İçeriğe atla

Tabakât-ı Nâsırî

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Tabakât-ı Nâsırî (Farsçaطبقات ناصری), adını Nâsırüddin I. Mahmud Şah'dan alan, Minhâc-ı Sirâc Cûzcânî[1] tarafından Farsça olarak yazılan ve 1260 yılında tamamlanan ayrıntılı bir İslam tarihi eseridir.[2] 23 bölümden oluşan ve açık sözlü bir üslupla kaleme alınan bu eserin yazımı için Cûzcânî uzun yıllarını harcamış, hatta verdiği bilgiler için referanslar göstermiştir.[3] Kitabın birkaç bölümü Gurlular'a ayrılmış olsa da, Gazneli Sebük Tegin'in iktidarı ele geçirmesinden önce Gazne'deki seleflerinin tarihini de içermektedir.[1] Cûzcânî Tabakât-ı Nâsırî'yi derlerken günümüze ulaşmayan başka eserlerden de faydalanmıştır.[1] Cûzcânî'nin "Tabakât"ı kaleme alma şekli sonraki yüzyıllarda hanedan tarihi ile ilgili eserlere referans olmuştur.[2]

Tabakât-ı Nâsırî'nin yazılış amacı İran ve Orta Asya'da kurulmuş olan Müslüman hanedanlıklarını anlatmaktı.[2] Ancak ilk peygamber'den başlayarak kendi zamanına kadar geçen olayları anlatan bir İslam tarihi eseri oldu.[2] Üslubunun güzelliği ve zengin içeriği sebebiyle yazılan tarih eserleri arasında seçkin bir yere sahiptir. Özellikle Cûzcânî'nin yaşadığı dönemde Hindistan ve Afganistan’da meydana gelen olayları kendi gözlemlerine ve görgü şahitlerin ifadelerine dayanarak yazması Tabakāt-ı Nâṣırî'yi eşsiz bir kaynak yapmaktadır.[4]

Tabakât-ı Nâsırî, 1229-1230 yılları arasında Delhi sultanına karşı Bengal'de gerçekleşen, Halaciler'in isyan ettiğine dair tek kaynaktır.[2]

Bu bölümler sırasıyla,[5] [3][4]

  1. ^ a b c Bosworth 1963, s. 10-11.
  2. ^ a b c d e Siddiqi 2010, s. 83.
  3. ^ a b Mehta 1986, s. 8-9.
  4. ^ a b "A. S. Bazmee Ansari CÛZCÂNÎ, Minhâc-ı Sirâc, İslam Ansiklopedisi". 1 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2023. 
  5. ^ Juzjani, Minhaj-i Siraj (1881). Tabakat-i Nasiri (İngilizce). Gilbert & Rivington. A General History Of The Muhammadan Dynasties Of Asia Including Hindustan Volume 1, Translated by Major H.G. Raverty 
  • Bosworth, C.E. (1963). The Ghaznavids:994-1040. Edinburgh University Press. 
  • Siddiqi, Iqtidar Husain (2010). Indo-Persian Historiography Up To The Thirteenth Century. Primus Books. 
  • Mehta, Jaswant Lal (1986). Advanced Study In The History Of Medieval India: (1000-1526). 1. Sterling Publishers. 
  • Juzjani, Minhaj-i Siraj (1881). Tabakat-i Nasiri (İngilizce). Gilbert & Rivington. A General History Of The Muhammadan Dynasties Of Asia Including Hindustan Volume 1, Translated by Major H.G. Raverty 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]