilmediğini varsayın. Standart yazımda, kısaltması kullanılacak olan sözcük grubu (mümkünse iç bağlantı olarak) başlarda kullanılır ve sonunda parantez içinde kullanılacak olan kısaltma belirtilir. Böylece yazının ilerleyen yerlerinde kısaltmanın ne olduğunu bilmeyen okuyucular için bir başvuru noktası belirlenmiş olur.

Örneğin:

Demokrat Parti (DP), 1950 seçimlerinde büyük bir oy oranı ile iktidara gelmiştir. Ancak DP, 10 yıl sonra 1960 Darbesi ile kapatılmıştır.

Ayrıca uzun yazılarda birden fazla yerde uzun halinin kullanılması faydalı olur.

Türkiye Cumhuriyeti için lütfen "TC" yerine "T.C." kullanın.

Ayrıca, ölçü birimleri kısaltmaları, tarihsel kısaltmalar ve diğer birçok kısaltmanın doğru yazımı için bakınız: TDK yazım kılavuzu kısaltmalar maddesi